Steegoversloot 159 Dordrecht Bouwhistorische verkenning

Steegoversloot 159 Dordrecht Bouwhistorische verkenning

Steegoversloot 159 Dordrecht Bouwhistorische verkenning

Leiden, mei 2011

Opdrachtgever Drs. N.A.M. van Ruitenbeek Libellenveld 19 2318 VE LEIDEN T +31 (0)6 51 98 49 45

Uitvoering

Plantsoen 23 2311 KG LEIDEN T +31 (0)71 566 33 10 [email protected] ©

Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de opdrachtgever en het uitvoerend bureau.

Bouwhistorische verkenning Steegoversloot 159, Dordrecht

Voorwoord

In opdracht van mevrouw drs. N.A.M. van Ruitenbeek te Leiden heeft Dröge Bureau voor Bouwhistorie een bouwhistorische verkenning gemaakt van het pand Steegoversloot 159 te Dordrecht. Bij onderzoek en rapportage zijn de Richtlijnen Bouwhistorisch Onderzoek 2009 gehanteerd. Dit rapport kan bij toekomstige bouwplannen worden gebruikt om een beter inzicht te hebben in de bouwgeschiedenis en de historische opzet en structuur van het pand. De bouwhistorische waardestelling en advisering zijn opgenomen om het onbedoeld verdwijnen van historisch waardevolle elementen te voorkomen. Leiden, mei 2011 Drs. J.F. Dröge

3


1 Samenvatting

Bouw- en gebruiksgeschiedenis Het pand is opgenomen in een groot bouwblok dat wordt omsloten door het Steegoversloot, de Augustijnenkamp, de Nieuwstraat en de Voorstraat, dat oorspronkelijk bestond uit het terrein van het Augustijnerklooster. Met een aan de zekerheid grenzende waarschijnlijkheid stonden ter plaatse van het huidige pand twee laatmiddeleeuwse huizen. Deze ondergingen in de 18de eeuw een belangrijke verbouwing. Hiervan resteert alleen de achtergevel. Met uitzondering van de achtergevel kwam bij een ingrijpende 19de-eeuwse verbouwing een nieuw huis tot stand, waarvan de indeling en aankleding grotendeels bewaard bleven.

Waardering Van hoge monumentale waarde zijn: - de gevels en bouwmuren op de scheiding met de buurpanden; - de voor- en achtergevel - de tot de grote 19de-eeuwse verbouwing behorende elementen (hoofdtrap, stucplafonds, schouwpartijen en paneeldeuren, betimmeringen rond de vensters, serre). Van positieve monumentale waarde zijn: - de balklagen boven de begane grond en de eerste verdieping; - de kapconstructie. Van indifferente monumentale waarde is: - de aankleding van de vertrekken op zolder.

Samenvatting advies Op grond van de bouwhistorische gelaagdheid en de hoge kwaliteit van de laat 19de-eeuwse verbouwing komt het pand in aanmerking voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst. Bij een toekomstige restauratie verdient het aanbeveling een deskundig kleuronderzoek te laten uitvoeren. Aanvullend bouwhistorisch onderzoek kan licht werpen op de oudere bouwfasen van het pand (linker gangwand op de begane grond).

4


2 Bouwgeschiedenis

Stedenbouwkundige ontstaansgeschiedenis Het huis Steegoversloot 159 ligt aan de rand van een groot bouwblok dat wordt omsloten door het Steegoversloot, de Augustijnenkamp, de Nieuwstraat en de Voorstraat. Oorspronkelijk vormden deze straten de begrenzing van het klooster van de Augustijnen. Deze vestigden zich aan het einde van de 13de eeuw in Dordrecht en bouwden aan de zijde van de Voorstraat een kapel. Het klooster lag daar direct achter en is in de gebouwen rond de Hof nog steeds te herkennen. De Statenzaal - de vroegere refter - vormt het bekendste, nog bestaande onderdeel van het complex. Het terrein daarachter was in gebruik als boomgaard en tuin. Langs de omringende straten werden al vroeg percelen ter bebouwing uitgegeven.

Bouwgeschiedenis Fase 0 De kaart van Jacob van Deventer (ca. 1560) laat zien dat de zuidzijde van het Steegoversloot in die tijd al volledig was bebouwd. Fase 1 Op grond van de indeling van de voor- en achtergevel mag worden verondersteld dat bij de ingrijpende verbouwing aan het einde van de 19de eeuw rekening werd gehouden met een bestaande structuur, die vermoedelijk bestond uit twee laatmiddeleeuwse huizen. Bij het archiefonderzoek kwam vast te staan dat in het midden van de 17de eeuw de twee panden ter plaatse werden samengevoegd. Vermoedelijk bleef deze situatie in stand tot de verbouwing aan het einde van de 19de eeuw. Fase 2 De huidige achtergevel dateert in opzet uit de 18de eeuw (datering gebaseerd op het metselwerk, de kozijnen in de bovengevel en de gevellijst). Het feit dat de gevel behoorlijk op vlucht staat en het verschil in breedte van de muurdammen wijst erop dat de gevel voor een oudere bestaande structuur werd geplaatst (twee oudere huizen). Het Dordrechts Museum bewaart een gesneden dessusde-porte in Lodewijk XV-vormen afkomstig uit het huis Steegoversloot 47 (een eerder huisnummer van het pand!). Ook dit vormt een aanwijzing voor een 18de-eeuwse verbouwing.

5


Fase 3 Bij een ingrijpende verbouwing in het laatste kwart van de 19de eeuw kwam een vrijwel nieuw huis tot stand. Daarbij bleef de uit de 18de eeuw daterende achtergevel gehandhaafd. De indeling van de voorgevel doet (op grond van de onregelmatige breedte van de penanten tussen de vensters) vermoeden dat ook inwendig muren bewaard bleven (vermoedelijk de linker gangmuur, want deze staat in het linker voorvertrek fors uit het lood). Fase 4 De enige gedocumenteerde verbouwing betreft de aanleg van twee slaapkamers op de tweede verdieping/zolder aan de voorzijde van het pand. De ongedeelde zolder aan de voorzijde kreeg in het tweede kwart van de 20ste eeuw halverwege een scheidingswand. Fase 5 In het meer recente verleden vond een aantal kleinere verbouwingen plaats (schouwpartijen in de voor- en achterkamer links op de begane grond, de keuken en de kamers op de eerste verdieping.

6


3 Bouwhistorische beschrijving

Inleiding De hoofdonderdelen van het gebouw worden aangeduid door de toevoegingen ‘voor’, ‘links’, ‘achter’ en ‘rechts’, gerelateerd aan de hoofdingangszijde (Steegoversloot). Per kleiner onderdeel (beschrijving van wand in vertrek, enkele gevel etc.) wordt van links naar rechts beschreven, gerekend vanuit de positie staande voor of kijkend naar de wand of gevel.

Stedenbouwkundige situering Het pand is gesitueerd in een groot bouwblok dat wordt omsloten door het Steegoversloot, de Augustijnenkamp, de Nieuwstraat en de Voorstraat.

Exterieur Bouwmassa Aan de voorzijde toont het pand zich met drie bouwlagen; het heeft er echter twee. Onder het rechter gedeelte bevindt zich een kleine kelder. Het pand heeft een hoge mansardekap met de nok loodrecht op de straat. De steile dakvlakken zijn gedekt met gesmoorde kruispannen. De flauw hellende delen zijn thans voorzien van rode verbeterde Hollandse pannen; oorspronkelijk was waarschijnlijk sprake van een zinken dakbedekking met roeven. Voorgevel De gevel vertoont zich aan de straat als lijstgevel met drie bouwlagen en telt op de verdiepingen vier vensterassen. De gevel heeft een gecementeerde plint en is in staand verband opgetrokken met een paarsrode steen in waalformaat. Opvallend is het gaaf bewaarde gesneden voegwerk. De verschillen in breedte tussen de muurdammen duidt erop dat er de gevel is aangepast aan een bestaande situatie. De gevelopeningen hebben licht getoogde bovendorpels met anderhalfsteens strekken en hardstenen lekdorpels. De begane grond wordt van het bovendeel van de gevel gescheiden door een geprofileerde cordonband. Aan de bovenzijde wordt de gevel afgesloten met een houten gevellijst met consoles in de as van de penanten tussen de vensters. Op de begane grond bevindt zich centraal de toegang met aan weerszijden daarvan twee schuifvensters met H-ramen. In de bovenlichten bevindt zich glas-in-lood. De toegangsdeur is uitgevoerd in neorenaissancevormen en heeft een glasraam met gietijzeren deurrooster.

7


In de uiterste penanten en die aan weerszijden van de entree bevinden zich de ijzeren restanten van de vroeger voor het pand aanwezige stoep (bevestiging stang of ketting). Achtergevel Voor het rechter deel van de gevel bevindt zich een houten serre met openslaande deuren, geflankeerd door een smal venster. In de bovenlichten is glas-in-lood aangebracht. Aan de bovenzijde is sprake van een gevellijst De serre maakt deel uit van de laat 19de-eeuwse bouwfase van het pand. De gevel telt vier vensterassen. Het feit dat de gevel sterk op vlucht staat en het grote verschil in breedten van de muurdammen tussen de vensters op de eerste verdieping, duidt erop dat de gevel geplaatst werd voor (twee?) oudere huizen. Bij de vrijwel volledige herbouw aan het einde van de 19de eeuw bleef de achtergevel gehandhaafd. Het gebruikte steenformaat (21 x 10 x 4,5 cm; 10 lagen + voeg = 49 cm) en de forse houtmaat van de kozijnen met duivejager beneden links en op de verdieping wijst op een datering in het midden van de 18de eeuw. Het metselwerk rond het venster beneden (formaat 21 x 10 x 4,8 cm, 10 lagen + voeg = 51 cm) wijst op een verbouwing van dit benedengedeelte van de gevel. Het metselwerk rond de deur is bij de 19de-eeuwse verbouwing vervangen en te lood opgetrokken. De gevel wordt aan de bovenzijde afgesloten met een houten gevellijst in de vorm van een verkort hoofdgestel. Het steile dakvlak van de mansardekap is gedekte met gesmoorde kruispannen. Het flauwe dakschild kreeg in het recente verleden een dekking met rode verbeterde Hollandse pannen. Oorspronkelijk was er waarschijnlijk sprake van een zinken roevendak.

Constructie Kelder Onder de hoofdtrap bevindt zich een kelder met gemetselde wanden en een overwelving van gepleisterde bakstenen troggewelfjes tussen stalen balken. Draagconstructie Deze bestaat uit de beide bouwmuren en de gangwanden, welke de van links naar rechts lopende enkelvoudige balklagen ondersteunen. Kapconstructie De mansardekap heeft drie hoofdspanten, welke bestaan uit een schaargebint met daarop een hangkapgebint. Aan de korte zijden zijn halfspanten geplaatst. Het geheel draagt rondom de gordingen, waarop een dakbeschot van brede vuren delen is aangebracht.

8


Interieur Kelder De kelder is toegankelijk vanuit de gang met een houten trap met verdreven kwart. In de ruimte zijn een aantal kasten met latwerkdeuren aangebracht. Begane grond Algemeen De toegangsdeuren tot de vertrekken hebben alle geprofileerde architraaflijsten en paneeldeuren met een driedeling (laag-hoog-laag). Deze behoren tot de oorspronkelijke opzet van het laat 19de-eeuwse huis. Hal Deze ruimte heeft een marmeren vloer en dito lambrisering. Daarboven zijn de wanden vlak gepleisterd. Het stucplafond heeft een eenvoudig geprofileerde koof- en perklijst met een middenornament. In de wand rechts bevindt zich vooraan een rondboogvenster naar het rechter voorvertrek. Dit betreft vermoedelijk een doorbraak van een vroeger aanwezige nis. Links daarvan is de toegang naar het rechter voorvertrek. Voorkamer links Het vertrek heeft een recente vloerafwerking. De wanden zijn gepleisterd. In de oorspronkelijke situatie was waarschijnlijk sprake van behang direct op de muur of met een betengeling. Tegen de linker wand bevindt zich een rookkanaal met een latere natuurstenen mantel en kachel. De voorwand bestaat uit een lambrisering met twee vensters die uitgeven op de straat. Deze hebben een betimmering met luikkasten, waarin vijfdelige vouwblinden met panelen. Het stucplafond heeft een perklijst met florale hoekelementen en een dito middenornament. De ornamenten zijn met goudverf gehoogd. Op de scheiding van de voor- en achterkamer bevinden zich schuifdeuren geflankeerd door kasten voorzien van deuren met een vlakke plaat board aan de voorzijde. Het is thans niet duidelijk of in de oorspronkelijke situatie sprake was van paneeldeuren of in het behang ‘weggewerkte’ deuren. Voorkamer rechts Dit vertrek was in het recente verleden in gebruik als ‘stucshowroom’. Van de oorspronkelijke aankleding bleef niets bewaard. Alleen aan de voorzijde hebben de vensters de oorspronkelijke betimmering met luikkasten en vouwblinden. Gang De overgang van de vestibule naar de gang wordt gevormd door een glasdeur met bovenlicht, voorzien van glasin-lood. Achterkamer links Het vertrek heeft vrijwel niets van de oorspronkelijke aankleding bewaard; de huidige aankleding dateert uit het recente verleden. Aan de voorzijde bevinden zich schuifdeuren geflankeerd door kasten. De achterwand bestaat uit een grote glaspui met schuifdeuren, welke de overgang vormt naar de serre. De beglazing hiervan is recent. Het stucplafond heeft een brede geprofileerde perklijst met florale hoekornamenten; centraal bevindt zich een dito middenornament. Keuken De aankleding van de keuken dateert grotendeels uit het recente verleden. Alleen de kastdeuren met omlijsting onder de trap behoren tot de laat 19de-eeuwse opzet. In de

9


achterwand bevindt zich een 18de-eeuws venster met een latere indeling en aftimmering. Eerste verdieping De hoofdtrap van het huis komt uit op een centrale overloop in het midden van het huis. Linker voorkamer Dit vertrek (oorspronkelijk slaapkamer) heeft een houten vloer met brede delen en een dito plint. De wanden zijn vlak gepleisterd. De vensters aan de voorzijde hebben een afgetimmerde borstwering en een eenvoudige architraafomlijsting. Tegen de linker wand bevindt zich een eenvoudige stookplaats met een zwart marmeren mantel. Het stucplafond heeft een eenvoudige geprofileerde perklijst met vierkante hoekornamenten met een gestucte rozet. Het middenornament vertoont de kenmerkende neorenaissancevormen. Rechter voorkamer De aankleding van deze ruimte is vrijwel gelijk aan het linker vertrek. De schouwpartij dateert echter uit een meer recent verleden. De kastenwanden aan weerszijden daarvan zijn gemoderniseerd. Oorspronkelijk waren deze waarschijnlijk in de wandafwerking opgenomen. Badkamer De ruimte aan de andere zijde van de overloop is ontstaan bij een latere verbouwing. Oorspronkelijk was hier alleen sprake van een toilet. De ruimte is vergroot door de kastenwand van de linker- en rechter achterkamer daarbij te trekken. Linker achterkamer De uitmonstering van dit vertrek heeft sterke overeenkomsten met de andere kamers op de eerste verdieping. Tegen de linker wand bevindt zich een eenvoudige stookplaats met een zwart marmeren mantel. Het stucplafond heeft florale midden- en hoekornamenten. Rechter achterkamer Dit vertrek heeft net als de rechter voorkamer een stookplaats tegen de rechter wand. De mantel is hier rijker uitgevoerd dan de overige door het toepassen van groen geaderde marmeren stroken. De kastenwand is gelijk aan die in het rechter voorvertrek. Tweede verdieping - Zolders De hoofdtrap van het huis eindigt op zolder eveneens op een overloop. Van daar zijn aan de voorzijde twee vrijwel gelijke vertrekken bereikbaar. De omtimmering van de vensters in de voorgevel is oorspronkelijk. Bijzonder zijn de twee porseleinen wastafels met een Delftsblauwe decoratie.

10


4 Cultuurhistorische waardestelling

Algemeen* De door Dröge, Bureau voor Bouwhistorie opgestelde waardestelling vond plaats aan de hand van de Richtlijnen Bouwhistorisch Onderzoek 2009. Zij berust uitsluitend op cultuurhistorische waarden en staat los van de bouwtechnische toestand, gebruikersbelangen, eventuele ontwerpoverwegingen en financiële aspecten. Een cultuurhistorische waardestelling is echter geen dictaat. Naarmate waarden hoger zijn, zal men wel met meer kracht van argument - mede vanuit andere overwegingen - moeten verdedigen waarom men ze wil aantasten. Omdat niet alle onderdelen van het gebouw tot in detail konden worden onderzocht, heeft de waardestelling op sommige punten een voorlopig karakter. Hoge monumentale waarde wordt toegekend aan elementen die van cruciaal belang zijn voor de structuur en/of betekenis van het object of gebied. Positieve monumentale waarde wordt toegekend aan elementen die van belang zijn voor de structuur en/of betekenis van het object of gebied. Indifferente monumentale waarde wordt toegekend aan elementen die van relatief weinig belang zijn voor de structuur en/of betekenis van het object of gebied. De waardering vindt plaats aan de hand van vijf aspecten: algemene historische waarden; stedenbouwkundige of ensemblewaarden; architectuurhistorische waarden; bouwhistorische waarden; gebruikshistorische waarden. Elk van deze deelwaarden wordt getoetst aan de hand van de criteria gaafheid (authenticiteit) en zeldzaamheid. -

De waardestelling dient als uitgangspunt voor de waardestellingsrepresentatietekeningen. Daarin wordt aan de hand van kleuren een overzicht gegeven van de aanwezige monumentale waarden. Onderdelen met een hoge monumentale waarde zijn in blauw aangegeven, elementen met een positieve waarde in *

Richtlijnen Bouwhistorisch Onderzoek. Lezen en analyseren van cul-

tuurhistorisch erfgoed (Den Haag 2009).

11


groen. Indifferent gewaardeerde elementen zijn aangegeven in geel. Met symbolen zijn interieurelementen en relaties tussen ruimten aangegeven. Een al dan niet gestippeld kruis wordt gebruikt voor het aanduiden van de waarden van de plafonds of balklagen in een ruimte (met gebruik van dezelfde kleuren). Met nadruk wordt erop gewezen dat de tekeningen niet los van de tekst van dit hoofdstuk kunnen worden gelezen of geïnterpreteerd. Als eerste volgt hierna een contextuele waardestelling waarbij het object, vanwege de relatief eenvoudige opzet en architectuur, uitsluitend is beschouwd vanuit de Dordtse situatie. Aansluitend volgt een interne waardestelling met een beschouwing op het niveau van de afzonderlijke ruimten. Daar waar nodig vindt verdieping plaats tot op detailniveau.

Contextuele waardestelling Algemene historische waarden Gerelateerd aan algemene maatschappelijke ontwikkelingen is er bij het object uitsluitend sprake van positieve monumentale waarden. Stedenbouwkundige of ensemblewaarden De voorgevel en bouwmassa van het pand hebben een beeldondersteunende rol in de gevelwand aan de zuidzijde van het Steegoversloot. Er is sprake van positieve stedenbouwkundige waarden. Architectuurhistorische waarden De voorgevel is een goed voorbeeld van de 19de-eeuwse voortzetting van de breed opgezette statige herenhuizen uit de 18de eeuw. De gevel heeft een eenvoudige opzet en detaillering. Er is sprake van positieve architectuurhistorische waarden. Bouwhistorische waarden Het pand heeft een duidelijk afleesbare bouwhistorische gelaagdheid. Er is daarom sprake van positieve bouwhistorische waarden. Gebruikshistorische waarden Uit het archiefonderzoek naar de bewoners blijkt dat in de loop der eeuwen belangrijke Dordtenaren op deze plek hebben gewoond. De voor een groot deel bewaard gebleven laat 19deeeuwse inrichting geeft een goed beeld van een groot patriciërshuis uit deze periode. Er is daarom sprake van hoge gebruikshistorische waarden.

Interne waardestelling Exterieur Bouwmassa Deze is grotendeels gaaf bewaard gebleven. Er is sprake van positieve monumentale waarden. De serre aan de achterzijde vormt een kenmerkend onderdeel van de verbouwing in

12


het laatste kwart van de 19de eeuw en heeft een hoge monumentale waarde. Voorgevel De voorgevel is gaaf bewaard gebleven en vormt een goed voorbeeld van de in de 19de eeuw doorgezette traditie van grootschalige breed opgezette statige 18de-eeuwse panden. Het pand speelt bovendien een belangrijke rol in de gevelwand van het Steegoversloot. De voorgevel heeft op grond daarvan een hoge monumentale waarde. Achtergevel achterhuis De achtergevel heeft een grote bouwhistorische gelaagdheid. De bouw op vlucht wijst erop dat het pand rond het midden van de 18de eeuw voor een oudere structuur werd geplaatst. De uit de bouwtijd daterende zware kozijnen bleven bewaard. Daarom is er sprake van hoge monumentale waarden.

Constructie Kelder De kelder kent een relatief eenvoudige opzet en constructie, die kenmerkend is voor de 19de-eeuwse verbouwing van het huis. Er is sprake van positieve monumentale waarden. Draagconstructie De enkelvoudige balklagen zijn nergens in het zicht. Ze zijn kenmerkend voor de periode waarin de grootschalige herbouw van het huis plaats vond. Er sprake van positieve monumentale waarden. Kapconstructie Ook de kapconstructie behoort tot de fase van de grote laat 19de-eeuwse verbouwing van het huis en gebruikelijk in deze periode. Er is sprake van positieve monumentale waarden.

Interieur Kelder De opzet en afwerking van de kelder is vrij traditioneel voor de late 19de-eeuw er is sprake van positieve monumentale waarden. Begane grond De vertrekken vertonen nog veel van de laat 19de-eeuwse aankleding. Over het algemeen is er sprake van hoge monumentale waarden. Belangrijke elementen zijn de stucplafonds, de betimmering rond de vensters, de oorspronkelijke paneeldeuren en de hoofdtrap. De afwerking van de wanden in de linker voor- en achterkamer heeft een indifferente waarde. Eerste verdieping Ook hier hebben de oorspronkelijke elementen van de laat 19de-eeuwse verbouwing een hoge monumentale waarde. Veel ervan is gaaf bewaard gebleven. Het gaat ook hier om de trap,

13


stucplafonds, de betimmering rond de vensters, en de mantels van drie schouwpartijen Zolder De indeling aan de voorzijde dateert uit een meer recent verleden. De scheidingswand wordt als positief aangemerkt. Verder is slechts sprake van indifferente monumentwaarden. Aparte vermelding verdienen beide porseleinen wastafels in de voorkamers.

Schematische waarderingsplattegronden Legenda hoge cultuurhistorische waarde positieve cultuurhistorische waarde indifferente cultuurhistorische waarde negatieve cultuurhistorische waarde Een gekleurd kruis in een ruimte duidt op de waardering van de (zichtbare) afwerking van het plafond boven het desbetreffende vertrek. De waardering van het interieur wordt aangegeven met een gekleurde streep langs de betreffende wand. Binnen een ruimte zijn verschillende kleuren mogelijk. Bijzondere elementen worden met een gekleurde ster aangeduid. De waarderingsplattegronden mogen niet worden geïnterpreteerd zonder raadpleging van de tekst in hoofdstuk 4: Waardering.

14


15


5 Advies

Op grond van de rijke bouwgeschiedenis, de typologisch belangrijke voorgevel en het voor een belangrijk deel gaaf bewaard gebleven interieur verdient het pand zondermeer de status van gemeentelijk monument. Bij een toekomstige restauratie verdient het aanbeveling een kleuronderzoek te laten uitvoeren. Nader bouwhistorisch onderzoek kan licht werpen op de aanwezigheid van restanten van eerdere bouwfasen (scheidingswand tussen gang en linker vertrekken).

16


Afbeeldingen

17


Afb. 1. Het centrum van Dordrecht op de kaart van Jacob van Deventer (ca. 1560). De rode pijl geeft de plaats aan van het tegenwoordige pand aan het Steegoversloot

18


Afb. 2. Uitsnede van de kaart van Gucciardini (ca. 1576). De rode pijl geeft de plaats aan van het tegenwoordige pand aan het Steegoversloot

19


Afb. 3. Uitsnede van de kadastrale minuut (ca. 1832). De rode pijl geeft de plaats aan van het tegenwoordige pand aan het Steegoversloot

20


Afb. 4. Uitsnede van de stadsplattegrond van Dordrecht in 1923 uitgegeven door de Bouw- en Woningdienst. De rode pijl geeft de plaats aan van het tegenwoordige pand aan het Steegoversloot

21


Afb. 5. Blauwdruk van de tekening voor de verbouwing van de zolder in 1921 [GAD 752, inv.nr. 6420]

22


Afb. 6. Luchtfoto van het huis met de omgeving gezien vanuit het noorden. Op de achtergrond de vroegere kloostertuin met rechts daarvan de Statenzaal Afb. 7. Luchtfoto van het huis met de omgeving gezien vanuit het zuiden. Linksboven de Statenzaal

23


Afb. 8. De voorgevel Afb. 9.De voordeur van het pand Afb. 10. Een van de vensters op de begane grond

24


Afb. 11. Het rechter gedeelte van de voorgevel boven de cordonlijst Afb. 12. Detail van de onderdorpels van een van de vensters op de begane grond Afb. 13. IJzeren pen als onderdeel van de ketting of stang van de vroeger aanwezige stoep

25


Afb. 14. De achtergevel vanuit de tuin Afb. 15. De serre tegen het rechter gedeelte van de achtergevel Afb. 16. De aansluiting van de 18de-eeuwse achtergevel op de linker zijgevel van het pand. De vertanding maakt duidelijk dat er sprake is van meerdere bouwfasen

26


Afb. 17. Het venster van de keuken; links op de begane grond van de achtergevel Afb. 18. Het verschil tussen het metselwerk van de op vlucht staande achtergevel en het te lood staande werk rond de achterdeur Afb. 19. Detail van het metselwerk op de begane grond. Links het fijnere 18de-eeuwse werk met kleinere steen en dunne voegen; rechts daarvan het latere werk rond de gangdeur (XIXc)

27


Afb. 20. De toegangsdeur vanuit de vestibule Afb. 21. Het stucplafond van de vestibule Afb. 22. De deurpartij met glas-in-lood tussen de vestibule en de gang (gangzijde)

28


Afb. 23. De schouwpartij in de linker voorkamer Afb. 24. Detail van het beslagwerk van de suitedeuren Afb. 25. Het stucplafond in de linker voorkamer

29


Afb. 26. De rechter achterkamer gezien naar de voorzijde Afb. 27. De rechter achterkamer gezien naar de serre Afb. 28. De schouwpartij in de rechter achterkamer

30


Afb. 29. Het stucplafond in de rechter achterkamer Afb. 30. De serre aan de binnenzijde gezien naar de tuin

31


Afb. 31. De vroegere ‘stucshowroom’ in de linker voorkamer Afb. 32. De vouwblinden van de een van de vensters in de voorgevel. Aan de rechterzijde de stang waarmee de blinden kunnen worden vastgezet Afb. 33. Detail van de vouwblinden en de betimmering onder de vensters

32


Afb. 34. De gang gezien naar de tuin Afb. 35. Het einde van de gang naar de tuinzijde Afb. 36. De trap met de bloktrede en de grotere beginbaluster

33


Afb. 37. Een van de oorspronkelijke paneeldeuren gezien vanuit de keuken Afb. 38. De voorwand van de keuken met de bergkast onder de trap Afb. 39. Het niet gepleisterde werk in de hoek van de keukenkast (de verklaring daarvoor is vooralsnog onduidelijk

34


Afb. 40. De houten toegangstrap tot de kelder Afb. 41. Kasten en schappen in de kelder; deze behoren niet tot de oorspronkelijke opzet Afb. 42. De troggewelven tussen de ijzeren balkjes boven de kelder

35


Afb. 43. Het tussenbordes van de hoofdtrap Afb. 44. De overloop op de eerste verdieping gezien naar het trappenhuis Afb. 45. De overloop op de eerste verdieping gezien naar de linker zijgevel

36


Afb. 46. De schouwpartij in de linker voorkamer op de eerste verdieping Afb. 47. Detail van de betimmering rond de vensters in de voorgevel Afb. 48. Het middenornament van het stucplafond Afb. 49. Het hoekornament van het stucplafond

37


Afb. 50. De schouwpartij in de linker achterkamer Afb. 51. Het middenornament van het stucplafond Afb. 52. Het hoekornament van het stucplafond

38


Afb. 53. De schouwpartij in de rechter voorkamer. Afb. 54. De vensters in de voorgevel Afb. 55. Het middenornament van het stucplafond

39


Afb. 56. De schouwpartij in de rechter achterkamer Afb. 57. De vensters in de achtergevel Afb. 58. Diagonale doorkijk naar de overloop en de linker voorkamer

40


Afb. 59. Detail van een van de kozijnstijlen op de eerste verdieping met een ‘stopstuk’. Dit geeft aan dat de wisseldorpel van de vroegere 18de-eeuwse schuiframen lager heeft gelegen

41


Afb. 60. Het trappenhuis vanaf de zolderoverloop met daarboven het legraam van het daklicht Afb. 61. De linker voorkamer Afb. 62. Detail van de vensterbanken in de linker voorkamer

42


Afb. 63. De schouwpartij in de rechter voorkamer Afb. 64. De toegang tot de rechter voorkamer gezien naar de overloop Afb. 65. De nog gave wastafel in de rechter voorkamer

43


Afb. 66. Het halfspant ter plaatse van het achterdakschild Afb. 67. Onderzijde van het bovenste hangspant Afb. 68. De aansluiting van de verschillende onderdelen van de kapconstructie aan de achterzijde

44


Afb. 69. De voorzolder met de toegang tot het legraam boven het trappenhuis Afb. 70. Detail bij de toegang Afb. 71. Legraam en daklicht

45

Steegoversloot 159 Dordrecht Bouwhistorische verkenning

Recommend Documents