Studiegids van de Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering

Studiegids 2013 van de Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering

18.984 bezoekers congressen 18.497 deelnemers opleidingen 1.138 opleidingen 345 actieve docenten 27 buitenlandse projecten 39.757 studiemappen 1.683 opdrachten zaalverhuur

Studiegids Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering 2013

Voorwoord

Er komt veel op ons af bij de rijksoverheid. Bezuinigingen, de Compacte Rijksdienst, reorganisaties, fusies, het delen van diensten, het nieuwe werken. Dit vraagt om nieuwe kennis en vaardigheden over uiteenlopende zaken. De Rijksacademie speelt hier op in door nieuwe opleidingen aan te bieden op het gebied van bijvoorbeeld mobiliteit, regievoering, lean management en projectmanagement. Veel nieuwe en actuele opleidingen tref je aan in deze studiegids met een mooi uitgebreid aanbod aan opleidingen bedrijfsvoering. In onze opleidingen leer je van docenten uit de praktijk, van professoren van de verschillende universiteiten, experts van buiten de overheid en van elkaar door kennis uit te wisselen met collega’s van andere ministeries en uitvoerende diensten. In deze studiegids en op www.rijksacademie.nl vind je de opleidingen geclusterd per vakgebied: - Audit - Financieel Management - Bedrijfsvoering - Economie ‘Facing the future’ is het thema van het 10 jarig jubileum van de Rijksacademie in 2013. Met het gezicht naar de toekomst en boven op de actualiteit en de praktijk. Dat is al 10 jaar lang de kracht van de Rijksacademie. In die 10 jaar hebben we bijna 20.000 deelnemers in onze opleidingen mogen verwelkomen. Daarnaast hebben ongeveer hetzelfde aantal deelnemers onze congressen bijgewoond. Daar zijn we bijzonder trots op. Laat je óók inspireren door het nieuwe aanbod in onze studiegids en kijk voor actuele informatie en uitvoeringsdata op www.rijksacademie.nl. We zien je graag tijdens een van onze opleidingen of congressen. Namens alle medewerkers van de Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering, Hans Monnickendam

Hans Monnickendam

Inhoud

Audit ‘Uniformiteit, kwaliteit en vitaliteit’ Judith Jeurissen, programmamanager Audit bij de Rijksacademie ‘Van reliance naar relevance’ Anneke van Zanen, Algemeen directeur Auditdienst Rijk (ADR) Auditor in de publieke sector Basis administratieve organisatie Basis accountantscontrole Comptabiliteitswet en beheer Auditing van bedrijfsprocessen Basis verslaggeving met het baten-lastenstelsel Actualiteitencollege auditfunctie rijksoverheid Beroepsethiek Aanpak financial auditing (HARo) Onderzoeksmethodologie voor auditors Management control frameworks Auditing van soft controls Auditing van risicomanagement Accountantscontrole agentschappen Kwantitatieve methoden en technieken IT-auditing Auditing in perspectief Schriftelijke auditvaardigheden Interviewvaardigheden Communiceren op strategisch niveau Leidinggeven aan auditprofessionals Masterclass IT voor auditors in de publieke sector Masterclass auditors in de publieke sector

11 13 16 16 16 17 17 17 17 18 18 18 18 19 19 19 19 20 20 20 20 21 21 21 21

Financieel management ‘Vernieuwen, aanvullen en verbeteren’ Björn Teunen, programmamanager Financieel management bij de Rijksacademie ‘Samen naar een betere overheid’ Laura van Geest, directeur-generaal Rijksbegroting, Ministerie van Financiën Programma Financieel management VOFMA VOFHA Financiële administratie VOFMAplus Comptabiliteitswet en beheer Basis administratieve organisatie Basis accountantscontrole Auditing van bedrijfsprocessen Basis verslaggeving met het baten-lastenstelsel Werking van agentschappen Risicomanagement voor controllers Projectbeheersing en control VOFHAplus Politiek bestuurlijke verhoudingen Lean management rijksoverheid Business case Controllersopleiding Masterclass Financieel management Masterclass ICT sturing en beheersing Beleid VOFNiFF VOFNiFFplus

25 27 30 33 33 33 34 34 34 34 35 35 35 35 36 36 36 36 37 37 37 37 38 38 38

Bedrijfsvoering ‘Permanente educatie’ Jaap Uijlenbroek, directeur-generaal Organisatie en Bedrijfsvoering Rijk, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ‘Met kennis en ervaring kom je verder’ Olav Welling, directeur Organisatie- en Personeelsbeleid Rijk, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ‘Inkopen doe je niet alleen’ Siep Eilander, Directeur Faciliteiten, huisvesting en inkoopbeleid, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

41

42

45

Algemeen Essentieprogramma Organisatie en bedrijfsvoering Auditing van bedrijfsprocessen Adviseurs SSO’s en regieorganisatie Lean management rijksoverheid Besturingsmodel bedrijfsvoering Rijk Leernetwerk SSO Projectmanagement Projectbeheersing en control Business case Personeel en organisatie Basis Rechtspositie rijkspersoneel HR accounting Adviesvaardigheden HR-adviseurs Vervolgtraining Functiegebouw Rijk Strategische personeelsplanning Arbeidsconflictbemiddeling door mediation Leergang professionalisering en positionering P&O adviseurs ICT en informatiemanagement Curriculum CIO Adviseurs Projectmanagement ICT Inkoop en aanbesteden Inkoop en aanbesteding in de publieke sector A (IAPS A) Inkoop en aanbesteding in de publieke sector B (IAPS B) IAPS Marktbenadering IAPS Specificeren IAPS Selectie en gunning IAPS Contract als instrument Strategische adviesvaardigheden inkoopadviseurs Aanbesteden van advies- en onderzoeksopdrachten Wat iedere manager van Europees aanbesteden moet weten Congres/leernetwerk Leernetwerk Categoriemanagement Faciliteiten en huisvesting Werkatelier ICFH Docent van het jaar Harry van Drunen, senior adviseur FEZ, Ministerie van Veiligheid en Justitie Genomineerd docent van het jaar Loubna Zarrou, IT-auditor, Auditdienst Rijk, Ministerie van Financiën Arjan Vos, plv hoofd Rijkshoofdboekhouding, Ministerie van Financiën

48 48 48 48 49 49 49 49 50 50 50 51 51 51 51 52 52 52 52 59 53 53 54 54 54 54 55 55 55 55 56 56 56 56 57 57

58 60 62

Economie ‘Veel aandacht voor de actualiteit’ Jan Donders, programmamanager Economie bij de Rijksacademie ‘Voor ons en door ons is een ongelofelijk goed concept’ Guido Biessen, directeur Algemene Economische Politiek en loco-SG, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie

69

Economie voor beleidsmakers Economie van de overheid De werking van de Nederlandse economie Economie van de publieke belangen Zomerschool economie en beleid 2013 De werking van Brussel Winteracademie economie en beleid 2013 - Masterclass economie Economie van de financiële markten Maatschappelijke kosten-batenanalyse Toegepaste statistiek voor beginners Toegepaste statistiek voor gevorderden

73 73 73 73 74 74 74 74 75 75 75

66

Maatwerkopleidingen Liever een opleiding op maat?

77

Goed om te weten Congressen Voor én in het buitenland Onze docenten Inschrijven, annuleren en algemene voorwaarden Waar vind je ons?

78 79 81 82 83

‘Prachtig om te ervaren dat tijdens onze leeractiviteiten departementale bedrijfsvoerings grenzen worden afgebroken en interdepartementaal wordt gehandeld’

Yvonne

Studiegids 2013 | 9

Audit

Audit | Studiegids 2013 | 11

Judith Jeurissen, programmamanager Audit bij de Rijksacademie

‘Uniformiteit, kwaliteit en vitaliteit’

Wat worden in 2013 de centrale thema’s binnen de rijksauditfunctie? Uniformiteit, kwaliteit en vitaliteit. De Auditdienst Rijk (AdR) moet zich in 2013 gaan settelen en waarmaken. Dat gaat van uniformeren van werkwijzen, systemen en producten (de hardware) tot uniformeren van kennis, vaardigheden en attitude (de software). Het mag voor de medewerkers niet meer uitmaken voor welk onderdeel van de AdR ze werken. En het mag voor de klanten ook niet meer uitmaken wie van de AdR ze voor zich hebben. Dit uniformeren alleen al wordt een gigantische klus voor de nieuwe organisatie. Maar uniformeren alleen is niet genoeg. Het geheel zal meer moeten worden dan de som der delen. De tijd dat de ‘accountantsdienst’ een vanzelfsprekende partij was waar je niet omheen kon, is definitief voorbij. De AdR zal zich meer dan ooit moeten waarmaken, zeker nu ze organisatorisch meer op afstand van de kerntaak is komen te staan. De dienst kan zich qua omvang meten aan de Big Five, maar heeft nog niet dat imago. Dat betekent investeren. In vaktechnische kwaliteit, in innovatie, in kwaliteit van de klantrelaties en in sociale vaardigheden. Vitaliteit is daarbij een belangrijk thema. Organisatieontwikkeling ontstaat vanuit een sterke centrale visie, maar moet uiteindelijk gedragen worden door de medewerkers. Dat gaat over het gezamenlijk eigenaarschap nemen voor het realiseren van de ambities en ruimte geven aan de energie en bezieling die in de organisatie aanwezig is. Alleen zo kan een lerende organisatie ontstaan, die nodig is om de gewenste rol en positie in te kunnen nemen. Wat betekent dit voor de Rijksacademie? De AdR is nu verreweg de grootste afnemer van het auditprogramma van de Rijksacademie. Het is bijna een één-op-één relatie geworden. De AdR zal hierdoor een grotere stempel gaan drukken op onze programmering. Opleidingen kunnen een krachtig instrument vormen in de organisatieontwikkeling van de AdR, mits er sprake is van een weloverwogen mix van individuele ontwikkelingstrajecten, teamleren en organisatieleren. AdR en Rijksacademie zijn nu in overleg over hoe dit het beste vormgegeven kan worden. Maar wij blijven natuurlijk ook opleidingen aanbieden voor auditors buiten de AdR. Ook voor hen willen wij hét opleidingsinstituut op het gebied van auditing in de publieke sector zijn en blijven!

Judith Jeurissen

12 | Studiegids 2013 | Audit

Wat kunnen we bij de Rijksacademie verwachten in 2013? Ons auditaanbod in de studiegids is vrijwel identiek aan dat van 2012. Ik verwacht dat de dynamiek in 2013 vooral gaat komen uit maatwerktrajecten voor de AdR. De leerroute zit goed in elkaar, maar kan scherper toegesneden worden op het HRM-beleid van de nieuwe dienst. De mogelijkheid om dat te doen is er nu en dat lijkt me winst voor het vakgebied!

adr leerroute De opleidingen die een auditor bij de rijksoverheid eigenlijk niet kan missen, zijn door de adr vastgelegd in een leerroute. De leerroute wordt in 2013 herijkt. Zie onze website voor de meest actuele informatie Auditor (s 8 – 11) Startersprogramma Vervolg leerroute

Daniëlle

Auditor publieke sector Comptabiliteitswet en beheer Onderzoeksmethodologie voor auditors Auditing in perspectief Schriftelijke auditvaardigheden Interviewvaardigheden Leidinggeven aan auditprofessionals Communiceren op strategisch niveau

X X

Senior Auditor (s 11 – s 13) X X X X X X

Coördinerend auditor (s 13 – 15) X X

X X

‘Leuk om te zien dat de nietfinancial na het volgen van de VoFNiFF zich volledig thuis voelt in de wereld van de financial’

Studiegids 2013 | 13

Anneke van Zanen, Algemeen directeur Auditdienst Rijk (ADR)

‘Van reliance naar relevance’

Sinds 1 mei 2012 is er één Auditdienst Rijk. Deze nieuwe organisatie bundelt de krachten van de auditdiensten van de ministeries. Anneke van Zanen is de eerste algemeen directeur. Niet nieuw bij de overheid – ze was hiervoor PSG van het ministerie van Veiligheid en Justitie - maar ze werkte ook bij PriceWaterhouseCoopers en de Algemene Rekenkamer. Wat gaat er veranderen nu er één Auditdienst voor het Rijk is? Van Zanen: ‘De vorm maar ook de inhoud. De kernwaarden voor de nieuwe dienst zijn geformuleerd, maar nu begint het echte werk: opnieuw kijken naar onze rol, naar onze taken en verantwoordelijkheden. Want de Auditdienst moet niet alleen in naam maar ook in werkelijkheid een eenheid zijn. Dat betekent dat we de bestaande (audit)processen zullen stroomlijnen en harmoniseren. Bijvoorbeeld alle EU-controle-activiteiten onder één regie brengen, bij de controle op de departementale verantwoording bij alle departementen op dezelfde momenten rapporteren en deze aanvullen met rijksbrede analyses.’ Gaan er dan ook inhoudelijk zaken veranderen? Van Zanen: ‘Ja, volgens mij wel. Er is duidelijk ruimte voor een nieuwe rol van de Auditdienst: van “reliance naar relevance”. Daar bedoel ik mee dat we niet moeten blijven “steken” in onze bevindingen over betrouwbaarheid, maar ook de volgende stap moeten zetten: wat betekent dat voor het functioneren van een dienst, van een ministerie, van een overheid? Dus niet meer alleen constateren dat er bij een bepaalde afdeling van bijvoorbeeld Defensie een voorraadverschil is, maar ook duidelijk maken dat en hoe dat gevolgen kan hebben voor de paraatheid van het leger. Ja, dat gaat over risico’s. En die zitten bij de overheid niet vooral in de rechtmatigheid maar zeker, juist ook in zaken als ketenbeheersing, toezicht en handhaving. Ik vind dat de Auditdienst ook de verantwoordelijkheid heeft om controle in een breder verband te plaatsen. Die veranderende rol van de Auditdienst past bij de veranderende rol van de overheid: complexere vraagstukken in een steeds complexere omgeving en – nu zeker – een grote nadruk op het beheersen van de uitgaven en het verkleinen van risico’s.’ Ziet u daar ook een rol voor de Rijksacademie? Van Zanen: ‘Een belangrijke rol zelfs. Want dat is waar “voor ons en door ons” ook om draait: meebewegen met veranderingen en die inweven in je opleidingen.


En dat is precies waar we de Rijksacademie voor nodig hebben: de onderwijsexpertise, de ervaring om wat we willen leren om te zetten in een behapbare, relevante leerroute. We werken ook samen met de beroepsorganisaties; ook zij leveren voor onze mensen relevante opleidingen, vaak van meer specialistische soort. Bij de Rijksacademie willen we terecht kunnen voor de bredere leerroutes, die specifiek zijn voor de sector waarin we werken: de rijksoverheid. En, dat vind ik ook belangrijk, die leerroutes hoeven niet per se alleen aan auditors te worden gegeven. Het zou een goede zaak zijn als iedere ambtenaar, zeker een ambtenaar met ambitie, een basiskennis heeft over financiën en economie. Ik ben wel een voorstander van een stoomcursus audit voor ambtenaren. Dat kan ook door uitwisselingen: beleidsmensen die eens meekijken bij een audit, mensen van de Auditdienst die een tijdje meedraaien op een beleidsafdeling. Zo leren mensen met een andere blik te kijken. Ik denk dat het hele ambtenarenapparaat daar sterker van wordt.’ Mist u nog iets in het opleidingenaanbod van de Rijksacademie? Van Zanen: ‘Ik moet er natuurlijk de komende tijd eens goed naar kijken en goed over nadenken. Zolang zit ik hier nog niet. Maar wat me sowieso opvalt is dat er weinig aandacht is voor ICT. Of en hoe dat werkt lijkt een vanzelfsprekendheid maar dat is het niet. Iedere keuze in het gebruik van ICT kan grote financiële en economische gevolgen hebben. Dat hoort allemaal in het basispakket van iedere ambtenaar. Een mooie uitdaging voor de Rijksacademie.’ De Rijksacademie verzorgt ook de opleidingsprogramma’s voor audittrainees. Gaan we daar mee door? Van Zanen: ‘Wat mij betreft zeker. Op dit moment is de vierde lichting trainees gestart. In de vier lichtingen zijn in totaal 36 trainees gestart. Daarvan zijn er inmiddels veertien ingestroomd bij de AdR; zeven trainees zijn elders aan de slag gegaan. We zijn erg tevreden over het niveau van de trainees, en het is natuurlijk een goede manier om steeds te zorgen voor nieuwe instroom, zodat wij een evenwichtige leeftijdsopbouw in de dienst behouden. Dat blijft van belang ook als er eens wat minder arbeidsplaatsen beschikbaar zijn.’

Anneke van Zanen


Audit

Auditor in de publieke sector Maak kennis met het complete kader en krachten veld waarin je als overheidsauditor functioneert. Wet en regelgeving, governance, politiekbestuur lijke verhoudingen en de auditmethode rijksover heid passeren uitgebreid de revue. Met recht dé basisopleiding voor alle medewerkers in een auditfunctie. www.rijksacademie.nl/APS Voor Starters in auditfunctie bij de rijksoverheid Duur 1 x 3 dagen en 1 x 2 dagen. Kosten € 2.150 Extra Met auditgame ADR leerroute

Basis administratieve organisatie

Basis accountantscontrole

In deze opleiding leer je hoe de administratieve organisatie bij de overheid functioneert en hoe informatiestromen in elkaar steken. Verplichte kost voor medewerkers in een audit of financiële functie die hun kennis over de administratieve organisatie en interne controle willen verdiepen. www.rijksacademie.nl/BAO

Controle en accountantscontrole zijn onmisbare instrumenten voor het beheer van elke organisatie. Deze opleiding leert je alles over de taken en de instrumenten van een accountant bij de rijksover heid en laat je zien hoe leuk, boeiend en spannend accountantscontrole kan zijn. www.rijksacademie.nl/BAC

Voor Auditors, medewerkers financiële functie

Voor Auditors, medewerkers financiële functie

Duur 2 x 2 dagen

Duur 2 x 2 dagen

Kosten € 1.750

Kosten € 1.750

Uitgebreide opleidingsinformatie op www.rijksacademie.nl


Comptabiliteitswet en beheer

Auditing van bedrijfsprocessen

De rijksoverheid heeft een omvangrijk stelsel aan wetten, voorschriften en codes voor de inrichting, sturing en beheersing van haar eigen financiële bedrijfsvoering. De Comptabiliteitswet vormt de basis voor deze harde en zachte wet en regelge ving. Voor auditors en medewerker in een financiële functie is dit natuurlijk onmisbare kennis. www.rijksacademie.nl/CWB

Zijn de bedrijfsprocessen goed georganiseerd? Zijn de juiste beheersmaatregelen genomen en worden ze ook nageleefd? Belangrijke vragen voor iedere controller en auditor. Het vakgebied van de internal auditing biedt je het gereedschap om hier op objec tieve wijze onderzoek naar te doen. www.rijksacademie.nl/ABP Voor Medewerkers (interne) controlfunctie

Voor Auditors, medewerkers financiële functie Duur 4 dagen Duur 1 x 3 dagen en 1 x 2 dagen. Kosten € 1.750 Kosten € 2.150 ADR leerroute

Basis verslaggeving met het batenlastenstelsel

Actualiteitencollege auditfunctie rijksoverheid

Werk je in een audit of financiële functie bij de rijksoverheid, dan krijg je vroeg of laat te maken met het batenlastenstelsel. Deze opleiding geeft je niet alleen het benodigde theoretische inzicht in de jaarverslaggeving binnen dit stelsel, maar biedt je ook praktische handvatten om die kennis in je werk als controller of auditor te kunnen toepassen. www.rijksacademie.nl/BVBLS

De auditfunctie bij de rijksoverheid is permanent in ontwikkeling; nieuwe wet en regelgeving, nieuwe auditmethoden, nieuwe organisatieontwikkelingen in de Rijksdienst en, met de komst van de adr, een nieuwe positionering van de auditfunctie binnen de Rijksdienst. Deze opleiding vertelt je wat dit voor jouw werk als auditor (niet ra) betekent. www.rijksacademie.nl/AAR

Voor Financieel (beleids)medewerkers, auditors

Voor Auditors, auditmedewerkers

Duur 2 dagen

Duur 3 dagen

Kosten € 950

Kosten € 1.350



Beroepsethiek

Financial auditing (HARo)

Ben je accountant in business dan is ‘beroepsethiek’ jouw verplichte permanente educatieonderwerp voor 20122013. De training Beroepsethiek bestaat uit een (door de NBa ontwikkelde) selfassessment en een klassikale training van één dag. www.rijksacademie.nl/BE

In deze praktische driedaagse opleiding passeren alle belangrijke vaktechnische uitgangspunten voor het uitvoeren van een financial audit volgens het handboek Auditing Rijksoverheid (HARo) de revue. www.rijksacademie.nl/HARO

Voor Overheidsaccountants (ra/aa)

Voor Senior auditors, coördinerend auditors, auditmanagers

Duur 1 dag

Duur 3 dag

Kosten € 475

Kosten € 1.350

Onderzoeksmethodologie voor auditors

Management control frameworks

Het kunnen maken van een uitvoerbare en deug delijke onderzoeksopzet is cruciaal bij alle vraagge stuurde en bijzondere onderzoeken. Deze opleiding geeft je gedegen inzicht in onderzoeksmethodo logie en hoe je die bij audits moet toepassen. Ook vul je je gereedschapskist aan met een scala aan (nieuwe) dataverzamelingstechnieken. www.rijksacademie.nl/OVA

Kennis van management control frameworks is onmisbaar bij het maken van een referentiemodel. Complexe auditvragen dwingen bovendien om ver der te kijken dan de frameworks zelf en creatief te zijn met bestaande én nieuwe frameworks. In deze intensieve tweedaagse vergroot je je gereedschaps kist met frameworks en hun toepassingsmogelijk heden in hoog tempo. www.rijksacademie.nl/MCF



Duur 3 dagen

Duur 2 dagen

Kosten € 1.350

Kosten € 950

Extra IODAD leerroute



Auditing van soft controls

Auditing van risicomanagement

Soft controls vormen een belangrijk element in de sturing en beheersing van organisaties. Als auditor kun je er dan ook niet omheen. In deze opleiding leer je hoe je soft controls kunt zien en beoordelen. www.rijksacademie.nl/ASC

Van auditors wordt verwacht dat ze hun departe mentsleiding op een stimulerende wijze kunnen adviseren over het implementeren en functioneren van het (integrale) risicomanagement in hun orga nisatie en dat zij de gehanteerde systemen kunnen auditen. Deze opleiding wijst je daarbij de weg. www.rijksacademie.nl/ARM

Voor Senior auditors, coördinerend auditors, auditmanagers Duur 2 dagen


Kosten € 950

Duur 2 dagen Kosten € 950

Accountantscontrole agentschappen

Kwantitatieve methoden en technieken

Hoe voer je een accountantscontrole bij een agent schap uit? Wat is het verschil met controles op het kerndepartement? Hoe interpreteer je de regelge ving? Welke dilemma’s kun je hierbij tegenkomen? Welke verantwoordings en controleproblemen spelen er? Deze opleiding geeft je de benodigde kennis om een gedegen accountantscontrole te kunnen doen. www.rijksacademie.nl/ACA

Steekproeven leveren de financial auditor een schat aan informatie op. De auditors die zich willen ver diepen in het opzetten van een steekproef zijn bij deze opleiding aan het juiste adres. Je leert wanneer welke steekproeftechnieken toepasbaar zijn, hoe je een steekproef opzet én hoe je een steekproef evalueert. www.rijksacademie.nl/KMT


Voor Senior auditors, coördinerend auditors, auditmanagers Duur 3 dagen

Duur 2 dagen Kosten € 1.350 Kosten € 950



IT-auditing

Auditing in perspectief

De invloed van It groeit met de dag en de ontwik kelingen in het vakgebied gaan razendsnel. Het belang van Itauditing neemt daardoor ook steeds meer toe ook voor operational en financial audi tors. In deze opleiding maak je uitgebreid kennis met Itauditing bij de rijksoverheid. www.rijksacademie.nl/ITA

De omgeving waarin de overheid opereert wordt steeds complexer en internationaler. Er wordt steeds meer van het openbaar bestuur gevraagd en dit heeft invloed op de rol van de auditor. Kennis en begrip van de ontwikkelingen op het gebied van ‘goed bestuur’ en de invloed daarvan op het vakgebied van de public auditor is essentieel om daadwerkelijk toegevoegde waarde aan het (top) management te kunnen leveren. Deze opleiding geeft je de benodigde inzicht en laat je oefenen met zelfingebrachte praktijkcases. www.rijksacademie.nl/AIP

Voor Senior auditors, coördinerend auditors, auditmanagers Duur 3 dagen Kosten € 1.350

Voor Senior auditors, coördinerend auditors, auditmanagers, clustermanagers Duur 3 dagen Kosten € 1.400 Extra ADR leerroute i.s.m. Center for Public Auditing & Accounting (cPAA)

Schriftelijke auditvaardigheden Het succes van een audit staat of valt met de rap portage. Leer de fijne kneepjes van het schrijven en verhoog zo de kwaliteit en effectiviteit van je teksten. Deze speciaal voor auditors ontwikkelde opleiding bestaat uit elearning en een uitdagende lesdag. www.rijksacademie.nl/SAV Voor Senior auditors Duur Min. 4 uur elearning, een ingangstoets en 1 dag met avondprogramma Kosten € 1.200 Extra Ingangstoets ADR leerroute

Interviewvaardigheden Voor auditors is het interview een belangrijke informatiebron. Maar de informatie die je uit een interview haalt moet wel zo objectief mogelijk zijn. Belangrijk is dus dat je de techniek van het intervie wen tot in de puntjes beheerst. In deze opleiding leer je hoe je met de juiste voorbereiding, opzet, vragen en persoonlijke interactie een effectief inter view afneemt. www.rijksacademie.nl/IV Voor Senior auditors Duur 2 dagen Kosten € 1.200 Extra Met acteurs. Basiskennis van communicatieve vaardigheden is gewenst. ADR leerroute



Communiceren op strategisch niveau

Leidinggeven aan auditprofessionals

Wil je als auditor een stevige partner zijn voor het hoger management, wil je de – vaak complexe – problematiek goed overbrengen én wil je je soepel kunnen bewegen in de politiekbestuurlijke reali teit, dan kun je niet zonder uitstekende communi catieve vaardigheden. Verwerf die vaardigheden in deze opleiding. www.rijksacademie.nl/COS

De kwaliteit van een audit staat of valt met de inzet van de auditprofessionals in je team. Het motiveren van deze professionals, het aansturen van het team én van de individuele leden zijn daarmee onmisbare vaardigheden. Leer met deze opleiding het beste uit jezelf en uit je team te halen. www.rijksacademie.nl/LAP

Voor Coördinerend auditors, auditmanagers

Voor Coördinerend auditors, auditmanagers

Duur 3 dagen

Duur 3 dagen

Kosten € 2.250

Kosten € 1.950

ADR leerroute

Extra ADR leerroute

Masterclass IT voor auditors in de publieke sector Welke ontwikkelingen in de It en de Itauditing zijn voor jouw werk als auditor van belang? In deze masterclass geven maatgevende experts van bin nen én buiten de overheid hun kijk op de actualiteit. Een must voor alle ervaren auditors met belangstel ling voor It. www.rijksacademie.nl/MITAPS Voor Senior auditors, coördinerend auditors, auditmanagers Duur 2 x 1 dag

Masterclass auditors in de publieke sector Welke ontwikkelingen mag jij absoluut niet missen in jouw functie als auditor bij de overheid? In deze masterclass brengen hoogleraren, doorgewinterde experts en aansprekende autoriteiten van binnen én buiten de overheid jou in korte tijd weer hele maal op de hoogte. www.rijksacademie.nl/MAPS Voor Senior auditors, coördinerend auditors, auditmanagers Duur 3 dagen Kosten € 1.250

Kosten € 950


‘Het mooiste aan de Rijksacademie is dat zowel docenten als deelnemers een enorme hoeveelheid kennis en ervaring meebrengen. Zo gaat iedereen een stukje rijker naar huis.’

Lotte


Financieel management

Financieel management | Studiegids 2013 | 25

Björn Teunen, programmamanager Financieel management bij de Rijksacademie

‘Vernieuwen, aanvullen en verbeteren’ Wat worden in 2013 de centrale thema’s binnen de financiële functie? De financiële functie is voortdurend in beweging. In de huidige economische context gaat het vooral over ‘meer met minder’ maar ook om het actief meedenken over strategie en beleid. Dit zijn én blijven belangrijke centrale thema’s in de financiële functie. We zien dat bedrijfsvoering en de uitvoering steeds belangrijker worden in het werkveld van de controller. Je hebt – of krijgt – meer en meer te maken met shared service organisaties, opdrachtgever- en opdrachtnemerschap. Dat vergt inzicht in politieke- en bestuurlijke verhoudingen. Je wordt als financieel medewerker steeds meer adviseur én spin in het web van de organisatie. Je ontwikkelt van boekhouder naar beheerser en vervolgens tot financieeleconomisch adviseur. Je beweegt je op verschillende niveaus en schakelt tussen de vele dossiers. Dat maakt de functie en rol van de controller binnen de rijksoverheid bijzonder aantrekkelijk. De financiële functie is dan ook de mooiste functie die er is! Het wordt steeds belangrijker om als organisatie én als individu ‘in control’ te zijn, zeker in tijden van tekorten en bezuinigingen, nieuwe beleidswensen en veranderende weten regelgeving. Je moet snel kunnen schakelen tussen de verschillende rollen in de vele, vaak complexe dossiers. Door een proactieve werkwijze en door relaties en verbanden te leggen met de strategische doelen ben je een meerwaarde voor de gehele organisatie. Immers, de controller legt verbinding tussen beleid, geld en organisatie. Als controller denk je in een vroeg stadium mee over de beleidsontwikkeling en blijf je niet hangen in de rol van het achteraf toetsen en controleren. In algemene zin kan je zeggen dat er een meer positieve benadering wordt gevraagd. Betekent dat vaker ‘Ja’ zeggen? Nee. Het betekent dat louter ‘Nee’ zeggen wijzigt in een ‘Nee, tenzij ...’ of een ‘Ja, mits ...’. Dit vraagt een nadere uitwerking van de randvoorwaarden die je stelt, het helder kunnen benoemen van risico’s en het in kaart kunnen brengen van consequenties van voorstellen. Zoals het voorgaande doet vermoeden betekent dat dat je actief en creatief mee moet denken over in te zetten alternatieven in plaats van het louter tegenhouden van niet goed onderbouwde voorstellen. Uiteindelijk help je je klant – een directeur-generaal of minister – niet met een dergelijk resultaat. Door actief en creatief mee te denken kun je juist mede sturing geven aan het resultaat, het behalen van de organisatiedoelstellingen en daarmee toegevoegde waarde leveren in plaats van te worden gezien als een verplicht nummer. Björn Teunen

26 | Studiegids 2013 | Financieel management

Wat betekent dit voor de Rijksacademie? De kwaliteit van de financiële functie binnen de Nederlandse rijksoverheid staat bij het IMF en de OECd als goed bekend. Hoewel het natuurlijk altijd aardig is om een compliment te ontvangen, blijft er veel werk te verzetten om de financiële functie en de rol van controller binnen de rijksoverheid verder te professionaliseren. Juist daarom is in 2003 op de Rijksacademie opgericht en zijn wij inmiddels een vanzelfsprekende partner in vakopleidingen voor de financiële, audit, bedrijfsvoering en economische functies binnen de rijksoverheid. Dat willen we voortzetten. Daarom blijven wij het opleidingsprogramma ook continu vernieuwen, aanvullen en verbeteren. Dat doen we overigens niet alleen, maar juist ook samen met opdrachtgevers, deelnemers en onze docenten. Zo blijven we ook sterk verbonden met de praktijk. Wat kunnen we bij de Rijksacademie verwachten in 2013? In het opleidingsprogramma hebben we diverse nieuwe opleidingen opgenomen die inspelen op de ontwikkelingen in de financiële functie. Denk aan opleidingen als Business case, Politiek bestuurlijke verhoudingen, Lean management, Projectbeheersing en control. Dit zijn nieuwe opleidingen voor de meer ervaren financiële medewerkers die zich verder willen ontwikkelen op vakinhoud en/of vaardigheden. Naast het introduceren van nieuwe opleidingen hebben we ook diverse bijeenkomsten in petto om verschillende doelgroepen bij elkaar te brengen, denk dan aan bijeenkomsten voor auditors, controllers, PenO-ers, inkopers maar ook medewerkers uit de informatievoorziening. Onze masterclasses en netwerkbijeenkomsten zijn daar een mooi voorbeeld van. De financiële functie staat immers niet op zich zelf.


Laura van Geest, directeur-generaal Rijksbegroting, Ministerie van Financiën

‘Samen naar een betere overheid’

De Rijksacademie is een bijzondere afdeling van het Directoraat-generaal van de Rijksbegroting. Directeur-generaal Laura van Geest is dus de grote baas van de Rijksacademie. En een grote fan. Een fan van ‘voor ons, door ons’, van het gebouw én van de mensen die de Rijksacademie maken. Deze ingrediënten zijn een belangrijke reden om als DG regelmatig vergaderingen te houden in het gebouw aan de Zeestraat, bijvoorbeeld in de vorm van een opleiding professioneel communiceren, een IOFEZbijeenkomst of een bijeenkomst ter voorbereiding de jaarlijkse loopbaangesprekken binnen het DG. Van Geest: ‘Het is vertrouwd maar toch zakelijk, het ligt op afstand maar is toch dichtbij. En de lunch en de snoepjes zijn erg verleidelijk….’ Lesgeven doet ze soms. Van Geest: ‘Niet meer dan één keer per jaar. Binnenkort doe ik bijvoorbeeld mee aan een simulatie voor een opleiding van de Rijksacademie. Ze hadden een dG nodig om een slechtnieuwsgesprek mee te oefenen.’ Het doel van de Rijksacademie is om de financiële functie beter te laten functioneren. Van Geest draagt haar steentje daaraan bij door dG’s bij andere ministeries op de mogelijkheden van de Rijksacademie te attenderen. ‘Vooral als ik zie dat iets niet goed loopt. Dan kan de Rijksacademie helpen door maatwerk te leveren.’ De Rijksacademie heeft dus een duidelijk profiel: de versterking van de financiële functie, door ons en voor ons. Was het samengaan met de Rijksacademie voor Bedrijfsvoering wel een goed idee? Van Geest: ‘Er waren een paar jaar geleden natuurlijk wat aarzelingen, maar het is ook niet echt efficiënt om allerlei verschillende Rijksacademies in stand te houden. Dus is het goed dat we het nu samen met BZK hebben gedaan. De Rijksacademie had immers veel te bieden op het gebied van ervaring en logistiek en de Rijksacademie voor Bedrijfsvoering kende weer nieuwe onderwijsmethoden. Samen kunnen we nog betere producten leveren. Maar wel binnen het bestaande concept met vooral ervaringsdeskundigen voor de groep.’ Juist door dat concept is de Rijksacademie heel gevoelig voor veranderingen binnen de rijksoverheid. Hoe ziet volgens Van Geest de toekomst van de financiële functie eruit? Van Geest: ‘Ik heb natuurlijk geen glazen bol, maar de toekomst van de financiële functie is altijd erg verbonden met de “stand” van de bestuurlijke verhoudingen. En die veranderen voortdurend onder de invloed


van allerlei interne en externe factoren. Een goed voorbeeld zijn de verworvenheden van ICT. We werken niet meer met potlood en papier en daardoor kan en moet alles meer en sneller. Er worden meer vragen gesteld aan waarop een sneller antwoord wordt verwacht. Een ander voorbeeld is de veranderende dynamiek tussen de bestuurlagen: tussen het Rijk en de Hoge Colleges van Staat, tussen het Rijk en de medeoverheden, tussen het Rijk en de EU. Daardoor veranderen taken en taakverdelingen. Dat zijn allemaal factoren die de taken en verantwoordelijkheden van de financiële functie bepalen.’ De Rijksacademie moet in haar programma’s en activiteiten op die veranderingen inspelen. Van Geest: ‘Wij zijn er mede voor verantwoordelijk dat het belastinggeld efficiënt en effectief wordt uitgegeven. En waar gaat het meeste geld naartoe? Naar de grote programma’s voor onze sociale zekerheid en onze zorg, onze veiligheid en onze infrastructuur. Mensen in de financiële functies moeten daar kritisch naar kunnen kijken: wat kan er anders, beter, goedkoper? De Rijksacademie kan daarbij helpen. Bijvoorbeeld door nieuwe opleidingen te introduceren, zoals ooit de Economie van de Publieke Belangen, maar ook meer praktisch om door huisvesting te bieden voor Gateway Reviews.’ De Rijksacademie levert ook een belangrijke bijdrage aan de programma’s voor financiële trainees. Gaan we daar mee door? Van Geest: ‘Jazeker, zolang er ook werk is voor deze mensen. Want het heeft natuurlijk geen zin om ze op te leiden tot werkloosheid. Ook in de krimpende arbeidsmarkt bij het Rijk blijkt er nog steeds vraag naar trainees. Voordeel is dat de trainees mee mogen solliciteren als interne kandidaten. Zo kunnen ministeries waar een “stop” is, toch fris bloed binnenhalen.’ Wat is de kracht van de Rijksacademie? Van Geest: ‘Volgens mij het vermogen om steeds iets nieuws te ontwikkelen; om steeds te zien wat er leeft en wat er nodig is en daar dan op in te spelen. Ze hebben de creativiteit om steeds iets nieuws op te snuiven en daar activiteiten omheen te organiseren. Door interessante, brede congressen, door workshops en leergangen, door zomer- en winterscholen en door maatwerk. Daar moeten ze vooral mee doorgaan!’

Laura van Geest


Programma Financieel management

De Rijksacademie biedt een groot aantal opleidingen aan op het gebied van financieel management. Deze opleidingen zijn verdeeld over twee niveaus (basis en verdieping) en over twee vakgebieden (Financieel management en Beleid). De basisopleidingen zijn vooral bedoeld voor medewerkers die starten in een financiële functie of voor meer ervaren medewerkers die meer willen weten over een bepaald onderwerp. Verdieping kies je als je je kennis in een vakgebied verder wilt verdiepen. Een aantal opleidingen die extra aandacht verdienen lichten we hieronder uit. Alle andere opleidingen worden beknopt beschreven in deze gids en uitgebreid op www.rijksacademie.nl De opleiding ‘Financiële administratie’ (FA) is gericht op de financieel administratieve medewerker in schaal 6 tot en met schaal 9 die wil weten wat er achter de schermen van het administratief systeem gebeurt. Het voeren van een juiste administratie is zeer belangrijk omdat op basis hiervan besluiten worden genomen. In deze praktische opleiding laten we zien wat het belang van een goede administratie is. Je leert de basis van het boekhouden in het kas/verplichtingen- en het batenlastenstelsel kennen o.a. hoe je posten goed kunt boeken. De Leergang financieel administratief medewerker (FAM) bestaat uit de opleidingen VOFMA, FA én de VOFMAplus of IAPS A. Deze opleidingen zijn ook te herkennen aan het logo van de FAM leergang Deze praktische leergang combineert kennis met je eigen werkervaring en vaardigheden. Met het succesvol doorlopen van de verschillende opleidingen uit de leergang ontvang je het certificaat financieel administratief medewerker. Je hebt dan een prima basis voor jouw werkzaamheden bij de financiële administratie en een goede voorbereiding op jouw toekomst in de financiële functie.


Voor medewerkers vanaf schaal 10 is er de Vakopleiding Openbare Financiën voor Hogere Ambtenaren (VOFHA). Deze brede en algemeen erkende opleiding heeft al honderden financiële medewerkers bij de rijksoverheid een uitstekende start gegeven. De opleiding Risicomanagement voor controllers en biedt je concrete handvatten bij het toepassen van een risicoanalyse. Als controller ben je immers meer en meer een strategisch financieel-economisch adviseur en houd je de realisatie van de organisatiedoelstellingen scherp in het oog. Deze leerroutes adviseren je welke opleidingen je kunt volgen als medewerker in de financiële functie. Er is een leerroute voor de financieel-administratief medewerker in schaal 6 t/m 9 en een leerroute voor de financieel-economisch medewerker in schaal 10 t/m 14. Leerroute Financieel-administratief medewerker (6 t/m 9) Basisopleiding

mmmb Verdiepingsopleidingen

mmmb Verdiepingsopleidingen

VoFMa FaM

Financiële administratie FaM

VoFMaplus FaM

Inkoop en aanbesteding in de publieke sector A FaM

IaPS verdiepingsmodule Specificeren


IaPS verdiepingsmodule Selectie en gunning


IaPS verdiepingsmodule Marktbenadering


IaPS verdiepingsmodule Contract als instrument

Auditing van bedrijfsprocessen Basis verslaggeving baten lastenstelsel

Leerroute Financieel-economische medewerker (10 t/m 14) Basisopleiding 10 mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmb 11

Verdiepingsopleidingen 11 mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmb 12

Verdiepingsopleidingen 12 mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmb 14

VoFHa

Werking van agentschappen

Controllersopleiding

Risicomanagement voor controllers

Masterclass Financieel management

Organisatie en bedrijfsvoering

Masterclass ICt sturing en beheersing

Business case Politiek bestuurlijke verhoudingen VoFHaplus


De leerroutes bevatten opleidingen voor medewerkers die starten in de financiële functie en zich daarna verder willen ontwikelen. Bijvoorbeeld je start in de financiële functie en volgt eerst de basisopleiding VOFHA. Na 1 á 2 jaar werkervaring opgedaan te hebben volg je een – of meerdere – verdiepingsopleidingen op het gebied van Financieel management, Bedrijfsvoering en/of Audit. Zo werk je aan een brede inzetbaarheid in de financiële functie. Wil je als senior vervolgens je kennis verder inhoudelijk verdiepen en verbreden, kies dan voor de diverse masterclasses of de controllersopleiding. De controllersopleiding is een stevige opleiding die wordt afgesloten met een referaat. Inmiddels hebben ruim 200 deelnemers een post-hbo certificaat behaald. Lees meer over deze opleiding op pagina 37. Een aantal opleidingen van het programma Financieel management is nu ondergebracht in het geheel nieuwe programma Bedrijfsvoering. Bijvoorbeeld de opleidingen Inkoop en Aanbesteding in de publieke sector (IAPS) en de opleiding Organisatie en bedrijfsvoering. Meer informatie over het nieuwe programma Bedrijfsvoering met alle opleidingen vind je op pagina 48.

‘Kennis vermenigvuldigt zich door het te delen’ Jeroen

Financieel management | | Studiegids 2013 | 33

Financieel management

VOFMA In deze basisopleiding doe je onmisbare kennis op over overheidsfinanciën. Bovendien oefen je uitge breid de praktische vaardigheden die je nodig hebt in je dagelijkse werk in de financiële functie. www.rijksacademie.nl/VOFMA Voor Financieel administratief medewerkers, medewerkers inkoop, auditors Duur 10 dagen, met op de eerste dag een avondprogramma Kosten € 4.000 Extra Bezoek aan Tweede kamer Simulatie Incl. toets FAM leergang

VOFHA

Financiële administratie

Geld, daar gaat het om bij het financieel manage ment van de overheid, en steeds vaker ook bij het beleid zelf. Inzicht in de openbare financiën is daarom onmisbaar, of je nu financieel medewerker of beleidsmedewerker bent. De basisopleiding VoFHa biedt je een brede blik in de wereld van het geld bij de rijksoverheid. www.rijksacademie.nl/VOFHA

Waar komt het geld vandaan en waar gaat het naar toe? Zonder deze kennis ben je als organisatie stuurloos en is degelijk beleid onmogelijk. Gelukkig is er de financieel medewerker met een goed inge richte financiële administratie die voldoet aan alle wetten en regels. In deze opleiding leer je wat daar – bij de rijksoverheid – allemaal bij komt kijken. www.rijksacademie.nl/FA

Voor Startend financieel medewerkers, beleidsmedewerkers

Voor Financieel administratief medewerkers, medewerkers inkoop, auditors

Duur 20 dagen, verspreid over 3 à 4 maanden

Duur 3 dagen

Kosten € 7.650

Kosten € 1.350

Extra Communicatieve vaardigheden Simulatie Incl. toets

Extra Incl. toets FAM leergang



VOFMAplus


De financiële functie is meer in beweging dan ooit. Help bouwen aan een effectieve en efficiënte over heid en versterk jouw rol binnen de organisatie. In de VoFMaplus vind je verdieping in ontwikkelingen binnen de financiële functie, comptabele wet en regelgeving en het batenlastenstelsel. www.rijksacademie.nl/VOFMAPLUS

De rijksoverheid heeft een omvangrijk stelsel aan wetten en voorschriften en codes voor de inrichting, sturing en beheersing van haar eigen financiële bedrijfsvoering. De Comptabiliteitswet vormt de basis voor deze harde en zachte wet en regelge ving. Voor auditors en medewerker in een financiële functie is dit natuurlijk onmisbare kennis. www.rijksacademie.nl/CWB

Voor Financieel administratief medewerkers, medewerkers inkoop, auditors

Voor Auditors, medewerker financiële functies

Duur 2 x 2 dagen

Duur 1 x 3 dagen en 1 x 2 dagen.

Kosten € 1.750

Kosten € 2.150

Extra

Extra

FAM leergang



In deze opleiding leer je hoe de administratieve organisatie bij de overheid functioneert en hoe informatiestromen in elkaar steken. Verplichte kost voor medewerkers in een audit of financiële functie die hun kennis over de administratieve organisatie en interne controle willen verdiepen. www.rijksacademie.nl/BAO

Controle en accountantscontrole zijn onmisbare instrumenten voor het beheer van elke organisatie. Deze opleiding leert je alles over de taken en de instrumenten van een accountant bij de rijksover heid en laat je zien hoe leuk, boeiend en spannend accountantscontrole kan zijn. www.rijksacademie.nl/BAC



Duur 2 x 2 dagen

Duur 2 x 2 dagen

Kosten € 1.750

Kosten € 1.750


Financieel management | | Studiegids 2013 | 35

Auditing van bedrijfsprocessen Zijn de bedrijfsprocessen goed georganiseerd? Zijn de juiste beheersmaatregelen genomen en worden ze ook nageleefd? Belangrijke vragen voor iedere controller. Het vakgebied van de operational audi ting biedt je het gereedschap om hier op objectieve wijze onderzoek naar te doen. www.rijksacademie.nl/ABP

Basis verslaggeving met het batenlastenstelsel

Voor Medewerkers (interne) controlfunctie

Werk je in een audit of financiële functie bij de rijksoverheid, dan krijg je vroeg of laat te maken met het batenlastenstelsel. Deze opleiding geeft je niet alleen het benodigde theoretische inzicht in de jaarverslaggeving binnen dit stelsel, maar biedt je ook praktische handvatten om die kennis in je werk als controller of auditor te kunnen toepassen. www.rijksacademie.nl/BVBLS

Duur 4 dagen

Voor Financieel (beleids)medewerkers, auditors

Kosten € 1.750

Duur 2 dagen Kosten € 950

Werking van agentschappen

Risicomanagement voor controllers

Heb jij vanuit je functie vaak te maken met een agentschap of werk je nog niet zo heel lang bij een dergelijke organisatie? Wil je de werking van agentschappen beter leren kennen? Volg dan de opleiding Werking van agentschappen. www.rijksacademie.nl/WVA

Goed risicomanagement is tegenwoordig een onlosmakelijk onderdeel van management control. Wil jij je hier verder in verdiepen? Dan is deze opleiding voor jou. Je gaat naar huis met concrete kennis van risicomanagement, de toepassing ervan in de rijksoverheid en handvatten voor je eigen praktijk. www.rijksacademie.nl/RMC

Voor Financieel beleidsmedewerkers, senior beleidsmedewerkers, coördinerend beleids medewerkers, auditors

Voor Financieel beleidsmedewerkers, senior beleidsmedewerkers, coördinerend beleids medewerkers

Duur 3 dagen Duur 3 dagen Kosten € 1.350 Kosten € 1.450 Extra Control risk selfassessment



Projectbeheersing en control

VOFHAplus

Veel van de veranderingen en ontwikkelingen binnen de rijksoverheid worden projectmatig geor ganiseerd. Deze projecten kosten vaak meer tijd en meer geld dan voorzien. Hoe krijg je meer grip op deze projecten? Hoe zorg je voor een effectieve projectbeheersing, hoe moet je de control inrichten en waar liggen de verantwoordelijkheden hiervoor? Deze opleiding koppelt theorie aan de weerbarstige praktijk van projectbeheersing bij de rijksoverheid. www.rijksacademie.nl/PEC

De VOFHAplus biedt je een zeer gevarieerd programma met kennis én vaardigheden. Hoe interpreteer je een business case? Hoe kun je effectief invloed uitoefenen in een politiek proces? Beïnvloedingstechnieken zijn boeiend, maar wat kun je er nu werkelijk mee in je eigen werk? De hei lige graal is, weten wanneer je welke techniek moet inzetten om het juiste effect te bereiken. Wat zijn de financiële kaders voor de komende jaren? Wat kan leaN management voor de overheid betekenen? De VoFHaplus geeft het antwoord op deze vragen. Volg de VoFHaplus; verdiep je kennis én vaardigheden. www.rijksacademie.nl/VOFHAPLUS

Voor Projectleiders, senior adviseurs, controllers en/of afdelingshoofden werkzaam in een financiële beleidsfunctie of informatiseringfunctie Duur 3 dagen

Voor Senior beleidsmedewerkers, adviseurs of controllers

Kosten € 1.350

Duur 5 dagen

Extra

Kosten € 2.450

Politiek bestuurlijke verhoudingen

Lean management rijksoverheid

Hoe werkt de politiek, (hoe) ga je om met de media en wat is de ministeriële verantwoordelijkheid eigenlijk? Om succesvol te zijn, is het belangrijk dat je begrijpt in welk (politiek) krachtenveld je ope reert. In deze opleiding leer je dit speelveld beter begrijpen en hoe je er rekening mee kunt houden in je communicatie en wijze van beïnvloeden. www.rijksacademie.nl/PBV

Meer, met minder. Een zeer actueel thema, ook binnen de rijksoverheid. De essentie van Lean management is het voorkomen van onnodige verspillingen. Je maakt kennis met de achtergrond van Lean en de mogelijkheden van Lean binnen de rijksoverheid. De opleiding kent dan ook diverse cases uit de praktijk. De opleiding wordt verzorgd door docenten die zelf Lean management in hun eigen organisatie toepassen. www.rijksacademie.nl/LMR

Voor Senior beleidsmedewerkers, adviseurs of controllers Duur 2 dagen

Voor Senior beleidsmedewerkers, adviseurs, controllers of auditors

Kosten € 1.050

Duur 2 dagen incl. avondprogramma

Extra

Kosten € 1.050 Extra



Business case

Controllersopleiding

In een business case wordt de afweging beschreven om al dan niet een project te starten. Van belang zijn daarbij de te verwachten baten, kosten én risico’s. De rechtvaardiging van een project wordt afgeleid van al deze informatie. Daarom is essenti eel om over de juiste informatie te beschikken én dat je deze informatie op een duidelijke wijze (cijfermatig) kan ordenen. www.rijksacademie.nl/BC

Aan controllers worden steeds zwaardere eisen gesteld. Naast het toetsen van de financiële con sequenties van beleidsvoorstellen, geef je daarom steeds vaker advies over risico’s, alternatieven en de personele en organisatorische gevolgen. Deze uitgebreide en posthbo gecertificeerde opleiding helpt je te groeien in je veelzijdige rol als overheids controller. www.rijksacademie.nl/CONTROLLERS Voor Financieel medewerkers vanaf schaal 12

Voor Financieel medewerkers, controllers of auditors

Duur 21 dagen

Duur 2 dagen

Kosten € 9.150

Kosten € 950

Extra Posthbo certificaat, Referaat

Masterclass ICT sturing en beheersing Masterclass Financieel management Als financieel manager wordt er veel van je ver wacht. Je adviseert, controleert en zorgt voor de juiste economische gegevens waarop het beleid stoelt. Deze masterclass brengt je op de hoogte van belangrijke ontwikkelingen en nieuwste inzichten op het vlak van geld, politiek, cultuur en manage ment. Gun jezelf deze verdiepingsslag. www.rijksacademie.nl/MFM Voor Senior controllers, auditors en managers Duur 4 middagen Kosten € 1.450

Informatie en communicatietechnologie (ICt) grijpt steeds dieper in op de werkprocessen van de overheid. De rijksdienst is daar nog onvol doende professioneel op ingericht. Zo kosten grote ICtprojecten vaak meer tijd en meer geld dan oorspronkelijk geraamd was. Het kabinet treft een aantal maatregelen die moeten bijdragen aan een betere kwaliteitsborging van grote ICtprojecten. De maatregelen betreffen zowel de verbetering van de sturing als de beheersing van ICt(projecten). In deze masterclass krijg je dan ook instrumenten om meer grip te krijgen op ICt. www.rijksacademie.nl/MICTSB Voor Senior financieel beleidsmedewerkers, senior beleidsmedewerkers, coördinerend beleids medewerkers Duur 5 middagen Kosten € 1.550 Extra Verzorgd door experts van binnen en buiten de overheid, adviseurs en universitair docenten



Beleid

VOFNiFF Beleid heeft altijd een financiële component. Basis kennis van economie en financiën is daarom voor iedere beleidsambtenaar verplichte kost. Met deze opleiding ben je in korte tijd op de hoogte van de relevante aspecten van openbare financiën en pas je deze ook toe in een begrotingssimulatie. www.rijksacademie.nl/VOFNIFF Voor Beleidsmedewerkers, beleidsmedewer kers, startende managers/leidinggevenden in een financiële functie Duur 5 dagen, verspreid over twee weken Kosten € 2.250 Extra Simulatie

VOFNiFFplus In de nieuwe opleiding VoFNiFFplus gaat we in op de dialoog tussen beleidsmakers, FeZ medewerkers en de schatkistbewakers van het ministerie van Financiën. De focus ligt hierbij op het begrip voor elkaars rol en positie binnen het beleidsproces om uiteindelijk gezamenlijk tot beter en financieel haalbaar beleid te komen. Deze opleiding biedt je handvatten om te komen tot een constructieve dialoog. www.rijksacademie.nl/VOFNIFFPLUS Voor Beleidsmedewerkers, senior beleidsmede werkers, managers/leidinggevenden in een financiële functie Duur 2 dagen Kosten € 1.200



Bedrijfsvoering

40 | Studiegids 2013

Bedrijfsvoering | Studiegids 2013 | 41

Jaap Uijlenbroek, directeur-generaal Organisatie en Bedrijfsvoering Rijk, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

‘Permanente educatie’

Jaap Uijlenbroek kent de overheid van binnen en van buiten: hij werkte jarenlang als consultant en stapte alweer twaalf jaar geleden over naar de rijksoverheid. Nu is hij verantwoordelijk voor de organisatie en bedrijfsvoering van het Rijk. Het is duidelijk wat de overheid op dat terrein te doen staat. Uijlenbroek: ‘De rijksdienst moet vooral steeds meer samen doen, thematisch en interdepartementaal. In de beleidsontwikkeling, uitvoering en toezicht. Bij een compacte overheid hoort een gestroomlijnde bedrijfsvoering door het hele apparaat heen. Dat is randvoorwaardelijk voor de samenwerking over de beleidskolommen heen en zorgt voor meer kwaliteit voor minder geld. De eerste stappen zijn al gezet met bijvoorbeeld de rijkspas, de gezamenlijke website rijksoverheid.nl en het gemeenschappelijke gebouwgebruik.’ In dit hele proces speelt de Rijksacademie een belangrijke, ondersteunende rol. Uijlenbroek: ‘Ik ben blij dat Bedrijfsvoering nu een onderdeel is van de Rijksacademie. Daar hebben we een hoop energie in gestoken, maar het resultaat staat. De Rijksacademie geeft ons de mogelijkheid om voortdurend te investeren in onze mensen. Want door mensen op te leiden – door elkaar en voor elkaar – zorgen we voor een gezamenlijke bagage, een gedeeld uitgangspunt, een integrale thematiek. Zo ontstaat er vanzelf een eigen aanpak, een eigen werkwijze en dat is goed voor de rijksbrede samenwerking. Sowieso is de aanwezigheid van het opleidingenaanbod erg uitnodigend: het stimuleert mensen om zichzelf voortdurend bij te scholen. Om hun vak bij te houden. Als dat niet vanzelf zou gaan, als we moeten constateren dat de cultuur om de eigen professionaliteit op peil te houden er niet (meer) is, kunnen we gaan denken aan de invoering van PE-punten voor medewerkers in de bedrijfsvoering. Want natuurlijk moeten mensen die op cruciale punten beslissingen nemen, zoals inkopers bij de gecentraliseerde inkooppunten, aantoonbare kennis hebben. Alleen zo hou je je organisatie professioneel en efficiënt.’ Of hij nog iets mist in het aanbod van de Rijksacademie? Uijlenbroek: ‘Niet echt. De Rijksacademie is erg sterk op de inhoud. Waar je wel aan zou kunnen denken is een opleiding die – ook – het besturingsmodel van de bedrijfsvoering overbrengt. Dat model is namelijk erg specifiek. Dat zou kunnen door een game of een simulatie. De Rijksacademie heeft daar ervaring mee.’ Jaap Uijlenbroek

42 | Studiegids 2013 | Bedrijfsvoering

Olav Welling, directeur Organisatie- en Personeelsbeleid Rijk, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

‘Met kennis en ervaring kom je verder’

Olav Welling werkte 22 jaar bij het voormalige ministerie van VROM, in beleid, toezicht en uitvoering. Nu is hij verantwoordelijk voor een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering van het Rijk. Welling: ‘Dat was een weloverwogen stap: er zijn nog steeds te weinig mensen in de bedrijfsvoering die uit ervaring weten hoe het primaire proces werkt. En andersom. In het primaire proces merk je overigens pas hoe belangrijk een gestroomlijnde bedrijfsvoering is als er iets mis gaat. Als bijvoorbeeld de ICT-infrastructuur uitvalt.’ Hoe belangrijk is de bedrijfsvoering? Welling: ‘Heel belangrijk dus. Daarbij hebben we als overheid de verplichting om alles zo efficiënt mogelijk te organiseren. En het blijkt efficiënter te kunnen. Kijk maar naar de huisvesting: de komende jaren gaan we in Den Haag 40% van onze vierkante meters afstoten. Maar ook in de rest van het land zal de rijkshuisvesting fors krimpen. Dat is goed voor de belastingbetaler. Efficiënter werken kan ook door beter vooruit te plannen. Dat doen we bijvoorbeeld in het personeelsbeleid. We zijn bezig om stevige stappen te zetten richting een strategisch personeelsbeleid. Dat betekent dat we niet alleen kijken wat voor mensen we nu nodig hebben, maar ook over vijf jaar en over tien jaar. Zo proberen we te voorkomen dat we eerst teveel mensen hebben en straks te weinig. Daarbij gaat het overigens niet alleen om de kwaliteiten van de medewerkers maar ook om de kwaliteit van de processen: is daar goed over nagedacht? Zijn onze beleidsinstrumenten niet te arbeidsintensief? Daarin moet je keuzes maken. Bijvoorbeeld ook de keuze om meer samen te werken met de andere overheden. Dat kan prima als het gaat om belastingen, subsidies en incasso.’ Kan de Rijksacademie aan dit proces bijdragen? Welling: ‘Zeer zeker. Een goed voorbeeld is de professionalisering van de HR-functie, vooral voor de mensen die in de eerste lijn werken. Nu zijn er workshops op arbeidsrechtelijk gebied en is er een opleiding voor strategisch HR-advies. Wat ik graag zou zien is een brede leergang daar tussenin met modules voor eerstelijns adviseurs. Misschien zelfs met PE-punten, zoals het systeem dat gebruikt wordt voor de auditors. Het kan immers helemaal geen kwaad om permanente educatie Olav Welling


verplicht te stellen voor het functioneren. Ook bij leidinggevenden. Zo kan een ambtenaar zijn eigen verantwoordelijkheid nemen om geschikt te blijven voor de arbeidsmarkt. Een baan voor het leven bestaat immers niet meer, ook niet bij de overheid.’ Is het goed dat bedrijfsvoering nu ook in het pakket van de Rijksacademie zit? Welling: ‘Ik was vanuit dGOBR verantwoordelijk voor de Rijksacademie voor de Bedrijfsvoering en ik ben steeds een groot voorstander geweest van de fusie. Niet alleen omdat het winst oplevert in de back-office, maar omdat we zoveel van elkaar kunnen leren. Een goed voorbeeld zijn de bijeenkomsten over de implementatie van de Werkkostenregeling. Daarin komen nu niet alleen de personele aspecten aan bod maar ook de fiscale en financiële. Dat is winst! En, nog belangrijker, samen kunnen we beter inspelen op veranderingen en noodzakelijke vernieuwingen doorvoeren. Dat past zeker ook in het concept van de Rijksacademie: voor elkaar en door elkaar.’ Zelf geeft Welling ook regelmatig les aan de Rijksacademie. Zijn onderwerp is ‘shared services’. Of het leuk is om les te geven? Welling: ‘Ja, ik vind het leuk én leerzaam om te doen. Je kunt met je kennis en ervaring mensen verder helpen en zeker ook: voorkomen dat ze oude fouten maken. Want in de meeste processen kom je dezelfde problemen tegen.’


Siep Eilander, directeur Faciliteiten, huisvesting en inkoopbeleid Rijk, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

‘Inkopen doe je niet alleen’

Sinds dit jaar is de Rijksacademie niet meer alleen voor Financiën en Economie, maar – door het samengaan met de Rijksacademie voor de Bedrijfsvoering – ook voor Bedrijfsvoering. Ongeveer 20.000 mensen zijn dagelijks bezig met de bedrijfsvoering van de rijksoverheid. Dat is zelfs meer dan het aantal mensen dat zich bezighoudt met de financiële huishouding. Een interessante samenwerking dus, die veel kan betekenen voor de toekomst van de Rijksacademie. Volgens Siep Eilander was het samengaan vooral een heel logisch proces. Eilander: ‘Er waren veel raakpunten tussen de twee academies, dus inhoudelijk was en is er veel winst te behalen. Ook kon de Rijksacademie voor de Bedrijfsvoering nu onmiddellijk meedraaien in een goedlopende organisatie, met bestaande faciliteiten en overlegstructuren. Natuurlijk moet iedereen nog een beetje wennen, maar ik hoor tot nu toe geen gemopper. Integendeel!’ Overigens werden er op de ‘oude’ Rijksacademie voor Financiën en Economie ook al lessen in bedrijfsvoering gegeven. Eilander zelf was ruim zes jaar docent Inkoopbeleid en Ontwikkeling Bedrijfsvoering. Eilander: ‘Dat was altijd erg leuk om te doen en ook heel leerzaam. Want pas als je goed kunt uitleggen waar je mee bezig bent, ben je meester van de stof. En het hoort er natuurlijk gewoon bij: als je ergens veel over weet en/of veel ervaring mee hebt moet je dat willen overdragen. Dat is de basis van de Rijksacademie en daar profiteert iedereen van.’ Bedrijfsvoering is een belangrijke ‘tak van sport’ in de nieuwe, compacte rijksdienst. Eilander: ‘Waar we naar toe willen, is de bedrijfsvoering zoveel mogelijk los te koppelen van het primaire proces. Voorbeelden daarvan zijn de huisstijl, de rijkspas, de digitale inkoop en P-Direct. Zo bouwen we aan een bedrijfsvoeringsinfrastructuur waardoor ook het primaire proces meer flexiber wordt. Die bestaat dan als het ware uit flexibele bouwblokjes. Een verandering in het primaire proces wordt dan minder veel minder gecompliceerd omdat de verwevenheid met secundaire processen is afgenomen. Dat gaat langzaam maar wel zeker.’ Eilander is er van overtuigd dat dit op wat langere termijn ook positieve gevolgen kan hebben voor de rest van de overheid: ‘Alles wat we nu doen en leren bij het stroomlijnen van de bedrijfsvoering naar een compacte overheid, kunnen we later ook uitrollen naar zbo’s en naar lagere overheden. Een goed voorbeeld zijn de inkooppunten. Dat waren er 350, dat worden er 20. Gespecialiseerde, centrale


inkooppunten die hun kennis en expertise ook kunnen inzetten voor zbo’s, gemeenten en provincies. En omgekeerd kan het Rijk zijn voordeel doen bij zaken die de mede-overheden al hebben ingericht. We zijn tenslotte allemaal één overheid die betaald wordt met belastinggeld. Daar slimmer mee omgaan is de uitdaging van vandaag en morgen. Maar we moeten wel oppassen dat we niet te snel willen gaan; het betere mag niet de vijand worden van het goede. We willen met Compacte Rijksdienst goed afmaken waaraan we zijn begonnen.’ Wat de Rijksacademie daaraan kan bedragen is voor Eilander ook duidelijk: ‘De Rijksacademie is van en voor de overheid. Dat betekent dat we daar de lopende processen kunnen ondersteunen door de juiste kennis te bundelen en de juiste opleidingen aan te bieden. In het concept van de compacte overheid is het bijvoorbeeld erg belangrijk dat medewerkers ontkokerd leren denken en werken. Dus: disciplines met elkaar verbinden, mensen leren om verder te kijken dan hun eigen afdeling, hun eigen vakterrein groot is. Een mooi voorbeeld is inkoopbeleid. Ik zeg wel eens: inkoop is te belangrijk om aan inkopers over te laten. Want als we echt duurzaam, tijdig en verantwoord willen inkopen, begint die verantwoordelijkheid al bij de “behoeftestellers”, de mensen die de spullen en diensten nodig hebben. Ook deze mensen moeten weten hoe een aanbesteding werkt, moeten weten wat er te koop is. Om daarin te voorzien kan de Rijksacademie inkoopmodules aanbieden voor niet-inkopers. Zoals ze nu ook financiële modules aanbieden voor mensen die niet in een financiële functie werken. Zo’n module heb ik zelf ook ooit een keer gedaan en dat was erg leerzaam.’ Zijn er nog meer opleidingen die de Rijksacademie in de toekomst zou kunnen – moeten? – aanbieden? Eilander: ‘Jazeker. Ambtenaren werken nu eenmaal in een unieke politiekbestuurlijke omgeving. We verkopen geen zeep, maar maatschappelijke veranderingen. Daarbij hebben we niet alleen te maken met onze managers en minister, maar ook met de Kamer, maatschappelijke organisaties en burgers. Daar moet je je als ambtenaar van bewust zijn en mee leren omgaan. Je moet leren hoe je in die omgeving zo efficiënt en effectief mogelijk kunt opereren en adviseren. Je moet leren hoe je je adviezen de juiste impact geeft; hoe je het beste gebruik kunt maken van het politieke momentum. Dat kan een marktpartij ons niet leren. Dat moeten we zelf doen. Voor mensen die in de bedrijfsvoering of in een financiële functie werken, ligt daar een schone taak voor de Rijksacademie.’

Sieb Eilander



Algemeen

Essentieprogramma Als je recentelijk in dienst bent gekomen van de rijksoverheid, kun je deelnemen aan het Essentie programma. Het Essentieprogramma biedt jou de unieke kans om in twee dagen de bijzondere wereld van de rijksoverheid te leren kennen. Je doorloopt een afwisselend programma met boeiende sprekers en interessante cases en doet contacten op die je de rest van je carrière van pas komen. www.rijksacademie.nl/ESSENTIEPROGRAMMA Voor Nieuwe ambtenaren bij het rijk, in de schalen 10 tot en met 15 Duur 2 dagen Kosten € 950

Organisatie en bedrijfsvoering

Auditing van bedrijfsprocessen

Beleid kan alleen effectief zijn als de bedrijfsvoering goed is georganiseerd. De behoefte aan een goed georganiseerde en sterke bedrijfsvoering groeit de laatste jaren dan ook sterk. Tegelijkertijd zijn er veel ontwikkelingen op het vlak van bedrijfsvoering, zoals de opkomst van shared service organisaties en integrale bedrijfsvoeringsdirecties. Wie direct betrokken is of wil zijn bij de bedrijfsvoering kan hier niet omheen. Daarom gaan we hier in deze opleiding ook verder op in. De in de opleiding ver kregen kennis en inzichten kun je in je eigen praktijk toepassen ter verbetering van de bedrijfsvoering. www.rijksacademie.nl/OBV

Zijn de bedrijfsprocessen goed georganiseerd? Zijn de juiste beheersmaatregelen genomen en worden ze ook nageleefd? Belangrijke vragen voor iedere controller. Het vakgebied van de operational audi ting biedt je het gereedschap om hier op objectieve wijze onderzoek naar te doen. www.rijksacademie.nl/ABP Voor Medewerkers (interne) controlfunctie Duur 4 dagen Kosten € 1.750

Voor Beleidsmedewerkers, financieel medewerkers Duur twee keer 2 dagen Kosten € 1.750



Adviseurs SSO’S en regieorganisatie

Lean management rijksoverheid

De vorming van Shared Service Organisaties (SSo’s) leidt tot nieuwe vragen over de professionalisering tussen opdrachtgever, opdrachtnemer en de regieorganisatie. Hoe bouw je als opdrachtnemer een professionele relatie met je klant op? Hoe verbeter je de regieorganisatie? Hoe richt je de eigen regieorganisatie in? Hoe kan je de kwaliteit van dienstverlening monitoren en hoe rapporteer je aan de opdrachtgever? Hoe kan je omgaan met specifieke klantwensen en een standaard aanbod? In deze opleiding vindt je samen met de andere deelnemers antwoord op deze vraag. www.rijksacademie.nl/SOR

Meer, met minder. Een zeer actueel thema, ook binnen de rijksoverheid. De essentie van Lean management is het voorkomen van onnodige verspillingen. Je maakt kennis met de achtergrond van Lean en de mogelijkheden van Lean binnen de rijksoverheid. De opleiding kent dan ook diverse cases uit de praktijk. De opleiding wordt verzorgd door docenten die zelf Lean management in hun eigen organisatie toepassen. www.rijksacademie.nl/LMR Voor Medewerkers vanaf schaal 12 Duur 2 dagen incl. avondprogramma

Voor Adviseurs in een regieorganisatie of een SSo, relatiebeheerders, accountmanagers, bedrijfsvoeringsadviseurs, contractbeheerders leveranciersmanagement

Kosten € 1.050 Extra

Duur 7 dagen Kosten € 4.000

Besturingsmodel bedrijfsvoering Rijk

Leernetwerk SSO

Het besturingsmodel bedrijfsvoering Rijk is van recente datum en zeker nog niet overal volledig uitgekristalliseerd. Vele spelers hebben een rol: dGoBr, departementen, interdepartementale commissies, SSo’s, regievoerders. Maar wie is nu precies verantwoordelijk voor wat? Deze managementgame wijst je op energieke en stimulerende wijze de weg, aan de hand van realistische situaties in de praktijk van het bestu ringsmodel. www.rijksacademie.nl/MGBBR

Tijdens het Leernetwerk Shared Service Organisa ties kun je kennis uitwisselen met SSocollega’s en een kennisnetwerk op SSo gebied onderhouden. De thema’s zijn rondom de opzet en professionali sering van SSo’s binnen het Rijk. Ervaringsdeskun digen van binnen (en buiten) het Rijk vertellen over hun leerervaringen en aanpak. www.rijksacademie.nl/SSO

Voor (Nieuwe) leden van interdepartementale commissies, managers, seniorbeleidsmede werkers, departementale regievoerders en account managers van de Shared Service Organisaties.

Voor Projectmanagers, leidinggevenden en kwar tiermakers bij zowel SSo’s als uitvoerende diensten als departementen die te maken hebben met SSo’s. Duur 1 middag per bijeenkomst Kosten aan deelname zijn geen kosten verbonden

Duur 1 middag Kosten € 260



Projectmanagement

Projectbeheersing en control Veel van de veranderingen en ontwikkelingen binnen de rijksoverheid worden projectmatig geor ganiseerd. Deze projecten kosten vaak meer tijd en meer geld dan voorzien. Hoe krijg je meer grip op deze projecten? Hoe zorg je voor een effectieve projectbeheersing, hoe moet je de control inrichten en waar liggen de verantwoordelijkheden hiervoor? Deze opleiding koppelt theorie aan de weerbarstige praktijk van projectbeheersing bij de rijksoverheid. www.rijksacademie.nl/PEC Voor Projectleiders, senior adviseurs, controllers en/of afdelingshoofden werkzaam in een financiële beleidsfunctie of informatiseringfunctie Duur 3 dagen Kosten € 1.350

Business case In een business case wordt de afweging beschreven om al dan niet een project te starten. Van belang zijn daarbij de te verwachten baten, kosten én risico’s. De rechtvaardiging van een project wordt afgeleid van al deze informatie. Daarom is essenti eel om over de juiste informatie te beschikken én dat je deze informatie op een duidelijke wijze (cijfermatig) kan ordenen. www.rijksacademie.nl/BC Voor Financieel medewerkers, controllers, auditors Duur 2 dagen Kosten € 950



Personeel en organisatie

Basis Rechtspositie rijkspersoneel Om je manager deskundig te kunnen adviseren is kennis van het ambtenarenrecht onontbeerlijk. Na afloop van deze opleiding ken je alle relevante rechtspositionele wet en regelgeving en weet je hoe je deze op juiste en eenduidige wijze kunt toepassen. Er wordt geoefend aan de hand van aansprekende en eigen casuïstiek. www.rijksacademie.nl/BRR Voor 1e lijns Hradviseurs Duur 5 dagen Kosten € 2.050 Extra leerlijn HR-adviseurs

HR accounting

Adviesvaardigheden HR-adviseurs

Binnen de rijksoverheid wordt continu gewerkt aan een professionele en efficiënte bedrijfsvoering. Ook van HrMadviseurs wordt een bedrijfsmatige aanpak verwacht. Een gedegen cijfermatige onder bouwing van voorstellen en scherpe kwalitatieve en kwantitatieve analyses dragen bij aan een zakelijke benadering in de Hrpraktijk. In deze opleiding verwerf je de kennis en tools om dat te doen. www.rijksacademie.nl/FAHR Voor 1e lijns Hradviseurs en vakbondsadviseurs

Als 1e lijns Hradviseur ben je het directe aan spreekpunt voor het management. Om gespreks partner op dit niveau te kunnen zijn wordt veel van je verwacht. Je moet de werkcontext van je klanten goed kennen, begrijpen wat (achterliggende) wensen en belangen zijn en van daaruit gericht kunnen handelen of adviseren. Flexibel, zelfbewust en doortastend. In deze opleiding oefen je met de inzichten en vaardigheden die daarvoor nodig zijn, zodat je goed geëquipeerd op pad kunt gaan. www.rijksacademie.nl/AVRAR

Duur 3 dagen

Voor 1e lijns Hradviseurs

Kosten € 1.250

Duur 3 dagen + terugkomdag

Extra

Kosten € 2.250

leerlijn HR-adviseurs

Extra leerlijn HR-adviseurs



Vervolgtraining Functiegebouw Rijk

Strategische personeelsplanning

De invoering van het Functiegebouw Rijk (FGr) brengt grote veranderingen voor de organisatie met zich mee. Sturen op resultaten, het ontwikkelen van medewerkers en het bieden van interdepartemen tale loopbaanmogelijkheden, dat is waar het FGr voor staat. In deze opleiding leer je hoe je het FGr moet toepassen in de gesprekscyclus, bij formatie beheer en bij eventuele bezwaarprocedures en hoe je hierover gericht kunt adviseren. www.rijksacademie.nl/FGR

In deze workshop leer je de basisbegrippen van strategische personeelsplanning hanteren. Ook komt de relatie aan de orde met het vastgestelde programma Strategisch personeelsbeleid. Na afloop van deze workshop ben je in staat een 1e analyse te maken voor jouw organisatie en hierover het lijnmanagement te adviseren. www.rijksacademie.nl/SPP

Voor Hr adviseurs, met basiskennis van het FGr

Duur 1 dag

Duur 2 dagen

Kosten € 650

Kosten € 900

Voor HrM adviseurs



Arbeidsconflictbemiddeling door mediation Als HRadviseur kun je het verloop van een poten tieel arbeidsconflict al in een vroegtijdig stadium beïnvloeden, waardoor een juridische procedure vaak niet nodig is. Met name mediation is een krachtig instrument om escalatie van een conflict te voorkomen. In deze opleiding leer je hoe je signalen van een beginnend arbeidsconflict kunt onderken nen en het management gericht kunt adviseren over de meest passende aanpak. www.rijksacademie.nl/CBM Voor Hradviseurs Duur 1 dag Kosten € 650

Leergang professionalisering en positionering P&O adviseurs De Rijksacademie biedt in samenwerking met Sioo de leergang Professionalisering en Positionering voor HrM/P&oadviseurs aan. Binnen de rijks overheid is sterke behoefte aan een strategische positionering en profilering van HrM/P&o. Deze leergang biedt je de mogelijkheid je te ontwikkelen tot ‘partner in business’. www.rijksacademie.nl/LPP Voor Senior & strategisch HrM en P&oadviseurs, die hun kennis over veranderconcepten en theo rieën willen verbreden en verdiepen en hun profes sioneel handelingsrepertoire willen uitbreiden. Extra Voor meer informatie en inschrijving: www.sioo.nl



ICT en informatiemanagement Binnen de rijksoverheid wordt hard gewerkt aan het verder verbeteren van de informatievoorzie ning. De hiertoe gemaakte iStrategie is inmid dels geland. In het verlengde daarvan bouwt de Rijksacademie – samen met de beleidsmakers én uitvoerders – verder aan het opleidingsprogramma ICt en informatiemanagement. Zo verkennen we gezamenlijk een opleiding gericht op de verbetering van het opdrachtgeverschap van projecten met een icomponent. Ook willen we professionals in informatiemanagement met elkaar verbinden in de CIo community. Houd onze website in de gaten of geef je op voor onze nieuwsbrief, zodat je meteen een bericht krijgt zodra er meer bekend is over de opleidingen en activiteiten op het gebied van ICt en informatiemanagement.

Curriculum CIO Adviseurs Je adviseert je CIo over het RijksICt beleid. In deze opleiding leer je het ICtbegrippenkader van het RijksICt beleid in de volle breedte kennen en vergroot je je beleidsmatig inzicht. Met de komst van het CIostelsel krijgt de CIocommunity meer profiel. Als CIoadviseur ben je onderdeel van die CIocommunity en maak je ook de verbinding tus sen de primaire processen en ICttoepassingen. www.rijksacademie.nl/CCIOA

Projectmanagement ICT In dit intensieve programma dat een jaar duurt, krijg je als projectmanager meer inzicht in de com plexiteit van overheidsprojecten en kun je jouw ver mogen om procesmatig te denken en te handelen vergroten. Hiermee leg je de link met de Istrategie waarin de professionalisering van informatiema nagement is verankerd. De nieuwe inzichten die je opdoet, kun je direct benutten in de praktijk voor betere projectresultaten. Daarnaast beschik je over een waardevol netwerk van professionals waarmee je kennis en ervaring kunt uitwisselen. Alle deelne mers zijn werkzaam bij de overheid. www.rijksacademie.nl/PMICT Voor Projectmanagers met integrale projectverant woordelijkheid (min 5 tot 7 jaar (project)ervaring) PrINCe2 minimaal op Practiceniveau. Duur 21 dagen Kosten € 12.500 Extra Selectie van deelnemers Na akkoord van je leidinggevende kun je je aanmel den voor de opleiding. Onderdeel van het aanmeld formulier is het ambitiedocument. Op basis van het intakegesprek, het ambitiedocument en je ervaring wordt je al dan niet toegelaten in de opleiding. Eenmaal toegelaten vormt het ambitiedocument het eerste document in het portfolio dat je tijdens de opleiding verder uitbouwt.

Voor Adviseurs Chief Information Officers (CIo). Duur 9 dagen met enkele avondprogramma’s Kosten € 3.500



Inkoop en aanbesteden

Inkoop en aanbesteding in de publieke sector A (IAPS A) Een intensieve kennismaking met het inkoopvak, waarna je weet hoe het inkoopproces in elkaar zit. Je kent ook de plaats daarin van een (Europese) aanbesteding. Na afloop weet je hoe belangrijk een duidelijke inkoopbehoefte is, en kun je omgaan met de specificatie van deze behoefte, de selectie van een juiste leverancier en de gunning van de opdracht. www.rijksacademie.nl/IAPSA Voor Financieel administratief medewerkers, startende medewerkers inkoop in schaal 6 t/m 9, auditors in schaal 9 en 10 Duur 3 dagen Kosten € 1.350 Extra FAM leergang

Inkoop en aanbesteding in de publieke sector B (IAPS B) Deze opleiding behandelt de procedures en spel regels rond inkoop en aanbesteding in de politiek bestuurlijke context. Je maakt intensief kennis met het inkoopvak en je kent ook de plaats daarin van een (Europese) aanbesteding. Na afloop weet je hoe belangrijk een duidelijke inkoopbehoefte is, en kun je omgaan met de specificatie van deze behoefte, de selectie van een juiste leverancier en de gunning van de opdracht. www.rijksacademie.nl/IAPSB Voor Financieel administratief medewerkers, startende medewerkers inkoop in schaal 10 t/m 12, auditors Duur 3 dagen

IAPS Marktbenadering ‘Hoe verken ik de markt?’ en ‘Hoe benader ik de markt?‘ ‘In hoeverre kan je gebruik maken van de markt in de verschillende fasen van een aanbeste ding?’ en ‘Wat mag wel en wat mag niet?’. Laat de markt voor je werken, volg de opleiding IaPS Markt benadering. www.rijksacademie.nl/MRK Voor Startende inkopers, senior inkopers, inkoop coördinatoren of betrokkenen bij aanbestedingen van diensten en/of leveringen. Deze opleiding is gericht op medewerkers in schaal 9 t/m 12 en bouwt voort op de opleiding IaPS A of B, maar kan ook los worden gevolgd. Duur 2 dagen Kosten € 900

Kosten € 1.350



IAPS Specificeren

IAPS Selectie en gunning

Hoe kun je er zeker van zijn dat hetgeen wat je wilt inkopen, ook echt wordt geleverd? Hoe omschrijf en specificeer je dat zo sluitend mogelijk? Deze en andere vragen komen aan bod in IaPS Specificeren. Deze eendaagse opleiding is bedoeld voor iedereen die meer verdieping zoekt ip het gebied van specifi ceren. www.rijksacademie.nl/SPEC

Goede selectie en gunningscriteria zijn van groot belang voor een effectief inkoopproces. Na afloop van deze praktijkgerichte opleiding weet je wat goede selectie en gunningscriteria zijn, heb je deze criteria op praktijkcases toegepast en weet je welke valkuilen er bestaan bij de beoordeling van inschrij vingen. www.rijksacademie.nl/SEG

Voor Startende inkopers, senior inkopers, inkoop coördinatoren of betrokkenen bij aanbestedingen van diensten en/of leveringen. Deze opleiding is gericht op medewerkers in schaal 9 t/m 12 en bouwt voort op de opleiding IaPS A of B, maar kan ook los worden gevolgd.

Voor Startende inkopers, senior inkopers, inkoop coördinatoren of betrokkenen bij aanbestedingen van diensten en/of leveringen. Deze opleiding is gericht op medewerkers in schaal 9 t/m 12 en bouwt voort op de opleiding IaPS A of B, maar kan ook los worden gevolgd.

Duur 1 dag

Duur 2 dagen

Kosten € 450

Kosten € 900

IAPS Contract als instrument

Strategische adviesvaardigheden inkoopadviseurs

Wat is een goed contract? Wat is goed contract management? Wat kan er allemaal fout gaan bij het vastleggen van een inkoop/aanbesteding? Hoe kan je deze fouten herkennen en voorkomen? Volg de opleiding IaPS Contract als instrument en weet waar je naast de kleine lettertjes op moet letten. www.rijksacademie.nl/CAI Voor Startende inkopers, senior inkopers, inkoop coördinatoren of betrokkenen bij aanbestedingen van diensten en/of leveringen. Deze opleiding is gericht op medewerkers in schaal 9 t/m 12 en bouwt voort op de opleiding IaPS A of B, maar kan ook los worden gevolgd. Duur 2 dagen Kosten € 900

Met deze praktijkgerichte opleiding werk je aan een optimaal inkoopbeleid. Centraal staat de aanbeste dingsstrategie: hoe kom je aan je informatie, hoe schrijf je voor verschillende doelgroepen en hoe verwoord je de probleemstelling en oplossingsrich ting. Naast het opdoen van theoretische kennis is de opleiding vooral gericht op gedrag en houding. Je leert je competenties, vaardigheden en kennis te combineren en op de juiste manier in te zetten. www.rijksacademie.nl/SAI Voor Inkopers schaal 10 t/m 12 Duur zie website Kosten zie website



Aanbesteden van advies- en onderzoeksopdrachten

Wat iedere manager van Europees aanbesteden moet weten

Er kan veel mis gaan bij het inhuren en uitbesteden van advies en onderzoeksopdrachten. In deze opleiding doorloop je dan ook op een praktische wijze de verschillende fases van het opdrachtge verschap (probleemdefinitie, selectie, juridische aspecten). Deze opleiding maakt je effectiever in de kwaliteitsselectie bij het uitbesteden van onder zoeks en adviesopdrachten aan externen waaron der organisatieadviesbureaus, onderzoeksbureaus, universiteiten en zzp’ers. www.rijksacademie.nl/AAO

Als manager krijg je steeds vaker te maken met vraagstukken rondom Europese aanbesteding en inkoop. Om valkuilen te vermijden en risico’s te herkennen is het noodzakelijk om op hoofdlijnen op de hoogte te zijn van het Europese aanbeste dingsrecht. Daarom bieden wij je de mogelijkheid om je inzicht in het Europese aanbestedingsrecht te vergroten. Je maakt in vogelvlucht kennis met wat er bij een Europese aanbesteding komt kijken en hoe het werkt in de praktijk. Deze workshop is gericht op managers bij de rijksoverheid. www.rijksacademie.nl/EA

Voor Inkopers en senior beleidsmedewerkers die opdrachten aanbesteden Duur zie website

Voor Managers, projectleiders, Gateway reviewers en opdrachtgevers

Kosten zie website

Duur 1 middag Kosten zie website

Congres/leernetwerk

Leernetwerk Categoriemanagement Voor een goede bedrijfsvoering heeft de overheid onder meer beveiliging, dienstauto’s en kantoor ruimte nodig. De rijksoverheid wil deze producten zo slim, efficiënt en professioneel mogelijk inkopen. De werkwijze die de rijksoverheid hiervoor han teert, heet categoriemanagement. Daarbij kopen we ook gezamenlijk in, voor zoveel mogelijk minis teries tegelijk. Categoriemanagement is dus meer dan alleen het inkopen van producten en diensten. Daarom ook een leernetwerk om de ervaringen in categoriemanagement met elkaar te delen en de inkoop verder te professionaliseren. www.rijksacademie/CM Voor Portfoliomanagers en categoriemanagers werkzaam in schaal 13 t/m 15 Duur Meerdere bijeenkomsten (middag) Kosten zie website



Faciliteiten en huisvesting

Werkatelier ICFH Het ‘Werkatelier Faciliteiten en Huisvesting’ is ontwikkeld voor alle adviseurs van departemen ten en (grote) uitvoeringsorganisaties. Tijdens het werkatelier leveren leden van de Interdepartemen tale Commissie Faciliteiten en Huisvesting (ICFH) een inhoudelijke bijdrage. Thema’s die aan de orde kunnen komen zijn de Compacte Rijksdienst, het Rijkshuisvestingsstelsel, het Masterplan, de lande lijke Facilitaire Dienstverlening, het beveiligings beleid en/of de besturing van de facilitaire keten. Daarnaast voeren we discussies over de ontwik kelingen binnen het vakgebied. Met het werkatelier versterken we tevens de band tussen adviseurs in en rond de ICFH. www.rijksacademie.nl/WICFH Voor Senior adviseurs werkzaam op het gebied van facilitair management en huisvesting bij departe menten en hun agentschappen en grote uitvoe ringsorganisaties (bijvoorbeeld dJI, Belastingdienst en rWS, FMHaaglanden, etc). Duur 4 x 1 middag Kosten aan deelname zijn geen kosten verbonden



Harry van Drunen, senior adviseur FEZ, Ministerie van Veiligheid en Justitie

Docent van het jaar

Eerst was er de Vakopleiding Openbare Financiën en sinds 2003 is er de Rijksacademie, en steeds was Harry van Drunen er bij. In 1988 als projectleider voor de Vakopleiding en bijna 25 jaar als docent. ‘Zijn’ vak is budgettair beleid. Afgelopen jaar werd hij gekozen tot Docent van het Jaar. Duidelijk niet voor niets want zijn enthousiasme is aanstekelijk. Van Drunen: ‘Lesgeven is een eer maar ook een blijvende uitdaging. Je moet kunnen uitleggen wat je doet en waarom je dat doet, je moet lastige dossiers op een heldere manier kunnen verklaren. Dat doe je door voorbeelden te gebruiken. Uit je eigen praktijk en uit de actualiteit. Liefst met wat humor en relativering. En je moet de groep er steeds bij blijven betrekken; de mensen zelf laten nadenken. Om het als docent goed te doen heb je passie nodig, voor je vak en voor de politiek-bestuurlijke omgeving waarin wij ons werk doen. Met een kletsverhaal kom je niet weg.’ Van Drunen is dan ook een groot voorstander van de opzet van de Rijksacademie: ‘Voor ons en door ons’. Van Drunen: ‘Doen is beklijven. Dat maakt de Rijksacademie nu al bijna tien jaar waar. En dat zal de komende tien jaar vast ook nog zo zijn. Want een instituut als de Rijksacademie is heel belangrijk voor de ontwikkeling van de financiële functie bij de overheid. Zeker nu de omgeving waarin wij werken sterk in beweging is. De vraagstukken waar we nu mee te maken hebben vragen om oplettendheid, deskundigheid en inlevingsvermogen. En vooral: niet bang zijn! Natuurlijk is het een hele toer om dat allemaal in evenwicht te houden. Als we ons doel, een duurzame samenleving, willen bereiken zijn kennis en veerkracht onontbeerlijk. Dus is ook de Rijksacademie onontbeerlijk. Als opleider, als kenniscentrum en als netwerk.’ Hij geeft ook twee keer per jaar les op Curaçao. Van Drunen: ‘Dat is alleen al leuk omdat je in een heel andere omgeving zit, met heel andere mensen en heel andere vraagstukken. Maar het is echt geen vakantie, hoor. Het is hard werken. Gelukkig levert het wel zichtbare resultaten op: de begroting ziet er elk jaar aantoonbaar beter uit. En de lunch verzorgd door het Academy Hotel Curaçao is ook zoals we aan de Zeestraat gewend zijn….’


Harry van Drunen

Wat zijn de leukste ervaringen als docent van de Rijksacademie? Van Drunen: ‘De toppers die ik in mijn “klas” heb gehad. Mensen die later directeur FEZ werden, driesterrengeneraal , SG bij het Ministerie van Financiën of directeur van de Auditdienst Rijk. En ze groeten me nog steeds! En toen ik nog projectleider was van de vakopleiding heb ik ooit een simulatie gedaan samen met Joop Pot (nu van de Raad voor de Rechtspraak). Hij was de minister, ik de SG. En nog steeds als we elkaar tegenkomen spreken we elkaar zo aan. Al ruim tien jaar….’


Loubna Zarrou, IT-auditor, Auditdienst Rijk, Ministerie van Financiën

Genomineerd docent van het jaar

Loubna Zarrou geeft al ruim vier jaar regelmatig les bij de Rijksacademie. Naast workshops en seminars geeft ze ieder jaar, samen met een collega, de driedaagse opleiding IT-auditing. Daarvoor doen ze alles zelf: van de opbouw van het programma tot het maken van het lesmateriaal. De Rijksacademie is er voor de broodnodige ondersteuning. Zarrou vertelt met veel plezier over haar ervaringen: ‘Als je lesgeeft zie je mensen voor je ogen groeien en zo groei je zelf ook iedere keer weer een beetje. Als je voor een groep staat krijg je heel directe feedback; er worden vragen gesteld waar je zelf ook over na moet denken.’ Loubna Zarrou werd gekozen als één van de drie beste docenten van 2011. Wat is haar ‘geheim’? Zarrou: ‘Natuurlijk kan iedereen voor een groep staan en mensen wat leren. Maar om het goed te doen heb je twee dingen zeker nodig: een goede voorbereiding en – vooral – passie. Je moet uitstralen dat je er met plezier staat. Ik stuiter meestal van enthousiasme en energie en dat voelen de deelnemers. Mijn collega is een stuk rustiger en daardoor vullen we elkaar goed aan. Als de groep drie dagen alleen met mij te maken zou hebben, zouden ze knettergek worden….’ En haar aanpak? Zarrou: ‘Ik werk met een draaiboek maar eigenlijk heeft de groep de leiding: zij bepalen door hun vragen en betrokkenheid het tempo en een deel van het programma. Dat kan omdat we de stof in blokje hebben verdeeld en die blokjes zijn voor een deel uitwisselbaar. Maar je krijgt een groep vooral goed mee door ze gelijk aan het ‘echte‘ werk te zetten. Ze krijgen vanaf de eerste dag opdrachten alsof ze al IT-auditor zijn en de derde dag is er een game. Ik noem dat “ervarend leren”. We versterken dat door te zorgen dat ook onze voorbeelden uit de dagelijkse praktijk en de actualiteit komen.’ Wat is het leukste dat ze ooit meemaakte als docent? Zarrou: ‘Wat wel apart was, was dat een deelnemer me consequent ‘juffrouw’ noemde. En als ik hem nu tegenkom doet ie dat nog steeds….’


Loubna Zarrou

Heeft ze als docent veel aan de Rijksacademie? Zarrou: ‘Jazeker. De Rijksacademie is ook een plek om vakgenoten te ontmoeten. Vooral als deelnemer. Voor docenten zijn er de didactische trainingen en de jaarlijkse docentendag: dat is niet alleen leerzaam maar ook heel gezellig. Ik ben in ieder geval blij dat de Rijksacademie er is: samen met hen maken we het ambtenarenapparaat steeds weer een stukje beter: voor elkaar en door elkaar!’


Arjan Vos, plv hoofd Rijkshoofdboekhouding, Ministerie van Financiën

Genomineerd docent van het jaar

Arjan Vos geeft al een kleine tien jaar les aan de Rijksacademie. Zijn ‘vak’ is bedrijfsvoering als onderdeel van Financiel management en ‘financial accounting’. Op het eerste oog niet de meest sprankelende onderwerpen, zegt Vos zelf: ‘Het zijn onderwerpen waarbij het veel gaat om voorschriften en definities. De uitdaging is om daar wat leuks van te maken. Ik doe dat door steeds kleine opdrachtjes te geven of door de deelnemers uit te dagen tot een brainstorm. Blijkbaar werkt dat: deelnemers die van tevoren riepen dat ze niet echt voor mijn onderwerp kwamen, lieten later weten dat ze het toch erg interessant hadden gevonden.’ Of het leuk is om les te geven? Vos: ‘Erg leuk! Vooral omdat je met groepen werkt met steeds verschillende mensen, van verschillende ministeries en verschillende achtergronden. Vaak stellen ze heel onverwachte vragen. Dat betekent dat je als docent voortdurend na moet denken over waar je zelf mee bezig bent en waarom we dingen doen zoals we ze doen. Dus: steeds terug naar de essentie. En wat ik ook erg leuk vind, is als deelnemers later bellen voor advies.’ Arjan Vos vindt daarom het concept van de Rijksacademie heel goed. Vos: ‘Van elkaar en voor elkaar, dus van professionals voor professionals. Dat werkt al bijna tien jaar. Wat daardoor wel een uitdaging is, is om de lijn vast te houden in een programma als er op onderdelen nieuwe docenten worden ingezet. Iedere docent heeft toch zijn of haar eigen verhaal. Je moet opletten dat die niet gaan overlappen of juist gaten creëren.’ Hoe zou je dat beter kunnen doen? Vos: ‘Door als docententeam in een programma meer met elkaar te praten, meer af te stemmen, bijvoorbeeld in een jaarlijkse bijeenkomst. Daar heb ik ervaring mee als projectleider voor het “twinning project” met Roemenië. Toen organiseerde ik iedere twee maanden een bijeenkomst met alle betrokken docenten. Dan keken we waar iedereen mee bezig was, of en waar er problemen waren en of er geen overlap was. Dat werd erg gewaardeerd in de evaluatie. De Rijksacademie heeft immers ook een functie als kenniscentrum: meer netwerkmogelijkheden zouden die functie kunnen versterken. Ook de docentenopleidingen die de Rijksacademie aanbiedt dragen bij aan de kwaliteit van de programma’s. Daar moet veel (meer) reclame voor worden gemaakt!’


Arjan Vos

Roemenië en Moldavië zijn twee landen waar Vos ook regelmatig lesgeeft. Vos: ‘Dat is erg interessant. Je werkt immers in een vreemde omgeving. Dat betekent dat je je heel goed moet voorbereiden. Je kunt niet zomaar je verhaal afdraaien op de automatische piloot. Je moet je eerst afvragen of jouw oplossing wel past in hun omgeving, in hun weten regelgeving. Om daar achter te komen moet je veel praten met lokale mensen en met de andere buitenlandexperts van de Rijksacademie. En omdat je meer dan in Nederland voor verrassingen kunt komen te staan moet je flexibel zijn.’ Of er over tien jaar nog steeds een Rijksacademie is? Vos hoopt van wel: ‘Ik hoop dat het een echte overheidsorganisatie blijft: de Rijksacademie heeft immers een duidelijke meerwaarde ten opzichte van externe opleidingsinstituten. Ik verwacht wel dat we meer maatwerk moeten gaan leveren. Bijvoorbeeld onderwerpen aanbieden voor kleine groepjes of zelfs individuen, bijvoorbeeld door e-learning. Maar de groepen moeten blijven: door de discussies en vragen die daar aan de orde komen leren de deelnemers ook van elkaar en blijven de docenten scherp!’

‘Op de Rijksacademie komen de verschillende bedrijfsvoerings disciplines van het Rijk samen’

Marije


Economie

66 | Studiegids 2013 | Economie

Jan Donders, programmamanager Economie bij de Rijksacademie

‘Veel aandacht voor de actualiteit’

In de economie-opleidingen wordt veel aandacht besteed aan de actualiteit, mede omdat veel deelnemers hierom vragen. Zo is de afgelopen jaren uitgebreid ingegaan op de achtergronden van de kredietcrisis die uit Amerika kwam overwaaien en van de Europese schuldencrisis die al geruime tijd bijna dagelijks de kranten haalt. Evaluaties maken duidelijk dat deelnemers aandacht voor deze actuele onderwerpen waarderen. Daarom mogen economische opleidingen niet in het programma van de Rijksacademie ontbreken. Sommige van deze opleidingen zijn geschikt voor personen met weinig kennis van het economische vakgebied; andere opleidingen zijn bedoeld voor mensen die hun kennis van dit vakgebied willen vergroten. Alle mogelijke vraagstukken passeren in de opleidingen economie de revue. Er wordt bijvoorbeeld aandacht besteed aan de argumenten voor en tegen overheidsoptreden, de invloed van het overheidsbeleid op de prestaties van de economie en uiteenlopende actuele vraagstukken van het economisch beleid. Deelnemers zijn meestal erg geïnteresseerd in de besproken onderwerpen en doen zeer actief mee aan discussies. Dat werkt heel inspirerend tijdens de lessen, voor zowel docent als deelnemer. Deze onderwerpen maken dan ook een belangrijk onderdeel uit van de economische opleidingen van de rijksacademie. Hoog praktisch gehalte ‘Op de universiteiten wordt in de colleges economie tegenwoordig flink wat wiskunde gestopt. Voor veel studenten is daarmee niet onmiddellijk duidelijk wat je met de behandelde theorieën in de praktijk kunt doen. De opleidingen economie van de Rijksacademie hebben uiteraard een hoog praktisch gehalte. De docenten proberen voortdurend duidelijk te maken wat de betekenis is van het behandelde voor de beleidspraktijk. De opleidingen stellen de deelnemers ook beter in staat om de financiële pagina’s van de kranten te doorgronden.’

Jan Donders



Argumenten voor en tegen ‘De economie reikt voor de meeste vraagstukken geen pasklare oplossingen aan. Maatregelen hebben in de regel namelijk niet alleen voordelen, maar ook nadelen. De economie probeert de zon- en schaduwzijden van beleidsmaatregelen in kaart te brengen. Het is vervolgens aan politici om keuzes te maken. Dit aspect van economische vraagstukken maakt het extra interessant om ze te bestuderen.’ Betere onderlinge communicatie ‘Onze opleidingen zorgen ervoor dat deelnemers meer praktische kennis verwerven en meer begrip krijgen voor keuzes die beleidsmakers maken. Zij hebben daarmee een gunstige invloed op hun productiviteit en motivatie. De opleidingen economie zijn nadrukkelijk ook bedoeld voor niet-economen. Deelname stelt hen in staat om beter te communiceren en samen te werken met hun economisch geschoolde collega’s.’

Economie | Studiegids 2013 | 69

Guido Biessen, directeur Algemene Economische Politiek en loco-SG, Ministerie van Economie, Landbouw & Innovatie

‘Voor ons en door ons is een ongelofelijk goed concept’ Voordat hij een half jaar geleden loco-SG werd bij het ministerie van EL&I werkte Guido Biessen als docent aan de UvA en de Universiteit Leiden, bij de overheid (EZ en SZW) en in het bedrijfsleven (de FME). Daardoor zijn zijn ervaringen met de Rijksacademie nog erg vers. Maar lid van de Klantenraad is hij echt niet alleen omdat dat bij zijn functie hoort. Biessen: ‘Ik vind opleiden erg belangrijk. Ik heb niet voor niets jaren les gegeven aan universiteiten. Ik zie het ook in mijn directie. Dat zijn bijna allemaal hele jonge mensen, dus is er een grote behoefte aan het ontwikkelen van kennis en vaardigheden. Ik ben daarom erg blij met de BOFEB, een soort stoomcursus “economisch beleidsmedewerker zijn”. Die opleiding wordt gecoördineerd door Jan Donders die tegelijkertijd verantwoordelijk is voor het economische opleidingsprogramma voor de Rijksacademie. Het opleidingsaanbod Economie is erg nuttig voor beleidsmedewerkers die zich op economisch vlak willen ontwikkelen of verdiepen. De congressen van de Rijksacademie worden goed bezocht. Ik zoek voor mijn medewerkers ook naar aanvullende opleidingen. Ik vind het daarbij vooral belangrijk dat ze ook naar “buiten” gaan. Er zijn nu een paar van mijn mensen gedetacheerd bij de SER, de WRR en andere Hoge Colleges, en een paar anderen volgen een summercourse aan de London School of Economics. Uitwisseling met het bedrijfsleven zouden ook erg mooi zijn. Dat komt helaas niet zo makkelijk van de grond.’ Wat vindt Biessen van het concept van de Rijksacademie? Biessen: “Voor ons en door ons is een ongelooflijk goed concept; daardoor zorgt de Rijksacademie voor directe betrokkenheid van mensen uit de praktijk. Dat creëert niet alleen draagvlak maar geeft ook de mogelijkheid om heel gerichte trainingen aan te bieden. Trainingen die niet op de markt worden aangeboden. Want daar ligt wel de grens. Al kan het soms erg leerzaam zijn om ook input te krijgen van niet-ambtenaren.”



Hebben de veranderingen bij de overheid ook invloed op het aanbod van de Rijksacademie? Biessen: ‘Dat ligt er aan. De verandering die voor mij het meest in het oog springt is de verschuiving van de rol van de overheid van (directe) regelaar en financier naar netwerkpartner. Ambtenaren zijn steeds meer bezig met netwerken; in gesprek met maatschappelijke partners, met het bedrijfsleven. Omdat verantwoordelijkheden gedeeld moeten worden en omdat we zo dingen gedaan kunnen krijgen zonder er direct geld in te steken. Dat vraagt om andere, nieuwe vaardigheden en competenties. Kijk bijvoorbeeld naar de Greendeals en de Topsectoren. De overheid fungeert bij deze projecten als een link tussen bedrijfsleven en kennisinstellingen. Dan komen er nieuwe vragen aan de orde: met wie ga je praten? Wie zijn de insiders? Wie zijn de outsiders? Al met al zijn het heel arbeidsintensieve trajecten. Het is de vraag of ambtenaren voor het aanleren van deze vaardigheden terecht moeten kunnen bij de reguliere opleidingen van de Rijksacademie. Ik denk dat het om brede competenties gaat die daar niet direct in dat opleidingsprogramma thuishoren. Maar het is zeker een interessant onderwerp om een congres over te organiseren!’

Guido Biessen


Workshops Actuele arbeidsjuridische vraagstukken: ‘goed te volgen en bijzonder actueel. Er zijn meer uitvoeringen in de maak: zeer aanbevolen!’

René


Economie voor beleidsmakers

Economie van de overheid

Wil jij een stevigere positie innemen in de gesprek ken en discussies met je economisch geschoolde collega’s? Deze opleiding voorziet je van de nodige theoretische bagage. Zodat ook jij economische principes op de juiste manier kunt toepassen in jouw beleidspraktijk. www.rijksacademie.nl/EVB

Deze uitgebreide inleiding in de openbare financiën geeft je álle handvatten om mee te praten over de economie van de collectieve sector. In vogelvlucht ga je door tal van belangrijke onderwerpen. Ook de inrichting van de collectieve sector en bijbehorende beleidsvragen komen aan de orde. www.rijksacademie.nl/EVO

Voor (Senior) beleidsmedewerkers, financieel controllers, (senior) auditors, managers en leiding gevenden

Voor (Senior) beleidsmedewerkers, financieel controllers, (senior) auditors, managers en leiding gevenden

Duur 4 dagen

Duur 4 dagen

Kosten € 1.550

Kosten € 1.550

De werking van de Nederlandse economie

Economie van de publieke belangen

Met kennis over de werking van de Nederlandse economie sta je stevig in je schoenen bij vakinhou delijke discussies. Aan de hand van de ramingen en analyses van het CPB doe je deze kennis op. Je leert deze ramingen en analyses begrijpen en ontdekt hoe ze tot stand komen. Nuttige kennis voor je dagelijkse werk. www.rijksacademie.nl/WNE

Wanneer kan de markt haar waarde bewijzen? En wanneer is overheidsoptreden gerechtvaardigd? Deze opleiding reikt je een denkkader aan dat je kunt toepassen bij het invullen van de rol van de overheid. Een denkkader dat je helpt om publieke belangen te identificeren. www.rijksacademie.nl/EPB

Voor (Senior) beleidsmedewerkers, financieel controllers, (senior) auditors, managers en leiding gevenden Duur 3 dagen

Voor Beleidsmedewerkers met een basiskennis van het economische vakgebied Duur 4 dagen plus congresmiddag Kosten € 1.750

Kosten € 1.250



Zomerschool economie en beleid 2013

De werking van Brussel

Verdiep je in het vakgebied economie, verfris je kennis en laat je bijscholen door wetenschappers van diverse universiteiten. Natuurlijk altijd met de link naar de praktijk én de actualiteit. Op onze website vind je het actuele programma. www.rijksacademie.nl/ZS

Om op een effectieve manier beleid te voeren moet je weten wat er in Brussel gebeurt, zeker omdat de invloed van Brussel op nationaal beleid alleen maar toeneemt. Als beleidsmedewerker kun je daarom niet om Brussel heen. Deze opleiding wijst je de weg, ook naar Brusselse overlegorganen in Den Haag. www.rijksacademie.nl/WB

Voor (Senior) beleidsmedewerkers, financieel controllers, (senior) auditors, managers en leiding gevenden Duur 2 dagen Kosten € 900

Winteracademie economie en beleid 2013 Masterclass economie Verdiep je in het vakgebied economie, verfris je kennis en laat je bijscholen door wetenschappers van diverse universiteiten. Natuurlijk altijd met de link naar de praktijk én de actualiteit. De jaarlijkse ‘Winteracademie’ is bedoeld voor beleidsmedewerkers die hun kennis van het economische vakgebied willen vergroten en willen meedoen aan een discussie over actuele beleids vraagstukken. De ‘Winteracademie 2013’ heeft het karakter van een ‘masterclass economie’. Vier wetenschappers verzorgen gedurende twee dagen colleges over uit eenlopende onderwerpen. Het programma wordt op www.rijksacademie.nl bekend gemaakt. www.rijksacademie.nl/WA Voor (Senior) beleidsmedewerker, financieel controller, (senior) auditor, managers en leiding gevenden Duur 2 dagen Kosten € 900

Voor (Senior) beleidsmedewerkers, financieel controllers, (senior) auditors, managers en leiding gevenden Duur 2 dagen Kosten € 950

Economie van de financiële markten Hoe werken de financiële markten? Kun je deze markten hun gang laten gaan of is overheidsbe moeienis noodzakelijk? Deze opleiding geeft je in korte tijd een overzicht van de economie van de financiële markten en tilt je werk als beleidsmaker daarmee op een hoger niveau. www.rijksacademie.nl/EFM Voor (Senior) beleidsmedewerkers, financieel controller, (senior) auditors, managers en leiding gevenden Duur 2 dagen Kosten € 850


Maatschappelijke kosten-batenanalyse

Toegepaste statistiek voor beginners

In het beleid spelen maatschappelijke kosten batenanalyses (MKBa’s) een belangrijke rol. Hoe komen deze analyses tot stand? Wat zeggen ze nu eigenlijk? Welke rol speelt de zogenaamde oeIleidraad bij het opstellen van MKBa’s? Met deze opleiding leer je MKBa’s ‘lezen’. www.rijksacademie.nl/MKBA

Maak je in je werk geregeld gebruik van statistische analyses? Of zou je dat (meer) willen gaan doen? In deze opleiding leer je statistische analyses te interpreteren en te gebruiken bij voorbereiding van beleid. www.rijksacademie.nl/TSB

Voor (Senior) beleidsmedewerkers, financieel controllers, (senior) auditors, managers en leiding gevenden Duur 1 dag

Voor Deze opleiding is bedoeld voor mensen die in hun werk gebruikmaken van statistische analyses of dat willen gaan doen. Er is geen basiskennis vereist. Duur 1 dag Kosten € 750

Kosten € 450

Toegepaste statistiek voor gevorderden Maak je in je werk geregeld gebruik van statistische analyses? Of zou je dat (meer) willen gaan doen? In deze opleiding leer je zelf dergelijke analyses te maken. Er wordt vooral aandacht besteed aan regressieanalyse en de bijbehorende toetsen. www.rijksacademie.nl/ TSG Voor Deze opleiding is bedoeld voor mensen met enige basiskennis van de statistiek die willen worden ingewijd in de geheimen van de regres sieanalyse. Duur 1 dag plus een middag Kosten € 750



‘Het blijft leuk om te zien dat, hoe divers een groep ook is, de deelnemers altijd weer aanknopings punten vinden om van elkaar te leren’

Damiët


Maatwerkopleidingen

Liever een opleiding op maat? Wil je een eigen opleidingsprogramma voor jouw directie of specifiek voor nieuwe medewerkers in jouw organisatie? De Rijksacademie helpt je bij dergelijke opleidingsvragen met maatwerkoplossingen. Samen maken we een passende opleiding. Drie vormen van maatwerk Bij de ontwikkeling van de maatwerkopleidingen staat jouw opleidingsvraag centraal. Maatwerk kan in de vorm van een incompany verzorgde reguliere opleiding, aangevuld met casussen of voorbeelden die zijn toegesneden op jouw praktijksituatie. Je kunt ook kiezen voor een opleiding die is samengesteld uit onderdelen uit het reguliere aanbod. En je kunt kiezen voor de meest uitgebreide vorm waarbij we een nieuwe opleiding of zelfs een heel nieuw opleidingsprogramma voor jouw organisatie ontwikkelen. Werken aan vaardigheden Houd bij het inzetten van maatwerkopleidingen of programma’s rekening met een groepsgrootte van 12 tot 20 deelnemers. Maatwerk ontwikkelen in 4 stappen 1 We brengen de wensen in kaart. Wat wil je bereiken? Wie doen er mee en wat willen zij bereiken? Welke inhoud is daarvoor nodig? 2 We bespreken de mogelijke werkvormen en de duur van de opleiding. Ook gaan we in op de docenten die we kunnen inzetten. Daarbij kun je kiezen voor docenten van de Rijksacademie, eigen docenten, docenten van buiten de overheid óf een combinatie. 3 Op basis van bovenstaande informatie maken we een offerte, met daarin een programmavoorstel, een begroting en – zo mogelijk – een voorstel voor de opleidingsdata. 4 Nadat we akkoord hebben op de offerte, gaan we aan de slag met de uitwerking en uitvoering van de opleiding. Overweeg maatwerk bijvoorbeeld bij: • taakverbreding van de afdeling • de invoering of ontwikkeling van een nieuwe werkwijze • introductie van nieuwe medewerkers • ontwikkeling financieel bewustzijn van niet financiële opdrachtgevers


Goed om te weten

Congressen Laat je inspireren Je kennis actualiseren, collega’s uit je vakgebied ontmoeten, luisteren naar én discussiëren met interessante sprekers, dat is in een notendop waar onze congressen om draaien. Want leren doe je niet alleen op je werkplek of in een leslokaal. Veel bezocht Met zo’n 2.500 deelnemers per jaar zijn onze congressen goed bezocht. Ze zijn dan ook een uitstekende gelegenheid om nieuwe kennis op te doen, in een informele setting met collega’s te netwerken en om bijgepraat te worden over actuele ontwikkelingen en thema’s. De congressen organiseren wij zelf of samen met enthousiaste opdrachtgevers binnen de rijksoverheid. Een congres bezoeken of organiseren Geïnteresseerd in onze congressen? Op www.rijksacademie.nl/congres vind je het actuele overzicht van alle komende congressen. Deelname is meestal gratis. Wil je samen met ons een congres organiseren? Neem dan contact op met de Rijksacademie via (070) 342 49 00.


Voor én in het buitenland De Rijksacademie verzorgt niet alleen opleidingen voor Nederlandse rijksambtenaren. Ook draagt de Rijksacademie kennis over aan buitenlandse ministeries van Financiën. Niet alleen door het verzorgen van trainingen, maar ook door mee te denken over het ontwerpen van comptabele weten regelgeving en door te assisteren bij de implementatie ervan. Welke landen komen in aanmerking? Het Nederlandse ministerie van Financiën geeft de voorkeur aan landen die willen toetreden tot de Europese Unie. De Rijksacademie richt zich daarom op toetredend land Kroatië, op de kandidaat-lidstaten de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, IJsland, Montenegro, Servië en Turkije en op de potentiële kandidaten Albanië, Bosnië-Herzegovina en Kosovo. De openbare financiën van deze landen moeten immers voldoen aan strikte Europese standaarden, willen ze daadwerkelijk tot de Europese Unie kunnen toetreden. Ook hebben de landen die Nederland vertegenwoordigt bij het Internationaal Monetair Fonds, de Wereldbank en de EBRd een streepje voor, net als de landen en (voormalige) rijksdelen waarmee Nederland historische banden heeft. Als onze capaciteit het verder toelaat, faciliteren we tot slot ook wel activiteiten voor andere landen. Vanwaar de buitenlandse belangstelling voor Nederland? De Nederlandse openbare financiën zijn naar internationale maatstaven gemeten een erkende ‘best practice’ en daarmee een mogelijke inspiratiebron voor andere landen. Waarom is de Rijksacademie actief in het buitenland? Redenen zijn dat Nederland er belang bij heeft dat de genoemde landen een stabiel beleidskader kunnen ontwikkelen en dat Nederland met deze landen goede relaties onderhoudt. Bijkomend voordeel van samenwerking en wederzijds vertrouwen kan zijn dat andere deuren opengaan. Onze activiteiten krijgen meestal vorm in projecten. Ieder project en iedere projectactiviteit is maatwerk.


Goed om te weten De gemiddelde projectduur varieert tussen een half en twee jaar. Ontmoetingen tussen experts vinden voornamelijk plaats via missies naar het begunstigde land of door inkomende studiebezoeken naar Den Haag. De duur van de afzonderlijke projectactiviteiten varieert van een dag tot één, in een enkel geval twee weken. Soms vinden activiteiten plaats in de vorm van een eenmalige missie, een studiebezoek of een congres. Onze projecten worden doorgaans gefinancierd door de Europese Commissie (bijv. Twinning-projecten) of het ministerie van Buitenlandse Zaken (Matragelden, Kiesgroepsteun). De Rijksacademie werkt in principe kostendekkend zonder winstoogmerk. Bij de uitvoering van haar buitenlandactiviteiten maakt de Rijksacademie in alle gevallen gebruik van ervaren docenten die de grenzen van hun vakgebied hebben verkend en eroverheen kunnen kijken, die de Engelse taal goed beheersen en die enthousiast zijn. De Rijksacademie is trots een beroep te kunnen doen op een grote groep deskundigen op alle terreinen van financieel management, audit en economie. Meer weten over de buitenlandactiviteiten van de Rijksacademie? Bel (070) 342 49 00 of kijk op www.rijksacademie.nl/EN


Onze docenten Volg je een opleiding bij de Rijksacademie, dan kun je rekenen op de allerbeste docenten. Zij zijn onze grote meerwaarde en kracht. Absolute autoriteiten op hun vakgebied, die vanuit hun functie als geen ander op de hoogte zijn van de meest actuele ontwikkelingen. Daardoor zijn zij in staat om les te geven vanuit de werkpraktijk. Bovendien weten zij precies welke kennis jij als deelnemer nodig hebt om beter te functioneren in een financiële, audit, economisch en bedrijfsvoeringfunctie. De meeste docenten zijn al jarenlang actief als docent en halen veel plezier, reflectie en inspiratie uit het lesgeven. Ze geven aan dat het lesgeven hun scherp houdt en hen dwingt om hun kennis te structureren. Elk jaar een inspiratiemiddag Jaarlijks organiseren we een middag voor de docenten, als waardering voor hun werk en inspiratie. Ook kunnen ze een opleiding volgen bij ons. Dan zijn de rollen eens omgedraaid! Ze leren dan hoe ze hun presentatie en interactie met de groep kunnen verbeteren én hoe ze nog creatiever kunnen omgaan met werkvormen.

WIl Je doCeNt WordeN? Interesse om ook les te geven bij de Rijksacademie? Vul het docentenbelangstellingsformulier in op www.rijksacademie.nl/docent of bel ons op (070) 342 49 00.


Inschrijven, annuleren en algemene voorwaarden Inschrijven voor een opleiding • inschrijven kan wanneer je wilt, gedurende het hele jaar • in deze gids vind je een korte omschrijving,op www.rijksacademie.nl vind je de complete inschrijvings, annulerings en algemene voorwaarden

Betaling en kosten • jouw werkgever ontvangt rechtstreeks een factuur van ons • genoemde prijzen zijn onder voorbehoud van prijswijzigingen en exclusief eventuele overnachtingskosten • de prijzen zijn vrijgesteld van btw

Hoe werkt de inschrijving? • inschrijven doe je op www.rijksacademie.nl • na inschrijving krijg je een ontvangstbevestiging

Verhinderd? • je werkgever kan, in overleg met ons, een collega voordragen om deel te nemen • deze collega moet ook aan de voorwaarden voldoen • je werkgever is verantwoordelijk voor de vervanging • de gegevens van de nieuwe deelnemer moeten voor het begin van de opleiding via het inschrijfformulier aan ons coördinatiebureau zijn doorgegeven

Inschrijvingstermijn gesloten? • soms is ook ná sluiting van de inschrijftermijn inschrijven mogelijk, vraag het voor de zekerheid even na bij ons Plaatsing • drie weken voor het begin van je opleiding ontvang je een definitief bericht van plaatsing • de plaatsing is bindend voor ons en voor je werkgever • de datum van ontvangst van het inschrijfformulier bepaalt de volgorde van plaatsing

Annuleringskosten? • deze zijn afhankelijk van het moment waarop je annuleert, kijk op www.rijksacademie.nl voor een overzicht

Geniet van de bijzondere sfeer van de Zeestraat! Tijdens de opleiding, maar ook daarna. Je kunt de ruimtes namelijk ook huren. Kijk op www.rijksacademie.nl/verhuur


Waar vind je ons?

Midden in Den Haag, dicht genoeg bij de departementen om geen tijd te verspillen, maar ver genoeg om afstand te kunnen nemen van de dagelijkse hectiek, vind je ons aan de Zeestraat.

Uitstaphalte OV: Mauritskade • Vanaf CS rijden buslijnen 22 en 24, tramlijn 10 • Vanaf Holland Spoor rijden tramlijn 1 en 10

Ons adres Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering Zeestraat 86-90 2518 Ad Den Haag t (070) 342 49 00 f (070) 342 49 55 e [email protected] i www.rijksacademie.nl

1 22 10 24

A44

Richting trecht Amsterdam/Rotterdam/U Centraal Station

MAURITS KADE

KON ING SKA DE

A12

BOS LAA N

ZUID-HOLLANDLAAN

Richting Wassenaar/Leiden

Er is voldoende parkeergelegenheid in de Zeestraat zelf of in omliggende straten. Betaald parkeren, alleen met chipknip of mobiel parkeren.

Binnenhof

PLEIN 1813

ZEESTRAAT

Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering

NOORDEINDE Koninklijk Paleis

Tram

Paleistuin

Bus 100

200

Colofon Tekst: JCM Context, Utrecht Fotografie: Mark Prins, De Meern Vormgeving: Studio Tint, Den Haag Druk: Drukkerij Tuijtel, HardinxveldGiessendam

Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering

luisteren>zien>doorgeven

Studiegids 2013

Zeestraat 86-90 | 2518 ad Den Haag | www.rijksacademie.nl

Studiegids van de Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering

Recommend Documents