Symposium Zoogdiervereniging De toekomst van de Natuursector 27 januari 2012
prof. mr. Friso de Zeeuw praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft directeur Nieuwe Markten Bouwfonds Ontwikkeling
De omslag in het natuurbeleid • halvering subsidie • aanpak omgevingsrecht • gepolitiseerd item; bevolking is verdeeld • een terugslag zat eraan te komen (maar Bleker maakt er wel een heel eigen feestje van)
Ecologische hoofdstructuur (EHS) is een - moeizaam – succesnummer • elk megaproject verliest in NL na 20 jaar aanhang • grondverwerving gaat nog steeds met de handrem erop (nauwelijks onteigening; aankoopprijsbeperking) • weersta verzet van o.m. landbouw en de modieuze hang naar “Deltanatuur’’
Toepassing regelgeving maakt natuur impopulair • vooral Europese regelgeving: Natura 2000 • maar vereiste van ‘duurzame staat van instandhouding’ belemmert bewegingsruimte • toch wel winst te behalen is de wijze van toepassing; minder star en statisch
SCP:Nederlanders verdeeld over natuur
34% vindt dat natuurbelangen te vaak voorgaan
34% vindt juist van niet
Veranderingen in de bevolking • Nederland is steeds meer stedelijk, ook in het landelijk gebied • generatie-wisseling • onderscheid hoogopgeleid en laagopgeleid • vandaag PVV, morgen SP • verschil groei- en krimpgebieden sterker
Wat zijn de (nieuwe) vrienden
• vrienden op afstand: (nieuwe) stedelingen (hoogopgeleid; progressief) komen nooit in het Groene Hart maar ”goed dat ‘t er is”
• vrienden in de buurt: suburbane welgestelden (conservatief; ’groen rechts’) • vrienden in politiek-bestuurlijke arena: vooral provinciebesturen
Groene ”bondgenoten” in soorten en maten • klimaatfreaks (overal windmolens) • natuur en landschap in de eigen omgeving (coalitie groen rechts en links) • landelijk gebied = agrarisch = natuur (”Bleker-natuur”) • gezondheidsfreaks (allergisch voor fijnstof) • tegen dierenleed (”trainingspakken-natuur”)
Groepen overlappen elkaar maar gedeeltelijk
bijvoorbeeld PVV: • tegen ”klimaathysterie” • maar wel te porren voor Nederlandse natuur: ”onze geschiedenis en identiteit”
Beleidswaarde (wet- en regelgeving) Verdrag van MALTA
Wetenschappelijke waarde
Culturele waarde
(onderzoeker)
(museumbezoeker)
Van: zoals het nu is
Wat is de (meer)waarde van Economische waarde
archeologie Educatieve waarde
(ontwikkelaars)
(scholieren)
Sociale waarde (bewoners)
Recreatieve waarde (bezoekers)
Naar: verbonden met maatschappelijke processen, bijv. gebiedsontwikkeling
Wel erg veel pijpenkoppen…..
Robuust natuurbeheer heeft nodig: • draagvlak onder (plaatselijke) bevolking ”dit landschap is van ons” • beheersing grondgebruik • financieel-economische exploitatie • slimme combinatie met andere functie • adequate regelgeving (m.n. planologisch)
sectorbelang
combinatie-mogelijkheid met natuur
• landbouw
-
• water
++
• recreatie
+
• woningbouw
+
• infrastructuur
-
• energie/infrastructuur
±
in NL ‘t lastigst
Perspectief landbouw divergeert langs twee lijnen: industrieël–agrarisch complex en omgevings-georiënteerde landbouw de omgevings-georiënteerde landbouw leent zich voor deelname aan de regionale beheersmaatschappij.
industrieël-agrarische sector moet (alleen) voldoen aan algemene duurzaamheids-voorwaarden, levert nauwelijks bijdrage aan biodiversiteit.
De toekomst voor weidevogels ligt in regionale beheersmaatschappij met deelname van natuur, landbouw en gemotiveerde bewoners
Kenmerken: • langjarige afspraken en budgettering (ca. 7 jaar); contract met provincie • terugdringen detailregelgeving en controleritis • regionale verankering en benutting recreatie en toerisme • goede aanzetten: Agrarische Natuurverenigingen; Waterland: Midden Delfland • maar in Opsterland geldt: “als je het melken niet kan verdienen, ben je geen goede boer’’ • dus kans op succes is regionaal bepaald
Samenwerking tussen vastgoedontwikkeling en natuur lukt vooral kleinschalig • uiteraard belangentegenstelling, maar ook co-producties • gedragscode Flora & Fauna • gebiedsplannen, o.m. bij natuurcompensatie; “rood voor groen” • “natuur in de woonomgeving’’ (voorbeeld: Bouwfonds en Vogelbescherming) • maar strategisch plan voor Groene Hart van Neprom door provincies afgewezen (2007)
16
17
Groeten uit…. Monnickendam
Natuurbeweging, stop met het geforceerd zoeken naar financiële vertaling van natuurwaarden • natuurbeweging is erg zoekende naar economische waardering van natuur • is op zich terecht ( DNI, Roefie Hueting), maar helpt nu niet • zie Task Force Financiering Landschap • zie Tom Bade-benadering • en nu weer “ecosysteemdiensten”
Wat te doen Landelijk • heroriëntatie van de organisaties; efficiencyvergroting • marktonderzoek en marketing: doelgroepenaanpak Regionaal • oriëntatie op provinciale politiek • regionale coalities Op gebiedsniveau • verweving van landbouw, natuur, landschap, recreatie, wonen van worstelen naar judo • beleving door de mensen essentieel (”houden van”) • zoogdieren vergroten aaibaarheid
m o S
s
m o k
en
de
en r ie d g o zo
i b t h ic d l e e h l e w
e d j
m
en
n e s
