financiering en advies voor de sociale economie

financiering en advies voor de sociale economie

Jaarverslag 2007

Missie Hefboom ijvert voor een duurzame samenleving We betrekken individuen en ondernemingen bij sociale en milieudoelstellingen, via een aanbod aan ethische beleggingsproducten. We ondersteunen, met advies en financiële middelen, duurzame initiatieven. Onze bijzondere interesse gaat daarbij uit naar organisaties en projecten die focussen op de opleiding en tewerkstelling van kansengroepen. Hefboom steunt op een brede basis van ruim 1.300 aandeelhouders. Zij brengen het kapitaal bij elkaar dat wij investeren in ondernemingen en organisaties die economische doelstellingen verzoenen met de zorg voor mens en milieu.

Wilt u meer informatie over ethisch sparen als aandeelhouder van Hefboom? Of over het aanbod van Hefboom rond advies en financiering? Contacteer dan het secretariaat via 02 205 17 20 of mail naar [email protected] www.hefboom.be

Met de steun van

Colofon Deze publicatie werd samengesteld door Dirk Dalle, Danny De Mul, Lieve Luyten, Thomas Proost, Antoine Vandenbogaert, Ruben Vandeweghe en Jan-Bart Van In. Redactie en coördinatie: Jan-Bart Van In. Concept en eindredactie: communicatieadviesbureau Link Inc. Foto’s: Patrick Holderbeke, Luc Collet, Anouk Moreel, Aspiravi, en diverse organisaties uit de sociale economie. Met speciale dank aan BW Mariasteen, De Kringwinkel Midden-West-Vlaanderen en BIK vzw. Lay-out en ontwerp: Magelaan cvba, Gent. Druk: Druk in de Weer cvba, Gent. Verantwoordelijke uitgever: Dirk Dalle, Hefboom, Vooruitgangstraat 333/5, 1030 Brussel. Deze publicatie is met vegetale inkten gedrukt op 100% gerecycleerd Maco Mat Kringlooppapier.

Voorwoord Innoveren met passie In 2007 bouwde Hefboom zijn positie als innoverende partner in de sociale economie met succes verder uit. Dat blijkt onder meer uit de cijfers: een recordaantal investeringskredieten, een uitstaande kredietportefeuille die opklimt tot 13,5 miljoen euro, een steeds bredere waaier aan adviesklanten, de uitbreiding van het team van 15 naar 18 medewerkers… Resultaten die boekdelen spreken. Maar cijfers weerspiegelen activiteiten en daarom zoomt dit jaarverslag ook in op de motor van de groei van Hefboom: de roeping om werk te maken van vernieuwing binnen de duurzame en sociale economie. Hefboom vernieuwt en past zijn aanbod voortdurend aan om in te spelen op de behoeften van de duurzame organisaties. Dat blijkt duidelijk uit de oprichting van een nieuw investeringsfonds voor de sociale werkplaatsen. Dat fonds biedt flexibele en goedkope kredieten en draagt zo onmiskenbaar bij tot een groeiende tewerkstelling van kansengroepen en een verdere professionalisering van deze sector. Tegelijk beseft Hefboom, dankzij zijn diepe wortels in het sociaal-economische veld, dat niet alleen organisaties, maar ook ondernemende individuen nood hebben aan deskundige ondersteuning. Daarom ging Hefboom vorig jaar van start met het verlenen van microkredieten. Met de solidaire lening, zoals het project genoemd wordt, krijgen ondernemers die bij de klassieke kredietinstellingen uit de boot vallen, toch de kans om een eigen zaak op te starten. Voor Hefboom is de solidaire lening een innoverende vorm van kansarmoedebestrijding en dus van sociale integratie. Hefbooms advies- en onderzoeksopdrachten, tot slot, leveren niet alleen nieuwe inzichten, maar ook nieuwe mogelijkheden op. Zo trad Hefboom op als adviespartner voor de Provincie Limburg en zette de organisatie mee de schouders onder een pilootproject waarin medewerkers van een sociale werkplaats worden ingezet voor de aanvullende dienstverlening binnen een rusthuis. In 2007 breidde Hefboom zijn activiteiten verder uit. Als adviseur en kredietverstrekker beantwoorden we, met een op maat gemaakt aanbod, aan de steeds veranderende noden van het veld. In 2008 wil Hefboom zijn innoverende initiatieven verder uitbouwen. Actieve steun aan de groei en de professionalisering van de sector staat daarbij centraal. En altijd met het oog op een duurzame, sociale economie.

Dirk Dalle, directeur Hefboom Guido Deblaere, voorzitter Hefboom

Jaarverslag 2007 De activiteiten van Hefboom

1

Inhoudstafel De activiteiten

5

Activiteit 1. Hefboom financiert

5

Activiteit 2. Hefboom vernieuwt binnen de financiële markt

13

Activiteit 3. Hefboom adviseert

15

Activiteit 4. Hefboom vergaart en deelt expertise

19

Activiteit 5. Ethisch sparen en beleggen

25

De resultaten van Hefboom

30

De financiële resultaten

30

Investeren in duurzame economie rendeert

36

De pijlers van Hefboom

38

De organisatie

38

De vrijwilligers

38

De medewerkers

39

De partners

39

In de kijker 1 – HISE vzw

4

In de kijker 2 – Trividend

6

In de kijker 3 – Fietspunten

8

In de kijker 4 – Microfinanciering

12

In de kijker 5 – Microkrediet in de praktijk

14

In de kijker 6 – Adviesklanten getuigen

16

In de kijker 7 – Wakkere aandeelhouders

24

In de kijker 8 – Prinselijke steun

28


3

In de kijker

1

vzw Harelbeekse Initiatieven voor Sociale Economie (HISE)

“Hefboom legt andere accenten” Harelbeekse Initiatieven voor Sociale Economie (HISE) vzw behartigt, als organisatie uit de Lokale Diensteneconomie, activiteiten die de duurzame tewerkstelling van kansengroepen vermeerderen en de sociale cohesie in de stad bevorderen. Hefboom was als financier in 2007 betrokken bij de aankoop van een bestelwagen voor de klusjesdienst van HISE. “De criteria om in aanmerking te komen voor een kredietverlening zijn bij Hefboom anders omschreven en bepaald dan in een commerciële instelling. Die nadruk op de meer ethische, maatschappelijke voorwaarden spraken ons enorm aan. Het contact met de mensen van Hefboom liep bovendien zeer goed. De medewerkers beschikken over een ruime vakkennis en maken tijd vrij om het project echt te leren kennen. Daarbij zijn ze geïnteresseerd in alle aspecten en dus niet alleen in de financiële.“ k Kim Laga, HISE-coördinator

4

1

De Activiteiten

Activiteit 1. Hefboom financiert Hefboom investeert in de ontplooiing van ondernemingen en organisaties uit de sociale en duurzame economie. Onze klanten staan voor emancipatie en integratie van kansengroepen en voor duurzaam ondernemen. Als solidaire financier geeft Hefboom hen maximale toegang tot de nodige en aangepaste financiële middelen.

1. Criteria voor toekenning De economische haalbaarheid van een project en de visie en competentie van de oprichters of van het management zijn de evidente voorwaarden voor het toekennen van een krediet. Maar anders dan bij een reguliere bank, zijn ook de maatschappelijke doelstellingen van de kredietvragende onderneming of organisatie een belangrijke voorwaarde voor Hefboom.

2. Aanpak Kwetsbare organisaties met een grote maatschappelijke meerwaarde vragen om een aangepaste benadering. Daarom geeft Hefboom ook kleine leningen uit die voor sommige kredietinstellingen niet interessant zijn. Daarnaast doet Hefboom dankzij intensieve begeleiding ook extra inspanningen op het vlak van risicobeheer. Hefboom kan dan ook voortbouwen op drieëntwintig jaar kennis en ervaring in de sector. Daardoor kent het de beslommeringen maar ook het potentieel van de klanten.

3. Financieringsproducten •

Investeringskredieten: Klanten zoals beschutte werkplaatsen, sociale werkplaatsen, kringloopcentra en actoren uit de lokale diensteneconomie breiden hun activiteiten uit in functie van extra sociale tewerkstelling. Daarvoor kopen ze materialen en uitrusting aan, ze breiden hun gebouwen uit, ze renoveren en/of kopen gebouwen aan. Hefboom maakt deze vaak zware investeringen mogelijk met een krediet dat loopt over vijf tot twintig jaar. Andere langlopende kredietformules zijn bedrijfskapitaalkredieten, borgstellingen, obligatie leningen en combinaties van verschillende kredietvormen.

•

Overbruggingskredieten: Een brede waaier aan organisaties uit de sociale economie en de social-profitsector hebben af te rekenen met een vertraagde ontvangst van de hen toegekende overheidssubsidies. Hefboom helpt hen dat gat te overbruggen met een kortlopend krediet (meestal enkele maanden). Die korte looptijd biedt Hefboom de kans om dezelfde euro binnen hetzelfde boekjaar meermaals te investeren. Zo ontstaat een versneld ‘kringloopeffect’ binnen het financieringscircuit van de sociale en duurzame economie. Hefboom speelt met dit product kort op de bal en komt zo tegemoet aan een reële vraag binnen de sector.

•

Kapitaalparticipaties: Hefboom neemt een participatie in het risicodragend kapitaal van een onderneming, vaak gekoppeld aan een bestuursmandaat. In deze financieringsvorm investeert Hefboom de jongste jaren vooral via Trividend. Deze investeringsmaatschappij werd in 2001 opgericht door Hefboom, de Vlaamse overheid en een aantal financiële instellingen, bedrijven en partners uit de sociale economie. Trividend investeert in mensen milieuvriendelijke bedrijven en organisaties in Vlaanderen.


5

In de kijker

2

TRIVIDEND risicokapitaal partner van Hefboom TRIVIDEND cvba werd einde 2001 opgericht door partners uit de sociale economie, de Vlaamse overheid en bedrijven en financiële instellingen. De investeringsmaatschappij startte met 1,5 miljoen euro kapitaal. Hefboom en de Vlaamse overheid brachten elk een derde van dit kapitaal in. Het vermogen van de investeringsmaatschappij is einde 2007 opgeklommen tot 2,4 miljoen euro. Als Vlaams Participatiefonds voor de sociale economie biedt Trividend risicokapitaal aan mensen milieuvriendelijke bedrijven en organisaties in Vlaanderen, die starten of groeien. In 2007 onderzocht Trividend 23 aanvragen. Hiervan werden er 11 aan het investerings-comité voor gelegd. Trividend keurde in 2007, 6 investeringen goed voor bijna 400.000 euro (114.000 euro kapitaalparticipaties, en 285.000 euro achtergestelde leningen). Dat blijft wel wat onder de ambitie van de organisatie. Twee hiervan (goed voor 150.000 euro) werden gerealiseerd samen met het KringloopFonds. Einde 2007 heeft Trividend 36 actieve dossiers in omloop. Die behelzen voor 1.032.000 euro aan (uitstaande) achtergestelde leningen en voor 445.000 euro aan participaties. Twee deelnemingen liepen af, en één achtergestelde lening werd vervroegd afgelost. In 2007 was er nood aan consolidatie van de portefeuille, versterking van het management en opvolging bij sommige organisaties. Hiertoe werkte Trividend een aangepast rapporteringsmodel uit, waar de klant zelf ook wat aan heeft. Trividend vindt dat de duurzame economie moet kunnen rekenen op sterke ondersteuning. k www.trividend.be

6

4. De cijfers van 2007 In 2007 keurde Hefboom 98 financieringsdossiers goed en dit voor 76 ondernemingen. Die 98 toekenningen staan voor 10.286.875 euro aan kredieten. Dit is een daling van het volume in vergelijking met het jaar 2006, toen het kredietbedrag een extra hoge piek kende onder impuls van enkele uitzonderlijk grote bouwdossiers. Voor alle duidelijkheid: de genoemde kredieten bevatten de effectief opgenomen kredieten, evenals de kredieten die volledig zijn toegewezen, maar door de onderneming nog niet of niet volledig zijn opgenomen in het jaar 2007.

•

Investeringskredieten

Het aantal toegekende investeringskredieten klom in 2007 verder op van 34 naar 38. Hefboom beschouwt deze activiteit als een pijler van de organisatie, omdat investeringskredietenonder nemingen de kans geven om te investeren in gebouwen, materialen, uitrusting en mensen. Het totale bedrag aan toegekende investeringskredieten lag op circa 5 miljoen euro, met een gemiddeld bedrag per onderneming van 176.000 euro.

•

Overbruggingskredieten

Het aantal overbruggingskredieten daalde in 2007 van 68 naar 60. Mogelijk betekent dit dat de overheid de door haar toegekende subsidies nu sneller uitbetaalt. Toch ligt het totale bedrag aan toegekende overbruggingskredieten nog altijd op circa 5 miljoen euro.

Tabel 1 & Grafiek 1. Aantal financieringen 2003

2004

2005

2006

2007


17

25

29

34

38


57

69

69

68

60

Totaal Kredieten

74

94

98

102

98

3

3

4

2

0

77

97

102

104

98

Kapitaalsparticipaties

Aantallen

Eindtotaal

150

Totaal Overbruggingskredieten Investeringskredieten

120

90

60

30

0

2003

2004

2005

2006

2007


7

In de kijker

3

Hefboom steunt Fietspunten Met de Fietspunten sloeg de sociale economie in Vlaanderen letterlijk en figuurlijk nieuwe wegen in. Als gespecialiseerde financier ging Hefboom mee voorop. De Fietspunten kwamen tot stand rond de stationsvan de grote steden in Vlaanderen. Ze staan in voor toezicht op en netheid van de fietsenstallingen, verhuren fietsen en zorgen voor kleine herstellingen. Op die manier spelen de Fietspunten in op de maatschappelijke behoefte aan kwalitatief openbaar vervoer en scheppen ze aangepaste tewerkstelling. Einde 2007 waren zeven fietspunten operationeel. Mobiel vzw uit Kortrijk en Max Mobiel vzw uit Gent deden een beroep op Hefboom voor de financiering van de investeringen bij de start van hun Fietspunt. “Max Mobiel biedt bij het Sint-Pietersstation, het grootste passagiersstation in Vlaanderen, fietsverhuur, infrastructuur en bijkomende diensten voor pendelaars aan. Met de hulp van Hefboom hebben we geïnvesteerd in de aankoop van fietsen, fietsstallingen en een bestelwagen. Intussen verschaffen we werk aan zes mensen. Belangrijk is bovendien dat Hefboom het risico nam om ons project te financieren op een ogenblik dat de aanvraag nog geen officiële erkenning had. Dat was een belangrijk signaal van vertrouwen in het maatschappelijke belang van het concept Fietspunt.” k Pieter Vercruyssen, coördinator van Max Mobiel, uitbater van het Fietspunt in Gent

8

Tabel 2 & Grafiek 2. Financiering in euro’s 2002 Investeringskrediet Overbruggings

2003

2004

2005

2006

2007

969.476

1.367.000

5.034.663

2.428.293

6.160.110

5.105.500

2.331.614

3.315.693

5.083.320

5.817.599

6.202.958

5.181.375

3.301.090

4.682.693

10.117.983

8.245.892

12.363.068

10.286.875

45.052

90.921

36.750

32.500

7.000

0

3.346.142

4.773.614

10.154.733

8.278.392

12.370.068

10.286.875

krediet Totaal Kredieten Kapitaals participaties Eindtotaal

De grafieken 1 en 2 illustreren het hoge peil dat de kredieten hebben bereikt sinds 2004. Hefboom kan aan die grote vraag voldoen door een significante stijging van de eigen middelen en door samen werking met het federale Kringloopfonds (zie pag. 41). Voor Hefboom is het belangrijk om ook in

Aantallen in 1000 euro’s

de toekomst te blijven samenwerken met tweedelijnsfinanciers.

Totaal

16.000


14.000


12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0

2002

2003

2004

2005

2006

2007


9

10

5. Evolutie in de kredietverlening Op het einde van 2007 stond op de balans van Hefboom voor 13.551.000 euro uit aan financieringen. Dit is een stijging met 1.818.000 euro of ruim 15,5 procent in vergelijking met 2006. De aangroei van het totale kredietvolume lag in 2007 nog een stuk hoger dan in de twee voorafgaande jaren. De kredietportefeuille van Hefboom zit in een nieuwe klimfase. Tabel 3 en grafiek 3 tonen het totale pakket aan uitstaande kredieten. Daarin komt het gewicht van de investeringskredieten als belangrijkste financieringsinstrument van Hefboom duidelijk in beeld. Deze langlopende kredietfaciliteit is einde 2007 opgelopen tot een bedrag van 11.409.000 euro. Dat is 84 procent van het totaal aan geplaatste kredieten.

Tabel 3 & Grafiek 3. Uitstaande financieringen op 31/12 (in 1000 euro) Participaties



Totaal

2002

1.131

2.320

1.104

4.555

2003

978

3.156

1.413

5.547

2004

1.013

6.892

1.917

9.822

2005

1.005

7.966

1.880

10.851

2006

912

9.941

879

11.732

2007

808

11.409

1.334

13.551

Aantallen

Grafiek 3. Evolutie uitstaande financieringen op 31/12 (in 1000 euro) 16.000

Totaal Invest-kredieten

14.000


12.000

Participaties

10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007


11

In de kijker

4

Partners in microfinanciering Dexia Foundation Belgium Dexia Foundation Belgium vzw werd in 2004 opgericht om de activiteiten inzake sociaal mecenaat van Dexia Bank samen te brengen. De rode draad doorheen de ondersteunde activiteiten is maatschappelijke solidariteit. Dexia Foundation Belgium springt het project Solidaire Lening bij met een substantiële financiële inbreng. Daarnaast stelt de stichting ook haar financiële knowhow en haar netwerk ter beschikking van het initiatief. “Bij de oprichting van Dexia Foundation Belgium heeft Dexia Bank van meet af aan gesteld dat microkrediet een belangrijke pijler zou vormen in de werking van de organisatie. De sociale leningen liggen dan ook in het verlengde van de activiteiten van de bank. Voor de uitwerking ervan hebben we geopteerd voor een samenwerking met Crédal en Hefboom, die beide erkende specialisten zijn op het vlak van financiering voor de sociale economie.” k Stefaan Decraene, voorzitter

Het Participatiefonds Het Participatiefonds (PF) is een openbare federale kredietorganisatie die voordelige kredieten toekent aan een doelpubliek van startende zelfstandigen en kleine en middelgrote ondernemingen. Daarnaast deelt het Participatiefonds zijn knowhow door het leveren van administratieve, technische en financiële diensten aan andere instellingen of in samenwerking met andere organisaties. Het Participatiefonds nam de Solidaire Lening als product over van de Koning Boudewijnstichting. Om het project verder te ontwikkelen op nationale schaal zocht het PF ervaren partners. Tegelijk onderzocht Hefboom de nood aan het opzetten van een eigen microfinanciering voor Vlaanderen en voor Nederlandstalig Brussel. In 2007 hebben Hefboom en het PF daarom de handen in elkaar geslagen om de solidaire lening te promoten en uit te bouwen.

Project Vr wEnZaken ou

“Hefboom is een pionier op het vlak van financiering voor de sociale economie en heeft door zijn aan wezigheid op het terrein ook een goede voeling met het specifieke doelpubliek van de solidaire lening. Deze voeling is van cruciaal belang om de betrokken kandidaat-ondernemers adequaat op te vangen en hun projecten en kredietaanvragen in de juiste banen te leiden.” k Marc Van den Bergh, directeur Algemene Zaken, Participatiefonds 12

Activiteit 2. Hefboom vernieuwt binnen de financiële markt 1. Nieuw investeringsfonds biedt extra groeikracht aan sociale werkplaatsen Hefboom stemt zijn aanbod af op de noden die binnen de deelsectoren van de sociale economie bestaan. Nieuwe initiatieven moeten een op maat gemaakte en toekomstgerichte dienstverlening garanderen. Het nieuwe investeringsfonds voor de sociale werkplaatsen is daar een mooi voorbeeld van. Dit project is bovendien een samenwerking tussen Hefboom en het Fonds voor Bestaanszekerheid Sociale Werkplaatsen, een paritair beheerd orgaan waarin zowel de werkgevers als de werknemers vertegenwoordigd zijn. Via het nieuwe investeringsfonds kunnen de sociale werkplaatsen, tegen uiterst voordelige voorwaarden, kleine investeringskredieten bekomen. Dat is nodig, want de sociale werkplaatsen in Vlaanderen ontplooien zich met de creatie van zinvolle tewerkstelling van kansengroepen rond duurzame dienstverlening. En met die groei nemen ook de investeringsbehoeften toe. Daarom wil het Fonds investeringen in materiaal en uitrusting financieren, met een bedrag van maximaal 30.000 euro en een looptijd van 2 tot 5 jaar. Uiteraard kunnen de sociale werkplaatsen nog altijd bij Hefboom terecht voor investeringen boven het plafond van 30.000 euro. Hefboom zal zijn knowhow ter beschikking stellen om de financieringsaanvragen te beoordelen en de investeringskredieten toe te kennen. Specifiek aan de procedure is dat de geplande investering ook wordt voorgelegd aan de werknemers van de sociale werkplaats. Dit goed onderbouwde investeringsfonds is een instrument op maat van de sociale werkplaatsen in Vlaanderen en biedt hen extra groeikracht.

2. De Solidaire Lening Microkredieten blijken een duurzaam instrument voor mensen aan de onderkant van de samen leving. Kleine leningen op maat en tegen een haalbare rentevoet stellen hen in staat om hun lot in eigen handen te nemen en hun eigen zaak op te starten. Hefboom is ervan overtuigd dat microfinanciering ook in ons land een ‘hefboom’ kan zijn voor armoedebestrijding, creatie van tewerkstelling en dus sociale integratie. Hefboom voert haalbaarheidsonderzoek Om de knelpunten en opportuniteiten van microfinanciering in Vlaanderen in kaart te brengen, voerde Hefboom in 2007 een haalbaarheidsstudie. Die studie was de basis voor een nieuwe financieringstak van Hefboom. Doelgroep De Solidaire Lening is bestemd voor (natuurlijke) personen die een eigen economische activiteit willen ontplooien, maar niet aan het nodige startkapitaal raken. Concreet gaat het over mensen die om diverse redenen geen toegang hebben tot een klassiek bankkrediet. De huidige kredieten van Hefboom gaan naar organisaties die mensen uit de kansengroepen in loondienst tewerkstellen. Met de solidaire lening richt Hefboom zich nu ook rechtstreeks tot individuele kandidaat-zelfstandigen.


13

In de kijker

5

Het ‘hefboomeffect’ van microkrediet Microkrediet met ecologische meerwaarde De Solidaire Lening van Hefboom geeft mensen de kans om werk te maken van hun roeping als kleine zelfstandige ondernemer. Daarbij houden ze ook rekening met de factor duurzaamheid. Een sprekend voorbeeld hiervan is het project De Inktvullijn. Met zijn eenmanszaak staat Eddy Lijssens (57) uit Steendorp in voor het inzamelen en hervullen van lege inktpatronen van printers voor particulieren. Dat hergebruik komt voor de consument goedkoper uit en heeft een duidelijke ecologische meerwaarde. “Zonder de Solidaire Lening had ik mijn project niet kunnen opstarten. Als werkzoekende mag je immers geen enkele zelfstandige activiteit ontplooien. De lening kan gedurende een inloopperiode van ongeveer 6 maanden het wegvallen van mijn uitkering dekken en biedt mij ook middelen voor de aanschaf van een wagen. Die kan ik voor het welslagen van het project niet missen. Dit project – mee mogelijk gemaakt door Hefboom – geeft mij na zeven jaar werkloosheid weer een perspectief waarmee ik mijn toekomst vorm kan geven. De start van mijn eigen zaak geeft me het gevoel mijn eigen leven weer in handen te hebben.” k Eddy Lijssens, de Inktvullijn

Glashelder ondernemer Ronel McLachlan uit Oud-Heverlee is een van de finalisten van het project VrouwEnZaken. Haar geesteskind, Glass d’art, is als kunstambachtelijk bedrijf actief in de creatie van kunstwerken in glas, zoals glas-in-loodramen, brandgeschilderde glaspanelen, renovatie van kerk- en kasteelramen. Een microkrediet van 10.000 euro werd besteed aan de aankoop van een glasoven en de startkosten van de onderneming. “Het verkrijgen van een microkrediet gaf mij meer zelfvertrouwen en versterkte mijn motivatie om door te gaan met mijn eigen zaak.” k Ronel McLachlan

14

Kenmerken Solidaire Leningen bedragen tot maximum 12.500 euro per dossier, tegen een rentevoet van 5 procent per jaar. Er worden geen waarborgen gevraagd en de termijn van terugbetaling is 4 jaar. De eerste drie maanden moet er geen kapitaal terugbetaald worden. Dat alles zorgt voor een lage instapdrempel. Bovendien wordt de ondernemer de eerste twee jaar door Hefboom begeleid. Over de aanvraagprocedure van de Solidaire Lening leest u meer op de website www.hefboom.be Partnerschap en intermediaire samenwerking Hefboom levert de knowhow voor de behandeling van de aanvragen en de begeleiding van de aanvragers. Voor de financiering van de Solidaire Leningen werkt Hefboom samen met twee partners: het Participatiefonds, een openbare federale kredietorganisatie die voordelige kredieten toekent aan startende zelfstandigen en kleine en middelgrote ondernemingen, en Dexia Foundation Belgium, de stichting die het sociale mecenaat van Dexia Bank coördineert. Voor de bekendmaking van de Solidaire Lening doet Hefboom een beroep op een uitgebreid netwerk van organisaties en instanties, zoals de startcentra en de activiteitencoöperaties van de sociale economie, de Ondernemingsloketten, de lokale centra van Unizo… In 2008 zullen deze intermediaire organisaties een belangrijke rol krijgen in de communicatie die Hefboom rond de solidaire leningen wil voeren. Succesvolle lancering De lancering van de Solidaire Lening kende einde 2007 een vliegende start. Het nieuwe kredietconcept genereerde op drie maanden tijd een 40-tal aanvragen. Er is dus zeker belangstelling in Vlaanderen en in Nederlandstalig Brussel voor deze kredietformule.

Activiteit 3. Hefboom adviseert Hefboom adviseert ondernemingen en organisaties uit de sociale en duurzame economie. Hefboom Adviesbureau vervult deze missie met een complementair team van consulenten. Dat team wordt aangevuld met een netwerk van freelance medewerkers.

1. De context: professionele duurzaamheid, duurzaam professionalisme De aandacht voor ethisch en duurzaam ondernemerschap neemt toe. Dat geeft de spelers uit de duurzame economie de kans om uit te breiden en kwalitatief te groeien. Een verdere professionalisering is dan ook een must. Bovendien is er steeds meer vraag naar maatschappelijke verantwoording, naar een aantoonbare en dus meetbare return op de investeringen en de ingezette middelen. Hefboom Advies speelt hierop in. Het team ondersteunt op een deskundige, betrokken en ondernemende manier de sociale-economiebedrijven in hun zoektocht naar kwaliteit, excellentie en professionalisme.


15

In de kijker

6

“Hefboom heeft de maatschappelijke werkers uit de sociale economie leren rekenen”

De Wroeter (dagcentrum, arbeidscentrum en sociale werkplaats) uit het Limburgse Kortessem is al vele jaren een klant en partner van Hefboom. In 2007 vierden de ‘wroeters’ hun 25e verjaardag. “We hebben tijdens 25 jaar Wroeter meermaals een beroep gedaan op Hefboom, niet alleen als solidaire financier, maar ook voor managementondersteuning. Dit zijn de twee domeinen waarop Hefboom een bijzondere expertise ontwikkeld heeft en toegankelijk maakt voor sociale-economieprojecten. Hefboom heeft een aantal maatschappelijk werkers (actief in de sociale economie) leren rekenen en heeft hen omgeschoold tot volwaardige bedrijfsleiders. Dit zonder het sociale aspect te verwaarlozen.” k Jos Santermans, directeur

“De samenwerking met Hefboom is verrijkend” Boskat vzw, een sociale werkplaats uit de Kempen, staat met een team van 20 medewerkers in voor bosbeheer, natuuronderhoud en groenonderhoud bij bedrijven, gemeenten en particulieren. De organisatie deed in de voorbije jaren herhaaldelijk een beroep op Hefboom voor managementbijstand. Na doorlichting van de werking schreef Hefboom een grondig rapport met een bedrijfseconomische en organisatorische analyse. Dat werd vertaald in een uitgebreid actieplan. “Dat actieplan bevat een ganse reeks haalbare en duidelijke actiepunten op korte en lange termijn. Ik heb het gevoel dat de medewerkers van Hefboom met deskundigheid onze zaak behartigen, zich erg betrokken voelen bij onze noden en naar oplossingen zoeken op maat van onze organisatie. Een dienstverlener zoals Hefboom is voor een sociale-economiebedrijf erg belangrijk. De ervaring van Hefboom met de sociale economie is bovendien heel verrijkend en daarom is de samenwerking een enorme steun in een sector waar het niet altijd gemakkelijk opereren is.” k Valère Bodaer, coördinator

16

2. Een uitgebreid adviesaanbod Grafiek 4. variatie in adviesverlening Audits

12%

Organisatieontwikkeling Sterkte-zwakte analyse

23%

Financieel management HRM Kwaliteitsmanagement Andere

17%

4%

22% 10%

12%

Taartgrafiek 4 toont de aard van de diverse adviesopdrachten die het Hefboom Adviesteam in 2007 behartigde. Hieronder worden ze aan de hand van een concrete situatie omschreven.

•

Organisatieontwikkeling: Een sociale werkplaats groeit substantieel door haar dienstenaanbod gevoelig uit te breiden. Daarom werd Hefboom gevraagd om een personeels- en organisatiestructuur mee op punt te zetten waarin de verwachtingen en de verantwoordelijkheden van iedere medewerker duidelijk worden bepaald. Een systeem op maat van de organisatie laat toe de strategische keuzes goed op te volgen.

•

Financieel management: Een sociale werkplaats overweegt om een van zijn drie pijlers te verzelfstandigen en klopt aan bij Hefboom voor een financiële doorlichting van dit onderdeel. Cruciaal was de vraag of deze activiteit rendabel kan zijn als zij op eigen benen staat en wat in dit nieuwe scenario de kostprijs is van de tewerkstelling met kansengroepen.

•

Kwaliteitsmanagement: Een invoegbedrijf wil adequaat werk maken van kwaliteitszorg. Samen met Hefboom werd stapsgewijs een systeem van kwaliteitszorg opgebouwd en ingevoerd met nieuwe aanvullende methodieken en instrumenten.

•

Human Resource Management: Een sociaal verhuurkantoor vroeg Hefboom om een nieuw organogram met taken en bevoegdheden op te maken en om competentieprofielen uit te werken voor alle medewerkers. Aanleiding voor deze opdracht was de gewijzigde juridische structuur van de organisatie. Die moest vertaald worden in een nieuwe organisatiecultuur.

•

Sterkte-Zwakte Analyse: Actoren uit de sociale economie die al enkele jaren actief zijn en voor een nieuwe ontwikkelingsfase staan, kunnen bij Hefboom terecht voor een sterktezwakte analyse. Zij willen weten waar ze op dat moment staan als organisatie en wat hun sterke en zwakke punten zijn. Een dergelijke basisopvolging is een momentopname.

•

Audits: Hefboom staat ook in voor de doorlichting van bedrijven. Dit ondermeer op vraag van de Vlaamse overheid. In 2007 werden in opdracht van deze klant een twintigtal kandidaatinvoegbedrijven doorgelicht.


17

18

3. Relatie met beschutte werkplaatsen versterkt Sinds begin 2006 behoort de sector van de beschutte werkplaatsen tot het beleidsdomein Sociale Economie van de Vlaamse Gemeenschap. Voordien was het departement Welzijn bevoegd. De 68 beschutte werkplaatsen in Vlaanderen stellen circa 17.000 mensen tewerk en realiseren samen een omzet van een half miljard euro. Naast de economische impact is de sociale dimensie van deze ondernemingen van groot belang. Uitdagingen voor de sector zijn onder meer de stijgende concurrentiedruk en de vraag van de overheid om meer werknemers te laten doorstromen naar de reguliere bedrijven. Hefboom maakte er een erezaak van om snel in dialoog te treden met deze nieuwe sector binnen Sociale Economie. In 2007 vonden verschillende bijeenkomsten plaats die Hefboom in de gelegenheid stelden om zijn aanbod aan advies en financiering voor te stellen en te luisteren naar de noden en behoeften van deze ondernemingen. Dit resulteerde in een tiental opdrachten rond de bedrijfseconomische ondersteuning van beschutte werkplaatsen, basisopvolging, kwaliteitsmanagement, marktonderzoek en competentiemanagement. Door een besluit van de Vlaamse Regering van 29/06/2007 kunnen de BW’s financiële steun krijgen voor managementondersteuning door een erkend adviesbureau uit de sociale economie. Een maatregel die de relatie tussen Hefboom en de BW’s in een stroomversnelling brengt.

4. Cijfers 2007 Hefboom Adviesbureau verzorgde in 2007 94 opdrachten voor 53 verschillende organisaties.

Tabel 4. Evolutie van de parameters van Hefboom Advies 2003

2004

2005

2006

2007

Opdrachten

93

100

83

100

94

Organisaties

54

50

58

56

53

Het werkveld van Hefboom Adviesbureau bestrijkt ruwweg twee verschillende activiteiten: courante adviesopdrachten en innovatieopdrachten op maat. De courante adviesverlening was goed voor 64 procent van de opdrachten. Zij is en blijft de kernactiviteit van Hefboom Adviesbureau. Daarnaast investeert het team in het ontwikkelen van nieuwe modellen en instrumenten voor de sector van de sociale economie. Vaak wordt hierbij samengewerkt met diverse partners. Hierover leest u meer in het deel Activiteit 4.

Activiteit 4. Hefboom vergaart en deelt expertise Hefboom volgt de nieuwste ontwikkelingen binnen de sociale economie op de voet en investeert ook sterk in de ontwikkeling van nieuwe werkmodellen en aangepaste methodieken om deze evoluties te ondersteunen. Dergelijke onderzoeks- en innovatieprojecten gebeuren op maat van socialeeconomiebedrijven.


19

20

Een overzicht van de belangrijkste thema’s in 2007 •

Microfinanciering onder de loep

Hefboom Adviesbureau rondde in 2007 een haalbaarheidsstudie af rond microfinanciering in Vlaanderen. De studie bracht de knelpunten en opportuniteiten van het model microfinanciering in kaart en was de aanzet voor de start van de Solidaire Lening als nieuwe financieringstak van Hefboom.

Het onderzoeksproject werd gefinancierd door CERA, die actief is in het coöperatief mecenaat met een maatschappelijke meerwaarde (www.cera.be).

•

Meten van Maatschappelijke Impact (SROI)

Met de methodiek van de ‘Social Return on Investment (SROI)’ investeerde Hefboom in de ontwikkeling van instrumenten voor het meten van maatschappelijke impact van bedrijven en organisaties. Een SROI-analyse vertrekt vanuit de missie van de organisaties en gaat na in hoeverre bepaalde investeringen bijdragen tot het verwezenlijken van sociale en ecologische doelstellingen. Het resultaat is een onderbouwd rapport dat de investeringen van verschillende belanghebbenden in een organisatie in verband brengt met de maatschappelijke meerwaarde die wordt gecreëerd.

Bij het ontwikkelen van deze methodiek heeft Hefboom zich verdiept in het meten van de maatschappelijke relevantie van projecten. Dat leverde bijkomende inzichten en knowhow op die Hefboom in de toekomst volop ten dienste wil stellen van de sector van de sociale economie.

•

Hefboom is partner van ExpertisePunt

Hefboom kiest resoluut voor een professionalisering van de sociale economie en werd daarom partner in ExpertisePunt. Dit project is opgestart vanuit koepelorganisatie Vosec en verzamelt de bestaande expertise in de sociale economie om deze zichtbaar te maken, te verspreiden en verder te ontwikkelen. De digitale bibliotheek met haar zeer toegankelijke routes voor het opvragen van de nodige expertise is het uithangbord van het project.

k www.expertisepunt.be

Hefboom staat als partner van ExpertisePunt in voor begeleiding en ondersteuning bij het opzetten, realiseren en animeren tijdens de verschillende fasen van het project. Hefboom maakt deel uit van de stuurgroep die de supervisie en strategische oriëntatie van het project op zich neemt.

Hefboom stond ook in voor de begeleiding van focusgroepen die rond bepaalde thema’s zijn gevormd. Zo nam Hefboom het voortouw in de sturing en inhoudelijke uitbouw van de focusgroepen inzake organisatie en financieel beleid.

•

Rainbow Economy

Hefboom engageerde zich samen met zeven andere organisaties voor het project Rainbow Economy. Dat Brusselse project wil asielzoekers en nieuwkomers in België ruimte en middelen bieden om de ondernemerscapaciteiten die ze in hun thuisland opbouwden te gebruiken en verder te ontwikkelen.

Hefboom stelde zijn expertise ter beschikking en onderzocht o.a. de mogelijkheden tot kredietverstrekking (microkredieten, opstartkredieten) voor en de begeleiding van de doelgroepen.


21

Opleiding SROI

Rusthuis TerEngelen

22

Rainbow Economy resulteerde in drie duurzame projecten: een opleidingscyclus bij Syntra Brussel, de Brusselse activiteitencoöperatie Debu(u)t en de Micromarché, een markt in Brussel voor micro-ondernemers die willen experimenteren met de verkoop van hun waren. Daarnaast kregen de beleidsaanbevelingen die werden geformuleerd weerklank in de politiek. In zijn nieuwe inburgeringsdecreet besteedt het Vlaamse parlement via verschillende modules aandacht aan ondernemerschap. De Vlaamse Minister van Werk, Onderwijs en Vorming noemde de integrale trajectbegeleiding voor ondernemers dan weer een prioriteit voor het beleid.

Het project Rainbow Economy liep in 2007 af, maar Hefboom blijft deze waardevolle dynamiek verder opvolgen.

•

Social Business Equal: adequate managementondersteuning

Hefboom is een van de acht partners achter het project Social Business, dat instrumenten op punt zet voor de verdere uitbouw van invoegbedrijven binnen de sociale economie. Een belangrijke output van dit project is de ontwikkeling van een mvo-scan die ondernemingen en organisaties screent op Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De meerwaarde van Hefboom in dit project zit ‘m net in de pioniersrol op het vlak van impactmeting, social audit en SROI (Social Return on Investment) in België. Daarnaast kan Hefboom als lid van het doorlichtingsteam juist inspelen op de noden van kleinere organisaties bij het opstellen van de vragen van de mvo-scan.

De scan is te vinden op www.socialbusiness.eu

•

Hefboom begeleidt sociale innovatie in de rusthuissector

In 2007 startte in Limburg een pilootproject waarbij mensen uit kansengroepen worden ingezet in de rusthuissector. Doelgroepmedewerkers van sociale werkplaats Labor Ter Engelen vzw uit Maaseik verrichten taken die complementair zijn aan die van verpleging en verzorging. Het experiment is een innovatie voor de sociale economie in Vlaanderen en kadert in het Limburgplan voor nieuwe tewerkstelling.

Hefboom Advies voert in opdracht van de provincie Limburg een kwalitatief onderzoek uit naar dit vernieuwende concept. Het project startte in februari 2007 en loopt nog tot oktober 2008. Hamvraag is of deze nieuwe piste binnen de sociale economie een meerwaarde genereert. Het is bovendien de bedoeling de succesfactoren van dit experiment te expliciteren zodat de voorwaarden voor een ruimere toepassing van deze werkwijze duidelijk worden.

Het onderzoeksproces van Hefboom verloopt in verschillende stappen en in nauwe samenwerking met een stuurgroep die dit pilootproject begeleidt. De eerste fase is een inventarisatie van de noden van de rusthuisbewoners en -personeel. Vervolgens is er de uitwerking van een onderzoeksmethode die wordt toegepast in diverse meetmomenten. Zowel tussentijds als op het einde van het project worden alle betrokkenen bevraagd over het project.

•

Hefboom peilt naar leefbare toekomst voor ‘aanvullende thuiszorg’

2007 was een cruciaal jaar voor de buurt- en nabijheidsdiensten (afgekort: BND’s). De vzw Koepel van Buurt- en Nabijheidsdiensten (KBN) werd op de algemene vergadering van 24 september immers omgedoopt tot de Koepel van de Lokale Diensteneconomie. Met deze ‘transformatie’ spelen de buurt- en nabijheidsdiensten in op het decreet Lokale Diensteneconomie (afkorting: LDE) van het Vlaamse Gewest. Dat creëert een volwaardig statuut en een structurele financiering voor deze spelers uit de sociale economie.


23

In de kijker

7

Wakkere aandeelhouders… “Cera schreef in op aandelen bij Hefboom en Crédal. Dat is een stap verder in ons engagement voor de sociale economie. Hierbij primeert niet het financiële rendement, maar wel de maatschappelijke opbrengst. Hefboom is als financier en als adviseur een belangrijke actor in de sociale economie. De organisatie is zeer innovatief ingesteld, daarvan getuigen onder meer de inspanningen rond het meten van maatschappelijke impact. Dat geeft blijk van een conceptuele verdieping en het is die dynamiek die wij mee willen uitbouwen. Op de algemene vergadering van Hefboom ontmoet ik mensen uit het hele maatschappelijke spectrum. Hefboom heeft dus een breed maatschappelijk draagvlak.” k Matthieu Vanhove, directeur Cera “De samenwerking tussen VDK en Hefboom is 10 jaar oud. Samen met het ACW wilden we toen de sociale economie een duwtje in de rug geven. Dit naast onze inspanningen voor de derde wereld. We beschouw(d) en Hefboom, dat toen al ruim 10 jaar lang actief was in de sector, zowat als de pionier op het vlak van ondersteuning van de sociale economie. Hefboom was voor ons een evidente partner.” k Frank Bruggeman, onderdirecteur VDK spaarbank “Geld moet rollen. Mijn zorg bij alles wat ik doe, is de vraag: wie wordt hier beter van? Als ik mijn geld gewoon op een bankrekening zet, dan wordt vooral de bank daar beter van. Ik durf erop rekenen dat organisaties als Hefboom met dat geld positieve acties op gang brengen.” k Paul Vereecke, leraar klassieke talen en geschiedenis uit Bonheiden “We weten dat de traditionele banken via beleggingsfondsen en aandelen betrokken zijn bij speculatie met grondstoffen en voeding, waardoor de inflatie stijgt en de koopkracht vermindert, met stijging van (kans) armoede tot gevolg. We willen dan ook beleggen in ethische kanalen met meer opbouwende waarden, waardoor kansarmoede mee wordt voorkomen en bestreden. Sociale economie en milieuprojecten spreken ons aan. Vandaar onze keuze voor Hefboom!” k Luc De Brabander en Martine Soetens uit Sint-Niklaas “ACV-Metaal wil heel bewust meewerken aan de realisatie van de millenniumdoelstellingen, zowel in het Zuiden als in ons eigen land. Daarom besliste het Hoofdbestuur, dit is het hoogste beslissingsorgaan met militanten, om een deel van de eigen middelen te beleggen in maatschappelijk verantwoorde en duurzame projecten. Na selectie bleek Hefboom de partner bij uitstek om in te investeren.” k Walter Cnop, nationaal secretaris ACV-Metaal

24

De LDE-organisaties spelen in op nieuwe maatschappelijke noden zoals de vraag naar meer flexibele kinderopvang en de toenemende nood aan aanvullende thuiszorg als gevolg van de vergrijzing. Een apart luik binnen de werking van de LDE-organisaties, vormen de ‘diensten aanvullende thuiszorg’ (DAT). Hefboom Advies peilde in opdracht van de Koepel Lokale Diensteneconomie naar de meest geschikte werkvorm voor deze diensten. Een eerste belangrijke bevinding was dat een financiële inbreng vanuit het departement Welzijn van de Vlaamse Gemeenschap nodig is om een sluitende financiering te realiseren voor de DAT. Die inbreng is er finaal ook gekomen. Ten tweede stelt het decreet Lokale Diensteneconomie de meeste BND’s voor een belangrijke uitdaging: om structureel leefbaar te zijn, moeten ze als organisatie sterk groeien en verder professionaliseren.

“Voor een erkend sociaal-economisch adviesbureau zoals Hefboom liggen er uitzonderlijke opportuniteiten in het verschiet. Het nieuwe decreet Lokale Diensteneconomie legt de lat voor onze leden immers een stuk hoger. Dat zal onvermijdelijk leiden tot schaalvergroting waarbij het aantal doelgroepmedewerkers dat niet met dienstencheques opereert, een zekere kritische massa moet bereiken. Dat proces loopt samen met een toenemende behoefte aan managementondersteuning. Sociaal ondernemerschap is een heuse noodzaak, want ook in de sociale economie groeien de bomen niet tot in de hemel.”

k Jan Van Passel, voorzitter van de Koepel Lokale Diensteneconomie

Activiteit 5. Ethisch sparen en beleggen Hefboom nodigt individuen, gezinnen, bedrijven en organisaties uit om ethisch te sparen en te beleggen en biedt hen twee mogelijkheden om dat engagement concreet in te vullen: aandeelhouder van Hefboom worden en/of een solidariteitsspaarrekening openen.

1. Hefboomaandelen: anders gaan sparen De aandeelhouders van Hefboom brengen het kapitaal samen dat Hefboom herinvesteert in de sociale en duurzame economie, m.a.w. in ondernemingen en organisaties die de economie verzoenen met zorg voor mens en milieu. In 2007 zette Hefboom zijn groei verder, zowel wat het aandelenkapitaal als wat het aantal aandeelhouders betreft. Uit diverse bevragingen blijkt dat het maatschappelijk rendement prioritair is voor de aandeelhouders van Hefboom. Toch streeft Hefboom naar een jaarlijkse financiële tegemoetkoming via een dividenduitkering van 2%. De aandeelhouders maken deel uit van de algemene vergadering en hebben zo inspraak in het beleid van Hefboom.

•

Aandelenkapitaal zit in de lift

De aandeelhouders brachten eind 2007 een aandelenkapitaal van 10.069.900 euro samen. Dat is een forse stijging met 403.500 euro of plus 4,2 procent in vergelijking met 2006. Die kapitaalsaangroei is te danken aan vaste aandeelhouders die hun inleg verhoogden én aan nieuwe aandeelhouders. In 2007 overschreed Hefboom voor het eerst de symbolische drempel van 10 miljoen euro aan coöperatief kapitaal, meteen een bewijs van de maturiteit die Hefboom heeft verworven als financier van de sociale economie.


25

26

Naast de intekening op aandelen, kunnen rechtspersonen ook opteren voor een achterge-

stelde lening. Het ontleende vermogen wordt – net zoals het aandelenkapitaal – gebruikt voor de kredietverlening aan duurzame ondernemingen. Eind 2007 hadden twaalf partijen ingetekend op dergelijke achtergestelde leningen. Deze waren samen goed voor 2.744.993 euro. Dit is een recordaangroei van 950.000 euro (+53 procent). De inbreng aan nieuw kapitaal en de verhoogde achtergestelde leningen zorgden samen

voor een nieuwe injectie van afgerond 1,35 miljoen euro aan verse middelen. Daardoor slaagt Hefboom in zijn opzet om de toenemende vraag naar middelen op te vangen met een substantieel meegroeiende financiële onderbouw. Tegelijk blijkt uit de cijfers dat Hefbooms engagement voor een duurzame samenleving steeds meer weerklank vindt bij een aantal institutionele beleggers die belang hechten aan ethiek en meerwaardeneconomie.

Grafiek 5.

Bedragen

Evolutie van aandelenkapitaal en quasi eigen vermogen van 1996 t.e.m. 2007 (in 1000 euro) 16.000

Totaal eigen vermogen (*) Aandelenkapitaal

14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 (*) Totaal eigen vermogen is de som van het aandelenkapitaal met de achtergestelde leningen en de reserves.

•

De Hefboom-aandeelhouders

In 2007 verwelkomde Hefboom cvba, 37 nieuwe aandeelhouders. Daarmee klimt het aantal coöperatieve vennoten op tot 1.309.

80% van onze aandeelhouders zijn particulieren en gezinnen. Zij tekenen voor 40% van het coöperatieve kapitaal. De overige 20% van de aandeelhouderskring is samengesteld uit partners en klanten van Hefboom en organisaties uit het middenveld. Zij staan in voor 60% van het aandelenkapitaal. Binnen deze heterogene groep situeren zich vakbonden, milieu-organisaties, consumentenverenigingen, sociaal geëngageerde groepen, congregaties, gezinsgroepen e.a. Daarbij ook steeds meer reguliere bedrijven die begaan zijn met maatschappelijk verantwoord ondernemen.

De meeste aandeelhouders staan voor 5 tot 100 aandelen. Er zijn ook vennoten die intekenen op grotere schijven van 1.000 tot 5.000 aandelen. Hefboom wordt dus gedragen door een breed spectrum van aandeelhouders.


27

In de kijker

8

Prinselijke steun voor de sociale economie Op woensdag 14 februari 2007 kreeg Hefboom het bezoek van prins Filip en prinses Mathilde. De belangstelling van het prinsenpaar voor de activiteiten van Hefboom en de Waalse tegenhanger Crédal werd gewekt bij de uitreiking van de Prinses-Mathildeprijs einde 2005. Die onderscheiding ging toen naar VrouwEnZaken, het project dat vrouwen begeleidt naar zelfstandig ondernemerschap. In de fraai gerestaureerde historische hoeve ’t Roodhof (Oostkamp) werden Filip en Mathilde onder meer verwelkomd door voorzitter Guido Deblaere en directeur Dirk Dalle van Hefboom. In de parketzaal nam het prinsenpaar deel aan een werkvergadering waaraan ook een aantal bestuurders, medewerkers en partners van Hefboom participeerden. Tijdens de werkvergadering kwamen de diverse activiteiten van Hefboom aan bod. Uiteraard werd ook de werking van ‘t Roodhof en van moederorganisatie Loca Labora toegelicht. Hefboom opereert al vele jaren als financier en adviseur van Loca Labora. ’t Roodhof werd in 2007 bekroond met de eretitel van ‘ambassadeur van de sociale economie‘. Prins Filip en prinses Mathilde lieten zich vervolgens graag rondleiden in de keuken en de overige infrastructuur van de verblijfshoeve. Een gesmaakte receptie gevolgd door een lopend buffet droegen bij tot de informele en gemoedelijke sfeer. “De actieve belangstelling van Filip en Mathilde voor de activiteiten van Hefboom en, meer algemeen, voor de sector van de sociale economie, verheugt ons. Zij is een duw in de rug van de medewerkers en bestuurders van Hefboom en van de talrijke mensen die zich in Vlaanderen en Brussel inzetten voor de structurele aanpak van kansarmoede en tewerkstelling van kansengroepen. En uiteraard ook voor de tienduizenden mensen die in de sociale economie tewerkgesteld zijn.” k Dirk Dalle, directeur Hefboom

28

2. De Solidariteitsspaarrekening Een tweede duurzaam instrument voor ethisch sparen is de Solidariteitsspaarrekening. Die loopt in samenwerking met VDK spaarbank. Bij VDK spaarbank kunnen geëngageerde spaarders een rekening openen die een jaarlijkse commissie van 0,5% ten gunste van Hefboom genereert. Het akkoord met VDK impliceert ook dat de spaarbank 5% van de totale inlage van deze spaarrekening rechtstreeks herbelegt in Hefboom-aandelen. Bovendien worden de spaarders van VDK uitgenodigd om hun verworven rente om te zetten in Hefboom-aandelen. In 2007 maakten 193 spaarders gebruik van de formule van het solidariteitssparen. Dat zijn er 21 meer dan in 2006. Hun gezamenlijke inlage bedroeg eind 2007 2.101.018 euro, een groei met 209.906 euro. Bovendien kozen sommige solidariteitsspaarders ervoor om een deel van hun intrest om te zetten in aandelen van Hefboom cvba. Het bankbedrijf VDK, met thuisbasis in Gent, profileert zich als een onafhankelijke instelling die ethisch beleggen hoog in het vaandel voert. Meer info vindt u op www.vdk.be


29

2

De Resultaten van Hefboom

1. De financiële resultaten a. Jaarrekening en balans van Hefboom cvba BALANS Hefboom cvba ACTIEF

2007

Meubilair, materieel, informatica

2006

2005

4.525

5.769

5.193

16.810.845

14.847.006

13.057.396

Financiële vaste activa (deeln.)

3.994.721

3.865.641

3.368.031

Investeringskrediet (Lang)

9.958.872

8.692.614

6.540.494

Investeringskrediet (Kort)

1.214.128

1.167.744

846.585

Overbruggings ea kredieten

1.461.882

1.006.606

2.125.074

181.242

114.401

177.212

3.628.718

3.308.035

1.496.716

Werkingsmiddelen

998.615

573.967

1.415.608

Vorderingen

98.079

102.719

99.530

1.081

205.199

851.174

Liquide middelen

899.455

266.049

464.904

Verkregen opbrengsten

21.565

45.680

32.497

TOTAAL ACTIEF

21.464.268

18.780.457

16.007.410

PASSIEF

2007

2006

2005

Eigen vermogen

10.483.688

10.044.181

9.352.070

10.069.900

9.666.400

9.096.600

413.788

377.781

255.470

10.980.391

8.733.857

6.654.632

Achtergestelde lening (Lang)

2.744.993

1.794.993

1.544.993

Kredieten & overige leningen (Lang)

5.977.718

5.037.200

3.042.781

816.337

694.650

544.606

Lening Hefboom & HB-fonds vzw

1.043.672

815.171

1.010.493

Handels-, sociale & fiscale schulden

59.789

67.871

41.484

Uit te keren dividenden

199.950

190.456

167.039

Overige schulden

137.932

133.516

303.236

189

2.419

708

0

0

18.780.457

16.007.410

Lopende financieringen OP MEER DAN EEN JAAR

OP MINDER DAN EEN JAAR

Dubieuze debiteuren Beleggingen

Termijn- en spaarrekeningen

Kapitaal Reserves & overgedragen winst Schulden OP MEER DAN EEN JAAR

OP MINDER DAN EEN JAAR Achtergest lening & kredieten (Kort)

Toe te rekenen kosten Over te dragen opbrengsten TOTAAL PASSIEF

30

21.464.268

RESULTATENREKENING Hefboom cvba KOSTEN Algemene werking

2007

2006

2005

435.213

339.599

335.385

62.199

63.377

53.077

311.739

258.497

263.365

58.746

14.545

9.815

2.529

3.180

9.128

206.362

146.598

124.848

7.000

-85.131

80.000

33.567

35.760

33.327

RESULTAAT van het BOEKJAAR

234.802

311.678

195.381

Overgedragen resultaat

189.420

153.109

133.648

Winstbestemming

424.222

464.786

329.030

Wettelijke reserve

12.000

16.000

10.000

Overige reserves

10.000

70.000

0

Dividenduitkering

198.795

189.366

165.921

Over te dragen resultaat

203.427

189.420

153.109

916.944

748.504

768.941

Werking en promotie Personeel Afschrijving & waardevermindering Andere bedrijfskosten Financiële kosten Waardeverminderingen Door te rekenen ***

TOTAAL

*** (oa) huurovereenkomst wordt grotendeels doorgerekend à derden

OPBRENGSTEN Doorrekeningen *** Opbrengsten uit financieringen Intresten Dossierkosten/beheersverg. Meerwaarden

2007

2006

2005

41.667

35.760

33.327

543.881

455.210

421.790

518.029

428.162

406.162

19.353

27.048

15.628

6.499

Opbrengsten uit beleggingen

331.070

251.266

230.969

Opbrengst uit aandelen & effecten

158.105

122.451

95.073

Opbrengst v beleggingen & liquiditeit

172.962

121.937

96.632

3

6.878

39.264

38

6.126

80.000

288

142

2.855

916.944

748.504

768.941

Meerwaarden Uitzonderlijke opbrengsten Diverse opbrengsten TOTAAL

Jaarverslag 2007 De resultaten van Hefboom

31

Korte toelichting bij de balans en de resultatenrekening van Hefboom cvba op 31/12/2007 Particulieren en organisaties die ethisch wensen te beleggen, verschaffen Hefboom cvba kapitaal en achtergestelde leningen. Met deze middelen verstrekt Hefboom kredieten of kapitaal aan onder nemingen en organisaties uit de sociale economie. Het maatschappelijk kapitaal van Hefboom cvba steeg in 2007 tot 10.069.900 EUR, een toename met 403.500 EUR die te danken is aan toetreding of bijstorting van nieuwe of trouwe aandeelhouders. Dit aandelenkapitaal aangevuld met de achtergestelde leningen en de reserves brengt het ‘beschikbare eigen vermogen op lange termijn’ op 13.304.331 EUR. De vraag naar financiering bleef toenemen. Het totale bedrag aan uitstaande investeringskredieten groeide met 15 procent. Eind 2007 stond ruim 13.551.000 EUR aan kredieten open. Dit omvat zowel participaties en achtergestelde leningen als investerings-, overbruggings-, en bedrijfskapitaalkredieten. De investeringskredieten (op lange termijn) stegen met 1.331.278 EUR. De kredieten op korte termijn stegen met 1.061.462 EUR. Deze extra kredieten werden gefinancierd vanuit het eigen vermogen én door het aantrekken van externe middelen, ondermeer bij het KringloopFonds. De thesaurie van Hefboom volgde vlot en de beleggingen werden strikt opgevolgd. Per 31/12/2007 is er een tijdelijke verhoging van de liquiditeiten als gevolg van enkele belangrijke stortingen net voor de jaarafsluiting. Dit is uiteraard een momentopname. Een beperkt deel van de beschikbare middelen wordt belegd in bancaire producten omwille van goed risicobeheer en het ondersteunen van het noodzakelijk rendement. Het balanstotaal steeg van 18.780.000 EUR tot 21.464.269 EUR. Kosten en opbrengsten evolueerden in verhouding tot de werking. De personeelskost steeg, o.a. door een correctere ventilatie van de loonkost tussen cvba en vzw Hefboom en door de aanwerving van nieuwe medewerkers in 2007. De financiële kosten stijgen als gevolg van de verhoogde rentekost op de door het KringloopFonds ter beschikking gestelde middelen. Voor twee kredietdossiers werden waardeverminderingen op vorderingen geboekt voor een bedrag van 55.493 EUR. Voor de participaties werd een globale waardevermindering van 7.000 EUR geboekt. Hefboom cvba realiseert een prima financieel resultaat. Het boekjaar 2007 sluit af met een winst van 234.803 EUR. De Raad van Bestuur stelt aan de algemene vergadering voor om een dividend uit te keren van 2% (pro rata temporis). De aandeelhouders ontvangen zo een bedrag van 198.795 EUR. Na toewijzing aan de wettelijke reserve en aan de beschikbare reserve wordt 203.428 EUR overgedragen naar het volgende boekjaar.

De bedrijfsrevisor leverde voor Hefboom cvba een verslag zonder voorbehoud.

32

b. Jaarrekening en balans van Hefboom vzw BALANS Hefboom vzw ACTIEF Meubilair, Materieel, Informatica

2007

2006

2005

48.464

37.315

31.921

342.137

284.299

480.560

Aandelen in Hefboom cvba e.a.

71.600

71.500

58.124

Vorderingen en borgtochten

17.160

172.441

168.954

253.377

40.357

253.482

759.844

789.811

541.006

Vorderingen op klanten

205.498

239.927

170.111

R/C Hefboomfonds vzw

375.000

287.248

186.060

47.853

66.344

75.150

131.493

196.293

109.685

11.484

18.315

15.159

1.161.929

1.129.739

1.068.646

Beleggingen

R/C Hefboom cvba Werkingsmiddelen

Overige vorderingen Liquide middelen Over te dragen kosten en verkregen opbrengsten TOTAAL ACTIEF PASSIEF Eigen vermogen

2007

2006

2005

888.643

858.272

840.926

Bestemde fondsen/reserves (*)

54.000

50.000

220.000

Bestemd waarborgfonds (**)

503.226

503.226

503.226

Overgedragen resultaten

301.047

287.699

101.966

30.370

17.347

15.734

50.000

50.000

50.000

223.076

195.949

176.531

0

100.000

100.000

223.076

95.949

76.531

210

25.518

1.189

1.161.929

1.129.739

1.068.646

Resultaat vh boekjaar Waarborgfonds (provisie) (**) Schulden Op meer dan een jaar Op minder dan een jaar Over te dragen opbrengsten en toe te rekenen kosten TOTAAL PASSIEF (*)

De ‘reserves’ per 31/12/2005 werden vanaf 2006 geboekt als overgedragen resultaten vorige boekjaren (conform nieuwe vzw-wet). (**) Het waarborgfonds werd t.e.m. 2006 volledig als provisie in de boekhouding opgenomen. Vanaf 2007 wordt het grootste deel geboekt als ‘bestemd fonds’.


33

RESULTATENREKENING Hefboom vzw KOSTEN Algemene werking

2007

2006

2005

753.717

634.037

646.081

Werkings- en promotiekost

186.580

161.878

182.925

Personeelskosten

543.608

454.356

439.862

20.233

17.110

21.103

3.296

693

2.191

0

0

34.670

Toevoeging (+) / Terugname (-)

0

0

-4.530

Uitbetalingen Hefboom cvba/FGM

0

0

39.200

4.138

4.933

4.709

Door te rekenen/belastingen

37.301

35.784

14.497

RESULTAAT van het BOEKJAAR

30.370

17.347

15.734

301.046

287.700

271.966

0

4.000

0

331.417

301.046

287.700

825.526

692.101

715.691

Afschrijvingen & waardevermind Andere bedrijfskosten Waarborgfonds

Financiele/uitzonderlijke kosten

Overgedragen resultaat Winstbestemming Toevoeging aan de best.fondsen Over te dragen resultaat(*) TOTAAL

(*) Tot 2005 gedeeltelijk als ‘reserves’ geboekt (wijziging 2006 tgv nieuwe vzw-wetgeving)

OPBRENGSTEN

2006

2005

Adviesverlening

353.000

316.448

321.129

Overheden

131.478

112.267

143.345

Andere toelagen/subsidies

100.000

0

0

Bank- & andere commissies

141.352

135.748

167.414

2.500

2.479

128

Giften, dividend- & renteafstand

57.826

77.477

49.435

Inkomsten uit beleggingen

11.837

13.358

16.769

232

31

3.152

0

0

0

27.301

34.292

14.319

825.526

692.101

715.691

Sponsoring

Diversen Terugname waarborgfonds Doorgerekende kosten TOTAAL

34

2007

Korte toelichting bij de balans en de resultatenrekening van Hefboom vzw op 31/12/2007 Het merendeel van de activiteiten van Hefboom vzw wordt uitgevoerd door de adviesdienst. Deze dienst haalt zijn opbrengsten uit omzet (facturatie), subsidies en door derden gefinancierde projecten. In 2007 werd de microfinanciering gelanceerd. Ook deze activiteiten vinden hun vertaling in de resultaten van de vzw Hefboom. Dat de Vlaamse overheid Hefboom erkent als adviesbureau in de sociale economie is hierbij een belangrijk gegeven. Deze erkenning, die kan gezien worden als een kwaliteitslabel, houdt voor een aantal klanten ook een financiële tegemoetkoming in, waardoor de kost verkleint. In een aantal gevallen is ook steun via mecenaat of sponsoring mogelijk. Een deel van de activiteiten van Hefboom vzw wordt gefinancierd met commissies op spaar- en beleggingsproducten, met giften en sponsoring. Deze opbrengsten lagen in 2007 in de lijn van de resultaten 2006. Tenslotte speelt Hefboom vzw ook een rol bij het beperken van het financieringsrisico binnen Hefboom cvba. Hefboom vzw legde in de voorbije jaren een eigen Waarborgfonds aan, dat een aantal kredieten borgt. Daarnaast participeert Hefboom vzw, samen met Europese partners, in het Fonds de Garantie Mutuelle dat eveneens een groep kredieten verzekert. Balanstotaal (1.162.000 EUR) en eigen vermogen (889.000 EUR, inclusief Waarborgfonds van 553.000 EUR) blijven in de lijn van de voorgaande jaren. Het resultaat ligt hoger dan in de voorgaande boekjaren omdat de opbrengsten sneller stijgen dan de kosten. Omdat het rekeningstelsel aan de nieuwe vzw-wet werd aangepast, traden enkele verschuivingen op binnen de balans en de resultatenrekening, echter zonder gevolg voor het globale resultaat. De vroegere ‘reserves’ kregen een bestemming als ‘bestemd fonds’, of werden omgeboekt naar ‘overgedragen resultaten’. Het resultaat van 30.370 EUR wordt integraal toegevoegd aan de over te dragen resultaten.

De bedrijfsrevisor leverde voor Hefboom vzw een verslag zonder voorbehoud.


35

2. Investeren in duurzame economie rendeert 1. Bancaire producten Hefboom investeert het merendeel van zijn kapitaal rechtstreeks in de sociale en duurzame economie. Een beperkt deel van het eigen vermogen wordt echter belegd in bancaire producten, in het kader van een goed risicobeheer en de nood aan voldoende werkingsmiddelen. Het spreekt daarbij vanzelf dat Hefboom bij zijn bancaire partners aandacht vraagt voor ethische beleggingscriteria.

2. Groene energie Sinds 2005 investeert Hefboom rechtstreeks in de installatie van nieuwe hoogtechnologische windturbines met hoog rendement. Dat engagement loopt via Gislom nv, de investeringen uitbatingmaatschappij voor groene energie, waarin Hefboom voor 51 procent participeert. Het eerste turbinepark van Gislom werd in december 2005 operationeel in Lommel. Het tweede windmolenpark opende in mei 2007 in het West-Vlaamse Gistel. De site omvat vier windturbines van het type Enercon E70-4 met elk een nominaal vermogen van 2.000 kilowatt. De machines bevatten de best beschikbare technologie van het ogenblik. Ze maken bijvoorbeeld geen gebruik van tandwielkasten, wat de energieopbrengst en de duurzaamheid bevordert en de geluidsemissie binnen de perken houdt. De vier turbines hebben een geraamde productie van ongeveer 16.000.000 kWh per jaar. Dat komt overeen met het elektriciteitsverbruik van ongeveer 5.000 gezinnen. Hiermee wordt jaarlijks een CO2-besparing van 12.160 ton gerealiseerd. De gezamenlijke investeringskost bedroeg circa 9.500.000 euro. Hefboom bestudeert in 2008 de mogelijkheid om zijn engagement in groene energie verder uit te breiden.

3. Sociale en duurzame tewerkstelling Tabel 5. Tewerkstelling sociale inschakelingseconomie 2004-2007 in Vlaams Gewest Tewerkstelling in VTE

31/12/2004

31/12/2006

31/12/2007

13.857

14.224

14.818

2.802

3.279

3.579

697

1.746

2.133

2.633

3.341

2.677

815

654

736

20.804

23.244

23.943

(inclusief omkadering) Beschutte werkplaatsen Sociale werkplaatsen Invoegbedrijven Werkervaringsprojecten Lokale diensteneconomie Totaal

Bron: Vlaams Subsidieagentschap Werk en Sociale Eonomie Het jaarverslag 2007 van het Vlaams Subsidieagentschap voor Werk en Sociale Economie toont aan dat de actoren uit de sociale inschakelingseconomie, tussen 2004 en 2007, substantieel zijn gegroeid. Zij creëerden samen 3.139 extra banen in die periode. Als financier en als adviseur wil Hefboom zijn steentje blijven bijdragen tot een blijvende kwantitatieve en kwalitatieve groei van de sociale en duurzame economie. Of zoals het invoegbedrijf Team uit Alken het zegt: “Hefboom helpt ons onze economische activiteiten te maximaliseren en onze missie rond duurzame tewerkstelling voor kansengroepen hoog in het vaandel te houden.”

36


37

3

De pijlers van Hefboom

1. De organisatie Organisatorisch realiseert Hefboom zijn missie via drie juridische entiteiten: een coöperatieve vennootschap (cvba) en twee vzw’s. De cvba Hefboom is het instrument voor de financiering van ondernemingen en organisaties. De cvba krijgt haar middelen van 1.310 aandeelhouders. De vzw Hefboom behartigt vooral de adviesactiviteiten. Zij beschikt ook over een waarborgfonds waarmee een aantal erg risicovolle – maar maatschappelijk belangrijke – kredieten gewaarborgd kunnen worden. De vzw Hefboomfonds voor de Solidaire Economie verwierf doorheen de jaren, via mecenaat en sponsoring, middelen die opnieuw ingezet worden ten behoeve van een aantal specifieke initiatieven in het werkveld van de sociale en solidaire economie.

2. De vrijwilligers Hefboom wordt gedragen door een grote groep vrijwilligers die zich in diverse geledingen onbezoldigd inzetten voor het realiseren van de doelstellingen én het welslagen van de organisatie. Hetzij als aandeelhouder, als lid van de Raad van Bestuur of als lid van het Kredietcomité.

•

Algemene vergadering

Hefboom streeft naar actief aandeelhouderschap. Iedere coöperant krijgt een stem in de algemene vergadering van Hefboom cvba en heeft daarmee inspraak in het beleid en de werking van Hefboom. De algemene vergadering komt ten minste eenmaal per jaar samen. Zij keurt de jaarrekening goed, beslist over de bestemming van het resultaat, de uitkering van het dividend en geeft kwijting aan de bestuurders en de commissaris. Er wordt ook van gedachten gewisseld over de beleidsopties voor het nieuwe werkjaar.

Hefboom communiceert met zijn aandeelhouders via de website en het magazine ‘HefboomNieuws’, dat in 2007 vijfmaal verscheen. Een ander belangrijk informatiekanaal voor de aandeelhouder is het jaarverslag van Hefboom.

•

Raad van Bestuur

De Raad van Bestuur bepaalt het algemeen beleid van Hefboom en wordt verkozen door de algemene vergadering voor een termijn van vier jaar. In de Raad van Bestuur zijn de verschillende stakeholdergroepen vertegenwoordigd. De Raad van Bestuur is het centrale beleids- en beslissingsorgaan van de organisatie. Hij bepaalt het algemene beleid van Hefboom en legt zowel inhoudelijk als vormelijk het kader vast. De bestuursmandaten zijn onbezoldigd.

De Raad van Bestuur van Hefboom cvba kende in 2007 een beperkte wijziging.

De huidige samenstelling van de RVB is terug te vinden op de website www.hefboom.be. De leden van de Raad van Bestuur van Hefboom cvba vormen ook de Raad van Bestuur van Hefboom vzw.

38

Het Hefboomfonds vzw heeft een beperktere samenstelling.

•

Kredietcomité De evaluatie en toekenning van bedrijfsfinancieringen gebeurt door het Kredietcomité. Dat opereert binnen het door de Raad van Bestuur vastgelegde kader. Het Kredietcomité bestaat uit een zestal externe deskundigen en twee leden van de Raad van Bestuur. Daarnaast hebben ook de kredietanalisten van Hefboom er zitting. Zij stellen immers de concrete financieringsdossiers voor en zorgen voor de nodige toelichting.

De leden van het Kredietcomité worden benoemd door de Raad van Bestuur. De voorzitter wordt verkozen uit de externe deskundigen. Al deze mandaten zijn onbezoldigd. Het Kredietcomité beslist over het geheel van een financiering: de vorm, de modaliteiten, de zekerheden... Het Kredietcomité kan ook advies over het financieringsbeleid geven aan de Raad van Bestuur. De actuele samenstelling van het Kredietcomité is terug te vinden op www.hefboom.be

3. De medewerkers De professionele medewerkers van Hefboom doen het veldwerk en maken de doelstellingen van de organisatie waar. Hefboom streeft naar een goede participatie van de medewerkers in het beleid van de organisatie en in het eigen team. Zo zijn er het adviesteam, het kredietteam en het back office team. Regelmatig teamoverleg voor alle medewerkers draagt verder bij tot een gestroomlijnde samenwerking. De sociale balansen van de vzw en de cvba Hefboom leren ons dat een team van 15,3 voltijdse equivalenten in 2007, 25.247 uren presteerde. Een lijst van alle medewerkers, met achtergrond en taakinvulling, vindt u op de website van Hefboom. Hefboom doet ook continu een beroep op een ruim netwerk van externe medewerkers. Zij worden in functie van hun specialiteit en competenties ingezet bij specifieke opdrachten bij onze klanten.

4. De partners Hefboom is uitgegroeid tot een stevige referentie in financiering en advies voor de duurzame en sociale economie. De organisatie vervult deze rol niet vanuit een eilandpositie, maar is ingebed in een breed netwerk van organisaties uit de sector. Hefboom werkt actief samen met een brede waaier aan partners uit de sector, met het middenveld en met de overheid.

1. Hefboom, solide partner van de sociale economie •

Samenwerking met de sector

Een goede samenwerking met de andere actoren in de sector is voor Hefboom elementair om op een meer coherente manier tegemoet te komen aan de noden van de sociale economie en zodoende een betere dienstverlening te realiseren. Hefboom overlegt daarom regelmatig met andere adviesbureaus uit de sector en stemt af met collega-financiers en de Franstalige evenknie Crédal. Agendapunten zijn onder meer: evoluties in de sector, de relatie met de overheid en de complementariteit van de activiteiten.

Jaarverslag 2007 De pijlers van Hefboom

39

•

Een actieve rol in Vosec vzw

Vosec vzw is het Vlaams Overleg Sociale Economie. De organisatie is een overlegplatform en aanspreekpunt voor ondernemingen, organisaties en deskundigen uit de sociale economie in Vlaanderen en Brussel. Vosec groepeert een groot aantal organisaties uit het werkveld en stimuleert en ondersteunt de ontwikkeling, professionalisering en de samenwerking binnen de sector. Vosec beheert ook de portaalsite voor sociale economie in Vlaanderen: k www.socialeeconomie.be

Hefboom lag mee aan de basis van Vosec en neemt er actieve verantwoordelijkheid in op, ondermeer in de Raad van Bestuur. www.vosec.be

•

Samenwerken met koepels en federaties

Hefboom werkt nauw samen met organisaties die specifieke initiatieven uit de sociale economie overkoepelen: de Koepel van Vlaamse Kringloopcentra (KVK), de Vlaamse Federatie van Beschutte werkplaatsen (Vlab), het Samenwerkingsverband Sociale Tewerkstelling (SST), de koepel van sociale werkplaatsen en arbeidszorgcentra en de Koepel van de Lokale Diensteneconomie (KLD).

•

Startcentra en activiteitencoöperaties

Hefboom werkt intens samen met de startcentra sociale economie. Deze geven in een duidelijk omschreven regio impulsen aan de ontwikkeling van bedrijven die mensen uit kansengroepen aanwerven. In zes startcentra opereert Hefboom als aandeelhouder, meestel gekoppeld aan een bestuursmandaat. In het verlengde van de startcentra zijn in diverse regio’s ook activiteitencoöperaties actief. Zij bieden advies, begeleiding en een tijdelijk statuut als loontrekkende aan kandidaat-ondernemers en zelfstandigen die binnen de context van de sociale economie een activiteit opstarten. Ook met deze activiteitencoöperaties bouwt Hefboom aan een duurzame relatie.

2. Partners in ethisch beleggen Hefboom werkt al vele jaren samen met Forum Ethibel, een onafhankelijke advies- en onderzoeksorganisatie op het vlak van duurzaam beleggen en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Hefboom was medeoprichter van de vzw en opereert sindsdien als een vaste bestuurder. In 2005 bundelde de Ethibel-groep zijn krachten met de Franse organisatie Vigeo. Vigeo, met zetel in Parijs en met vestigingen in Parijs, Brussel, Milaan en Casablanca, was in 2007 goed voor een zakencijfer van 6,6 miljoen euro gerealiseerd met 78 medewerkers. Hefboom-directeur Dirk Dalle is bestuurder bij Vigeo Group. Forum Ethibel blijft opereren als een onafhankelijke entiteit naast Vigeo Group, als bewaker en ontwikkelaar van de Ethibel-methodologie: www.ethibel.be of www.vigeo.com Aspiravi en Arcopar zijn strategische partners in Gislom, het investeringstraject in groene energie. Via Gislom nv beheert Hefboom acht windturbines op twee locaties: Lommel en Gistel. Aspiravi is de operationele kracht en projectontwikkelaar achter het dubbele project. Aspiravi heeft 95 Vlaamse gemeenten als aandeelhouder. Arcopar is de financieringsmaatschappij van de groep Arco. k www.aspiravi.be, www.groeparco.be

40

3. Partners in ethisch financieren Om de financiering van de sociale economie en de ruimere social profit meer armslag te geven, opereert Hefboom met een aantal structurele partners. Trividend is het Vlaamse participatiefonds voor de sociale economie. Hefboom lag mee aan de basis van dit initiatief, samen met de Vlaamse overheid en een aantal partners uit het bedrijfsleven en de sociale economie. Hefboom werkt actief mee in de Raad van Bestuur en het investeringscomité van Trividend. k www.trividend.be Het Kringloopfonds is een initiatief van de federale overheid. Door obligaties met staatswaarborg uit te geven, werd kapitaal bijeengebracht dat wordt geïnvesteerd in de sociale economie. k www.kf-fesd.be Dexia Foundation Belgium en het Participatiefonds zijn partners in het nieuwe financierings instrument: de solidaire lening. CERA financierde integraal het onderzoeksproject dat aan de basis lag van de opstart van de Solidaire Lening. CERA is actief in coöperatief mecenaat met een maatschappelijke meerwaarde. k www.cera.be Groep Arco is een financiële groep met een coöperatief karakter en een maatschappijgerichte visie. Ze maakt deel uit van de christelijke arbeidersbeweging ACW. Arco investeert ondermeer in sociale economie. Samen met Hefboom investeert zij in groene energie en in het woonpatrimonium van sociale verhuurkantoren. k www.groeparco.be

4. Europese koepel Febea en Sefea vormen de Europese paraplu’s van Hefboom. Febea is de Europese Federatie van ethische bankiers en alternatieve financiers. Deze federatie werd opgericht door Hefboom, Crédal en zes partners uit andere Europese landen. Momenteel telt Febea vijfentwintig effectieve leden uit de EU. Hoofddoel is de ontwikkeling van financiële producten waarmee de leden hun leefbaarheid en professionaliteit verder kunnen versterken. De koepel beschikt over een solidair garantiefonds en een eigen ethisch beleggingsfonds. De financiële coöperatieve Sefea opereert in het verlengde van Febea en verstrekt leningen aan of participeert in het kapitaal van haar leden-vennoten, waaronder opnieuw Hefboom. k www.febea.org Een andere financiële partner van Hefboom is VDK spaarbank (zie pagina 29).

Jaarverslag 2007 De pijlers van Hefboom

41

4

De Klanten van Hefboom

Einde 2007 telden Hefboom advies en Hefboom financiering samen 195 klanten. Dat wil zeggen klanten met wie op dat moment nog een verbintenis liep. Hun namen staan op deze dubbele pagina in alfabetische volgorde. Deze lijst bestrijkt een brede waaier aan klanten uit het werkveld van de sociale en duurzame economie: sociale en beschutte werkplaatsen, kringloopcentra, startcentra en activiteitencoöperaties, invoegbedrijven, lokale diensteneconomie, buurt- en opbouwwerk, opleidings- en vormingscentra voor kansengroepen, sociale verhuurkantoren, koepelorganisaties en andere actoren uit de social profitsector.

A

B

Aksent vzw | Albezon vzw | Alfa Thuis bvba |

Babel vzw | Baita vzw | Baobab Catering nv | Bas! vzw |

Alito-hout vzw | Antwerps Sociaal Verhuur

BBK BIO bvba | Bedrijvencentrum | De Punt NV |

kantoor vzw | Antwerpse Rolkar vzw |

Bedrijvencentrum NOA nv | Berchop-Esdeurn vzw |

Archidee vzw | Arktos vzw | Autonomie

Beschut Wonen | MIN vzw | BIK vzw | BND Kortrijk vzw |

et Solidarite

Boerderij | De Brabander vzw | BOM vzw | Boskat vzw | Brusselse Federatie van Huurdersverenigingen vzw | BSO Schoonmaak en Bedrijfsdiensten BVBA | Buitengoed

C

cvba | Buurthuis Bonnevie vzw | Buurtsport Brussel vzw |

CAD vzw | Car Cleaning Services cvba | CAS vzw | Casa Rosa | CAW DeTerp vzw |

Buurtwerk | ‘t Pleintje vzw

CCAEB | CCS cvba | CDF vzw | CERA cvba | Clarus cvba | Co-Actief cvba | Cofetis Fosovet

D

vzw | Condenz vzw | Constructief vzw | Cosmos

De Beitel nv-so | De Buurtwinkel | De Enter vzw |

vzw | Creatief Schrijven vzw | Credal | Cyclo vzw

De Dienstencompagnie cvba | De Groene Kans vzw | De Kaap cvba | De Kringwinkel WestLimburg vzw | De Link cvba | De Lochting Dedrie

E Econet Vlaams Brabant vzw | El Ele | Ename Expertise centrum | Equal | EQUAL | ESF Agentschap Vlaanderen | Ethimmo cvba | Eurocode nv | Europees Centrum Restauratie technieken vzw | Everaert nv | Ex-change

vzw | De Merel vzw | De Trotter vzw | De Vlaspit vzw | De Werkhoek cvba | De Winning vzw | De Wissel | De Wolkammerij | Debuut cvba | Den Diepen Boomgaard vzw | Den Distel vzw | Den Hoek vzw | Dienstenthuis Turnhout cvba | Djapo vzw

F Fietsrijk/Kant-Werk vzw | Fire Gym vzw | Flora vzw

I H HISE vzw | Holebifederatie vzw | Huurdersunie Noordwijk vzw

42

IGO Leuven Dienstverlenende Vereniging | IGO-W Leuven vzw

G Gors vzw | Groenwerk vzw

K Kanaal 127 cvba | Karweibedrijf vzw | Kasteelhoeve Poeke cvba Kat & Co | Keerhof | Kiemagro cvba | KLC Hageland cvba-vso | KLC Zuid-West-Vlaanderen vzw | Klein Brabant vzw | Koepel Buurt- en nabijheidsdiensten vzw | Koepel van Vlaamse Kring-

J

loopcentra vzw | Kompas vzw Gent | Kompas vzw Leuven |

Jeugdhuis Centrum West |

Koning Boudewijnstichting | Kringloopateljee vzw | Kring-

Jongeren tegen Racisme vzw

loopcentrum Midden-West-Vlaanderen vzw | Kringloopwinkel Brugse Poort vzw | Kringwinkel Antwerpen vzw | Kringwinkel

L

Maasland vzw | Kringwinkel Wrak vzw | Kringwinkel Zuider

Livingstones cvba | Loca Labora vzw |

kempen vzw

LWP Garage

N

M

Natuur- en Landschapszorg vzw | Natuur-en Landschapsbeh. Limb. Vzw | Netwerk Bewust

Magelaan cvba | Makkie cvba | Mariasteen vzw |

Verbruiken vzw

Max Havelaar cvba-vso | Max Mobiel vzw | Mentor vzw | Mobiel DAV | Mobiel SWP vzw | Moment Soupreme BVBA | MSO vzw

O OCIV vzw | Odice | Off tv | Ondernemersatelier cvba |

P

Opbouwwerk Haviland W vzw | Opnieuw & Co cvba | Opnieuw & Co vzw | Overmolen | Oxfam Wereldwinkel

Pajottenland vzw | Pic W. Vl vzw |

Deurne vzw | Oxfam Wereldwinkel Kortrijk vzw | Oxfam

PIOT vzw | Planet Car Wash cvba |

Wereldwinkel Tielt vzw | Oxfam Wereldwinkels cvba-vzw

Pro Natura Sociale Werkplaats vzw | Pronat bvba | Provincie Limburg |

R Raamwerk vzw | Recht-Op vzw | Regionaal Incubatie centrum Leuven cvba | RIMO Limburg | Ryhove vzw

PWO Vilvoorde

S SEFEA | SEO vzw | Sherpa personal delivery cvba | Sobo @ werk vzw | Sociale Werkplaats De Loods vzw | Sociale Werkplaats SpoorTwee | Sol Invest nv | Stebo vzw | StudentENMobiliteit | Studio Globo/Kinder wereldatelier vzw | Suggnomè vzw | SVK Wijken vzw | SVK Zuiderkempen vzw | SW De Sleutel vzw

V

T

Valkerij cvba | Van Zilverpapier en Spiegeltjes

t Gerief cvba | t Lampeke vzw | t OF vzw |

vzw | Veerkracht IV (vroeger: Integraal vzw) | Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vzw | VIBOSO vzw | Vlaams Minderhedencentrum | Vlaams Subsidieagentschap voor Werk en Sociale

Take Off cvba | Team cvba | Televil vzw | Ten Diensten cvba | TIVO | Tonuso vzw | Trividend cvba

Economie | VOK vzw | VolwassenenwerkingLokeren Werken vzw | Vosec vzw | Vrienden van Bethlehem | VVV West-Vlaamse Bergen

W Welzijnsconsortium Zuid-West-Vlaan-

Z

deren vzw | Welzijnsschakels Oostkamp Zennelink

vzw | Wotepa Sociale werkplaats vzw

Jaarverslag 2007 De klanten van Hefboom

43

44

Hefboom vzw/cvba | Vooruitgangstraat 333, bus 5 | B-1030 Brussel [email protected] | www.hefboom.be | T +32 (0)2 205 17 20 | F +32 (0)2 205 17 39

financiering en advies voor de sociale economie

Recommend Documents