Diaconie Protestantse Gemeente te Veenendaal
Informatiemap Eenzaamheid Diaconaal Jaarthema 2011 – 2012
Gedurende de herfst-‐winterperiode van 2011-‐2012 gaf de Diaconie aandacht aan het thema Eenzaamheid. In deze map staat een beknopte weergave van de facetten met betrekking tot eenzaamheidsproblematiek die in deze periode aandacht kregen. De start van deze periode viel samen met de Landelijke Week tegen Eenzaamheid eind september. Het thema van deze Landelijke Week tegen Eenzaamheid was: “Versterk je konvooi”. Mevr. Jenny Gierveld legde op 26 september uit hoe belangrijk dit is voor mensen die dreigen met Eenzaamheid te worden geconfronteerd. Ook in de loop van de tijd werd in gesprekken en de cursus duidelijk hoe belangrijk het is om een goed sociaal netwerk om je heen te hebben. Wat kunnen we ons gelukkig prijzen met onze eigen kerk! Natuurlijk al die vrijwilligers doen hun werk ook vaak met vallen en opstaan, maar als er één plaats is waar mensen hun konvooi kunnen versterken is het wel binnen de eigen kerkelijke gemeente. Dat blijkt ook wel uit de opsomming van alle huidige activiteiten die er in de vier wijken van onze kerk plaatsvinden. Samen met onze gemeenteadviseur Lydia Roosendaal werden er twee cursusavonden belegt voor ambtsdragers, kerkelijke vrijwilligers en andere geïnteresseerden. Een verslag van deze twee avonden is ook in deze map opgenomen. De burgerlijke Gemeente Veenendaal is ook actief op dit gebied, met name waar het gaat over het signaleren van Eenzaamheid. Om het thema Eenzaamheid levend te houden werd gedurende 22 zondagen in de Zondags-‐ Gemeentebrieven de ‘Achterkant van de Zondagsbrief ’ afgedrukt met een gedicht of een zgn. ‘one-‐liner’ over Eenzaamheid. De belangrijkste zaken hebben wij in deze map gebundeld als naslagwerkje voor de momenten dat wij, tijdens het omzien naar elkaar, zelf niet verder komen wanneer wij met Eenzaamheid worden geconfronteerd. Natuurlijk kunt altijd bij uw (wijk)diaconie terecht! Veenendaal, januari 2012 Hilda Doolaard, wijkdiaken Petrakerk Inez Mccabe en Elly Dijkstra, wijkdiakenen De Goede Reede Job Pol, wijkdiaken Sola-‐Fide Henk Schrijver, wijkdiaken Aller Erf Joost van Schuppen, College van Diakenen (vz)
Samenvatting van de lezing die Mevr. Jenny Gierveld hield in het kader van het thema Eenzaamheid op 26 september 2011 Jenny Gierveld doet al ruim 45 jaar onderzoek naar eenzaamheid. Zij karakteriseert eenzaamheid als onvrijwillig, negatief, subjectief/ persoonlijk (het zit van binnen en je kunt het aan de buitenkant niet zien). Het kan zijn dat je minder sociale contacten hebt dan je wenst, maar het kan ook zijn dat de kwaliteit van je contacten niet voldoet aan je verwachtingen. Waar de één al tevreden is met één hartsvriend(in) zal een ander dat ontoereikend vinden: hoe hoger je de lat legt, des te groter de kans dat je eenzaam bent. Één op de drie eenzaam Uit onderzoek blijkt dat dertig procent van de volwassen Nederlanders eenzaam is, dat is ongeveer één op de drie mensen van achttien jaar en ouder. Tien procent is zelfs sterk eenzaam. Persoonlijkheidskenmerken, zoals verlegenheid, lage zelfwaardering of een gebrek aan sociale vaardigheden spelen bij het ontstaan van eenzaamheid een rol. Verder zijn er risicogroepen, zoals mensen met ernstige gezondheidsproblemen (van zichzelf of van mensen in de directe omgeving), een handicap, psychiatrische problematiek of financiële zorgen. Dit komt voor onder alle leeftijdscategorieën en eenzaamheid is dus niet een probleem waar alleen ouderen mee te maken hebben. Onze samenleving is gebouwd op koppels, dat is de norm. Vroeger ging je niet alleen ’s avonds uit of ergens eten, dat deed je vrijwel altijd samen met iemand anders. En die norm bestaat nog steeds waardoor alleenstaanden het gevoel krijgen dat ze niet aan de norm voldoen, waardoor ook de kans op eenzaamheid toeneemt. Mensen geven echter niet snel toe dat ze eenzaam zijn. Er rechtstreeks naar vragen levert dan ook geen goed beeld op van eenzaamheid. Vrijwilligers kunnen er beter ook niet over beginnen in hun contacten met gasten en deelnemers aan hun activiteiten; het is beter als de ander er zelf over begint. Mensen die sterk eenzaam zijn zitten vooral in de leeftijdscategorieën van 40-‐60 jaar (bijvoorbeeld mensen die net een scheiding achter de rug hebben) en onder de 75-‐plussers (en dan vooral de ernstig zieken/gehandicapten). Aan sterke eenzaamheid liggen vaak meerdere oorzaken ten grondslag: een combinatie van een beperking of ziekte enerzijds en het ontbreken van een relatie of het hebben van en slechte relatie anderzijds.
Het konvooi De meeste mensen zijn in staat zijn zelf iets aan hun eenzaamheid te doen. Zorg er vooral voor dat je konvooi op orde blijft, houd de mensen met wie je goed contact hebt, vast (ook na verhuizen, verandering van baan e.d.). Binnen je konvooi kan je terug vallen op kinderen of andere familieleden, of op vrienden of vriendinnen van vroeger. Uiteraard ben jij beschikbaar wanneer mensen in jouw konvooi problemen tegenkomen. Het is daarom belangrijk je netwerk van familie, vrienden, buren en collega’s goed te onderhouden: dat vermindert de kans op eenzaamheid. Overigens is ook het uitvoeren van vrijwilligerswerk een goede remedie tegen eenzaamheid: vrijwilligers zijn namelijk minder eenzaam dan gemiddeld. Pas op voor eenmalige of kortstondige contacten met mensen die sterk eenzaam zijn: die versterken het gevoel van eenzaamheid alleen maar! Presenteer een activiteit ook niet als eenzaamheidsbestrijding. Dat betekent dat vrijwilligers en begeleiders langdurig beschikbaar moeten zijn. En denk niet dat vroeger alles beter was: we worden veel ouder (in 1840 bereikten maar zes op de honderd meisjes de leeftijd van tachtig jaar en nu zestig van de honderd) en dat vergroot inderdaad de groep die zich eenzaam voelt. Maar vroeger waren er veel problemen die we nu vrijwel niet meer tegenkomen; dit geldt bijvoorbeeld voor het aantal weeskinderen als gevolg van het vroeg overlijden van één of beide ouders en vroeger was men nog meer bevreesd dan thans om over eigen gevoelens met anderen te spreken. Speelt het aantal kinderen een rol voor eenzame oudere mensen? Vroeger kreeg een gezin misschien wel acht kinderen, maar van hen waren er maar één of twee die zich om hun oude moeder daadwerkelijk bekommerden. De één of twee kinderen van nu besteden evenveel zorg als de acht van vroeger! Neemt eenzaamheid toe? Ja, omdat de groep groter wordt (er worden immers meer mensen ouder dan tachtig), maar er is een tegen tendens: mensen praten meer en meer diepgaand met kinderen en anderen om hen heen. Voor wie verder wil lezen: Boek Titel: Zicht op eenzaamheid; Achtergronden, oorzaken en aanpak (2007) Auteurs: Theo van Tilburg & Jenny de Jong Gierveld (redactie) Uitgever: Van Gorcum, Assen (prijs: omstreeks € 14,50) ISBN: 9789023243441 Verkrijgbaar via de boekhandel of via www.vangorcum.nl Fokkema, T., & van Tilburg, T. (2006). Aanpak van eenzaamheid: Helpt het? Nidi rapport, vol 69. Gratis te downloaden via www.nidi.nl Den Haag: Nidi.
Verslag van de avonden over eenzaamheid In Veenendaal blijkt er bovengemiddeld sprake te zijn van eenzaamheid. Maar wat verstaan we onder eenzaamheid, hoe kom je eenzaamheid op het spoor en wat doe je daar dan mee? De diaconie heeft daarom dit jaar eenzaamheid als jaarthema gekozen. Een jaar lang wordt er aandacht aan besteed op zo’n manier dat we beter in staat zijn om eenzaamheid te herkennen. In de nationale week tegen eenzaamheid sprak op 26 september mevrouw de Jong-‐Gierveld, emeritus hoogleraar sociale wetenschappen aan de VU te Amsterdam, over: wat is eenzaamheid, wie behoren tot de risicogroepen en hoe voorkomen we eenzaamheid. Zij maakte onderscheid tussen sociale en emotionele eenzaamheid. De belangrijkste boodschap van mevrouw de Jong-‐Gierveld was: bouw aan je konvooi! Zorg dat je een goed sociaal netwerk opbouwt, waaronder twee mensen die je altijd in vertrouwen kunt nemen, echte vrienden. Dat is niet gemakkelijk, maar een eerste stap zetten is al op weg gaan. Op 7 november leidde Lydia Roosendaal, gemeenteadviseur Protestantse Kerk Nederland voor de classis Doorn, de avond. We spraken met elkaar over of je zelf wel eens eenzaam was geweest en hoe je daarmee omging, we keken naar een film met drie mensen die vertelden wat zij onder eenzaamheid verstaan, wat zij missen, wat oorzaken en achtergronden zijn van hun eenzaamheid en hoe zij eenzaamheid te lijf gaan. We ontdekten dat ieder mens dat weer op een geheel eigen wijze doet: eenzaamheid laten rusten of juist aanpakken, alleen of met anderen. Mensen willen hun netwerk uitbreiden, stellen hun wensen bij of proberen eenzaamheid minder als probleem te zien. Op 21 november gaf John Hegenbart, ouderenadviseur van Welzijn Veenendaal en projectleider van het Signaleringsnetwerk, informatie over de werkwijze van het Signaleringsnetwerk. Het netwerk is opgezet in Veenendaal om verborgen problematiek rondom eenzaamheid en isolement op het spoor te komen. Inmiddels zijn 23 organisaties aangesloten bij het Signaleringsnetwerk. Daardoor ontstaat er een breed draagvlak. Moeilijke situaties rondom isolement en eenzaamheid worden binnengebracht om te zien wat het beste ondernomen kan worden en om vastgelopen situaties weer in beweging te krijgen. Eenzaamheid is soms moeilijk op te lossen; vaak is er meer voor nodig. Juist in de samenwerking kan eenzaamheid en andere verborgen problematiek beter worden gevonden. Op deze manier wordt deskundigheid rond eenzaamheid verzameld en weer verspreid. Ook de kerken kunnen met hun vragen terecht bij het Signaleringsnetwerk. De tweede helft van de avond werd besteed aan het bespreken van een situatie uit de praktijk, waarbij vragen aan de orde kwamen over de situatie zelf en hoe daar al dan niet mee om te gaan. De gegevens van het Signaleringsnetwerk zullen in “Samen Eén” worden opgenomen. Toevallig of niet, op maandag 21 november stond er op mijn scheurkalender: “Eenzaamheid kun je beter delen dan voor jezelf houden” (Bertrand Blier)
Lydia Roosendaal
Diaconie Protestantse Gemeente te Veenendaal
Thema Eenzaamheid 2011-‐2012 – ‘Versterk je konvooi’ Overzicht van activiteiten binnen de vier wijken van onze kerk die het ‘Konvooi kunnen versterken’: Wijkgemeente Centrum-‐Zuid Petrakerk:
Activiteit
Doel
Tijdstip
Locatie
Contactpersonen
Cantorij
Medewerking aan de eredienst
Woensdagavond 19.30-‐20.30 uur
Petrakerk, Vergaderruimte Dennenlaan
Jan van de Putte, Tel. 510975
Petra-‐Creatief
Allerhande originele creaties maken en/of spelactiviteiten
Maandagmiddag 14.00-‐16.00 uur
’t Trefpunt
Wil van Beek, Tel. 515254 Jannie Evers, Tel. 507798
Petra-‐Constructief
Groep vrijwilligers die klusjes uitvoeren
Dinsdagmorgen 09.00-‐12.00 uur
’t Trefpunt
Paul van den Berg, Tel. 515911
Petra-‐Actief
Het genereren van financiële middelen en onderlinge band verstevigen
Divers, door het jaar heen
Afhankelijk van activiteit
Rob van Manen, Tel. 551365
Maaltijd Tref (start februari 2012)
Voor alleenstaanden die weinig 2e of 3e donderdag van de mogelijkheden hebben om in maand het dagelijks leven gezellig met 18.00-‐19.30 uur anderen te eten
Ruimte bij de Petrakerk (ingang Dennenlaan)
Jacoline van Manen, Tel. 551365 Wim Kroon, Tel. 529884
Sobere soepmaaltijden tijdens Vastenactie
Na een korte bezinning samen soep eten
’t Trefpunt
Hilda Doolaard, Tel. 516911
5 donderdagen in 40 dagentijd 18.00-‐19.00 uur
Wijkgemeente NO, Aller Erf Activiteit:
Doel:
Tijdstip:
Locatie:
Contactpersonen:
Koffiedrinken
Gezellig samen zijn na de kerkdienst.
De eerste zondag van de maand.
Naast de kerkzaal na de eredienst
De Diaconie
Inzamelen oud-‐papier
Ook voor een gezellig praatje
De eerste zaterdag van de maand
Op de parkeerplaats naast het ronde Erf en bij de Breede School.
dhr. C.P. Schout,
[email protected] Tel: 551409
Avondgebed
Samen bidden
Elke 2e en 4e woensdagavond van 19.30uur tot 20.15uur
In de consistorie
dhr. A.R. van Laar,
[email protected], Tel: 526513, Wendy van Schelven,
[email protected] tel: 525091 en dhr. I. Lijklema,
[email protected] Tel: 300928
Gemeente Groei Groep
Ontmoeten en bezinning
Op diverse avonden en op een In de huiskamer bij één van de ochtend eens per twee weken. deelnemers thuis.
dhr. A.R. van Laar,
[email protected], Tel: 526513 en Wendy van Schelven,
[email protected] Tel: 525091
Youthalpha
Lekker samen eten en lachen met vrienden, en leren over het leven en het geloof.
De start van een nieuw seizoen In een huiselijke omgeving. is nog niet bekend.
Arco en Mijam de Leede,
[email protected] Tel: 785102
Wijkgemeente West, De Goede Reede Activiteit: Jeugdclubs
OOT-‐klup Jongeren 14-‐19 jaar
Samen eten in De Goede Reede P.R.E.T.-‐groep (praten en eten) Wandelen SOOS de Goede Reede Koffie met een oortje Cantorij van De Goede Reede Christelijk jongerenkoor One Together Kinderkoor van De Goede Reede
Doel:
Locatie:
Contactpersonen:
Samen leuke dingen doen Wekelijks voor iedere leeftijdsgroep onder leiding van een op een ander tijdstip volwassene Praten over wat hen bezighoudt 1 x per maand op zondagavond
De Goede Reede
Hanneke van Ewijk Tel. 514346
De Goede Reede
Ontmoeting en samen eten
1 x per maand op vrijdagmiddag 18.00 uur 1 x per twee maanden
In groepsverband genieten van beweging en natuur Ontmoeting en bespreken onderwerp Thee en koffie drinken en luisteren naar elkaar Ter ondersteuning van het gezongen deel van de eredienst
Wordt ’s zomers georganiseerd
Verschillend
Elke eerste dinsdag van de maand
De Goede Reede
Elke laatste dinsdag van de maand
De Goede Reede
Dinsdagavond van 19.00-‐ 20.00 uur
De Goede Reede
Tim v.d. Berg Tel. 06-‐43973690 Sjoerd Sinderdinck Tel. 06-‐28558401 Nolly Moene Tel. 554562 Wijnand van Weijen Tel. 595119 Carola van Zanten Tel. 508854 Nelleke Engel Tel. 550004 Hélène Prins Tel. 520634 Guus Fennema Tel. 523082
Zingen vnl. Gospels in Kerkdiensten en ander gelegenheden Medewerking verlenen aan de kerkdienst
De Goede Reede
Vrijdagavond van 18.45-‐19.45 uur.
De Goede Reede
Ontmoeting en gezelligheid
Tijdstip:
Buiten de Goede Reede
Hanneke van Ewijk Tel. 518309 Jolanda Fennema Tel. 523082
Wijkgemeente West, De Goede Reede (vervolg) Activiteit:
Doel:
Tijdstip:
Locatie:
Contactpersonen:
Stichting Alle Hens 2 De Oude Kassa
2de hands spullen verkopen opbrengst helft Goede Reede en andere helft naar kleine projecten Praten over belangrijke zaken van het leven
Donderdag van 13.30-‐17.00 uur Vrijdag van 10.00-‐21.00 uur Zaterdag van 10.00-‐ 17.00 uur
Winkel ‘De Oude Kassa’ Zandstraat 187
Maaike Drok-‐ Dijkstra Tel. 512321
Elke laatste zondag van de maand
De Goede Reede
Marije Stegenga Tel. 507737
Net als JND maar met meer discussie
Elke eerste zondag van een oneven maand
De Goede Reede
Marije Stegenga Tel. 507737
Oud papier in container verzamelen
Eerste zaterdag van de maand ’s ochtends tot 12.00 uur
Stationsplein NS-‐ station Veenendaal-‐West
Ontmoeten voor en na de diensten
Roelof Hagenauw Tel. 520854 Ria Kreijns, Tel. 516832 Nynke de Boer Tel. 527309
Jongerennevendienst Voor tieners tot 15 jaar (JND) Jongerennevendienst-‐ discussie (JNDD) boven 15 jaar Stichting Alle Hens 1 Oud Papier inzamelen Koffiedrinken voor en na de diensten op zondag
Wijkgemeente CZ Sola-‐Fide
Activiteit:
Doel:
Tijdstip:
Locatie:
Gebedskring
Samen met bidden
Dinsdag 19:15u
Sola-‐Fide
Bijbelkring
Tekstbespreking
Vrijdag 20:00u
Sola-‐Fide
Bijbelkring
Tekstbespreking
Donderdag 20:00u
Duivenwal
Toerustingsdienst
Zondag 19:00u
Sola-‐Fide
Jeugddiensten
Overdenken van thema's die de Zondag 19:00u jeugd aangaan met muziek
Sola-‐Fide
Inzameling oud papier
Koffie drinken en verkoop van div. artikelen en eieren en fruit Gezellig samen zijn met activiteiten, zo als spelletjes doen en handwerken Kaarten maken etc.etc. Jeugdontmoeting vanaf 11 en 12 jaar 13 -‐ 15 jaar 16 + Zingen met bijzondere kerkelijke feestdagen zoals Pasen en Kerst
Zaterdag 09:00u
Sola-‐Fide
Elke 2 weken Donderdagmiddag14:00u
Sola Fide
Zie ook : solafide-‐pknveenendaal.nl ZA elke 2 weken 19:00u ZA elke 2 weken 19:00u ZA elke 2 weken 20:00u Repetitie ????
Sola-‐Fide Sola-‐Fide Sola-‐Fide Sola-‐Fide
SolaMix
SolaFriends
Gemeente Koor
Contactpersonen: Toos Westra Tel. 519534 Da. Hilde Graafland Tel. 551855 Wim van Staverden Tel. 610017 Da. Hilde Graafland Tel. 551855 Anne Sjoerd Hoekstra Tel. 543102 Simon de Ligt Tel. 565665 Joop Evers Tel. 526684 Corrie Rikxsoort Tel. 823397
Paula van de Bovenkamp Tel. 507018
Erik Westerhout Tel. 514578
Overige informatie binnen de Gemeente Veenendaal in het kader van Eenzaamheid: Activiteit Signaleringsnetwerk
Balie mantelzorg en Vrijwilligershulp Vrijwilligers Netwerk Veenendaal Inloophuis de Zevensprong
Activiteitengids 55 plus 2011-‐2012 Zonnebloem, afd. Veenendaal
Interkerkelijke Stichting Vrijwillige Thuiszorg
Doel Eenzaamheid en isolement herkennen Vragen, informatie en advies
Tijdstip n.v.t.
Steunorganisatie voor vrijwilligers en organisaties die met vrijwilligers werken Een plaats om zomaar even binnen te lopen voor een ontmoeting, een gesprek, een bakje troost’
n.v.t.
Allerlei activiteiten
n.v.t.
Maandag 11.00-‐14.00u, met lunch Woensdag, vrijdag en zondagmiddag van 14.00-‐ 16.00u Afhankelijk van activiteit
De Zonnebloem levert een Afhankelijk van activiteit positieve bijdrage aan het leven van mensen met een fysieke beperking door ziekte, handicap of gevorderde leeftijd. Door middel van huisbezoek, activiteiten en vakanties geven we kleur aan hun leven en helpen de 43.000 vrijwilligers gevoelens van eenzaamheid te verminderen. Biedt aanvullende thuiszorg, n.v.t. gegeven door vrijwlligers
Internet: www.eenzaam.nl www.korrelatie.nl www.welzijnveenendaal.nl
Locatie Melden bij Welzijn Veenendaal, Laan der Techniek 22 Welzijn Veenendaal Laan der Techniek 22 Welzijn Veenendaal Laan der Techniek 22
Contactpersonen Ouderenadviseurs Tel.nr. 519751 Tel.nr. 554248
Pr. Bernardlaan 7
Mevr. Ineke Verwijs
Afhankelijk van activiteit
Gids af te halen bij Welzijn Veenendaal, Laan der Techniek 22 Mw. I Jansen, 512460
Afhankelijk van activiteit
Tel.nr. 554248
Mevr. Dinie Nieuwenhuis e-‐mail: ISTVveenendaal@hotmail .com
