Structuurschets Berendrecht - Zandvliet
polderdorpen tussen haven en stad
2015 03 11 final book 14.indd 1
10-4-2015 00:13:11
Welk Berendrecht en Zandvliet willen we in 2040 overdragen aan de volgende generatie? En wat kunnen we vandaag in gang zetten om deze doelstellingen reeds in te passen in de ruimtelijke structuur van de dorpen? Centraal in de visie staat dat de dorpen ook in 2040 een plek waar het aangenaam wonen, werken en ontspannen is, in harmonie met de haven, in evenwicht met het landschap, én met droge voeten.
structuurschets: instrument in relatie met srsa én de bevolking
Structuurschets Berendrecht - Zandvliet PROJECTDEFINITIE december 2013
www.antwerpen.be
03 22 11 333
2 2015 03 11 final book 14.indd 2
9-4-2015 22:55:24
De structuurschets voor Berendrecht
Wat kunnen we nu met deze structuurschets?
en Zandvliet zet de krijtlijnen uit voor de
Het is geen juridisch plan en vereist dus verdere
toekomstige ruimtelijke structuur van de dorpen.
uitwerking met gepaste instrumenten: RUP’s,
Als uitgangspunt werd gekozen voor een
deelplannen/masterplannen,... Om de intenties
optimistisch toekomstbeeld, waarbij het
van de structuurschets waar te maken is een
landschap de onderlegger vormt. Dat landschap
langdurig engagement nodig op verschillende
is er natuurlijk al eeuwenlang, maar staat
niveaus: het bestuur (maken van duurzame
continu onder druk door woonuitbreidingen,
keuzes en acties in gang zetten), administaties
de aanleg van infrastructuur, een verschraling
(het uitwerken van geschikte instrumenten en
van de biodiversiteit en het terugtreden van
het projectmanagement) én last but not least de
de landbouw. Willen we het landschap dus als
bewoners van de dorpen (kwaliteitscontrole en
uitgangspunt nemen voor de kwaliteit van de
het opstarten van bottom up-initiatieven).
dorpen, dan moeten we er actief op inzetten. Als tweede uitgangspunt wordt de transitie
4 februari 2015
naar een ander groeimodel vooropgesteld.
Boom – AAA - 1010
Hiermee bedoelen we de overstap naar een ontwikkelingsmodel waarbij klimaat en energie, voedselproductie en grondgebruik, grond- en waterbeheer centraal staan. De dorpen zijn hiervoor beter geschikt voor dan de steden, omdat er meer ruimte is en de infrastructuur minder complex waardoor bijvoorbeeld duurzame vormen van waterbeheer eenvoudiger ingang kunnen vinden. Bovendien is er binnen de dorpen ook sprake van een sterk gemeenschapsgevoel
HAVEN
dat in staat stelt om het ondenkbare toch mogelijk te maken. Dit mochten we talrijke keren ervaren tijdens de overlegmomenten met de
HUIS HUIS
S LAND
HUIS
klankbordgroep die mee aan de wieg staat van
CHAP
HUIS
deze structuurschets!
HUIS
HUIS
HUIS
HUIS
HUIS
STAD
3 2015 03 11 final book 14.indd 3
9-4-2015 22:55:28
1
Fig.1: Foto van de Noordlandbrug, Zandvliet (Augustus 2014).
4 2015 03 11 final book 14.indd 4
9-4-2015 22:55:36
INHOUD VOORWOORD
p. 2
METHODIEK
p. 6
SFEERBEELDEN VAN DE PARTICIPATIEMOMENTEN
p. 7
I DE DORPEN OP HET LANDSCHAP
p. 12
I.1. Herstel de leesbaarheid van de landschappen I.2. Verbeter de waterhuishouding op natuurlijke wijze I.3. Schep nieuwe kansen voor de landbouw I.4. Verbeter de biodiversiteit in de dorpen I.5 Repareer de missing links in het netwerk van zachte paden I.6 Open ruimtes zijn het kapitaal van de dorpen! SAMENGEVAT
II HET HUIS IN HET DORP
p. 16 p. 24 p. 30 p. 36 p. 38 p. 40 p. 44
p. 46
II.1. Behoud de hoeves als poorten op het landschap II.2. Versterk de open ruimte met nieuwe woonvormen II.3. Stimuleer ontmoeting door voorzieningen te clusteren II.4. Versterk het netwerk van zachte paden met sport en spel II.5. Groepeer het parkeren en geef ruimte aan smalle straten SAMENGEVAT III DE DORPEN AAN DE HAVEN
p. 50 p. 54 p. 60 p. 68 p. 72 p. 76 p. 78
III.1. Open het kanaal als snelweg naar stad en haven III.2. Benut de scheepvaart als logistieke schakel III.3. Trek de kaart van korte keten SAMENGEVAT IV DE DORPEN EN DE STAD
p. 82 p. 84 p. 86 p. 90 p. 92
IV.1. Promoot de dorpen als schakel tussen tussen grenspark en havenland IV.2. Adresseer het landschap met recreatieve poorten IV.3. Versterk de link met goede buren IV.4. Feest de tradities van de dorpen SAMENGEVAT V OVERZICHT VAN ACTIES EN INSTRUMENTEN
p. 96 p. 98 p. 102 p. 104 p. 106
p. 108
5 2015 03 11 final book 14.indd 5
9-4-2015 22:55:38
METHODIEK 2
klankbordgroep, klankbordgroep, fietstocht, fietstocht, onlineonline bevraging, bevraging, enquetes enquetes jeugdraad jeugdraad .. ..
prioriteiten prioriteiten wensen wensen bezorgdheden bezorgdheden
april -april aug -2014 aug 2014
fase analyse en inventarisaen inventarisakoppeling koppeling volgens volgensfase analyse tie. voorbereidende 4 verhaallijnen 4 verhaallijnen tie. voorbereidende gesprekken gesprekken met stedelijke met stedelijke diensten, diensten, experten, experten, ervar-ervaringsdeskundigen ingsdeskundigen
opbouwen opbouwen van van visie visie
4 workshops 4 workshops met klanbormet klanbor- sept -sept jan 2014 - jan 2014 dgroep, dgroep, actoren actoren en belangen belanghebbenden hebbenden
4 strategische 4 strategische projecten projecten
ontwerpend ontwerpend onderzoek onderzoek uitwerking uitwerking van devan visiede visieelelemten elelemten op specifieke op specifieke territoria territoria
mrt-jul mrt-jul 2015 2015
De structuurschets kwam tot stand via een intensief proces van participatie met de klankbordgroep van bewoners. Als kader voor het overleg werd gewerkt met een structuur van 4 verhaallijnen. Elke verhaallijn bevat een aantal ruimtelijke hypotheses over de toekomst van het gebied die een leidraad vormen voor de gesprekken met actoren en stakeholders. De hypotheses worden door deze interactie verrijkt en vormen uiteindelijk de basis voor een gedragen toekomstbeeld. Fig. 2: Schema methodiek.
6 2015 03 11 final book 14.indd 6
9-4-2015 22:55:41
FIETSTOCHT 18 MEI
SFEERBEELDEN PARTICIPATIEMOMENTEN 3
van de fietstocht. op 14 cruciale punten staan borden metborden vragen over ideeën van bewoners opgesteld. De antwoorden Fig. Impressie 3: Impressie van de fietstocht. Op 14 cruciale punten staan met de vraseptember ingevuld worden op eenDe folder die huis-aan-huis gebust.. gen kunnen over detot ideeën van bewoners opgesteld. antwoorden kondenwerd tot september 2014 ingevuld worden op een folder die huis-aan-huis werd gebust. 22
7 2015 03 11 final book 14.indd 7
9-4-2015 22:55:51
4
8 2015 03 11 final book 14.indd 8
9-4-2015 22:56:03
5
6
1
2
3
x4 bewonersparkeren
Ruimte maken op eigen kavel
1
2
3
x 1x 2 x 1 bewonersparkeren
Een oprit delen met een buurman
1
2
3
1
x5
2
3
x1x3
parkeren voor bezoekers
parkeren voor bezoekers
Fietsinfra verbeteren, fietspaden, veilige stallingen
Meer publieke parkings ten kosten van open ruimte
1
2
3
x4 KMO zone
Vlotte ontsluiting naar dorpen / A12 / haven / ...
1
2
x1
3
x2
KMO zone
Nabijheid van leveranciers of klanten
7
Fig. 4: Foto genomen tijdens de workshop ‘Het huis in het dorp’. Fig. 5: Spelbord van workshop ‘De dorpen op het landschap’. Fig. 6: Speelkaarten van workshop ‘Het huis in het dorp’. Fig. 7: Lotto van workshop ‘Het huis in het dorp’.
9 2015 03 11 final book 14.indd 9
9-4-2015 22:56:26
8
KE MP E
LD
ER
S
N
PO
EK E R DST N A Z Fig. 8: DE DORPEN OP HET LANDSCHAP
10
Fig. 10: DE DORPEN BIJ DE HAVEN 10 2015 03 11 final book 14.indd 10
9-4-2015 22:56:32
9
Fig. 9: HET HUIS IN HET DORP
11
Fig. 11: DE DORPEN EN DE STAD 11 2015 03 11 final book 14.indd 11
9-4-2015 22:56:37
12
14
13
15
12 2015 03 11 final book 14.indd 12
9-4-2015 22:56:53
wat? I
partners?
instrumenten?
de dorpen op het landschap
1
herstel de leesbaarheid van de landschappen
district/stad, provincie, haven, grenspark, natuurpunt, staatsbosbeheer…regionaal landschap
lokaal groenplan, inschrijven in behaagacties
2
verbeter de waterhuishouding op natuurlijke wijze
district/stad, haven, provincie, gewest, aquafin, VMM,
masterplan waterbeheer
3 schep nieuwe kansen voor de landbouw
district/stad, VLM, boerenbond, Landwijzer overleg
4 verbeter de biodiversiteit in de dorpen
district/stad, natuurpunt, natuurmonumenten, VLM, …
lokaal groenplan, inschrijven in behaagacties
5
repareer de missing links in het netwerk van zachte paden
district/stad, toeristische dienst, fietsersbond, regionaal landschap, trage wegen VZW, Stabroek, Ekeren, Eigenaars
Opzetten communicatieplan rond fietsen en wandelen in de districten
6
open ruimtes zijn het kapitaal van de dorpen!
district/stad
RUP
II
het huis in het dorp 1
bescherm de hoeves als poorten op het landschap
district/stad
RUP / update inventaris erfgoed (03/15)
2
versterk de kwaliteit van de open ruimte met nieuwe woonvormen
district/stad, VESPA, privésector
RUP / kwaliteitskamer
3
stimuleer ontmoeting door voorzieningen te clusteren
district/stad, verenigingen / KMO, AWV
infrastructuursubsidies sport, investeringen in voorzieningen voor jeugd, locatie bepalen voor truckersnest
4
district/stad, toeristische dienst, versterk het netwerk van zachte paden met fietsersbond, regionaal landschap, trage sport en spel wegen VZW, Stabroek, Ekeren, Eigenaars
Opzetten communicatieplan rond fietsen en wandelen in de districten
5
groepeer het parkeren en geef ruimte aan smalle straten
district/stad, privésector
RUP, vergunningen
stad/district, haven,
recreatieplan haven
stad/district, haven, nv de scheepvaart
opmaak schetsontwerp, overleg SB en de haven
III
de dorpen aan de haven 1
open het kanaal als snel-weg naar stad en haven
2 benut het schip als logistieke schakel
sensibilisering, overleg Haven, overleg over windmolens, opnemen in RUP, vergunningen
3 trek de kaart van korte keten
IV
de dorpen en de stad
1
promoot de dorpen als schakel tussen tussen grenspark en havenland
2015 03 11 final book 14.indd 108
108 De Zoom, De haven, District, Regionaal Landschap
overleg haven / grenspark 9-4-2015 23:13:35
4 verbeter de biodiversiteit in de dorpen
natuurmonumenten, VLM, …
behaagacties
5
repareer de missing links in het netwerk van zachte paden
district/stad, toeristische dienst, fietsersbond, regionaal landschap, trage wegen VZW, Stabroek, Ekeren, Eigenaars
Opzetten communicatieplan rond fietsen en wandelen in de districten
6
open ruimtes zijn het kapitaal van de dorpen!
district/stad
RUP
II
het huis in het dorp 1
bescherm de hoeves als poorten op het landschap
district/stad
RUP / update inventaris erfgoed (03/15)
2
versterk de kwaliteit van de open ruimte met nieuwe woonvormen
district/stad, VESPA, privésector
RUP / kwaliteitskamer
3
stimuleer ontmoeting door voorzieningen te clusteren
district/stad, verenigingen / KMO, AWV
infrastructuursubsidies sport, investeringen in voorzieningen voor jeugd, locatie bepalen voor truckersnest
4
district/stad, toeristische dienst, versterk het netwerk van zachte paden met fietsersbond, regionaal landschap, trage sport en spel wegen VZW, Stabroek, Ekeren, Eigenaars
V. OVERZICHT VAN ACTIES EN INSTRUMENTEN groepeer het parkeren en geef ruimte aan 5 wat? smalle straten
district/stad, privésector partners?
RUP, vergunningen instrumenten?
herstel de leesbaarheid van de open het kanaal als snel-weg naar stad en landschappen 1 1 haven
district/stad, provincie, haven, grenspark, natuurpunt, staatsbosbeheer…regionaal stad/district, landschap haven,
lokaal groenplan, inschrijven in behaagacties haven recreatieplan
verbeter de waterhuishouding op 2 het schip 2 benut wijzeals logistieke schakel natuurlijke
district/stad, haven, provincie, gewest, stad/district, aquafin, VMM,haven, nv de scheepvaart
opmaak schetsontwerp, masterplan waterbeheeroverleg SB en de haven
schep nieuwe kansen voor de landbouw 3 trek de kaart van korte keten 3 verbeter de biodiversiteit in de dorpen 4 de dorpen en de stad
overleg Haven, overleg over district/stad, VLM, boerenbond, Landwijzer sensibilisering, overleg windmolens, opnemen in RUP, vergunningen district/stad, natuurpunt, lokaal groenplan, inschrijven in natuurmonumenten, VLM, … behaagacties
repareer de de dorpen missingals links in hettussen netwerk promoot schakel 1 paden en havenland van zachte tussen grenspark 5
district/stad, toeristische dienst, De Zoom, De haven, District, Regionaal fietsersbond, regionaal landschap, trage Landschap wegen VZW, Stabroek, Ekeren, Eigenaars
Opzetten uitvoeringsproject en communicatieplan rond fietsen in de overleg haven / grenspark districten
open ruimtes zijn het kapitaal van de 6 adresseer dorpen! het landschap met recreatieve 2 poorten het huis in het dorp
district/stad, toeristische dienst, district/stad fietsersbond, regionaal landschap, trage wegen VZW, Stabroek, Ekeren, Eigenaars, AWV, De Lijn
RUP / overleg haven & grenspark, Opzetten RUP uitvoeringsproject en communicatieplan rond fietsen in de districten, Ruitervereniging stimuleren
district/stad De Lijn, Stabroek, Ekeren, Woensdrecht, Provincie, Regionaal Landschap
Opzetten uitvoeringsproject en RUP / inventaris erfgoed communicatieplan rond fietsen in de districten
district/stad, VESPA, privésector stad/district
RUP / kwaliteitskamer reserveren van terrein
stimuleer ontmoeting door voorzieningen te clusteren
district/stad, verenigingen / KMO, AWV
infrastructuursubsidies sport, investeringen in voorzieningen voor jeugd...
verbindt sport en spel met zachte paden
district/stad, toeristische dienst, fietsersbond, regionaal landschap, trage wegen VZW, Stabroek, Ekeren, Eigenaars
Opzetten uitvoeringsproject en communicatieplan rond fietsen in de districten
district/stad, privésector
RUP, vergunningen
stad/district, haven,
recreatieplan haven
stad/district, haven, nv de scheepvaart
opmaak schetsontwerp, overleg SB en de haven
I
de dorpen op het landschap
III
de dorpen aan de haven
IV
II
Opzetten communicatieplan rond fietsen en wandelen in de districten
bescherm de hoeves als poorten op het 1 versterk landschap 3 de link met goede buren versterk de kwaliteit van de open ruimte 2 feest woonvormen met nieuwe 4 de tradities van de dorpen
3
4 groepeer het parkeren en geef ruimte aan 5 smalle straten III
de dorpen aan de haven open het kanaal als snel-weg naar stad en 1 haven
2
3 IV
benut het schip als logistieke schakel
sensibilisering, overleg Haven, opnemen in RUP, vergunningen
trek de kaart van korte keten de dorpen en de stad
1
109
promoot de dorpen als schakel tussen tussen grenspark en havenland
De Zoom, De haven, District, Regionaal Landschap
overleg haven / grenspark
adresseer het landschap met recreatieve
district/stad, toeristische dienst, fietsersbond, regionaal landschap, trage
RUP / overleg haven & grenspark, Opzetten 9-4-2015 23:13:41 uitvoeringsproject en communicatieplan
2015 03 11 final book 14.indd 109
