STICHTING HET NEDERLANDS BELASTINGMUSEUM"
JAARVERSLAG 1957 EN VERVOLGOVERZICHT VAN EEN DEEL DER VERZAMELINGEN IN HET MUSEUM AANWEZIG
a JD
STICHTING HET NEDERLANDS BELASTINGMUSEUM"
JAARVERSLAG 1957 EN VERVOLGOVERZICHT VAN EEN DEEL DER VERZAMELINGEN IN HET MUSEUM AANWEZIG
a J5
I NEDERLANDSCH BELASTINGMUSEUM JAARVERSLAG OVER 1957
Het strekt tot voldoening, dat het verslag over het afgelopen jaar tijdig kan verschijnen en dat de het vorig jaar gedane belofte, opnieuw een vervolgcatalogus daaraan toe to N oegen, gestand kan worden gedaan. In dit verslag zijn thans, zij het alweer niet uitputtend, stuk voor stuk, vermeld alle nog niet eerder gecatalogiseerde voorwerpen en waar het to pas kwam zijn ze ook kort beschreven. Aan de minder of meer op zichzelf staande oorkonden en nog niet in de boekencatalogus of haar supplementen vermelde stukken zal t.z.t. afzonderlijk het laatste onderdeel van de catalogue worden gewijd. Voorts zal in de loop van het volgend jaar een vijfde supplement op de catalogus der Boekerij worden uitgegeven. Zo nadert het overzicht van hetgeen in het museum is to vinden een voorlopige afronding en zal in de opvolgende jaren in het jaarverslag alleen een opgave behoeven to geschieden van het belangrijkste dat in dat jaar werd verworven. Wellicht dat die opgaven dan ook verhoudingsgewijze vollediger en uitvoeriger zullen kunnen zijn. In de loop van het jaar is veel routinewerk verricht vooral wat betreft het zegel. Die verzameling werd verder gecompleteerd, soms met fraaie verzamelingen; nuttig contact met buitenlandse zegelverzamelaars werd herhaaldelijk verkregen. Bij de geringe daarvoor beschikbare hulp kan het echter nog jaren duren voor de steeds groeiende verzameling volledig is gecatalogiseerd. Aankoop op aucties en schenkingen hebben in 1957 de aanwinsten gebracht, die allereerst in de hierna volgende vervolgcatalogus zijn opgenomen.1) Naast deze aanwinsten wil ik, al staan ze dan nu nog niet in de catalogus, gewag maken van een grote aanwinst aan boeken en brochures voor academic en museum geschonken door m r. N. C. M. A. v. d. D r i e s, to 's-Gravenhage en vermeld mag nog worden, dat een paar belangrijke toezeggingen van erfstelling bij legaat werden ontvangen. Niet onvermeld mag ik laten (omdat ze mij ter wille van het museum werd geschonken) dat mij dit jaar door Regent en Bestuur van het Prins Bernhardfonds de zilveren anjer voor culturele verdienste werd toegekend, een onderscheiding die ik zeer heb gewaardeerd. De studie omtrent douaneuniformen en onderscheidingen wordt - met enig succes voortgezet. Met de meeste aandrang verzoek ik ieder die er ook maar lets van kan mededelen, ieder die oude foto's van voorvaders in uniform heeft enz., mij van zijn vondst niet onkundig to laten. De uitvinding van daguerrotypes dateert reeds van ± 1839. Van de uniformen van 1820 of gedragen, doch allengs buiten gebruik geraakt, maar tot 1874 in Brabant, Limburg en Lobith gedragen, kunnen dergelijke foto's bestaan. Door dagbladen en andere binnen- en buitenlandse periodieken werd opnieuw aandacht aan het museum gewijd. Het heeft mij wel eens verwonderd, dat vermeerdering van het museumbezoek aan die reportages niet evenredig is geweest. Toch is ook dit jaar het aantal bezoeken weer toegenomen, zodat de rondleiding door de daarvoor beschikbare hulp at meer tijd eist. Controle der boeken geschiedde ook nu weer door ') 1k moge nog melding maken van een biizondere aanwinst van 1958: Een prachtige zilveren bokaal met inscriptie, in 1850 aangeboden aan deDirectcurJhr. C. P. L. van Kinschot(1806-1862).
het Rijksaccountantsbureau I to Rotterdam. Het aantal donateurs heeft enige uitbreiding gevonden.
Adres: Parklaan 14-16, postgiro 322 056. Donateurs nat. pers. per jaar f 2,50, voor het leven f 25, Donateurs rechtspersonen per jaar f 2,50, voor het leven f 100, De Directeur, Van der Poel
Vervolgcatalogus ENIGE VAN DE BELANGRIJKSTE IN 1957 VERKREGEN STUKKEN BETREFFENDE AFDELINGEN DIE REEDS IN DE CATALOGUSSEN 1955 EN 1956 ZIJN OPGENOMEN Munt en Curiosa : Koord met Kaurischelpen of ots, Australisch betaalmiddel van oeroude, onbekende herkomst. Om als deugdelijk betaalmiddel to kunnen gelden, moeten de schelpen aan bepaalde eisen voldoen (afgeslepen inwendige randen enz.). Voor 30 of een ,slechte" vrouw (een waar nogal wat aan ontbreekt), voor 40-60 een weldoorvoede ,mooie"; een varken voor 5 ot. Snoer van Tale djiman (koord van genimabast, ook wel moeli genaamd) geringd met kleine ringvormige schelpjes ,afkomstig uit het niet" (,,ze zijn er altijd geweest"). De lengte van het snoer bepaalt de waarde. (Hebben niet enkel econ. waarde - ook mystieke.) (Geschenken van insp. Van Bers, gedetacheerd to Hollandia.) Stok, met houtsnijwerk overeenkomende met dat op tabakskokers afkomstig van de Ma-konde-stam in Tanganjika. (De motieven zijn vermoedelijk betnvloed door de moslemse cultuur van Zanzibar.) (Geschenk van de heer Spermon to Rotterdam.) Diverse portretten en andere voorwerpen alkomstig van de opgeheven Raden van Beroep.
2 devaluatiebordjes 1936. (Gesch. Ribbink.)
Mevr. Polak-
Gouilen dluc tat l'rans Jozef 1915. Schilderijen enz.: Adriaan van der Ovaal portret (in harnas en molensteenkraag) met Werff (1659-1722) opschrift: Willem de eerste - Prins van Oranje Nassau. Paneel
34x27.
3 Jac. B. Ouwater
Waldorp (1803-1866)
G. Cruys Cz. Isaac Israels
Eug. Rensburg Eug. Rensburg
Waaggebouw met verschillende personen in actie. Marktplein met links kerk. De Waag to Amsterdam met weergave van tal van neringdoenden, transporten enz. Oud schilderij met enigszins duistere herkomst, mogelijk met penseelwerk opgehoogde oliegravure. Volgens bekende gegevens origineel van Berkheyde (1656-90) afkomstig uit de 25 jaar geleden geveilde collectie De Beaufort, Utrecht, gesigneerd J. H. van Brakenmeier. De voorstelling is zeer levendig. Verkoopster van vices, vis enz. en andere destijds aan impost onderworpen goederen in de trant van Gerard Dou, gesigneerd Fr. v. L.
0 38 x 53
De Bloemendaalse poort to Amersfoort, ges. Waldorp f. (eenzelfde in de Verz. Verbruggen te Amsterdam en een schilderij in het Rijksmuseum (70 x 92).
P 60 x 80
De Tolgaarder, Gewassen tekening (1841). Groep Ashanti-negers. (Decor bij de Ashantijnse collectie in Curiosakamer.)
0 41 x61
De Lange Voorhout met Ministerie van Financien en Alg. Rekenkamer. De haven van Harlingen met de belastinggebouwen en restant van het oude Admiraliteitshuis.
A 67x100 A 41 x62
Links ervan de overgebleven (verbouwde) linkervleu;el van het Admiraliteitscollege der cony. en lic., dat in de 17e en 18e eeuw op de plaats waar nu het kantoor is, stond.
4 Afbe elding empireklok, waarvan origineel (zo groot als een kamer) in Lakenhal to Leiden, uit nalatenschap van Appelius, die haar bij diens vertrek van Lodewijk Napoleon als geschenk ontving. EnigeAppelius-curiosa (geschenk mevr. S. H. ViehoffDen Beer Poortugaal). W. B. Tholen (1860-1931)
„Tolhuis" bij Amsterdam, gedateerd 14 Sept. 1883.
0 23 x 39
G. van Emmerik (1808-1882)
Toltoren, met schepen in de haven.
0 57 x 78
Joh. Braakensick
Drie originele pentekeningen (Neerlands schuldenlast) (Treub 1916), De voorgestelde bel. op tabak (1919), De nieuwe Minister van Financien (Colijn 1927). Floris, graaf van Pallandt, 1577-1639, Graaf van Kuilenburg. Borstbeeld rechts met platte geborduurde kraag. In ovaal met randschrift .Favente deo". Naar Miereveld 1672, fol. - Franken 69 11.
Grav.
Iko Tjimahi
Jeugdbuste van H. M. Koningin Emma uit een stuk hout. Dossier J. G. Mey (ambtelijke functies, ambtelijke stukken en stukken over de Liberale gifte; diverse over belastingen enz. ) 1747-1811. Dossier jhr. Nicolaas van Liere, Heer van Berkwoude, grotendeels over Tweehonderdste penning en procedure daarover (versch. jaren) waarin gezegelde stukken met zegel Domein der Oranjes, 16541689. Diverse 17e- en 18e-eeuwse druksels en oorkonden later to omschrijven. Twee ,actie"-bordjes (Windhandel John Law) Polychroom decor van een dansende nar en opschriften. Twee Delftse Bordjes - Ned. Overzee Trust Mij. en Verloving Prinses Juliana.
56 x 751/2
Oud Wapenbord van afwijkend gietsel Kantoor invoerr. en acc. afkomstig van Venlo. Prof. L. Zijl
Bronzen plaquette van Prinses Juliana (april 1934), op mahonie fond. Stadswaag to Gouda (opticaprent). Vervolg inventaris
Kamers 19e en begin 20ste eeuw: De volgende ambtsgewaden: Vice-president Raad van Indie, lid Raad van Indie, Directeur van Financien, Directeur der belastingen (oud model), Directeur der belastingen 1868, Burgemeester.
421/2 x 571/2
5 Uniformen van verificateurs en andere douaneambtenaren 1924, verificateurs e.a. van 1936, 1939 en 1946, grenswacht 1945 en nog andere in petto doch niet geplaatst wegens gebrek aan plaatsruimte.
W& Stekenparade - de meest rechtse is de laatste vinding: de chapeau claque.
Steken, petten, kepis, politiemutsen en kwartiermutsen, degens en sabels enz. van ambtsgewaden, of behorende bij uniformen van douaneambtenaren, ambtenaren van de ambulante recherche enz. van 1859, 1874, 1898 en later. Kastje bevattende de onderscheidingstekenen (knopen-, schouder- en andere distinctieven), onderdeel uitmakende van de uniformen van de verschillende rangen van douaneambtenaren volgens de thans geldende voorschriften.
Collectie aanstellingen en commissies van Nederlandse belastingambtenaren. Karikaturen en spotdichten op belastingen en belastingambtenaren. ,onderCollectie onderscheidingen, eretekenen, scheidende tekenen" van ambtenaren uit de 19 eeeuw. Collectie illustraties. druksels, en bijbehorende stukken over de inspecteur-generaal Motke en personen met hem in betrekking gestaand hebbende. Stamboom Motke (aquarel van C. C. Paehlig). Collectie illustraties, portretten, boeken, knipsels, historische handschriften van de familie Clavareau (zie daarover ook J. Pricken, De Belgische douane, 1956) en dichtwerken van A. Clavareau.
Lithografie (door?), bescheiden en atlassen van en omtrent de hoofdcontroleur (later van 1874-1880
6 ontvanger to Amsterdam) J. H. Kuyper, bijgenaamd ,,Vader Kuyper", o.a. aardrijkskundige van wereldreputatie en vooraanstaand hoofdambtenaar. Idem van Jacob Scheltema, o.a. advocaat-fiscaal Convoyen en Licenten,in 1816 anoniem schrijver van de bekende brochure over „De geest van het Plakkaat van 1725" en een groot aantal zeer bekende historische en letterkundige werken; wekte door zijn onderzoekingen belangstelling in vaderlandse historie; eigenhandig door hem geschreven gedichten en brieven. A. C. de Neeve
Potloodtekening van Hilde Heeremiet, boekhouder Conv. en Lic. Amsterdam; medewerker Van Scheltema.
Lambertus Zegers Veeckens (1781 -1857). O.a. President van de Raad van Financier in Ned. Indie, van 1819-1820 Hoofddirecteur van Financien aldaar. Een der mooiste portret-schilderijen in het museum, maar helaas niet gesigneerd.
-
Collectie: Van Hall-Rochussen - Thorbecke - Wil-
7
lem 11 en hun betekenis voor de belastingen en openbare financien. Portretten met eigenhandige opdracht van Prins Hendrik (de Zeevaarder) en echtgenote. Trieerkast met grote collecties elders niet gecatalogiseerde prenten, nieuwjaarswensen en spelen van allerlei aard. Collectie handtekeningen van vorstelijke personen, Ministers van Financien enz. enz. Potlood „Societe des Nations" en enige andere curiosa. Bronzen Plaquetten Minister Colijn, de Savornin Lohman e.a. Zilveren plaquette met opdracht afkomstig van een kist sigaren, op 26 dec. 1861 aangeboden aan G. D. Simons, Prov. Dir. dir. bel. enz. door den Rijksadvocaat, en het Corps controleurs en ontvangers in de prov. Friesland. Album met foto's en afscheidsspeeches bij het vertrek van de hoofdinspecteur H. F. Harms (Rotterdam). Spaarpot (Hoofd van Minister Lieftinck) met rijmpje: ,,Minister Lieftinck 'k zal betalen
Alles in uw hoofd bewaren Maar wordt mijn leven tot een hel Door uw angstwekkend dwangbevel Hoed u dan voor uw schrikkelijk lot Want dan sla ik u kapot." Enige andere curiosa. W. B. Tholen (1860-1931)
.,Tolhuis bij Amsterdam", (gedateerd 14 sept. 1883).
Q23x39
G. van Emmerik Toltoren met schepen in de haven (1808-1886) Exemplaar van een verbintenis tot dienstneming bij het door Willem I in dienst genomen Zwitserse Infanterie Regiment Von Goldlin and Von Tieffenau no. 32, Anno 1821. Wegens de weerzin der Nederlanders in militaire dienst moest Willem 1, als in de 18e eeuw, Duits en Zwitsers krijgsvolk werven. Bij het zich verbinden ontving men f 60,- in contanten. Gegraveerde en gesteendrukte zeebrief op perkament (onder Willem I). Exemplaar van het aldus genoemde ,Bloedplakkaat" over navordering vermogensbelasting ondertekend door Min. Harte van Tecklenburg. (Het verwekte t.t.t. grote hilariteit; 't was in rode letters gedrukt door een Duitse firma en op I mei uitgevaardigd; die I mei was een zondag en het was een christelijk kabinet!)
Q 57x78
8
^. OA00440t « art[ V. 4wasCit$ UA•to. ^*41- 0 Mt. ,050. ♦ ttt Yr 04 0. wt 4444tt 0t •+tt,( «ttMJ NSat .i00Mr UtN ♦ tN C4D«Ot{wt.WNi VAN Ow MMa 440*9 N^ et00JO•N0... 04 Ot,wNti0 0440[ nr Ot 0404. At w^NO +.. t0 .+.«ro*N 6L0. 4tr[M 4444% 4YNM4e ^Ntt4*JWNt 0 *0 NO. tUSU*N 04 w O*GC 094044 0vtttt40045? Mt: y4NNt[t t*N rt 30,14. NM 4[$LJ,e Tor Nar L0*?fl WA? * 4att,pl WGYYt,6 t^40t4. TJOtNJ tLt [t4M4 ««*N tt rt00t4tN (N ,600 *Or ,^ M YOan ).0000 t0pt44ltiLLN q4 4et4w6,Ma 444 0.4, t tu0,w 44[04. 40* 04[[[4440,t0a4Lt*GMr o4 t44teVt0, 4,tunt t0p& *
444.44,ty
4449,0[ J,r0Y0,N0 4W 0t O4 ?t*w4{N 4044 Sh 0tt 4tO4OMYad Ot,w44fl44 4t 0[t3s^ N44*N 404 Y,. ea 0t OYGJti4t Wtt 04 0,GttY4tr 0JJMi,044 tuN 044[,0 M[r ` 4*. t[oJ0 0 0t; 4M,tt M^0r. W 0t N4V.0LUwM 00at 0[ 44V4*V•0*ON00r0,0 040* 44544 03[0[44 Yoh 40WMt44tN *90 0NtNN44h0 [[00440444-0,0444 4,0 Mtu4t Y 4t 4[.000,4.
Uit de collectie portretten van Ministers. Grobbee was voor zijn benoeming tot Minister Directeur der directe belastingen, in- en uitv.r. en accijnzen to Maastricht.
Beeldgrafiek van de wording van de inkomstenbelasting „Van gilde tot ondernemersbelasting" (9 stuks). (Voor de vele schilderijen, tekeningen enz. in deze kamer zie men catalogus 1955.) Officiele ijzeren brievenbus voor deponeren aangiften Vermogensbelasting (1893) op de ontvangkantoren en secretarieen. Dubbele jaloeziekast van die tijd met boeken enz. Albums en kalligrafieen aangeboden aan J. F. Nieuwkuyk, Uytenhooven, M. G. H. Andriessen, G. L. van Lanschot Hubrecht, As. Volkmaars e.a. bij jubilea, verplaatsingen, beeindiging ambtsloopbaan en dergelijke.
9 In het knoopsgat draagbaar inktflesje (voor vulpenhouders bestonden door de ambtenaren gebruikt bij beschrijvingen belastingen).
Kamer Oorlog 1940-1945:
-
-
-
-
-
Prof. J. Zijl 1934:
Proclamaties, afgeworpen pamfletten, kranteknipsels, distr. bescheiden en andere curiosa enz. verzameld door J. C. D. van der Bussche, 7 portefeuilles. Andere portefeuilles en wandkasten met dergelijke bescheiden. Aanslagbiljetten, zoengeld, dwangbevelen „In naam van het recht", specimen noodgeld gemeenten, jodensterren en tal van dergelijke curiositeiten. Volledige verzameling van het noodgeld door de gemeenten in de oorlog uitgegeven. Originele stukken afkomstig van de bezettende macht (Generaal Christiaanse e.a.) en dergelijke curiositeiten. Afgeworpen zakjes thee „Nederland zal herrijzen". V-sigaretten. Collectie Nederlands-Indische, Japanse en Indonesische bankbiljetten van in en na de bezetting. 4 geoliede plakbewijzen (belastingplaatjes) f 3,- van sado en grobak (2-wielige wagentjes resp. voor personen- en goederenvervoer) en voor Speda en Kreta angin (fietsen): belastingplaatjes ad f 1,-. Vlaggetje gebruikt bij het uitzetten van de grenscorrecties (1948) met foto's, proclamaties enz. daarop betrekking hebbend. Stukken en paaltje ,Stichting Hulpactie Leiden" (voedselvoorziening van belastingpersoneel) e.d. N.S.B.-erspet. Bierpul,,Kriegsmarine Weihnachten 1941" (Gouda!) Buste van Hitler (gebronsd gips) afkomstig van het Bureau van Rost van Tonningen. (Zie voor schilderijen, afbeeldingen enz. in deze kamer de Iste catalogus.) Nieuwe, uitvoerige verzameling officiele berichtgevingen, propagandageschriften, affiches, w.o. door Jan Sluyters, Van der Hem, enz., humoristische en rijmprenten. Veel oorlogskaarten, spotprenten, zeldzame. Ook een aantal over oorlog 1914/1918. Losse nummers en knipsels van couranten, weekbladen, portretten, karikaturen, gedrukt in Nederland en Duitsland. (Vele curiosa.) Verzameling aanplakbiljetten en curiosa betrekking hebbende op de distrabitie uit de jaren 1940-1944 (oorspr. verz. M. Tegal, 's-Gravenhage.)
De N.R.C. 1914-1919 ingebonden. Bronzen plaquette Prinses Juliana.
10 Trap en gangen derde (vierde) verdieping: Benelux: Kaarten, gravures, litho's, foto's, tekeningen enz. betrekking hebbend op onze verhouding tot Belgie van de 18e eeuw of tot de oorlog 1940-1945. Collectie foto's, zeer groot en kleiner formaat, betrekking hebbend op het tot standkomen van de Benelux, de aspecten die daarbij spelen, kopieen van de gesloten overeenkomsten en andere correspondentie van 1876 af. Plaquette van ijzer ter herdenking van de besprekingen tijdens het Belgische ministerie Frere Orban over het sluiten, toen reeds, van een douane-unie. Diverse karikaturen, menu's e.d. alle betrekking hebbende op de Benelux. Gekleurde houten grafieken ter vergelijking van de economische toestanden in Nederland en Belgie. Kamer „De belastingambtenaar door de eeuwen": Korte geschiedenis van de belastingen in Nederland tot heden (afbeeldingen van personen met resume omtrent hetgeen in een bepaalde tijd is geschied). Collectie bescheiden, aanstellingen, stamlijsten, tekeningen, albums en aquarellen bij jubilea.
Groot aantal foto's van bekende hoofd- en andere ambtenaren; plaatselijke groepen; examencommissies e.d.; oorkonden bij die gelegenheden aangeboden. De fiscus en de bijbel (gravures, etsen, tegels, enz.). Vitrines met allerlei dat interessant is voor fiscale ambtenaren. Verschillende boeken door fiscale ambtenaren geschreven, o.a. Mijn carriere door Vader Kuyper, De volledige werken van J. F. Oltmans (De Schaapherder enz., versjes van de Controleur, de bijna volledige werken van De Sinclair (Ontv. v. d. Feen) enz. Kasten : Grote verzameling groeps- en persoonlijke foto's en van gebouwen uit de fiscale wereld; dossiers enz. alle betrekking hebbende op de fiscale ambtenaren, op gebeurtenissen in de dienst, literatuur en druksels over fiscale onderwerpen en in behandeling geweest zijnde of voorgestelde en niet aanvaarde wetsontwerpen uit het verleden (nader to beschrijven portefeuilles, dossiers, enz. over Organisatie en Personeel handelende).
II Collectie Mr. Henri P. Adan, vermaard auteur en dir.generaal der douane to Brussel. Souterrain:
Pettenparade. Achtereenvolgens; ambt. recherche to water, uniform I819, assistent 1874, verificateur s.c. 1930; ontvanger 1936; zomeruniform idem, eerste algemeen na-oorlogs uniform; grenskommies 194 5; verificateurspet 1874.
Dolfane:
Frauduleuze ,geheime" branderijen van primitief maaksel. Bronzen distilleerketels, groot model. Opiumlampen, weegschalen en verder toebehoren. Popje in douane-uniform 1924 (geboetseerd door H. A. Zwaan). Diorama T. I. R.-grensoverschrijding met model vrachtwagens van verzegeling voorzien, en bijbehorende figuren (de figuren geboetseerd door idem). Diorama groene grens met bijbehorende figuren en schapezak, grensmantels en verdere velduitrusting. Smokkelaar en smokkelares in smokkelkleding. Buste; Zeeuwse in lokale dracht met verborgen authentiek kantsmokkelmandje. Collectie douane-utensilien van verschillende soort. Collectie smokkelharnassen, riffen en smokkelkledingstukken. Collectie voorwerpen misbruikt tot smokkelen van goederen en deviezen waaronder: allerlei voorwerpen met dubbele bodem, speciaal voor smokkel ingerichte harmonika's, gitaren, flessen, kurken, koffieblikken, koffers, mandjes, rijwielzadels, knotten wol, wandelstokken, schoentjes, handorgel, boeken, ,papagaaien kistjes", benzineresertheebladen, voirs, stootblokken, boeken en bijbels, schroeven, moeren enz. tot verijdeling verzegelingen etc. etc. deviezensmokkel in: dassen, scheerzeep, sigarettenverpakkingen, horloges, knotten wol enz. Staande kist, met opschrift: ,Neklopit" (niet storten), waarin iemand uit Tsjecho-Slowakije onopge-
12 merkt (als handelswaar) vandaar naar Rotterdam de reis maakte (moderne, maar veel gevaarlijker, ontsnapping a la Hugo de Groot). Brandijzers en meetlatten (invoerverbod paarden 1914-1919). Eggen en ruiters en dergelijk materiaal tot kering der fraude. Interieur van een oud ontvangkantoor met gebruikelijke inventaris. Wapenborden van verschillende tijdvakken, modellen en ontwerpen, merendeels in deplorabele staat ten gevolge brand 1940. Geldkist volgens traditie afkomstig van de Zilvervloot van Piet Hein, in de staat waarin die uit de brand van het O.I.-Huis to Rotterdam is to voorschijn gekomen (verroest ijzer). Een andere dergelijke geldkist afkomstig van een betaalmeesterskantoor. Model (hout en ijzer) verzegeling van schepen overeenkomstig douanevoorschriften. Verschillende, soms curieuze, al of niet in gebruik (geweest) zijnde borden en ,instrumenten". „Halt douane" als attentiesein, v66r invoering douaneuniform (waardoor douane op andere wijze gelegitimeerd werd) in gebruik.
Wapens, plombeertangen van allerlei tijd en model. „IJskegel" smokkelkerstboomversiering, gevuld met alcohol. (Tijd prohibitie Amerika.) Chinees smokkelwierookvat (geel koper). (De schilderijen, tekeningen enz. zijn reeds in Cat. 1 vermeld. Herinnerd wordt speciaal aan de collectie aquarellen van de recherchevaartuigen v66r oorlog 1940-1945.) Collectie eenmalige reprodukties, uit de hand gekleurd van Belgische douane-ambtenaren van de Franse tijd tot heden (geschenk dir.-gen. J. Pricken), waaronder het gemeenschappelijk uniform Nederl.-Belgie van 1819. 4 afbeeldingen Franse douaneambtenaren uit Napoleon's tijd en later (geschenk dir. R. Docq to Straatsburg).
Olieverfschets toegeschreven aan Pieneman van een infanterist van ± 1816, welk uniform als prototype voor het douane-uniform van 1819 heeft gediend. Revolutietijdperk:
Ronde empire mah. tafel met marmeren blad. Ronde empiretafel met houten blad. Zes empire- en biedermeierstoelen.
13 (Deze meubelen zijn ten dele afkomstig van de zolders van het Ministerie van Financien.) Twee biedermeiervitrines. 2 beschilderde Hessen. Rozenhouten vitrinekast met boeken enz. Speculaasplank. Silhouetten van tal van staatslieden uit die tijd. Statiegewaad van Pieter Vreede (de vijf directeuren) van 1798, handgekleurd, uit de Ned. Mercurius, met bijschrift. Albasten siervaas.
Wapenbord kantoor Douane Franse tijd (hout). Wapenbord kantoor Convoyen en Licenten Bat. Republiek (hout). Wapenbord regie Tabak Int. Wapen Koninkrijk Holland (aquarel). Vignetten voorkomende boven de plakkaten, publikaties enz. over belastingzaken onder de republiek tot de inlijving. Verschillende soorten dienstrevolvers uit die tijd, waaronder de uit de brand overgebleven karkassen van de revolvers van de bereden controleur (1835) Jhr. K. Raab van Canstein (1790-1862). Curiosa in de vitrines. Mahonie ,orderkistje" begin 19e eeuw. (Collecties Vreede, Appelius, Gogel, Canneman en Van de Werff van Zuidland zijn reeds eerder beschre-
14 ven. Voor schilderijen, gravures en andere prenten en ceramiek zie men Cat. 1955.) Kamer Notariaat, Registratie en Successie: i H a i
TER2 O
A
8
yc;^ QI
n
^
_. INKfl IJ
DE
J
<
ED RIAND H
Collectie antieke en latere instrumenten, passers enz. in gebruik geweest bij de dienst der hyp. en van het kadaster. Staf voor waterpassen ten behoeve van de landmeters met wapen van Hendrik Willem Schepers van Tongeren (1702) in de koperen kop. Tekentafel met lichtbak, oud model. Verzameling schelpen door de domeindienst bij baggeren in de Maas opgevist. Diverse aankondigingen van verkopen van domeinen, heerlijkheden en andere onroerende goederen. Gravures en terreintekeningen van diverse heerlijkheden.
Tolborden en afbeeldingen daarvan. Afzonderlijke bibliotheek notariaat. (De boeken zijn in de Boekerijcatalogus gecatalogiseerd.) Twee kasten gevuld met oud gebonden materiaal van de dienst der registratie en domeinen en het amortisatiesyndicaat (nader to catalogiseren). Portefeuilles met brieven en andere oorkonden op de dienst der registratie betrekking hebbende (welke t.z.t. eveneens voor nadere catalogisering in aanmerking komen). „Registratiana", boekje met gewassen tekeningen, zijnde een humoristische weergave van de perikelen van de registratie-inspecteurs bij de invoering van de vermogensbelasting. G. Creuts, de Tolgaarder, Gewassen tekening (1841). Naambordjes van verschillende nu afgeschafte kantoren en bureaus. (Schilderijen e.t.q. vermeld in Cat. 1955.) Kamer Waarborg en belasting van de Gouden en Zilveren werken: Boeken: Archief van het kantoor van de Waarborg en belas-
15 ting der gouden en zilveren werken to Leeuwarden van 1814-1926. Der Goldschmiede Merkzeichen (Rosenberg) 4 Banden. Scheikundig Handboek voor Essayeurs, Goud- en Zilversmeden (Stratingh). Goud, Zilver, Edelstenen (Ing. J. Hammes). Merken van Friesche Goud- en Zilversmeden (Elias Voet jr.). Essai-boek Goudt en Zilver (J.G.) Essayeur, Amsterdam. Haarlemsche Goud- en Zilversmeden en hunne merken (Elias Voet jr.). Nederlandsche Goud- en Zilvermerken 1445-1935 (E. Voet jr.). Lijst van Meesterteekens. (Uitgegeven door het Min. van Fin. to 's-Gravenhage 1940.) Namen van Haarlemsche Goud- en Zilversmeden 1382-1807 (E. Voet jr.). La Science des Medailles (George Gallet Amsterdam 1693). Boekwerk Waarborg van Platina, Gouden en Zilveren Werken (Min. van Fin.). Adam van Vianen (kunstwerk Martinus Nijhoff, La Haye 1892). Supplement a I'Histoire metallique de Ia Republique de Hollande (Paris, chez Pierre Mortier) 1690. Tijdschrift Edelmetaal. Instrumentaria en diverse andere voorwerpen: Overzicht in natura van de verschillende stadia waarin Zeeuwse knopen worden vervaardigd. Vitrine met diverse zilveren voorwerpen met binnenen buitenlandse keur. Goud- en andere gewichtdoosjes en cassettes met gewichten veelal voorzien met justeermerken. (Zie ook kamer Curiosa.) Cachetten van de opgeheven kantoren van de Belasting en de Waarborg Gouden en Zilveren werken van de kantoren Breda en Zwolle, het bureau van de controleur to Breda en een: ,Algemene controle der Keurstempels". Overzicht van het goud- en zilveronderzoek: Essaieur (pop) aan tas (coups) - bezig met het stempelen van voorwerpen. Diverse instrumenten en blok met stempels die hij bij dit werk nodig heeft.
16 Moffelovenblok, met moffel- en verwarmingsapparaat. Bigornes. Toetsnaalden goud en zilver met blok. Toetssteen. Cupels. Cupelleertangen om cupel uit gloeiende moffel to halen. Lepen en spatel voor chloorzilver. Zandbad. Diverse maatglazen en buizen, statiefstandaard en ringen, klemkraan, ringenstaaf. Grote en kleine smeltkroes. Goudwals. Brander voor grote gasoven. Kolfje voor verdunning salpeterzuur. Vollhard-inrichting ,Poin(on pour le titre des ouvrages d'or et d'argent". Inrichting voor proeven op de natte weg. Balansen voor weging van gouden en zilveren werken (groot en klein). Waarborgtekens: Meestertekens van de Fabrikanten German Weki en de Gebroeders Burger in het Zwitserse kanton Aargau (2 st.). Keurteken van het Canton Schaffhausen van Gouvernementswege aangewezen (3 stuks). Keurtekens van het Prinsdom Neuchatel en Valangin in gebruik overeenkomstig het Reglement van 30 augustus 1819 (2 stuks). Koperen plaat met keurtekens (garantiebewijzen) van het kanton van Geneve (Bureau de Garantie de Geneve) in gebruik overeenkomstig de Zwitserse Wet van 22 september 1815. Empreinte figurative d'un grand, moyen et petit poincon en usage dans le canton de Zurich. Interm. Lombard Stempels (goud/zilver). M.R. 8 febr. 1946 no. 72 C.B.D. oude en gangbare tekens en jaarletters. Plaatje met jaarletters Amsterdam-OudenardeDen Bosch-Breda (2 stuks). Den Haag-Maastricht-Ruremonde-RoermondSchoonhoven-Royaume de Belgique-Provinces Meridionales-Parijs. Kleine en middelbare stempels voor de vreemde werken (wilde zwijnskop).
Jaarletterstempels e.d. ter onderscheiding van de administratie van verschillende essayeurs.
17 Vergelijkingsplaat aangevende de laatstelijk in gebruik geweest zijnde Franse keurstempels. Franse uitvoerstempels volgens decreet van 11 prairial an XI (Res. 23 nov. 1857 no. 55). Koperen vergelijkingsplaten der Nederlandse keuren cijferstempels, inculpatieplaten van keur- en meestertekens. Koperen plaat met poincons des provinces meridionales. Diverse voorwerpen voorzien van keurtekens. Reageerkelken voor zilverproef. Toetsflesjes. Nikkelen plaatjes, zijnde de,,onderscheidende tekens" van de hieronder vermelde essayeurs, uit het tijdvak 1820-1840. Aardenhout (W), Barthel (Johannes), Becker (David), Berg Senior (Jan van den), Berg Junior (Jan van den), Bintels, Dam Kooiman (Cornelis van), Geelen (Pieter van), Geyskes (Pieter), Gelderen (Leonardus van), Gelderen (Pieter van), Gidts (Johannes Adrianus de), Greup (Dirk Hendrik), Haenen, Hainer (W. H.), Hellegers (Wed. G.), Jespers (J. P.), Jong (Cornelis de), Kapoen (Gijsbert), Koningsbergen (J. F.), Kooiman (Adrianus), Kooiman (Jacob), Kruit (Abraham), Krythe, Kuilenburg (Pieter), Kuylenburg (Hendrik), Kuilenburg (Jan), Kuypers (Cornelis), Laarhoven (A. J. van), Laerkom (E. van), Lazonder (Johannis Marinus), Lazonder (Adrianus Hoolbos), Lazonder (Johannis), Meyer (Johan Frederik), Mopman (Arie), Okhuysen (Jan), Ponsioen (Gerrit), Reigersman (W.), Sassen (H.), Serroen (Sebastiaan), Sperna Weiland (Jan Petrus), Stekelenburg (Johannis), Verlege Q. F.), Verroen (Adrianus), Vlierden (Willem van), Vos (Wed. P. C. de), Wendels (Jacobus), Willenswaard (Abraham), Willemswaard (Cornelis Leendert), Zof (Tieleman van de). Aan de wand:
Zie voor afbeeldingen allereerst Cat. 1955, p. 20. Placaat der Staaten Generaal der Ver. Ned. 19.9.1768 over misbruik van de naam zilver voor Argent Hache. Ordonnantie der Staten van Holland en Westvriesland, 15-4-1751 over de onbepaalde handel in galanterieen en debiteren van gouden en zilveren werken. Notificatie De Provisionele Regering der stad Leiden, 26-11-1813 (waarschuwing geen goud en zilver to kopen of verkopen zonder keur).
18 L'age viril, 3me Age (Goudweger en zijn vrouw), zwarte kunst. Goudweger (man en vrouw), zwarte kunst (blijkbaar proefdruk). (Gezicht op de Maas to Rotterdam; opticaprent.) Publikatie der Nationale Vergadering 13-6-1797 over het naar het buitenland verzenden van nieuw gemaakt goud en zilversmids klein werk. Herman Moerkerk: C. Vreedenburg Jr. (litho). De diamantklover; ets (proefdruk). Jan Luyken, De Goudslaager, ,Blanksilver alteveel bemind enz.". Het goud is magtig to verdraagen en Gouddraadtrekker. Etsen. Glas in loodraampje (ovaal) met zelfde voorstelling. Outger Arisz Akersloot ± 1649, Keurmeester en deken van het gilde Haarlem-C. Diverse afbeeldingen en omschrijvingen der gehaltemerken en andere aanwijzingen rinds 1814, zoals o.a. aanwezig moeten zijn in de verkooplokalen van G.en Z.-werken. Afbeelding der departementale waarborgkantoren. Zegelkamers:
Nederlandse fiscaalzegels (albums gennerkt A tot N): Verenigde Nederlandse Provincien (generaliteit en admiraliteit) van 1635 af. Provinciale kleinzegels: Holland en West-Friesland van 1624 af. Klein-Zegel. Andere provincies, Heerlijkheid Vianen, Graafschap Kuilenburg, Domein der Oranjes onder de Republiek, Bataafse Republiek, Koninkrijk Holland, Keizerrijk. Hypotheekzegel, kadasterzegel, omzetbelasting, be-
A
B
19 vrachtingszegel, reisbelasting, statistiekzegel, waardekaarten. Kleinzegel, later zegel, formaatzegel, blauwstempels, oranjestempels, handelzegels, plakzegels. Vervolg plakzegels, waardekaarten, beursbelasting en couponbelasting. Retributie- en legeszegels van andere departementen. Banderolles tabaksprodukten 1921-1949. Banderolles 1921-1933. Banderolles 1921-1949. Banderolles 1933-1952. Plakzegels 1872-1953 West-Indische Compagnie, Nederlandse Antillen, Ned. N.-Guinea, Suriname. Nederlandsch-Indie 1921 t ,/m 1945. Verenigde Oostindische Compagnie en Nederlandschlndie tot 1921. (Zie ook Dossiers hierna.) Republik Indonesia. Complete serie (tot f 100,-) van zegels Herstel Rijnen Binnenvaart. Collectie le€eszegels van de twintigste eeuw van Nederlandsche gemeenten.) (Alfabetisch, per gemeente, gerangschikt.) Collectie Surinaamse en Curasaose zegels. Blokken ongeperforeerde ontwerpen daarvan. Zegel a/s fiscaal technisch hu/pmidde/: Vel met zegels van de Belasting op voorwerpen van Handel en Weelde, van Gogel. Vel van 10 stuiver, waarschijnlijk uniek. Almanakken waarop dit zegel (verschillende soorten van 1805-1807). (Bat. Rep. en Kon. Holland.) Vitrine houdende: Grote collectie hondepenningen van verschillende plaatsen in het land, van 1803 af. Karikaturen enz. over die belasting.
i
Diverse plakkaten, publikaties en ordonnanties betreffende het klein zegel (17e en 18e eeuw).
C D E F G H 1 J K L M N
14 albums
20 Beeldgrafiek (14 stuks) van de ontwikkeling van het fiscaal zegel van de vroegste tijden tot heden. De Oudhollandse eiken brandkast, beslagen met ijzeren banden en voorzien van dubbel slot, waarin de oudste vellen papier met het fiscaalzegel van de Generaliteit (+ 1635) werden bewaard. (Dubbel slot, waarschijnlijk resp. voor controleur en ontvanger.)
Collectie aanslagbiljetten uit de 17e en de 18e eeuw met het zg. ,collectief klein zegel". Stalen stempel van het kleinzegel van Gelre (1795). Zware met de hand gedreven stempelmachines met bijbehorende stempels; div. overblijfselen van dergelijke machines uit brand 1940. Collectie Vianen; zegels van Vianen op perkament en papier als Heerlijkheid (onder de Brederodes en het Huis van Lippe) en onder de souvereiniteit van de Staten van Holland tot 1795.
Andere plakkaten, gravures, stukken enz. betrekking hebbend op Vianen als vrijstad (dwaze windhandel!). Publikaties van de overheid op zegel (stempel) over belastingmoeilijkheden enz. Uitgebreid dossier processtukken in druk en in handschrift over hetgeen to doen is geweest over de afschaffing van het Viaans fiscaal zegel bij de inlijving bij Holland in 1795 (zie mijn Geschiedenis van het Ned. Fiscaal zegel 1954). Kleinere soortgelijke collectie over het afzonderlijk zegel van het Graafschap Cuylenburgh, o.a. Floris baron van Pallandt, graaf v. Culemborgh, Borstb. rechts, in fraai bewerkte kleding met kanten kraag. Grav. naar M. J. Miereveld door W. J. Dellf. 1627, fol. - Fraai portret. Duplicaat ,Saksisches Kupferstich" Kabinet. v. Som. 4115; Franken 69, 2e staat. Zegel van de graafschap Buuren (Wapen van het domein der Oranjes). (In andere vorm komt dit zegel ook voor in het dossier Liquidaties van de Heer van Oosterwijck met de kinderen van zijn zoon Willem van Lyere (1654) zie bij oorkonden.) Vitrine, houdende diverse gezegelde aanstellingen, brieven en commissies uit het Revolutietijdperk. Vitrine houdende stempels en cachetten, grotendeels ambtelijke. Collectie Nederlandse Beleningsakten, transfixen enz. op perkament. Brief (met monster). H. Raad van Adel over kleur oranje formaatzegel enz.
21
-
-
Showvitrines met specimen van alle soorten Ned. zegels sinds 1624. Idem met specimen perkamenten voorzien van fiscale zegels der verschillende provincien. Van fiscaal zegel voorziene akte ondertekend door Jacob Cats als Raadpensionaris (1651). Gezegelde aanstelling door Prov. Repr. van Utrecht van Bart Jac. van Meurs tot koster enz. 9 sept. 1795 (zegel f 150). Dossier houdende gezegelde historische stukken uit voormalig Ned.-Indie, verkoop van slaven, reispassen naar Mekka, aanstellingen enz. (ook in vitrines). Huwelijksafkondiging van Carl Wilhelm Baron van Smiehl met jongvrouwe Ma. Aa. Ja. Schilling voltrokken to Amboina in 't kasteel Nieuw Victoria, 11 mei 1793. .Aquarel (blijkbaar vervaardigd door een inheems tekenaar) voorzien van fiscaal zegel.
Kwart lot Javase loterij met zegel. S. Houkes:
F. Oudschans Dentz.
C. Eeltjes, die de eerste zegelcollectie van het N.B.M. tot stand bracht. Afbeelding van Cornelis van Aerssen van Sommelsdijk die in 1683 1 /3 eigenaar van Suriname werd. (W.I.C. en Amsterdam de twee andere derden; Van Aerssen had het bestuur), met foto van het toen ingevoerd fiscaal zegelvignet houdende het toenmalig wapen van Suriname, een combinatie van dat der drie participanten in „Suriname". Een belangwekkende figuur uit de geschiedenis van Suriname, 1938.
0
Materiaal betrekking hebbend op de vervaardiging van omzetbelasting-, couponbelasting-, kadaster-, hypotheek- en plakzegels: 1933
2 niet gekozen ontwerpen (klein formaat) voor het omzetbelast i n gzegel. 2 foto's van het ontwerp van het zegel van de omzetbelasting ;- 2 geperforeerde foto's. I foto van het middenstuk van I grote tekening het zegel omzetbelasting, tekening op zegelgrootte, blauw op grijs in 6 stadia. Grote pentekening van de mercuriuskop met foto's van het pantogram (A. van de Vossen). Koperen rolgravure.
1934
Ontwerpzegel van de couponbelasting, groot (A. van de Vossen). 3 afgekeurde ontwerpen op zegelgrootte van de couponbelasting.
22
1929
1931
1949
1957
Datum: 1917 1917
1 afgekeurd ontwerp en het goedgekeurde ontwerp van de couponbelasting en pantogram (in album). 2 ontwerpen voor waardekaarten omzetbelasting (in album). 2 ontwerpen voor waardekaarten couponbelasting. 2 tekeningen van het kadasterzegel (1 groot en I klein). 2 tekeningen van het hypotheekzegel (I groot en I kleine). Blokken van de vroegste en latere plakzegels als gravure ontworpen. Voor gravures enz. zie hierna. Lithografische stenen voor het afdrukken van plakzegels. 2 tekeningen voor plakzegel, niet gekozen schets. Foto van de niet gekozen schets en van de gekozen. Foto van de tekening. Alle goedgekeurde waardecijfers voor plakzegels. Beneluxbanderolles (in albums). Oorspronkelijke tekening voor de Benelux sigaretbanderolle (A I I ). Oorspronkelijke tekening en foto op ware grootte van de Benelux-sigareringen en twee tekeningen met waardeaanduiding voor sigareringen. In elkaar geplakte cijfers enz. voor de Beneluxbanderolle. Fotografisch oorspronkelijk exemplaar van de banderolle voor de natte pruimtabak (nog zonder de extrakaderlijn boven en onder) en de tabaksbanderolle (D 11). In Belgie vervaardigde ontwerpen voor Beneluxbanderolles die niet tot invoering zijn gekomen. Diverse Belgische en Nederlandse ontwerpen en ten slotte vastgestelde model voor het ,bandje- 1957. Curiosa; valse zegels; andere niet tot uitvoering gekomen ontwerpen; Egoutteur (rol van metaalgaas, waarop bronsdraadfiguren gesoldeerd, die het natte papiervilt uit elkaar doen schuiven, waardoor 't watermerk ontstaat). Stempelblok, gebezigd voor het buitengewoon zegelen (nude boomstam, halverwege gepolijst door de knieen van diverse geslachten van stempelaars). Materieel (oorspronkelijk, aanmaak- en druk-), gehezigd hij de vervaardiging van statistiekzegels: Omschrijving: Oorspronkelijke gravure v ,,h zegel. I afdruk van de goedgekeurde gravure van het statistiekzegel, goed- en afgekeurde ontwerpen van
Bijzondcrhedcn:
23 statistiekzegels
•
1917 31-8-'50 31-8-'50
1928 16-l-'47
onder meer:
27-1-'25
Patrice. 5 modelzegels. 50 verchroomde koper-nikkel-kopergalvano's (,,zegel"). Matrijs waarde-indruk „I cent". 50 logotypen „l cent" 50 galvano's „100 gld". Materieel (Oorspronkelijk en aanmaak-), gebezigd bij de vervaardiging van banderolles voor de tabaksaccijns. Gravure in koper. a. Een glasplaat met ondergrond. b. 2 foto's van C-band. (waarden). I zinco van sigarenbandje 10 ct. 2 zinco's A I (pro en contra) een plaat. 2 zinco's A I (pro en contra) een plaat. 4 zinco's A II (pro en contra) en D een plaat. 4 zinco's A 11 (pro en contra) en D een plaat. I gravure (2 c) bandje Q. I zinco m!zegel gekorven tabak en sigaretten (navordering). Foto op zink ontw. B, band. C. Foto op zink band. C met 25 ct. 5 ontwerpen id. (op een plaatje). 4 zinco's voor vierkl. band. 3 zinco's voor banderolle C. a. gray. in koper van band. B. b. gray. in koper van band. D. c. gray. in koper van band. E 11. Ondergrond, ft. 25 x II cm (navordering).
(9 stuks en 2 waardeaanduidingen in album)
Drukmaterieel Drukmaterieel Drukmaterieel
17 x24 cm
2 op I plaat 5 op I plaat 4 op I plaat
Collectie afkomstig van het opgeheven Centraal Zegelkantoor to 's-Gravenhage, overgedragen bij Min. missive van 3 At. 1947, no. 115, afd. Org. I raam met 100 cliche's voor plakzegel (zonder wapen). 1 raam met 174 cliche's voor kwitantien wegens geldschuld en voor handelspapier (met letterzetsel). I raam met 100 cliche's (kleine wapens). I raam met zetsel (opdruk). I raam met zetsel (opdruk). 13 cliche's plakzegel. 1 originele gravure van het grote plakzegel met wapen.
24 I originele gravure van een wapen behorende bij het grote plakzegel. I originele gravure van het kleine 5 ct. plakzegel. I klein wapen op blok. I afgietsel van het kleine plakzegel. 47 cliche's van 5 ct. plakzegel. 77 koperen plaatjes (kartelplaatjes). 189 kleine wapens.
I oude stempeldoos met 2 sleutels. 1 handdrukpers met stempel (vertoond aan het kantoor van het buitengewoon zegel to 's-Gravenhage Zegelwet 1917). 1 oude handschroefstempelmachine
met 2 onderstukken en I vernietigingsboor. onderdeel stempelmachine. I oude slee met verfpot en rol waarin geplaatst werden I dikke en 2 kleine rollen om het stempel to voorzien van verf.
a
Mo.
S
defect
Vt.
141
'3"S'
Buitenland: Index Alphabelique des Timbres fiscaux:
(Deze index is in het Frans gesteld, omdat de catalogussen van fiscaal zegel in de regel in het Frans luiden. In deze albums zijn alleen die welke in de albums voorkomen, werkelijke ,zegels" derhalve, vermeld. Van vele landen zijn andere (formaatzegels in de regel) bevestigd op documenten in afzonderlijke portefeuille gecollectioneerd.)
25 Volume 1. Acores, Afghanistan, Afrique Centrale Anglaise, Afrique Occidentale Anglaise, Afrique Occidentale Francaise, Afrique Orientale Allemande, Afrique Orientale Anglaise, Afrique du Sud Anglaise, Afrique du Sud Anglaise - Tati, Afrique du Sud-ouest Allemande, Afrique du Sud, Union de 1'Alaouites, Albanie, Algerie, Allemagne, Empire (des 1871), Allemagne Occupation du territoire Russe. Volume 2. A/lemagne-Anhalt - Bade - Baviere - Breme - Brunswick - Hambourg - Hesse-Cassel Hesse-Darmstadt - Lubeck - Mecklenbourg-Schwerin - Oldenbourg, Oldenbourg-Birkenfeld, Oldenbourg-Lubeck. Volume 3. Allemagne - Prusse - Sarre - Saxe - Saxe-Altenbourg, - Saxe-Cobourg-Gotha Schaumbourg-Lippe - Schwarzbourg-Sondershausen - Wurtemberg; Alsace-Lorraine; Angola; Annam et Cambodge; Antigua. Volume 4 en S. Argentine (Central). Volume 6.
Argentine - Almirante Brown - Avellaneda - Bahia Blanca - Barracas al Sud - BuenosAires. Volume 7. Argentine - Buenos-Aires - Catamarca - Chaco - Concordia-Cordoba. Volume 8. Argentine - Corrientes - Hamante - Dolores - Entre Rios - General Belgrano - General La Madrid - General Pinto - Gualeguaychu - Jesus Maria - Jujuy - Las Flores - Loberia - Lomas de Zamora - Mendoza - Monte - Morteros - Nogoya - Nueve de Julio Olavarria - Parana - Pergamino - Rauch - Rio Cuarto. Volume 9. Argentine -- La Rioja - Rivadavia - Salta - San Antonio di Areco - San Fernando - San Francisco - San Isidro - San Juan - San Luis - San Nicolas - Santa Fe (le part.). Volume 10 tot 13. Argentine - Santa Fe (He part. jusqu'a Ve).
26 Volume 14. Argentine - Santiago des Estero - Tandil - Tucuman - Villa Maria - Villarino; Australie (Confederation)-Occidentale-du Sud; Autriche (Signets); Hongrie (Signets). Volume 1 S. Autriche (Timbres) - Hongrie (Timbres) - Lombardo - Venetie; Barbade; Basoutoland; Bechuanaland. Volume 16. Pre Belgique, Belgique. Volume 17. Bolivie; Borneo; Bosnie-Herzegovine; Bresil-Empire et Republique. Volume 18. Bresil - etats et villes; Bulgarie. Volume 19. Cameroun; Canada. Volume 20. Cap de Bonne Esperance, Cap Vert, Ceylon, Chili, Chine, Chypre, Cochinchine. Volume 21. Colombie - Antioquia - Bolivar - Boyaca - Cali et Popayan - Carthagene - Cundinamarca - Magdalena - Medellin - Santander - Tolima; Congo-Francaise; Congo-Portugaise; Costa-Rica; Cote d'Ivoire; Cote du Niger; Cote d'Or; Crete; Cuba. Volume 22. Danemark; Egypte. Volume 23. Equateur. Volume 24.
Dahomey;
Danzig;
Diego-Suarez;
Dominicaine;
Dominique;
Egee;
27 Espagne 1. Volume 25. Espagne II. Volume 26. Espagne, Colonies: Afrique Occidentale; Antilles; Cuba et Portorico; Cuba. Volume 27. Espagne, Colonies: Cuba - Municipaux et Provinciaux; Fernando-Poo; Guinee Espagnole; Maroc Espagnole; Porto-Rico. Volume 28. Etats-Unis; Fidji; Finlande; Fiume. Volume 29 en 30. France I en Il. Volume 31. France-Essais, Gibraltar. Volume 31-38. Grande-Bretagne I, II, III, IV, V, VI. Volume 38. Grande-Bretagne - Irlande; Grenade; Griqualand.
Grand-Liban; Grece; Grece - Occupation Hellenique;
Volume 39. Guadeloupe; Guatemala; Guinee Espagnole (voir vol. 27); Guinee Francaise; Guinee Portugaise; Guyane Britannique; Guyane Francaise; Haiti; Haut-Senegal et Niger; Haute-Volta; Haivai; Hedja - (Nedjed); Honduras; Hongkong. Volume 40. Hongrie, Hongrie Croatie.
28 Volume 41-43. Indes Anglaises I en II, Indes Anglaises Etats Alkalkat - Nabha. Volume 44. Indes Anglaises, Etats Natwar - Wankaner; Inde Francaise, Inde Portugaise, IndoChine; Indonesia (Republiek); Irak; Iran (voir Perse vol. 54); Irlande. Volume 45. Italie I. Volume 46. Italie If, Italie - Occupation des Iles Egeo; Italie - Occup. du territoire Autrichien. Volume 47. Jamaique; Japon; Kenya et Ouganda; Leeward Iles; Lettonie; Liberia; Lituanie; Lituanie-Centrale; Lybie; Lichtenstein; Lorenzo-Marques; Luxembourg. Volume 48. Macao; Madagaskar; Madere; Malacca; Etats Malais Federes; Malte; Maroc Francais; Martinique; Maurice; Mauritanie; Memel. Volume 49 en 50. Mexique I en II. Volume 5 1. Mexique - (Districts). Volume 52. Monaco; Montenegro; Montserrat; Mozambique; Mozambique - Compagnie de -; Natal; Nevis; Nicaragua; Niger; Norvege; Nossi-Be; Nouvelle-Caledonie; Nouvelle. Galles du Sud. Volume 53. Nouvelle-Zelande; Nyassa (Port.); Nyassaland; Orange; Oubangui; Chari - Tchad, Ouganda; Palestine; Panama (Colombie); Panama Republique; Papua. Volume 54. Paraguay; Perak; Perou; Perse (Iran).
29 Volume 55. Philippines - Colonie Espagnole; Phillipines - gouvern. Revolutionair; Philippines Occup. Americaine; Philippines- Colonie Americaine; Philippines - Etat Independant; Pologne; Porto-Rico - Colonie Espagnole; Porto-Rico - Colonie Americaine. Volume 56 en 57. Portugal I en II. Volume 58. Queensland; Reunion; Rhodesie. Volume 59. Roumelie Orientale. Volume 60. Russie. Volume 61. Saint-Christophe; Sainte-Lucie; Saint-Thomas et Prince; Saint-Vincent; Salvador. Volume 62.
Sarawak; Sardaigne; Selango; Senegal; Serbie; Seychelles; Siam; Sierra-Leone; Somaliland (Brits); Soudan Francais; Stellaland; Straits Settlements (voir Malacca, vol 48). Volume 63. Suede. Volume 64 en 65. Suisse I en II. Volume 66. Sungei-Ujong; Swazieland; Syrie - Occupation Frangaise; Syrie - Republique; Tanger; Tasmanie; Tchecoslovaquie; Terre-Neuve; Timor; Tobago; Togo; Toscane; Transvaal; Trinite; Tunisie. Volume 67 en 68. Turquic I en II.
30 Volume 69 tot en met 72. Uruguay 1, II, III, IV. Volume 73.
Venezuela, Victoria; Wethaiwai; Yougoslavie; Zanzibar; Zoulouland. Buitenland: Showvitrines met specimen Engelse, Canadese en Amerikaanse zegels, toelichtingen en illastraties. Showvitrine met specimen van een grout aantal andere landen. B. de Neeve:
-
A. Preston Pearce, Schenker aan het museum van een groot collectie fiscale zegels. (Crayontekening) 21 portefeuilles stukken met Franse ,gdndralitds", gesplitst naar departementen, 17e en I8e eeuwse stukken (ook historisch en economisch van belang). I portefeuille met dito gestempelde stukken OudItalie, Oud-Oostenrijk, Les deux Siciles, Lombardije en Venetie. 4 portefeuilles Spaanse fiscaal gezegelde stukken uit de 17e en 18e eeuw („Io el Re"). 3 portefeuilles met Engelse en lerse Identures, deels met geaquarelleerde vignetten, op perkament met fiscaal zegel (de zegels bijna alle voorzien van contrazegel met aluminiumstrook door en door: (,,W. en M.R."; ,G.R."). Portefeuilles houdende gezegelde cheques en kwitanties; Franse, Engelse, Russische, Belgische e.a. waaronder onbeschreven exemplaren.
-
Portefeuille waardeloos geworden gezegelde effecten.
-
Omvangrijke portefeuille met staatkundige brieven in 't Russisch. I portefeuille processtukken uit Eeklo voorzien van I8e eeuws fiscaal zegel Vlaanderen.
-
Wandborden, houdende resp. Zuid-Afrikaanse Fiscaal-zegels en Oud-Belgische (de laatste tot tijdstip unificatie zegelbelasting Noord- en Zuid-Nederland). Blok van £ 148 fiscale zegels op een document voor een lening van 6 miljoen £ door fa. Bleichroter to Berlijn aan regering van Mexico verstrekt. Ongedateerd, tijdvak Koningin Victoria. Idem van ,,C 31 x 5 = £ 155, betrekking hebbende op dezelfde lening in oorspronkelijk deel van hetzelfde document.
C
31 Paper Label van de Engelse paper Duty van november 1849. Muziekpapier (balken en noten) met Frans fiscaalzegel uit revolutietijd. Zegels van Franse kolonien, gemonteerd op aquarellen met voorstellingen van de desbetreffende landen. F. M. Vervier, Le Charivari menace par le timbre (lith).
Jusqu'a son dernier mousquet (gekleurde litho met fiscaal zegel). Aanstelling van Thomas G. Moore als surveyor of taxes, eigenhandig ondertekend door Robert Peel als Minister van Financien. Aanstelling David Elisha Day tot ontvanger-generaal, eigenhandig ondertekend door William Pitt als Minister van Financien. Afbeeldingen van het zegelarmbandje door de ZuidAfrikaanse regering uitgegeven om to dienen als bewijs van betaalde belasting van de inboorlingen (origineel, geschenk van de Heer Oudschans Dentz, verbrand in 1940). Grote collectie binnen- en buitenlandse voorwerpen: medicijnflesjes en -doosjes, sigaretteaanstekers, lucifersdoosjes, tabaksverpakking e.d. met soortgelijk zegel uit de 19e en 20e eeuw. Kader met allerlei soort buitenlandse banderolles voor idem.
A. Afzonderlijke Bibliotheek van het fiscaal zegel. (Zie voor de boeken over zegelrecht (de belasting zelf) de Cat. der Boekerij en de literatuur vermeld op p. 258/259 v. d. P., Geschiedenis van het Fiscaal zegel.
2.
3.
4. 5. 7.
A. Guenin: Historique des papiers timbres et des timbres fiscaux mobiles de la France depuis leur origine jusqu'ii nos jours (Besancon, 1899). f. van der Poel: Zegels en Merken ten dienste van de belastingheffing, 1940. Edm. S. and H. M. Morgan: The Stampact Crisis, Prologue to Revolution (Univers. of North Colonial Press.). Geschenk van E. v. Saher. Dr. J. H. van Peursens: Historia y filatelia Bolivar (1738-1830). L. Hanus: Stempelvignetten van Oesterreich (mit Katalog). Band I Die Urkundenstempel (Prag 1930). R. Symoens: Het zegelrecht in Belgie (Hist. overzicht) (1942), waarbij v. d. P. W. bl. 3701 - 3703 J. van der Poel: Geschiedenis van het Nederlands fiscaal zegel (Deventer 1954).
32
8.
9.
10.
12. 13.
14.
Revenue Stamps: Historical reference list of the R.S. of the United States, including the private due propr. stamps (Boston, 1899). E. B. Sterling: Standard descriptive and price-catalogue of the Revenue Stamps of the U.S. (Trenton, 1888). Gilbert et Kohler: Catalogue illustre de timbres fiscaux (Mericourt-Ribemont, 1904). Forbin-L'Hoste: Catalogue Prix-courant de Timbres fiscaux (Yvert et Tellier, Amiens, 1905). Geschreven catalogussen van verschillende landen (in omslag). A. Forbin: Catalogue de timbres fiscaux (Yvert et Tellier, Amiens, 1905). Bulletin de la Societe archeologique, historique et artistique. Le vieux papier, le annee, fasc. no. 1 (1 avril 1900) (Paris).
15.
F. Lechevin: Prix.-courant de series de Timbres fiscaux.
16.
W. Kelsey-Hall: Standard Catalogue of the Revenue Stamps of Canada (1897).
17.
The Pocket Standard Catalogue of the R.S. of Canada (Montreal, 1899).
18.
Nelson S. Bond: A catalogue of the Federal revenue stamps of Canada from 1 july 1867 (Montreal, 1953). B. Gordon Jones: The fiscal and telegraph stamps of Ceylon (London, 1911).
19.
20.
Leone de Magistris: Catalogo general delle Marche da Bollo Italiane (Genova, 1947).
21.
F. G. C. Lundy: The compound stamps (postage and revenue) of Great-Britain (The Scott Stamp and Coin Co. Ltd. New York).
22.
A. B. Kay: A list of the impressed duty stamps of Great Britain and Ireland (London, 1924). Japan's pacific occupation, an illustrated, price and descriptive catalogue of the postage-stamp issued during 1942-45 by Japan.
23.
Stanley Gibbons: Postage stamp Catalogue, part 11. Foreign countries: Europe (London 1950).
24.
Notities van R. Breier (in omslag).
25.
Walter Morley: Catalogue and price-list of the stamps of Great Britain (London 1895).
26.
Wallace Bros: Wholesale price-list no. 36 (London). The I hilatelic journal: february 10, 1921. Le fiscal: map met uitknipsels betreffende fiscaalzegeis.
27.
33 28.
29.
30.
31. 32. 33. 34.
35. 36. 37. 38. 39.
lg. Mayr and L. Hanus: Illustrierter Preis-Katalog der Stempelmarken von Oesterreich-Ungarn (Wien 1923). F. G. C. Lundy: Handbook of the Revenue Stamps of Germany and Switserland (Glasgow, 1896). The Bulletin of the Fiscal Philatelic Society, june 1915. id., oct. 1924. F. G. C. Lundy: History of the Revenue Stamps of Mexico (St. Louis, 1890). Walter Morley: Pricelist of English postage, telegraph, railway, fiscal and deed stamps (april 1893). 1g. Mayr: Die Stempelmarken des Saargebietes (Wien, 1930). Francisco Carreras y Candi: Catalogo General Ilustrado de los Sellos fiscales de Espana (Barcelona 1903-1909). Chronique Jiscaliste: Portugal en Kolonien, Spanje, Luxemburg. Revista de la Sociedad Filatelica Argentina. Catalogo general ilustrado de las Estampillas fiscales (Buenos Aires, 1898). 3 cahiers aant. Argentinie. 1 cahier aant. Italie.
B. De hierna volgende werken en catalogi behandelen hoofzakelijk postzegels doch bevatten ook aanwijzingen over fiscale zegels:
40. Van der Loo Prijscourant Nederland en Kolonien 1941. 40a. Yvert et Tellier: Catalogus div. drukken. 41. De Philatelist, 1 december 1933. 42. J. D. van Brink: Het Postzegelboek (Hollandia Drukkerij N.V., Baarn). 43. J. B. Moens: Prix-courant de timbres, poste, enveloppes, cartes etc. le partie: timbres-postes, telegraphes et fiscaux (Bruxelles, 1899). 44. The Australian Stamp Monthly: sept., okt., nov., dec. 1933. 45. Imposta Berlin 1930, International Postwertzeichenausstellung (Fuhrer durch die Ausstellung). Officiele Catalogus v/d Intern. Postzegeltentoon46. stellingen georganiseerd door de Nederl. Vereniging van Postzegelverzamelaars ter gelegenheid van haar 40-jarig bestaan ('s-Gravenhage, 6-17 sept. 1924). 47. Catalogue officiel de l'Exposition Universelle de Timbres-poste (Anvers, 9-15-VII 1930).
34 48.
49. 50. 51.
52. 53. 54. 55. 56.
57.
58.
Tentoonstelling van Poolse postwaarden in het bezit van Nederlandse verzamelaars (A'dam 13-18 febr. 1937). Mophila: Internationale Ausstellung moderner Philatelie (Hamburg, 1931). Exposition Philatelique Internationale (Palais du Louvre) Paris, mai 1925). Nationale Postzegeltentoonstelling georganiseerd door de Vereniging van Postzegelverzamelaars „Hollandia" t.g.v. Naar 25-jarig bestaan (A'dam, 25-28 aug. 1927). Exposition Internationale de Timbres-poste (Luxembourg, 4-8 sept. 1927). Exposition Philatelique Internationale Le Havre, 18/26 mai 1929 Palmares Catalogue officiel. Exp. Phil. Intern. Strasbourg (Palais du Rhin) Catalogue officiel, 4-12 juin 1927. Exp. Phil. Intern. de I'Afrique du nord (Alger, 3-11 mai 1930.) I.T.E.P. (Intern. Tent. Eeuwfeest, Postzegel, Utrecht 1952.) Bulletin 4, 15-11-1951. L'ami des timbres (juli 1893 - dec. 1896) (jan. 1897 - juli 1902) 11
Morley's Philatelic Journal (1900 t/m 1903). „ (1904 t/m 1907) 11 „Stamps", Monthly Phil. journal (1898 t/m 1900) „
59.
60. 61.
,,Stamps", Monthly Phil. journal (1901 comp].). 1902, jan., febr., mrt. Kohlers Philatelistisches Magazin, Dez. 1925, no. 1. Andere fragmenten van catalogussen en tijdschriften, waarin bijzonderheden over het fiscaal zegel voorkomen.
Speelkaarten en Speelkaartenbelasting:
W. Rensselaer: Bercelini:
The Devils picture book, A history of playingcards, London 1892. Juwelen der kaartenkunst, Rotterdam 1956. Een aantal kleinere boeken, oude en nieuwe, over Hombre, Tarokken, Bezique en kaartspel in 't algemeen. Het plakkaat, waarbij de door de Staten van Holland op 2 november 1753 vastgestelde impost op speelkaarten (en dobbelstenen) op 6 december werd gesurcheerd (geschorst). (Later is er niets meer van vernomen.)
35 Serie originele ontwerp-tekeningen, gewassen en in oostindische inkt waaruit tenslotte die van de eerste Hollandse fiscale zegelbelasting op speelkaarten in 1797 zijn voortgekomen. Engelse speelkaarten van ± 1710 naar welker prototype die Hollandse in 1797 werden ontworpen met gravure van Rowlandson waarop een dergelijke belastingkaart (aas) voorkomt. Zwarte kunst en andere afbeeldingen met voorstellingen betrekking hebbende op het kaartspel. De kaarten van Madame Le Normand (nagedrukt door F. Mann en Buntz to Darmstadt). Deze kaarten werden door Napoleon geraadpleegd v66r een slag to beginnen. Collectie speelkaarten ten dele voorzien van fiscaal zegel. Diverse geencadreerde, deels zeer oude, Franse, Engelse, Duitse en Nederlandse kaartseries met gebruikelijke en ongebruikelijke afbeeldingen. Houtsnede, gravure en gedrukt. worts in pakken en vitrines geetaleerd: Allegorische kaarten, Fantasiekaarten: Anton Herl, Graz, Immerzeel en Co. Den Haag 4- 1790. Topografische kaarten. Toverkaarten He eeuw. Erotische kaarten. Tarokkaarten, Graz, 1837, J. G. Steiger 1831. Houbras, Liege 1780, Anton Herl, Stralsund. Oude en nieuwe Spaanse en Italiaanse spellen met fiscaal zegel Constitutiespel + 1725 Deutsche Kriegsspielkarten (1914-1918). Whistkaarten Pittner, Grasz 1865. Belgische kaarten, Dubois ± 1830. Piquetkaarten 1845 en 1850. 12 handgekleurde kostuumkaarten, Tubingen (Wallenstein).
6 x 81/2 5x11
Kaartspel bij verkiezingen in de Bundesrepublik West-Duitsland in 1953 door de Duitse Soc. partij, uitgegeven en bijna geheel handelend over belastingen en financien (Adenauer contra Ollenhauer) Schellen, Eichel, Blatter, Herz.
Toradjakaarten Celebes - uit de hand gekleurde afm. 41/2 x 8 aquarellen afm. 23/4 x 53/4 Chinese kaarten Diverse kaarten klein formaat. ,,Gevangeniskaarten" primitieve door gevangenen zelf ontworpen kaarten, waarmee in de gevangenis
36 gespeeld werd. 8 ontwerpen van speelkaarten in oostind. en rode inkt, 18e eeuw (jacht en dans). Verzameling cachetten van verschillende bureaus en banken. Diverse luxe-dozen en etuis met kaarten, fiches en andere voorwerpen op kaartspel betrekking hebbende, of waarop kaartemblemen zijn afgebeeld (theekopjes, omslagen enz.). Albums en een aantal losse kaartpakken in etui uit verschillende tijdperken en van verschillende tekening, meerendeels voorzien van fiscaalzegel. Joh. Braakensiek, oorspronkelijke pentekening: Speelkaartenbelasting (1920-1926): „Het kaartenhuis stort ineen" (Colijn versus De Geer). (Zie voor schilderijen enz. Cat. I.)
0
