STICHTING WELZIJN OUDEREN BERGEN OP ZOOM
JAARVERSLAG 2014
STICHTING WELZIJN OUDEREN BERGEN OP ZOOM EN HAAR ACTIVITEITEN EN DIENSTEN IN 2014 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding……………………………………………………………………………………..2 2. Organisatie…………………………………………………………………………………..5 3. Vrijwilligerswerk……………………………………………………………………………8 4. Ouderenadvieswerk………………………………………………………………………...12 5. Mantelzorg Bergen op Zoom……………………………………………………………....19 6. Regionaal Platform Dementieondersteuning………………………………………………21 7. Activiteiten & Beweegwijzer………………………………………………………………28 8. Zelfstandigheid ondersteunende diensten………………………………………………….32 9. Serviceverlening aan derden……………………………………………………………….34 10. Op weg naar 2015 en verder……………………………………………………………...35
2
JAARVERSLAG 2014 SWOBOZ
Via “uw welzijn onze zorg”, “uw wel-zijn mede onze zorg”, via “uw wel-zijn mede onze zorg, doet u mee?” naar “alles weer zelf doen”? ofwel de ontwikkeling naar een participatiesamenleving
1. INLEIDING Voor ons gevoel is hierboven bondig aangegeven welke ontwikkeling de samenleving in de achterliggende decennia heeft doorgemaakt, ná en mogelijk ónder impuls van de invoering en daarop stelselmatige uitzettingen van zorgverlening in het kader van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en het Persoonsgebonden Budget (PGB). In combinatie met de individualisering van onze samenleving, de mobiliteit van familieleden/potentiële mantelzorgers, is de betrokkenheid op elkaar van familieleden en buren zeer sterk onder druk komen staan. “Natuurlijke, organische burenhulp” is steeds verder naar de achtergrond gegaan. Het is niet meer dan logisch dat - met het oog op duurzaamheid van onze samenleving - de landelijke overheid een koerswijziging voorstaat, voordat de wal het schip keert. Hierbij wil zij de gemeenten de kans geven om nadrukkelijk zorg voor haar burgers op zich te nemen, omdat deze gemeentelijke en bestuurlijke organisaties haar burgers nabijer kunnen zijn, zij haar burgers en de noden meer kennen en beter weten welke praktische ondersteuningsmogelijkheden voorhanden zijn. Je zou kunnen zeggen dat het primair gaat om bezuinigen, maar dat is te gemakkelijk. Natuurlijk moet de tering naar de nering gezet worden vanwege de explosieve stijging van de (zorg- en begeleidings-)kosten, maar er is niks mis met de principiële inhoud van het beleid. De concrete uitvoering van de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) mag zo dicht mogelijk bij de mensen teruggelegd worden in de samenleving, in de eigen buurt, het eigen familieverband, met een zo groot mogelijk beroep op het zelf organiserend vermogen van de mensen. “Zo groot mogelijk”, omdat natuurlijk niet iedereen zijn zaken zelf geregeld en gefinancierd kan krijgen; dat is helder. Ons bestuur kan zich helemaal vinden in de gedachte dat de nieuwe Wmo “Wet maatschappelijke ontwikkeling” wordt genoemd, omdat niet verwacht mag worden dat van het ene op het andere moment de samenleving weer bereid en in staat is om er “te zijn voor een ander, weer oog te hebben voor elkaar en waar nodig een handje toe te steken”. Dat is een proces dat meer tijd gaat vergen dan beschikbaar in het invoeringsjaar 2015. Waar we jaren gewend zijn áán en verwend zijn mét een situatie waar de overheid klaar stond voor alle burgers, waar gesproken werd over “rechten op“, daar moet in recordtempo de knop om. Een cultuurschok zal het geven, maar ons bestuur gelooft écht in de kansen op revitalisering van de participatiesamenleving, alleen zal ook in dat proces geïnvesteerd moeten worden. Dat lukt niet zomaar, we moeten weer gevoeligheid voor elkaar leren krijgen.
3
Er was, is en blijft ook in Bergen op Zoom alle aanleiding voor onze organisatie om samen met partners uit welzijn en zorg, maar in bijzonder ook de belangenorganisaties, zoals verenigd in de stichting Overleg Ouderenorganisaties Bergen op Zoom (OOBOZ), op te trekken bij onze activiteiten en diensten. Solitair gaat zoiets niet lukken gezien de vorenstaande nieuwe opdracht en onderstaande omgevingsfactoren. 1. De vergrijzing van de samenleving gaat nog decennia door, met toename van de omvang van ouderdomsziekten en steeds meer in combinaties daarvan (o.a. dementie en depressie en lichamelijke ongemakken). 2. Het nieuwe beleid brengt taakstellingen in het welzijnswerk en de zorg met zich mee. 3. We krijgen te maken met verdere extra-muralisering van de ouderenzorg door o.a. evidente verhoging van de drempels voor opname in enige intramurale voorziening. 4. De transitie van de begeleiding vanuit AWBZ naar de Wmo, met uiteindelijke beleids- en uitvoeringsverantwoordelijkheid voor de gemeenten, vergt veel afstemming tussen op dit moment leverende, maar ook nieuwe partijen. 5. De taakstelling in het kader van de Wet werken naar vermogen (i.c. onder andere prikkelen tot het leveren van een tegenprestatie) betekent een extra uitdaging voor gemeenten, maar ook voor onze organisatie met het oog op faciliteren van inzet van nieuwe “vrijwillige medewerkers”. 6. Het appèl wordt steeds groter naar werken aan nieuwe ketensamenwerkingen, zo regelarm mogelijk, met respect voor elkaars eerdere betrokkenheid in het proces van bieden van aandacht en zorg, daarbij dubbelingen voorkomend. 7. Er vindt een herijking plaats van het begrip welzijnswerk via de ambities zoals geformuleerd in de begrippen Welzijn Nieuwe Stijl en Sociaal Beheer, waarbij krachten in en van burgers worden gemobiliseerd in het proces op weg naar de participatiesamenleving. 8. De explosieve toename van problemen met draagkracht van mantelzorgers moet een centraal thema worden in de nieuwe “Wet maatschappelijke ontwikkeling”, zoals de nieuwe wet al in het vorenstaande is geduid. 2014 was voor onze organisatie een ongelooflijk enerverend jaar met - zoals u hopelijk in de verhalen van onze coördinatoren zult herkennen - veel bedrijvigheid, veel ontwikkelingen, veel successen die in coöperatie met anderen zijn geboekt. Hierbij willen we graag de positief kritische toets en samenwerking met de ouderenorganisaties, participerend in het Overleg Ouderenorganisaties Bergen op Zoom aanstippen, omdat zij met recht hun positie als belangenorganisatie voor ouderen claimen en deze in onze gemeente ook weten waar te maken. Wanneer we geloven ín en ons laten leiden dóór het gezegde “Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet”, bij het organiseren van welzijn en zorg, maar ook via preventieactiviteiten anticiperen op het vanzelf komende moment dat we afhankelijk worden, dan kan het niet anders dan dat we de samenwerking met derden gaan zoeken en bereid zijn om elkaar nu te helpen, en gezamenlijk te investeren in onze toekomst. Voor ons bestuur zal 2015 het jaar gaan worden waarin zij zich loyaal zal inzetten om te komen tot een grote, sterke welzijnsorganisatie in het zgn. “voorliggende veld” van de Wmo, waarin de stichtingen Traverse, Aan Zet en onze stichting haar werkzaamheden samen gaan uitvoeren. Dank aan de honderden (vrijwillige) medewerkers en collega’s uit het veld voor de inzet en betrokkenheid op ons werk en onze klanten, deelnemers en afnemers; zonder hen was er geen Welzijn Ouderen Bergen op Zoom. 4
2. ORGANISATIE De stichting heeft als werkgebied alle kernen van de gemeente Bergen op Zoom. Bij de uitvoering van haar werk laat zij zich leiden door de volgende doelen en uitgangspunten: Doel/Uitgangspunten -Het zelfstandig functioneren van de ouderen (de burgers) moet in stand gehouden worden en waar nodig moet hierbij ondersteuning worden geboden en/of worden geprobeerd om hen een bepalende, zelfsturende rol te laten vervullen. -De ouderen zullen zolang mogelijk een actieve bijdrage moeten (willen) blijven leveren aan de samenleving. Daarbij denken we niet alleen aan het leveren van een betaalde professionele bijdrage, maar zeker ook aan het als vrijwilliger, belangeloos inzetten van zijn/haar “bagage”. Dit laatste lijkt inmiddels de kurk waarop onze samenleving drijvend gehouden moet worden. Doelgroep De stichting rekent tot haar primaire doelgroep alle inwoners van de gemeente Bergen op Zoom, die 55 jaar of ouder zijn en nog zelfstandig wonen1. De stichting stelt echter in toenemende mate haar activiteiten en diensten open voor jongere, kwetsbare burgers, waaronder chronisch zieken en mensen met een beperking. Dan moet er - bij voorkeur - wel sprake zijn van een indicatie door Vraagwijzer Bergen op Zoom, het Wmo- loket, of een indicatieorgaan, voor de welzijn-ondersteunende producten/activiteiten van de stichting, opdat ook zij “zo goed mogelijk mee kunnen blijven doen”, zoals kortweg de opdracht luidt in termen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door: - het ontwikkelen van hierop gericht beleid en het (doen) uitvoeren daarvan; - het inschakelen en begeleiden van vrijwilligers voor de uitvoering van daarvoor in - aanmerking komende activiteiten en diensten; - het beheren, het exploiteren en het in stand houden van voor het - uitvoeren van de doelstelling benodigde ruimtelijke voorzieningen; - het ten dienste daarvan creëren en in standhouden van een bureau met een adequate personeelsformatie Bestuur Het bestuur van de stichting, bestaat statutair uit tenminste drie leden en is ultimo 2014 als volgt samengesteld: - de heer G.A. Kamp, voorzitter - de heer H.J.J. Hoeben, secretaris-penningmeester - mevrouw A. van Melle-Riemens, vicevoorzitter - de heer J.A.M. Jansen, vicesecretaris-penningmeester - mevrouw A.A.P.L. van Dinther-Sanders - mevrouw N.G.W. Roeterink-Rodenburg - de heer W.C. van Breda
1
De gemeente Bergen op Zoom telde op 1.1.2014 iets meer dan 22.000 55-plussers, op een bevolking van 66.409 inwoners (33,1%); van de 55-plussers is 23,7% al 75-plusser (de zgn. “dubbele vergrijzing” raakt derhalve al bijna een kwart van de 55-plussers).
5
Bestuursleden worden voor een zittingsperiode van 4 jaar benoemd en zijn desgewenst wederkerig voor een tweede periode herbenoembaar. De heer G.A. Kamp zal in deze formele lijn statutair per 16 januari 2015 aftreden en de voorzittershamer overdragen aan de heer W.C. van Breda. ANBI en Beloningsbeleid De stichting wordt door de belastingdienst aangemerkt als een Algemeen Nut Beogende Instelling en heeft ook in het achterliggende jaar de instructies over de communicatie aan de samenleving via de website opgevolgd en deze hierop geüpdatet. Belangrijke voorwaarde hierbij was/is, dat verantwoordelijkheden en het beloningsbeleid van bestuurders openbaar worden gemaakt. De bestuursleden van de stichting vervullen onbezoldigd hun werkzaamheden. Alle medewerkers worden gesalarieerd conform de CAO Welzijn. Uitvoeringsorganisatie Aan de directeur van de stichting, de heer M.L.C. van Leeuwen, is de voorbereiding van het door het bestuur vast te stellen beleid opgedragen, alsmede het (doen) uitvoeren daarvan. De directeur is tevens belast met de dagelijkse leiding. Bij eventuele langdurigere afwezigheid is mevrouw drs. K.A.W. Keuning-Kley zijn vervanger/waarnemer. De uitvoering van de activiteiten (en ondersteunende diensten) is verdeeld over 5 sectoren, i.c. - Ouderenadvieswerk, met als coördinator mevrouw M.G.M. Wentink, - Activiteiten & Beweegwijzer, met als coördinator de heer J.M. de Rooij, - Zelfstandigheid ondersteunende diensten, met als coördinator de heer F.M. Hellemons, - Interne bedrijfsdienst, met als coördinator mevrouw drs. K.A.W. Keuning-Kley, - Vraagwijzer Bergen op Zoom en Vraagwijzer Steenbergen, met als directeur respectievelijk coördinator de heer P.J. Dercks. De personeelsformatie kende ultimo 2014 een personeelsomvang van 32 medewerkers, samen goed voor 22 Fte, waarvan twee medewerkers voor het Regionaal Platform Dementieondersteuning, twee specifiek voor de stichting Vraagwijzer Steenbergen en 8 voor de Vereniging Vraagwijzer Bergen op Zoom, met daarbij nog de heer P. Dercks als coördinator, respectievelijk directeur voor beide entiteiten. Kwaliteitsmanagement In het kader van het borgen van de kwaliteit van de organisatie zijn de onderstaande items relevant: HKZ certificering Begin 2014 heeft de externe audit via KIWA plaatsgevonden ter bevestiging van HKZ Certificering (staat voor Harmonisatie Kwaliteitscertificering in de Zorg en Welzijn), die in 2011 met een positief gevolg heeft plaatsgevonden. Na de toets is de certificering bevestigd tot en met februari 2015. Het bestuur is hier natuurlijk heel blij mee, maar vooral met het feit dat alle medewerkers zo nadrukkelijk hun schouders zetten onder een zo optimaal mogelijke uitvoering van de activiteiten en diensten ten behoeve van onze klanten en deelnemers.
6
Klachtencommissie In deze context - met het oog op procesbewaking - kent de stichting ook een eigen Klachtencommissie. Onder leiding van voorzitter mr. Th. Fikkers heeft de stichting samen met de Vereniging Vraagwijzer Bergen op Zoom een Klachtencommissie, waarbij partners, medewerkers en klanten of hun vertegenwoordigers een klacht weg kunnen leggen, wanneer zulks aan de orde mocht zijn. De Klachtencommissie heeft formeel laten weten, in haar jaarlijkse vergadering van 4 december 2014, dat er in 2014 geen klachten zijn ontvangen aan het adres van de stichting of (een van haar) medewerkers. Klantenpanel De stichting Overleg Ouderenorganisaties Bergen op Zoom (OOBOZ) is in 2014 opgetreden als ons klantenpanel. De ouderenorganisaties zijn de formele belangenbehartigers en fungeren jaarlijks expliciet als spiegel voor de stichting. Zij blijken de medewerkers, de diensten, producten, activiteiten en facilitering positief te waarderen en dat doet het bestuur deugd. Tevredenheidsonderzoeken In het kader van verder professionaliseren van de organisatie is er in het kader van tevredenheidsonderzoeken van medewerkers, vrijwilligers en deelnemers aan cursussen, activiteiten en diensten een overeenkomst gesloten met Welzijntevreden.nl, waardoor ook landelijk benchmarking mogelijk is en het verwerken van de data onafhankelijk gebeurt. Opleidingen Het bestuur hecht aan een hoge mate van tevredenheid onder de medewerkers en daar hoort bij dat zij zich voldoende toegerust voelen en anders moet de organisatie er voor zorgen dat zij de kans krijgen om gepaste aanvullende opleidingen te volgen. Tijdens de jaarlijkse functioneringsgesprekken wordt door de coördinatoren met de medewerkers ingeschat of er een concrete behoefte ligt. Deze “taakstelling” geldt zowel voor medewerkers als voor docenten en vrijwilligers. Ziekteverzuim Het ziekteverzuimcijfer is opnieuw verder gedaald, mede doordat de coördinatoren hun rol als teambegeleider nadrukkelijker in de vingers krijgen en ook volgen hoe een eventuele afwezigheid door ziekte verloopt en zich naar herstel ontwikkelt. Het al lage verzuimcijfer van 2012 (2,0%) daalde naar 1,8% in 2013 en nu nog verder naar 1,1% in 2014. Ten behoeve van vervanging van zieke medewerkers heeft de stichting via AON een verzuimverzekering afgesloten en de Arbodienstbegeleiding is collegiaal gecontracteerd via samenwerkingspartner Stichting Traverse.
7
Financiën Vanwege het feit dat er voor 2014 geen uitzetting van de beschikbare subsidie heeft plaatsgevonden, terwijl het bestuur van haar organisatie wel minimaal dezelfde prestaties bleef verwachten, is in de loop van het jaar ingegrepen door bestuur en medewerkers om het daardoor te verwachten nadelig saldo van plm. € 90.000, 00 te reduceren. Door strak op de uitgaven te sturen, maar ook arbeidsrelaties van medewerkers tegen het licht te houden (waarbij arbeidsuren werden teruggebracht, medewerkers met een “nul-urenovereenkomst” zo weinig mogelijk of helemaal niet meer werden opgeroepen en door het feit dat een medewerkster met vervroegd pensioen ging) is ultimo 2014 het nadelig saldo gereduceerd tot € 30.000,00. Hiervoor moet de egalisatiereserve worden aangesproken. Inmiddels heeft de accountant PricewaterhouseCoopers de jaarrekening 2014 getoetst en geaccordeerd.
In de navolgende onderdelen van de terugblik 2014 laten we de verschillende coördinatoren op hun eigen wijze aan het woord over hun activiteiten, werkzaamheden en de resultaten daarvan.
3. VRIJWILLIGERSWERK Welzijn Ouderen wil maatschappelijk rendement realiseren. Dit gebeurt o.a. door het inzetten van vrijwilligers onder leiding en met begeleiding van professionals en vooral samen met de ouderen zelf. Onze stichting rekent het ook tot haar taak om vitale ouderen betrokken te houden bij de samenleving door hen te stimuleren zich in te zetten voor de kwetsbare ouderen. We prijzen ons dan ook gelukkig met het grote aantal vitale 60-plussers in ons vrijwilligersbestand, dat haar kwetsbare medeburgers op velerlei gebied willen helpen. Bijna 300 vrijwilligers werkten in en vanuit de steunpunten van de stichting, dan wel worden zij uitgezonden vanuit het hoofdkantoor. Zij realiseerden met elkaar 2.200 werkuren per week, 114.400 op jaarbasis, goed voor bijna 79 fte’s. Bij een uurvergoeding van € 20,00 zou dit een werkkapitaal van bijna 2,5 miljoen genereren.
8
De terreinen waarop hulp wordt geboden door vrijwilligers zijn o.a.: - wekelijks ouderen ophalen om samen met hen boodschappen te doen - kleine klusjes doen - begeleiden van/meegaan met ouderen die naar de dokter of het ziekenhuis moeten - onderhouden van de tuin - helpen bij het op orde houden van de administratie - gastvrouwen en gastheren bij de steunpunten tijdens soosmiddagen of het gezamenlijk tafelen - het organiseren van activiteiten op de steunpunten of voor de specifieke clubs - het bezorgen van maaltijden aan huis dan wel de eetpunten bemensen - het plaatsen van personen alarmeringsapparatuur - etc. En dan zijn er nog vele vrijwilligers die op kantoor werkzaamheden verrichten. Zonder de inzet van al deze vrijwilligers kan het werk van Welzijn Ouderen niet uitgevoerd worden. De vrijwilligers vervullen daarmee een cruciale rol binnen de stichting. Met relatief beperkte professionele ondersteuning worden de vele dienstverleningsprojecten van de stichting op een kwalitatief hoog niveau uitgevoerd door de vrijwilligers, zo blijkt uit tevredenheidsonderzoeken. De stichting houdt nadrukkelijk rekening met de persoonlijke wensen van de vrijwilliger en zijn of haar kwaliteiten. De stichting biedt de vrijwilligers “werk” waaraan een aantal belangrijke persoonlijke doelen verbonden is, zoals voldoening, zinvolle tijdsbesteding, mogelijkheden voor contacten met leeftijdgenoten, uitbreiden van hun sociale netwerk en deskundigheidsbevordering. Voor gemaakte kosten ontvangen zij desgewenst een onkostenvergoeding en regelmatig zorgt de stichting voor een blijk van waardering. In 2014 is er onder andere een voorstelling van Willeke Alberti bijgewoond in theater De Maagd. Daarnaast verschijnt vier keer per jaar De Nieuwsbrief voor Vrijwilligers, om hen up to date te informeren over ontwikkelingen binnen en in de omgeving van de stichting en activiteiten e.a. In het najaar van 2014 heeft de stichting opnieuw een tevredenheidsonderzoek gehouden onder haar vrijwilligers, nu via welzijntevreden.nl. Over de gehele linie scoort de stichting een 7,5, met wel een aantal aanbevelingen die via het Coördinatorenoverleg opgepakt moet gaan worden in 2015. Vrijwilligers Informatie Punt (VIP) Bergen op Zoom De stichting heeft van de gemeente subsidie ontvangen om een VIP vorm te geven samen met de stichtingen Traverse, Samen in de Regio, tanteLouise-Vivensis en de vereniging Vraagwijzer Bergen op Zoom. Doel is zoveel mogelijk inwoners te laten deelnemen aan de samenleving en daarnaast het handvatten en ingangen geven naar verenigingen en organisaties. Naast het feit dat met deze organisaties wordt samengewerkt, is uit efficiencyoverwegingen ook een koppeling gemaakt met de informatiepunten in Roosendaal en Steenbergen (via de relatie met Traverse) en is er intensief contact met de Intergemeentelijke Sociale Dienst (ISD).
9
Bij het VIP komen vraag en aanbod van vrijwilligerswerk op het gebied van zorg, welzijn, sport en cultuur bij elkaar. Het vrijwilligersloket is sinds oktober 2013 gehuisvest bij Vraagwijzer aan de Louis Porquinlaan 1. Het vrijwilligersloket is een pilot, die duurt tot ultimo 2014. Bijna vanaf de start is er een eigen site in de lucht: www.vipbergenopzoom.nl. In de loop van 2014 zou de gemeente een besluit nemen of het vrijwilligersloket een blijvende status krijgt, maar de besluitvorming wacht nog, omdat de stuurgroep van het VIP ook het idee heeft ingebracht om alle vrijwilligerstrainingen, waaraan behoefte is bij (vrijwilligers)organisaties, te gaan realiseren via een Vrijwilligersacademie. Daarnaast heeft zij aangeboden om in samenwerking met de ISD meer in te zetten op het aanspreken van de burgers, die van een uitkering afhankelijk zijn, op hun intrinsieke motivatie om als vrijwilliger aan de slag te gaan, dit in lijn met de nieuwe Participatiewet. Begrijpelijk dat vanwege de complexiteit van de genoemde vraagstellingen besluitvorming over de Businesscase meer tijd vergt. De onderliggende motivatie van de voorstellen komt vanuit de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), waarbij gemeenten de taak hebben om vrijwilligers te ondersteunen bij het zoeken naar mogelijkheden tot het leveren van een bijdrage aan de samenleving. Verder zorgt vrijwilligerswerk voor meer sociale contacten (hopelijk ook in de eigen woonomgeving), waardoor de leefbaarheid in een buurt verbetert, en verschaft het een zinvolle tijdsbesteding. Bovendien helpen vrijwilligers andere inwoners, die daardoor minder een beroep hoeven te doen op betaalde voorzieningen. In de praktijk van de dag wordt VIP Bergen op Zoom 3 middagen in de week bemenst door 3 enthousiaste vrijwilligers in wisselende diensten van 2 personen per dienst. Daarnaast wordt spreekuur gehouden bij de Intergemeentelijke Sociale Dienst (ISD) om de klantmanagers te informeren over de mogelijkheden van vrijwilligerswerk en om daar ter plaatse te kunnen sparren met cliënten van de ISD. Kortweg is het doel van het VIP om vrijwilligers te koppelen aan vacatures van de vragende organisaties en verenigingen door gebruik te maken van de website, waarop de vacatures gemeld worden. Om dit doel te bereiken worden vanuit een actieve houding door de vrijwilligers van het loket organisaties/verenigingen benaderd om hun vacatures te melden. Regelmatig worden per mail aangemelde vrijwilligers geattendeerd op nieuwe advertenties. Het VIP heeft - om bekendheid te geven aan haar bestaan - in 2014 diverse acties ondernomen, i.c. vermeldingen in diverse dag- en weekbladen, wijkkrantjes, deelname aan de kansenbeurs van de stichting Samen in de Regio, participatie in genoemde stichting en bezoeken aan ZuidWest TV en Radio. Klussendienst Bijna iedereen wil graag zelfstandig blijven wonen met behoud van hun sociale leven, ook wanneer dit door omstandigheden (ziekte/gebreken) niet meer kan. Onze stichting biedt uitkomst met diverse diensten. Niet altijd zijn duurdere vormen van zorgverlening de juiste of noodzakelijke oplossing. Vaak geven “lichtere” vormen van welzijnsondersteuning hetzelfde of een beter resultaat voor wat betreft zelfredzaamheid en welbevinden van mensen. Met diensten als de Klussendienst helpt Welzijn Ouderen inwoners met een beperking en wordt tegelijk de eigen kracht van de gemeenschap ingezet. De Klussendienst voert werkzaamheden uit die mensen normaal gesproken zelf doen, maar door omstandigheden niet meer kunnen. 10
In 2014 zijn er 210 aanvragen geweest. 72 klussen zijn klaar of doorverwezen, omdat deze niet behoorden tot de klussendienst. 35 vrijwilligers zijn actief voor de klussendienst. 250 200 klussen 150 tuin 100
computer ziekenhuisbezoek
50 0 tijdsbesteding vrijwilligers (uren)
Boodschappendienst De Boodschappendienst is bedoeld voor mensen die door een geestelijke of lichamelijke functiebeperking niet in staat zijn zelfstandig boodschappen te doen. Een vrijwilliger gaat wekelijks individueel met de klant boodschappen doen. De dag en het tijdstip van de boodschappendienst wordt samen met de klant afgesproken. Wanneer de klant echt niet zelf mee kan, is het ook mogelijk dat de vrijwilliger alleen de boodschappen haalt. De Boodschappendienst is een initiatief van de gemeente Bergen op Zoom en Stichting Welzijn Ouderen en is onderdeel van de WelzijnsDiensten. Sinds 1 september 2012 indiceert de gemeente geen 'boodschappen doen' meer via de thuiszorg, maar biedt de Boodschappendienst als gratis voorliggende voorziening aan. De Boodschappendienst, die uit vrijwilligers bestaat, doet gratis boodschappen voor mensen die geen sociaal netwerk hebben en (tijdelijk of blijvend) niet goed in staat zijn zelf de boodschappen te doen en geen gebruik kunnen maken van alternatieven zoals: - boodschappen thuis laten bezorgen door de supermarkt, - boodschappen bestellen via internet, - hulp vanuit familie/buren/kennissen. Inwoners van de gemeente Bergen op Zoom komen voor de Boodschappendienst in aanmerking als zij niet in staat zijn om zelfstandig boodschappen te doen als gevolg van medische aandoeningen en geen gebruik kunnen maken van hierboven beschreven alternatieven. Dat kan verschillende oorzaken hebben zoals ziekte, moeilijk ter been zijn, slechtziendheid of verminderde spierkracht. De Boodschappendienst wordt gecoördineerd vanuit Welzijn Ouderen. Een medewerker van de stichting neemt telefonisch contact op om aan te geven dat er een vrijwilliger op huisbezoek gaat komen. In dit kennismakingsgesprek worden afspraken gemaakt over tijden, boodschappenlijstjes en geld. Ook wordt er afgesproken of de vrijwilliger de boodschappen alleen doet of samen met de hulpvrager. Op 31 december 2013 waren er 27 klanten, in 2014 zijn er 38 bijgekomen. 11
5 Klanten zijn wel ingeschreven, maar doen nog steeds zelf de boodschappen en hebben de dienst nog niet afgenomen. Op 31 december 2014 waren er 65 actieve klanten. Er zijn 28 vrijwilligers actief voor de boodschappendienst, de meeste vrijwilligers hebben meerdere klanten.
Drs. Katja Keuning-Kley, coördinator vrijwilligerswerk
4. OUDERENADVIESWERK Het team In 2014 bestond het team van ouderenadviseurs uit de volgende personen: - Margot Wentink (coördinator ouderenadvieswerk) - Maureen van den Boom-Kalker - Karel Suijkerbuijk - Evelien Heck
De ouderenadviseurs
In het schooljaar 2013-2014 heeft Noor Jongenelen haar 3e jaarstage Social Work bij het team van ouderenadviseurs gelopen. In verband met 2 zwangerschappen en de daarbij horende verloven zijn er twee vervangers betrokken geweest in het team: Judith van Eekelen en Monique Cornelissen. Ouderenadvieswerk als functie Er komt meer bij ouderenadvieswerk kijken dan menigeen zal denken. Over het algemeen denkt men dat het een gezellig praatje is met een oudere. Natuurlijk, die gesprekken zitten er ook tussen, maar het zijn vaker gesprekken over de zin van het leven, over het omgaan met het verlies van een naaste of de eigen lichamelijke achteruitgang, het zijn gesprekken over de toekomst en hoe men deze zelf zou willen invullen. Het zijn gesprekken over het inzetten van zorg of andere diensten, over financiële kwesties en problemen, over het motiveren tot deelname aan activiteiten, maar het betreft dikwijls ook in gesprek gaan met de naaste omgeving, het netwerk. Met alle veranderingen binnen de AWBZ en Wmo merken we hoe belangrijk het is om de groep (kwetsbare) ouderen nabij te zijn. Het heeft een merkbare onrust met zich mee gebracht. Men hoort van elkaar van alles en nog wat, maar niet het complete verhaal. Het is daarom belangrijk om deze groep te informeren en te adviseren. Het jaar 2014 is een divers jaar geweest voor het team. Een jaar van aanschuiven bij nieuwe Multidisciplinaire overleggen (Mdo) in het kader van Vroegsignalering van Kwetsbare Ouderen (VKO), een groei van het aantal klantcontacten, tot aan het moeten nemen van stevige beslissingen m.b.t. het werk.
12
Multi Disciplinair Overleg In 2014 is er weer een aantal nieuwe huisartsenpraktijken gestart met VKO. Inmiddels vinden er in 6 huisartsenpraktijken in Bergen op Zoom Mdo’s plaats. Bij al deze Mdo’s schuift een ouderenadviseur aan om de invalshoek welzijn en het hele sociale domein hierin mee te nemen. Opvallend zijn de verschillen in de uitvoering, i.c. inzet van ingeschakelde disciplines, in de manier van aanleveren van gegevens tot aan het vastleggen van afspraken/acties. MC de Grebbe
De Vijverberg Boswachter
MC de Poort
De Plaat
v/d Kar/Pabst
Aantal 8 3* 7 8 4* 1* Mdo’s Aantal 55 33 53 70 39 5 besproken mensen Verwijzingen 11 5 15 1** 12 2 welzijn * Mdo’s zijn in 2014 opgestart ** MC De Poort werkt op een andere manier en doet al veel verwijzingen voorafgaand aan het Mdo, zoals via het versturen van informatie of het vragen om huisbezoeken Inzet ouderenadviseur in Mdo De aanwezigheid van de ouderenadviseur in een Mdo heeft een duidelijke meerwaarde. De ouderenadviseur heeft kennis van de sociale kaart en het sociale domein. De praktijk leert dat veel problemen rondom kwetsbaarheid niet ingegeven zijn door een medisch probleem, maar meer veroorzaakt door psychosociale componenten, zoals eenzaamheid, depressie, problemen met financiën, relaties, e.a. De ouderenadviseur adviseert en draagt praktische oplossingen aan in een Mdo of in het contact met de wijkzuster voorafgaand. Dit leidt echter niet altijd tot een doorverwijzing naar welzijn ouderen. Het kan dan ook zijn dat de wijkzuster het advies meeneemt en tot uitvoering brengt. De doorverwijzingen of ingezette acties door de ouderenadviseur bestaan uit: - het geven van informatie over activiteiten en welzijnsdiensten - het doen van concrete aanvragen voor diensten en producten (welzijn, Wmo) - het ondersteunen van mantelzorgers in hun zorg voor hun naaste - in gesprek gaan met de oudere met als doel motiveren tot bijvoorbeeld activiteiten - een oogje in het zeil houden/vertrouwen opbouwen door regelmatig bezoeken.
13
Klantcontacten Het aantal nieuwe en bestaande klanten dat in 2014 een hulpvraag heeft gesteld, is toegenomen. Bestaande klanten zijn mensen, die al vóór 2014 aangemeld zijn maar nu opnieuw contact gezocht hebben met de ouderenadviseur van de stichting. Dit kan deels te maken hebben met de verwijzingen vanuit de Mdo’s. 2014 2013 2012 73 66 46 Nieuwe klanten 353 292 258 Bestaande klanten* * Klanten die aangemeld zijn in voorgaande jaren, en die in 2014 opnieuw een beroep hebben gedaan op de ouderenadviseurs Spreekuren
Zonneplein Zoomflat Aen de Fonteyne De Grafische Wereld ’t Weike Kantoor SWO
Nieuwe hulpvragen 2014 2013 39 24 31 25 24 13 80 22 20 0 78 98
Nieuwe contactverslagen 2014 2013 22 33 14 31 7 17 72 26 1 0 103 101
Eind 2014 heeft het team besloten in overleg met de directie om met ingang van 1-1-2015 te stoppen met de spreekuren op de locaties. De directe aanleiding is het wegvallen van 28 uur inzet van een medewerkster binnen het team i.v.m. het niet verlengen van een tijdelijk contract vanwege de taakstelling. Ondanks dat de cijfers een toename laten zien in aantal bezoekers aan spreekuren over 2014, is toch besloten om die uren te gebruiken voor huisbezoeken of contactmomenten. De beheerders op de steunpunten is gevraagd om alert te zijn op mogelijke vragen of situaties waar de ouderenadviseur iets in kan betekenen, en te zorgen voor een “warme” doorgeleiding naar de ouderenadviseur voor de betreffende wijk.
Aantal hulpvragen op spreekuur of huisbezoek Aantal contactverslagen
2014 1.006 1.232
2013 832 832
Top 10 van producten en diensten die de ouderenadviseurs hebben aangeboden Producten & diensten Aantallen 1 Het ouderenadviesgesprek (vraagverheldering, advies, bemiddeling en 337 formuleren invullen) 129 2 Advies op het gebied van welzijn 109 3 Advies op het gebied van inkomen 66 4 Personenalarmering 60 5 Wmo huishoudelijke ondersteuning 46 6 Advies op het gebied van wonen 43 7 Maaltijdendienst 25 8 Advies op het gebied van zorg en verpleging 25 9 Wmo vervoersvoorziening Kwijtschelding gemeentelijke heffingen 20 10 20 10 Belastingaangifte voorbereiden 14
Afstemmingoverleggen Bergen op Zoom Het afstemmingsoverleg in Bergen op Zoom was in zijn hoogtijdagen een goed lopend overleg, waarin casuïstiek rondom (kwetsbare) ouderen werd besproken met allerlei organisaties op het gebied van zorg en welzijn. Informatie werd gedeeld en afstemming rondom inzet van zorg werd daar besproken. Daarnaast was er ook ruimte voor het uitwisselen van relevante informatie vanuit de diverse organisaties. Zo zijn de korte lijntjes ontstaan waarvan nog steeds gebruik gemaakt wordt. Allerlei ontwikkelingen in de samenleving zorgden in de laatste jaren voor een kentering in het overleg. Aan de ene kant namen organisaties wel deel, maar stond men minder dan voorheen open om informatie te delen of, zoals voorheen regelmatig gebeurde in het belang van een klant, iemand over te dragen aan een ander. Aan de andere kant werd het overleg uitgebreid met de komst van praktijkondersteuners en later ook met de wijkzuster, VPTZ (Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg) en geriatrische consulenten van tanteLouiseVivensis. Door de opkomst van de Mdo’s bij de huisartsen zijn de praktijkondersteuners logischerwijs afgehaakt bij het overleg. De bezetting van het afstemmingsoverleg is de laatste jaren meerdere malen punt van aandacht en zorg geweest. Er was geen vervanging of overdracht, waardoor het effect van het overleg minder werd. Contradictoir bleek echter telkens uit de evaluaties dat organisaties het overleg wel als een meerwaarde zagen. Eind 2014 is in het afstemmingsoverleg gesproken over de toekomst van het overleg i.v.m. een aantal veranderingen, zoals de toename van Mdo’s, de minimale bezetting tijdens het overleg en het feit dat de ouderenadviseurs van SWO niet meer alle taken op zich kunnen nemen door het wegvallen van 28 uur binnen het team. Geen van de organisaties wilden of konden iets betekenen in het bijvoorbeeld afwisselend notuleren van het overleg. Dit alles heeft SWO doen besluiten om te stoppen met het afstemmingsoverleg. De Kenniskring van Vraagwijzer is een mogelijkheid om elkaar te blijven zien, te netwerken maar ook om relevante informatie uit te wisselen. Halsteren In Halsteren bestaat er nog geen Mdo bij huisartspraktijken. Aan de andere kant nemen er geen praktijkondersteuners deel aan het overleg. Wél schuiven de medewerkers aan van dagbesteding De Lindenburgh en Aen de Fonteyne, de geriatrisch consulent van tanteLouiseVivensis, de wijkzuster van Surplus, de wijkverpleegkundige van TWB Thuiszorg met Aandacht, Buurtzorg en tanteLouise-Vivensis. Op afroep is ook een maatschappelijk werker van Traverse beschikbaar. De ouderenadviseur van SWO zit het overleg voor en verzorgt tevens de notulen. In 2014 zijn er 10 overleggen geweest waarin veel casuïstiek aan de orde is geweest. Eind 2014 is er door Buurtzorg een succesvolle poging gedaan om een praktijkondersteuner van MC de Spil te motiveren deel te nemen aan het overleg. Vrijwilligers binnen het team ouderenadvieswerk In 2013 is het team van ouderenadviseurs gestart met een proef om te ervaren of vrijwilligers ondersteunend kunnen zijn aan het team en bepaalde taken over kunnen nemen. Na een selectie zijn 4 vrijwilligers overgebleven, die gekoppeld werden aan een ouderenadviseur. De vrijwilligers hebben een scholing doorlopen voor vrijwillige ouderenadviseur. Daarnaast zijn ze door het team geïnformeerd over de diverse voorzieningen, diensten en producten binnen de gemeente Bergen op Zoom. Nagenoeg elk maand schoven de vrijwilligers aan bij 15
het teamoverleg, om actuele informatie te krijgen over ontwikkelingen en om zaken af te stemmen. In de praktijk is het evenwel niet geworden wat het team er van verwacht had. Daar zijn meerdere oorzaken voor aan te geven: - Achteraf gezien is er een inschattingsfout gemaakt door 4 vrijwilligers aan te nemen. Het zou verstandiger zijn geweest om 1 vrijwilliger te hebben die door de ouderenadviseurs ingezet kon worden. - Veel van de casuïstiek was te complex en dus niet geschikt om de vrijwilligers op af te sturen. - De inzetbaarheid was ook lastig, daar niet elke vrijwilliger een vaste dag wilde of kon afspreken. En in de praktijk is het ook niet altijd mogelijk om te wachten met een afspraak met een klant tot die dag dat een vrijwilliger beschikbaar was. - De begeleiding (verwijzing, instructie, terugkoppeling en vervolgacties) zorgden eigenlijk voor meer werk dan dat er verlichting kwam. In het 3e kwartaal van 2014 is in het team besloten om voor nu te stoppen met de vrijwilligers (2 waren er al gestopt i.v.m. privéredenen). In één-op-één gesprekken is dit met de betreffende vrijwilliger besproken en is er ook gesproken om te kijken of er ander vrijwilligerswerk binnen de stichting is dat bij hen paste. Ook heeft er overdracht plaatsgevonden van casuïstiek, waarbij ze betrokken waren (totaal 4). Een tweetal ouderen heeft aangegeven dat ze de vrijwilliger graag wilde behouden. Deze is echter niet meer verbonden aan ons en doet de werkzaamheden nu uit eigen naam. De betreffende ouderen zijn hiervan schriftelijk op de hoogte gebracht door de coördinator. Het stoppen van deze proef wil niet zeggen dat er in de nabije toekomst niet opnieuw gekeken zal worden naar de inzet van vrijwilligers. De opgedane ervaringen zullen daarin dan zeker meegenomen worden. Dagbesteding De ouderenadviseurs worden ingezet bij de voorbereiding op de dagbesteding in Aen de Fonteyne. Het team krijgt de indicatie doorgezet door het cliëntenservicebureau en vervolgens wordt er een huisbezoek afgelegd. De ouderenadviseur zorgt er voor dat de dagbesteding een goed beeld heeft van wie er gaat komen. In 2014 heeft het team 8 mensen bezocht in het kader van deze voorbereiding. Consultatieplatform Ouderenmishandeling Vanuit Veilig Thuis (voorheen Steunpunt Huiselijk Geweld) is in 2014 veel aandacht geschonken aan de aanpak van ouderenmishandeling. In samenwerking met de casemanager ouderenmishandeling Gerda Nuijten, heeft Margot Wentink een presentatie gegeven over ouderenmishandeling en de Meldcode tijdens een bijeenkomst van BEN (Bergs Eerstelijns Netwerk van praktijkondersteuners en huisartsassistenten). Het blijft belangrijk om ook onder professionals voorlichting te blijven verzorgen. In 2014 zijn er ook bijeenkomsten georganiseerd door de drie gemeenten van de Brabantse Wal voor vrijwilligers van verenigingen en organisaties die te maken hebben met ouderen en met jongeren. Margot Wentink heeft bij de voorbereiding meegedacht en acties uitgezet naar het VIP, waar de aanmeldingen gedaan konden worden. De bijeenkomsten zijn matig tot redelijk bezocht door de vrijwilligers. In 2014 is het Consultatieplatform, met vertegenwoordigers vanuit een aantal zorg- en welzijnsorganisaties, 5 keer bij elkaar geweest. Het Consultatieplatform is een keer 16
geconsulteerd door een thuiszorgorganisatie die niet aangesloten is bij het overleg. De leidinggevende was bij het overleg aanwezig om de casus toe te lichten en vervolgens is er een aantal acties uitgezet om de casus te kunnen vervolgen. In totaal zijn 8 situaties besproken waarin sprake was van ouderenmishandeling. Er zijn processen in gang gezet door de geëigende organisaties, waardoor er verandering kwam voor de betrokken ouderen. Daarnaast is het Consultatieplatform van mening dat er meer problemen zijn dan daadwerkelijk wordt gemeld, maar dat veel hiervan al door de medewerkers van organisaties zelf met behulp van de Meldcode opgepakt wordt. Echter het melden blijft belangrijk om inzicht te krijgen in de omvang van het probleem. Wellicht zien we alleen het topje van de ijsberg. Hulp bij belastingaangifte Ook in 2014 heeft Stichting Welzijn Ouderen in samenwerking met Vraagwijzer hulp bij de belastingaangifte opgezet. Vorig jaar is hierin de samenwerking gezocht met de Katholieke Bond van Ouderen Bergen op Zoom, i.c. BAS. Vanwege het succes in 2013 is in 2014 de samenwerking gecontinueerd en uitgebreid met betrokkenheid van de in het OOBOZ samenwerkende ouderenorganisaties. Net als voorgaande jaren hebben de adviseurs van SWO en Vraagwijzer de voorbereiding gedaan. Vervolgens is er een afspraak gemaakt met één van de adviseurs van BAS op het kantoor van Vraagwijzer. Hiervoor werd wel een kleine bijdrage gevraagd van tien euro. In 2014 zijn ongeveer 100 ouderen op deze manier met hun belastingaangifte geholpen. Er heeft een evaluatie plaatsgevonden en de gemaakte punten nemen we mee naar 2015. Want ook dan wil de stichting dat weer voor de ouderen in Bergen op Zoom gaan organiseren. Felicitatie 70-jarigen In 2014 heeft elk kwartaal een felicitatiebijeenkomst plaatsgevonden in steunpunt Elsenborch. Tijdens deze bijeenkomst worden 70-jarige ouderen “preventief” voorgelicht over voorzieningen, waarop ze een beroep kunnen doen als de situatie daar naar is. Door middel van een felicitatiebrief vanwege hun verjaardag, worden ze uitgenodigd voor deze bijeenkomst. De brief wordt verstuurd vanuit de burgemeester. Medewerkers van onze stichting en Vraagwijzer Bergen op Zoom zorgden voor de inhoudelijke invulling. De opzet heeft er als volgt uitgezien: - welkomstwoord - presentatie Vraagwijzeradviseur - presentatie ouderenadviseur over SWO, het ouderenwerk en de praktische ondersteuning - pauze met een traktatie - film van Activiteiten en Beweegwijzer - presentatie over Activiteiten en Beweegwijzer van SWO - informatiemarkt met folders en brochures. Afgelopen jaar was al kort geëxperimenteerd met de film. Vanwege het succes hebben we het nu een vaste plek gegeven in de uitvoering van de bijeenkomst. In deze film wordt een beeld gegeven van de activiteiten die Welzijn Ouderen aanbiedt. Deze film is bedoeld om een realistisch beeld te geven van de activiteiten en om de mensen te activeren. De film spreekt de ouderen ook meer aan; één beeld zegt soms meer dan duizend woorden. Daarnaast sluit de film heel goed aan op de daaropvolgende presentatie.
17
Verzonden brieven Aantal bezoekers Aantal afmeldingen
14 februari 156 40 3
18 april 182 20 2
5 september 183 43 9
21 november 176 44 0
Zoals terug te vinden is in bovenstaande tabel hebben we een gemiddelde van 30 à 40 aanmeldingen. We zien hier wel een lichte stijging in. In de verstuurde brieven zien we ook een stijging terug. Daarnaast evalueren we na elke bijeenkomst. Door de evaluatie blijven de presentaties up to date en blijven we verbeteren. Zo hebben we afgelopen jaar de Welzijnsdiensten toegevoegd en wordt bijvoorbeeld ook het 55+-loket belicht. Wijkoverleg Oost Tot halverwege het jaar kwam dit overleg elk kwartaal bij elkaar. Het was een van de laatste overleggen - met deze functie - die nog over was in Bergen op Zoom. Halverwege het jaar is toch besloten om te stoppen met overleg, maar wordt er naar gestreefd 1 à 2 momenten in het jaar bij elkaar te komen om alle nieuwe ontwikkelingen en nieuwe mensen/organisaties in de wijk te introduceren. Digitalisering Afgelopen jaar hebben we een sterke terugtrekkende beweging gezien van verschillende organisaties. Denk hierbij aan kantoren die verdwijnen van grote organisaties of het feit dat kantoren niet altijd meer open en/of bereikbaar zijn. Trend die daarmee hand in hand gaat is de digitalisering. Organisaties gaan steeds meer digitaal regelen en mensen moeten ook steeds vaker hun zaken via een computer of tablet regelen. Binnen onze doelgroep zien we aan de ene kant een toename in het gebruik van computers en tablets; denk hierbij alleen al aan het bellen of face-timen met de (klein)kinderen. Als we kijken naar het grootste deel van onze doelgroep, zien we aan de andere kant dat ze niet toegerust zijn om goed om te gaan met de computer. Degenen die dat wel kunnen, zijn niet altijd in staat om ook daadwerkelijk al hun zaken erop te regelen. Een e-mail versturen of toeslagen aanvragen, daar zit toch nog een enorm verschil in. De mensen die al kwetsbaar waren, worden nu extra in hun kwetsbaarheid aangesproken. Het team probeert deze groep te ondersteunen en als organisatie zijn we bezig om oplossingen te vinden voor dit steeds groter wordend probleem. Zo kunnen we op korte termijn met een laptop met internetverbinding op huisbezoek bij de mensen om formulieren in te vullen en samen met de klant zaken te regelen. Dat neemt niet weg dat er nog veel obstakels overwonnen moeten worden. Voorbeeld hiervan is het probleem met de DigiD-gegevens, die we als organisatie niet in beheer willen hebben. Veel ouderen blijken niet zelf in staat dit te kunnen beheren, waardoor nog eens extra veel deuren dicht blijven. Ondanks het feit dat een aantal organisaties een achterdeur open houdt voor de oude manier van aanvragen doen, zien we dat de verwerkingstijd enorm toeneemt ten aanzien van het digitale, waardoor kwetsbare mensen die het juist zo hard nodig hebben extra lang moeten wachten op een bepaalde dienst of ondersteuning. Dus innovatie en vooruitgang is een mooi concept maar we moeten niet vergeten kritisch te blijven kijken wat de nadelen ervan zijn. Daarbij rekening houdend met de doelgroepen die niet altijd mee kunnen of mondig genoeg zijn om hier iets van te zeggen. Daarom sluit het 18
team aan bij de Werkgroep Digitalisering die door Vraagwijzer in 2014 is opgezet. In deze werkgroep zitten ook andere organisaties die tegen dezelfde problemen aanlopen en wordt er nagedacht en gesproken over het tackelen van het probleem. In 2015 zullen we hier zeker mee doorgaan en onze klanten zo goed mogelijk ondersteunen bij deze ontwikkeling.
5. MANTELZORG BERGEN OP ZOOM Sinds 2012 is Mantelzorg Bergen op Zoom actief in de gemeente Bergen op Zoom. Een samenwerking van Stichting Welzijn Ouderen met de Vereniging Vraagwijzer Bergen op Zoom en stichting tanteLouise-Vivensis.
In de afgelopen 2 jaar heeft Mantelzorg Bergen op Zoom een goed fundament gelegd voor continuering op de langere termijn via o.a.: - het registreren van mantelzorgers in een module mantelzorg in registratiesysteem RIS - nieuwsbrief Mantelzorg 4 keer in het jaar - mantelzorgcafé elk kwartaal - jaarlijkse Dag van de Mantelzorg - lotgenotencontact mantelzorgers 1x per 2 maanden - individuele gesprekken met (overbelaste) mantelzorgers - informatie en advies geven - betrokken bij het Mantelzorgpanel van stichting tanteLouise-Vivensis - opbouwen en versterken van contacten met andere organisaties en gemeente - opzetten en uitvoeren van een ondersteuningsgroep voor partners van mensen met dementie - opzetten en meedraaien in een ondersteuningsgroep voor dochters die mantelzorger zijn Nieuwsbrief Op initiatief van Mantelzorg Bergen op Zoom is er contact gezocht met de Brede Welzijns Instelling (BWI) in Woensdrecht en met de Stichting Welzijn Ouderen Steenbergen (SWOS), die in opdracht van hun gemeenten ook met mantelzorgondersteuning aan de slag zijn gegaan. Er is nu regelmatig overleg en afstemming over activiteiten en ontwikkelingen met de collega’s. Ook zijn beide organisaties bereid gevonden om pagina’s in onze Nieuwsbrief Mantelzorg te verzorgen, zodat de Nieuwsbrief nu Brabantse Wal breed wordt verspreid. Het aantal fysieke exemplaren dat wordt afgenomen is in totaal 900 stuks ( 500 in Bergen op Zoom, 200 in Steenbergen en 200 in Woensdrecht). Daarnaast wordt de Nieuwsbrief Mantelzorg ook digitaal verspreid onder mantelzorgers en professionals. In Bergen op Zoom betekent het dat 19
264 mensen de nieuwsbrief per post krijgen en 180 mensen de digitale versie krijgen. Daarnaast krijgen ook professionals en ambtenaren de digitale versie. De overige exemplaren worden verspreid onder de steunpunten en huisartsenpraktijken enz. Ondersteuningsgroep voor partners van mensen met vorm van dementie In samenwerking met de stichting tanteLouise-Vivensis is het voorbeeld van de activiteit, die eerder door de casemanager dementie was opgezet in Roosendaal, verder uitgewerkt naar een Bergse variant. Het betreft een 8-tal bijeenkomsten, waarin partners van mensen met dementie hun ervaringen kunnen delen en daarnaast ook informatie krijgen over relevante onderwerpen, zoals onder andere het goed zorgen voor jezelf, omgaan met gedragsveranderingen van de partner en allerhande praktische zaken, op basis van ervaringen van andere “lotgenoten”. Dochtergroep In samenwerking met Annemarie Schrijnemakers, betrokken bij GGZWNB, heeft Mantelzorg Bergen op Zoom een dochtergroep opgezet. Een specifieke doelgroep binnen de mantelzorgers. Een groep die naast de zorg voor het eigen gezin en werk ook de zorg heeft voor ouders. En met alle conflicten die daar bij komen kijken. Wat is je rol, wat wil en kun je aan en hoe kun je daar mee om (blijven) gaan? Individuele gesprekken Vraagwijzer is de voordeur voor Mantelzorg Bergen op Zoom. In de adviesgesprekken van de medewerkers is er ruimte voor de mantelzorger en worden diens vragen beantwoord. Dat geldt ook voor de ouderenadviseurs die regulier contacten hebben met het netwerk van een oudere. Hierdoor wordt al veel opgevangen. Mantelzorgers bij wie echter evident sprake is van overbelasting, komen bij Marloes Rutten of bij Margot Wentink terecht, als betrokkenen bij het project Mantelzorgondersteuning. In gesprekken proberen zij met de mantelzorger zaken op een rij te zetten, een spiegel voor te houden en informatie en advies te geven. Soms is het ook een kwestie van hun hart te laten luchten, zodat de mantelzorger er weer tegen kan. Mantelzorgcafé In 2014 zijn 3 mantelzorgcafés gehouden en in het laatste kwartaal de Dag van de Mantelzorg. Op wisselende locaties zijn de volgende onderwerpen aan bod gekomen: GGZWNB over Familieraad, Respijtzorg in brede zin en Carenzorgt.nl (digitaal portal waar mantelzorgers kunnen afstemmen, de agenda kunnen invullen en zelfs toegang kunnen krijgen tot het zorgdossier). Gemiddeld bezochten ruim 30 mensen per keer de bijeenkomsten. Dag van de Mantelzorg Dit jaar was het thema “Allemaal Verhalen”. Achter elke mantelzorger zit een verhaal… Mantelzorg Bergen op Zoom heeft er voor gekozen deze landelijke dag uit te werken via een middag- en een avondprogramma, zodat ook de werkende mantelzorger in de gelegenheid gesteld kon worden om aanwezig te zijn. In Residentie Moermont werd de filmzaal gebruikt om gezamenlijk de film ‘Intouchables’ te kijken. Fotograaf Albert Joosen legde de mantelzorgers in de pauze vast op de gevoelige plaat. De foto met het logo van Mantelzorg Bergen op Zoom kregen de mantelzorgers een week later thuisgestuurd. Ruim 70 mantelzorgers hebben hier gebruik van gemaakt.
20
Vanuit de registratiegegevens 2014 6 39 150 192
Nieuwe klanten Bestaande klanten Nieuwe hulpvragen Nieuwe contacten
2013 12 35 97 129
Enquête Eind 2014 heeft Mantelzorg Bergen op Zoom een enquête onder de bij hun bekende mantelzorgers uitgezet. Het doel van de enquête is om een beter beeld te krijgen van de mantelzorger, voor wie zorgt iemand, hoeveel uur is hij daar mee belast, is er inzet van professionele ondersteuning, wat gaat goed, waar heeft men behoefte aan, kan men de zorg aan, in wat voor vorm ziet men graag het mantelzorgcompliment (vanuit de gemeente te verstrekken, in het kader van de nieuwe Wmo per 1.1.2015) en in hoeverre maakt men gebruik van Mantelzorg Bergen op Zoom? De uitkomsten zullen na uitwerking met de ambtenaren van de gemeente en de verantwoordelijke wethouder worden besproken om mee te kunnen nemen in het nieuw te ontwikkelen gemeentelijk beleid in deze.
Marloes Rutten & Margot Wentink, coördinatoren Mantelzorgondersteuning Bergen op Zoom
6. REGIONAAL PLATFORM DEMENTIEONDERSTEUNING Inleiding Na afloop van eerdere samenwerkingsprojecten in het kader van dementieondersteuning, met name het Landelijk Dementieprogramma (LDP) en de provinciale Regionale Dementie Ondersteuning (RDO), eindigde ultimo 2011 de subsidiëring vanuit de landelijke en de provinciale overheid. Eind 2011 hebben de “convenantpartners” van het Regionaal Platform Dementieondersteuning (RPD) afspraken gemaakt m.b.t. samenwerking in het netwerk dementie voor de periode 2012 – 2014. In dat Convenant zijn doelstelling, activiteiten, taken, projectstructuur, budgetten en verantwoording beschreven. Eind 2013 is een Jaarplan 2014 vastgesteld met daarin de uit te werken opdrachten.
21
Partners De samenwerkingspartners in het kader van het RPD voor de regio’s Bergen op Zoom en Roosendaal zijn: - Alzheimer Nederland, afdeling West-Brabant - Ouderen Organisaties in Bergen op Zoom (OOBOZ) - Gemeenten Bergen op Zoom, Steenbergen, Woensdrecht, Roosendaal en Halderberge - De zorgorganisaties tanteLouise-Vivensis, TWB Thuiszorg met Aandacht, Groenhuysen, Privazorg, De Algemene Thuiszorg, Allerzorg, Verzorgings- en verpleeghuis Sint Elisabeth, Surplus Zorg, Geestelijke Gezondheidszorg Westelijk Noord Brabant - Lievensberg en Franciscus Ziekenhuis - Woningstichting Stadlander - De Welzijnsinstellingen Welzijn Ouderen Bergen op Zoom, Brede Welzijnsinstelling Woensdrecht, Welzijn Ouderen Steenbergen, Traverse en HOOM - De Wmo-loketten Vereniging Vraagwijzer Bergen op Zoom, Vraagwijzer Steenbergen en HetPunt Roosendaal - CZ Zorgverzekering (via het CZ fonds) Hieronder zijn de resultaten vanuit het RPD in 2014 weergegeven, inclusief een doorkijkje naar 2015. RESULTATEN 2014 Vaststellen Beleid 2015-2016 Omdat dit convenant eind 2014 afliep, is in 2014 onderzocht wat de wensen en mogelijkheden zijn voor het RPD na 2014. Er is gekozen voor een nieuwe beleidsperiode van 2 jaar, omdat momenteel in de omgeving van de RPD-leden steeds nadrukkelijker stemmen opgaan om krachten van meerdere netwerken in de regio westelijk West-Brabant te bundelen en te komen tot een effectievere, efficiëntere inzet van de middelen en menskracht. De keuze voor twee jaar is daarom meer een pragmatische om alert te kunnen manoeuvreren bij nieuwe stappen in dit proces. De inhoudelijke doelen worden natuurlijk voor een veel langere periode van kracht verklaard. In dit document wordt verslag gedaan van de bereikte resultaten 2014. Te beginnen dus met het in de zomer van 2014 opgestelde en getekende nieuwe Convenant 2015-2016 en het vaststellen van het RPD Beleids-/Jaarplan 2015-2016. http://www.dementiewegwijzer.nl/wat+is+rpd/zorgprogramma Hierin zijn o.a. benoemd de meerwaarde RPD, missie en visie van het netwerk. De twee strategische thema’s Afstemmen en Deskundigheidsbevordering zijn eveneens uitgewerkt. Binnen die thema’s heeft het Bestuur RPD een aantal opdrachten/gewenste resultaten geformuleerd, die samen het Jaarplan 2015 vormen. Zorgprogramma: Beleids-/Jaarplan en RPD website In februari 2015 is vanuit het Landelijk Netwerk dementie aandacht besteed aan de originele insteek die RPD in 2014 heeft ingezet voor het maken van een zorgprogramma. http://cdn.flxml.eu/r-96093d00e7b43f2505019b9dea51404784f0a250b7970e4a In 2014 is de in 2013 landelijk vastgestelde Zorgstandaard Dementie door het RPD vertaald naar onze RPD-regio. Het traject om van Zorgstandaard (de landelijke “norm” voor Inspectie en Zorgkantoor/Zorgverzekeraar, het WAT) te komen tot een Zorgprogramma (door WIE en 22
HOE), vond plaats in de periode februari-december 2014. De inhoud van de in mei 2014 opgeleverde nieuwe RPD-website (als een weergave van het zorgproces) vormt samen met het Beleidsplan 2015-2016 en het Jaarplan 2015 het Zorgprogramma Dementie, zoals dat samen met o.a. het Zorgkantoor en Vilans is samengesteld. Nieuwe RPD website In de zomer van 2014 is de nieuwe website van het RPD gelanceerd met een stevige gongslag door de vertegenwoordigers van Alzheimer Nederland Afdeling West-Brabant en de georganiseerde Ouderenbonden van Bergen op Zoom: http://www.dementiewegwijzer.nl/ De site is gebouwd conform de Zorgstandaard dementie (de norm in Nederland voor goede zorg en ondersteuning voor mensen met dementie). Via enkele muisklikken komt de geïnteresseerde terecht bij contactgegevens van dat zorg/ondersteuningsaanbod, dat men zoekt. De info komt rechtstreeks van de websites van de RPD-leden. De sites van de centrale toegangen (Vraagwijzers, Het Punt) ontsluiten op hun beurt het aanbod van niet-RPD-leden. Kennis delen RPD-leden In 2014 hebben medewerkers/professionals van RPD-leden elkaar ontmoet in RPD-Teams (3-7 personen), gecoördineerd door het RPD. In totaal participeren zo’n 30 mensen in zeven RPD-Teams, die ieder drie- tot viermaal per jaar bij elkaar komen. Deze 30 RPD-betrokkenen kenmerken zich door een gedeelde interesse op het gebied van dementie. Ieder van hen heeft zich op zijn of haar manier gespecialiseerd op dit terrein. In 2014 zijn 20 Teambijeenkomsten georganiseerd. Het doel van die bijeenkomsten is tweeledig: - Kennisdelen en afstemmen. - Uitwerken van de opdrachten uit het Jaarplan: Ontwikkelen van scholingen, komen tot implementatie van 1 zorgplan, etc. De uitvoering van de ontwikkelde scholingen en info-bijeenkomsten gebeurt voor en door deze betrokken RPD-Teamleden. Naast deze bijeenkomsten ontmoette men elkaar in 2014 drie maal in groter verband om toelichting te krijgen op de voortgang van ieders opdracht (afstemmen). Deskundigheidsbevordering Beroepskrachten In 2014 is een jaarlijks terugkerend aanbod aan scholingen en info-bijeenkomsten ontwikkeld en uitgevoerd. Ter illustratie is in de tabel op de volgende pagina het overzicht met planning 2015 weergegeven. In de laatste kolom de evaluatieresultaten 2014. Het aanbod wordt begin 2015 geëvalueerd met opleidingsadviseurs van RPD-leden.
23
Overzicht regulier aanbod aan scholingen en info-bijeenkomsten Scholingsaanbod Beroepskrachten Basiscursus Dementie voor Verzorgenden en Verpleegkundigen niveau 3-4-5 Multidisciplinaire scholing “Dementie en dan”
Datum
Inhoudelijk
1x voorjaar 2015 cursus voorjaar is VOL. 1x najaar 2015 aanmelden via de RPD website 3 maal in loop van 2015
drie (vier) dagdelen fysiek onderwijs gecombineerd met e-learning
Waarderingen scholing in 2014 Voorjr. cijfer 8 Najaar cijfer 8,1
NHG / Verenso / V&VN 17 dec.: Goed geaccr. Scholing: 1 dagdeel + e-learning voor huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde, POH’s, verpleegkundigen eerste lijn, ouderenadviseurs Scholing 23 februari 2015 23 febr. Thema: 18 februari: 7.5 Casemanagers 07 juli 2015 (KidK) Palliatieve Zorg en 17 juni: 7,5 dementie en (wijk-) 7 december 2015 Dementie 3 november: 7,4 verpleegkundigen 07 juli KidK Locatie Bravis Ziekenhuis Roosendaal 7 dec. RPD/GGZ: Thema: multiculturele zorg Kijkje in de Keuken 7 juli 2015 Bravis Thema: Kijkje in de 4 november: 7,8 Ziekenhuis Keuken van de Roosendaal samenwerking tussen Mantelzorgers van mensen met dementie en Welzijn, Gemeenten, Zorg Infobijeenkomst 21 april 2015 Bravis Bejegening van mensen 10 april: 8,1 Bejegening Ziekenhuis Bergen met dementie gericht op op Zoom zes levensdomeinen N.B.1: De Basiscursus dementie voor verzorgenden en verpleegkundigen wordt in 2015 ook in company verzorgd bij een RPD lid. N.B.2: Het RPD heeft vanuit het NHG/Verenso/V&VN en in samenwerking met VKO (Vroegsignalering Kwetsbare Ouderen) in december 2014 met succes een pilotscholing (geaccrediteerd voor huisartsen, Specialisten Ouderengeneeskunde en Verpleegkundigen) gedraaid. Voor 2015 heeft het RPD de toezegging binnen vanuit het NHG, om in 2015 nog enkele pilot-scholingen (accent op multidisciplinaire casuïstiek) te gaan verzorgen.
24
Deskundigheidsbevordering Mantelzorgers en Vrijwilligers Voor de doelgroepen mantelzorgers en vrijwilligers is een regionaal draaiboek ontwikkeld voor acht bijeenkomsten “Ondersteuningsgroepen voor Partners van mensen met dementie” in de thuissituatie (OGPD). Er zijn eind 2013/begin 2014 drie groepen geweest die met dit draaiboek hebben gewerkt. Deze groepen hebben plaatsgevonden in een samenwerking tussen het RPD en samenwerkingspartners uit de keten, met een heel positieve respons. Gebleken is dat de groepen een meerwaarde hebben voor de partners en dat de groep mede laten begeleiden door een goede vrijwilliger mogelijk is, om uiteindelijk toch de groepen te laten renderen. Pogingen om in de verschillende gemeenten relaties te leggen met de projecten Mantelzorgondersteuning om te bezien of deze groepen onder haar vigeur georganiseerd kunnen worden, hebben wisselend succes gehad. In 2015 wordt onderzocht, in hoeverre de bundeling RPD-Alzheimer Cafés ruimte oplevert om ook enkele groepen vanuit de begroting RPD te kunnen financieren. Er zijn in 2014 twee bijeenkomsten “Bejegening” georganiseerd in samenwerking met de Alzheimer Cafés. Gestart is met de voorbereidingen voor het ontwikkelen (in 2015) van een variant op de bestaande Basiscursus voor mantelzorgers en vrijwilligers. Dementievriendelijke Gemeenten en Verenigingen Vanuit het RPD is in 2014 vijf maal een workshop gegeven binnen diverse verenigingen (waarvan twee maal buiten de RPD regio). Hierdoor worden ook verenigingen en organisaties geholpen om goed met hun leden te blijven omgaan, waar “iets niet pluis mee is”, om te proberen iedereen binnen de vereniging te kunnen behouden. Het RPD neemt actief deel aan de drie werkgroepen van “dementievriendelijke gemeenten”, die als doel hebben Dementie herkenbaar en bespreekbaar te maken. Vanuit de Provinciale Raad voor de Psychogeriatrie is bevorderd dat een aantal gemeenten in Brabant mee gaat doen aan het bevorderen van dementievriendelijkheid van en in de gemeente. Dit gebeurt in samenwerking met gemeenten in Duitsland, Vlaanderen en Limburg. Na de Brabantse Wal Gemeenten Steenbergen, Bergen op Zoom en Woensdrecht heeft nu ook Roosendaal te kennen gegeven om werk te willen maken van het proces om te komen tot dementie vriendelijke gemeenschap (in België “gemeenten” genoemd en daar komt het begrip vandaan). Afstemmen Afstemmen is met name door de coördinator en Bestuur RPD2 vormgegeven: 2
Coördinatie + Ondersteuning voortkomend uit Jaarplan: Organisatie uit te voeren scholingsaanbod: Maken van planning RPD Teams (jaarschema); Organisatie alle te organiseren bijeenkomsten (Deskundigheidsbevordering) RPD via Draaiboek (aankondigingen, inschrijvingen, uitnodigingen, locaties + catering reserveren; organiseren krokettenbijeenkomst alle teams (1 maal / jaar); Begeleiden, voorbereiden en evalueren Docententeams; Adm. Vacatiegelden; Adm. Accreditaties; - Procesbegeleiding 25 RPD-Teambijeenkomsten (voorbereiden, voorzitten, uitwerken) - Procesbegeleiding Werkgroep “Alzheimer Cafés”: - Ontwikkelen/Lobby financiering Cursus Ondersteuningsgroepen Partners - Werven subs /coörd. Projecten Bijz. doelgroepen (migranten, jonge mensen, mensen met verstandelijke beperking) - Organiseren jaarlijkse bijeenkomst RPD betrokkenen (“kroketbijeenkomst”) - Monitoren Ontwikkelingen m.b.t. Zorgplan - Afstemming traject Productieafspraken CMD 2015 - Landelijke ontwikkelingen volgen en doorzetten naar RPD: (Acties m.b.t Inspectie “Organisatie Netwerkzorg”; Acties n.a.v. Netwerkindicatoren Vilans, drie / maal / jaar bijeenkomsten Landelijk netwerk Dementie, Buurnetwerken Zeeuws Vlaanderen, Midden-/Noord Zeeland en Breda / EttenLeur)
25
Resultaten m.b.t. Afstemmen - In de RPD/VKO-regio is een “verpleegkundig” overdrachtsformulier geïntroduceerd, ontwikkeld door ziekenhuis en eerstelijns professionals samen. Dit formulier wordt sinds eind 2014 vanuit het samenwerkingsmodel VKO aangeboden, wanneer tijdens een huisbezoek (in opdracht van de huisarts) wordt besloten om de cliënt op te volgen in het Multi Disciplinair Overleg (MDO). De cliënt is eigenaar van dit formulier, houdt dit formulier zelf up-to-date en geeft het desgewenst zelf aan de verpleegkundige in het ziekenhuis. De cliënt geeft de verpleegkundige uit het ziekenhuis hiermee toestemming om via de meest betrokken professional in de thuissituatie nadere gegevens op te vragen (medische diagnose, zorgplan, hulpvraag). Ons “verpleegkundig” formulier vormt de inspiratiebron voor het Regionale Zorg Programma “Verbonden in Zorg” (heel West-Brabant), om een formulier (met zelfde werkwijze) te ontwikkelen met ook medische gegevens. Naast dit formulier heeft het ziekenhuis ervoor gezorgd dat bij ontslag zowel een medische, als verpleegkundige overdracht met de patiënt mee gaat naar huis. In 2015 wordt dit verder geëvalueerd en worden afspraken gemaakt over contact tussen Casemanagers Dementie en het ziekenhuis tijdens opname. - Eind 2014 is door de Stuurgroep Alzheimer Cafés en het Bestuur RPD besloten, dat voorbereidingen getroffen worden, om ervoor te zorgen dat per 1 juli 2015 de Alzheimer Cafés qua coördinatie onder RPD en Alzheimer Nederland Afdeling WestBrabant gaan vallen. - Het RPD heeft geïnitieerd te komen tot een geïntegreerd zorg/behandelplan voor mensen met dementie. De Zorggroep West-Brabant faciliteert met het inbouwen van dit plan in het Keten Informatiesysteem. - Voor 2015 zijn in overleg met het RPD productieafspraken Casemanagement dementie gemaakt door de zorgaanbieders Stichting Groenhuysen, TWB Thuiszorg met Aandacht, tanteLouise-Vivensis, Surplus en Zorgverzekeraar CZ . Partijen zijn overeengekomen, dat mensen, die volgens de huisarts, wijkverpleegkundige, specialist ouderengeneeskunde of de geheugenpoli/geriater een Casemanager Dementie nodig hebben, deze ook krijgen toegewezen. Onduidelijk is nog of budgetten toereikend zijn voor alle nieuwe cliënten, die zich in 2015 gaan aandienen. - Toename van de verbondenheid tussen RPD en VKO in 2014: o Diverse RPD-Bestuurders (vanuit welzijn en zorg) zijn eveneens lid van een of twee Stuurgroepen VKO o De coördinator RPD vervult naast zijn RPD werk ook een dag per week de functie van Beleidsondersteuner Stuurgroep VKO Brabantse Wal. Organisatie RPD De heer H. Alofs is coördinator RPD3, welke op de loonrol is genomen door de Stichting Welzijn Ouderen Bergen op Zoom; deze organisatie levert ook het voorzitterschap, de ondersteuning en de financiële verantwoording.
Daarnaast is Saskya de Keijzer
Drs. Hans Alofs, MHA, coördinator
3
Reguliere Basis-Coördinatietaken (Communicatie, PR, Nieuwsbrieven, opstellen Jaarplan, Uitwerken tot Plannen van aanpak voor alle gewenste resultaten, Jaarverslag, per jaar vijf Bestuursvergaderingen, 2 Klankbordgroepen voorbereiden, uitvoeren, werkoverleg met Voorzitter, ondersteuner Scholingen, coördinatoren andere netwerken).
26
belast met ondersteunende werkzaamheden en begeleidde zij in 2014 ook de processen op weg naar dementie vriendelijke verenigingen/gemeenschappen. Ook zij staat bij de stichting op de loonrol.
Saskya de Keijzer
Er is een dagelijks bestuur, dat de organisatie van het RPD stuurt, begeleidt en evalueert, bestaande uit: - De heer M. van Leeuwen, directeur van SWOBOZ en de Stichting Vraagwijzer Steenbergen, voorzitter. Daarnaast is de stichting ook penningmeester van het RPD. - De heer H. Biezemans, directeur behandeling bij de stichting tanteLouise-Vivensis. - Mevrouw M. Mijnsbergen, Manager Preventie en Gezondheidsadvies bij TWB, Thuiszorg met Aandacht. - Mevrouw J. Laurijssen, beleidsmedewerker bij de gemeente Bergen op Zoom. - De heer A. Vos, voorzitter van de Alzheimervereniging West-Brabant. Daarnaast kent de organisatie ook een Klankbordgroep, bestaande uit vertegenwoordigers vanuit alle aangesloten partners, waaraan het bestuur minimaal 2 keer per jaar verslag uitbrengt van haar activiteiten en steeds een hoofdthema aan de orde stelt. De uitvoering van de activiteiten is “gedelegeerd” naar de coördinator en diverse RPD-teams vanuit de aangesloten partners, in de context van de eerder genoemde thema’s Deskundigheidsbevordering en Afstemmen. CZ participatie CZ heeft via het CZ-fonds subsidie toegezegd voor de overeengekomen periode van 3 jaar (tot en met 2014) voor het RPD op voorwaarde dat de keten zich extra zou inzetten om de Vroegsignalering van Kwetsbare Ouderen (dikwijls zelf belast met of in de omgeving van mensen met dementie) via de huisartsen in de regio Brabantse Wal te bevorderen. Deze extra impulsen hebben er inmiddels al toe geleid, dat een vrijwel dekkend netwerk is van huisartsengroepen in Bergen op Zoom, Steenbergen en Woensdrecht, die samen met de eerste lijn uit de gezondheidszorg en het welzijnswerk werk gaan maken van de vroegsignalering en het bespreekbaar maken van casussen in hun Multidisciplinaire overleggen (Mdo’s). Financiën Door alle partners is gezamenlijk naar rato van hun omvang/omzet ook voor 2014 een financiële bijdrage geleverd van € 131.000,- ter dekking van de begroting. Het kalenderjaar is na de eerste drie convenantjaren afgesloten met batig saldo van € 22.302,-. Dit bedrag zal toegevoegd worden aan de middelen voor het eerste jaar van de nieuwe convenantperiode 2015-2016.
27
Tot slot De belangrijkste inzet van het bestuur in 2015 zal zich richten op het behoud/verder uitbouwen van de inhoud van dit Dementienetwerk. Er ligt een prachtig aanbod voor onze doelgroepen: mensen met dementie, hun mantelzorgers, vrijwilligers en professionals. Ook mensen met dementie zullen in de nieuwe scenario’s voor de Wmo en de Wet Langdurige Zorg langer verantwoord zelfstandig thuis moeten kunnen blijven wonen, met steun van een zeker niet te veel belaste omgeving. Dat staat voorop, in een jaar, waarin RPD en andere netwerken in de regio van leden het verzoek krijgen, zo efficiënt en effectief mogelijk te gaan werken: Dit geldt voor inzet van coördinatie, ondersteuning en besturen: Zie elkaar, voedt elkaar, werk samen op organisatorisch vlak en waar mogelijk op inhoud. Met samen afgestemd beleid 2015-2016 en een doortimmerd jaarplan 2015 zien we de toekomst met vertrouwen tegemoet. Tot slot wil ik graag iedereen die betrokken is bij het RPD, bestuursmatig, professioneel of als vrijwilliger en/of als convenantpartner bedanken voor het vertrouwen in onze keten en de bereidheid om mee de handen uit de mouwen te steken. 7.
ACTIVITEITEN & BEWEEGWIJZER
Koers houden, veranderen en ontwikkelen Ook Activiteiten & Beweegwijzer is in toenemende mate aan verandering onderhevig. Van het informeren en adviseren over en het organiseren van activiteiten, worden we steeds meer meegenomen in de ontwikkelingen van de Wmo. En in ons geval het zgn. ‘voorliggende veld’, voorafgaand aan het moment dat maatwerkvoorzieningen nodig zijn. Enerzijds inzetten op preventie en daarnaast zorgen voor het opvangen van mensen in beginnende kwetsbaarheid. Ter voorkoming van, óf het uitstellen van geïndiceerde zorg of opname. Toch zitten we met onze huidige doelstellingen en activiteiten ook in een flink doorrijdende trein, die we zeker op de rails willen houden, omdat deze de vindplaats zijn voor oudere klanten/bezoekers/deelnemers, die langzaam in conditie achteruit gaan. Anticiperen op ontwikkelingen in de Wmo en daarbij zoeken naar samenwerkingsmomenten met derden, terwijl we zeker de huidige sociale activeringsactiviteiten willen continueren, maar natuurlijk wel - waar nodig - bijstellen. In de omgeving van Activiteiten & Beweegwijzer speelt ook een aantal uitvoeringstaken, zoals coördinatie, begeleiding van stagiaires en vrijwilligers, soms ook betrokkenheid in de uitvoering, administratie, registratie en samenwerkingsoverleggen. Er is een kleine kern aan professionals van op dit moment 2 Fte en ± 150 vrijwilligers in met name de activiteitencommissies en de uitvoering en ondersteuning van activiteiten. Een hele klus, maar een leuke klus, waarbij we ook in 2014 weer veel “samen lachende gezichten” hebben gezien bij het brede spectrum van onze welzijnsactiviteiten. De activiteiten zijn in clusters ingedeeld, waarbij in het schema op de volgende pagina de resultaten/ klantcontacten uit 2014 zijn afgezet tegen die van 2013.
28
Deelname aan activiteiten Fit & Bewegen Leerzaam & Leuk Toneel & Zang Creatief & Handig Ontmoeten & Spel Op stap & Genieten Totaal
2013 22.940 842 2.056 0 3.544 520 29.902
2014 23.273 820 2.374 0 3.006 655 30.128
Onderstaand de klantencontacten uit de georganiseerde vaste activiteiten: - De klanten Fit & Bewegen nemen deel aan 42 actieve wekelijkse beweeggroepen. Deze groepen werden in 2014 allemaal geleid door in totaal 14 verschillende beweegdocenten. - Leerzaam & Leuk zijn de cursussen die we verzorgen, o.a. de computercursussen, de fotografiecursussen en geheugentraining. - De contacten Toneel & Zang hebben betrekking op ons koor de Sunflowers en het variété gezelschap “Spek & Bonen”. - ”Op het gebied van Creatief & Handig zijn er activiteiten zoals o.a. bloemschikken en kaarten maken, maar deze worden als sociëteit-activiteit gegeven en komen terug in de bezoekersaantallen van de steunpunten. - Ontmoeten & Spel betreft met name de vele activiteiten in het kader van o.a. de Solo Actief Samen club en de Scootmobielclub. - Op stap & Genieten wordt gevormd door o.a. museumbezoek, dagtrips en natuurwandelingen. Alle geleverde activiteiten werden zo veel als mogelijk kostendekkend aangeboden. 7 senioren sociëteiten Naast onze geregistreerde clubs en activiteiten dragen wij ook zorg voor 7 senioren sociëteiten. 4 sociëteiten vallen onder ons eigen beheer en 3 sociëteiten zijn elders ondergebracht. In alle sociëteiten is er een activiteitencommissie o.l.v. onze activiteitenbegeleiding, die zorgdraagt voor de invulling van de activiteiten. Hierbij horen het biljarten en de biljartcompetities, het kaarten en de kaartcompetities, spelmiddagen, bingo’s, creatieve clubjes en andere activiteiten, zoals optredens en quizzen. Ook wordt er binnen onze sociëteiten ruimte gefaciliteerd voor clubs van derden. Daarbij zijn er ook, maar mondjesmaat, avondactiviteiten. In 2013 zijn we begonnen met het gedetailleerd registreren van de bezoekersaantallen van de sociëteiten. In 2014 kunnen we de cijfers compleet noemen. Op de volgende pagina vindt u de resultaten.
29
Bezoekers sociëteiten Zoomflat Elsenborch Zonneplein Aen de Fonteyne Meilust Wittenhorst Halsteren ‘t Weike Lepelstraat Totaal
2013 6.324 5.876 6.098 1.953 2.390 6.902 1.900 31.443
1e kw 1.465 1.568 1.650 731 917 1.957 686 8.974
2e kw 1.383 1.800 1.516 946 800 2.098 642 9.185
3e kw 1.302 1.408 1.575 566 318 1.497 784 7.450
4e kw 1.589 2.116 1.718 511 879 2.305 776 9.894
2014 5.739 6.892 6.459 2.754 2.914 7.857 2.888 35.503
Naast onze eigen activiteiten werken we steeds meer samen om gemeenschappelijk activiteiten op te zetten en te ontwikkelen, ter voorkoming van het overlappen van doelgroepen, en om bruggen te bouwen tussen zorg en welzijn en tussen extra- en intramuraal. Dat heeft in 2014 een aantal concrete samenwerkingstrajecten opgeleverd. Overigens trajecten die structureel te noemen zijn, vanuit de gedachte dat losse zaken vaak niet duurzaam zijn. Duurzaamheid en structurele netwerken bouwen is een belangrijk uitgangspunt voor Activiteiten & Beweegwijzer. Integrale dagbesteding Aen de Fonteyne In ons steunpunt Aen de Fonteyne hebben we in gezamenlijkheid met tanteLouise-Vivensis het voortouw genomen tot het vanuit de praktijk van de dag ontwikkelen van een integrale dagbesteding. Met later als extra samenwerkingspartners SDW, GGZWNB, Prisma en S&L-zorg is er in 2014 een prachtig experiment ontwikkeld waarbij doelgroepvermenging en een gevarieerd activiteitenaanbod centraal stonden. Deze twee doelen zijn behaald. De integratie met de wijk en een laagdrempelige opstap naar dagbesteding vanuit de wijk zelf zijn niet gelukt. Dat betekent concreet dat bijna alle klanten uiteindelijk een indicatie voor dagverzorging hebben gekregen en we slechts 2 klanten vanuit het “voorliggende veld” (= niet geïndiceerd) hebben. De inbreng van de stichting vanuit facilitair, personeel en coördinatie-oogpunt is echter wel van een enorme toegevoegde waarde. Daarnaast verwachten wij dat vroeg of laat in de ontwikkeling het voorliggende veld een belangrijke rol gaat spelen in de dagopvang. Wij blijven ons daarom ook in 2015 onverminderd inzetten voor de zaak van de integrale dagbesteding. Daarbij zien we overigens een meer decentrale en meer wijkgerichte opvang als mogelijke optie voor de toekomst. Samenwerking Kunst en Cultuur In 2014 hebben we nadrukkelijk ons samenwerkingsverband met BAS (Bergse Actieve Senioren) en CKB de Maagd verder vorm gegeven. Vanuit ons maandelijks overleg heeft zich een aantal concrete zaken ontwikkeld. Een samenwerking die we als uiterst constructief en plezierig ervaren. We bieden o.a. voor senioren gezamenlijk korting op een deel van het Maagd-programma. De gezamenlijke theatercommissie spant zich hiervoor in. We hebben een jaarlijkse Doe-dag (15 augustus), waarbij genoemde 3 organisaties binnen een plezierige, gezellige en deels sportieve dag, informatie verschaffen en enkele highlights van hun programma laten ervaren in de vorm van workshops. Dit jaar stond daarnaast het 65jarige jubileum van de BAS centraal. 30
In 2014 hebben we 2x een seniorenmiddag (9 april en 10 november) in de Maagd georganiseerd. In het kader van cultuur is ook het variétégezelschap Spek & Bonen (SWO) en het seniorenorkest (CKB) sterk in opmars. Samenwerking BAS Zowel Activiteiten & Beweegwijzer als BAS organiseert activiteiten. En steeds meer voor dezelfde doelgroep: de senioren in de gemeente Bergen op Zoom. De samenwerking hinkt op de gedachte dat we nagenoeg dezelfde doelstelling en doelgroep, i.c. potentiele klanten hebben. BAS is een vrijwilligersorganisatie en Activiteiten & Beweegwijzer heeft een bescheiden professionele basis met veel vrijwilligers. Ook hanteren beide organisaties over het algemeen het uitgangspunt dat activiteiten kostendekkend georganiseerd moeten worden, d.w.z. zonder inzet van subsidiegelden. Er is daarom een voortdurende afstemming tussen bestuur van BAS en de coördinator van Activiteiten & Beweegwijzer. Afstemmen van activiteiten, samen zaken oppakken en sparren in ontwikkelingen en elkaars PR-kanalen gebruiken zijn hoofdlijnen van de samenwerking. Steeds komt ook het onderwerp “ruimtes en accommodaties” terug. We trekken samen op in de gedachtevorming m.b.t. de realisatie van een seniorencentrum. Voorbereidend worden daar steeds wel stappen in gedaan, maar tot concretisering heeft het nog niet geleid. De perfecte samenwerking in deze mag wat ons betreft gaan leiden tot een concretisering. Samenwerking 55+-Actiefloket en VIP Vanuit de samenwerking met de ouderorganisaties, verenigd in de stichting OOBOZ is in 2014 het 55+-Actiefloket verder vormgegeven. Het loket verzamelt zo veel als mogelijk informatie over activiteiten voor senioren. Dit op alle gebied, zoals Fit & Bewegen, Kunst & Cultuur, Ontmoeten & Spel, enz. Het gaat om eenmalige activiteiten en structurele terugkomende bijeenkomsten en lessen. Via in toenemende mate coöperatieve relaties met aanbieders van activiteiten wordt de informatie steeds omvangrijker en completer. Alle informatie wordt vastgelegd op de website www.55plusactiefboz.nl. In 2014 is er gewerkt aan een nieuwe website. Januari 2015 is deze online gegaan. Naast de website is er de mogelijkheid om het loket op woensdagochtend te bezoeken bij Vraagwijzer voor persoonlijke informatie en advies. Er zijn 6 vrijwilligers betrokken bij het loket. Activiteiten & Beweegwijzer coördineert en levert administratieve ondersteuning. De website mag rekenen op succesvolle bezoekersaantallen. Het fysieke loket blijft hierbij achter.
2012 (vanaf september) 2013 2014
Bezoekers aantallen website 2.964 6.868 8.212
31
Bezoekers loket 14 20 22
Afrondend In 2014 hebben we nadrukkelijk klaargestaan voor onze klanten en onze activiteiten zoveel als mogelijk overeind gehouden. We kunnen stellen dat dat gelukt is. In 2014 hebben we ook nadrukkelijk meegedacht en meegewerkt aan ideeën over samenwerking en ontwikkelingen. We hebben daar ook steeds een coördinerende en facilitaire rol in mogen vervullen. Wel steeds vanuit de gedachte dat het gaat om het ondersteunen van het welzijn van de burgers van Bergen op Zoom en daarom willen we: zo veel mogelijk iedereen lichamelijk en sociaal in beweging houden. In 2015 zullen de koers en basishouding niet anders zijn. Al realiseren we wel dat de wereld om ons heen verandert. Daarbij hebben we een taak om met steeds meer senioren in de gemeente en minder middelen, onverminderd met veel blije gezichten mensen te verbinden en te voorzien van een breed scala aan activiteiten. Dit alles in een goede balans tussen professionele coördinatie en ondersteuning en heel veel gemotiveerde uitvoerende vrijwilligers. Een taak die er niet gemakkelijker op wordt.
Hans de Rooij, coördinator Activiteiten & Beweegwijzer
8. ZELFSTANDIGHEID ONDERSTEUNENDE DIENSTEN Maaltijdendienst De maaltijdendienst levert elke klant eenmaal per week zijn bestelde koel-verse maaltijden aan, die 9 dagen in de koelkast houdbaar zijn. Na bereiding in de eigen magnetron wordt een complete maaltijd gebruikt zonder uitgebreide voorbereiding. Wekelijks wordt door in totaal 30 vrijwilligers een zestal routes binnen de gemeente Bergen op Zoom gereden om de maaltijden te bezorgen. 2014 was een jaar met veel meer stabiliteit in het klantenbestand. Wellicht dat het overslaan van de jaarlijkse prijsaanpassing een daling in het eerste kwartaal voorbleef. Het aantal soepen en maaltijden bedroeg respectievelijk 6.687 (2013: 7.144) en 29.612 (2013: 26.981). Een daling van zo’n 6% in de soepen maar een groei van bijna 10% waar het hoofdmaaltijden betreft. De bruto omzet was meer dan € 147.000,- (2013: € 135.000,-), wat ook weer een stijging van bijna 9% betekent. De almaar stijgende kostprijzen van grondstoffen geven voor 2015 een prijsstijging aan van 4,2%. Het eetpunt in de Zoomflat staat model voor wat we kunnen bieden; de opzet is zeer goed bevallen bij de deelnemers en is een toonbeeld van wat vrijwilligers kunnen betekenen. 32
Per september 2012 hebben we een nieuwe koelauto in gebruik genomen en de bestaande, oude, koelauto opgeknapt als reserve en om tijdens feestdagen twee routes tegelijkertijd te kunnen rijden. Deze heeft in 2014 bewezen van groot belang te zijn tijdens onvoorzien onderhoud. Daarnaast wordt de nieuwe koelwagen ook door de Stichting Welzijn Ouderen in Steenbergen gebruikt. Personenalarmering De personenalarmering is een vorm van alarmering, die uitgaat van een centrale melding bij de alarmcentrale Erasmusbrug/Zorglijn in Rotterdam, opgevolgd door een van de drie mantelzorgers, die na melding bij de klant polshoogte gaat nemen en hulp biedt om verder escaleren te voorkomen. Naast deze sociale alarmeringsvariant is er ook een professionele alarmopvolging, die - in samenwerking met tanteLouise-Vivensis - een mobiel verpleegkundig team inschakelt bij alarmoproepen. In 2014 is in het eerste kwartaal de wederkerende lichte teruggang in het aantal klanten uitgebleven. Wellicht dat ook hier de uitgestelde prijsaanpassing een positieve invloed heeft gehad. Eind 2014 is voor deze dienst toch besloten een prijsverhoging door te voeren, gezien de gestegen kosten voor diensten en apparatuur en de nieuwe btw-plichtigheid. In totaal werden gedurende het jaar 713 (2013: 685) verschillende klanten ondersteund met personenalarmering, een stijging met 4%. De bruto omzet was meer dan € 84.000,- (2013: € 80.000,-), die daarmee 5% gestegen is. . De professionele personenalarmering is qua aantal sterk gestegen met 10% en eind 2014 boven de 440 gekomen (2013: 400). In goede samenwerking met het Mobiel Verpleegkundig Team van tanteLouise-Vivensis en de woningstichting Stadlander wordt gezorgd voor een snelle en adequate opvolging en zorgverlening. In totaal worden de aansluitingen van meer dan 920 klanten in de regio Brabantse Wal administratief en technisch ondersteund, mede ten behoeve van onze collega’s in Steenbergen en Woensdrecht. Wekelijks worden alle installaties door automatische meldingen en raadpleging van de systemen van de alarmcentrale in Rotterdam gecontroleerd, gecorrigeerd of preventief vervangen. Oudere analoge apparatuur wordt stelselmatig vervangen door digitale. Nieuwe ontwikkelingen in de markt worden nauwlettend gevolgd en getest, soms in samenwerking met woningbouwcorporaties en leveranciers zelf om zo continuïteit en vernieuwing te garanderen.
Vervoersdienst Plusbus Halsteren en Lepelstraat De exploitatie van de Plusbus is dusdanig sterk teruggelopen dat deze dienstverlening met ingang van 1 april 2014 is gestopt, na uitvoerige communicatie richting de (regelmatige) klanten en na aanbieding van alternatieven en persoonlijke ondersteuning.
33
Informatie en Communicatie Technologie (ICT) Wat onze bedrijfssoftware aangaat, zijn de aanpassingen voor de ondersteuning van Europese incasso’s (SEPA) succesvol ingevoerd in ons ERP-programma SWOffice. In april 2014 is begonnen om alle incasso’s middels Euro-incasso in te dienen. Sinds begin 2013 kunnen onze vrijwilligers zich identificeren met een plastic (credit)kaartje met daarop onze bedrijfsgegevens en pasfoto en naam van de vrijwilliger. Alle klanten worden dan ook regelmatig aangemoedigd dit te controleren tegenover de legitimatiebewijzen van de vrijwilliger in kwestie. Tenslotte worden ter ondersteuning van de Stichting Aan Zet Bergen telefonie-, office-productivity- en diverse netwerkdiensten aangeboden door onze stichting.
Frans Hellemons, coördinator zelfstandigheid ondersteunende diensten
9. SERVICEVERLENING AAN DERDEN Relaties naar derden De stichting speelt op basis van haar expertise een “belangrijke” rol in het kader van beleidsadvisering van gemeenten, andere organisaties en samenwerkingsverbanden, zoals uit al het voorgaande gemeld door de coördinatoren blijkt. Daarnaast benoemen we hieronder nog een paar nadrukkelijke samenwerkingsmomenten. Overleg Ouderenorganisaties Bergen op Zoom (OOBOZ) Na het opheffen van de Ouderen Advies Raad (OAR) zijn sommige “adviestaken” overgenomen door het OOBOZ. Een paar van de OAR-leden participeert vanwege haar expertise ook in dit samenwerkingsverband. De nadrukkelijke opdracht die het OOBOZ zich stelt is “gezamenlijke belangenbehartiging”, nog eens nadrukkelijker dan voorheen nu de Ouderen Advies Raad zich heeft opgeheven, om problemen van ouderen bij de politiek en organisaties in beeld te houden en te brengen. De coöperatie tussen onze stichting en de ouderenorganisaties Bergse Actieve Senioren (BAS, onderdeel van KBO Brabant), Katholieke Bond voor Ouderen (KBO) Halsteren, KBO Lepelstraat, ANBO en PCOB is duidelijk verbeterd en geïntensiveerd in de achterliggende jaren. Kerngroep blinde en slechtziende ouderen en het Netwerk voor blinde en slechtziende senioren van de stichting WéViGé. Deze kerngroep streeft ernaar een specifiek hulpverleningsnetwerk voor blinde en slechtziende ouderen op te zetten en te laten functioneren; hierin vervult de Stichting Wévigé (Welzijn Visueel Gehandicapten) een centrale rol, vanwege haar bekendheid met de doelgroep en de bijzondere beperkingen die deze ervaart. Centrale taken zijn het (doen) organiseren van voorlichtingsactiviteiten en belangenbehartiging, waar het gaat om specifieke beperkingen van de doelgroep. Gezamenlijk met Visio zijn er diverse voorlichtingsmomenten georganiseerd in 2014. 34
Facilitering van organisaties en burgerinitiatieven In toenemende mate wordt door vrijwilligersorganisaties, ouderenorganisaties e.a. een beroep gedaan op de stichting voor facilitaire ondersteuning via het bieden van ruimte voor haar vergaderingen, ontmoetingsbijeenkomsten voor leden, cursussen e.a. De vraag hiernaar is het afgelopen jaar extra onder druk komen te staan door het sluiten van een aantal wijkcentra. We moeten steeds vaker nee gaan verkopen aan groepen die gebruik willen maken van onze ruimtes. Overdag is de rek er helemaal uit, ’s avonds is er nog wel ruimte, alleen is verhuren dan moeilijker i.v.m. het regelen van beheer. Waar we kunnen helpen, daar helpen we. Van deze ondersteuning maakten gebruik: - Ouderenorganisaties BAS, ANBO en haar samenwerkingsverband OOBOZ - Activiteitengroepen van de Zonnebloem - Telefooncirkel Rode Kruis - Lady soos oost - Computercursuswerk - Afstemmingsoverleg ouderenwerk - Consultatieplatform Ouderenmishandeling - Alzheimercafé - Stichting Visio - Baptistenkerk - TWB Thuiszorg met Aandacht - Groei en Bloei - Stichting Aan Zet - Mantelzorgondersteuning - Diverse bewonerscommissies - Huurdersbelangenvereniging - EHBO Bergen op Zoom - Abvakabo
Drs. Katja Keuning-Kley, coördinator interne bedrijfsdienst4
10. OP WEG NAAR 2015 EN VERDER Gezien de ontwikkelingen in de nabijheid van de stichting, maar ook in een ruimere area daaromheen zullen alle zeilen bijgezet moeten worden om de nieuwe “Wet maatschappelijke ontwikkeling”(Wmo) in de gemeente Bergen op Zoom en omgeving handen en voeten te geven. Dat kan echter alleen wanneer we de participatiesamenleving kunnen revitaliseren, nadat die jarenlang wel “ingedut” leek te zijn door individualisering en het feit dat in het kader van de zorg “de bomen tot de hemel leken te groeien”. Handen uit de mouwen steken, elkaar bijspringen was eigenlijk niet meer nodig. “De zorg was er toch, en daar hadden we recht op”, om het maar heel simpel uit te leggen. Dit hernieuwde appèl op de samenleving, die weer oog moet krijgen voor elkaar en in bijzonder voor kwetsbaar wordende mensen in onze directe nabijheid, zal niet automatisch tot stand komen, maar zal ondersteund en begeleid moeten worden. De “intrinsieke motivatie” moet weer aangesproken worden, geprikkeld i.p.v. “afgedwongen”, anders gaat dit proces niet tot optimale resultaten komen. ------------------------35
3
Het zal gaan om de wijze waarop de boodschap gebracht wordt aan de samenleving, ook al snapt iedereen dat de overheden niet anders kunnen dan “de tering naar de nering zetten”, om het maar heel simpel uit te drukken. Onze stichting wil graag in partnership met andere welzijnsorganisaties, en waar mogelijk en nodig ook de zorgorganisaties binnen de gemeente en de andere Brabantse Wal gemeenten, haar (vrijwillige) medewerkers en ondersteunende diensten inzetten om het proces om de burgers weer (en nog meer) betrokken te laten zijn op elkaar, te bevorderen, te faciliteren en te begeleiden als dat nodig is. Tijdens alle overleggen in de achterliggende jaren is er een grote bereidheid gebleken om samen de hand aan de ploeg te slaan als het gaat om uitwerkingen van plannen en opdrachten in het kader van de transities, welke in bijzonder het grotere appèl op de samenleving nodig gaan maken. De bereidheid om te oefenen, te experimenteren met nieuwe samenwerkingsopdrachten (bijvoorbeeld in het kader van integrale dagondersteuning) was en is groot, tot aan het moment dat er nu – en anders begin 2015 – keuzes gemaakt moeten worden. Iedereen is er nu van doordrongen dat 1 en 1 drie kan worden, wanneer we elkaar en onze functies complementair willen laten zijn. Nadat het bestuur al eerder aankondigde dat zij graag een proces in wil gaan om te komen tot verdere (en ver)gaande samenwerking met de haar aanpalende welzijnsorganisaties in Bergen op Zoom, waarbij gedacht werd aan de Stichtingen Traverse en Aan Zet, omdat het bestuur gelooft in een groter rendement van de elkaar aanvullende functies, zijn de gesprekken in 2014 geïntensiveerd in deze en gaan hopelijk in 2015 resulteren in een bestuurlijke fusie en geleidelijk aan een versmelting van functies. Omdat hiervoor alle energie nodig zal zijn, met wellicht ook herijking van de activiteiten, functies en diensten en het bijeenbrengen van de verschillende culturen die moeten integreren, wil het bestuur haar andere ambities voor 2015 beperken tot het uitvoeren van de activiteiten, zoals al jaren gecontracteerd. In het transformatieproces van de organisaties moet alle zorgvuldigheid betracht worden. Het bestuur wil natuurlijk wel nadrukkelijk enthousiast samenwerkingspartner op “de werkvloer” zijn en blijven in de huidige omgeving, waarbij we de volgende voorbeelden willen duiden: Mantelzorgondersteuning Bergen op Zoom Het samenwerkingsproject van onze stichting met Vraagwijzer Bergen op Zoom en tanteLouise-Vivensis blijkt de vraag om ondersteuning en activiteiten niet meer aan te kunnen. Er wordt in toenemende mate gesignaleerd dat er behoefte is aan een klankbord, een arm om de schouder voor mantelzorgers, aan goede digitale en schriftelijke informatie, aan ontmoeting, lotgenotencontact en respijtzorg (zowel individueel als in groepsverband), waardoor het bestuur graag een urenuitbreiding zou willen zien. Daarnaast hoopt het bestuur dat ook de ervaringen van het steunpunt betrokken zullen worden in het ontwikkelen van specifiek beleid in deze, zoals de Wmo aangeeft.
4
Met dank aan dhr. Albert Joosen voor de personeelsfoto’s.
36
Ouderenmishandeling Rond ouderenmishandeling bestaat nog steeds een taboe, zo blijkt voortdurend. Er moet ingezet blijven worden op het bespreekbaar maken van dit onderwerp. Daartoe voelt onze coördinator zich steeds geprikkeld en heeft daarbij nadrukkelijk steun van de “aandachtsfunctionarissen” vanuit de (zorg)instellingen, wanneer bij het meldpunt, i.c. Vraagwijzer Bergen op Zoom, een signaal in deze zin wordt binnengebracht en zo spoedig mogelijk – eerder nog gisteren dan vandaag – casusoverleg wordt georganiseerd om tot een adequate actie te kunnen besluiten. Regionaal Platform Dementieondersteuning (RPD) Dementie gaat op termijn, zo is de verwachting van de Wereld Gezondheids Organisatie, volksziekte nummer 1 worden of het moet zijn dat er een moment komt dat de deus ex machina wordt gevonden om de ziekte van Alzheimer te voorkomen, dan wel zodanig te remmen dat voor véél langere tijd zo optimaal mogelijk thuis verder leven mogelijk wordt. Al jaren bestaat er een samenwerkingsverband in deze waarbinnen de Alzheimercafés worden georganiseerd, scholingsprogramma’s ontwikkeld en aangeboden en er goede informatie (zowel fysiek, schriftelijk en digitaal) wordt geboden en ook lotgenoten-ontmoeting wordt gefaciliteerd. Het bestuur is blij dat de directeur van onze welzijnsstichting voorzitter mag zijn van het RPD, waar tot nu toe primair de ziekte en de adequate zorg in het middelpunt van de belangstelling stonden. Hoe dan ook, in welke omstandigheid dan ook gaat het om het welzijn van de burgers; welzijnsbevordering en instandhouding hiervan, dáár moet het hier om gaan. Daarom wil ons bestuur ook van harte meewerken om een dementievriendelijk gemeenschap te worden en daar haar medewerkers en voorzieningen op inzetten. Vroegsignalering kwetsbare ouderen Het bestuur is zeer enthousiast over de ontwikkelingen in het kader van het proces vroegsignalering kwetsbare ouderen, naar voorbeeld van best practices in de regio Roosendaal. Het vroegtijdig signaleren van kwetsbaarheid en een adequate follow-up daarvan kan op termijn heel veel zorg (en zorgen) voorkomen. In dat enthousiasme ondersteunt het bestuur de medewerkers/ouderenadviseurs van harte om een rol te vervullen in de Multidisciplinaire overleggen (Mdo’s) bij de huisartsen, omdat zij met de “welzijnsbril” mee kunnen kijken naar signalen van kwetsbaarheid die ingebracht worden en met hun sociale kaart en de bekendheid met de netwerkpartners in de bagage vrij direct een handreiking bieden m.b.t. de gesignaleerde kwetsbaarheid. Vanwege de werkdruk wordt in overleg met Traverse gekeken op welke wijze maatschappelijk werkenden in deze kunnen bijspringen of overnemen. Cliëntvertegenwoordigers Het bestuur hecht er aan om te benadrukken dat zij zich bij de uitvoering van het werk, maar ook al eerder bij het formuleren van beleid wil laten inspireren door de contacten met de vertegenwoordigers van ouderen, zoals zij zijn verenigd in de stichting Overleg van Ouderenorganisaties Bergen op Zoom (OOBOZ), de Alzheimervereniging West Brabant en het kleurrijke palet aan vrijwilligersorganisaties en verenigingen, zoals die ook nabij gebracht worden via het Vrijwilligers Informatiepunt. 37
Vrijwilligers informatiepunt (VIP) Het samenwerkingsverband VIP, althans de stuurgroep, met vertegenwoordigers van onze stichting, Traverse, tanteLouise-Vivensis en Samen in de Regio, wil ook in de nabije toekomst fungeren als vliegwiel om matches te maken rond vrijwilligers. Vraag en aanbod van individuele vrijwilligers en burgers, maar ook vragen van verenigingen organisaties, clubs moeten bijeengebracht worden. Daarbij is te denken aan spreekuren, website en sociale media, maar ook aan het inventariseren van behoefte aan scholingen en het coördineren en desgewenst ook organiseren van activiteiten in deze. Daardoor moet er m.b.t. deskundigheidsbevordering een integraal en elkaar aanvullend aanbod mogelijk worden. De nieuwe participatiewet brengt daarnaast voor de gemeente ook een extra uitdaging met zich mee en het samenwerkingsverband VIP wil graag samen optrekken met de medewerkers van de Intergemeentelijke Sociale Dienst om te komen tot motiveringstrajecten van mensen in een uitkering en het zoeken naar mogelijkheden om een maatschappelijke bijdrage te laten leveren door mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. Preventie Belangrijke speerpunten in deze zijn voor de stichting: de voorlichtingsbijeenkomsten die de ouderenadviseurs samen met Vraagwijzer en medewerkers van Activiteiten & Beweegwijzer verzorgen, maar ook het brede scala aan beweeg- en ontmoetingsactiviteiten en het ondersteunen van het informatieloket 55+-Actief en de zeer constructieve samenwerking met de belangenorganisaties, in bijzonder de Bergse Actieve Senioren (BAS), ook in combinatie dikwijls met CKB/De Maagd, moeten gemeld worden als belangrijke media om sociaal te verkeren en daardoor actief en vitaal te blijven. Het bestuur wil in deze context ook nadrukkelijk noemen dat zij loyaal mee wil blijven werken aan het bieden van activiteiten in de sfeer van de dagondersteuning en begeleiding, zoals die vanaf 1 januari 2015 onder de vigeur van de nieuwe Wmo tot de verantwoordelijkheid van de gemeente behoren. De steunpunten van ouderen, welke beheerd worden door medewerkers van de stichting kunnen inmiddels probleemloos opengesteld worden voor alle burgers die laagdrempelig activiteiten moeten kunnen ontwikkelen op basis van eigen burgerkracht, dan wel daarbij ondersteund of bij de hand genomen door vrijwilligers en professionele begeleiders. De steunpunten kunnen/moeten als gesubsidieerde voorzieningen ingebracht worden ten behoeve van activiteiten in het voorliggende veld, vóórdat maatwerkvoorzieningen voor kwetsbare burgers nodig zijn. Sociale ontmoeting Al jaren kent de stichting een breed scala aan ontmoetingsactiviteiten, bijna allemaal volledig zelfstandig georganiseerd door vrijwilligers (slechts beperkte uren professionele activiteitenbegeleiding is gewenst) in de 4 steunpunten voor ouderen in Bergen op Zoom en De Wittenhorst in Halsteren en ’t Weike in Lepelstraat. Zo ontmoeten honderden mensen elkaar zeer actief, dan wel “consumerend” wat door de vrijwilligers daar wordt aangeboden. Bewegen en ontmoeten In het kader van preventie mogen we niet onvermeld laten dat er honderden ouderen wekelijks “in de benen komen”, via een brede waaier van beweeg- en dansactiviteiten. Belangrijk in het kader van ondersteuning van de gezondheid, dat is evident, maar ook de sociale ontmoeting speelt een rol. Uitkijken naar de volgende bijeenkomst is belangrijk, maar ook de tussentijdse vriendschappelijke afspraken zijn belangrijk in deze. 38
Afrondend Tenslotte willen bestuur en haar medewerkers uitdragen dat zij zoveel mogelijk de activiteiten, diensten en producten willen gaan openstellen voor de gehele samenleving, wetend dat leeftijd geen uniek criterium meer mag en kan zijn voor haar aanwezigheid/haar bestaan. Het “voorliggende veld” in het kader van de Wmo vraagt om verbreding, vermenging van doelgroepen, integraliteit en de stichting is er klaar voor om daar samen met andere aanpalende organisaties een rol in te willen vervullen. We hebben heel veel kwalitatieve inbreng en ook heel veel maatschappelijk kapitaal via de honderden vrijwilligers te leveren, zo is de overtuiging. Het bestuur is zich bewust van het feit dat zij veel tijd heeft gevraagd van de lezers van deze terugblik over 2014, maar is van mening dat zij de werkzaamheden van al haar (vrijwillige) medewerkers op deze wijze heeft moeten presenteren vanwege de omvang, maar vooral vanwege hun inzet en betrokkenheid. Wij zijn trots op de prestaties over 2014 en kijken met vertrouwen naar de toekomst, vol met nieuwe uitdagingen.
Vastgesteld in de bestuursvergadering van 7 april 2015
W.C. van Breda, voorzitter
H. Hoeben, secretaris/penningmeester
39
40
