Straatpastoraat. Protestantse Diaconie Amsterdam

Straatpastoraat Protestantse Diaconie Amsterdam

Jaarverslag 2011


Straatpastoraat Mensen die bekend zijn met het leven op straat. Dat kunnen daklozen zijn, of mensen die een tijd buiten hebben geslapen. Mannen die heel ‘slordig’ wonen, bij vrienden op de bank of vrouwen die maar net hun eigen woning weten te behouden. In het Straatpastoraat van de Protestantse Diaconie Amsterdam, draait het om deze mensen. Daarom is er in dit jaarverslag veel ruimte juist voor hen; de leden van het Straatpastoraat. Naast de persoonlijke contacten organiseert het Straatpastoraat een aantal groepsactiviteiten. De derde poot van het werk is de belangenbehartiging, het opkomen voor de belangen van dak- en thuislozen. Het Straatpastoraat bestaat nu acht jaar. Uitgangspunt is dat het Straatpastoraat allereerst een gemeenschap is, waar onderlinge steun wordt gevonden. Deze gemeenschap van mensen die bekend zijn met het leven op straat, vormt een broedplaats voor nieuwe ideeën en projecten. Vanuit de veiligheid van de eigen gemeenschap kan het Straatpastoraat ook een brug slaan naar andere groepen in de samenleving. Het jaar 2011 viel voor het Straatpastoraat in twee delen uiteen. Vanaf juni werd de vacature voor straatpastor opgevuld door Luc Tanja. Hoezeer het ook draait om de deelnemers, zonder de aanwezigheid van een professionele kracht kan het Straatpastoraat niet. De groepsactiviteiten gingen ook in de eerste maanden gewoon door. De persoonlijke aandacht voor mensen kreeg pas in de tweede helft van het jaar duidelijk de nodige vorm en inhoud.

Jaarverslag 2011

1


Ik neem deel aan de filosofiegroep op dinsdag. Het is vooral erg chaotisch, dat zie ik niet perse als goed of slecht, maar het is wel gewoon chaotisch altijd. Voor mij persoonlijk is het een plek om naar toe te gaan, die heb ik niet zoveel namelijk. Het is een vrijblijvende, laagdrempelige activiteit. In de gespreksgroep kan ik verder mijn gedachten laten gaan over verschillende onderwerpen. Door de kennis en inbreng van sommige anderen merk ik dat ik soms mijn gedachten kan verruimen, bijscherpen zeg maar. Dan denk ik soms: zo had ik er nog niet tegen aan gekeken, en krijg ik weer een nieuwe kijk op de zaak. Het is belangrijk dat er zo’n vertrouwde plek is als het Straatpastoraat, waar mensen een luisterend oor kunnen vinden. Een plek waar mensen je kennen en waar je samen een gemeenschap bent. Zoals ik al zei, die zijn er niet zoveel. Volgens mij is dit toch wezenlijk belangrijk voor de mens. Helemaal wanneer je, zoals ik vroeger, verslaafd bent aan drugs of alcohol. Daar word je erg eenzaam van. Dit soort plekken kunnen die eenzaamheid verdrijven. Soms is het Straatpastoraat een vertrouwde plek, soms niet. Doordat het zo vrijblijvend is zijn er ook mensen die nog steeds kiezen voor een meer negatief leven, terwijl ik dat heb afgesloten. Dan is het soms moeilijk om niet in die negativiteit mee te gaan. Je hebt geloof nodig, ik merk de afgelopen tijd hoe belangrijk dit is, en dat het me sterkt om verder te gaan. Soms ontmoet je hier iemand in wie je je kan herkennen, dan wordt je geloof gesterkt, maar dat is niet altijd zo. Het zou goed zijn als er een soort doorstroom zou kunnen zijn. Een plek waar mensen terecht kunnen die bij wjize van spreken ‘verder willen’. Mensen die niet meer verslaafd zijn en willen groeien kunnen denk ik veel hebben aan een plek waar dit gedeeld kan worden en zo kracht en inspiratie gevonden kan worden.

Jaarverslag 2011

2


Persoonlijke contacten Het Straatpastoraat kiest ervoor om op straat te zijn om mensen op te zoeken in de straten en aan de rafelranden van de stad. Het kost tijd om vertrouwen te kweken. Rustig volhouden, aanwezig en aanspreekbaar zijn, levert langzaam maar zeker meer contacten op. Occupy op het Beursplein was een aantal weken een goede plaats om te zijn. Steeds opnieuw is het Straatpastoraat met veldwerk bezig. Wekelijks is de straatpastor aanwezig in de Kloof; een inloophuis van De Regenboog Groep. Daar worden nieuwe contacten gelegd met buitenslapers en met mensen uit Midden- en Oost-Europa. Langzaam komt er dieper contact met een aantal mensen, totaal zijn er zo een tiental nieuwe contacten gelegd. Omdat de aanwezigheid in de Kloof pas in de laatste weken van 2011 is gestart, is nog niet te zeggen hoe dit zich verder zal ontwikkelen. Op de DaklozenDag hebben we contacten gelegd met Streetcornerwork van Amsterdam centrum. Dit heeft ertoe geleid dat de straatpastor wekelijks in de inloop van Streetcornerwork aanwezig is. Het Straatpastoraat heeft amper contacten met zwerfjongeren en op deze manier worden de verhalen van deze jongeren gehoord. Er is zo contact gelegd met een twintigtal jongeren. Een volgende stap is om met deze jongeren een activiteit te organiseren. In 2011 was er een BBQ in de tuin van de Diaconie en was de straatpastor aanwezig bij hun kerstdiner. Voor 2012 zijn er plannen om de jongeren te begeleiden naar een theaterproject van Moving Arts Project. In de randen van de verschillende groepsactiviteiten zijn er vele persoonlijke gesprekken. De vacature van straatpastor in de eerste maanden van 2011 heeft juist in dit deel van het werk voor een leemte gezorgd. Een aantal mensen proberen we regelmatig te bezoeken. Zo willen we in ieder geval enig contact houden met de mensen die geschorst zijn voor de groepsactiviteiten.

Jaarverslag 2011

3


Ik speel trombone bij het koor de straatklinkers en ben soms bij de gespreksgroep op dinsdag. Ik doe veel moeite om er steeds bij te zijn, en dat doe ik niet voor niks. Het betekent veel voor mij. Het koor is de enige plek waar ik trombone kan spelen, thuis kan ik dat niet. En trombone spelen is erg belangrijk voor mij, het is het enige wat ik kan. Ik moet trombone spelen. Het is erg fijn als ik hier weer een middagje gespeeld heb. Maar de activiteiten van het straatpastoraat zijn ook een plek waar ik mensen kan zien in een zinnige context. Niet gewoon rondhangen, maar echt iets doen samen, het gaat ergens over. Dit is een plek vol mensen met veel levenservaring. Het praten met deze mensen is heel waardevol, daar kan geen psycholoog of dokter tegen op. Gewoon een goed gesprek met iemand die veel levenservaring heeft. Straatpastoraat is echt belangrijk in Amsterdam doordat alle mensen hier kunnen komen die op zoek zijn naar positieve dagbesteding. Het biedt een alternatief familie-tje zeg maar. Als je er niet bent, word je gemist, en zijn er mensen die vragen ‘waar was je?’. Niet alleen ik, maar iedereen. Ieder hoort erbij en wordt geaccepteerd zoals hij of zij is. Tenminste, ik ken hier niemand die niet zichzelf is.

Jaarverslag 2011

4


Groepsactiviteiten Het Straatpastoraat organiseert een viertal vaste groepsactiviteiten. Met deze activiteiten bereikt het Straatpastoraat ongeveer 120 mensen. Voor elke groep geldt dat het totaal aantal deelnemers ongeveer het dubbele is van de mensen die per keer mee komen doen. Kantlijn is de schrijfclub van dak- en thuislozen. De club komt wekelijks bijeen, in 2011 in totaal 48 maal, met meestal tien tot vijftien deelnemers. De teksten worden gepubliceerd in de Z-krant, in eigen publicaties en ten gehore gebracht in de literaire salon en in kerkdiensten. De straatpastor geeft pastorale zorg aan de schrijvers en benadert mensen die extra aandacht nodig hebben. De Vrouwengroep is een samenwerking met het Leger des Heils en het Drugspastoraat. Om de week trekt de groep 30 tot 40 vrouwen die elkaar ontmoeten en steunen. De groep is in 2011 in totaal 26 maal bij elkaar gekomen. Zo is een grote en stevige groep ontstaan wat uitstraalt naar de andere activiteiten. Daarnaast doen vrijwilligers van het Straatpastoraat mee met de Wallentocht, het bezoeken van prostituees op de walletjes. De Straatklinkers is ons koor dat wekelijks oefent en regelmatig optreedt. De wekelijkse repetities (43 maal in 2011) worden meestal door 15 mensen bezocht. Het samen zingen blijft onverkort goed voor de deelnemers. De optredens zijn een goede manier om bruggen te slaan naar andere groepen in de samenleving. De Straatklinkers waren dit jaar te horen in Amsterdam (Nassaukerk, Juttersdok, Bijstandsbond, NS Try Out festival), Woudrichem (Cabrio dag), Dronten (Christelijke Gerefomeerde Kerk), Delft (kerstfeest van Stadsdiaconaat) en te zien op tv bij de EO. De Filosofiegroep komt ook wekelijks bij elkaar voor meditatie en gesprek. Het is een wat kleinere groep, tien tot soms vijftien deelnemers, die 42 maal bij elkaar kwam. Door de kleinere setting zijn de gesprekken en de ontmoeting in deze groep intensiever. Naast deze vaste activiteiten zijn er de incidentele bijeenkomsten. Met een groep (steeds van acht) mannen en een groep vrouwen zijn er een korte retraites gehouden (in Maarssen en in Bergeijk). Dit waren intensieve dagen die veel goeds, maar ook onverwachte grote spanningen opriepen. Met het trainingsbureau Downsideup is een dag georganiseerd met gevangenisdirecteuren. Een pracht van een ontmoeting die een vervolg krijgt in 2012 door een optreden van de Straatklinkers in een vrouwengevangenis en een workshop van Kantlijn met mensen van de reclassering.

Jaarverslag 2011

5


Jaarverslag 2011

6


Het is afgelopen jaar heel gemoedelijk gegaan. Het einde van het jaar was er duidelijk minder onrust door het verstandige beleid van de leiding. Het begin van het jaar was meer chaotisch. Die rust is voor veel mensen van belang: er is nu een beheerste vrijheid. Het gaat nu voortreffelijk! In vergelijking met de voorgaande jaren is het Straatpastoraat nu veel meer een clubje van mensen en minder een plek van inloop en hulp. Maar dat is niet meer dan een accentverschil, het is geen grote verandering. Dat het anders is komt door de andere straatpastor. Nu wordt er minder van mensen overgenomen. Amsterdam een fair city? We zingen bij de Straatklinkers “In Dublin’s fair city, where the girls are so pretty … “. Maar serieus, fair, dat is iets voor de politiek. Straatpastoraat kan goed werk doen, maar alleen aan de marge. De problemen als huurverhoging, onleefbare buurten, de overlast; die zijn voor de politiek. Het straatpastoraat kan alleen wat aan de marge vijlen. Het straatpastoraat kan mensen hoop geven, een licht aan het einde van de tunnel. Het zet niet veel zoden aan de dijk, de middelen zijn beperkt. Er mag wel tien maal zoveel straatpastoraat zijn in Amsterdam, maar weer is het geld wat dat tegenhoudt. De mensen die hier komen kunnen nergens anders heen. Ze worden afgewezen of voelen zich in ieder geval afgewezen. Hier is er een luisterend oor. Er is veel behoefte aan een plek waar de problematiek gelucht kan worden. Mensen vragen niet om een oplossing, daar zijn ze te realistisch voor. Maar het doet goed de problemen te uiten. Mannen zoeken naar een radicale oplossing, vrouwen praten. Die oplossing is er niet altijd en door dat te kunnen uiten wordt er toch een positief cachet aan gegeven. Straatpastoraat is zeg maar iets van een vrouwelijke kerk of hulpverlening. Geen oplossing voor alles in alle gevallen, wel een plek om je te uiten en het hart te luchten.

Jaarverslag 2011

7


Belangenbehartiging De meest naar buiten tredende vorm van belangbehartiging door het Straatpastoraat is de jaarlijkse DaklozenDag. Doel van deze dag is om Amsterdammers met en zonder dak op een positieve manier bij elkaar te brengen, om dakloze Amsterdammers te activeren en mee te laten doen en om een platform te bieden waar informatie en advies wordt gedeeld en waar nieuwe ideeën ontstaan. De DaklozenDag bracht ongeveer 400 mensen bij elkaar in de tuin van de Diaconie. De DaklozenDag is een samenwerking van de Protestantse Diaconie Amsterdam, BADT, MDHG en het ambassadeursproject. Deze organisaties zetten zich op hun eigen manier in voor (onder andere) de belangenbehartiging door en van Amsterdamse dak- en thuislozen. Het wordt steeds makkelijker om de DaklozenDag te organiseren. Er kan teruggegrepen worden op de draaiboeken en de ervaring van de afgelopen jaren. Het fenomeen hoeft niet meer uitgelegd te worden; in Amsterdam kennen dak- en thuislozen, maar ook hulpverleners en beleidsmakers het belang van de DaklozenDag. Het Juridisch Steunpunt voor Dak- en Thuislozen Het steunpunt is in samenwerking met JES, HVO-Querido, De Regenboog Groep en BADT in 2011 van start gegaan. Per 1 oktober 2011 is er een coördinator in dienst genomen. Het project is daarom nog in de startfase. Duidelijk is wel dat het Juridisch Steunpunt een goede mogelijkheid biedt om de wereld van mensen op straat op een nieuwe manier te leren kennen en vanuit een ander perspectief te staan voor de belangen van dak- en thuislozen. We komen veel schrijnende gevallen tegen, vooral zaken die spelen rond schulden en toegang tot de maatschappelijke opvang. Er zijn nu al contacten met bijna 40 dak- en thuislozen.

Jaarverslag 2011

8


Het was geen slecht jaar. Wel mis ik wat optredens met de Straatklinkers in kerken, Dominicus, Begijnhof. Er is niks veranderd afgelopen jaar. Met die nieuwe pastor wel anders voor de vrouwenavonden, daar is hij dan niet bij, dat is weggevallen. Wat wel gaat veranderen is het Krekelhuis. Dat wordt een thee-huis en waar moeten wij dan weer heen. Dan moeten we weer veranderen van locatie en waar dan heen? De problemen met de voedselbank zijn gelukkig voorbij. Het was ook niet leuk meer, er werden onacceptabele woorden gebruikt en zelfs met stokjes naar mensen gegooid. We moesten steeds haasten om plaats te maken en dus snel opruimen en zo. Blij dat we nu niet meer op de woensdag zitten Het gaat wel goed met de mensen, met de regels en zo. Niet stelen. De irritante mensen komen niet meer. Misschien zouden wat erbij moeten doen? Een nieuwe activiteit, wat creatiefs. Of misschien een activiteit voor mannen, zoals er ook de vrouwenavonden zijn. Ik zal wel een lijst maken. Als mensen met ideeën komen, dan kunnen we wat in elkaar frummelen. Dan denk ik bij me eigen dat kan ook, verandering is goed, keer wat nieuws proberen. Daklozendagen blijven natuurlijk doorgaan en de optredens. De straatklinkers blijven en daar is iedereen welkom. Als het Straatpastoraat weg gaat dan valt iets weg waar mensen al jaren komen. Gods wegen zijn ondoorgrondelijk er is altijd wel iets op de weg wat goed is. Mensen wel actief houden, dat is gezond. Daarom iets van conditietraining weer beginnen, tien minuten of zo. Ik ga vragen wat de mensen willen, ze een beetje actief houden.

Jaarverslag 2011

9


Samenwerking Het straatpastoraat werkt samen met veel organisaties op het gebied van dakloosheid of die daarmee te maken hebben. We onderhouden contacten met de hulpverlening, belangenverenigingen, politiek, politie, buurtbewoners en met kerken. In de groepsactiviteiten werken we samen met het Leger des Heils en met het Drugspastoraat. Belangenbehartiging van daklozen is voor het straatpastoraat belangrijk. Rond de DaklozenDag werken we samen met het BADT en met de MDHG (belangenvereniging van druggebruikers). In andere projecten werken we samen met Streetcornerwork, De Regenboog Groep, HVO-Querido, Moving Arts Project en het trainingsbureau Downsideup. Ook in 2011 wisten stagiaires het straatpastoraat te vinden. Scholieren zongen in het kader van hun maatschappelijke stage regelmatig mee met de straatklinkers. Vanaf september werkten twee jongeren uit het Mission House mee met het Straatpastoraat en tegen het eind van een jaar was er een stagiaire van de Universiteit Utrecht. Vanuit de Vrije Universiteit deed een groep studenten onderzoek naar het Straatpastoraat.

Jaarverslag 2011

10


Ik doe, wanneer ik kan, mee met het koor de straatklinkers. Zelf ben ik nooit dakloos geweest, maar ik noem mezelf thuisloos. Nadat mijn kinderen het huis uit waren gegaan had ik last van het lege nest syndroom. Ik zat alleen thuis, en ik was nog niet bekend met activiteiten en vrijwilligerswerk in Amsterdam. Ik was radeloos. In een kerkdienst kwam ik twee leden van de Straatklinkers tegen, en zij nodigden me als accordeoniste uit om mee te komen doen. Voor mij is de samenkomst van het koor als een sprookje. In zo’n prachtige tuin, omringd door welvarende mensen in statige huizen, zit een groepje dakloze mensen in een klein huisje muziek te maken. Het is voor mij een zeepbel, waarvan ik hoop dat hij niet kapot gaat. Maar het houdt gelukkig al jaren stand. Er is wel een moeilijke periode geweest, waarin sommige mensen in de groep agressief waren. Daarom denk ik dat het goed is dat Luc er nu is. Als begeleider geeft hij een veilig gevoel in de groep, en tegelijk zie je ook dat hij zachtaardig is. Er is hier een fijne sfeer, er wordt niet zo snel iets vreemd gevonden. Toen ik werkte voldeed ik voor mijn gevoel nog wel aan het plaatje van de ‘normale burger’, nu werk ik niet meer -ik ben namelijk cliënt bij de ggz- en ik moet accepteren dat ik niet meer alles kan. Nu probeer ik mijn leven te vullen met dingen waarin ik mijn hart en ziel kan steken. Bij de straatklinkers vind ik dit doordat ik de liefde voor muziek hier met mensen kan delen. Het is voor mij een inspirerende plek.

Jaarverslag 2011

11


Vooruitkijken Het Straatpastoraat is als geheel nu een goed lopend project dat de mensen om wie het om draait goed doet. Daarom gaan we in het komende jaar door op de ingeslagen weg. Het Straatpastoraat blijft groepsactiviteiten organiseren, persoonlijke aandacht geven en de belangen behartigen van mensen die bekend zijn met het leven op straat. Maar er zijn ook veranderingen die voortbouwen op wat in de afgelopen periode erg goed ging en die inspelen op ontwikkelingen waar wij ons zorgen over maken. In het afgelopen jaar was de ontmoeting met gevangenisdirecteuren in samenwerking met het trainingsbureau Downsideup een groot succes. Twee heel verschillende groepen werden even uit hun vaststaande beelden getild en kregen zo zicht op elkaar en ook zichzelf. Samen met Downsideup gaan we door met het organiseren van dergelijke ontmoetingen. Ook krijgt de bijeenkomst met de gevangenisdirecteuren nog een ander vervolg; Kantlijn gaat een workshop gedichten schrijven verzorgen voor de reclassering. Een deel van de groep daklozen uit Midden- en Oost-Europa baart ons zorgen. Zij komen soms zeer negatief in het nieuws, hebben moeite te overleven en zijn moeilijk te benaderen. In 2012 gaat het Straatpastoraat een activiteit opzetten specifiek gericht op deze groep. Wij denken bijvoorbeeld aan het aanbieden van lessen Nederlands. Het Straatpastoraat blijft contacten zoeken met zwerfjongeren. In 2012 zal gekeken worden hoe deze jongeren mee kunnen doen met de muziek- en theaterprojecten van Moving Arts Project. De rol van het Straatpastoraat zal dan vooral zijn het begeleiden en motiveren van deze jongeren. De Diaconie is wel voor te stellen als iets van een plein. Allerlei wegen komen daar samen. Mensen komen aan, kunnen even blijven, delen hun verhaal en gaan dan weer verder. Onze taak is het mensen wat uit te laten rusten en een veilige plek te geven. Op dat verhalenplein proberen we dan een (nieuwe) weg te tonen, waarop mensen weer verder kunnen gaan.

Jaarverslag 2011

12


We hebben afgelopen jaar weer leuke dingen gedaan. De optredens in Delft en Dronten bijvoorbeeld. Het was allemaal goed georganiseerd, we werden echt mooi ontvangen daar, we voelden ons dan echt welkom. Je bent zo dan toch maar weer onder de mensen en niet zo alleen. Je kan natuurlijk ook de kroeg in gaan of zo, maar dit met het Straatpastoraat is dan toch beter. De ene keer is het natuurlijk wel leuker op de repetities van de Straatklinkers dan de andere keer. Soms zijn er wel irritaties en ook wel ruzies en zo. Ik ben ook wel eens te laat en gewoon veel te onrustig. We zouden wat meer verdraagzaam moeten zijn naar elkaar. Aan die verdraagzaamheid moet ik zelf ook bij dragen. Ik heb toch wel eens dat ik echt tot 10 moet tellen omdat ik anders niet goed reageer, dat weet ik wel. Maar ja we moeten er voor elkaar zijn. Ik neem ook wel vaak spullen voor anderen mee, wat kleren of zo. Ik steek anderen ook weleens een paar euro toe zodat ze de tram kunnen nemen. Op die manier zal ik er altijd wel voor anderen zijn. Afgelopen jaar was het in de eerste helft toch wel wat rommelig. In de zomer is Mia overleden en daar heb ik toch wel veel verdriet van gehad. Het ging allemaal zo snel, binnen drie maanden was ze er niet meer. En dan met kerst moet ik toch aan haar terugdenken, aan wat we het jaar ervoor samen hebben gedaan, de plannen die zij had voor deze kerst, dat soort dingen. Het maakt wel iets uit dat het Straatpastoraat er is. Je weet dat er hier mensen zijn. Het is toch echt een uitje en dat moet niet wegvallen. Met al die bezuinigingen maken mensen zich toch zorgen. Oudere mensen bijvoorbeeld, over wat er allemaal weg gaat vallen. Dus het Straatpastoraat dat moet niet ook wegvallen. Nou dat is een beetje wat ik wou zeggen.

Jaarverslag 2011

13


Voor wie meer wil weten over het straatpastoraat: De notitie ‘De gemeenschap als brug en broedplaats; Straatpastoraat 2011 – 2014’ is verkrijgbaar op het diaconaal bureau. Dat geldt ook voor het rapport “juridische hulp voor dak- en thuislozen, een noodzaak?” over de juridische problematiek van dak- en thuislozen. Zie voor foto’s en filmpjes over het Straatpastoraat: http://www.facebook.com/straatpastoraat Straatpastoraat Amsterdam Nieuwe Herengracht 18 1018 DP Amsterdam Contactpersoon: Luc Tanja T: 06 208 793 42 E: [email protected] Het Straatpastoraat is mede mogelijk gemaakt dankzij bijdragen van het RCOAK, stichting het RC Maagdenhuis, Kerkinactie en giften van wijkdiaconieën en individuele donateurs.

Jaarverslag 2011

14

Straatpastoraat. Protestantse Diaconie Amsterdam

Recommend Documents