Jaarverslag Stichting Van Gogh Museum Van Gogh Museum Museum Mesdag

Jaarverslag 2004 Stichting Van Gogh Museum Van Gogh Museum Museum Mesdag

1

Inhoudsopgave

3

Inleiding van de directie 5 2004: het jaar van de Van Gogh Museumbus 8 Collectiebeheer en onderzoek

12

Tentoonstellingen 17 Educatie en publiekservice 23 Voorlichting, PR en fondsenwerving 30 Van Gogh Museum Publicaties 31 Museum Mesdag 34 Van Gogh Museum Enterprises BV 36 Personeel en organisatie 38

Bijlagen Bezoekcijfers 40 Aanwinsten 40 Restauratie en conservering 42 Tijdelijke bruiklenen aan tentoonstellingen 42 Tentoonstellingen 45 Museumpublicaties 46 Programma vrijdagavonden 47 Activiteiten medewerkers 50 – Nevenfuncties – Lezingen – Publicaties – Overig Organisatiestructuur 54 Lijst van medewerkers 56 Financiële verslaglegging 62 English Summary 69

4

Van Gogh Museum Postbus 75366 1070 AJ Amsterdam Bezoekadres: Paulus Potterstraat 7, Amsterdam Tel. +31 (0)20 570 52 00 Fax. +31 (0)20 570 52 22 e-mail: [email protected] internet: www.vangoghmuseum.nl Museum Mesdag Laan van Meerdervoort 7F 2517 AB Den Haag Tel. +31 (0)70 362 14 34 Fax. +31 (0)70 361 14 26 e-mail: [email protected] internet: www.museummesdag.nl Van Gogh Museum Enterprises BV Postbus 15565 1001 NB Amsterdam Bezoekadres: Herengracht 472/1, Amsterdam Tel. +31 (0)20 344 58 88 Fax. +31 (0)20 344 58 84 e-mail: [email protected]

Inleiding van de directie

5

Missie van het Van Gogh Museum Het Van Gogh Museum bewaart, bestudeert en ontwikkelt ’s werelds meest vooraanstaande kunstcollectie van Vincent van Gogh en zijn tijdgenoten teneinde een zo breed mogelijk publiek te bereiken, te inspireren en kennis te verschaffen, nu en in de toekomst. Het Van Gogh Museum vervult zijn missie door: – het verwerven, beheren en behouden van verzamelingen van werk van Vincent van Gogh en westerse kunst uit de periode van circa 1830 tot 1914; – een actief onderzoeks- en publicatieprogramma, gebaseerd op deze verzamelingen; – een programma van tentoonstellingen in het museum en elders dat de reikwijdte en aantrekkingskracht van de vaste presentaties vergroot en versterkt; – een educatief programma dat tegemoet komt aan de behoeften van een breed publiek. Toen het Van Gogh Museum in 1973 voor het eerst zijn deuren opende,

Het Van Gogh Museum in 2004

kreeg het al snel de reputatie voornamelijk een toeristentrekker te zijn. In de woorden van een van de critici was het museum opgezet om ‘de grote massa te bedienen die (…) vastbesloten is om Van Gogh ‘te doen’ binnen zo kort mogelijke tijd.’1 Vandaag de dag is het museum een deel

1 Van Gogh Museum architecture:

van dit twijfelachtige imago nog altijd niet kwijtgeraakt, hoewel de acti-

Rietveld to Kurokawa,

viteiten die in dit verslag worden beschreven een heel ander plaatje te

NAi Publishers 1999 p. 8.

zien geven. Het museum trekt nog steeds grote aantallen bezoekers van over de hele wereld, maar onze inspanningen om ook de Amsterdamse en andere Nederlandse bezoekers aan te spreken, werpen vruchten af. Het aantal bezoekers uit Nederland steeg indrukwekkend van ruim 135.000 bezoekers in 2003 (10% van het totale bezoek) naar 220.000 in 2004 (17% van het totale bezoek).2 Daarenboven zagen we dat het publiek

2 Bron: Van Gogh Museum 2004.

geenszins geneigd is om Van Gogh in een mum van tijd ‘te doen’, maar

Publieks- en Tevredenheidsonderzoek,

ruim de tijd nam voor een bezoek aan onze presentaties en tentoonstellingen. De bezoekers konden de collecties leren kennen door middel van de nieuwste technologie, zoals gebruikt in de multimediatour, maar ook door audiorondleidingen en lezingen en bovendien boden we een groot aantal publicaties van hoge kwaliteit aan. Vele van de hieronder genoemde activiteiten berusten op successen die in de afgelopen jaren zijn geboekt. Ze zijn vaak de voortzetting van de ambitieuze doelstellingen van het museum na de nieuwe start in 1999, die volgde op een periode van ingrijpende verbouwingen en nieuwbouw. Zoals uit onze missie blijkt, blijven acquisitie, onderzoek, tentoonstellingen en educatie de speerpunten van ons beleid. Dankzij financiële steun van de Vincent van Gogh Stichting, de BankGiro Loterij en verscheidene andere fondsen kon het museum de collectie in de afgelopen jaren uitbreiden met enkele spectaculaire aankopen. In 2004 werd de collectie van de Vincent van Gogh Stichting aangevuld met een prachtige portrettekening uit de Haagse periode van Van Gogh en met een serie schitterende prenten van Gauguin en de Nabiskunstenaars (zie p. 12). Het brede onderzoeksprogramma van het museum kwam tot uitdrukking in het werk aan diverse wetenschappelijke catalogi en aan de nieuwe uitgave van de brieven van Van Gogh, en in het technisch onderzoek naar de negentiende-eeuwse atelierpraktijk waarin Van Gogh centraal staat.

ESI-VU Amsterdam 2005

6

Dit laatste project geniet royale steun van Shell (zie p. 32). Het tentoonstellingsprogramma was ook in 2004 zeer succesvol; onze bezoekers konden genieten van uiteenlopende exposities van internationaal kaliber (zie p. 17). In totaal bezochten 33.342 schoolkinderen het museum. Zij namen deel aan een van de vele activiteiten die het museum te bieden heeft voor kinderen van verschillende leeftijden met verschillende interesses (zie p. 25). De website van het museum was ook in 2004 een populaire bron van informatie en inspiratie en werd dagelijks meer dan 2800 keer bezocht. Bij enkele andere van de hieronder beschreven activiteiten van 2004 ging het om nieuwe initiatieven. Dankzij de steun van onze promoting partner, de Rabobank, en een subsidie uit de HERMEZ-gelden van de gemeente Amsterdam kon het museum de openingstijden uitbreiden met de vrijdagavond en daarbij een gevarieerd programma aanbieden. Met een gemiddelde van 624 bezoekers per avond is deze avondopenstelling in korte tijd een populair onderdeel van het Amsterdamse culturele leven geworden. Ook een ander initiatief dat samen met de Rabobank is opgezet, de Van Gogh Museumbus, is al snel een enorm succes geworden (zie p. 8). Als onderdeel van dit outreach-project heeft het museum een nieuw Atelier opgezet dat een inspirerende omgeving vormt voor educatieve activiteiten. Voor de ondersteunende afdelingen van het museum bleek 2004 een veeleisend jaar. Er werd veel aandacht besteed aan de beveiliging van de collectie en de veiligheid van bezoekers en personeel, een behoefte die nog werd onderstreept door nieuwe kunstroven in Nederland en in het buitenland. Door de uitbreiding van de activiteiten, zoals de vrijdagavondopenstelling en het Atelier, werd er een groter beroep gedaan op het facilitair bedrijf. Er is in het museum intensief samengewerkt om te zorgen dat de kaartverkoop beter kon worden gestroomlijnd door middel van een nieuw kassasysteem en invoering (vanaf maart 2005) van kaartverkoop on line. In dit jaarverslag wordt ook ingegaan op de activiteiten van ons zustermuseum in Den Haag, het Museum Mesdag. In de door de Raad voor Cultuur in 2004 gepubliceerde analyse van de beleidsplannen en de subsidieaanvraag van het Van Gogh Museum spreekt de Raad zijn waardering uit voor het feit dat het Van Gogh Museum het Museum Mesdag in Den Haag heeft geadopteerd. Dit model verdient navolging, aldus de Raad. Het programma van het Museum Mesdag liet ook in 2004 een aantal speciale activiteiten zien (zie p. 34). Het Van Gogh Museum is een nationaal museum dat door de rijksoverheid gedeeltelijk wordt gesubsidieerd. Het museum kan zich bijzonder gelukkig prijzen met zijn partners: de Vincent van Gogh Stichting, de eigenaar van de collectie, die het museum royaal blijft steunen, onze

promoting partner de Rabobank en andere gulle sponsoren zoals de BankGiro Loterij, Shell en KLM/Air France. In 2001 heeft het museum een eigen dochteronderneming opgezet, Van Gogh Museum Enterprises BV. Dit bedrijf genereert gelden waarmee de artistieke programma’s worden ondersteund (zie p. 36). Onze belangrijkste bron van inkomsten is echter het publiek, dat in groten getale blijft komen, zowel vanuit het buitenland als, in toenemende mate, van dichter bij huis. In 2004 kon het

Van Gogh Museum 1.338.105 bezoekers verwelkomen. Daarmee was het

7

het drukstbezochte museum van Nederland en een van de best bezochte musea van Europa. Wij hopen dat al deze bezoekers zich het museum niet zullen herinneren als een toeristentrekker, maar eraan terugdenken vanwege de rijkdom en kwaliteit van de collecties en tentoonstellingen en de deskundige informatievoorziening, waardoor het museum een inspirerende belevenis is voor jong en oud, zowel voor buitenlandse als Nederlandse bezoekers. Het Van Gogh Museum opereert in een nationale en internationale con-

Vooruitblik

text die steeds aan verandering onderhevig is. De reputatie van Amsterdam als reisdoel voor buitenlandse toeristen lijkt onder druk te staan. Door de gestegen prijzen en een groot aantal infrastructurele projecten lijkt Amsterdam een minder aantrekkelijke bestemming dan andere, concurrerende, steden in Europa. Door de gedeeltelijke sluiting van het Rijksmuseum en het feit dat het Stedelijk Museum tijdelijk is verhuisd, ligt het Van Gogh Museum er op het Museumplein op zijn minst tot 2008 enigszins geïsoleerd bij. Door de effecten van de economische recessie, de zwakke dollar en de angst voor terrorisme en conflictsituaties is de populariteit van Amsterdam er in het buitenland niet op vooruitgegaan. De brute moord op filmmaker Theo van Gogh was niet alleen een tragedie voor de familie die met ons museum verbonden is, maar riep ook op een verschrikkelijke manier in herinnering hoe breekbaar de sociale cohesie is, die het fundament vormt van onze samenleving en waar wij allen afhankelijk van zijn. Alles wijst erop dat het voor het museum een grote uitdaging zal zijn om de geplande programma’s en ambities in de toekomst te verwezenlijken. Net als de meeste andere culturele instellingen in Nederland ontvangt het Van Gogh Museum gedurende het tijdvak 2005-2008 niet meer, maar juist minder subsidie van de rijksoverheid. Ondanks dat zijn wij optimistisch dat wij met de hulp en ondersteuning van onze partners en sponsoren en door de inzet van ons betrokken en deskundige personeel onze dienstverlening aan het publiek in de komende jaren verder kunnen verbeteren. John Leighton Directeur Ruth Kervezee Zakelijk directeur

Volpini-serie, Paul Gauguin, De genietingen van Bretagne, 1889

2004: het jaar van de Van Gogh Museumbus

8

Vanaf 2 september 2004 haalt de Van Gogh Museumbus uit het hele land kinderen op voor een onvergetelijke dag in het Van Gogh Museum. De knalgele Amerikaanse schoolbus, versierd met vrolijke details uit schilderijen van Vincent van Gogh, brengt de kinderen naar het museum. Daar krijgen ze een interactieve rondleiding en gaan ze zelf creatief aan de slag in het grote en goed geoutilleerde Atelier, dat eveneens in 2004 werd geopend. Het Van Gogh Museum is het enige museum in Nederland met een eigen Museumbus. Dit outreach-project wordt mogelijk gemaakt dankzij een intensieve samenwerking met promoting

partner Rabobank en wordt logistiek uitgevoerd door Besseling Travel.

Bijzonder schoolreisje

Het Van Gogh Museum ontvangt elk jaar ongeveer 40.000 kinderen maar dat zijn vooral leerlingen van middelbare scholen. Basisscholen ondernemen de reis naar Amsterdam niet gemakkelijk, door tijd- of geldgebrek, of omdat het uitje lastig te organiseren is. Het museum speelde al een tijd met de gedachte om de leerlingen zelf op te halen. Promoting partner Rabobank schoot hierbij te hulp. De bank moedigde zijn lokale vestigingen aan om dit bijzondere schoolreisje aan een school in hun omgeving cadeau te doen. De reactie was overweldigend: in een mum van tijd boekten basisscholen uit het hele land, van Bolsward tot Roermond, een rit naar het Van Gogh Museum, ruim 600 ritten in totaal. Zo was de Van Gogh Museumbus meteen al voor drie jaar volgeboekt.

Een dagje mee met de bus

Zomaar een dag in december. In de loop van de ochtend rijdt de grote gele Van Gogh Museumbus een klein dorp binnen. Vandaag hebben chauffeur Martin Haring en museumdocent Pleunie van der Meij dienst op de bus en omdat ze al heel wat grote en kleine plaatsen in Nederland hebben bezocht, vinden ze de school snel. De bus wordt met zorg voor de school geparkeerd waarna Martin en Pleunie door enthousiaste en blije gezichten worden ontvangen. Eerst vertelt Pleunie de leerlingen – altijd van groep 7 of 8 – en hun docenten wat zij die dag gaan beleven. Ze praat met hen over Vincent van Gogh, de kunstenaar van wie ze de mooiste schilderijen later die dag in Amsterdam gaan bekijken. Na deze kennismaking stormen de leerlingen naar buiten om een goed plekje in de schoolbus te bemachtigen. ‘Vette bus!’ en ‘cool!’ zijn de eerste reacties, waarna Martin de motor start.

10

Van school naar museum

Tijdens de busrit laat Pleunie de kinderen alvast kennismaken met Vincent van Gogh en het Van Gogh Museum. Eerst wordt een film vertoond waarin actrice Loes Luca en presentatrice Kim-Lian van der Meij op een grappige en aanstekelijke manier laten zien hoe het museum reilt en zeilt. Daarna gaan de leerlingen aan de slag met het invullen van de ‘reisgids’, een kleurige gids met raadsels en puzzels over Vincents leven en werk. Ook legt Pleunie uit hoe Van Gogh zijn schilderijen maakte en welke technieken hij hierbij gebruikte. Ze laat een reproductie zien van een Japans lakdoosje waarin Van Gogh kleurige wolbolletjes bewaarde waarmee hij zijn kleurenpalet samenstelde. De kinderen vinden het erg leuk en ongemerkt doen ze al tijdens de reis een fikse portie kennis op over de kunstenaar.

Oog in oog met Vincent

Rond één uur arriveert de bus bij het museum in Amsterdam. De leerlingen buitelen naar buiten en nieuwsgierig naar wat komen gaat, gaan ze het Atelier van het Van Gogh Museum binnen. Een extra museumdocent voegt zich bij het gezelschap voor een interactieve rondleiding langs de mooiste schilderijen van Vincent, zoals de Zonnebloemen, de Slaap-

kamer en Het gele huis. Aandachtig worden de schilderijen bekeken en besproken. Als Pleunie de kinderen vraagt wat ze zien, wat hun gevoel is bij een schilderij of hoe het is geschilderd, vliegen de vingers de lucht in. Aansluitend kiezen de kinderen hun favoriete schilderij uit de collectie en maken ze een schets van een van de werken. De rondleiding wordt afgesloten met het schrijven van een ‘Elfje’: een gedichtje van elf woorden. Hierin vertalen de kinderen hun gevoelens en ideeën over het mooiste schilderij. Terug in het Atelier werken ze ingespannen de schetsen uit met felle kleuren. ‘Makkelijk!’

Een ervaring rijker stappen de leerlingen aan het einde van de middag weer in de Museumbus. Ze zijn moe maar luisteren nog steeds aandachtig wanneer de Elfjes worden voorgelezen en Pleunie de Van Gogh Quiz afneemt. ‘Veel te makkelijk!’, verzuchten ze, maar ze realiseren zich niet dat ze voor het bezoek nog niet één vraag goed konden beantwoorden. En daarmee is precies het doel bereikt dat het museum en de Rabobank voor ogen hadden: leerlingen op een vrolijke en speelse wijze laten kennismaken met Vincent van Gogh en het museum.

¬¬¬

‘elfjes’ ¬¬¬¬ stadsgezicht stad rivier warm rustig contrast perspectief uitgestreken netjes weerspiegeling rustgevend

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬ molen bollen velden lange blauwe rivier rood blauw groen geel/oranje Nederland

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬ rust vrede natuur kleurrijk groots voorspoed ongerept en levendig helder indrukwekkend

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬ geel dikke klodders zonnebloemen in een vaas indruk maken op Gauguin zonnebloemen

11

¬¬¬¬¬¬¬¬

Collectiebeheer en onderzoek

12

De kern van de vaste collectie van het Van Gogh Museum wordt gevormd door de werken van Vincent van Gogh en zijn tijdgenoten (vele in permanente bruikleen van de Vincent van Gogh Stichting). Hoewel het museum het beheren, conserveren en presenteren van deze werken als een kerntaak beschouwt, is het streven om daarnaast een breed overzicht te tonen van de westerse kunst uit de negentiende en vroeg-twintigste eeuw. Hoogtepunten in 2004 waren de aankoop van de Volpini-serie van Paul Gauguin, een zeldzame en tevens in perfecte staat verkerende serie van elf zinkografieën en het getekende portret van Jozef Blok door Vincent van Gogh.

Collectievorming

Het Van Gogh Museum wil zijn collectie van westerse kunst uit de periode

Aanwinsten

1840-1914 uitbreiden. Het museum richt zich vooral op het aankopen van vooraanstaande werken die belangrijke lacunes in de collectie opvullen. In 2004 lag de nadruk daarbij op werken op papier. Er werd één schilderij verworven, een klein doek van Antoine Chintreuil, geschonken door een Japanse particuliere verzamelaar.

Tekeningen

Een serieuze lacune in de collectie werd opgevuld met de aankoop door de Vincent van Gogh Stichting van Van Goghs Portret van Jozef Blok uit november 1882 (zie p. 68). Jozef Blok was een bekende boekhandelaar in Den Haag, hij stond er bekend als de ‘open-lucht-bibliothecaris van het Binnenhof’. Blok verkocht zijn waar onder de colonnades van het Binnenhof, en op marktdagen op de Grote Markt. Van Gogh kocht bij hem exemplaren van het tijdschrift The Graphic, waaruit hij de illustraties knipte (deze verzameling, ca. 1400 stuks groot, wordt in het Van Gogh Museum bewaard). Het portret van Blok geeft goed de markante kop van de boekhandelaar weer. Gewoonlijk gaf Van Gogh types weer, niet zozeer een bepaalde persoon. Deze werken zijn vaak hoekig en ruw en vrijwel altijd in zwarte tekenmaterialen uitgevoerd. Het portret van Blok daarentegen is verzorgd uitgevoerd in potlood en waterverf (en alleen in de bakkebaarden nog wat verzwaard met zwart lithografisch krijt). Dat is opmerkelijk, want Van Gogh gebruikte in die tijd nauwelijks kleur, en het bevestigt de status van dit werk. Het mag het enige werkelijke portret worden genoemd dat we kennen uit Van Goghs Nederlandse periode, want alle andere koppen, ook die uit Nuenen, zijn studies.

Grafiek

Uit het bezit van een vooraanstaande particuliere verzamelaar verwierf de Vincent van Gogh Stichting een groep van ruim dertig litho’s en twee tekeningen van kunstenaars uit de Nabisgroep, alsmede de Volpiniserie van Paul Gauguin. De prenten van de Nabiskunstenaars – onder wie Pierre Bonnard, Édouard Vuillard, Maurice Denis en Paul Sérusier – vormen een belangrijke aanvulling op de werken van deze meesters die de Vincent van Gogh Stichting in 2000 verwierf. Gaven deze ruim 800 werken vooral een breed overzicht, de nieuwe aanwinst versterkt en verdiept de collectie. De litho’s zijn overwegend proefdrukken die het artistieke proces van de

totstandkoming van de prenten aanschouwelijk maken. Zij omvat bij-

13

voorbeeld vier proefdrukken van Vuillards Op de pont de L’Europe, die met de al aanwezige definitieve druk van deze prent een fascinerende blik op Vuillards experimenteerzucht geven. Een vergelijkbaar inzicht in de totstandkoming van een werk geeft de ontwerptekening voor het omslag van Maurice Denis’ serie litho’s L’amour; de serie zelf werd in 2000 verworven. Centraal in de nieuwe aankoop staat de Volpini-serie, 11 zinkografieën op heldergeel papier van Paul Gauguin (1848-1903). Deze serie maakte deel uit van een in eigen beheer georganiseerde expositie van Gauguin en andere kunstenaars op het terrein van de Wereldtentoonstelling van 1889 in Parijs. Het was Gauguins eerste serieuze prestatie op grafisch gebied. De prenten uit de Volpini-serie zijn gebaseerd op in Bretagne, Arles en op Martinique gemaakte schilderijen. Ongetwijfeld zag Gauguin de prenten als een manier om zijn schilderijen onder de aandacht van het publiek te brengen. In dit idee werd hij bevestigd door kunsthandelaar Theo van Gogh, Vincents broer, die tegen Gauguin zou hebben gezegd dat er interesse bestond in prenten naar schilderijen. Lithografieën en zinkografieën waren aan het eind van de 19de eeuw goedkope reproductiemethoden die snel populair werden onder kunstenaars. Gauguins keuze voor zinkplaten in plaats van steen (litho) voor het maken van deze serie was door puur economische overwegingen ingegeven. Zijn benadering van de zinkografie was eerder die van een schilder dan van een tekenaar: hij gebruikte vaak een penseel en voegde inktoplossingen toe om een grote variëteit in structuur te krijgen. De meeste prenten in de Volpini-serie, in een oplage van circa 50 stuks gedrukt, zijn door de jaren heen verspreid geraakt. Het is dan ook uitzonderlijk dat een complete serie, die bovendien in perfecte staat verkeert en het oorspronkelijke omslag heeft, kon worden aangeschaft. Vermeldenswaard is ten slotte de verwerving van een grote litho van Henri de Toulouse-Lautrec, Aristide Bruant in l’Eldorado, die een mooie aanvulling vormt op de kleine collectie affiches in het Van Gogh Museum. In 2004 werden geen nieuwe werken in bruikleen ontvangen. Wel werden

Bruiklenen

veel bruiklenen uit voorgaande jaren gecontinueerd. Zie Jaarverslag 2003. Het Van Gogh Museum krijgt regelmatig aanvragen voor bruiklenen ter

Collectiebeheer

versterking van exposities. Deze aanvragen worden kritisch beschouwd.

Bruikleenverkeer

Enkele vermeldenswaardige aanvragen voor bruiklenen die in 2004 werden gehonoreerd, zijn: – vier schilderijen en zes tekeningen voor de Japanse expositie Van

Gogh, Millet and the Barbizon Artists, met venues in Nagoya, Morioka en Hiroshima (op elke venue waren twee verschillende tekeningen te zien). De tentoonstelling gaf een breed overzicht van de meesters van de School van Barbizon en de invloed die hun werk had op het oeuvre van Vincent van Gogh; – twee tekeningen van Odilon Redon voor de tentoonstelling Le symbo-

lisme idéaliste en France in het Deense Holte; – Paul Gauguins tekening Studie voor Vrouw in het hooi en Van Goghs werk De stoel van Gauguin voor de tentoonstelling Gauguin and the

origins of Symbolism in het Museo Thyssen-Bornemisza in Madrid; – Gauguins Parijs in de winter voor een overzicht van impressionistische wintergezichten in Turijn; dit werk sierde tevens het omslag van de catalogus. Zie voor een volledig overzicht de bijlage op p. 42.

14

Onderzoek

In 2004 is verder gewerkt aan de bestandscatalogi over het oeuvre van Van Gogh in de collectie van het museum en aan een nieuwe, wetenschappelijke editie van zijn brieven. Tevens is een aanvang gemaakt met het ambitieuze onderzoeksproject Van Goghs atelierpraktijk in context, dat over enkele jaren zal resulteren in een tentoonstelling en een wetenschappelijke publicatie. Ook zijn de banden met wetenschappelijke instituten in binnen- en buitenland verder aangehaald, zoals met het Instituut Collectie Nederland in Amsterdam en het Courtauld Institute in Londen. De toegankelijkheid voor het publiek tot onderzoek, bibliotheek en documentatie van het Van Gogh Museum is aanzienlijk vergroot door de totstandkoming van het onderdeel Onderzoek & Bibliotheek op de website van het museum.

Bestandscatalogus

De collectie Van Gogh wordt gecatalogiseerd in een serie van acht delen. Het vierde deel, over de tekeningen uit Van Goghs periode in Arles, St. Rémy en Auvers-sur-Oise, verschijnt in 2006. Het tweede deel, over schilderijen uit Van Goghs periode in Antwerpen en Parijs, staat eveneens voor dat jaar op stapel. Voor deze schilderijencatalogus is uitvoerig technisch onderzoek verricht in nauwe samenwerking met het Instituut Collectie Nederland en Shell Nederland. In het door NWO gesubsidieerde De Mayerne-project wordt onderzoek gedaan naar de degradatie van de verf in werken van Van Gogh.

Van Gogh Brievenproject

Het onderzoek voor de uitgave van de volledige correspondentie van Vincent van Gogh wordt uitgevoerd in samenwerking met het Constantijn Huygens Instituut in Den Haag. Het Brievenproject, dat eind 1994 van start ging, is in een vergevorderd stadium. In 2004 zijn de commentaren bij de brieven uit Arles (1888-1889) geschreven; de annotaties van circa 800 (van de 900) brieven zijn nu gereed. Verder zijn de Engelse vertalingen van de brieven gecontroleerd en is een uitgave voorbereid van de 21 brieven die Van Gogh aan Emile Bernard schreef. Op 15 januari 2004 werd een recent ontdekte brief van Van Gogh aan de kunsthandelaar H.C. Tersteeg gepresenteerd, die tot 15 maart in het Prentenkabinet werd tentoongesteld.

Van Goghs atelierpraktijk

In dit project worden de gegevens over Van Goghs ‘atelierpraktijk’ die

in context

in de afgelopen jaren zijn vergaard, in de context geplaatst van schilders die Van Gogh in technisch opzicht beïnvloedden, zoals Mauve, ToulouseLautrec, Monticelli en Gauguin. Daartoe wordt nauw samengewerkt met specialisten van het ICN en Shell Nederland. Shell ondersteunt het project ook financieel. Het project neemt minimaal vijf jaar in beslag.

Van Gogh Museum Journal

In januari 2004 werd het achtste deel van het Van Gogh Museum Journal gepresenteerd. Het Journal bevat zes essays, gebaseerd op de lezingen die in maart 2002 werden gegeven tijdens het succesvolle symposium Van Gogh & Gauguin.

16

Bibliotheek en Documentatie Bibliotheek

In 2004 werden 721 aanwinsten geregistreerd. Hieronder bevonden zich de schenkingen van jaargangen van Le Rire (1900-1901) door Jaap Brouwer en van Ernst Haeckels Kunstformen der Natur, Leipzig 1899-1904, door het Rijksmuseum. De bibliotheekcatalogus op het Internet werd toegankelijk gemaakt, inclusief een uitvoerige inleiding op de collectie van de bibliotheek en een handleiding voor het gebruik van de on line catalogus. De bibliotheekcatalogus is sinds januari 2005 op de website van het museum beschikbaar. Om het nijpende huisvestingsprobleem op te lossen, is besloten om delen van de bibliotheekcollectie onder te brengen in een depot van het museum. De bibliotheekcollectie kan op deze wijze op het Museumplein blijven, terwijl ook de groei van de bibliotheek voor de komende jaren niet wordt belemmerd.

Documentatie

De medewerkers van Documentatie beheren en actualiseren het archief en de ‘Van Gogh database’ (met onder meer literatuurgegevens en gegevens over tentoonstellingen en herkomsten) van het museum. In 2004 verrichtten zij ondersteunende werkzaamheden voor de publicaties van de afdeling Collecties. Tevens hielden zij de documentatie van restauraties bij en onderhielden zij contacten met onderzoekers en instituten in binnen- en buitenland, waaronder het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD). Documentatie kreeg foto’s, krantenknipsels en brieven van de familie Van Gogh in bruikleen van de heer Kievit en de heer De Jong, respectievelijk de kleinzoon en achterkleinzoon van Anna van Houten-Van Gogh.

Restauratie

De restauratie en conservering van werken uit de Bongercollectie werd voortgezet. Er werden onder meer twee schilderijen van Redon behandeld, waaronder een van zijn belangrijkste werken, De Boeddha uit 1904. Van dit grote doek werden het oppervlaktevuil verwijderd en storend beschadigde partijen geretoucheerd. De statige kabinetkast die ooit aan Theo van Gogh toebehoorde en waarin hij onder meer de brieven van zijn broer Vincent bewaarde, werd gerestaureerd door Atelier Folkers, Vos en Creman. De kast, met zijn grote anekdotische waarde, kan nu weer een bijzondere rol in de museumpresentatie vervullen. Uit de Mesdagcollectie werden twee grote doeken van Charles-François Daubigny gerestaureerd. Alle doeken herwonnen daarbij veel van hun oorspronkelijke kracht. Zeer opmerkelijk was de verandering die Park

met schapen onderging. De donkere vernislaag had een aanzienlijk helderder werk verborgen gehouden, en ook de tekenachtige aanpak van Daubigny werd nu pas duidelijk. De restauratie werd verricht door de externe restaurator Marion Bosc. De externe papierrestauratoren Lingbeek en Van Daalen vervolgden de restauratie van de collectie van werken op papier. Er werden 31 tekeningen van Van Gogh behandeld en 35 werken op papier van Bernard en Rodin uit de Bongercollectie.

Tentoonstellingen

17

Het Van Gogh Museum draagt zorg voor een uitgebreid programma van tijdelijke tentoonstellingen dat, overeenkomstig de missie van het museum, de bezoekers een gevarieerd en kwalitatief hoogstaand aanbod biedt van kunst uit de negentiende eeuw en presentaties van werken uit de eigen collectie. De hoogtepunten in 2004 waren de drukbezochte zomertentoonstelling

Edouard Manet. Impressies van de zee gevolgd door de tentoonstelling L’Art Nouveau. La Maison Bing, geïnspireerd op de kunsthandel van de Art Nouveau-initiator Siegfried Bing.

In januari 2004 waren in het museum twee nog lopende tentoonstellingen

La Scala

te zien: La Scala. De opera en de Oriënt, 1780-1930, met 200 decor- en

Van Kirchner tot Beckmann

kostuumontwerpen van de meest vooraanstaande ontwerpers die voor het befaamde operahuis in Milaan hebben gewerkt, en Van Kirchner tot

Beckmann, waarvoor de Hamburger Kunsthalle zijn ruime en uitstekende verzameling tekeningen en prenten van het expressionisme ter beschikking stelde. De Engelse kunstenaar Dante Gabriel Rossetti (1828-1882), een van de oprichters van de kunstenaarsgroep de Prerafaëlieten, is tegenwoordig vooral bekend vanwege zijn portretten van roodharige femmes fatales, geplaatst in een rijke Venetiaanse setting vol symboliek. In samenwerking met het museum The Walker in Liverpool presenteerde het Van Gogh Museum van 27 februari t/m 6 juni het eerste overzicht van zijn werk op het Europese vasteland. (In Liverpool was de expositie te zien van 16 oktober 2003 t/m 18 januari 2004.) De tentoonstelling bevatte schilderijen, werken op papier en enkele meubels, foto’s en sieraden, ingedeeld rond thema’s als De legendes van Dante en Beatrice, Liefde en moraal, De romantische

Middeleeuwen en Beauties of the 1860s. De theatrale inrichting werd onder leiding van Edwin Becker ontworpen door Peter de Kimpe. Muziek en zelfs geuren droegen bij aan de bijzondere sfeer. De striptekenaar Hanco Kolk maakte met zijn eigenwijze interpretatie van de verhalen van Dante en Beatrice en koning Arthur de ingewikkelde verhaallijnen voor de bezoekers begrijpelijk. De tentoonstelling werd door circa 235.000 bezoekers bezocht.

Dante Gabriel Rossetti

18

19

20

Vergeet me niet!

Onder de titel Vergeet me niet! Fotografie en herinnering stelde professor Geoffrey Batchen van het Graduate Center of the City University of New York een tentoonstelling samen over hoe fotografen en hun klanten foto’s een tastbare meerwaarde wisten te geven. Elke foto in de expositie was dan ook een driedimensionaal object, van daguerreotypieën tot fotomemorabilia met haar, briefjes, stof, was, et cetera. De voorbeelden kwamen uit Europa, de Verenigde Staten, Mexico, Colombia en India. De expositie vond plaats in de rechter promenade en het prentenkabinet van de tentoonstellingsvleugel. De inrichting werd verzorgd door Michael van Leeuwen, de grafische vormgeving door Vanessa van Dam en Corine Datema. Vergeet me niet! duurde van 26 maart t/m 6 juni en werd door ruim 100.000 bezoekers bezocht. De tentoonstelling reisde in het najaar naar het National Museum of Iceland in Reykjavik (23 oktober 2004 t/m 6 januari 2005) en vervolgens naar het National Museum of Photography, Film and Television in Bradford (28 januari t/m 2 mei 2005).

Edouard Manet.

In 2002 verwierf het Van Gogh Museum een prachtig zeegezicht van Edouard

Impressies van de zee

Manet, De pier van Boulogne-sur-Mer (1868). Dit schilderij vormde een van de centrale werken in de tentoonstelling Edouard Manet. Impressies van de

zee, georganiseerd in samenwerking met het Philadelphia Museum of Art en het Art Institute of Chicago. Van 18 juni t/m 26 september waren dertig zeegezichten van de Franse schilder te zien, omlijst met werken van voorgangers en tijdgenoten: van Nederlandse schilders uit de zeventiende eeuw tot Courbet, Jongkind, Monet, Renoir, Morisot en Whistler. De mede door John Leighton samengestelde tentoonstelling werd vormgegeven door Wim Crouwel. 441.000 mensen bezochten de expositie. Daarmee was de tentoonstelling in 2004 een van de twintig best bezochte tentoonstellingen ter wereld (bron: The Art Newspaper, maart 2005).

Onder de titel L’Art Nouveau. La Maison Bing besteedde het Van Gogh

L’Art Nouveau. La Maison Bing

Museum van 26 november 2004 t/m 27 februari 2005 aandacht aan de beroemde kunsthandelaar en verzamelaar Siegfried Bing (1838-1905). De naam van zijn Parijse kunsthandel, L’Art Nouveau, werd tevens de benaming voor de negentiende-eeuwse kunststroming. Bing speelde een belangrijke rol als promotor van de Aziatische kunst, die een grote invloed zou hebben op verschillende negentiende-eeuwse kunstenaars, onder wie Vincent van Gogh. Deze bezat een verzameling Japanse prenten, die hij van Bing had gekocht. Aan dit aspect werd een aparte presentatie gewijd, Van Gogh koopt bij Bing. De hoofdtentoonstelling bood een beeld van de verscheidenheid van Bings collectie: glaswerk van Louis Comfort Tiffany, schilderijen en beelden van onder anderen Henri de Toulouse-Lautrec, Auguste Rodin, Camille Claudel en Edvard Munch, meubels, keramiek en sieraden van Henry Van de Velde. De expositie werd samengesteld door professor Gabriel Weisberg, vooraanstaand kenner van de Art Nouveau, en Edwin Becker, in samenwerking met het Musée des Arts décoratifs in Parijs. De vormgeving was van Studio Roozen. Deze topexpositie trok opvallend veel Nederlandse bezoekers. De tentoonstelling zal in 2005 te zien zijn in het Museum Villa Stuck in München en de Fundácio La Caixa in Barcelona. Het Van Gogh Museum bezit twee prentenkabinetten, waar kleine collectiepresentaties en tentoonstellingen zijn te zien in een intieme ambiance, en een wisselvitrine. In het Rietveldgebouw werd in januari de pas ontdekte brief van Van Gogh aan de kunsthandelaar H.C. Tersteeg getoond. Aansluitend was er in het kader van de Boekenweek 2004 een presentatie over de literatuur die Van Gogh heeft gelezen en waarover hij in zijn brieven verslag deed. In de zomer werden werken van Odilon Redon en Emile Bernard uit de Bongercollectie getoond. In het prentenkabinet in de tentoonstellingsvleugel werd in de zomer een tentoonstelling ingericht over Van Gogh en de zee die aansloot bij

Edouard Manet. Impressies van de zee. Er was een selectie te zien van werken die Van Gogh maakte in Scheveningen en in het Zuid-Franse Les Saintes-Maries-de-la-Mer. Tijdens de Art Nouveau-tentoonstelling stond het prentenkabinet in het teken van Van Gogh koopt bij Bing. Hier werden de kleurrijke Japanse houtsneden getoond die Van Gogh bij de kunsthandelaar Siegfried Bing kocht, aangevuld met zijn beroemde ‘Japanse’ schilderijen. Voor de wisselvitrine werden in 2004 twee presentaties samengesteld over de ontdekking van schilderingen onder bestaande schilderijen,

Doorgelicht! Hergebruik van schilderijen, en over verkleuringen in de schilderijen en tekeningen van Van Gogh, Schilderijen verwelken als

bloemen. Beide presentaties kwamen tot stand in nauwe samenwerking met Shell.

Prentenkabinet

21

22

Educatie en publiekservice

23

De afdeling Educatie en Publiekservice brengt een zo breed mogelijk publiek (van jong tot oud) in aanraking met de kunst in het Van Gogh Museum door de bezoekers te informeren en enthousiasmeren, en hen te laten genieten van kunst in het algemeen en van Van Gogh en zijn tijd in het bijzonder. De publiekservice waarborgt de gastvrijheid, openheid en toegankelijkheid van het museum en maakt hierbij gebruik van uiteenlopende informatiemiddelen. Hoogtepunten in 2004 waren de start van het ambitieuze wekelijkse programma voor de vrijdagavondopenstelling, de museumbus, het nieuwe atelier en de multimediatour.

Met ingang van 27 februari 2004 is het Van Gogh Museum elke vrijdag-

Vrijdagavondopenstelling

avond tot 22.00 uur geopend en worden er voor die avonden (dankzij financiële steun van promoting partner Rabobank en een donatie uit de HERMEZ-gelden van de stad Amsterdam) lezingen, interviews, rondleidin-

gen en live muziek georganiseerd. In het programma van 2004 werd ingespeeld op de tentoonstellingen, met thema-avonden rondom Rossetti (zoals een mode-avond en een avond met striptekenaar Hanco Kolk), Manet (lezingen en een culinaire avond met Joop Braakhekke) en Art Nouveau (onder andere een speciale editie van Tussen Kunst & Kitsch). Ook de vaste collectie werd toegelicht in lezingen, rondleidingen en voordrachten (onder andere over Van Goghs brieven, pastels uit de Bongercollectie en het Impressionisme). Verder waren er avonden rondom de Boekenweek en de Tour de France en bovendien was er bijna iedere avond live muziek – van klassiek en jazz tot de moderne ‘zeemansliederen’ van de 4Tuoze Matrozen. In oktober werd het Kunstcafé geïntroduceerd, waarin boeiende interviews over diverse kunststromingen werden afgewisseld met columns, discussie en muziek. Het museum ontving in 2004 gemiddeld 624 bezoekers per vrijdagavond. Ruim een kwart van hen ( 27,3%) was Nederlands. Voor het volledige programma, zie p. 47. In september ging een ambitieuze droom in vervulling: een eigen

Museumbus en Atelier

Museumbus om schoolkinderen uit het hele land op te halen voor een museumbezoek, en de opening van een goed geoutilleerd en smaakvol ingericht Atelier. Samen met promoting partner Rabobank kon dit out-

reach-project worden gestart en al bij aanvang was het een succes: ruim 600 ritten door het hele land stonden geboekt (zie het verslag op p. 8). Het thema ‘Parijs’ van de Boekenweek in 2004 sloot bijzonder goed aan bij de collectie van het Van Gogh Museum, waarin de Parijse werken van Van Gogh en zijn tijdgenoten zo’n belangrijke rol spelen. Samen met het CPNB (Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek) organiseerde het museum een Parijs programma met een gevarieerd aanbod van kunst en boeken.

Boekenweek

24

Museumnacht

Op 6 november 2004 deed het museum mee aan de vijfde Amsterdamse Museumnacht. Het Van Gogh Museum koos voor Parijs als centraal thema. De ruim 5000 bezoekers konden luisteren naar optredens van chansonzangeres Jorien Zeevaart, Rodolfo en Fifi L’Amour. Ook was er een spetterend optreden van de breakdancegroep Culture Coalition onder leiding van Mohamed Belarbi van de Parijse Vagabonds. Men kon rondgeleid worden langs de mooiste Franse werken van Van Gogh of zelf creatief aan de slag gaan bij een 6,5 meter lange muurschildering met als thema Van Gogh en Parijs.

Doelgroepenbeleid

In samenwerking met de directie werd een doelgroepenbeleid geformuleerd. Na diverse discussiesessies is een Plan van Aanpak opgesteld waarin het ‘brede publiek’ is omschreven. Alle afdelingen hebben een eerste stap gezet in het bewuster nadenken over de publieksgroepen, wat uiteindelijk zal leiden tot een betere service, informatie en communicatie.

Informatiemiddelen

De afdeling verzorgde de informatie voor alle tentoonstellingen en presentaties. Dit kon bestaan uit een audiotour, zaalteksten, labels, een introductiefilm of een evenement. Een bijzonder voorbeeld dit jaar waren twee ‘kijkdozen’ die exclusief voor de tentoonstelling over Dante Gabriel Rossetti waren getekend door Hanco Kolk. De informatiefolder met plattegrond werd weer in 8 talen aangeboden.

Audiotour vaste collectie

De audiotour bij de vaste collectie – aangeboden in 9 talen – vond gretig aftrek: de afname was bijna dubbel zo groot als in 2003 (van 12% naar 22% pickup rate).

Kinderaudiotour

In de zomer werd een nieuwe audiotour speciaal voor kinderen gepresenteerd. De audiotour is geschreven en ingesproken door schrijver, zanger en acteur Frank Groothof.

Multimediatour

Vanaf november 2004 beschikt het Van Gogh Museum over een uitgebreide multimediatour over het leven en werk van Vincent van Gogh. De Van

Gogh multimediatour, geproduceerd door Antenna Audio, biedt reproducties, verhalen, foto's, brieven, tekeningen, interviews, muziek en educatieve spelletjes. De vernieuwende techniek maakt het mogelijk om verschillende media op een enkele handcomputer, de Personal Digital Assistant (PDA), aan te bieden. Internet

2004 was voor de museumwebsite een succesvol jaar. De site trok meer dan 1.000.000 bezoekers, ongeveer 2800 per dag. De website werd uitgebreid met speciale pagina’s over de vrijdagavond en de Museumbus. Ook kwam er een sectie Publicaties en werd het jaarverslag toegevoegd. Een nieuw statistiekprogramma, Sitestat, werd in gebruik genomen, met veel meer mogelijkheden voor het traceren en analyseren van websitegebruikers en hun bewegingen door de site. Verder vonden de voorbereidingen plaats voor een interactieve mini-

experience over Van Goghs De aardappeleters, een informatieve sector Onderzoek & Bibliotheek met on line bibliotheekcatalogus en een rigoureuze redesign en uitbreiding van de site. De drie projecten, gestart in 2004, worden in 2005 voltooid.

Het publieksonderzoek, dat wordt uitgevoerd door het Economisch en

Publieksonderzoek

Sociaal Instituut van de Vrije Universiteit, wees dit jaar enkele opvallende verschuivingen uit. Het percentage Nederlandse bezoekers is drastisch verhoogd, van 10,2% in 2003 naar 17,6% in 2004. Dit is te danken aan de vrijdagavondopenstelling, het tentoonstellingsprogramma (met drie toptentoonstellingen in 2004) en de publicitaire inspanningen die het museum met promoting partner Rabobank heeft verricht om meer Nederlanders naar het museum te halen. De gemiddelde leeftijd is gestegen van 33,2 naar 36,7 jaar. Op de vrijdagavonden wordt ook publieksonderzoek gedaan. Hieruit blijkt dat het percentage Nederlandse bezoekers op de avonden 27,3% is. De gemiddelde leeftijd is 39,6 jaar. De vele kinderen in het museum brengen altijd een vrolijke en levendige

Onderwijs

sfeer met zich mee. In 2004 brachten 33.342 leerlingen een bezoek aan het Van Gogh Museum. Sinds oktober 2003 worden alle leerlingen in het museum ontvangen door museumdocenten en krijgen ze een programma aangeboden. Scholieren die geen gebruikmaken van deze regeling, worden als individuele bezoekers ontvangen en niet langer meegeteld in het totaal aantal leerlingen. Voor het basisonderwijs worden twee theatrale programma’s aangeboden.

Basisonderwijs

Aan de rondleiding waarin op interactieve wijze op zoek wordt gegaan naar het portret van de kunstenares ‘Augusta van Dongen’ namen 1018 leerlingen deel en 594 leerlingen bezochten de theatervoorstelling Titia, met aansluitend een interactieve rondleiding. Sinds de start van het outreach-project in september 2004 reden 2550 leerlingen vanuit het hele land met de Van Gogh Museumbus naar het museum, waar ze werden ontvangen en rondgeleid. Ook opende het museum dit jaar weer zijn deuren voor de Amsterdamse Kunstkijkuren waarin 5.759 Amsterdamse leerlingen van groep 8 het museum bezochten . Speciaal door het museum opgeleide museumdocenten verzorgen alle interactieve programma’s in het Van Gogh Museum hieraan namen 3560 leerlingen van het voortgezet onderwijs deel. Naast de rondleidingen worden ook ontvangsten geboden: na een korte introductie door de museumdocent krijgen de leerlingen lesmateriaal waarmee ze in het museum aan de slag gaan. In totaal bezochten 22.871 leerlingen via de onderwijsregeling het museum; 70% van hen maakte gebruik van een ontvangst. Samen met Stichting Kunstweb is een programma samengesteld voor de tweede klassen van het voortgezet onderwijs in Amsterdam waaraan 21 klassen deelnamen.

Voortgezet onderwijs

25

26

IMC-weekendschool

Alweer voor het vijfde jaar brachten ruim 60 leerlingen van de IMC-weekendschool voor jongeren uit kansarme wijken, een bezoek aan het Van Gogh Museum waar ze inspiratie opdeden voor het maken van een eigen kunstwerk, dat gedurende twee maanden in het museum werd tentoongesteld. Voor individuele kinderen organiseert het museum in de weekenden en sinds oktober ook op woensdag workshops en verjaardagspartijtjes. Na een rondleiding gaan de kinderen zelf aan de slag in het atelier. 742 kinderen bezochten de workshops.

GRAS-project

Het GRAS-project voor vmbo-leerlingen werd in 2001 opgezet met het Stedelijk Museum, Rijksmuseum en Amsterdams Historisch Museum. In 2004 deden 2207 leerlingen aan dit project mee, zo’n 550 per museum. In samenwerking met Cultuurnetwerk Nederland en Erfgoed Actueel organiseerden de musea op 4 november 2004 een GRAS-expertmeeting over leerstijlen. Hieraan namen een veertigtal deskundigen uit de wereld van musea en cultuureducatie deel. Op 15 september 2004 woonden ruim honderd museumcollega's uit heel Nederland een conferentie over GRAS bij in het Stedelijk Museum. De subsidieperiode van vier jaar eindigde in december 2004. De vier musea hebben besloten om gedurende twee jaar het project met eigen middelen voort te zetten. Bovendien kreeg het project een subsidie van de Mondriaan Stichting.

28

29

Voorlichting, PR en fondsenwerving

30

De afdeling Voorlichting, PR en fondsenwerving verzorgt de publiciteit voor het museum, de tentoonstellingen en evenementen; licht pers en publiek in en zet zich in voor fondsenwerving. Grote evenementen als tentoonstellingen, maar ook de actuele situatie of nieuwe ontwikkelingen vragen om een alerte houding naar de media en het publiek.

Voorlichting en publiciteit

De afdeling Voorlichting zorgde voor de publicitaire begeleiding van de tentoonstellingen en overige projecten. Daarnaast maakte de afdeling een nieuw ontdekte brief van Vincent van Gogh aan Hermanus Gijsbertus Tersteeg (1845-1927) wereldkundig, evenals de nieuwe aankoop van 38 werken op papier van kunstenaars als Paul Gauguin, Edouard Vuillard, Pierre Bonnard, Maurice Denis en Paul Sérusier. In 2004 werd in de media veel aandacht besteed aan de activiteiten van het Van Gogh Museum. De Volpini-serie van Paul Gauguin was op 15 januari 2005 het onderwerp van het programma Nieuw in Nederland van de AVRO. De eerste vrijdagavondopenstelling en alle nieuwe educatieve activiteiten die in 2004 werden gelanceerd, zoals de Van Gogh multimediatour, de kinderaudiotour, de Van Gogh Museumbus en het Atelier, genereerden veel free publicity. De grote zomertentoonstelling gewijd aan de zeegezichten van Edouard Manet werd in de media nationaal en internationaal enthousiast ontvangen. Zo schreef Richard Dorment op 30 juni 2004 in The Daily Telegraph: ‘If you see only one show this summer, this should be it.’ Bij L’Art Nouveau. La Maison Bing is voor het eerst samengewerkt met de AVRO als mediapartner. De omroep maakte voor deze expositie een documentaire die kort na de opening werd uitgezonden en hoge kijkcijfers haalde. Ook werd in samenwerking met de AVRO een Tussen Kunst

& Kitsch-vrijdagavond georganiseerd rondom het thema Art Nouveau. Het NOS Journaal wijdde op de avond voor de opening van de expositie een uitgebreid item aan dit project.

Om de ambitieuze doelstellingen die het Van Gogh Museum zichzelf

Partners en sponsors

heeft gesteld te bereiken, moet het museum op zoek gaan naar extra inkomsten. Daarom volgt het museum sinds 2001 een strategie voor partnerships met het nationale en internationale bedrijfsleven. Uitgangspunten voor deze strategie zijn structurele partnerships die de partijen wederzijds versterken, waarbij gezamenlijke programma’s worden ontwikkeld die aansluiten bij de communicatiedoelstellingen van de partner en waarbij de netto opbrengsten ten goede komen aan gedefinieerde projecten binnen het strategisch plan. In 2004 werd het promoting partnership met de Rabobank verder ingevuld door de realisatie van twee belangrijke projecten: de vrijdagavondopenstelling en het Van Gogh Museum outreach-project. De vrijdagavondopenstelling is onder de aandacht gebracht met een opvallende, landelijke affiche- en Boomerang Freecard-campagne. Op de affiches werd met een speciaal dag/nacht-effect meegedeeld dat het museum op vrijdagavond is geopend; de Boomerangkaarten trokken de aandacht met de teksten ‘Heb jij al een date voor vrijdagavond?’ en ‘Wil de laatste het licht uitdoen?’. Promoting partner Rabobank heeft daarnaast bekendheid aan de vrijdagavonden gegeven in de eigen media van de bank, via radiospotjes en in opmerkelijke advertenties, zoals op borden langs skipistes waar veel Nederlanders voorbij komen. Een belangrijke communicatieboodschap is dat houders van een Rabobank Europas op vrijdagavond gratis een introducé mogen meenemen naar het museum. De Van Gogh Museumbus (zie p. 8) maakt onderdeel uit van het succesvolle Van Gogh Museum outreach-project. Dit project, waarbij leerlingen uit heel Nederland in de gelegenheid worden gesteld om het museum te bezoeken, is in nauwe samenwerking met Rabobank Nederland ontwikkeld. Gesponsord door hun lokale Rabobank schrijven de scholen zich in voor een uitgebreid programma om de leerlingen uit groep 7 en 8 te laten kennismaken met Van Gogh en zijn museum. Minder opvallend maar daarom niet minder belangrijk is de steun van de Rabobank voor de Nederlandstalige multimediatour langs de vaste collectie, die ontwikkeld werd door Antenna Audio. Deze werd in november 2004 geïntroduceerd.

Promoting partner Rabobank

31

32

Van Sponsor Loterij naar

Sinds 1998 is het Van Gogh Museum samen met het Kröller-Müller Museum,

BankGiro Loterij

het Rijksmuseum en het Mauritshuis beneficiant van de Sponsor Loterij. Jaarlijks levert de Sponsor Loterij een substantiële bijdrage voor de aankoop van nieuwe werken voor de collectie. Per 1 september 2004 zijn de goede doelen van de BankGiro Loterij en de Sponsor Loterij opnieuw ingedeeld. De BankGiro Loterij is sinds die datum de loterij voor cultuur en welzijn in Nederland. Vijftig procent van de inleg draagt de loterij jaarlijks af aan twintig erkende doelen op het gebied van cultuur en welzijn in Nederland. Naast het Van Gogh Museum zijn dat onder meer het Prins Bernhard Cultuurfonds, Het Concertgebouw en het Oranje Fonds.

Shell

Shell Nederland is sponsor van het technisch-wetenschappelijk onderzoek naar de negentiende-eeuwse atelierpraktijk, Van Goghs atelierpraktijk

in context, waarin Van Gogh centraal staat. Elke twee jaar wordt een specialistische tentoonstelling georganiseerd over de resultaten van het onderzoek. In 2004 was dit de presentatie Schilderijen verwelken als

bloemen. KLM/Air France

In 2004 is een samenwerking gestart met KLM/Air France. Daarbij wordt Van Gogh ingezet als personificatie van de integratie van de Nederlandse en Franse cultuur. Door middel van speciale reizen in zijn voetsporen, wordt uitdrukking gegeven aan het samenwerkingsverband tussen de twee luchtvaartmaatschappijen. Het is de bedoeling deze samenwerking de komende jaren verder uit te breiden.

Viacom Outdoor

Evenals in voorgaande jaren maakte Viacom Outdoor het mogelijk om landelijke affichecampagnes te houden voor de tentoonstellingen en voor de vrijdagavonden in het Van Gogh Museum.

Van Gogh Museum Publicaties

33

Het Van Gogh Museum publiceert boeken en andere uitgaven om de kennis over Vincent van Gogh en zijn werk te ontsluiten en verspreiden. Het boekenprogramma bevat daarnaast een gevarieerd aanbod aan tentoonstellingscatalogi over negentiende-eeuwse kunst, wetenschappelijke boeken en museumboeken die binnen en buiten het museum worden verspreid en waarmee het museum een nationaal en internationaal lezerspubliek kennis en inspiratie biedt.

Het boekenprogramma 2004 werd gedomineerd door twee tentoonstel-

Tentoonstellingscatalogi

lingscatalogi met een internationale uitstraling: Dante Gabriel Rossetti en De oorsprong van L’Art Nouveau. Het Bing imperium. De Rossetticatalogus werd gemaakt in samenwerking met The Walker in Liverpool,

De oorsprong van L’Art Nouveau in samenwerking met het Musée des Art décoratifs in Parijs. De laatste titel verscheen in vijf talen, waaronder Spaans. Het Van Gogh Museum Journal 2003 stond in het teken van de schil-

Onderzoek

dersvrienden Van Gogh en Gauguin. Het Journal bevat de publicatie van zes gerenommeerde wetenschappers van hun recente onderzoek naar beide kunstenaars, de onthulling van de vondst van een nieuwe Van Gogh brief en een nieuwe kijk op Van Goghs ziekte door de editeurs van het Van Gogh Brievenproject. Zeer gewaardeerd bleek het publieksboek Edouard Manet. Impressies

van de zee waarin John Leighton met veel oog voor detail beschrijft waarom de zeegezichten in het oeuvre van Manet zo’n bijzondere plaats innemen. Er werden tijdens de tentoonstelling 11.500 exemplaren verkocht in vier talen. Voor een gedetailleerd overzicht van alle in 2004 verschenen boeken, zie pag. 46.

Publieksboek

Museum Mesdag

34

Missie van het Museum Mesdag Het Museum Mesdag (sinds 1990 onder beheer van het Van Gogh Museum) beoogt het woonhuis/museum van H.W. Mesdag, inclusief de werken, te behouden en te beheren voor het publiek en uitdrukking te geven aan het unieke karakter van de collectie in zijn bijzondere omgeving. De verzameling van het museum omvat in hoofdzaak Franse en Nederlandse schilderijen uit de periode van circa 1830 tot 1900, aangevuld met een uitgelezen collectie decoratieve kunst. De werken op papier van Museum Mesdag zijn ondergebracht in het Van Gogh Museum. Het museum vervult zijn missie door de collectie te ontsluiten voor publiek en wetenschap, en stelt zich ten doel de bekendheid van het museum te vergroten en meer publiek aan te trekken.

Tentoonstellingen Voor vrede kun je kiezen

Op verzoek van het Vredespaleis organiseerde Museum Mesdag van 29 januari t/m 6 juni 2004 een tentoonstelling over het honderdjarig bestaan van de Carnegie Stichting. In de expositie werd ingegaan op de internationale rol van het Vredespaleis en de Carnegie Stichting met betrekking tot vrede en recht, en op de architectuur van het Vredespaleis. Een succesvol educatief project voor alle Haagse scholen in het voortgezet onderwijs, ondersteund door diverse Haagse instellingen en fondsen, begeleidde deze tentoonstelling. De Haagse meubelontwerper David Goske ontwierp banken die werden bekleed met in mozaïek uitgevoerde voorstellingen van vrede, rechtvaardigheid en samenwerking. Het ontwerp van het mozaïek werd verzorgd door de scholen. De banken staan op openbaar terrein voor het Vredespaleis.

Hofjes in de Hofstad

Ter gelegenheid van het honderdvijftigjarig jubileum van de Vereniging

tot verbetering van woningen van 1854, die tal van Haagse hofjes beheert, organiseerde Museum Mesdag van 1 juli t/m 19 september een tentoonstelling over de geschiedenis van deze hofjes. Ook waren er de meest bijzondere voorwerpen uit de regentenkamers te zien. Als bijzondere nevenactiviteit werden wandelingen langs het museum en de hofjes georganiseerd. Strandleven

Naar aanleiding van de tentoonstelling Edouard Manet. Impressies van

de zee in het Van Gogh Museum, stelde Museum Mesdag uit de eigen collectie de kleine expositie Strandleven. Zee en zand in de negentien-

de eeuw samen van schilderijen die het strandleven in die tijd verbeelden. De tentoonstelling was van 10 april t/m 26 september te zien. De adem van de natuur…

Het echtpaar Hendrik en Sientje Mesdag verzamelde behalve schilderijen ook werken op papier van meesters van de School van Barbizon en de Haagse School. Uit deze zelden getoonde kwetsbare bladen werd van 17 oktober t/m 5 december een selectie van tekeningen en aquarellen gepresenteerd.

Parallel aan de tentoonstelling in het Van Gogh Museum over de avant-

Binnen is het warm en gezellig

gardistische kunstnijverheid en kunst uit de kunsthandel van Siegfried Bing, toonde Museum Mesdag van 17 december 2004 t/m 6 maart 2005 in de expositie Binnen is het warm en gezellig. Schilderijen van burger-

lijke interieurs 1800-1940 juist conservatieve interieurs. Centraal stond de schilder Alexander Bakker Korf, die veel aandacht schonk aan de in onze ogen overdadig gestoffeerde interieurs. De getoonde werken van andere bekende en minder bekende meesters lieten eveneens veel van het negentiende-eeuwse interieur zien. Hans Wap was de derde kunstenaar die werd uitgenodigd om zijn atelier

Gastatelier 3

te verplaatsen naar Museum Mesdag. Van 17 december 2004 t/m 28 maart 2005 werkte hij in het atelier voor de ogen van bezoekers. Wap is behalve beeldend kunstenaar ook schrijver en dichter en hield een dagboek bij van zijn belevenissen in het gastatelier. Zijn dagboek was te volgen via de website van het museum. In 2004 werden de bestaande educatieve projecten gecontinueerd, zoals de Panorama-route voor het voortgezet onderwijs en de Mesdag-salon voor het basisonderwijs. Ook nam Museum Mesdag weer deel aan het Cultuurmenu in Den Haag. Daarnaast werkte het museum samen met het Zeehelden Theater dat een voorstelling over een piratenmeisje presenteerde. Kinderen uit heel Nederland bezochten de voorstelling en kregen een rondleiding in het museum. In totaal brachten in 2004 ruim 4500 kinderen een bezoek aan Museum Mesdag. In 2004 werd de zeer gewaardeerde beheerder van het Museum Mesdag, Martin Heijligers, ernstig ziek. Na een ziekbed van enkele maanden overleed hij op 9 augustus. Het betekende voor het personeel een grote schok en een enorm verlies.

Educatie

35

Van Gogh Museum Enterprises BV

36

– werft fondsen om de missie van het Van Gogh Museum te ondersteunen; – levert inhoudelijk en financieel een substantiële bijdrage aan het Van Gogh Museum; – ontwikkelt, produceert en verkoopt als groothandel producten die aan de collectie en tentoonstellingen van het Van Gogh Museum zijn gerelateerd; – onderhoudt en exploiteert de beeldbank van het Van Gogh Museum; – onderhoudt en exploiteert de merken van het Van Gogh Museum; – onderhoudt contacten en sluit contracten af met reisorganisaties, hotels en (inter)nationale verkeersbureau’s; – exploiteert samen met het Rijksmuseum de Museumshop op het Museumplein in Amsterdam.

Marketingstrategie

Van Gogh Museum Enterprises BV (VGME), een volledige dochteronderneming van de Stichting Van Gogh Museum, heeft sinds de start in 2000 een belangrijke bijdrage geleverd aan de inkomsten van het museum. In 2004 had de onderneming echter te kampen met een netto verlies als gevolg van afgenomen verkoop van producten in de museumwinkel aan het Museumplein in combinatie met een daling van de wereldwijde distributie. In antwoord hierop werd een marketingstrategie ontwikkeld voor de lange termijn. Tevens werden er structurele investeringen gedaan in de ontwikkeling van nieuwe producten die in 2005 op de markt gebracht worden en waarvan verwacht wordt dat ze positief zullen bijdragen in het resultaat.

Productlijn

Het assortiment producten is doorgelicht en er is gekozen voor een kleiner maar kwalitatief beter assortiment. Tevens is een productenpakket voor Japan ontwikkeld. Deze productlijn reist in 2005 mee met de Van Goghtentoonstellingen die gehouden worden in Tokyo, Osaka en Nagoya.

Distributie

De productlijn van VGME wordt verkocht in het museum door BV ‘t Lanthuys, in de Museumshop op het Museumplein en op Schiphol in diverse winkels. Verder worden de producten gedistribueerd door Art Unlimited in Nederland en door distributeurs in de Verenigde Staten, Japan en Korea. Het beleid is erop gericht in de komende twee jaar ook in andere landen distributeurs te vinden die het brede assortiment willen aanbieden.

Merken

Naast de woordmerken Van Gogh en Vincent van Gogh is de merkportefeuille van het Van Gogh Museum in 2004 verder uitgebreid. De eerste licenties zijn verstrekt voor verschillende (waren)klassen in het Verre Oosten.

Beeldbank

Het Van Gogh Museum wil zoveel mogelijk Van Gogh-beelden van hoge kwaliteit verspreiden voor reproductiedoeleinden. Voor dat doel zijn in 2004 in opdracht van VGME veel afbeeldingen gedigitaliseerd, conform de protocollen voor kleur en formaat.

In 2004 zijn de contacten met de reiswereld aangehaald. Tevens is er

Reiswereld

meer nadruk gelegd op het voorverkopen van toegangskaarten aan hotels en reisorganisaties. Voorverkoopkaarten stimuleren het bezoek aan het museum omdat bezoekers dan niet in de rij voor de kassa hoeven te staan en met hun toegangskaart meteen het museum in kunnen. De winkel op het Museumplein heeft helaas te lijden onder de werkzaam-

Museumshop

heden voor de verbouwing van het Rijksmuseum. Minder bezoekers passeerden de Museumshop ondanks de onverminderde inzet van de medewerkers en het feit dat er veel aandacht werd besteed aan etalage en producten. Halverwege 2004 is de nieuwe algemeen directeur begonnen met zijn werkzaamheden. De administratie werd versterkt met een financieel administratief medewerker; de afdeling inkoop met een logistiek manager. Om de effectiviteit en efficiency van de organisatie te verhogen, is de overlegstructuur zodanig aangepast dat de afdelingen beter op elkaar inspelen.

Organisatie

37

Personeel en organisatie

38

Het aantal medewerkers is in 2004 min of meer stabiel gebleven. Eind december 2004 bedroeg het aantal personeelsleden 151 en het aantal fte 131,71. Het aantal medewerkers nam af met 5: de instroom bedroeg 19 medewerkers, zowel tijdelijk als vast, de uitstroom 24.

Arbobeleid

Het terugdringen van het ziekteverzuim was in 2004 opnieuw een van

Ziekteverzuim

de speerpunten uit het arbobeleid. Toch steeg het verzuimcijfer, voor de derde achtereenvolgende keer, ten opzichte van het jaar ervoor en kwam uit op 8,52%. Het hoge verzuimcijfer werd vooral veroorzaakt door het langdurig verzuim: 5,3%. Met name bij de afdeling Beveiliging is het verschil tussen de cijfers met en zonder langdurig verzuim opvallend: 13,91% versus 3,99 %.

RI&E

In 2004 is een Risico-inventarisatie en -evaluatie uitgevoerd. Hieruit is naar voren gekomen dat er op het gebied van arbeidsomstandigheden al veel is bereikt in het Van Gogh Museum. Genoemd werden onder andere de voorlichting over ergonomisch verantwoord werken en het faciliteren van deze manier van werken, het beleid om ongewenste omgangsvormen te voorkomen en het bedrijfsnoodplan. In de rapportage werden ook aanbevelingen gedaan voor verbeteringen. De uitvoering hiervan is in 2004 gestart.

ICT

De afdeling ICT en het Facilitair Bedrijf hebben hard gewerkt aan de invoering van het in 2003 geselecteerde kassasysteem. Dit kassasysteem genereert uitvoerige managementinformatie op basis van de uitgegeven toegangskaarten. Verder zijn er voorbereidingen getroffen om in het voorjaar van 2005 te starten met on line ticketing.

Gebouw

Een belangrijke verbouwing in 2004 betrof de renovatie van het Atelier, dat een belangrijke functie vervult in een aantal programma’s van de afdeling Educatie.

Beveiliging

In het afgelopen jaar zijn de beveiligingsmaatregelen in het museum verder aangescherpt. De museumtoegang is voorzien van detectiepoorten en er vindt visitatie plaats. De invoering van detectie en visitatie heeft een nieuwe dimensie toegevoegd aan de werkzaamheden van de medewerkers van de afdeling Beveiliging die zich bezighouden met de zaalbeveiliging.

39

Een belangrijk agendapunt in 2004 was de herziening van de Regeling Kinderopvang. De Ondernemingsraad stemde in december in met deze herziening, die op 1 januari 2005 is ingegaan. De regeling is geheel in overeenstemming met de eveneens op 1 januari in werking getreden Wet Kinderopvang.

Ondernemingsraad

Bezoekcijfers

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

40

Aanwinsten

De bezoekcijfers vanaf 1997

Schilderijen Antoine Chintreuil (1814-1873), Landschap bij zonsopgang.

Van Gogh Museum

Museum Mesdag

1997

1.018.681

16.454

1998

758.263

a.

11.446

1999

763.448

b.

8.513

2000

1.312.204

2001

1.276.309

c.

2002

1.592.771

d.

2003

1.341.586

12.515

2004

1.338.105

13.409

6.208 10.553 15.252

Olieverf op doek, s 509 S/2004

Tekeningen Maurice Denis (1870-1943), Ontwerp voor de omslag

van het album 'Amour', 1898. Dekkende waterverf, d 1121 V/2004

Vincent van Gogh (1853-1890), Portret van Jozef Blok,

1882. Potlood, waterverf, lithografisch krijt, F 993 / JH 254

a.

bezoekersaantal t/m 31 augustus 1998 (sluiting i.v.m. bouw nieuwe vleugel)

b.

bezoekersaantal vanaf 24 juni 1999 (heropening museum)

c.

de lichte daling houdt verband met de gebeurtenissen van 11 september 2001 in de USA

d.

tijdens de Van Gogh & Gauguin-tentoonstelling bezochten 739.117 mensen het Van Gogh Museum

Paul Sérusier (1863-1927), Einde van de dag, 1898. Krijt, d 1122 V/2004

Prenten George Auriol (1863-1938)

Het huiverende bos. Lithografie, p 2447 S/2004 Het huiverende bos. Lithografie, p 2448 S/2004

Pierre Bonnard (1867-1947)

Koningin van de vreugde, 1892. Lithografie, p 2439 V/2004 Avenue du Bois, 1899. Lithografie, p 2440 V/2004 Avenue du Bois, 1899. Lithografie, p 2441 V/2004 Straathoek, 1899. Lithografie, p 2442 V/2004 Huis op de binnenplaats, 1899. Lithografie, p 2443 V/2004 De brug, 1899. Lithografie, p 2444 V/2004

Eugène Carrière (1849-1906), Puvis de Chavannes.

Lithografie, p 2445 V/2004

Maurice Denis (1870-1943), Douce vision. Lithografie, p 2446 V/2004

41

Paul Gauguin (1848-1903)

Henri Toulouse-Lautrec (1864-1901),

VOLPINI-SERIE

Eldorado, Aristide Bruant in l’Eldorado, 1892. Lithografie,

Omslag, Leda en de zwaan, 1889. Ets, p 2437a V/2004

p 2435 S/2004

Tragedies van de zee, Bretagne, 1889. Ets, p 2437b V/2004 Tragedies van de zee, 1889. Ets, p 2437c V/2004

Edouard Vuillard (1868-1940),

Bretonse baadsters, 1889. Ets, p 2437d V/2004

Het middagdutje of het herstel, 1893. Lithografie, p 2453

De krekels en de mieren, 1889. Ets, p 2437e V/2004

V/2004

Herderlijk Martinique, 1889. Ets, p 2437f V/2004

Het middagdutje of het herstel, 1893. Lithografie, p 2454

De genietingen van Bretagne, 1889. Ets, p 2437g V/2004

V/2004

Bretonse vrouwen aan het hek, 1889. Ets, p 2437h V/2004

De naaister. Lithografie, p 2455 V/2004

De oude vrijsters van Arles, 1889. Ets, p 2437i V/2004

De naaister. Lithografie, p 2456 V/2004

De wasvrouwen, 1889. Ets, p 2437j V/2004

De Tuilerieën, 1896. Lithografie, p 2457 V/2004

Menselijke ellende, 1889. Ets, p 2437k V/2004

De dampartij. Lithografie, p 2458 V/2004

Tragedies van de zee, 1889. Ets, p 2438 V/2004

De dampartij (recto) en De binnenplaats van de Rue des

Gebr. E. & M. Cohen (uitgever), Jozef Israëls. Gravure,

De avenue, 1899. Lithografie, p 2460 V/2004

p 2432 S/2004

Interieur met hanglamp. Lithografie, p 2461 V/2004

Batignolles (verso), 1899. Lithografie, pastelkrijt, p 2459 V/2004

Op de Pont de l'Europe (recto) en De twee schoonzusters Jules Jacquemart (1837-1880), Reisherinneringen, 1862.

(verso). Lithografie, p 2462 V/2004

Ets, p 2436 S/2004

Op de Pont de l'Europe, 1899. Lithografie, p 2463 V/2004 Op de Pont de l'Europe. Lithografie, p 2464 V/2004

James Pitcairn-Knowles (1864-1914), Het bad, 1896.

Op de Pont de l'Europe. Lithografie, p 2465 V/2004

Houtsnede, p 2450 V/2004

De tuin voor het atelier, 1901. Lithografie, p 2466 V/2004

Jean-François Raffaëlli (1850-1924), De vestingswerken, 1907. Ets, p 2434 S/2004

Ker-Xavier Roussel (1867-1944), L'Eplucheuse, 1893. Lithografie, p 2467 V/2004

Paul Sérusier (1863-1927)

Einde van de dag. Lithografie, p 2451 V/2004 Einde van de dag. Lithografie, p 2452 V/2004

Restauratie en conservering

Van Gogh Museum Charles-François Daubigny, Villerville soleil couchant, HWM 91 Odilon Redon, Vase de fleurs sur fond bleu, s 474 N/1996 Odilon Redon, Le Bouddha, s 465 N/1996 Franz von Stuck, Gewonde Amazone, s 442 M/1993 Lawrence Alma Tadema, Rustende maenaden, s 458 S/1996

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

42

Tijdelijke bruiklenen aan tentoonstellingen

Voor de in januari 2004 reeds lopende bruiklenen zie Jaarverslag 2003.

Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Brussel Fernand Khnopff 15.01.2004 - 02.05.2004 Fernand Khnopff, Portret van Achille Lerminaux, d 911 M/1989

Behandeling en documentatie

Lakdoosje Van Gogh, v 43 V/1962

Wallraf-Richartz Museum, Keulen Johan Bartold Jongkind

Conserverende maatregelen Emile Bernard, Egyptische vrouwen, b 7451 N/2004

Behandeling en documentatie

Kabinet van Theo van Gogh, v 93 V/1982

06.02.2004 – 08.05.2004 Johan Barthold Jongkind, De pier van Honfleur, s 460 V/1996

Philadelphia Museum of Art, Philadelphia Manet and the sea 15.02.2004 – 30.05.2004

Museum Mesdag Behandeling en documentatie Charles-François Daubigny, Marine Soleil couchant, HWM 89. Atelier A. Roorda Boersma-Pappenheim (Rotterdam)

Edouard Manet, De pier van Boulogne-sur-Mer, s 507 S/2002

Nationalmuseum, Stockholm False & Genuine 26.02.2004 – 23.05.2004

Behandeling en documentatie Charles-François Daubigny, Parc à moutons, HWM 100. Marion Bosc (Amsterdam), uitgevoerd in depot Van Gogh Museum.

Louis van Rijssel, Portret van een oude vrouw, s 376 V/1982

Museum Jan Cunen, Oss Jacob Maris. Ik denk in mijn materie 07.03.2004 – 12.05.2004 Jacob Maris, Molen, hwm 190 Jacob Maris, Dienstmeisje, hwm 192

Virginia Museum of Art in Richmond, Virginia Van Gogh and Gauguin 27.03.2004 – 13.06.2004

Vincent van Gogh, Een op zijn rug liggende krab, s 124 V/1962 Vincent van Gogh, De schovenbinder (naar Millet), s 173 V/1962

43

Amsterdams Historisch Museum, Amsterdam

Iwate Prefectural Museum of Art, Morioka

Breitners Amsterdam

Millet, Van Gogh and the Barbizon Artists

09.04.2004 – 05.09.2004

22.06.2004 – 15.08.2004

George Hendrik Breitner, Twee Amsterdamse meiden,

Vincent van Gogh, Naaiende vrouw, d 4 V/1962

d 1005 M/1990

Vincent van Gogh, Spitter, d 118 V/1962 Vincent van Gogh, De schapenscheerster (naar Millet),

Nagoya City Art Museum, Nagoya,

s 42 V/1962

Millet, Van Gogh and the Barbizon artists

Vincent van Gogh, Landschap met konijnen, s 99 V/1962

16.04.2004 – 13.06.2004

Vincent van Gogh, Landschap met fabrieken bij maanlicht,

Vincent van Gogh, Schovenbindende boerin, d 178 V/1962

s 133 M/1970

Vincent van Gogh, Spitter, d 381 V/1962

Vincent van Gogh, De houthakker (naar Millet), s 170 V/1962

Vincent van Gogh, De schapenscheerster (naar Millet), s 42 V/1962

Hiroshima Museum of Art, Hiroshima

Vincent van Gogh, Landschap met konijnen, s 99 V/1962

Millet, Van Gogh and the Barbizon artists

Vincent van Gogh, Landschap met fabrieken bij maanlicht,

24.08.2004 – 17.10.2004

s 133 M/1970

Vincent van Gogh, Aardappelrooiende boerin, d 109 V/1962

Vincent van Gogh, De houthakker (naar Millet), s 170 V/1962

Vincent van Gogh, Twee zaaiers, d 202 V/1962 Vincent van Gogh, De schapenscheerster (naar Millet),

Kunsthalle der Hypo-Kulturstiftung, München

s 42 V/1962

Eine neue Kunst? Eine andere Natur!

Vincent van Gogh, Landschap met konijnen, s 99 V/1962

01.05.2004 – 18.07.2004

Vincent van Gogh, Landschap met fabrieken bij maanlicht,

Gustave Courbet, Slapend meisje, hwm 74

s 133 M/1970 Vincent van Gogh, De houthakker (naar Millet), s 170 V/1962

Singer Museum, Laren Schildersdorpen in Nederland 1840-1940

Fondation Gl. Holtegaard Breda-Fonden, Holte

23.05.2004 – 02.09.2004

Le symbolisme idéaliste en France

Willem Roelofs, Plassen bij Kortenhoef, hwm 281

05.09.2004 – 07.11.2004 Odilon Redon, Jonge vrouw in een bos, d 1056 N/1996

Art Institute of Chicago, Chicago

Odilon Redon, Profil de Femme /Le printemps /Les pavots

Seurat and the making of `La Grande Jatte'

noirs, d 1060 N/1996

16.06.2004 – 19.09.2004 Georges Seurat, De Seine bij Courbevoie, s 489 S/1998

44

Louisiana Museum of Modern Art, Humlebaek

Museo Nacional de Arte, Mexico City

The Flower as Image - from Monet to Jeff Koons

The Symbolist movement

10.09.2004 – 16.01.2005

25.11.2004 - 25.04.2005

Vincent van Gogh, Flesje met bloemen, s 182 V/1962

Pierre Puvis de Chavannes, De heilige Genoveva als kind in

gebed, s 438 M/1993 Museum de Zwarte Tulp, Lisse Tulp, beeldmerk van Turkije en Nederland

Palazzina Promotrice delle belle Arti, Turin

10.09.2004 - 13.02.2005

Gli impressionisti e la neve

Onbekend, Tegel, hwm 372a

27.11.2004 - 25.04.2005 Paul Gauguin, Parijs in de winter, s 223 V/1962

Noordbrabants Museum, Den Bosch Fata Morgana 25.09.2004 – 09.01.2005 Marius Bauer, De harem garde, hwm 17

Museo Thyssen-Bornemisza, Madrid Gauguin and the origins of Symbolism 28.09.2004 – 09.01.2005 Meijer Isaäc de Haan, Zelfportret, s 249 B/2002 Paul Gauguin, Studie voor 'Vrouw in het hooi’, d 682 V/1962 Vincent van Gogh, De stoel van Gauguin, s 48 V/1962

Stedelijk Museum, Amsterdam Willem Sandberg 30.09.2004 – 13.02.2005 Alexej von Jawlensky, Landschap, s 196 B/1999 Edgar Degas, De tobbe, v 148 B/1996 Edouard Vuillard, Studie van Mme J. Trarieux en dochters, s 199 B/1999 Paul Cézanne, De berg Sainte-Victoire, s 237 B/2001 Pierre Bonnard, L'Estérel, s 198 B/1999

Tentoonstellingen

45

Edouard Vuillard (1868-1940), grafiek uit het Van

Edouard Manet. Impressies van de zee

Gogh Museum (prentenkabinet)

18 juni – 26 september 2004 (verlengd tot 10 oktober

3 oktober 2003 – 11 januari 2004

2004)

Op zoek naar Van Gogh:

Van Gogh en de zee (prentenkabinet NV)

foto’s van Vincent van de Wijngaard

18 juni – 26 september 2004

7 november 2003 – 8 februari 2004 Nieuwe aanwinst: de Volpini-serie van Paul Gauguin La Scala. De opera en de Oriënt, 1780-1930

30 september 2004 – 15 januari 2005

7 november 2003 – 8 februari 2004 L’Art Nouveau. La Maison Bing Van Kirchner tot Beckmann. Expressionistische teke-

26 november 2004 – 27 februari 2005

ningen en prenten uit de Hamburger Kunsthalle 7 november 2003 – 8 februari 2004

Van Gogh koopt bij Bing (prentenkabinet NV) 26 november 2004 – 27 februari 2005

Nieuwe aanwinst: Gustave Caillebotte, Uitzicht vanaf

een balkon, 1880 (prentenkabinet NV*) 13 november 2003 – 8 februari 2004

Presentaties in wisselvitrine Rietveldgebouw

Van Gogh en Tersteeg (prentenkabinet RG*)

Doorgelicht! Hergebruik van schilderijen

22 januari – 4 maart 2004

12 december 2003 – 5 september 2004

Japanse prenten (prentenkabinet RG)

Schilderijen verwelken als bloemen

23 januari – 3 maart 2004

13 oktober 2004– 29 mei 2005

Dante Gabriel Rossetti

*NV = Nieuwe vleugel

27 februari – 6 juni 2004

*RG = Rietveldgebouw

De boekenkast van Vincent (prentenkabinet RG) 10 maart - 27 juni 2004

Vergeet me niet! Fotografie en herinnering 26 maart – 6 juni 2004

46

Museumpublicaties Van Gogh Museum Museum Mesdag

Van Gogh Museum Journal 2003

De oorsprong van L’Art Nouveau. Het Bing imperium

John Leighton, Sjraar van Heugten, Rachel Esner, Chris

Gabriel P. Weisberg, Edwin Becker, Evelyne Possémé

Stolwijk, Leo Jansen (red.), Van Gogh Museum, weten-

(red.), Van Gogh Museum/Mercatorfonds, 2004.

schappelijk jaarboek, Engelstalig, januari 2004. Thema:

Tentoonstellingscatalogus in Nederlands, Engels, Frans,

Van Gogh – Gauguin, verslaglegging van recent onderzoek.

Duits

Distributie: Waanders Uitgevers

en Spaans. Co-edities: Amsterdam University Press, Amsterdam;

Dante Gabriel Rossetti

Belser Verlag, Stuttgart; Lunwerg editores, Madrid;

Elizabeth Prettejohn, Julian Treuherz, Edwin Becker, Van

Cornell University Press, Ithaka NY; Vilo, Parijs

Gogh Museum/The Walker/Waanders Uitgevers, 2004. Tentoonstellingscatalogus in Nederlands en Engels.

Museum Mesdag

Co-editie: Thames and Hudson, London/New York Strandleven Dante Gabriel Rossetti, Sonnetten

Maartje de Haan, Terra, 2004. Tentoonstellingspublicatie

vertaald door Ike Cialona, Athenaeum, Polak en Van

in Nederlands.

Gennep i.s.m. Van Gogh Museum, 2004.

Forget me not. Photography and remembrance Geoffrey Batchen, met een voorwoord van Andreas Blühm, Van Gogh Museum/Princeton Architectural Press, 2004. Tentoonstellingscatalogus in Engels.

Manet and the Sea Juliet Wilson-Bareau, John Zarobell, John Leighton e.a, Philadelphia Museum of Art/The Art Institute Chicago/Van Gogh Museum, 2003. Tentoonstellingscatalogus in Engels. Distributie: Yale University Press

Edouard Manet. Impressies van de zee John Leighton, Van Gogh Museum/Mercatorfonds 2004. Tentoonstellingspublicatie in Nederlands, Engels, Frans en Duits.

Programma vrijdagavonden

47

27 februari 2004

23 april 2004

Mode geïnspireerd door Rossetti. Foto’s, kleding, haar

Lezing over Dante, Rosetti’s favoriete schrijver en naam-

en make-up. Dress code: Rossetti!

genoot. Door José van der Helm (Universiteit van Utrecht).

5 maart 2004

30 april 2004

Boekpresentatie: Dante Gabriel Rossetti. Sonnetten,

Koninginnedag, geen programma

bundel met sonnetten van kunstenaar én dichter Rossetti i.s.m. Athenaeum, Polak en Van Gennep. Met voordrachten

7 mei 2004

op zaal.

Rondleiding bij fototentoonstelling Vergeet me niet! door medesamensteller Andreas Blühm (Van Gogh Museum).

12 maart 2004

Laat u portretteren: bezoekers konden zich laten fotogra-

Boekenweek: boekpresentatie van Hier viel Van Gogh

feren waarna de foto werd verwerkt in een button of boe-

flauw, Franse dagboeknotities van A.F.Th. van der

kenlegger.

Heijden. M.m.v. Anna Tilroe (NRC Handelsblad). 14 mei 2004 19 maart 2004

Een avond over foto’s in het interieur, met de bijzondere

Boekenweek: lezing Een bevlogen lezer - Van Gogh en

kussens, rolgordijnen, schilderijen en lampen van My

de literatuur door Wouter van der Veen. Met boekenmarkt.

Favourite.

26 maart 2004

21 mei 2004

Lezing over Rossetti door Edwin Becker (Van Gogh

De seksuele revolte van Rossetti. Lezing van Gilles Weynes

Museum). Tevens een ontvangst met lezing over de foto-

(Rijksuniversiteit Gent) over de wijze waarop de schilderijen

tentoonstelling Vergeet me niet!

en sonnetten van Rossetti in strijd waren met de Victoriaanse levensstijl. Rondleiding door Edwin Becker (Van Gogh

2 april 2004

Museum).

Lezing over de femmes fatales van Rossetti door Patty Wageman (samensteller van de expositie Fatale Vrouwen

28 mei 2004

in het Groninger Museum).

Striptekenaar Hanco Kolk vertelde over de tekeningen die hij maakte voor de tentoonstelling Rossetti.

9 april 2004 Goede Vrijdag. Rondleiding langs de religieuze werken

4 juni 2004

van Van Gogh door Louis van Tilborgh (Van Gogh Museum).

Ton Teerling ging op deze avond in op zijn vak als geur- en smaakpsycholoog. Hij voorzag de Rossetti-tentoonstelling

16 april 2004 Kunsthistorica Elizabeth Prettejohn over Rossetti’s kunstenaarsgroep de Prerafaëlieten. Engelstalig.

van subtiele geuren.

48

11 juni 2004

23 juli 2004

Restaurator René Boitelle (Van Gogh Museum) vertelde

Tour de France: Wijnproeverij. Zowel de wielertour als

over bevindingen en ontdekkingen bij het restaureren van

Vincents tour door Frankrijk werd per wijnstreek behandeld

schilderijen van Van Gogh.

en geproefd! Ook: een rondleiding langs de mooiste Franse werken uit het museum.

18 juni 2004 Feestelijke avond ter gelegenheid van de Manet-expositie,

30 juli 2004

met zeemanskoor de Noszélie Singers en haringhappen.

Oud-programmamaker van de NOS en voorzitter van

Tevens een Engelstalige lezing door Manet-expert Juliet

Stichting Zeil-trophy (‘de Connie van Rietschoten Trofee’)

Wilson-Bareau: Introduction to the Manet exhibition.

Frans van Dusschoten toonde fragmenten uit zijn tv-serie

Maritiem Nederland. 25 juni 2004 Geïnspireerd door het schilderij Stilleven met vis van

6 augustus 2004

Edouard Manet maakte kookgek Joop Braakhekke gerechten

Summerschool. Facetten van het Impressionisme I: Manet

met vis. Met live muziek van de 4Tuoze Matroze.

en het Impressionisme in Nederland. Lezing door Benno Tempel, tentoonstellingsmaker van de Kunsthal Rotterdam.

2 juli 2004 Maritiem fotograaf Bert Scheijgrond vertelde naar aanleiding

13 augustus 2004

van de tentoonstelling Edouard Manet. Impressies van de

Summerschool. Facetten van het Impressionisme II:

zee over zijn vak en liet zíjn impressies van de zee zien.

Vrouwen van de straat, een onderwerp van het Nederlands Impressionisme. Lezing door Benno Tempel, tentoonstel-

9 juli 2004

lingsmaker van de Kunsthal Rotterdam.

Tour de France: Literatuur, kunst, poëzie of filosofie? Een Franse avond in samenwerking met Maison Descartes. Met

20 augustus 2004

o.a. een rondleiding langs de mooiste Franse werken uit het

Summerschool. Facetten van het Impressionisme III: De

museum.

stadsimpressionisten Breitner en Israëls. Lezing door Teio Meedendorp, onderzoeker bij het Kröller-Müller Museum.

16 juli 2004 Tour de France: Fotografie. Fotograaf Vincent van de

27 augustus 2004

Wijngaard volgde het levenspad van Vincent van Gogh en

Summerschool. Facetten van het Impressionisme IV: De

deed hiervan verslag. Tevens een rondleiding langs de

techniek van de ‘impressie’. Lezing door Teio Meedendorp,

mooiste Franse werken uit het museum.

onderzoeker bij het Kröller-Müller Museum.

49

3 september 2004

15 oktober 2004

Kleurreconstructies. Roy Berns van het Munsell Color

Kunstcafé. In de eerste editie van dit maandelijks terug-

Science Laboratory toonde hoe onderzoek wordt verricht

kerende evenement was er aandacht voor de Koninklijke

naar verkleurde schilderijen. Engelstalig.

Prijs voor Vrije Schilderkunst 2004.

Agnieszka Juszczack (Van Gogh Musuem) gaf een rondleiding door de expositie Van Gogh en de zee.

22 oktober 2004 De zonnebloem. In samenwerking met het tuintijdschrift

10 september 2004

Groei & Bloei georganiseerde avond met tentoonstelling

Manet en Monet. John Leighton (Van Gogh Museum) ver-

van zonnebloemcreaties en een voordracht over de vele

telde over de artistieke uitwisseling tussen deze twee grote

aspecten van de zonnebloem.

negentiende-eeuwse kunstenaars. 29 oktober 2004 17 september 2004

De Bongercollectie. Kunsthistoricus Fred Leeman en Jan

Sail 2005. Joke Wittenberg, directeur van de Stichting Sail

Gorm Madsen (Van Gogh Museum) vertelden over de door

Amsterdam, blikte vooruit op het programma van dit groot-

het Van Gogh Museum beheerde collectie van Andries

se zeilevenement.

Bonger (1861–1934).

24 september 2004

5 november 2004

De Koninklijke Marine op bezoek. Voordrachten door

Compilatie van eerder opgenomen video-interviews met

Annette de Wit (Marinemuseum), CDRE A.van

o.a. Marina Abramovic´ , Karel Appel, David Bade,

Koningsbrugge en R.E. Harte (Nederlandse Marine) over

Erzsébet Baerveldt, Marc Mulders en Toon Verhoef.

de Marine ten tijde van Van Gogh en een hedendaagse impressie van de Koninklijke Marine. Met optreden van het

12 november 2004

Strijkje van de Marinierskapel.

Schilderijen verwelken als bloemen. Ella Hendriks (Van Gogh Museum) gaf een toelichting bij de presentatie over

1 oktober 2004

de verkleuring in de schilderijen en tekeningen van Van Gogh.

De Van Gogh brieven. Hans Luijten (Van Gogh Museum) gaf een lezing over het thema liefde in de brieven van Van Gogh.

19 november 2004 Kunstcafé. Over kunstgerelateerde documentaires van het

8 oktober 2004

Internationaal Documentaire Festival Amsterdam (IDFA.)

Scheepvaart & Interieur. Schrijver en kunstenaar Arne Zuidhoek toonde de fascinerende creaties van kunste-

26 november 2004

naars en ontwerpers aan boord van passagiersschepen.

Hollands licht. Documentaire.

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

Activiteiten medewerkers

50

Nevenfuncties

3 december 2004 De Van Gogh brieven. Wolter Aalders toonde fragmenten van zijn DVD Vincent Passion, waarin de brieven van Vincent van Gogh centraal staan.

Caroline Breunesse • bestuurslid sectie Publiek en Presentatie, Nederlandse Museumvereniging (NMV)

Maartje de Haan

10 december 2004 Tussen Kunst & Kitsch. De experts Klaas Akkerman en Frans Leidelmeijer beoordeelden en taxeerden sieraden en objecten uit de Art Nouveau stijlperiode.

17 december 2004 Kunstcafé. Te gast waren kunstschilder Marc Mulders en ontwerper Joris Laarman (Droog design). Tevens een column door dominee/hoogleraar Anton Wessels en live muziek van Joeri de Graaf, Fulvia Di Domenico en Tim Brandsen.

• bestuurslid museumplatform Den Haag • voorzitter Stichting Kunsthistorisch en Geschiedkundige Projecten (SKGP)

• voorzitter Stichting Den Haag in Beeld

Ella Hendriks • lid van de adviescommissie voor de behandeling van Picasso’s Femme nue devant le jardin (SKRA/Stedelijk Museum)

• deelname aan het De Mayerne-project • deelname aan het Rode Lak-project, een samenwerkings-

24 en 31 december 2004 Geen programma.

verband van ICN, Courtauld Institute en National Gallery Londen, waarin onderzoek wordt gedaan naar de rode lakpigmenten in door Van Gogh gebruikte verven

Leo Jansen • begeleiding van de dissertatie van Wouter van der Veen (Universiteit Utrecht)

• redactielid van het Van Gogh Museum Journal

• bestuurslid van de Stichting Willem Witsen en lid van de projectgroep die de uitgave van de volledige Willem Witsen-correspondentie voorbereidt

Agnieszka Juszczak • correspondent van het kunstblad Art & Business (Polen)

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

Activiteiten medewerkers Lezingen

Ruth Kervezee • voorzitter van het Overleg Amsterdamse Musea (OAM) • bestuurslid/penningmeester van de Nederlandse Museumvereniging (NMV) • voorzitter bestuurscommissie (bevoegd gezag) Openbaar Primair Onderwijs Amsterdam Centrum

Edwin Becker, ‘Art Nouveau’, Adelbertvereniging, Bilthoven, 9 maart 2004.

Edwin Becker, mini-symposium ‘Rossetti’ i.s.m. De Gouden Engel & Katja Rodenburg, 13 maart 2004.

Edwin Becker, ‘Nederland-België: 1890-1920’,

John Leighton • bestuurslid De Pont Museum, Tilburg • bestuurslid Stichting Nederlandse Kunsthistorische Publicaties • bestuurslid Art Matters • lid adviesraad OCG (Onderzoeksinstituut voor Geschiedenis en Cultuur, Universiteit Utrecht) • Steering Board Member, Apeldoorn Conference (jaarlijkse conferentie om de Brits-Nederlandse relaties te promoten) • lid van adviescommissie: Vereniging Rembrandt; Vetting Committee, Tefaf, Maastricht; NWO voorbereidingscommissie, onderzoeksprogramma ‘Transformaties in Kunst en Cultuur’

Singer Museum, Laren, 28 maart 2004.

Edwin Becker, ‘Art Nouveau Bing’, Symposium ‘Nederlands beeldende kunst & kunstnijverheid, 1885-1935, in internationaal perspectief’, 9 juni 2004.

Edwin Becker, ‘Manet en de zee’, Stichting Academische Reizen, 20 augustus 2004.

Edwin Becker, ‘Art Nouveau Bing’, Vrolic, Universiteit van Leiden (21 oktober); Adelbertvereniging, Zwolle (15 november); Vereniging Vrienden Nieuwe Kunst, Assen (27 november); Stichting Academische Reizen (14 december).

Chris Stolwijk • lid promotiecommissie dr. Robert Verhoogt (promotie UvA 10-10-2004) • hoofdredacteur van het Van Gogh Museum Journal

Andreas Blühm, ‘Van Gogh als collega’, Koninklijk Oudheidkundig Genootschap, Bijbels Museum, 19 januari 2004.

Sjraar van Heugten, ‘Van Gogh, the peasant painter tradition

Louis van Tilborgh • lid van de redactie van Simiolus

Heidi Vandamme • bestuurslid/ secretaris van de sectie PR & Marketing van de Nederlandse Museumvereniging (NMV)

and the peasant landscape’, Morioka, Iwate Museum of Art, 15 augustus 2004.

Agnieszka Juszczak, ‘Van Gogh en de zee’, Amsterdam, Van Gogh Museum, september 2004.

John Leighton, ‘Te gast bij Van Gogh’, Mozeshuis, 16 januari 2004.

51

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

Activiteiten medewerkers

52

Publicaties

John Leighton, ‘Breitners Amsterdam’, Amsterdams Historisch Museum, 8 april 2004.

Edwin Becker, redactie en tekstbijdrage ‘Les Salons de L’Art Nouveau’ voor catalogus De oorsprong van L’Art Nouveau.

Het Bing imperium, Gabriel P. Weisberg, Edwin Becker en

John Leighton, ‘Preserving a Cultural Mission in the Era of Mass Tourism. The Van Gogh Museum as a Case Study’. Conferentie ‘Maintaining Purpose: Creating and Preserving Art and Culture in the 21st Century’, New York, 5 juni 2004.

Evelyne Possémé (red.), Van Gogh Museum/Mercatorfonds 2004.

Edwin Becker, introductie voor catalogus Henri Evenepoel,

sur le vif, Galerie ‘t Kint de Roodenbeke, Brussel, 2004.

John Leighton, ‘Manet-Monet’, Van Gogh Museum, 10 september 2004.

Edwin Becker, ‘Siegfried Bing et la naissance de L’Art Nouveau’, L’Estampille (l’objet d’art), no. 397, december

John Leighton, ‘Vincent van Gogh in the Van Gogh Museum’, Insinger de Beaufort, Amsterdam, 7 oktober 2004.

2004.

Ella Hendriks, recensie van A.Callen, The Art of

John Leighton, ‘Between Genius and Madness: presenting the real Vincent van Gogh’, Sir William Gilles Lecture, Royal Scottish Academy Edinburgh, 4 november 2004.

Hans Luijten, ‘Van Gogh en de liefde’, Amsterdam, Van Gogh Museum, oktober 2004.

Impressionism; Painting techniques and the making of modernity (Yale, 2000), in: IIC Studies in Conservation, 49

(2004) 1.

Ella Hendriks en Muriel Geldof, ‘Van Gogh’s Antwerp and Paris picture supports (1885-1888); recreating choices’, Art

Matters; Netherlands Technical Studies in Art 2 (2004), pp.

Jan Gorm Madsen, ‘De Bongercollectie: werken van Odilon Redon en Emile Bernard’, Amsterdam, Van Gogh Museum, 29 oktober 2004.

39-74.

Sjraar van Heugten, ‘Van Gogh, the Barbizon Masters and the peasant painter tradition. A summary’, in: tent. cat. Van

Chris Stolwijk, ‘Jacob Maris en de kunstmarkt’, Oss, Jan Cunen Museum, 23 april 2004.

Chris Stolwijk, ‘Tien meter doek en een paar tubes.’ De atelierpraktijk van Van Gogh en zijn tijdgenoten’, Utrecht, Onderzoekschool Kunstgeschiedenis, 29 oktober 2004.

Gogh, Millet and The Barbizon Artists, Nagoya (Nagoya City Art Museum), 2004, pp. 15-23).

Leo Jansen, Hans Luijten en Nienke Bakker, ‘Self-portrait

between the lines. A newly discovered letter from Vincent van Gogh to H.G. Tersteeg’, Van Gogh Museum Journal

2003, pp. 98-111.

Berber Vinckemöller, presentatie tijdens de GRAS-conferentie over musea en het vmbo, 15 september 2004.

Leo Jansen, Hans Luijten en Erik Fokke, ‘The illness of Vincent van Gogh. A previously unknown diagnosis’,

Van Gogh Museum Journal 2003, pp. 112-119.

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

Activiteiten medewerkers Overig

Agnieszka Juszczak, ‘Waar blijft de McKroket? Hermitage aan de Amstel moet transcultureel zijn’, De Groene

Amsterdammer 15 (10 april 2004).

Andreas Blühm • Workshop Museum of Learning, Institute of Education, University of London, 22 januari 2004

• Avondontvangst VIACOM in het Van Gogh Museum,

John Leighton, ‘Claude Monet’, in: tent.cat. Manet and the

Sea, Juliet Wilson Bareau e.a., Art Institute of Chicago, Philadelphia Museum of Art, Van Gogh Museum, 2003/2004.

podiumdiscussie met André Platteel, 8 juli 2004

• Van Gogh Museum workshop ‘Human Logistics’, 27 september 2004.

Caroline Breunesse

John Leighton, Edouard Manet. Impressies van de zee, Van Gogh Museum/Mercatorfonds, 2004.

Hans Luijten en Leo Jansen, ‘Als de klimop tegen de muren. De grenzen bij het annoteren van de correspondentie van Vincent van Gogh’, in: Epistolaria. Tekstgenetische studies. Antwerp 2003, pp. 27-48. [Ook digitaal op http://www.kantl.be/ctb/pub/epistolaria/luijtenjansen.htm].

• Organisatie studiedag Nederlandse Museumvereniging 'De E van Echt of van Elektronisch?' over het gebruik van elektronische media in musea, 11 oktober 2004. Locatie: Zuiderzeemuseum Enkhuizen.

John Leighton • Co-voorzitter Manet symposium, Philadelphia Museum of Art, Philadelphia, 18 en 19 april 2004

• Co-voorzitter symposium ‘The End of Impressionism?’,

Chris Stolwijk, ‘Jacob Maris en de kunstmarkt, 1860-1940’, in: tent.cat. Jacob Maris 1836-1899, Marjan van Heteren (red.), Haarlem (Teylers Museum) & Oss (Jan Cunen Museum) 2003-2004, pp. 57-68.

School of Arts, Culture and Environment, University of Edinburgh, 24-26 juni 2004 en Van Gogh Museum, 10 december 2004.

Aukje Vergeest

Chris Stolwijk, ‘Symposium Van Gogh–Gauguin: introduction’,

Van Gogh Museum Journal 2003, pp. 9-10.

Chris Stolwijk, ‘De kunstwereld, c. 1820-1880’, Dordrechts

Museum Bulletin 29 (2004) 2, pp. 40-43.

Anita Vriend, ‘Richtlijn calamiteitenplanning. Een handreiking voor kunstbibliotheken’, Cr, interdisciplinair tijdschrift voor

conservering en restauratie 5 (2004) 3, pp. 38-43.

• Gastcollege aan de Universiteit van Amsterdam over publieksgericht schrijven, 2 april 2004.

Heidi Vandamme • Organisatie rondetafelbijeenkomst Nederlandse Museum Vereniging ‘Omgaan met de Media’, 12 november 2004, Museum voor Communicatie, Den Haag.

53

54

raad van toezicht

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

algemeen directeur

¬¬¬¬¬¬

conservatoren

restauratoren

onderzoek

documentatie bibliotheek

museum mesdag

presentatie

tentoonstellingen

educatie en publiekservice

voorlichting, pr en fondsenwerving

registrar

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

collecties

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

facilitair bedrijf

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

55

zakelijk directeur ¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

planning en control

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

publicaties

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

directie secretariaat

Van Gogh Museum Enterprises BV

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

gebouwen en techniek

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

secretariaat

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

kassa

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

bedrijfsrestaurant

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

garderobe

financiële administratie

¬¬

personeel en organisatie

beveiliging

¬¬

¬¬

¬¬

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

ICT

56

Lijst van medewerkers Van Gogh Museum

Raad van Toezicht

F.C. Stive, Depotbeheerder/Hoofd Conserveringsmedewerker

P. Winsemius, Voorzitter t/m 31 augustus

A.P.M. Nikken, Conserveringsmedewerker/Technisch

E. Kist, Voorzitter per 1 september

medewerker

A. van Es, Lid per 1 juni

S. Taal, Conserveringsmedewerker

K. Lee-Reid, Lid J.M.M. van der Ven, Lid

Documentatie / bibliotheek

P. Schnabel, Lid

M.F.T.M. Hageman, Documentalist S.J. Pabst, Documentalist

Directie

A.C.G. Vriend, Bibliothecaris

J.M.N. Leighton, Directeur

P. Schuil, Assistent Bibliothecaris

R.T. Kervezee, Zakelijk Directeur S.C.X. Bogman, Manager Publicaties

Presentatie

M.T. Blok, Directiesecretaresse

A.R.W. Blühm, Hoofd Presentatie

E. Bloeme, Directiesecretaresse

A.H. Kok, Management Assistent

M.A. de Vries, Controller A.F.M. Hoofwijk, Beleidsadviseur Beveiliging per 15 mei

Tentoonstellingen E.M.T. Becker, Conservator tentoonstellingen

Collecties

K.E.M.B. Schiermeier, Gastconservator per 1 september

G.P.L. van Heugten, Hoofd Collecties C.W.M. Stolwijk, Hoofd Onderzoek

Registrar

E.S. Hoofwijk-de Jong, Secretaresse Collecties

A.P. Tiersma-Noordermeer, Senior Registrar M.M. Kilburn, Registrar

Conservatoren

S. Verboven, Registrar

J.L. van Tilborgh, Conservator schilderijen M. Vellekoop, Conservator tekeningen

Educatie & Publieksservice

J.G. Madsen, Assistent conservator

C.P.J. Breunesse, Hoofd Educatie en Publiekservice M.J. Baarspul, Medewerker Educatie en Publiekservice

Onderzoek

24 februari t/m 31 mei

L.A.M. Jansen, Wetenschappelijk medewerker

A. Vergeest, Medewerker Educatie en Publiekservice

J.C.A. Luijten, Wetenschappelijk medewerker

M.M.E. Verhoeven, Medewerker Educatie en Internet

N.K. Bakker, Wetenschappelijk projectmedewerker

B.S. Vinckemöller, Medewerker Educatie en Onderwijs

R.H.D.E. Zwikker, Wetenschappelijk projectmedewerker

C.G.M. Brinkman, Secretaresse Educatie & Publiekservice A.W.H.A. Maussen, Programmeur/Coördinator Vrijdagavonden

Restauratie

per 26 januari

E. Hendriks, Hoofd Restauratie

P.N. de Meij, Coördinator Van Gogh Museumbus per

R.J.M.O. Boitelle, Restaurator

1 augustus

57

VMBO-Project GRAS

M.H.M. Zwart, Boekhoudkundig Medewerker 1 januari

D.E.C. Ott de Vries-Jonkers, Coördinator VMBO

t/m 14 november

R.A. Verheul-Goossens, Coördinator VMBO

I.M. Lambregts, Boekhoudkundig Medewerker per

1 september Informatiebalie Y. Kuhfus, 1e Medewerker infobalie

Personeel & Organisatie

C. Di Gazar, Medewerker infobalie

G. Sijlbing, Hoofd Personeel & Organisatie

J.A. Goes, Medewerker infobalie

M. Boerma, Personeelsadviseur/ Arbo-Coördinator t/m 31 mei

H.A.E. Honig, Medewerker informatiebalie 17 juni

N. Bakker, Personeelsadviseur

t/m 31 oktober

E. Spijkers, Personeels- en Salarisadministrateur

Y.M.S. Hovius, Medewerker infobalie

M.J. Blankman, Assistent Personeel & Organisatie

Y. Kuijper, Medewerker infobalie J. Prinsen, Medewerker infobalie

ICT

S.M. Speelman, Medewerker infobalie

C. Mennink, Hoofd ICT J. van Aalderen, Systeembeheerder

Museumdocent

J. Worrell, Systeembeheerder

A.E.M. Bosman, Museumdocent 16 februari t/m 30 juni I.A. de Bruijne, Museumdocent t/m 30 september

Beveiliging

E.E. Jansen, Museumdocent

A.F.M. Hoofwijk, Hoofd Beveiliging t/m 14 mei

L. Leerkotte, Museumdocent t/m 29 september

A. van Os, Hoofd Beveiliging ad interim per 15 mei

H.S. Naterop, Museumdocent per 16 februari

G.J.N. Veen, Staffunctionaris Beveiliging

D. Schreurs, Museumdocent

W.B. Jaket , Coördinator Beveiliging

R.E. Stijntjes, Museumdocent per 1 september

A.R. den Ouden, Coördinator Beveiliging

A.R. Voogd, Museumdocent per 1 november

M.F Thijm, Coödinator Beveiliging per 2 juni

Voorlichting, PR & Fondsenwerving

Receptie

M.J.I. Norbart, Hoofd Voorlichting, PR en fondsenwerving

W.J.H. van der Made, Receptionist

A.C. van Dam, Medewerker Voorlichting, PR & fondsenwerving

F.W.N. Vos, Receptionist

S. Beukers, Assistent Voorlichting, PR & fondsenwerving

A.M.A. van Zoeren, Receptionist

H.G.A. Vandamme, Senior persvoorlichter/ Plaatsvervangend

Hoofd Voorlichting, PR en fondsenwerving per juli 2004

Centrale Meldkamer

M. Wolff, Assistent persvoorlichting per 29 januari

A. van Biezen, Centralist t/m 31 maart F.J. van den Berg, Centralist per 1 juni

Financiën

K.A. Blinker, Centralist

A.J.M. van der Kroft, Hoofd Financiële Administratie

M. de Boer, Centralist

M.A. Salarbux, 1e Boekhoudkundig medewerker

H.H.F. van den Bos, Centralist

58

M. Bouanan, Centralist

H.B. de Ruijter, Beveiligingsmedewerker

L.H. ten Brink, Centralist

E. Schuurman, Beveiligingsmedewerker

F.W.M. Hilgevoord, Centralist

S. Tielman, Beveiligingsmedewerker

R.E. Rozet, Centralist

T. Wallenburg, Beveiligingsmedewerker

L. Snijders, Centralist M.F. Thijm, Centralist t/m 1 juni

Facilitair Bedrijf

P.J. Zaal, Centralist

M.P.T. Penzen, Hoofd Facilitair Bedrijf

P.A. Zeldenrust, Centralist

J.W.D. Samuelsz, Hoofd Gebouw & Techniek

H.R. van der Zwaan, Centralist

H.B. van Es, Coördinator Huishoudelijke Dienst M.G.M.J. Bakker, Stafmedewerker Facilitair Bedrijf

Zaalbeveiliging

Y.A. De Jong-Knol, Coördinator Kassa

R. Adhin, Beveiligingsmedewerker E.F. Akiem, Beveiligingsmedewerker

Secretariaat Facilitair Bedrijf

M.P. Aramaké, Beveiligingsmedewerker

B.E. van der Meulen, Assistent Facilitair Bedrijf

A.C. Baak, Beveiligingsmedewerker

N.E. Kunikowska, Assistent Facilitair Bedrijf

A. Ben Salah, Beveiligingsmedewerker

L.K. Olijslager, Assistent Facilitair Bedrijf

C.W. Blonk, Beveiligingsmedewerker

M. Vermaase, Assistent Facilitair Bedrijf t/m 31 augustus

N. de Boer, Beveiligingsmedewerker

M. van Gelder, Assistent Facilitair Bedrijf per 16 augustus

E.A. Boeren, Beveiligingsmedewerker H. Buma, Beveiligingsmedewerker t/m 31 juli

Facilitaire dienst

E. Choukroun, Beveiligingsmedewerker

D. Casillo, Facilitair medewerker

K.L van Dalen, Beveiligingsmedewerker

E.J.J. Kolster, Facilitair medewerker

R.J. Dingen, Beveiligingsmedewerker

A. Pesare, Facilitair medewerker

Y. Döbelman, Beveiligingsmedewerker

F. Zammouri, Facilitair medewerker

T.G. Doesburg, Beveiligingsmedewerker A.M. Ebrahim, Beveiligingsmedewerker

Garderobe

J.W. de Jong, Beveiligingsmedewerker

J.A. Nayem Carrasco, 1e Medewerker garderobe

M.V. Keek, Beveiligingsmedewerker

I.H. Tokalak, 1e Medewerker garderobe t/m 31 juli

F.H. Labeij, Beveiligingsmedewerker

W.A. Amzand, Medewerker garderobe t/m 31 juli

F.E. Lemaire, Beveiligingsmedewerker

M.W. Baart, Medewerker garderobe t/m 29 februari

M.J.W. Mohr-Robbers, Beveiligingsmedewerker t/m 31 mei

S. Boughlid, Medewerker garderobe

I.J. Overtoom-van Berkel, Beveiligingsmedewerker

D. Casillo, Medewerker garderobe

A.J.A. de Ridder, Beveiligingsmedewerker

A. El Gourari, Medewerker garderobe

D.C. Rosculet, Beveiligingsmedewerker

F. van den Hanenberg, Medewerker garderobe

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

Lijst van medewerkers Museum Mesdag

A.L.J. van der Horst, Medewerker garderobe t/m

30 september S.W. de Jager, Medewerker garderobe

M.K. de Haan, Conservator/ Manager J.P. de Wilde, Administratief medewerker M. Heijligers, Beheerder Mesdag, overleden 9 augustus S. Wladimiroff, Beheerder Mesdag per 1 oktober

Kantine A.A.C. Pirovano-Mes, Kantinebeheerder J.D. Veltkamp, Medewerker kantine G.M. Visser, Medewerker kantine S. Darjati, Medewerker kantine

O. Rodrigues de Almeida, Interieurverzorger t/m 30 september A.J.A. Dragt, Beveiligingsmedewerker G. Lammers, Beveiligingsmedewerker T.A.H. Soudan, Beveiligingsmedewerker per 1 februari H.A. Zuidam, Beveiligingsmedewerker A. Musukwa, Beveiligingsmedewerker

Kassa M.A. Guina-Vos, Hoofd caissière A. Kammerstetter, Hoofd caissière G.M. Rouet- Borgers, Hoofd caissière P. Timmer-de Jong, Hoofd caissière L. Advocaat-van Amstel, Kassamedewerker A. da Costa Fernandes, Kassamedewerker B.A.J. de Graaf, Kassamedewerker

Technische Dienst J.T. Beets, Medewerker Technische Dienst R.H. Cairo, Medewerker Technische Dienst

Ondernemingsraad C.W.M. Stolwijk, Voorzitter E. Overtoom-van Berkel, Vice-voorzitter t/m 17 juli L. Snijders, Vice-voorzitter per 18 juli Y. Hovius, Secretaris M. Vermaase, Vice-secretaris t/m 31 augustus A. Vergeest, Vice-secretaris per 1 september I. di Gazar, Lid L. Snijders, Lid t/m 17 juli A. Vergeest, Lid t/m 31 augustus H.B. de Ruijter, Lid per 1 september

59

60

Lijst van medewerkers Van Gogh Museum Enterprises B.V.

Directie

C.M.J. van der Linde, Beheerder museumwinkel

C. van Oene, Directeur ad interim t/m 1 juni

N. Mansvelt, Beheerder museumwinkel

A.C.Feiner, Directeur per 1 juni

N.J.N. Chan, Medewerker museumwinkel

C.J. Krelekamp, Adjunct Directeur

E. van Hal, Medewerker museumwinkel per 1 mei

M. van Geem, Management Assistent en Medewerker

J.J. Hillegers, Medewerker museumwinkel

Ticketing

M. de Jong, Medewerker museumwinkel Y.M. Khouw-Tse, Medewerker museumwinkel

Logistiek S. Wladimiroff, Manager Logistiek t/m/ 30 september

C.C. Hart de Ruiter, Medewerker museumwinkel

1 april t/m 30 september R.A. Heinrich, Medewerker museumwinkel

Productontwikkeling

1 april t/m 30 september

J.E.A.M. van Gemert, Coördinator Productontwikkeling

M.C. de Ruiter, Medewerker museumwinkel

M.M. Zwetsman, Coördinator Drukwerk

1 april t/m 30 september T.H. Weidema, Medewerker museumwinkel

Reproductie

1 april t/m 30 september

M.C. Wissink, Beheerder Beeldbank

R.R.D. van Wijnbergen-Moerkerk, Medewerker museumwinkel

E.M. Jansen, Medewerker Beeldbank per 16 november

1 april t/m30 september

J. Luttikhuizen, Medewerker Repro per 1 december Magazijn Administratie & Financiën

R.R. Voorhaar, Magazijnbeheerder

R. Bisessarf, Hoofd Administratie t/m 7 juli

R.A. Mooij, Medewerker magazijn

P. Zeidenhulst, Senior Financiëel Administratief Medewerker

per 26 juli N. Basjes, Salaris- en debiteurenadministrateur I. Binnenmarsch, Boekhoudkundig medewerker E.C. Le Clercq de Jong, Administratief medewerker t/m 31 mei

Account Management S.L. Bokkers, Account manager internationaal J. de Groot, Account manager t/m 30 september M. van Staveren, Account manager tretail Nederland per 1

oktober

Museumwinkel Museumplein M. van Staveren, Filiaalhouder museumwinkel M.L. Gerritsen, Beheerder museumwinkel

Financiële verslaglegging

62

Verkorte jaarrekening 2004 Stichting Van Gogh Museum

Toelichting jaarrekening Stichting Van Gogh Museum

De financiële jaarverslagen van de volgende rechtspersonen zijn geconsolideerd/samengevoegd tot de financiële jaarrekening van de Stichting Van Gogh Museum: – Stichting Van Gogh Museum – Van Gogh Museum Enterprises B.V. (geconsolideerd) – De Stichting Nieuwe Vleugel Van Gogh Museum (samengevoegd) De Stichting Van Gogh Museum bestaat uit twee musea: het Van Gogh Museum in Amsterdam en het Museum Mesdag in Den Haag.

Entreegelden en bezoek

Aan entreegelden heeft het Van Gogh Museum een bedrag van €10.762.054 ontvangen (bij een bezoekersaantal van 1.338.105), voor Museum Mesdag was dit €25.317 (bij een bezoekersaantal van 13.409).

Algemene reserve

De algemene reserve wordt gevormd voor de continuïteit van de bedrijfsvoering (buffer voor het opvangen van onverwachte materiële uitgaven) en de financieringsbehoefte.

Resultaat over 2004

Het Van Gogh Museum sluit dit jaar af met een negatief resultaat van €478.858. Dit negatieve resultaat is o.a. het gevolg van de hoge extra kosten die gemaakt zijn in verband met een betere beveiliging van het gebouw en de collectie. Daarnaast heeft Van Gogh Museum Enterprises BV door een tegenvallende omzet minder resultaat geboekt.

Toekomstverwachtingen

Ondanks een tegenvallende economie en de tijdelijke veranderingen op het Museumplein, zoals de sluiting van het Stedelijk Museum en de beperkte openstelling van het Rijksmuseum, is het bezoek aan het Van Gogh Museum in 2004 ten opzichte van voorgaande jaren stabiel gebleven. Ook op het moment van opmaken van deze jaarrekening (voorjaar 2005) blijken de bezoekcijfers goed in de pas te lopen met de begroting. Gezien dit feit en de sterke programmering ziet het Van Gogh Museum het jaar 2005 met vertrouwen tegemoet.

Vaststelling en goedkeuring

Het financieel jaarverslag is op 18 april 2005 door de directie vastgesteld en door de leden van de Raad van Toezicht goedgekeurd.

63

64

Balans per 31 december 2004 (in euro’s) (na verwerking resultaat)

ACTIVA

31-12-2004

31-12-2003

107.137

80.440

Vaste Activa Immateriële vaste activa Merkenrecht Van Gogh Initiële kosten distributiekanaal USA

87.000

116.000

194.137

196.440

Gebouwen en terreinen

18.849.362

19.752.160

Inventaris en inrichting

1.162.807

1.301.764

Materiële vaste activa

Museale inventaris Andere bedrijfsmiddelen

25.051

40.110

158.734

152.347

20.195.954

21.246.381

1.295.883

1.329.009

1.295.883

1.329.009

Financiële vaste activa Obligatielening

Vlottende Activa Voorraden Onderhanden activiteiten Voorraden

168.725

260.281

1.407.628

1.550.853

1.576.353

1.811.134

969.553

1.049.352

2.238.742

1.836.204

Vorderingen Op debiteuren Overige vorderingen Overlopende activa

220.771

237.332

3.429.066

3.122.888

Totaal liquide middelen

11.483.455

9.847.052

Totaal activa

38.174.848

37.552.904

Liquide middelen

65

PASSIVA

31-12-2004

31-12-2003

Eigen Vermogen Algemene reserve

9.655.181

10.134.039

21.181.429

20.054.838

30.836.610

30.188.877

851.658

831.985

851.658

831.985

2.033.867

1.707.247

soc. verzekeringen

49.051

926.339

Overige schulden

547.831

504.030

3.855.831

3.394.426

6.486.580

6.532.042

38.174.848

37.552.904

Bestemmingsreserves

Voorzieningen Voorzieningen

Kortlopende schulden Schulden aan leveranciers Belastingen en premies

Overlopende passiva

Totaal passiva

66

Staat van baten en lasten (in euro’s)

BATEN

2004

2004

2003

begroting Opbrengsten Entree en overige directe inkomsten

11.871.674

11.822.572

10.089.636

1.565.250

2.046.098

2.205.435

13.436.924

13.868.670

12.295.071

Subsidie OCW

5.053.624

5.012.423

6.491.294

Overige bijdragen

3.835.705

3.809.422

4.394.367

8.889.329

8.821.845

10.885.661

22.326.253

22.690.515

23.180.732

Overige indirecte opbrengsten

Bijdragen

Som der baten

67

LASTEN

2004

2004

2003

begroting Beheerslasten Kosten uit hoofde van de collectiefunctie

12.792.754

12.181.296

13.574.543

3.824.973

3.864.681

4.381.012 3.946.463

Kosten uit hoofde van de publieksfunctie

4.858.066

4.944.098

Kosten commerciële activiteiten

1.579.674

1.412.109

1.656.878

23.055.467

22.402.184

23.558.896

Som der lasten Saldo baten en lasten

729.214 -

288.331

378.164 -

Rentebaten

305.821

143.000

315.607

Rentelasten Totaal saldo rentebaten en rentelasten

43.728 262.093

143.000

265.750

-

427.267

Bijzondere baten

46.832

Bijzondere lasten

58.569 -

35.250 -

Totaal saldo bijzondere baten en lasten

11.737 -

35.250-

Saldo uit gewone bedrijfsuitoefening

49.857 -

45.374 381.893

478.858 -

396.081

269.479

478.858 -

396.081

269.479

R E S U L T A A T B E S T E M M I N G:

Mutatie algemene reserve

Annual Report 2004

69

Summary

The Van Gogh Museum’s Mission The Van Gogh Museum manages, studies and develops the world’s leading collection of art by Vincent van Gogh and his contemporaries. Its purpose is to reach, inspire and inform the broadest possible public, both now and in the future. The Van Gogh Museum fulfils this mission through: – the acquisition, management and conservation of collections of work by Van Gogh and western artists from the period circa 1830 to 1914; – an active programme of research and publication, based on these collections; – a programme of exhibitions held in the museum and elsewhere that extends and enhances the reach and appeal of its permanent displays; – a programme of education that satisfies the needs of a broad public.

When it first opened back in 1973, the Van Gogh Museum developed a reputation for being a tourist trap. In the words of one commentator, the museum was designed ‘to serve huge crowds (...) intent on ‘doing’ Van Gogh in the minimum of time.’ Something of this caricature still clings to the museum today, although the activities set out in this report suggest a very different picture. The museum continues to attract large numbers of visitors from all over the world yet there is evidence that our efforts to appeal to a more local and national audience are paying off. The number of visitors from the Netherlands rose dramatically– from 135,000 in 2003 to 220,000 in 2004. And far from ‘doing’ Van Gogh in the minimum time, all these visitors were able to linger in front of an extremely wide range of presentations and exhibitions, to have the collections interpreted with the latest technology as well as through more traditional audio-tours or talks and to take home a broad range of high-quality publications. Many of the activities described below build on the achievements of previous years and are a continuation of the ambitious programmes that the museum set for itself after its re-launch following a major renovation and the new building back in 1999. As reflected in our mission statement, the most important policy initiatives relate to acquisitions, research, exhibitions and education. The museum has been able to expand its collection in recent years with spectacular new acquisitions thanks to the support of the Vincent van Gogh Foundation, the BankGiro Lottery and diverse other funds. In 2004, the collection of the Vincent van Gogh Foundation was further enhanced with a fine portrait drawing from Van Gogh’s period in The Hague as well as a magnificent group of prints by Gauguin and the Nabis. The museum’s wide-ranging research programmes were carried forward with work on scholarly catalogues and on the letters of Van Gogh, as well as technical research on the paintings, a project that enjoys generous support from Shell. The exhibition programme was especially successful in 2004 and our visitors continued to enjoy a diversity of shows of international calibre. A total of 33,342 schoolchildren came to the museum and were able to participate in one of the many activities now on offer for a range of ages and interests.

Vincent van Gogh, Portret van Jozef Blok, 1882

The Van Gogh Museum in 2004

70

The museum’s website continued to be a popular source of information and inspiration with over 2,800 visitors daily. Other activities described here were new initiatives in 2004. Thanks to the support of our promoting partner, the Rabobank, together with a grant from the HERMEZ funds provided by the city of Amsterdam, the museum was able to extend its opening hours on Friday evenings and offer a wide variety of programmes. With an average of 624 visitors per evening this extension of the opening hours has already established itself as a popular feature on the Amsterdam cultural scene. Another initiative launched with the Rabobank, the Van Gogh Museum bus, has rapidly become a huge success. As part of its new outreach project, the museum constructed a new studio, creating an attractive space for education within the building. 2004 was also a year that placed heavy demands on the support departments of the museum. Special attention was paid to the security of the collection and the public, a need highlighted by high profile art thefts in The Netherlands and abroad. New activities such as Friday evening extended opening and the new studio led to increased demands on the facilities department. A concerted effort has been made by the museum to streamline ticketing with a new pay desk system and the introduction (from March 2005) of on-line ticketing. The performance of the Museum Mesdag, our sister museum in The Hague, is also covered in this report. In its analysis of the Van Gogh Museum’s policy plans and grants application, published in 2004, the Dutch Council for Culture embraced the initiative to support and adopt a small museum. The Council emphasized that this initiative should serve as a model. In 2004, the programme to energise this museum was carried forward with a number of special presentations. [‘understood’ or ‘embraced’ might be better than ‘appreciated’ and perhaps ‘energise’, ‘rejuvenate’ or ‘enliven’ might be better than re-animate] The Van Gogh Museum is a national museum supported by government subsidy. The Museum is highly fortunate in its partnerships; with the Vincent van Gogh Foundation, the owners of the collection who continue to provide unstinting support to the museum; with our promoting partners the Rabobank and other generous sponsors including the BankGiro Lottery, Shell and KLM Air France. Since 2001 the museum has had its own marketing company, Van Gogh Museum Enterprises BV to generate funds to support the artistic programmes. Yet our most important source of support remains the public, who continue to come in large numbers, from abroad and, increasingly, from closer to home. In 2004 the Van Gogh Museum welcomed 1,338,105 visitors, making it the busiest museum in this country and one of the best attended anywhere in Europe. We trust that all these visitors remember the museum not as a tourist trap, but for the outstanding quality of its collections and exhibitions, for the authority of its information and as an inspiring experience for young and old, foreign and local alike.

The Van Gogh Museum operates in a constantly changing national and

Looking ahead

international context. The reputation of Amsterdam as a venue for foreign visitors appears to be under pressure. Rising prices together with a large number of infrastructure projects have made Amsterdam, at least temporarily, a less attractive venue than other rival destinations in Europe. The partial closure of the Rijksmuseum and the temporary departure of the Stedelijk Museum have left the Van Gogh museum in a somewhat isolated position on the Museumplein until at least 2008. The effects of economic recession, the weakness of the dollar combined with fears of terrorism and conflict, have not helped to enhance the popularity of Amsterdam abroad. Closer to home, the brutal murder of the filmmaker Theo van Gogh brought tragedy to the family that lies at the heart of our museum and served as a terrible reminder of the fragility of the social cohesion that we all depend on as the basis of civilised society. On the evidence, it will be a challenge for the museum to carry forward its programmes and to develop its ambitions in the future. Like the majority of cultural institutions in this country, the Van Gogh Museum will receive less, not more, government subsidy in the period 2005–2008. Nevertheless, with the help and support of our partners and sponsors, and with the efforts of a committed, professional staff we remain optimistic that we can maintain and improve on our performance for the public in the coming years.

John Leighton Director Ruth Kervezee Business director

Volpini-serie, Paul Gauguin, Leda en de zwaan, 1889

71

72

Colofon Dit jaarverslag werd geschreven door de medewerkers van het Van Gogh Museum. Samenstelling Suzanne Bogman, manager publicaties Tekstredactie Aggie Langedijk Fotografie Luuk Kramer Vormgeving Marina Ulyashyna Studio Anthon Beeke BV Drukwerk Flevodruk, Harderwijk Foto binnenzijde omslag: Vincent van Gogh, Boomwortels, 1890 (detail) Bijschriften bij de foto’s: 1. De centrale hal van het museum (p. 2) 2. De Van Gogh Museumbus (p. 9) 3. Een schoolklas wordt in het museum ontvangen (p. 11) 4. In het restauratieatelier (p. 12) 5. Het opbouwen van de Art Nouveau-tentoonstelling (p. 18-19) 6. 10 december 2004, Tussen Kunst & Kitsch (AVRO) in het Van Gogh Museum (p. 22) 7. Het museum ‘by night’ (p. 27) 8. De multimediatour (p.28-29) 9. Kunstenaar Hans Wap in het gastatelier van het Museum Mesdag (p. 35) 10. Aan het werk in het Atelier (p. 37) 11. De presentatie van de Volpini-serie van Paul Gauguin (p. 39) 12. Het wetenschappelijk onderzoek van de Van Gogh-tekeningen (p. 61) © Van Gogh Museum, 2005