Stichting Pensioenfonds De Fracties

Stichting Pensioenfonds ‘De Fracties’

Stichting Pensioenfonds ‘De Fracties’ Hogeweg 1, 1521 AZ Wormerveer Postbus 4, 1520 AA Wormerveer Telefoon: 075 - 629 29 11 Telefax:

075 - 628 94 55

Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel Amsterdam onder nummer 34193355

Verslag over het boekjaar 1-1-2007 t/m 31-12-2007

2

Inhoud

Pagina Bestuur en organisatie

5

Meerjarenoverzicht

7

Bestuursverslag Algemeen Beleggingen

9 13

Jaarrekening Balans per 31 december

16

Staat van baten en lasten

18

Kasstroomoverzicht

20

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

21

Financiële risico’s

22

Toelichting op de balans

24

Toelichting op de staat van baten en lasten

29

Overige gegevens Gebeurtenissen na balansdatum

33

Beschikbare premieregeling

33

Financiering

33

Resultaatbestemming

33

Uitvoering

33

Actuariële verklaring

34

Accountantsverklaring

35

Bijlagen

Stichting Pensioenfonds ‘De Fracties’ Jaarverslag 2007

Beleggingsoverzicht

37

Begrippenlijst

38

3

4

Bestuur en organisatie

Bestuur per 31 december Werkgeversvertegenwoordigers J. Kogenhop E. van Dijk H.M. Omvlee

voorzitter (t/m 31 december 2007) voorzitter (vanaf 1 januari 2008) plaatsvervangend voorzitter

A.F.P. Voet Werknemersvertegenwoordigers R.J.T. Imming A.M. van der Stelt

secretaris plaatsvervangend secretaris

J.C.J. Verhaart Organisatie Vermogensbeheerder Administrateur Accountant Actuaris Uitvoerder DC regeling Herverzekering


Barclays Global Investors, Londen AZL N.V., Heerlen KPMG Accountants N.V., Utrecht Watson Wyatt B.V., Amsterdam ING Investment Management, Den Haag Zwitserleven, Amstelveen

5

6

Meerjarenoverzicht

2007

2006

2005

2004

2003

Actieve deelnemers

410

381

376

358

347

Gewezen deelnemers

125

102

73

46

25

Pensioengerechtigden

15

12

6

6

0

28.656

33.212

28.745

24.536

0

458

401

229

0

Voorziening pensioensparen ING

1.039

809

0

0

0

Algemene reserve

13.285

9.629

15

-2.937

-4.138

Bijdragen voor risico fonds en risicodeelnemers

4.809

4.525

4.814

4.542

4.115

Pensioenuitkeringen eigen rekening

194

73

4

4

4

Aantallen

Financiële gegevens (in duizenden euro) Voorzieningen voor risico fonds Voorziening pensioenverplichtingen (inclusief pluspensioen en spaarjaren)

29.988

*

Overige technische voorziening Voorziening toekomstige aanpassing sterftetafels Voorziening voor risico deelnemers

Beleggingen

*)

Belegd vermogen

41.618

38.978

33.433

25.550

3.746

Directe en indirecte beleggingsopbrengsten

541

1.229

3.065

1.512

858

Rendement op basis van total return

1,2%

3,3%

11,1%

7,8%

1,3%

Dekkingsgraad

144%

133%

100%

90%

83%

*

2007 is op basis van het FTK en bijbehorende marktrente, voorgaande jaren is op basis van de APP met voor 2006 4% als rekenrente, de eerdere jaren op basis van 2,75% rekenrente.


7

8

Bestuursverslag

Algemeen

Over pensioengrondslag B wordt pensioen opgebouwd in

Dit is alweer het vijfde jaarverslag van Stichting

een zogenaamde beschikbare premieregeling waarbij de

Pensioenfonds “De Fracties”.

premie wordt bepaald aan de hand van een leeftijdsstaffel.

Het jaar 2007 stond in het teken van de voorbereidingen

Voor het aanwenden van de premies heeft de deelnemer

die getroffen moesten worden om per 1 januari 2008 aan

de keuze uit een aantal beleggingsfondsen bij de uitvoer-

de eisen van de nieuwe Pensioenwet te kunnen voldoen.

der van deze regeling, ING Investment Management. Het

Deze pensioenwet heeft invloed op onze statuten, het

opgebouwde pensioenkapitaal wordt bij het bereiken van

pensioenreglement, ons deskundigheidsplan, de ABTN en

de pensioendatum door de deelnemer aangewend voor

de Uitvoeringsovereenkomst. Daarnaast is er in het kader

een ouderdomspensioen en een nabestaandenpensioen.

van de PensionFund Governance onder andere gewerkt aan het opstellen van een klachten- en geschillenregeling

Deelnemers die op 1 januari 2005 in dienst waren en des-

en het samenstellen van een verantwoordingsorgaan.

tijds 55 jaar of ouder waren, hebben er voor kunnen kiezen

Dit betekent dat het een jaar is geweest waarin veel wijzi-

om de pensioenregeling te behouden zoals die tot en met

gingen zijn voorbereid die in 2008 worden ingevoerd.

31 december 2005 gold.

In juli 2007 zijn voor de eerste keer de statuten aangepast

Het partnerpensioen bedraagt 65% van het te bereiken

sinds de oprichting. Daarnaast is het pluspensioen voor

ouderdomspensioen dat is opgebouwd na 1 januari 2006,

deelnemers jonger dan 55 jaar afgekocht inclusief een

op basis van pensioengrondslag A en B. Voor deelnemers

rendementvergoeding.

die voor 1 januari 2006 deelnemer waren in pensioenregeling 2003 is een nabestaandenpensioen op risicobasis

Pensioenregeling

verzekerd.

Pensioenreglement 2006 bevat een zogenaamde Middelloonregeling een excedent beschikbare premie-

Bestuur

regeling voor de werknemers van Loders Croklaan B.V., IOI

Het bestuur is verantwoordelijk voor de uitvoering van de

Loders Croklaan Oils B.V.en Lipid Nutrition B.V.

pensioenregeling en bestaat uit drie vertegenwoordigers

De pensioenleeftijd is 65 jaar. Als salarisgrondslag wordt

van werknemerszijde en drie vertegenwoordigers van

gehanteerd het bij de werkgever geldende feitelijk ver-

werkgeverszijde. Medio 2007 trad Paolo Visintainer (verte-

diende salaris, vermeerderd met de vakantietoeslag van de

genwoordiger van werkgeverszijde) uit dienst en werd in

deelnemer en eventuele verdere als vast te beschouwen

het bestuur opgevolgd door Hans Omvlee. In het najaar

uitkeringen uit hoofde van het dienstverband. De salaris-

van 2007 keerde Arnold Voet (vertegenwoordiger van

grens voor 2007 bedroeg € 53.907 en de franchise

werkgeverszijde) terug uit Amerika waardoor hij weer een

€ 11.872. De regeling kent twee pensioengrondslagen.

actieve rol in het bestuur is gaan vervullen. In het verslag-

Pensioengrondslag A is gelijk aan de salarisgrondslag

jaar kwam het bestuur acht keer bijeen. Per 1 januari 2008

gemaximeerd op de salarisgrens minus franchise en

is Hans Kogenhop (Voorzitter en vertegenwoordiger van

pensioengrondslag B aan de salarisgrondslag minus de

werkgeverzijde) met pensioen gegaan en opgevolgd door

salarisgrens. De deelnemer bouwt ieder jaar 2,25% over

Erica van Dijk.

pensioengrondslag A aan ouderdomspensioen op.


9

Beheersing van risico’s

Financiële positie

Stichting Pensioenfonds De Fracties heeft de administratie

Het belegde vermogen bedraagt per 31 december 2007

uitbesteed aan AZL.

€ 41 miljoen. Over het gehele jaar werd een rendement op

De overeenkomst tot dienstverlening bevat een omschrij-

de beleggingen gehaald van 1,2%.

ving van de taken en bevoegdheden van AZL. De

Alhoewel dit rendement ten opzichte van de resultaten

administratie van het fonds omvat de (pensioen)aanspr

in de voorgaande jaren (2006: 3,3% en 2005: 11,1%) aan-

akenadministratie, de deelnemersadministratie, de uitke-

zienlijk lager is, is de dekkingsgraad fors toegenomen van

ringenadministratie en de financiële administratie.

133% naar 144%. Dit wordt veroorzaakt doordat we sinds

Ieder kwartaal rapporteert de administrateur aan het

2006 de vaste rekenrente van 4% hebben losgelaten, zoals

bestuur over de voortgang van de

dit ook volgens de gewijzigde voorschriften op grond

administratieve uitvoering. Knelpunten, klachten en voor-

van het financieel toetsingskader wordt voorgeschreven.

stellen tot afhandeling daarvan vormen onderdeel van

De marktrente die nu wordt toegepast was per jaareinde

deze rapportage. AZL ontving over 2007 een SAS-70 Type II

4,8%, wat een positief effect had op de dekkingsgraad. Een

verklaring.

negatief effect op de dekkingsgraad is het feit dat door de toenemende leeftijd van de Nederlandse bevolking

Stichting Pensioenfonds De Fracties heeft het vermogens-

de overlevingstafel geactualiseerd moest worden. Deze

beheer uitbesteed aan Barclays Global Investors. Met deze

beide effecten en het licht positieve rendement over 2007

partij is een vermogensbeheerovereenkomsten gesloten,

hebben geleid tot een stijging van onze dekkingsgraad tot

waarin de beleggingsrestricties zijn uitgewerkt. Deze beleg-

144%.

gingsrestricties zijn een gedetailleerde en concrete uitwerking van de verder in deze paragraaf genoemde restricties.

De feitelijke ontvangen premie over 2007 bedraagt

De vermogensbeheerder bewaakt middels haar risico-

€ 4,61 miljoen. De kostendekkende premie voor 2007

managementsysteem de beleggingsportefeuille zodat

bedraagt € 2,77 miljoen en is als volgt samengesteld:

deze steeds voldoet aan bedoelde restricties. Comingservice (incl. riscokoopsom)

1.828.000

Het bestuur van de stichting toetst op basis van de rap-

Solvabiliteitsopslag

417.000

portages van de vermogensbeheerders of voldaan wordt

Premies risicodekking

347.000

aan de overeengekomen beleggingsrestricties. Het bestuur

Opslag uitvoeringskosten

173.000

bewaakt tevens het voldoen aan wet- en regelgeving. De beleggingsrisico’s bestaan voornamelijk uit koersrisico,

_________ Kostendekkende premie

2.765.000

renterisico, kredietrisico en valutarisico. Het door het bestuur van de stichting gevoerde beleid ten

Toeslagenbeleid

aanzien van de risico’s wordt op de pagina’s 22 en 23 verder

In het pensioenreglement 2006 is het toeslagenbeleid

uiteengezet.

nauwkeurig omschreven in artikel 9. Belangrijk is om nog eens te benadrukken dat het om een voorwaardelijke

Periodiek worden de onderkende risico’s geëvalueerd door

indexering gaat, hetgeen inhoudt dat alleen geïndexeerd

het bestuur en worden, indien nodig, wijzigingen aange-

wordt indien de financiële middelen van het fonds dat

bracht in de risicobeheersing.

toelaten. Het toeslagpercentage wordt jaarlijks per 1 januari door het bestuur vastgesteld, met inachtneming van het bepaalde in lid 4 van artikel 9. Voor actieve deelnemers geldt maximaal het percentage van de Loders Croklaan loonindex. Voor gewezen deelnemers en gepensioneerden geldt het percentage van het consumentenprijsindexcijfer met een maximum van het toeslagpercentage van de

10

actieve deelnemers. Gezien de financiële situatie van het fonds zal het bestuur de indexatie per 1 januari 2008 voor de actieve deelnemers vaststellen op 4,03% en voor gewezen deelnemers en gepensioneerden op 1,48%. Beleid 2008 Met ingang van 2008 is een aantal wijzigingen in de pensioenwetgeving van kracht. Daarom zijn er in 2007 en het 1e kwartaal van 2008 diverse vernieuwingen doorgevoerd. Zo is de uitvoeringsovereenkomst, voorheen de financieringsovereenkomst, herzien en zijn de statuten wederom gewijzigd. In het kader van Goed Pensioenfondsbestuur is er een klachten- en geschillenregeling vastgesteld alsmede een reglement voor het verantwoordingsorgaan en een reglement voor de (externe) visitatiecommissie, die een keer in de drie jaar het functioneren van het bestuur moet beoordelen. Het verantwoordingsorgaan beoordeelt jaarlijks het beleid van het pensioenbestuur en bestaat uit afgevaardigden van deelnemers, gepensioneerden en van de werkgever. De volgende personen zijn hiertoe benoemd: Loek Favre (namens werkgever), Wim Dekker (namens de deelnemers) en Joke ten Wolde (namens de pensioengerechtigden). Het verantwoordingsorgaan zal voor de eerste keer over boekjaar 2008 haar bevindingen rapporteren. In het kader van het terugdringen van het renterisico en de inflatiegevoeligheid is begin 2008 ongeveer 50% van het totale vermogen afgedekt voor renterisico en 30% van het totale vermogen afgedekt tegen inflatie gevoeligheid. Contacten met De Nederlandsche Bank In 2007 heeft het bestuur geen overleg gehad met de toezichthouder. Dwangsommen, boetes, aanwijzigingen en bewindvoering In het verslagjaar zijn het fonds door de toezichthouder geen boetes of dwangsommen opgelegd, heeft de toezichthouder het fonds geen aanwijzing gegeven om binnen een bepaalde termijn een door de toezichthouder aangegeven gedragslijn te volgen en heeft de toezichthouder niet verzocht om aanstelling van een bewindvoerder.


11

Verzekerdenbestand

Actieve

Gewezen

deelnemers Stand per 31 december 2006

Pensioen-

deelnemers gerechtigden

381

102

12

Mutaties door:

*)

– Nieuwe toetredingen

62

0

0

– Ontslag met premievrije aanspraak

-29

29

0

– Waardeoverdracht

0

-6

0

– Ingang pensioen

-4

0

3

– Overlijden

0

0

0

– Andere oorzaken

0

0

0

Mutaties per saldo

29

23

3

Stand per 31 december 2007

410

125

15

2007

2006

Ouderdomspensioen

9

5

Partnerpensioen

1

1

Invaliditeitspensioen

5

6

Totaal

15

12

Waarvan 6 deelnemers met gedeeltelijke vrijstelling van premiebetaling.

Specificatie pensioengerechtigden

12

*

Beleggingen

Ontwikkelingen na balansdatum Gedurende 2007 heeft het bestuur zich verdiept in de

Algemeen

mogelijkheden om het renterisico dat het fonds loopt te

Het rendement van de beleggingen is in 2007 uitgekomen

kunnen verkleinen. Doordat ‘De Fracties’ een relatief jong

op 1,2% (2006 : 3,3%). De aandelen belegd in het MSCI

bestand van deelnemers heeft, bezit het fonds verplich-

Europe Index Fund behaalde met 14% net als verleden

tingen met een lange looptijd, die nu worden afgedekt

jaar een goed rendement. Het MSCI World Index Fund

met bezittingen met een veel kortere looptijd. Hierdoor

rendeerde echter licht negatief en kwam uit op – 1%.

loopt ‘De Fracties’ een groot risico indien de rentestand

Doordat de verdeling van ons aandelenpakket tussen

zou wijzigen. In februari 2008 heeft ‘De Fracties’ daarom de

Europe en World in de verhouding “30:70” is, profiteerden

helft van haar obligatieportefeuille (of 35% van het totaal

we slechts in beperkte mate van het goede Europe rende-

belegde vermogen) ingewisseld voor zogenaamde Liability

ment waardoor het totaalrendement op aandelen op 3%

Driven Investments (LDI’s). Via deze LDI’s is nu het risico dat

uit kwam. De stijging van de marktrente gedurende 2007

het fonds loopt verlaagd van 84% naar 50%. Bovendien is

was de reden dat er ook in 2007 weinig beweging was in

ook het inflatierisico per februari 2008 voor 30% afgedekt.

onze obligatieportefeuille. Met een rendement van rond

Gedurende 2008 zal bekeken worden of het noodzakelijk is

de nul procent kwam het rendement van het totale fonds

om het renterisico nog verder te verkleinen.

daardoor uit op 1,2%. Beleggingsbeleid De strategie van ‘De Fracties’ is erop gericht een balans te vinden tussen enerzijds het behalen van een zo hoog mogelijk rendement en anderzijds een adequate beheersing van risico’s om zo aan de verplichtingen op de korte en lange termijn te kunnen voldoen. De bij de oprichting gekozen verdeling van 30% aandelen en 70% obligaties is hierbij nog steeds van kracht. De beleggingen vinden plaats via Barclays Global Investors in de volgende vier fondsen:

Aandelen: Obligaties:

MSCI World Index Fund

21%

MSCI Europe Index Fund

9%

Euro Credit Bond Fund

21%

Europe Government Bond Fund

49%

De MSCI World Index belegt in aandelen over de gehele wereld naar rato van de grootte van de markt, terwijl de MSCI Europe Index ditzelfde doet binnen Europa. Het Euro Credit Bond Fund bestaat uit obligaties uit het bedrijfsleven, terwijl de Europe Government Bonds bestaat uit staatsobligaties.


13

Wormerveer, 19 juni 2008

Het bestuur van Stichting Pensioenfonds ‘De Fracties’

E. van Dijk

R.J.T. Imming

voorzitter

secretaris

H.M. Omvlee

A.M. van der Stelt

plaatsvervangend voorzitter

plaatsvervangend secretaris

A.F.P. Voet

J.C.J. Verhaart

14

Jaarrekening


15

Balans per 31 december (na bestemming saldo; in duizenden euro)

Activa

2007

2006

Beleggingen voor risico fonds [1] Aandelen

12.124

11.972

Obligaties

29.494

27.006 41.618

38.978

Beleggingen voor risico deelnemers [2] Vastgoed

25

4

Aandelen

546

71

Obligaties

468

93 1.039

168

Vorderingen en overlopende activa [3]

577

340

Liquide middelen [4]

1.358

210

44.592

39.696

[..] De tussen haken vermelde nummers verwijzen naar corresponderende nummers in de toelichting op de balans, die een integraal onderdeel uitmaakt van de jaarrekening.

16

Passiva Algemene reserve [5]

2007

2006

13.285

9.629

Voorzieningen voor risico fonds Voorziening pensioenverplichtingen eigen rekening [6]

29.151

27.865

Voorziening pensioensparen Pluspensioen en Spaarjaren [7]

837

791

Voorziening rendementsgarantie pluspensioen [8]

0

0 29.988

28.656

0

458

Voorziening pensioensparen ING [10]

1.039

809

Kortlopende schulden en overlopende passiva[11]

280

144

44.592

39.696

Overige technische voorzieningen Voorziening toekomstige aanpassing sterftetafels [9] Voorziening voor risico deelnemers

[..] De tussen haken vermelde nummers verwijzen naar corresponderende nummers in de toelichting op de balans, die een integraal onderdeel uitmaakt van de jaarrekening.


17

Staat van baten en lasten (in duizenden euro)

2007

2006

Beleggingsopbrengsten voor risico fonds Directe beleggingsopbrengsten [12]

53

37

Indirecte beleggingsopbrengsten [13]

488

1.192

Kosten van vermogensbeheer [14]

-59

-53 482

1.176

Indirecte beleggingsopbrengsten [15]

-13

0

Bijdragen van werkgevers en werknemers[16]

4.614

4.358

Bijdragen voor risico deelnemers[17]

195

167

Saldo van overdrachten van rechten[18]

181

502

Pensioenuitkeringen[19]

-194

-73

Beleggingsopbrengsten voor risico deelnemers

Mutatie voorziening pensioenverplichtingen eigen rekening[20] Pensioenopbouw

-1.828

-2.639

Indexering en overige toeslagen

-378

-122

Rentetoevoeging

-1.260

-970

Onttrekking voor pensioenuitkeringen

199

-453

Onttrekking voor pensioenuitvoeringskosten

4

2

Wijziging marktrente

3.790

9.188

Wijziging uit hoofde van overdracht van rechten

-171

-788

Overige mutatie voorziening pensioenverplichtingen

-41

-794 315

3.424

spaarjaren[21]

-46

1.132

Mutatie voorziening rendementsgarantie pluspensioen[22]

0

212

Mutatie voorziening toekomstige aanpassing sterftetafels[23]

0

-57

Mutatie voorziening pensioensparen pluspensioen en

[..] De tussen haken vermelde nummers verwijzen naar corresponderende nummers in de toelichting op de staat van baten en lasten, die een integraal onderdeel uitmaakt van de jaarrekening.

18

Mutatie voorziening pensioensparen ING[24]

2007

2006

-230

-809

Herverzekering Premies herverzekering [25]

-347

-500

Uitkeringen uit herverzekering [26]

79

260

Pensioenuitvoerings- en administratiekosten[27] Saldo van baten en lasten

-268

-240

-237

-179

4.799

9.613

4.799

9.613

Bestemming van het saldo Algemene reserve

[..] De tussen haken vermelde nummers verwijzen naar corresponderende nummers in de toelichting op de staat van baten en lasten, die een integraal onderdeel uitmaakt van de jaarrekening.


19

Kasstroomoverzicht (in duizenden euro)

2007

2006

Pensioenactiviteiten Ontvangsten Bijdragen

4.827

4.446

Uitkeringen uit herverzekering

-232

0

Overgenomen pensioenverplichtingen

486

574

Pensioensparen

216

29 5.297

5.049

Uitgaven Uitgekeerde pensioenen

-137

-55

Loonheffing

-46

-13

Sociale lasten

-8

-2

Overgedragen pensioenverplichtingen

-308

-69

Premies herverzekering

-422

-175

Pensioenuitvoerings- en administratiekosten

-210

-177

Pensioensparen

-871

0 -2.002

-491

Beleggingsactiviteiten Ontvangsten Directe beleggingsopbrengsten

50

34

Verkopen beleggingen

562

450 612

484

Uitgaven Aankopen beleggingen

-2.714

-4.802

Kosten van vermogensbeheer

-45

-61 -2.759

-4.863

Mutatie geldmiddelen

1.148

179

Saldo geldmiddelen 1 januari

210

31

Saldo geldmiddelen 31 december

1.358

210

1.358

210

Aansluiting geldmiddelen vs. liquide middelen per 31 december Liquide middelen

20

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

Het cumulatieve effect van de stelselwijziging kan als volgt

Algemeen

–

worden gespecificeerd (bedragen in € 1.000,-):

Voor vergelijkingsdoeleinden is de presentatie van de vergelijkende cijfers op enkele plaatsten aangepast. Dit

4% rekenrente –

heeft geen effect gehad op de waarde van het vermogen of het resultaat van voorgaand boekjaar.

Introductie marktrente in plaats van 1.597

Introductie stefttetrend (toekomstige sterfteontwikkeling)

–

-3.198

Vrijval voorziening toekomstige aanpassing sterftetafels

Toepassing Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving

458 _______

Stichting Pensioenfonds ‘De Fracties’ heeft bij de samenstelling van dit jaarverslag de Richtlijnen voor de

Totaal cumulatief effect stelselwijziging

-1.143

Jaarverslaggeving toegepast, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW. Het cumulatief effect van de stelselwijziging is in het Stelselwijziging

vermogen primo 2007 verwerkt. De stelselwijziging is als

Met de invoering van de Pensioenwet per 1 januari 2007

volgt in de extra reserve verwerkt (bedragen in € 1.000,-):

worden beleggingen en pensioenverplichtingen gewaardeerd tegen actuele waarde. Voor het fonds heeft dit

Algemene reserve

2007

belangrijke gevolgen voor de waardering van de pensioenverplichtingen. Vanaf 1 januari 2007 vindt waardering

Stand per 1 januari

9.629

plaats met inachtneming van de uitgangspunten van het

Af: cumulatief effect stelselwijziging

-1.143

Financieel Toetsingskader (FTK). Dit betekent de introduc-

Bij: dotatie uit bestemming saldo

4.799 _______

tie van onder meer andere sterftetafels (met sterftetrend) en het gebruik van de marktrente in plaats van een vaste rekenrente van maximaal 4%. Deze wijziging kwalificeert als

Stand per 31 december

13.285

een stelselwijziging. Het fonds heeft tevens besloten om met ingang van boek-

Waardering

jaar 2007 de nieuwe Richtlijn 610 voor de verslaggeving van pensioenfondsen toe te passen. Stichting Pensioenfonds

Algemene grondslagen

‘De Fracties’ maakt gebruik van de mogelijkheid om in

Alle activa en passiva worden gewaardeerd tegen de kost-

plaats van het opnemen van vergelijkende cijfers voor de

prijs, tenzij hierna een andere waarderingsgrondslag wordt

balans en de staat van baten en lasten, te volstaan met

vermeld.

een toelichting op de voornaamste componenten van het cumulatieve effect en deze als rechtstreekse mutatie in het

Buitenlandse valuta

eigen vermogen te verwerken per 1 januari 2007.

Activa en passiva in buitenlandse valuta worden omgerekend tegen de ultimo jaar geldende koersen. Aandelen De ter beurze genoteerde aandelen zijn gewaardeerd tegen de beurswaarde. Niet ter beurze genoteerde fondsen worden gewaardeerd tegen de actuele waarde, zijnde de intrinsieke waarde.


21

Obligaties

Resultaatbepaling

De obligaties worden gewaardeerd tegen de beurswaarde. Algemeen Algemene reserve

De lasten en baten worden zoveel mogelijk toegerekend

Aan de algemene reserve wordt het jaarresultaat

aan het jaar waarop ze betrekking hebben.

toegevoegd. Directe beleggingsopbrengsten Technische voorziening

Onder directe beleggingsopbrengsten wordt bij vast-

De technische voorziening eigen rekening is gelijk aan de

rentende waarden verstaan de rente-opbrengst ver-

–op basis van prudente grondslagen– vastgestelde con-

minderd met de kosten; bij de zakelijke waarden wordt

tante waarde van de tijdsevenredige pensioenaanspraken.

hieronder verstaan het bruto-dividend, voor aftrek van

Voor arbeidsongeschikte deelnemers is de voorziening

dividendbelasting, verminderd met de kosten. De intresten

pensioenverplichtingen gesteld op de contante waarde

van overige activa en passiva worden opgenomen op basis

van de volledige te bereiken aanspraken.

van nominale bedragen.

De voorziening is gebaseerd op de volgende actuariële

Indirecte beleggingsopbrengsten

grondslagen:

Onder de indirecte beleggingsopbrengsten worden de volgende resultaten opgenomen:

Intrest

–

Conform de rentetermijnstructuur van de actuele nominale marktrente ultimo verslagjaar zoals gepubliceerd door DNB.

gerealiseerde koersverschillen bij verkopen van aandelen en obligaties;

–

gerealiseerde koersverschillen bij (af )lossingen van obligaties;

Sterfte

–

Volgens de Prognosetafel 2005-2050 (zoals gepubliceerd

en bankrekeningen in buitenlandse valuta en

door het AG). Voorts wordt rekening gehouden met het verschil in overlevingskansen tussen de werkende en de totale bevolking.

valutaverschillen met betrekking tot obligaties valutatermijntransacties;

–

niet-gerealiseerde koersverschillen inzake aandelen en obligaties.

Leeftijdsverschil

Bestemming van het saldo

Het leeftijdsverschil tussen man en vrouw is op 3 jaar

Het saldo van baten en lasten wordt toegevoegd aan de

gesteld (man ouder dan vrouw).

algemene reserve.

Uitkeringen De uitkeringen zijn continu betaalbaar verondersteld.

Financiële risico’s De activiteiten van Stichting Pensioenfonds ‘De Fracties’

Kosten

brengen financiële risico’s van verscheidene aard met

In de voorziening pensioenverplichtingen is een kosten-

zich mee. Deze risico’s vertonen in het algemeen een

voorziening begrepen van 2% van de netto voorziening.

samenhang met de post pensioenverplichtingen voor eigen rekening. De toereikendheid voor de dekking van de

Als onderdeel van de voorziening pensioenverplichtingen

pensioenverplichtingen is afhankelijk van de mate waarin

is tevens een voorziening opgenomen ter dekking van

de werkelijke ontwikkelingen van het verzekerdenbestand

toekomstige stijgingen van de voorziening pensioen-

aansluiten op de uitgangspunten die de basis vormen van

verplichtingen als gevolg van premievrijstelling bij

de actuariële bepaling van deze post.

arbeidsongeschiktheid.

22

Deze afwijkingen kunnen worden ingedeeld in de

Koersrisico

volgende drie categorieën:

De waarde van de beleggingen fluctueert met de koers-

–

technisch resultaat;

wijzingen van de effecten waarin wordt belegd.

–

kostenresultaat;

Dit risico neemt toe bij een beperking van de spreiding van

–

beleggingsresultaat.

effecten in de portefeuille. De risico’s kunnen verder toenemen wanneer gebruik

Het technisch resultaat is het verschil in sterfte, leeftijds-

gemaakt wordt van geschreven optieposities, indien

verwachting, partnerkeuze, et cetera, ten opzichte van de

belegd wordt met geleend geld of indien waardepapieren

uitgangspunten. De bij de bepaling van de voorziening

worden verkocht die het fonds niet bezit (short selling).

pensioenverplichtingen gekozen prudente uitgangspunten zijn weergegeven in de toelichting bij deze post.

Het beleggingsbeleid van de stichting sluit het beleggen

De technische resultaten worden in de toelichting op de

met geleend geld in principe uit evenals het verkopen van

balans en de staat van baten en lasten verder uitgewerkt.

waardepapieren die de stichting niet bezit. Evenmin staat

De actuaris toetst op basis van statistische methoden op de

het beleggingsbeleid het schrijven van opties toe, tenzij het

uitgangspunten en de voorziening op toereikendheid. De

call opties betreft en deze gedekt worden door onderlig-

verklaring van de actuaris is toegevoegd onder de overige

gende activa.

gegevens. De samenstelling van de beleggingen is weergegeven in Het kostenresultaat betreft het verschil tussen kosten-

de toelichting op de balans.

opslagen in de premie en de daadwerkelijke kosten van het pensioenfonds. Het kostenresultaat wordt in de toelichting

Renterisico

uitgewerkt.

De waarde van de beleggingen in vastrentende waarden kan fluctueren als gevolg van de verandering in markt-

Bewaking van risico’s

rentes. In dit verband wordt de duration van de portefeuille

Stichting Pensioenfonds ‘De Fracties’ heeft het vermogens-

gestuurd.

beheer uitbesteed aan Barclays Global Investors. Met deze partij is een vermogensbeheerovereenkomst

Kredietrisico

gesloten, waarin de beleggingsrestricties zijn uitgewerkt.

Dit risico wordt ook wel aangeduid als debiteurenrisico.

Deze beleggingsrestricties zijn een gedetailleerde en

De waarde van beleggingen in vastrentende waarden

concrete uitwerking van de verder in deze paragraaf

wordt ondermeer beïnvloed door de ontwikkeling van

genoemde restricties. De vermogensbeheerder bewaakt

de kredietwaardigheid van de effectenuitgevende instel-

middels haar risicomanagementsysteem de beleggings-

lingen. Met name de door beleggers gemaakte inschatting

portefeuille zodat deze steeds voldoet aan bedoelde

van de waarschijnlijkheid van het tijdig voldoen van rente-

restricties.

en aflossingsverplichtingen door de debiteur is hierbij bepalend.

Het bestuur van de stichting toetst op basis van de rap-

Ter beperking van het kredietrisico gelden binnen het

portages van de vermogensbeheerder of voldaan wordt

fonds restricties voor de samenstelling van de vastrentende

aan de overeengekomen beleggingsrestricties. Het bestuur

portefeuilles met beperking tot geografische spreiding,

bewaakt tevens het voldoen aan wet en regelgeving.

verdeling over verschillende debiteurencategorieën, de minimale kwaliteit van de debiteur (‘rating’) en voor de

De beleggingsrisico’s bestaan voornamelijk uit koersri-

omvang van de beleggingen per debiteur.

sico, renterisico, kredietrisico en valutarisico. Het door het bestuur van de stichting gevoerde beleid ten aanzien van

Valutarisico

deze risico’s wordt hierna verder uiteengezet.

De waarde van beleggingen in aandelen en vastrentende waarden wordt beïnvloed door de ontwikkelingen van de valutakoersen waarin de betreffende beleggingen luiden.


23

Toelichting op de balans per 31 december (in duizenden euro) Activa [1]

Mutaties van de beleggingen voor risico fonds Niet-

Categorie

Stand

Aankopen/

Verkopen/ Gerealiseerde

ultimo

verstrek-

uitlotingen/

2006

kingen

(af)lossingen

gerealiseerde

Stand

waarde-

waarde-

ultimo

verschillen

verschillen

2007

Financiële beleggingen

[2]

Aandelen

11.972

157

0

0

-5

12.124

Obligaties

27.006

2.557

-562

0

493

29.494

Totaal beleggingen

38.978

2.714

-562

0

488

41.618

Mutaties van de beleggingen voor risico deelnemers Niet-

Categorie

Stand

Aankopen/

gerealiseerde

Stand

ultimo

verstrek-

uitlotingen/

Verkopen/ Gerealiseerde waarde-

waarde-

ultimo

2006

kingen

(af)lossingen

verschillen

verschillen

2007

4

25

0

0

-4

25

Financiële beleggingen Vastgoed

24

Aandelen

71

476

0

0

-1

546

Obligaties

93

383

0

0

-8

468

Totaal beleggingen

168

884

0

0

-13

1.039

2007 [3]

2006

Vorderingen en overlopende activa Vorderingen Premie rendementsgarantie

0

76

Overlijdensuitkering Zwitserleven

0

260

Rekening-courant herverzekeraar Zwitserleven

570

0 570

336

Banken

7

4

Totaal vorderingen en overlopende activa

577

340

Lopende intrest

[4]

Liquide middelen Rekening-courant ING Bank

1.358

154

Rekening-courant Postbank

0

56


1.358

210

Passiva [5]

Algemene reserve Stand 1 januari

9.629

15

Cumulatief effect van de overgang van APP naar FTK per 01-01-07 – Rente aanpassing

1.597

0

– Wijziging overlevingstafels

-3.198

0

– Vrijval voorziening toekomstige overlevingstafels

458

Aangepaste stand 1 januari

8.486

15

Saldobestemming boekjaar

4.799

9.614



13.285

9.629

25

2007

2006

Voorzieningen voor risico fonds [6]

Voorziening pensioenverplichtingen eigen rekening Stand 1 januari

27.865

31.289

– Rente aanpassing

-1.597

0

– Wijziging overlevingstafels

3.199

0


29.466

31.289

Cumulatief effect van de overgang van APP naar FTK per 01-01-07

Pensioenopbouw

1.828

2.639


378

122

Rentetoevoeging

1.260

970

Ontrekking voor pensioenuitkeringen

-199

453

Ontrekking voor pensioenuitvoeringskosten

-4

-2


-3.790

-9.188


171

788


41

794

Stand 31 december

29.151

27.865

De voorziening pensioenverplichtingen is als volgt verdeeld over de categorieën verzekerden: Deelnemers

24.014

23.833

Gewezen deelnemers

3.103

2.867

– Ouderdomsgepensioneerden

1.582

677

– Invaliditeitsgepensioneerden

31

37

– Weduwen

421

450

29.151

27.864

Stand 1 januari

791

1.923

Dotatie / vrijval

46

-1.132

Pensioengerechtigden:

[7]

26

Pensioensparen Pluspensioen en Spaarjaren

Stand 31 december

837

791

Totaal voorzieningen voor risico fonds

29.988

28.656

2007

2006

De voorziening pensioenverplichtingen inclusief pensioensparen is als volgt verdeeld over de categorieën verzekerden:

[8]

Actieve en arbeidsongeschikte deelnemers

24.699

24.504

Premievrijen

3.165

2.931

Pensioentrekkenden

2.124

1.221

29.988

28.656

Stand 1 januari

0

212

Dotatie

0

-212

Voorziening rendementsgarantie pluspensioen

Stand 31 december

0

0

Overige technische voorzieningen [9]

Voorziening aanpassing toekomstige sterftetafels Stand 1 januari

458

401

– Vrijvalvoorziening toekomstige overlevingstafels

-458

0


0

401

Dotatie

0

57

Cumulatief effect van de overgang van APP naar FTK per 01-01-2007

Stand 31 december

0

458

Voorziening voor risico deelnemers [10]

Voorziening pensioensparen ING Stand 1 januari

809

0

Stortingen

243

167

Rendement

-13

1

Nog te storten

0

641

Stand 31 december


1.039

809

27

2007 [11]

Kortlopende schulden en overlopende passiva Beheerloon

25

12

Uitkeringen

0

0

Loonheffing

6

3

Premies

175

4

Actuaris

39

22

Accountant

18

10

AZL

17

10

Fee ING DC-regeling

0

1

AFM

0

4

Premies herverzekering

0

75

Vooruitontvangen inkomende waardeoverdracht

0

3 280

28

2006

144

Toelichting op de staat van baten en lasten (in duizenden euro) Bezoldiging bestuursleden De bestuursleden van Stichting Pensioenfonds ‘De Fracties’ hebben in 2007 geen bezoldiging ontvangen. Personeel Gedurende het boekjaar 2007 had Stichting Pensioenfonds ‘De Fracties’ geen personeel in dienst.

Baten en lasten

2007

2006

Beleggingsopbrengsten voor risico fonds [12]

Directe beleggingsopbrengsten Aandelen

2

0

Banken

25

14

Verzekeringsmaatschappijen

22

-1

Waardeoverdrachten

4

24 53

[13]

37

Indirecte beleggingsopbrengsten • Gerealiseerde resultaten – Aandelen

0

40

– Obligaties

0

0

– Valutaverschillen banken

0

0

0

40

– Aandelen

-5

1.175

– Obligaties

493

-23

488

1.152

• Niet-gerealiseerde resultaten

[14]

Totaal indirecte beleggingsopbrengsten

488

1.192

Totale beleggingsopbrengsten voor risico fonds

541

1.229

-59

-53

Kosten van vermogensbeheer Beheerloon


29

2007

2006

Beleggingsopbrengsten voor risico deelnemers [15]

Indirecte beleggingsopbrengsten Gerealiseerde resultaten

0

0

Niet-gerealiseerde resultaten

-13

0

Totaal indirecte beleggingsopbrengsten [16]

-13

0

Bijdragen van werkgevers en werknemers Periodieke premies

4.580

4.252

Premies pensioensparen Pluspensioen en Spaarjaren

34

29

Premie rendementsgarantie

0

76

FVP-bijdrage

0

1 4.614

4.358

195

167

De kostendekkende premie bedraagt: € 2.765,[17]

Bijdragen voor risico deelnemers Premies pensioensparen ING

[18]

Saldo van overdrachten van rechten Overgenomen pensioenverplichtingen

489

571

Overgedragen pensioenverplichtingen

-308

-69 181

[19]

Pensioenuitkeringen Ouderdomspensioen

-157

-45

Partnerpensioen

-21

-15

Invaliditeitspensioen

-4

-4

ANW-Hiaat pensioen

-12

-9

Totale uitkeringen

30

502

-194

-73

2007 [20]

2006

Mutaties voorziening pensioenverplichtingen eigen rekening Specificatie Pensioenopbouw

-1.828

-2.639


-378

-122

Rentetoevoeging

-1.260

-970

Ontrekking voor pensioenuitkeringen

199

-453

Ontrekking voor pensioenuitvoeringskosten

4

2


3.790

9.188


-171

-788


-41

-794 315

3.424

pluspensioen en spaarjaren

-46

1.132

Mutatie voorziening rendementsgarantie pluspensioen

0

212

[23] Mutatie voorziening toekomstige aanpassing sterftetafels

0

-57

-230

-809

[21]

[22]

[24]

Mutatie voorziening pensioensparen

Mutatie voorziening pensioensparen ING Herverzekering

[25]

[26]

Premies herverzekering Overlijdensrisico

-152

-195

Arbeidsongeschiktheidsrisico

-276

-305

Premierestitutie 2006

81

0 -347

-500

Overlijden

79

260

Totaal herverzekering

-268

-240

Uitkeringen uit herverzekering


31

2007 [27]

2006

Pensioenuitvoerings- en administratiekosten Administratie

-122

-89

Accountant

-27

-10

Actuaris

-76

-59

Diversen

-12

-21 -237

-179

2007

2006

Analyse jaarresultaat De ontwikkeling van het fonds in het boekjaar volgt uit de hierna gegeven technische verlies- en winstrekening. Beleggingen

-778

198

Bijdragen

2.565

1.192

Kosten

-60

-17

Levenskansen

-349

-388

Waardeoverdrachten

10

-286

Uitkeringen

5

2

Toekomstige overlevingstafels

0

-57

Wijziging rekenrente

3.790

9.188

Voorwaardelijke toeslagverlening

-378

0

Wijziging regeling

0

-129

Diverse bestandsmutaties

-6

-89

Totaal jaarresultaat

4.799

Wormerveer, 19 juni 2008

Het bestuur van Stichting Pensioenfonds ‘De Fracties’

E. van Dijk

R.J.T. Imming

voorzitter

secretaris

H.M. Omvlee

A.M. van der Stelt

plaatsvervangend voorzitter

plaatsvervangend secretaris

A.F.P. Voet

J.C.J. Verhaart

32

9.614

Overige gegevens

Gebeurtenissen na balansdatum

Resultaatverdeling

Er hebben zich geen belangrijke gebeurtenissen na

Het bestuur heeft besloten het resultaat over het boekjaar

balansdatum voorgedaan.

2007 als volgt te verdelen: 2007

Beschikbare premieregeling In het pensioenakkoord van Loders Croklaan met

x € 1.000,-

de vakbonden is afgesproken dat met ingang van 1 januari 2006 een beschikbare premieregeling van kracht

Algemene reserve

4.799 _______

is geworden voor de deelnemers met een jaarinkomen boven € 52.977,- (€ 54.446,- per 1 april 2007).

4.799

Financiering De werkgever is gehouden jaarlijks bij de stichting de bijdrage te storten ter financiering van de aanspraken, zoals

Uitvoering

deze voortvloeien uit het pensioenreglement en berekend

De bevoegdheden van het bestuur zijn vastgesteld in de

naar de grondslagen zoals beschreven in de actuariële- en

statuten en in het reglement van Stichting Pensioenfonds

bedrijfstechnische nota. De financiering geschiedt op basis

‘De Fracties’. De administratie van Stichting Pensioenfonds

van een doorsneepremie.

‘De Fracties’ is opgedragen aan AZL N.V. te Heerlen. Het

Per 1 januari 2007 bedraagt de doorsneepremie 26,5%. Met

vermogensbeheer wordt uitgevoerd door Barclays Global

ingang van 1 januari 2008 zal de premie eveneens 26,5%

Investors te Londen. De DC-regeling wordt uitgevoerd door

bedragen. Mocht de premie in enig jaar niet toereikend zijn,

ING Investment Management.

dan zal de werkgever in overleg met vakbonden treden

De controle van de jaarrekening is uitgevoerd door KPMG

hoe dit effect gecompenseerd zal worden. Daartoe zal bij

Accountants N.V. te Amsterdam. De verantwoordelijk-

toekomstige CAO-verhogingen de gevolgen van de te ver-

heid voor juistheid van de vaststelling van de voorziening

wachten pensioenkosten vooraf in beeld worden gebracht

pensioenverplichtingen berust bij Watson Wyatt B.V. te

door het pensioenfonds.

Amsterdam, actuaris van het pensioenfonds.

Resultaatbestemming Bepalingen omtrent de resultaatbestemming Conform hoofdstuk 3.4 van de ABTN dienen de jaarresultaten te worden toegevoegd aan de algemene reserve.


33

Actuariële verklaring

Oordeel De bevindingen van de accountant ten aanzien van de

Opdracht

door het pensioenfonds verstrekte administratieve basis-

Door Stichting Pensioenfonds De Fracties te Wormerveer

gegevens zijn zodanig dat ik die gegevens als uitgangspunt

is aan Watson Wyatt B.V. de opdracht verleend tot het

heb aanvaard.

afgeven van een actuariële verklaring als bedoeld in de Pensioenwet over het boekjaar 2007.

Met inachtneming van het navolgende ben ik van oordeel dat is voldaan aan de artikelen 126 tot en met 140 van de

Gegevens

Pensioenwet. De technische voorzieningen zijn, overeen-

De gegevens waarop mijn onderzoek is gebaseerd, zijn

komstig de beschreven berekeningregels en uitgangs-

verstrekt door en tot stand gekomen onder de verant-

punten, toereikend vastgesteld. Het eigen vermogen van

woordelijkheid van het bestuur van het pensioenfonds.

het pensioenfonds is op de balansdatum ten minste gelijk

Voor de toetsing van de fondsmiddelen en voor de

aan het wettelijk minimaal vereist eigen vermogen. Het

beoordeling van de vermogenspositie heb ik mij gebaseerd

eigen vermogen van het pensioenfonds is op de balans-

op de financiële gegevens die ten grondslag liggen aan

datum ten minste gelijk aan het wettelijk vereist eigen

de jaarrekening. In overeenstemming met de richtlijn

vermogen.

“Samenwerking tussen accountant en actuaris ter zake

Gemeten naar de wettelijke maatstaf is ten aanzien van de

van de controle van verantwoordingen van verzekerings-

verplichtingen, aangegaan tot balansdatum, sprake van

instellingen” heeft de accountant van het pensioenfonds

een toereikende solvabiliteit.

mij geïnformeerd over de betrouwbaarheid en de volledig-

De vermogenspositie van Stichting Pensioenfonds De

heid van de administratieve basisgegevens en de overige

Fracties is naar mijn mening voldoende, mede gelet

uitgangspunten die voor mijn oordeelsvorming van belang

op mogelijkheden tot het realiseren van de beoogde

zijn.

toeslagen. Daarbij is bepalend de mate van waarschijnlijkheid dat het pensioenfonds zal kunnen voldoen

Werkzaamheden

aan de verplichtingen, aangegaan tot balansdatum, in

Ter uitvoering van de opdracht heb ik onderzocht of

aanmerking nemend het streven inzake toeslagen, zoals

is voldaan aan de artikelen 126 tot en met 140 van de

aan verzekerden meegedeeld en de in wet- en regelgeving

Pensioenwet. Als onderdeel daarvan:

opgenomen criteria.

–

heb ik ondermeer onderzocht of de technische voorzieningen, het minimaal vereist eigen vermogen en het vereist eigen vermogen toereikend zijn vastgesteld, en

–

Amstelveen, 19 juni 2008

heb ik mij een oordeel gevormd over de vermogenspositie van het pensioenfonds. drs. R. Westhoff AAG

Mijn onderzoek heb ik zodanig uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de resultaten geen onjuistheden van materieel belang bevatten. Ik heb mij een oordeel gevormd over de waarschijnlijkheid waarmee het pensioenfonds de tot balansdatum aangegane verplichtingen zal kunnen nakomen. De beschreven werkzaamheden en de uitvoering daarvan zijn in overeenstemming met de binnen het Actuarieel Genootschap geldende normen en gebruiken, en vormen naar mijn mening een deugdelijke grondslag voor mijn oordeel.

34

verbonden aan Watson Wyatt B.V.

Aan: het bestuur van Stichting Pensioenfonds ‘De Fracties’

materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaar-

Accountantsverklaring

rekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te

Verklaring betreffende de jaarrekening

kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder

Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2007

de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet

van de Stichting Pensioenfonds ‘De Fracties’ te Wormerveer

tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit

bestaande uit de balans per 31 december 2007, de staat

van het interne beheersingssysteem van de Stichting.

van baten en lasten over 2007 en het kasstroomoverzicht over 2007 met de toelichting gecontroleerd.

Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen

Verantwoordelijkheid van het bestuur

voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid

Het bestuur van de Stichting is verantwoordelijk voor het

van schattingen die het bestuur van de Stichting heeft

opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het

gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van

saldo van baten en lasten getrouw dient weer te geven,

de jaarrekening.

alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en Richtlijnen voor

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-

de Jaarverslaggeving. Deze verantwoordelijkheid omvat

informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons

onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden

oordeel.

van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening

Oordeel

van vermogen en saldo van baten en lasten, zodanig dat

Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld

deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg

van de grootte en de samenstelling van het vermogen van

van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van

Stichting Pensioenfonds ‘De Fracties’ per 31 december 2007

aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving

en het saldo van baten en lasten over 2007 in overeenstem-

en het maken van schattingen die onder de gegeven

ming met Titel 9 Boek 2 BW en met de Richtlijnen voor de

omstandigheden redelijk zijn.

Jaarverslaggeving.

Verantwoordelijkheid van de accountant

Verklaring betreffende andere wettelijke

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel

voorschriften en/of voorschriften van

over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij

regelgevende instanties

hebben onze controle verricht in overeenstemming met

Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel

Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht

2:393 lid 5 onder e BW melden wij dat het jaarverslag, voor

te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en

zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de

zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en

jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.

uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Utrecht, 19 juni 2008

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en

KPMG ACCOUNTANTS N.V.

de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen

W. Teeuwissen RA

zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van


35

36

Bijlagen

Beleggingsoverzicht Overzicht belegd vermogen (in duizenden euro)

2007

2006

€

%

Norm

€

%

Norm

Aandelen

12.124

28,2%

30,0%

11.972

30,6%

30,0%

Totaal zakelijke waarden

12.124

28,2%

30,0%

11.972

30,6%

30,0%

Obligaties

29.494

68,6%

70,0%

27.006

68,9%

70,0%

Totaal vastrentende waarden

29.494

68,6%

70,0%

27.006

68,9%

70,0%

Liquide middelen

1358

3,2%

0,0%

210

0,5%

0,0%

Totaal belegd vermogen

42.976

100,0%

100,0%

39.188

100,0%

100,0%

Zakelijke waarden

Vastrentende waarden


37

Begrippenlijst

Actuele waarde De actuele waarde is voor beleggingen waarvoor dagelijks

ABTN

openbare prijzen worden vastgesteld, zoals aandelen en

Afkorting voor actuariële en bedrijfstechnische nota. In

obligaties, de beurswaarde. Voor andere vastrentende waar-

de ABTN wordt door het bestuur van een pensioenfonds

den, zoals onderhandse leningen en hypotheken, wordt

uiteengezet welke actuariële en bedrijfstechnische opzet

de actuele waarde benaderd als de contante waarde van

ten grondslag ligt aan een fonds. Ook wel bedrijfsplan

de toekomstige nettokasstromen. Als actuele waarde van

genoemd. Hierin komen drie hoofdonderwerpen aan de

de beleggingen in vastgoedfondsen wordt de intrinsieke

orde: de wijze van vaststelling van de verplichtingen jegens

waarde gehanteerd. Voor direct onroerend goed wordt de

de deelnemers, de beleggingsportefeuille en het intern

taxatiewaarde als actuele waarde gehanteerd.

risicobeheersingssysteem. ALM Accounting standaarden

Afkorting voor Asset Liability Management. Een ALM-studie

Raamwerk van verslaggevingsregels voor het opstellen

betreft de analyse van het risicobeheer van de balans

van een jaarrekening en jaarverslag. Met ingang van het

tussen activa en de passiva van een pensioenfonds.

verslagjaar 2005 moeten alle beursgenoteerde onder-

Deze studie dient te resulteren in de formulering van een

nemingen, banken en verzekeringsmaatschappijen hun

strategisch beleggingsbeleid.

geconsolideerde jaarrekening volledig inrichten op basis van International Accounting Standards (IAS), door de IAS

Backservice

Board omgedoopt in International Financial Reporting

Pensioenaanspraken (of de waarde ervan) die betrekking

Standards (IFRS). Het doel van IFRS is om de transparantie

hebben op de achterliggende dienstjaren en die ontstaan

en internationale vergelijkbaarheid van de externe finan-

door verandering in de pensioengrondslag.

ciële verslaggeving te verbeteren. Niet beursgenoteerde rechtspersonen hebben de keuze om of IFRS toe te passen,

Beleggingsmix

of de Nederlandse Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving.

Verdeling van de beleggingen over zakelijke en vastrentende waarden.

Actuariële grondslagen Wanneer een contante waarde van een reeks toekomstige

Benchmark

uitkeringen moet worden bepaald maakt de actuaris

Vooraf vastgestelde, objectieve maatstaf voor de prestatie

gebruik van actuariële grondslagen, zoals: de rekenrente;

van (de beheerder van) een beleggingsportefeuille of

de kansstelsels: sterftekansen, arbeidsongeschiktheids- en

pensioenfonds. Een beursindex bijvoorbeeld.

revalideringskansen, frequenties van gehuwd zijn, soms ook toekomstige salarisontwikkeling of indexatiebeleid

Beurskoers

enz.; kostenopslagen (bijvoorbeeld voor administratie-

Marktprijs van een aandeel, obligatie of andere

kosten en/of uitbetalingskosten).

waardepapieren.

Actuaris

Contante waarde

Een actuaris kan antwoord geven op de vraag wat de

De contante waarde op een bepaald moment van (een

toekomst aan pensioenuitkeringen gaat kosten. De actuaris

serie) betalingen in de toekomst, is het bedrag dat op dat

is bij uitstek degene de financiële risico’s op de agenda

moment aanwezig zou moeten zijn om, rekening houdend

plaatst en adequate oplossingen bedenkt.

met rente-aangroei (rekenrente) en eventuele andere actuariële grondslagen, deze toekomstige betalingen te kunnen verrichten.

38

Converteerbare obligatie

Disagio

Een obligatie die gedurende de looptijd kan worden omge-

Het bedrag dat een belegging minder waard is dan de

wisseld (geconverteerd) in aandelen. Deze mogelijkheid

nominale waarde.

is als een extraatje aan de obligatie meegegeven door de uitgever, teneinde de obligatie gemakkelijker te kunnen

Duration

plaatsen.

De gewogen gemiddelde looptijd van de kasstromen van een obligatie, waarbij weging geschiedt op basis van de

Coupon

contante waarde van iedere kasstroom. Duration is een

Genummerd deel van de obligatie waarop de jaarlijkse

graadmeter voor de rentegevoeligheid van een obligatie.

rente wordt uitbetaald.

In de regel: hoe langer de looptijd van een obligatie, hoe gevoeliger de koers van die obligatie voor renteverande-

Couponrendement

ringen. Indien men een daling van de rente verwacht is

Verhoudingsgetal tussen het bedrag aan ontvangen

het profijtelijk een obligatie met een zo lang mogelijke

couponrente en de beurswaarde van de obligatie in

duration te kopen, aangezien de koers daarvan het meest

kwestie op een bepaald moment, of van de beurswaarde

zal oplopen.

bij aankoop van de obligatie. Effectief rendement Dekkingsgraad

Het effectief rendement houdt naast het couponrende-

Een maat voor de solvabiliteit van een pensioenfonds.

ment nog rekening met winst of verlies bij aflossing van

De dekkingsgraad wordt bepaald door de mate waarin het

een obligatie.

beschikbaar vermogen (BV) de voorziening opgebouwde rechten (VOR) overtreft, uitgedrukt in een percentage:

Franchise In veel pensioenregelingen is een bepaald drempelbedrag

Een dekkingsgraad van 100% geeft aan dat het beschik-

opgenomen waarover geen pensioenopbouw plaats-

baar vermogen juist toereikend is om de voorziening

vindt omdat de AOW geacht wordt hierover pensioen te

opgebouwde rechten te dekken, terwijl een percentage

verlenen. Dit bedrag is veelal afgeleid van de uitkeringen

lager dan 100 aangeeft dat er sprake is van onderdekking.

krachtens de AOW en wordt dan ‘franchise’ genoemd.

Fondsen gaan in hun financiële opzet veelal van een minimumdekkingsgraad uit die in mindere of meerdere

Future

mate ruim boven 100% ligt.

Termijncontract dat op de beurs wordt verhandeld.

De Nederlandsche Bank

Herverzekering

Bij wet ingesteld toezichthoudend orgaan, dat onder

Het door een pensioenfonds geheel of gedeeltelijk

andere het naleven van de Pensioenwet bewaakt.

onderbrengen van een pensioenregeling in een levensverzekeringsovereenkomst en/of het door een pensioenfonds

Derivaten

onderbrengen van extra hoge risico’s bij een levens-

Financiële contracten waarvan de waarde afhankelijk is

verzekeraar, zoals overlijdens- en invaliditeitsrisico’s van

van een of meer onderliggende activa, referentieprijzen

deelnemers.

of indices. Voorbeelden van derivaten zijn opties, termijncontracten en rente- en valutaswaps.

Index Cijfer dat een gewogen gemiddelde uitdrukt en waaraan

Directe beleggingsopbrengsten

men kan zien hoe een grootheid (bijvoorbeeld de beurs-

Onder de directe beleggingsopbrengsten worden

koersen in Amsterdam) zich ontwikkeld heeft.

verstaan: huur-, dividend- en rente-opbrengsten van de beleggingen.


39

Indexatie

Nominale waarde

Hieronder wordt verstaan de aanpassing van de inge-

De op het stuk (aandeel of obligatie) aangegeven waarde.

gane pensioenen en/of (premievrije) aanspraken (voor

Bij een koers van 100 (= 100%) is de prijs van het waarde-

pensioeningang) op basis van de stijging of daling van een

papier gelijk aan de nominale waarde.

indexcijfer dan wel een vast percentage. Bij het SPV wordt daarvoor de algemene salarisontwikkeling in de voorbeeld-

Omkeerregel

sector gehanteerd.

Over de pensioenaanspraken die een werknemer opbouwt behoeft ingevolge de Wet op de loonbelasting geen

Indirecte beleggingsopbrengsten

belasting te worden afgedragen. De pensioenuitkeringen

Onder de indirecte beleggingsopbrengsten vallen de

worden te zijner tijd weer wel belast. Deze regel wordt

gerealiseerde verkoopresultaten inclusief valutaresultaten

ook wel de “omkeerregel” genoemd. Om van deze faciliteit

en de niet-gerealiseerde herwaarderingsresultaten.

gebruik te kunnen maken moeten deze aanspraken onder andere voldoen aan artikel 18 van de Wet op de

Intrinsieke waarde

loonbelasting.

De intrinsieke waarde per aandeel is de ‘werkelijke’ waarde van dat aandeel, afgeleid van de onderliggende beleggin-

Optie

gen. De intrinsieke waarde wordt berekend door de waarde

Zie ook calloptie en putoptie.

van de activa (bezittingen) te verminderen met de passiva

Verhandelbaar recht om iets te kopen (calloptie) of te

(schulden) en het saldo te delen door het aantal uitstaande

verkopen (putoptie) tegen een van tevoren vastgestelde

aandelen.

prijs gedurende een van tevoren vastgestelde termijn.

Kansstelsels

Over/onderweging

Dit zijn veronderstellingen met betrekking tot sterftekan-

Een hoger of lager belang in een beleggingscategorie

sen, invalideringskansen, ontslag, gehuwdheid en individu-

dan overeenkomt met de normverdeling van het

ele loontontwikkeling.

pensioenfonds.

Koopsom

Overrente

Een koopsom is een eenmalige betaling die aan de uitvoer-

Het positieve verschil tussen het inkomensrendement van

der van de pensioenregeling is verschuldigd en waarvoor

het fonds en de rekenrente.

een bepaalde pensioenaanspraak wordt ingekocht. In beginsel is een koopsom dus een eenmalige betaling en

Pensioengrondslag

een premie een periodieke betaling. Zowel premies als

Het bedrag waarover pensioen wordt toegekend. Vaak is dit

koopsommen dienen hetzelfde doel, namelijk de finan-

het voor pensioen meetellende salaris minus de franchise.

ciering van de pensioenen. Performance Middelloonregeling

Het rendement dat is behaald met de beleggingen.

Bij deze regeling wordt voor elk dienstjaar een percentage pensioen toegekend dat is gerelateerd aan de

Premievrije aanspraken

pensioengrondslagen van het desbetreffende dienstjaar.

Indien het deelnemerschap aan een pensioenregeling

Het te bereiken pensioen is in deze regeling gerelateerd

eindigt, anders dan door overlijden of het bereiken van

aan het gemiddelde, geïndexeerde loon gedurende de

de pensioenleeftijd, verkrijgt de gewezen deelnemer een

opbouwperiode.

premievrije aanspraak op ouderdoms- en nabestaandenpensioen. Een andere vorm van premievrije aanspraak is het bijzonder partnerpensioen dat de gewezen partner ontvangt bij scheiding/einde partnerschap.

40

Reële rente

Toeslag

Het verschil tussen het fondsrendement en de (loon- of

Een toeslag is een verhoging van een pensioen of een

prijs-)inflatie. Bij de premiestelling wordt verondersteld dat

aanspraak op pensioen, welke is gebaseerd op een in het

het fondsrendement ten minste gelijk is aan de som van de

pensioenreglement omschreven regeling, dan wel op

rekenrente en de inflatie. In dat geval kan de last uit hoofde

incidentele basis wordt verleend.

van indexering worden gefinancierd uit het verschil tussen het fondsrendement en de rekenrente.

Totaal rendement Het totaal rendement van een belegging is samengesteld

Rekenrente

uit de koerswinst of het koersverlies (indirecte beleggings-

De rekenrente is het fictieve percentage dat het belegde

opbrengsten) over de beschouwde periode, terwijl de

pensioenvermogen wordt geacht op te brengen in de

directe beleggingsopbrengsten (dividend, rente, aflossin-

toekomst en waarvan bij de berekening van de contante

gen, huur en dergelijke uitkeringen) meteen worden her-

waarden wordt uitgegaan.

belegd en tijdsgewogen in het totaal rendement worden meegenomen. Het totaal rendement wordt uitgedrukt in

Rendement

een percentage ten opzichte van het gemiddeld belegd

Het positieve of negatieve resultaat dat een verzekerings-

vermogen.

maatschappij of een pensioenfonds behaalt met de belegging van daartoe beschikbare middelen.

Vastrentende waarden Hypotheken, leningen op schuldbekentenis en obligaties.

Rentetermijnstructuur De rentetermijnstructuur is een grafiek die het verband

Verzekeringstechnische analyse

weergeeft tussen de looptijd van een vastrentende beleg-

Ook wel actuariële analyse genoemd. In deze analyse wordt

ging enerzijds en de daarop te ontvangen marktrente

door de actuaris de invloed verklaard van opgetreden ver-

anderzijds.

schillen tussen de gehanteerde actuariële grondslagen en werkelijke ontwikkelingen.

Rijping De mate van rijping van een fonds wordt veelal uitgedrukt

Verzekeringstechnische risico’s

in de draagvlakratio. Deze ratio geeft weer de verhouding

Bij het verzekeren van pensioenaanspraken loopt een

tussen de voorziening opgebouwde rechten (VOR) en de

fonds een langlevenrisico voor het ouderdomspensioen

bijdragegrondslag (BG), dat wil zeggen het bijdrageplichtig

als verzekerden langer leven dan volgens de gebruikte

deel van de totale salarissom:

overlevingstafel wordt verwacht. Voor het nabestaandenpensioen loopt het fonds een kortlevenrisico als de verze-

De draagvlakratio is laag voor een jong, startend fonds.

kerden korter leven dan volgens de overlevingstafel wordt

In de loop van de tijd neemt deze ratio toe, doordat het

verwacht. Ook kan het invaliditeitsrisico worden gerekend

aandeel van de gepensioneerden in het deelnemers-

tot de verzekeringstechnische risico’s van fondsen.

bestand stijgt. Volatiliteit Solvabiliteit

De beweeglijkheid van beurskoersen.

Het vermogen om (nu en op termijn) aan de financiële verplichtingen te kunnen voldoen.

Yield curve Zie rentetermijnstructuur.

Sterftetafels Geven aan wat de levens- en sterftekansen zijn van

Zakelijke waarden

mannen en vrouwen in Nederland, afhankelijk van de

Aandelen, converteerbare obligaties en onroerend

bereikte leeftijd. Ze worden gebruikt bij de berekening van

goed(fondsen).

de voorziening pensioenverplichtingen door de actuaris.


41

Stichting Pensioenfonds De Fracties

Recommend Documents