PLATOS Colloquium 2004 Wo 17 maart
2
Vragen over de Toekomst • Hoe ontwikkelt de welvaart zich? • Hoeveel mensen wonen er over dertig jaar in Nederland? • Waar wonen en werken we dan? • Hoe gedragen we ons dan? • Hoe ziet het V&V systeem er over dertig jaar uit? • Welke rol speelt het huidige V&V beleid hierin? • Moet dit beleid worden aangepast?
De Geschiedenis van de Toekomst Gebruik van scenario’s in V&V planning Toon van der Hoorn en Jan van der Waard (AVV)
PLATOS Colloquium 2004 Wo 17 maart
PLATOS Colloquium 2004 Wo 17 maart
3
Voorspellen van de Toekomst?
PLATOS Colloquium 2004 Wo 17 maart
Voorspellen van de Toekomst?
• Dit proberen……..
PLATOS Colloquium 2004 Wo 17 maart
Valkuilen bij voorspellen
• “Nieuwe” technologie blijft bestaan naast “oude” • Nieuwe technieken hebben geheel nieuwe gebruiksmogelijkheden
….…
5
Geeft meestal dit soort resultaten (IVVS 1972)
PLATOS Colloquium 2004 Wo 17 maart
6
Valkuilen bij voorspellen - 2
Geels, Universiteit Twente, 1997
• Overschatten mogelijkheden techniek, onderschatten complexiteit
4
• Radar-afstandsregeling
• Onderschatten traagheid • Telewerk botst met maatschappelijke bestaande werkwijzes in inbedding bedrijf
• E-mail en gewone post • Vergeten sociaalpsychologische en culturele aspecten
• Teleshoppen minder leuk dan “fun” shoppen
• Automatische metro meer dan “metro zonder bestuurder”
1
PLATOS Colloquium 2004 Wo 17 maart
7
In ideale wereld: geen prognoses nodig
Valkuilen bij voorspellen - 3 • Wel “substitutie”, maar daarnaast heel veel “generatie”
• Suburbanisatie USA, mede dankzij telefoon
• Vergeten samenhang totale vervoersysteem
• Meer telewerken -> meer winkelverplaatsingen
PLATOS Colloquium 2004 Wo 17 maart
8
• Volledige flexibiliteit • Direct aanpassen aan gewijzigde omstandigheden • Voorbeeld: modekleding • Maar in V&V: lange levensduur infrastructuur, grote investeringsbedragen, lange planningsen bouwtijd
9
Scenarios
PLATOS Colloquium 2004 10 Wo 17 maart
Historische voorbeelden
• Géén voorspellingen van de toekomst • Plausibele en intern consistente eindbeelden van een mogelijke toekomst of • Plausibele en mogelijke wegen om een gewenst eindbeeld te bereiken. • “Business as usual” plus beleidsvarianten
• • • •
IVVS 1972 SVV I SVV II Questa
PLATOS Colloquium 2004 11 Wo 17 maart
Jaren 1950-1970 • • • • •
PLATOS Colloquium 2004 Wo 17 maart
PLATOS Colloquium 2004 12 Wo 17 maart
Vooruitgang jaren 50-60
Tijdperk van de ideologieen Rationele besluitvorming Centrale planning Toekomst voorspelbaar Toekomst maakbaar
2
PLATOS Colloquium 2004 13 Wo 17 maart
Vooruitgangsdenken 1966
PLATOS Colloquium 2004 14 Wo 17 maart
Shanghai 2004
PLATOS Colloquium 2004 15 Wo 17 maart
PLATOS Colloquium 2004 16 Wo 17 maart
Rijkswegenplan 1968 en SVV I
Structuurschema Verkeer en Vervoer I
• Tegenbeweging ontstaat • SVV I: tegemoet komen aan vraag naar verkeer en vervoer, voorzover bijdrage aan maatschappelijk welzijn positief is.
Structuurschema Verkeer en Vervoer II
PLATOS Colloquium 2004 17 Wo 17 maart
PLATOS Colloquium 2004 18 Wo 17 maart
Hoog ambitieniveau…..
• Milieu moet gered worden • Luiken, sporen, streefbeelden, projecten
3
PLATOS Colloquium 2004 19 Wo 17 maart
SVV II “mislukt”
PLATOS Colloquium 2004 20 Wo 17 maart
Februari in Nederland
• Teveel uitgaan van één toekomst (die in 2010 eindigt) • Te strakke planning, alles dichtgetimmerd • Maakbaarheid samenleving schromelijk overschat • Maar: milieu moet nog steeds gered worden
PLATOS Colloquium 2004 21 Wo 17 maart
Jaren 1980 – 1990
PLATOS Colloquium 2004 22 Wo 17 maart
Questa
• Terugtredende overheid • Marktdenken • Overheid vooral als proces-facilitator
• Voorbereiding op NVVP, 4 scenario’s • • • •
PLATOS Colloquium 2004 23 Wo 17 maart
Andere onderdelen • Interviews met markante Nederlanders • “Group decision room” sessies met PC
Waarde(n)vol Nederland: duurzaamheid Nederland Vrijstaat: tegenwind, individualisme Grenzeloos Nederland: globalisering Nederland Polderland: consensus-economie
PLATOS Colloquium 2004 24 Wo 17 maart
Orakel 1. 2.
Welke vragen wilt U aan het Orakel stellen Welke vragen hoeft U niet te stellen, omdat U het antwoord al weet
3.
Wat zou U antwoorden bij (1), als U het Orakel was?
4
PLATOS Colloquium 2004 25 Wo 17 maart
2000+
PLATOS Colloquium 2004 26 Wo 17 maart
Conclusie • • • •
Globalisering Internet Geloof in markt krijgt knauw Nederland stadstaat in Europa
• We zitten er vaak “naast”, maar niet altijd • Modellen en prognoses niet bedoeld om de toekomst te voorspellen, maar om verstandig beleid op te baseren.
• ????? (Presentatie Paul Besseling, CPB)
5
