Studenten Voeding en dietetiek Monica Hoogenbergen. Ellen Ketelaars. Floortje Croonen. Svetlana Sjidlovskaja. Wendy van der Aa. Renske Jansen.
Fotoanamneseboek Turkse voeding
-1-
Inhoudsopgave Inleiding
Blz 4
Groep 1: Peulvruchten, aardappelen, rijst, brood
Blz 5
Groep 2: Groenten en fruit
Blz 8
Groep 3: Melk en melkproducten, vlees, vis, kaas, eieren
Blz 16
Groep 4: Olie, boter en noten
Blz 20
Groep 5: Vocht
Blz 22
Tussendoortjes/lekkernijen Abur cubur
Blz 24
Enkele voorbeelden van de voedingswaarden van tussendoortjes
Blz 28
Portiegrootte Porsion
Blz 32
Bijlagen: recepten/ingrediënten
Blz 36
Fotoanamneseboek Turkse voeding
-2-
Fotoanamneseboek Turkse voeding
-3-
Inleiding In de praktijk blijkt dat het vaak lastig is om een voedingsanamnese af te nemen bij allochtone Nederlanders die de Nederlandse taal gebrekkig beheersen. Om miscommunicatie te voorkomen kan men gebruik maken van een fotoanamneseboek. Een fotoanamneseboek bestaat uit foto’s van voedingsmiddelen die de cliënt regelmatig gebruikt. De cliënt kan dan producten aanwijzen om duidelijk te maken hoe zijn dagelijkse voeding eruit ziet. Fotoanamneseboek Turkse voeding: Dit is een fotoanamneseboek afgestemd op de Turkse voeding. U vindt foto’s van voedingsmiddelen die Turkse mensen regelmatig gebruiken. De foto’s zijn onderverdeeld in de vakken van de schijf van vijf (gezonde voeding). Daarnaast hebben we nog een aparte categorie “tussendoortjes”. De Turkse mensen gebruiken het woord tussendoortjes niet. Dat is vaak verwarrend bij het afnemen van de voedingsanamnese. Echter ze gebruiken de tussendoortjes wel. Alleen hebben ze er een andere benaming voor. De tussendoortjes zijn vaak de dikmakers. Daarom hebben we van een aantal (zelfgemaakte) tussendoortjes aangegeven hoeveel energieleverende stoffen zij bevatten. Zo kunt u de zelfgemaakte tussendoortjes met elkaar of andere producten vergelijken en een geschikt voedingsplan opmaken voor de cliënt. In dit boek vindt u tevens foto’s terug die als hulpmiddel gebruikt kunnen worden bij het aangeven van portiegrootten. Dat is natuurlijk belangrijk bij de bepaling hoeveel voedingsstoffen de cliënt binnenkrijgt. De portiegrootte inschatten is een veel voorkomend probleem die miscommunicatie met zich meebrengt. Wat voor de één een klein stuk is, is voor de ander een groot stuk. Met behulp van deze foto’s krijgt u meer duidelijkheid op de vraag hoe groot het portie is dat uw cliënt neemt. Tenslotte hebben we als bijlage de recepten / ingrediëntenlijst van de tussendoortjes toegevoegd zodat u kunt zien welke ingrediënten (veel) energie leveren. Wij wensen u veel plezier met het gebruik van het fotoanamneseboek: Turkse voeding.
Fotoanamneseboek Turkse voeding
-4-
Groep 1: Peulvruchten, aardappelen, rijst, brood Patates, Pilav/Pirinç, Ekmek
Aardappel
Brood
Granen
Tarwe
Granen
Oranje kikkererwten
Fotoanamneseboek Turkse voeding
-5-
Granen
Granen
‘Black eyed peace’
Tarwe
Granen
Bonen/peulvruchten
Fotoanamneseboek Turkse voeding
-6-
Rijst
‘Manti’
Baklawa deeg ‘Taza kadafyif’
Fotoanamneseboek Turkse voeding
-7-
Groep 2: Groenten, Fruit en Kruiden Sebze, Meyvae en Bakkal Groenten = Sebze Courgette
Turkse peper
Citroen
Komkommer
Aubergine
Brocoli Tomaat
Fotoanamneseboek Turkse voeding
-8-
Erwten
Paprika
Paksoi
Prei
Mais Ui
Fotoanamneseboek Turkse voeding
-9-
Sla
Pompoenen
Wijnbladeren
Champignons
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 10 -
Fruit = Meyvae Appel
Sinasappel
Mandarijn
Aardbei en
Braam
Pruimen
Banaan
Watermeloen
Kiwi
Kersen
Druiven
Perziken
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 11 -
Dadels
Vijgen
Pruimen
Kokosnoot
Rozijen
Abricozen
Jam
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 12 -
Kruiden = Bakkal Basilicum
Bladselderij
Bieslook
Chinese bieslook
Citroen gras
Dille
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 13 -
Mint
Oregano
Peterselie
Rozemarijn
Rucola
Salie
Tijm
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 14 -
Kaneel
Knoflook
Kruidnagels
Laurierblad
Nootmuskaat
Zwarte peper
Gember
Zout
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 15 -
Groep 3: Melk, melkproducten, vlees, vis, kaas en eieren Sϋt, eti, balik, peynir en yumurta
Melk, melkproducten en kaas = Sϋt en Peynir Melkprodukten
Room
Kaas
Kaas
Kaas
Melk (zure)
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 16 -
Kaas
Kaas
Kaas
Smeerkaas
Instant pudding
Eieren
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 17 -
Vlees en Vis = Et en Balik Vleeswaren
Worst
Rundvlees
Kip
Kalkoen
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 18 -
Lamsvlees – Schapenvlees - Geitenvlees
Vis
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 19 -
Groep 4: Olie, boter en noten/zaden Yağ, Tereyağ en Tohum/Nota
Noten/Zaden = Tohum/Nota Cashewnoten
Pinda’s
Amandelen
Pecannoten
Hazelnoten
Walnoten
Macadamia
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 20 -
Sesamzaad
Zonnebloempitten
Maanzaad
Pompoenpitten
Pijnboompitten
Olie en Boter = Yağ en Tereyağ Margarine/Halvarine
Bakolie / -boter
Olie
Roomboter
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 21 -
Groep 5: Vocht Nem, Yaş
Oplos thee
Thee
Vruchtendrank
Thee
Frisdrank
Instant drank
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 22 -
Koffie
Soep
Water
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 23 -
Tussendoortjes / Lekkernijen Abur Cabur
Walnoten, zonnebloempttem, pistache
Zouten Kikkererwten
Kastagnes, .....
Pompoenpitten,zonnebloempit
Zoete Kikkererwten
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 24 -
Turks Fruit ‘Lokum’
Lokum
Lokum
Chocolade
Lokum
Honing
Tulumba
Baklawa
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 25 -
?
Snoep
‘Vezir Panmagi ‘
Koek
Koek
Fotoanamneseboek Turkse voeding
Koek
Koek
- 26 -
Dadels
Kastagnes
Koek
Koek
‘Heloa’
‘Dolma’
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 27 -
Voorbeelden voedingswaarde tussendoortjes Abur cubur
Sütlac – rijstpudding
Per portie = 155 gram 162
kcal
5g
vet
24 g
koolhydraten
5g
eiwit
Etli yaprak dolmasi – warme dolma’s met vleesvulling
Per stuk = 20 g
Fotoanamneseboek Turkse voeding
131
kcal
11 g
vet
4g
koolhydraten
4g
eiwit
- 28 -
Manti – Deegpasteitjes, gevuld met lamsgehakt en yoghurtsaus
Per portie = 236 g 488
kcal
23 g
vet
44 g
koolhydraten
26 g
eiwit
Börek – Turks gevuld deeggerecht
Per portie = 229 gram
Fotoanamneseboek Turkse voeding
417
kcal
18 g
vet
50 g
koolhydraten
15 g
eiwit
- 29 -
Imam bayildi (gevulde aubergines)
Per portie = 100 gram 112
kcal
60 g
vet
9g
koolhydraten
31 g
eiwit
Baklawa (bladerdeeg met amandelspijs)
Per portie = 30 gram
Fotoanamneseboek Turkse voeding
130
kcal
7g
vet
16 g
koolhydraten
1g
eiwit
- 30 -
Pilav (gemengde rijst)
Per portie 115
kcal
49 g
vet
27 g
koolhydraten
24 g
eiwit
Lahmacun (turkse pizza)
Per portie = ? gram 253
kcal
42,8 g vet 34,8 g koolhydraten 22,5 g eiwit
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 31 -
Portiegrootte Porsion
1. Theelepel 2. Dessertlepel 3. Soeplepel 4. Soeplepel 5. Pollepel 6. Grote opscheplepel
= çay kaþýðý = tatli kaþýðý = çorba kaþýðý = çorba kaþýðý = kepce = servis kaþýðý 1
1. Klein bord 2. Groot bord
2
3
4
5
= kucuk tabak = buyuk tabak
1
1. Groot glas 2. Klein glas
6
2
= buyuk su bardaðý = kucuk su bardaðý
1
Fotoanamneseboek Turkse voeding
2
- 32 -
1 1.Grote schaal 2.Middelgrote schaal 3.Kleine schaal
2
3
= buyuk servis tabagi = orta boyutlu servis tabagi = kucuk servis tabagi
De schaal is in de Turkse gemeenschap een groot bord die je tijdens de sevire gebuikt, dus die heeft niet echt een aparte naam.
Handje
= avuc ici
Klein stukje
= kucuk dilim
Fotoanamneseboek Turkse voeding
Groot stuk
= buyuk dilim
- 33 -
Voorbeelden hoeveelheden
Goudsekaas 1 plak (20 gram)
Klein schaaltje Fetakaas
1 eetlepel olijfolie
25 gram margarine
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 34 -
1 groot glas melk
1 schaaltje yoghurt
1 Eetlepel voedingsmiddel
Gewicht in gram.
Aardappelmeel Maïzena Boter/Margarine Rijst Suiker Griesmeel Tarwebloem Havermout Water Zout
8 8 12 12 12 8 8 5 15 10
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 35 -
Recepten
In deze bijlage zijn de recepten/ingrediënten te vinden die gebruikt zijn voor het berekenen van de voedingswaarde van de verschillende gerechten.
Sütlac – rijstpudding (voor 4 personen) 500 ml volle melk 50 g witte rijst 50 g witte basterdsuiker 1 eetlepel maïzena (10 g), aangemaakt met 1 eetlepel room (10 g) Etli yaprak dolmasi – warme dolma’s met vleesvulling (voor ong 16 dolma’s) 25 wijnrankbladeren 1 middelgrote ui (40g, gefruit in olie) 4 eetlepels olijfolie (40g) 250 g lamsgehakt 125 g witte rijst 1 eetlepel verse fijngehakte dille 4 takjes fijngehakte peterselie (5 g) 2 tomaten, ontveld, ontpit en fijngehakt (140 g) zout en peper sap van 1 citroen (20g) 100 ml olijfolie 2 teentjes knoflook (desgewenst) Manti – Deegpasteitjes, gevuld met lamsgehakt en yoghurtsaus (4-6 personen) Deeg: 250 g tarwebloem 1 ei, rauw (50 g) wat koud water een snuf zout
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 36 -
Vulling: 250 g lamsgehakt 1 ui (40 g, rauw) 1 fijngehakte teen knoflook (desgewenst) 1 eetlepel verse fijngehakte peterselie (10 g) 1 theelepel all spice peper en zout Saus: 500 ml volle Bulgaarse yoghurt 2 teentjes knoflook zout en peper Verder: 2 eetlepels margarine 80%vet, >24g verzadigd vet (20 g) met 1 theelepel paprikapoeder 50 g grofgehakte walnoten Börek – Turks gevuld deeggerecht (voor 4 personen) Deeg: Zie manti Verder: 450 gram diepvriesspinazie ½ ui (20 g, gefruit) 2 eetlepels olijfolie en olijfolie om te bestrijken 1 teentje knoflook 25 gram blanke amandelen 100 gram feta zout peper Imam bayildi - gevulde aubergines 2 middelgrote aubergines 1 fijngesnipperde ajuin 3 tomaten 350gr rundergehakt ½ groene chilipeper 100gram pancetta 2 eetlepels pijnboompitten 2 teentjes look olijfolie zout peper,verse koriander,kaneel,oregano
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 37 -
Baklawa - bladerdeeg met amandelspijs Amandelspijs 500gr geplette amandelen 125 gr fijne suiker 100 gr boter Bladeerdeeg 500gr zeer fijn griesmeel 250 gr boter 1 ei 50 gr hele gepelde amandelen 1/2 liter honing Oranjebloesem 500gr geplette pistaches Pilav 320 gr rijst 5 lepel boter 1 ui 1 teentje knoflook 1 wortel,saffraan blokje bouillon 500gr rundergehakt peterselie Lahmacun - turkse pizza Deeg: 500gr bloem 7 gr gedroogde gist 5 eetlepels melk 2 eieren 2 theelepels suiker 4 eetlepels boter zout Vulling: 2 uien 1 kleine tomaat 2 lepel peterselie 2 eetlepels boter 1 kilo rundergehakt zwarte peper
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 38 -
Vertaling Turkse gerechten Dolma , yaprak sarmasi
= Gevulde wijnbladeren met rijst, gehakt, groente en kruiden
Manti Börek kadayif
= deegpasteitjes gevuld met Lamsgehakt = turks gevuld deeggerecht – fylodeeg = gedroogde deeg die in heel kleine draden zijn gesneden, hierop doe je warme siroop en noten.
Lokum
= Turks fruit , (snoepgoed) is een zeer zoete lekkernij. De lekkernij bestaat voor een groot deel uit suiker, fruit, gelei en wat nootjes (zoals hazelnootjes, amandelen of pistachenootjes), en kokos en kan verschillende kleuren hebben.
Icli tatli
= deeg gevulde met noten en kaneelmeel. En siroop(overheen) = gerechten met deegwaren, bijv deeg met kaas en lamsvlees.
Hamur isi Baklava
= gebak met noten en siroop)(die heb ik al) zoetig, is gemaakt van dunne plakjes bladerdeeg met gemalen pistachenoten
http://www.tapu.nl/kk_1400000.html Op deze site kun je meer dingen vinden over Turkse gerechten en recepten
Fotoanamneseboek Turkse voeding
- 39 -