Bijlage 1 Bouwhistorische verkenning

Bijlagen

Bijlage 1 Bouwhistorische verkenning

Bouwhistorischeverkenning

Kerkstraat28teWilp

Kadastralegegevens:SectieANo.1375 Opdrachtgever: HegemanPlanontwikkelingBV Hunneperkade84 7418BTDeventer Bouwhistorischonderzoekuitgevoerddoor: PhilipHeitkamp,BuroAnno1998 Restauratie,OntwerpenBouwhistorischonderzoek Wilhelminastraat160 7573AKOldenzaal

Oldenzaal,19maart2012

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Inhoud Voorwoord 1. Beknoptehistorischeinleiding 2. BouwͲenbewonersgeschiedenis 2.1 Kaartmateriaal 2.2 Bewonersgeschiedenis 3. Beschrijvingaangetroffengebouwenbouwsporen 3.1 Hetexterieur 3.2 Hetinterieur 4. Waardering 4.1 Algemeen 4.2 Waardestelling Bronvermelding Bijlagen: ͲBouwtekeningen ͲLiteratuur

1

2

3

5 9

10 20

26 27

28

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Voorwoord InhetkadervanRuimtelijkekwaliteitveranderingvanhetpand/cafe'deKroon'aande Kerkstraat28teWilpisdezebouwhistorischeverkenninguitgevoerd. Doelvanhetonderzoekishetinventariserenvandenogaanwezigebouwhistorische waarden.Deaangetroffenwaardenwordenomschrevenenmiddelsschetseninzichtelijk gemaakt.Conclusieswordenweergegevenineenwaardestelling

2

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

1.

Beknoptehistorischeinleiding

HetonderzochtegebouwstaatmiddeninhetdorpWilpnaastdekerk. WilpishetoudstedorpvanVoorst.Wilpiseendijkdorp. HetligtvrijcentraalbinnendegemeenteVoorstnabijdeIJssel.NudeIJsseldoorde eeuwenheennaarhetoostenisverschoven,ishetgeen‘dorpaanderivier’meer,maar vooraleen‘dorpaandedijk’. DegeschiedenisvanWilpbegintin765alswordtgesprokenvaneen,doorLebuïnus gestichte,kapel.Vanuitdezekapelwordendeomliggendehogestroomruggrondenlangsde IJsselontgonnen.MetdeaanlegvandeVeluwscheBandijkindedertiendeeeuw,neemtde bevolkingverdertoe.Dekapelwordtvervangendoordehuidigekerkeneendijkdorpis ontstaan. Debebouwingislangetijdgeconcentreerdrondomdekerkmetuitloperslangsde Binnenweg,KerkstraatenDorpsstraat.MetdeverhardingvandeRijksstraatweginde negentiendeeeuwneemtdebebouwinglangsdezewegechtersterktoe.Hetdorpshart verschuiftzonaarhetwesten,terwijldebebouwinglangsdelintentussendeRijksstraatweg enhethistorischedijkdorpverderverdicht.

Luchtfoto1988

3

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Cultuurhistorischewaarden KarakteristiekvoorWilpisdevormenliggingvandehistorischekern:dehooggelegen beeldbepalendekerkmetdaaromheenhistorischebebouwing,ingeklemdbinneneengrote slingervandehogeIJsseldijk.Dedijkomarmthierdehistorischekernenkentverdereen grilligverlooplangskolkenendeoudeIJsselloop.Ookzeerbeeldbepalendisde Rijksstraatweg.Hierstaanmeerderemonumentaleenbeeldbepalendepandenenbuitens, zoalsDeRoskam,hetMeesterhuisendemolenstomp. OpdehogestroomrugͲenuiterwaardgrondenin hetbuitengebiedresteertnogeenaantalmonumentale boerderijen,zoalsdeHageendeOudeLuine.Tezamenmetdehistorischelandgoederen vormenzijeenbelangrijkcultuurhistorischlandschappelijkkaderrondomhetdorp

4

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

2. BouwͲenbewonersgeschiedenis 2.1

Kaartmateriaal

OmhetoorspronkelijkegebouwaandeKerkstraat28eenplekindetijdtegevenraadplegen wedebeschikbare,kaarten,tekeningenenfoto'svandezelocatie.Daarnaastisdonderzoek gedaannaarbewonersgeschiedenisvanhetpandaandekerkstraat28. Dehistorischkadestralekaartvan1832toontgeengebouwopdehuidigelocatieKerkstraat 28vlaknaastdekerk. OpdeplekvanKerkstraat28treffenweindatjaareentuinaan(379) Watverdernaardedijktoebevondzichtoenweleenboerderij(382)

5

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

377MartinusJolink,kleermakerteWilp,huisenerf 378idem,tuin 379R.A.vanOtterbeek,rentenierteDeventer,tuin 380idem,weiland 381idem,tuin 382idem,huisenerf 383JanKok,winkelierteWilp,huisenerf 384idem,huisenerf 385 idem, tuin

Het betreft de percelen 379 t/m 382. Deze waren in 1832 eigendom van de rentenier Rudolf Abraham van Otterbeek. Deze woonde aanvankelijk te Deventer, maar overleed te Wilp in 1840. N.B. op perceel 382 staat parallel aan de dijk een huis (= het blokje waarin het cijfer 382 staat), hoogstwaarschijnlijk een boerderij met drie (hooi)bergen (= de gekleurde rondjes met daarin een kruis), een klein schuurtje bij de noordwestelijke hoek van de boerderij en een grotere schuur in de hoek van het perceel pal naast het huis op perceel nr. 383.

6

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Ookopdemilitairekaartvan1844vanWilpzienwegeenpandstaanopdelocatievanhet huidigepandaandeKerkstraat28.DekaartenvandegemeenteatlassenvanKuijpervan 1868biedengeenhouvastaangeziendeschaaltegrootisendusgeenbebouwing herkenbaaris.

Detailmilitairekaart1844,"KaartvandeIjssel".

7

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Kaartuitde'Bonnebladen'1850Ͳ1900,ProvincieGelderland,Wilp DezekaartlaateengebouwzienopdeplekaandeKerkstraatnaastdekerk.Deschaalen detailleringlatenweltewensenover.Quasitueringtenzuidenvandekerkkomthetrode rechthoekiggetekendegebouwovereenmethethuidigepand.

KaartWilp1952Opeenkaartvan1952komthetpandKerkstraat28welvoor.

8

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

2.2

Bewonersgeschiedenis

Omietsmeertewetentekomenoverdeeerstevermeldingvaneenpandaandekerkstraat 28ishetbevolkingsregistervanKerspelͲWilp(1860Ͳ1890)geraadpleegd.Ooklaathet registerdeberoepenzienvandetoenmaligebewonerswatweermeerduidelijkheidkan gevenoverhetgebruikvanhetpand. Opdehistorischekadastralekaartvan1832zienwedateneMartninusJolink(kleermaker)al weleenpandje(perceel377)aandewestzijdevandekerkinbezitheeft.Hetperceel379 watlaterkerkstraat28is,isindietijdnogonbebouwdeneigendomvaneneheervan Otterbeek. In1850kopenHendrikJanDieperink(kasteleinenbakker)enzijnvrouwHendrikaLedeboer eenhuismetbakkerijenkoffiehuisteWilpvanHendrikusEverhardusJolink. (bron;ID864(notaristeDeventer)G.E.Jordensakte471,inv.nr.263(datum:20Ͳ02Ͳ1857) Volgenshetbevolkingsregisterzoudithetpandaandekerkstraat28betreffen. HendrikJanDieperink,broodbakker,geborenin1829teWilptrouwtin1851metHendrika Ledeboer(dienstbode) NadatHendrikaLedeboerop33Ͳjarigeleeftijdsterft,hertrouwdhendrikJanDieperinkmet MagteldBomhof. NadatHendrikJanDieperinkin1870op41jarigeleeftijdoverlijdthertrouwdMagteld Bonhofin1872metJanDirks(tappervanberoep). In1877vindenweinhetoudearchiefteTwelloooknogeenaanvraagvandieJanDiksvoor debouwvaneenbakkersoven. Indietijdwasdecombinatievanbakkerijentapperij/koffiehuisheelgebruikelijkzoookaan deKerkstraat28. Hetbetreffendepandheeftduswellichtalruim150jaareencaféͲenbakkerijfunctie gehad. Ddelaterebewonersgeschiedenisvanhetpanddraagtnietzoveelbijaanhetdoelvandeze bouwhistorischeverkenning.Welishetaardigomtevermeldendatdefamilienaam Dieperinkin1952opnieuwterugkomtindebewonersgeschiedenisalseigenaarvan Kerkstraat28wanneereenwinkeltjenaastdecaféruimteverbouwdwordteneen kamerfunctiekrijgt.

9

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

3.

Beschrijvingaangetroffengebouwenbouwsporen

HetbouwvolumeaandeKerkstraat28moetgezienwordenalseenuͲvormighoofdgebouw datparallelaandestraatligt.Vandithoofdgebouwishetlinkerdeelvermoedelijkhet oudste.Aandeachterzijdevandithoofdgebouwzijnallerleijongetoevoegingen bijgebouwd. Deplattegrondvandebestaandesituatievan1953laateenbouwvolumezienzoalshet toenwasennunoginteherkennenis.

Plattegrondbestaandvóór1953

3.1

Hetexterieur

DevoorgevelvanKerkstraat28teWilpiseenmooivoorbeeldvaneenpanddatonderhevig isgeweestaanverschillendebouwkundigeontwikkelingenenmodegrillen. Dekozijnpuivanhetcafégedeelteheefteentypischevormentaaldiepastbinnende Amsterdamseschoolstijlvanrond1925.

10

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

foto1953

Quametselwerkisditcafégedeelteduidelijkafwijkendt.o.v.vanhetmetselwerkaande linkerzijdevandevoorgevelendelinkerzijgevelvanhetpand. Wetreffenindevoorgevelverschillendebouwsporenaan(indevormvaneengemetselde toog)dieeropwijzendatdezegevelerinhetverledenandersheeftuitgezien. (eenoudetekeninguit1952enfoto'sbevestigendit)

HetlinkerdeelvanKerkstraat28hadvanoorsprongdefunctievandedeel.Hierwerd hoogstwaarschijnlijkveegehoudenenwerdhooienstroopdezolderopgeslagen. Inhetmiddenvanhetgebouwheeftvoor1952eenwinkelfunctiegehadenkreeglatereen woonfunctie.Hetmeestrechterdeelvanhetoorspronkelijkehoofdgebouwheeft vermoedelijkalvanaf1850eencaféfunctiegehad.Ookwasergensinhetpanddefunctie vanbakkerijindiezelfdeperiodeondergebracht. 11

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Situatietotaan1953. Devenstersinhetmiddenwarenvanhetvroegerewinkeltje.

foto1951achtergrondkerkstraat28

12

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Verbouwingvan1953

Zoalsduidelijktezienishebbendevroegere2hogeschuiframenplaatsgemaaktvooréén grootraamkozijneniseenraampjegeplaatstopdeplekvandedeurnaasthetcafé. Dedeurisvervolgenslinksvanhetgroteraamkozijngeplaatst. .

foto1947

13

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Situatiena1953

14

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Destaldeurindevoorgevelisnogbewaardgeblevenenherinnerdaandeoorspronkelijke functievanhetlinkerdeelvanhetgebouw. Ookzienweaandetooginhetmetswerknetbovendekleinestaldeurdathiervan oorsprongeenraamgezetenheeft. Defotorechtslaatdegemetseldetoogzienvandeoorspronkelijkedeeldeuropening. Hierzienweookdeovergangvanhetoudstemetselwerkendejongereaanpassingenvan 1953. Deoorspronkelijkegevel,waarvanditdeoverblijfselenzijn,wasgemetseldinkruisverband. Ditsteensmestelwerkwasgemetseldmeteenkalkmortel.Hetjongeremuurwerkrechtsis gemetseldmeteenhardeportlandcementmortel.

Detailoudestaldeurkozijnmettoognagelverbinding

15

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Oostgevel

Ookdeoostgevellaatnogtalvanbouwsporenziendieverwijzennaareenvroegeredatering vanhetpanddandatdevoorgeveldoetvermoeden. Onderdedakgootzienwemetselwerkuitdezelfdeperiodealslinksindevoorgevelvanhet pand.Metnameookdegrotesmeedijzerenschietersvandebalkankersbevestigendatwe hiermetéénvandeoudstebouwmurenvanhetpandtemakenhebben. Totvoorkortheefternogeenschuurtegendezezijgevelaangestaan.Ditmoeteenlater toevoeginggeweestzijn.Delateringetandemuurrestenbevestigendathetgesloopte gedeeltenietvanoorsprongaanhetpandaanwezigisgeweest.

16

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Staldeuraandeoostzijdevanhetpand

handgesmedesluiting

Detailvanoudegeprofileerdegootlijst(oostzijde) oudetoog(achtergevel)

Ophetbinnenhofjezienwenogeengemetseldetoogvaneenkozijnopeningvande oorspronkelijkeachtergevel.Ookhierzienwedegrotesmeedijzerenoudebalkankersterug.

17

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Huidigesituatie

Jongereuitbreidingenvanhetcaféaandeachterzijdevanhetpand

18

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Meestrecenteverbouwingen

19

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

3.2 Hetinterieur

Inhetcaféiswaarschijnlijknadejaren´70nietveelverandert. Hetplafondishogerdaninderestvanhetgebouw.Dezenivoverschillenzijnopde verdiepingduidelijkzichtbaar.Oorspronkelijkebalklagenvanhetcafézijndoorde betimmeringennietwaarneembaar,maarwellichtnogfraaiaanwezig. Vlakbijdedoorgangvancafénaarwoonhuisbevindtzichnogeengemetseldekelder. Hetisaantebevelenomdezetehandhavenenwellichtweereenfunctietegeveninde verbouwplannen.

Kelderonderwoonhuis

Dakkapelwoonhuis

20

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Kapconstructiebovenhetcafé

Deoorspronkelijkesporenkapbovenhetcaféendewoningisinhetverledenvervangen dooreengordingkap.Degordingkapisvrijjonggezienhetmachinaalgezaagdegrenen kaphout. Oudekapbovendevoormaligedeel. Bovendevoormaligedeelbevindtzichnoggrotendeelsdeoorspronkelijkesporenkap. Dekapbestaatuit3kapspantenvanrondhout(grenen).Despantbenenhebbeneen houtzwaartevan8,5x18cm.Deze3spantenrustenelkopeeneikentrekbalkdieoverde breedtevandezolderloopt.Aandezeeikenbalkenzijndesmeedijzerenbalkankers bevestigddieweaandebuitenzijdevandeoostgevelhebbenaangetroffen.De3eiken trekbalkenhebbeneenhoutzwaartevan16x22cm.

21

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Eikentrekbalkmetmuurankerenspantbeen

Sporenkaprondhout

Desporenhebbeneenwisselendediametervan9tot12cm. Opdespantenliggenrondegordingen(diameter12cm.)diedesporenkapondersteunen. Halverwegedemuurplaat(9x16cm.)endezerondegordingheeftmenooitgezaagdevuren gordingentoegevoegd. Despantenzijnmetschorenvangrenenrondhoutgeconstrueerdenmetstalennagels verbonden.Boveninzijdesporendoormiddelvaneenhanenhoutmetelkaarverbonden.

22

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

23

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Eerstespantsteuntoponderslag

Sporenonderkilkeperdoor.

Waardoorgaanssporenterplekkevandekilkepereindigentegeneenkilkeperbalk,lopen hierdesporenonderdekildoor. Wellichtisdekapconstructieinhetverledenandersgeweest.

24

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Hetgedeeltebovendedeelkaneeneigenschilddakhebbengekend.Eenandere mogelijkheidisdatmendekapuitconstructiefoogpuntzoheeftgemaaktomdekilte ondersteunen. Afgezienvanhetdakvlakaandevoorzijdeisdekapgeheelopgebouwduitrondhouten sporen.Ookdemuurplaatisaandevoorzijdevaneenlichterehoutzwaartedandievande restvandekap. Kortom: Quainterieurisdekapbovenhetlinkerdeelvankerkstraat28hetbestbewaardgebleven vandehelekapconstructie. Bijzonderzijndebewaardgeblevenspantconstructiesendeonderliggendezwareeiken trekbalken.

25

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

4.Waardering

4.1 Algemeen Kerkstraat28maaktdeeluitvandebeeldbepalendehistorischekernvanWilp EencafébijdekerkiseenalssoortvantweeͲeenheidinveeldorpen. Hoewelerveelwijzigingenaandevoorgevelhebbenplaatsgevondenisdeoude verschijningsvormaandehandvanbouwsporeninhetmestelwerknogteontdekken. Dekapbovenhetlinkerdeelvanhetgebouwishetbestbehoudengeblevenqua oorspronkelijkekaponderdelen.Dekapbovenhetmiddenstukenhetcafégedeelteis vervangendooreennieuwekap.Devormvanhetdakiswaarschijnlijkonveranderd gebleven.

4.2

Waardestelling

Hogemonumentalewaarde: VandeoorspronkelijkeverschijningsvormvanhethuidigegebouwaandeKerkstraat28zijn devolgendebouwdelenvanhogemonumentalewaarde: 1. Hetstaldeurkozijnmetomliggendeoudemetselwerk(linksindevoorgevel) ͲErmoetvanuitbouwhistorischoogpuntwordengestreefdnaarvolledigbehoudvanhoog gewaardeerdeelementen. ͲAanpassingenzijnvanuitbouwhistorischoogpuntalleentebillijkenwanneerdaarmee bestaandemonumentalewaarde,ofdebelevingervan,wordtversterkt. ͲNoodzakelijkgeachteingrependienenmetzorguitgevoerdtewordenwaarbijde architectuurvanhetpandmaatgevendis. Positievemonumentalewaarde: 2. Dekozijnpuiindevoorgevelvanhetcafégedeelte 3. Dekapconstructiemettrekbalkenbovendevoormaligedeel(zolderlinks) 4. Dekelderinhetcafégedeelte 5. Deoudegemetseldetoog(vandevoormaligedeeldeuropening,voorgevel 6. Degesmedemuurankers(oostgevel) 7. Degemetseldetoogmetomliggendemetselwerkindeachtergevel(vanhet oorspronkelijkegebouw) 8. Hetoorspronkelijkehoofdgebouw(plattegrondbestaand1953)quacontourenen dakvorm

26

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

ͲErmoetvanuitbouwhistorischoogpunternaarwordengestreefdomzoveelmogelijk positiefgewaardeerdeelemententebehouden. ͲAanpassingenzijnvanuitbouwhistorischoogpuntmogelijkwanneerdevorm,hetkarakter endebepaaldemonumentalewaardenzoveelmogelijkblijvenbestaanofwordenversterkt. Indifferentemonumentalewaarde: 9. Delatereaanbouwenvano.a1979aandeachterzijdevanhetoorspronkelijke gebouwhebbeneenindifferentemonumentalewaardevanwegehaarvrijrecente toevoegingengrotecontrastmetdeoorspronkelijkebebouwing. 10. Delatertoegevoegdejongekozijnenindevoorgevelenzijgevel. 11. Zakendienietoorspronkelijkzijnzoalsdeuren,kozijnen,plafondsenbinnenmuren. ͲVanuitbouwhistorischoogpuntbestaanergeenargumentenomhetbehoudvanindifferent gewaardeerdeelementennatestreven. ͲWijzigingenofzelfssloopbehorenzondervoorbehoudtotdemogelijkheden. Hetisaantebevelenombijherstelvanmuurwerkenindienmogelijkoudebakstenenherte gebruikenopdeplekkenwaardezezijnaangetroffen. PhilipHeitkamp Oldenzaal,19maart2012 27

BuroAnno1998


Kerkstraat28Wilp

Bronvermelding: ͲDorpsvisieWilp,gemeenteVoorst,mei2007(BugelHajema,adviseurs) ͲBevolkingsregisterGemeenteKerspelWilp(1860Ͳ1890),GemeentearchiefTwelllo ͲBouwtekeningenarchiefVoorst(verbouwingen1953,1956,1970) ͲHistorischekadastraleatlas1832 ͲWilp,hetdorpendeWilpsekleiinhetverleden.(Oudh.k.kring1999)

28

Bijlage 2 Archeologisch onderzoek

Colofon Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek, karterende fase De Kroon te Wilp

Gemeente Voorst CIS-code: 46597 In opdracht van: Milieutechniek Rouwmaat Groenlo BV Auteur: C. Helmich

Redactie: A.F. Loonen Eindredactie: W.S. van de Graaf

Archeodienst Rapport 80 Versie 1.1 © Zevenaar, mei 2011 ISSN: 1877-2900

Controle W.S. van de Graaf

Datum Senior Archeoloog 31-05-2011

Goedkeuring

Ringbaan-Zuid 4 Postbus 297 6900 AG Zevenaar Tel. 0316-581130 Fax 0316-343406

info@Archeodienst Gelderland BV.nl www.Archeodienst Gelderland BV.nl

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Archeodienst Gelderland BV te Zevenaar.

BO en IVO De Kroon in Wilp

Archeodienst Gelderland BV

Inhoudsopgave 1 Inleiding.......................................................................................................... 3 1.1 Aanleiding .................................................................................................... 3 1.2 Doelstelling .................................................................................................. 3 2 Bureauonderzoek ............................................................................................. 5 2.1 Geraadpleegde bronnen ................................................................................ 5 2.2 Geologie en geomorfologie ............................................................................ 5 2.3 Bodem ......................................................................................................... 7 2.4 Archeologie .................................................................................................. 7 2.5 Historische geografie ..................................................................................... 8 2.6 Verwachting op basis van het vooronderzoek .................................................. 8 3 Booronderzoek .............................................................................................. 10 3.1 Werkwijze .................................................................................................. 10 3.2 Resultaten .................................................................................................. 10 3.2.1 Type sediment ......................................................................................... 10 3.2.2 Bodemopbouw ........................................................................................ 10 3.2.3 Archeologische Indicatoren ...................................................................... 11 3.2.4 Interpretatie............................................................................................. 11 4 Conclusie & aanbeveling ................................................................................ 11 4.1 Conclusie ................................................................................................... 11 4.2 Beantwoording van de onderzoeksvragen ..................................................... 12 4.3 Advies ........................................................................................................ 12 4.4 Voorbehoud ............................................................................................... 12 Literatuur ............................................................................................................. 13 Lijst van afbeeldingen ............................................................................................ 13 Lijst van tabellen ................................................................................................... 13 Afkortingen ........................................................................................................... 13 Verklarende woordenlijst ....................................................................................... 14 Lijst van bijlagen ................................................................................................... 14 Bijlage 1A: Archeologische informatie ............................................................... 15 Bijlage 1B: Uitsnede gemeentelijke beleidsadvieskaart ........................................ 17 Bijlage 2: Geomorfologie ................................................................................ 18 Bijlage 3: Bodem ........................................................................................... 20 Bijlage 4: Boorpuntenkaart ............................................................................. 22 Bijlage 5: Boorbeschrijvingen.......................................................................... 24 Bijlage 6: Vondstenlijst ................................................................................... 28 Bijlage 7: Periodentabel.................................................................................. 31

2



1 Inleiding 1.1

Aanleiding

In opdracht van Milieutechniek Rouwmaat Groenlo BV heeft archeologisch onderzoeksbureau Archeodienst Gelderland BV een bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek karterende fase (booronderzoek) uitgevoerd aan de Kerkstraat 28 in Wilp (gemeente Voorst, Fig. 1.1). Het plangebied draagt het toponiem “De Kroon” en is momenteel in gebruik als horecagelegenheid. Het terrein zal in de toekomst heringericht worden waarbij meerdere functies (o.a. wonen, kinderopvang, horeca) gecombineerd op het terrein plaats zullen vinden (Fig. 1.2). Door de sloop- en graafwerkzaamheden die gepaard zullen gaan met de herinrichting zal de bodem tot een nog onbekende diepte geroerd gaan worden. Hierdoor kunnen eventueel aanwezige archeologische waarden verloren kunnen gaan.

Fig. 1.1: Situering van het onderzoeksgebied op de topografische kaart 1:25.000

Een bureauonderzoek in combinatie met een inventariserend veldonderzoek (karterend booronderzoek) geven een beeld van de archeologische potentie van het terrein en hebben als doel uitspraak te kunnen doen of een archeologisch vervolgonderzoek noodzakelijk is en zo ja, welk type vervolgonderzoek dan het meest geschikt is. 1.2

Doelstelling

De doelstelling van het bureauonderzoek is het verwerven van informatie aan de hand van bestaande bronnen over bekende of verwachte archeologische waarden binnen het plangebied. Op basis van de resultaten wordt een archeologische verwachting opgesteld. Het doel van het Inventariserend Veldonderzoek (IVO) is het verwachtingsmodel te toetsen en eventueel te specificeren. Dit wordt gedaan door het plaatsen van

3



een aantal boringen. Na het booronderzoek kan er een uitspraak gedaan worden over het soort sediment, het bodemtype, de mate van intactheid van de bodem en de archeologische waarden die mogelijk aanwezig zijn. Door de resultaten van het bureauonderzoek te combineren met deze van het booronderzoek kunnen kansarme zones van het plangebied worden uitgesloten en kansrijke zones en vindplaatsen worden geselecteerd voor behoud of voor vervolgonderzoek. Om deze doelstelling te realiseren, zal op de volgende vragen een antwoord worden gegeven (Plan van Aanpak, Helmich 2011): x Wat is de fysiek- landschappelijke ligging van de locatie? x Hoe is de bodemopbouw in het plangebied en in welke mate is deze nog als intact te beschouwen? x Zijn er archeologische waarden aanwezig in het plangebied? x Wat is de diepteligging van eventueel aanwezige archeologische resten? x Wat is de specifieke archeologische verwachting van het plangebied en wordt deze bij het veldonderzoek bevestigd? x In hoeverre worden eventueel aanwezige archeologische waarden bedreigd door de voorgenomen graafwerkzaamheden? Het IVO is uitgevoerd conform de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA), versie 3.2 (Centraal College van Deskundigen 2010).

Fig. 1.2: Situering van het plangebied (detail).

4



Administratieve gegevens projectnaam CIS-code provincie gemeente plaats toponiem

opdrachtgever

“De Kroon” (Kerkstraat 28) 46597 Gelderland Voorst Wilp “De Kroon” Bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek, karterende fase. Milieutechniek Rouwmaat Groenlo BV

contactpersoon opdrachtgever

Henk Broekhuijsen

uitvoerder bevoegd gezag datum veldwerk

Archeodienst Gelderland BV Gemeente Voorst 9 mei 2011 Centrum : 207309-470391 Hoekpunten : 207275-470425 207366-470412 207357-470362 207261-470352 207280-470387 207266-470395 33B (Deventer) Paardenwei, parkeerplaats, tuin en bebouwing Niet bekend 6000 m²

type project

geografische positie (X-Y)

kaartblad huidig grondgebruik geplande verstoringsdiepte oppervlakte onderzoeksgebied

2 Bureauonderzoek 2.1

Geraadpleegde bronnen

De volgende bronnen zijn geraadpleegd (zie literatuurlijst voor uitgebreide beschrijving): - Topografische kaart (ANWB 2005) - Bodemkaart (geraadpleegd via de website archis2.archis.nl) - Geomorfologische kaart (geraadpleegd via de website archis2.archis.nl) - Het Actuele Hoogtebestand van Nederland (bron: AHN.nl) - Historische kaarten (Minuutplan en veldminuut, geraadpleegd via watwaswaar.nl; Bonneblad, via archis2.archis.nl) - Indicatieve Kaart voor de Archeologische Waarden (IKAW, geraadpleegd via archis2.archis.nl) - Monumentenkaart (geraadpleegd via archis2.archis.nl) - Gemeentelijke archeologische beleidsadvieskaart (geraadpleegd via de website van de gemeente) 2.2

Geologie en geomorfologie

Het plangebied ligt volgens de geomorfologische kaart op een oeverwal die grenst aan een oudere voorloper van de huidige IJssel (bijlage 2; Fig. 2.1). Een oeverwal bestaat uit zandige klei en zavel dat onderin grover is dan bovenin. Dit verschil in grofheid 5



komt omdat bij overstromingen van de rivier de stroomsnelheid vlak bij de rivier behoorlijk hoog kan zijn. Hierdoor wordt in de buurt van de rivier zand afgezet, aangezien de klei te licht is en achterblijft in suspensie in het rivierwater. Op een grotere afstand van de rivier neemt de stroomsnelheid af waardoor zelfs het fijnere materiaal kan bezinken. In de loop der tijd klinken de (kom)kleivlaktes sterk in terwijl de zandige afzettingen direct langs de rivier veel minder inklinken. Dit proces kan soms eeuwenlang doorgaan waardoor de rivier ingesloten komt te liggen tussen twee zandige oeverwallen. De oeverwallen vormen daarmee een soort natuurlijke dijken. De vroegere bewoners van ons land vestigden zich op de oeverwallen omdat deze hoog lagen en daarmee bescherming bodem tegen overstromingen. Tevens zijn de oeverwallen beter waterdoorlatend omdat zij zandiger zijn dan de kleigronden die verder van de rivier afliggen. Dit zorgt er voor dat de bodem goed bewerkbaar is en daarom vaak ook rijk aan archeologie.

Fig. 2.1: Situering van het onderzoeksgebied op de AHN.

De IJssel is een aftakking van de Rijn die tussen 1000 en 2000 jaar geleden is ontstaan na een plotselinge natuurlijke wijziging van de rivierloop. Recent onderzoek zou uitwijzen dat de rivier pas in de vroege Middeleeuwen, tussen omstreeks 600 en 950 na Christus, voor het eerst werd gevoed met water uit de Rijn, waardoor ze veel breder en dieper kon worden. Daarvoor waterde het gebied ten zuidoosten van Zutphen via de Oude IJssel en de Berkel naar het zuiden af. Door een in de loop der tijd verslechterende afvoer zou een barrière bij Zutphen zijn doorbroken waardoor de stroomrichting van de IJssel zich naar het noorden verplaatste. Sommige archeologen wijzen er op dat Deventer omstreeks 800 al een belangrijke handelsstad was met blijkbaar een vrije doorvaart naar het zuiden. De IJssel betreft in ieder geval een betrekkelijk jonge rivier die een al veel langer bestaand dal volgt tussen Veluwe en Salland.

6



Aangezien de IJssel pas op zijn vroegst in de Romeinse tijd is ontstaan is de bijbehorende oeverwal, waar het plangebied op gesitueerd is, eveneens pas ca. 1700 jaar geleden ontstaan. Er zijn daarom alleen archeologische waarden vanaf de LaatRomeinse tijd op de oeverwal te verwachten. Ten oosten van het plangebied loopt een kade/dijk die op de gemeentelijke beleidsadvieskaart goed te zien is (bijlage 1B). 2.3

Bodem

De ondergrond bestaat volgens de bodemkaart uit een vorstvaaggrond (Zb23-VII). Alleen in het uiterste oostelijke deel zou een kalkloze ooivaaggrond (Rd10C-VII) voorkomen (bijlage 3). Vorstvaaggronden komen voor in kalkloze zandgronden. Een vorstvaaggrond heeft als kenmerk dat er onder de schrale bovengrond een horizont van 60 tot 80 cm voorkomt waarin duidelijke ijzerhuidjes gevormd zijn; hieronder is de grond minder sterk gekleurd. Het is vreemd dat er zich een vorstvaaggrond in de oeverwalsedimenten gevormd heeft, want normaal gesproken bestaan oeverwallen uit zavel (zandige klei) en niet alleen uit zand. Als uit het booronderzoek mocht blijken dat de ondergrond bestaat uit zand dan is de kans groot dat het plangebied niet op een oeverwal ligt (zoals op de geomorfologische kaart staat aangegeven, paragraaf 2.2) maar op een veel oudere duin of dekzandrug. Dit vermoeden lijkt onderschreven te worden door het gegeven dat er op de zandrug in de nabijheid van Wilp twee vindplaatsen zijn aangetroffen die ouder zijn dan de Laat-Romeinse tijd (Tab. 2.1; waarneming 7074 (Neolithicum) en waarneming 133860 (Bronstijd/IJzertijd)). Voorafgaan aan de Romeinse tijd bestond de (oude) IJssel immers nog niet. Waarnemingsnr. Vindplaats

datering

Toelichting

ME-NTA

Niet veel over bekend

3092

Kasteelterrein

7074

Stenen bijl (FelsRundbell)

19389

Bronzen haarspeld

21370

Keramiek en metaal, vuurstenen afslag

MESO/ME

42149

Nederzettingsterrein (keramiek)

ROM-IJZ

Aangetroffen tijdens een booronderzoek op een terrasglooïng

133660

Keramiek (handgevormd) meerdere fragmenten

BRONSIJZ

Aangetroffen tijdens een booronderzoek. Volgens RAAP bevindt de oeverwal van de IJssel zich op een dekzandkop. De vindplaats bevindt zich in de oeverwalafzettingen.

427316

Nederzettingsterrein (keramiek)

NEO

Particuliere vondst

ROMB

Particuliere vondst

IJZ-ME

Particuliere veldkartering

Tijdens een booronderzoek aangetroffen in een oude akkerlaag

Tab. 2.1: Waarnemingen omgeving plangebied (bron: Archis2).

2.4

Archeologie

Het plangebied ligt volgens de Indicatieve Kaart Archeologische Waarden in een zone met een hoge trefkans op archeologie. Ook op de gemeentelijke beleidsadvieskaart staat het terrein aangegeven met een hoge trefkans op archeologie. In de directe omgeving, op ca. 2 km ten zuidwesten van het plangebied, bevindt zich één archeologisch monument (monumentnummer 12831; bijlage 1A en 1B), waar zich de resten van een middeleeuwse vindplaats bevinden. Ter hoogte van de kerk van Wilp, die ca. 20 m ten noorden van het plangebied ligt, is een archeologische waarneming gedaan (waarneming 48506). Tijdens dijkverzwarings7



werkzaamheden is hier door amateurs een vuilstort van de voormalige pastorie aangetroffen (munten en keramiek uit de Nieuwe tijd A/B). De graafwerkzaamheden waren beperkt van omvang en daarom is er een reële kans dat er nog archeologische resten in de ondergrond bewaard zijn gebleven. De overige waarnemingen in de omgeving staan weergegeven in Tab. 2.1. 2.5

Historische geografie

Het plangebied is, voor zover na te gaan is op basis van historisch kaartmateriaal, altijd bebouwd geweest. Het wegenpatroon rondom het plangebied is sinds het begin van de 19e eeuw nauwelijks veranderd. Op de locatie waar tegenwoordig de horecagelegenheid “De Kroon” is gesitueerd, is op de kaart uit 1811 nog geen bebouwing te zien (Fig. 2.2). Daar waar tegenwoordig het woonhuis met schuren staat was wel reeds bebouwing aanwezig. Op het Bonneblad uit 1908 lijkt ook bebouwing te staan maar dat is helaas niet duidelijk te zien (Fig. 2.3). Ter hoogte van het plangebied zijn rode stippen herkenbaar die duiden op de aanwezigheid van een boomgaard. De horecagelegenheid “De Kroon” is omstreeks 1936 gebouwd. Vervolgens hebben in de periode 1956 tot 1979 diverse verbouwingen plaatsgevonden. Zo zijn er twee zalen bijgebouwd en is een deel verbouwd tot winkel. De kippenschuren zijn in 1957 gebouwd.

Fig. 2.2: Uitsnede minuutplan uit 1811-1832 (bron www.watwaswaar.nl). Het plangebied omvat de percelen 379, 378, 373, 382, 380 en 381.

De kerk van Wilp dateert uit 765. De oorspronkelijk houten kerk is in de 11e eeuw vervangen door een tufstenen kerk. In de daaropvolgende eeuwen hebben er vele verbouwingen plaatsgevonden (bron: www.kerkwilp.nl). 2.6

Verwachting op basis van het vooronderzoek

Op basis van de beleidsadvieskaart en de geomorfologische kaart lijkt op het plangebied een hoge trefkans op archeologische waarden van toepassing. Deze hoge trefkans is voornamelijk gebaseerd op de ligging van het plangebied op een oeverwal van de IJssel, die waarschijnlijk pas na de Romeinse tijd is ontstaan. Op basis van de bodemkaart en reeds eerder uitgevoerde archeologische onderzoeken kan de aanwezigheid van een oeverwal echter in twijfel worden getrokken. Enerzijds bestaat de ondergrond geheel uit zand (geen typische samenstelling van een oeverwal) en anderzijds zijn er diverse archeologische waarden aangetroffen die ouder zijn dan de Romeinse tijd. Het lijkt daarom meer voor de hand te liggen dat het plangebied op een langgerekte dekzandrug is gesitueerd dan op een oeverwal van de IJssel. Dit verschil in ondergrond heeft geen invloed op de hoge archeologische verwachting. Indien het

8



plangebied op een oeverwal is gesitueerd, geldt een hoge trefkans op archeologische waarden vanaf de (Laat-)Romeinse tijd. Indien het plangebied op een dekzandrug is gelegen, dan geldt deze hoge trefkans voor alle archeologische tijdvakken. Het is tevens mogelijk dat vuilstort van de pastorie zich tot in het onderhavige plangebied uitstrekt. Eventueel aanwezige archeologische indicatoren bevinden zich waarschijnlijk in de top van het zandpakket. Het sporenniveau zal zich waarschijnlijk in de top van de Chorizont bevinden, maar de kans dat er archeologische sporen worden “aangeboord” is niet zo groot.

Fig. 2.3: Bonneblad (verkend in 1865, herzien in 1908)

9



3 Booronderzoek 3.1

Werkwijze

De boringen zijn geplaatst door Caroline Helmich (fysisch geograaf) en Erwin van der Klooster (fysisch geograaf). De interpretatie is uitgevoerd conform de Archeologische Standaard Boormethode (CvAK 2005) en de NEN 5104. Er is geboord met een dichtheid van 20 boringen per hectare. In totaal zijn 11 boringen geplaatst met een boordiameter van 15 cm. Er waren er 13 boringen gepland, maar vanwege de bebouwing is een aantal boringen verplaatst (boring 11) of komen te vervallen (boring 8 en 13). De boringen zijn ingemeten vanaf de bestaande bebouwing. Aangezien het booronderzoek een karterend karakter heeft, zijn de bodemlagen gezeefd op een zeef met een maaswijdte van 4 mm. Het zeefresidu is gecontroleerd op de aanwezigheid van archeologische indicatoren zoals houtskool, vuursteen en aardewerk.

Fig. 3.1: Café de Kroon

3.2

Resultaten

Voor de ligging van de boorpunten wordt verwezen naar bijlage 3, de boorbeschrijvingen zijn te vinden in bijlage 4. 3.2.1

Type sediment

Het opgeboorde sediment bestaat uit matig fijn, zwak tot matig siltig zand. Het zand is geïnterpreteerd als een eolische (= wind)afzetting en dus niet als een oeverwalafzetting. Dit wijkt af van het beeld zoals dat geschetst wordt op de beleidsadvieskaart en de geomorfologische kaart, maar bevestigt het vermoeden van een dekzandrug (paragraaf 2.6). De afzettingen behoren tot de Formatie van Boxtel, laagpakket van Wierden. 3.2.2

Bodemopbouw

De bovengrond bestaat uit een ca. 1 m dik pakket humeus en puinhoudend zand. De bodem valt daarmee in de klasse van de enkeerdgronden. Het is goed mogelijk dat de bodem vanaf de Nieuwe tijd geleidelijk is opgehoogd met zand en heideplaggen

10



(esdek). Vanaf de 19e eeuw is het terrein behoorlijk geroerd waarbij o.a. puin in het esdek terecht is gekomen. De bovengrond gaat geleidelijk, via een AC-horizont over in de “schone” ondergrond (C-horizont). Aangezien het terrein in het verleden is opgehoogd, zijn de archeologische sporen waarschijnlijk niet verdwenen maar juist goed geconserveerd gebleven. Enkel ondiepe sporen kunnen door deze verstoringsactiviteiten (vanaf de 19e eeuw) zijn verdwenen. 3.2.3

Archeologische Indicatoren

Er zijn veel fragmenten, relatief recent puin in de boringen aangetroffen (o.a. baksteen en mortel, bijlage 6). Vrijwel alle fragmenten zijn ruwweg te dateren in de Nieuwe tijd. In boring 7 is op een diepte tussen 30 en 80 cm beneden maaiveld een scherf van een kogelpot uit de Middeleeuwen aangetroffen .Ook is een aantal fragmenten aangetroffen dat niet gedateerd kon worden, maar mogelijk wel vrij oud is (o.a. versinterd leem of baksteen, leisteen, een spijker en een runderkies). Op basis van het aangetroffen materiaal blijft de hoge trefkans op de aanwezigheid van een archeologische waarden gehandhaafd. Het kogelpotfragment doet vermoeden dat er wellicht sprake is van een vindplaats uit de Middeleeuwen. 3.2.4

Interpretatie

De hoge trefkans die op basis van het bureauonderzoek was opgesteld blijft ook na het booronderzoek gehandhaafd. Hoewel de bovengrond is verstoord, is het zeker mogelijk dat sporen goed bewaard zijn gebleven omdat het terrein waarschijnlijk al vanaf de Late-Middeleeuwen geleidelijk is opgehoogd. Dit ophogingspakket heeft eventuele sporen goed beschermd tegen schadelijke invloeden van bovenaf, zoals diepploegen en/of de bouw van de schuren. In boring 7 is een kogelpotfragment aangetroffen, waardoor het aannemelijk is dat in (de omgeving van) het plangebied middeleeuwse bewoning heeft plaatsgevonden. Dit is gezien de nabije ligging van de vroegmiddeleeuwse kerk van Wilp niet onwaarschijnlijk.

4 Conclusie & aanbeveling 4.1

Conclusie

Op 9 mei 2011 heeft archeologisch onderzoeksbureau Archeodienst Gelderland BV een karterend booronderzoek uitgevoerd op het terrein waar momenteel de horecagelegenheid “De Kroon” is gelegen. Op basis van het bureauonderzoek was een hoge trefkans op de aanwezigheid van archeologische waarden voor het terrein opgesteld. Tijdens het booronderzoek is gebleken dat het plangebied op een dekzandrug ligt. In één van de boringen is een kogelpotfragment uit de Middeleeuwen aangetroffen. De vondst van dit fragment in combinatie met de ligging op een dekzandrug (vlakbij de vruchtbare overstromingsvlakte van de IJssel) en de situering op nog geen 20 m van de vroeg-middeleeuwse kerk van Wilp maakt dat de hoge trefkans op archeologische waarden gehandhaafd blijft. De aanwezigheid van een nederzettingsterrein uit de Middeleeuwen is aannemelijk, maar ook sporen ouder dan de middeleeuwen kunnen bewaard zijn gebleven. Om een beter beeld te krijgen van de aanwezigheid van een eventuele vindplaats wordt geadviseerd om het terrein nader te onderzoeken.

11


4.2

x

x

x x

x

x

4.3


Beantwoording van de onderzoeksvragen Wat is de fysiek- landschappelijke ligging van de locatie? Het plangebied bevindt zich op een langgerekte dekzandrug die parallel loopt aan het IJsseldal. Volgens de geomorfologische kaart betreft het een oeverwal maar in de boringen zijn geen oever sedimenten aangetroffen. Het aangetroffen matig fijn goed afgerond zand is geïnterpreteerd als dekzand. Hoe is de bodemopbouw in het plangebied en in welke mate is deze nog als intact te beschouwen? De bodem is niet meer intact maar is waarschijnlijk vanaf de Middeleeuwen opgehoogd met een plaggendek. Dit plaggendek is in de Nieuwe tijd geroerd geraakt, waardoor er recent puin in het ophogingspakket terecht is gekomen. Toch is er een gerede kans dat het archeologische sporenniveau intact gebleven is, omdat de diverse ophogingslagen het archeologische sporenniveau beschermd hebben tegen schadelijke invloeden van bovenaf. Zijn er archeologische waarden aanwezig in het plangebied? In boring 7 is een fragment van een middeleeuwse kogelpot aangetroffen, hetgeen duidt op bewoningsactiviteiten in de Middeleeuwen. Wat is de diepteligging van eventueel aanwezige archeologische resten? De oorspronkelijke leeflaag is opgenomen in het humeuze en geroerde ophogingspakket. Archeologische sporen zouden zich direct onder dit ophogingspakket kunnen aftekenen. Wat is de specifieke archeologische verwachting van het plangebied en wordt deze bij het veldonderzoek bevestigd? Op basis van het bureauonderzoek was een hoge trefkans voor het terrein opgesteld. De vondst van het fragment van de middeleeuwse kogelpot onderschrijft deze hoge trefkans. In hoeverre worden eventueel aanwezige archeologische waarden bedreigd door de voorgenomen graafwerkzaamheden? Indien de graafwerkzaamheden dieper reiken dan 50 cm vormen zij een potentieel gevaar voor het archeologische sporenniveau. Het archeologische sporenniveau bevindt zich waarschijnlijk op een diepte van ongeveer 100 cm- mv, maar gezien de aanwezigheid van een esdek kunnen zich ook dichter aan het oppervlak archeologische waarden bevinden. Advies

Archeodienst Gelderland BV acht een vervolgonderzoek in de vorm van een proefsleuvenonderzoek noodzakelijk wanneer de graafwerkzaamheden ten behoeve van de nieuwbouwplannen dieper reiken dan 50 cm - mv. Voor dit type onderzoek is een goedgekeurd Programma van Eisen (PvE) noodzakelijk waarin beschreven staat hoe het onderzoek plaats moet vinden. 4.4

Voorbehoud

Het uitgevoerde onderzoek is op zorgvuldige wijze verricht volgens de algemeen gebruikelijke inzichten en methoden. Het archeologisch onderzoek is erop gericht om de kans op het aantreffen dan wel vernietigen van archeologische waarden bij bouwwerkzaamheden in het plangebied te verkleinen. Aangezien het onderzoek is uitgevoerd door middel van een steekproef kan echter, op basis van de onderzoeksresultaten, de aan- of afwezigheid van eventuele archeologische waarden niet met zekerheid gegarandeerd worden. 12



Literatuur Bakker, H. de / J. Schelling, 1966: Systeem van de bodemclassificatie voor Nederland, Wageningen. Centraal College van Deskundigen Archeologie, 2010: Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie, versie 3.2, Gouda. Helmich, C. 2011: Plan van Aanpak (PvA, De Kroon te Wilp, intern rapport), Zevenaar. NEN (Nederlands Normalisatie Instituut), 1990: NEN-5104:1989 NL, Classificatie van onverharde grondmonsters. Nederlands Normalisatie Instituut, Delft.

Lijst van afbeeldingen Fig. 1.1: Situering van het onderzoeksgebied op de topografische kaart 1:25.000 ........ 3 Fig. 1.2: Situering van het plangebied (detail). .......................................................... 4 Fig. 2.1: Situering van het onderzoeksgebied op de AHN. ......................................... 6 Fig. 2.2: Uitsnede minuutplan uit 1811-1832 (bron www.watwaswaar.nl). Het plangebied omvat de percelen 379, 378, 373, 382, 380 en 381. ........................... 8 Fig. 2.3: Bonneblad (verkend in 1865, herzien in 1908) ............................................ 9 Fig. 3.1: Café de Kroon ......................................................................................... 10

Lijst van tabellen Tab. 2.1: Waarnemingen omgeving plangebied (bron: Archis2). ................................ 7

Afkortingen AHN AMK ARCHIS ASB BC BP CcvD Chr. Fig. IKAW IVO KNA mv NAP NEN PvE RD

Actueel Hoogtebestand Nederland Archeologische Monumenten Kaart Archeologisch Informatie Systeem Archeologische Standaard Boorbeschrijving Before Christ (datering voor Christus) Before Present (datering t.o.v. ‘heden’, zijnde 1950) Centraal College van Deskundigen Archeologie Christus Figuur Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden Inventariserend Veldonderzoek Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie maaiveld (het landoppervlak) Normaal Amsterdams Peil Nederlandse Norm Programma van Eisen Rijksdriehoek systeem (landelijk coördinatensysteem)

13



Verklarende woordenlijst ARCHIS-melding conservering Edelmanboor Holoceen horizont humeus lithologie plangebied Pleistoceen

silt vindplaats Weichselien

Elke melding bij het centraal informatiesysteem (ARCHIS). Mate waarin grondsporen, anorganische en organische archeologische resten bewaard zijn. Een handboor voor bodemonderzoek. Jongste geologisch tijdvak (vanaf de laatste IJstijd: ca. 8800 jaar voor Chr. tot heden). Kenmerkende laag binnen de bodemvorming. Organische stoffen bevattend; bestaande uit resten van planten en dieren in de bodem. Wetenschap die zich bezighoudt met de beschrijving en het ontstaan van de sedimentaire gesteenten. Gebied waarbinnen de realisering van de planvorming het bodemarchief kan bedreigen Geologisch tijdperk dat ca. 2,3 miljoen jaar geleden begon. Gedurende deze periode waren er sterke klimaatswisselingen van gematigd warm tot zeer koud (de vier bekende IJstijden). Na de laatste IJstijd begint het Holoceen (ca. 8800 voor Chr.). Zeer fijn sediment met grootte 0,002-0,063 mm Ruimtelijk begrensd gebied waarbinnen zich archeologische informatie bevindt. Geologische periode (laatste ijstijd, waarin het landijs Nederland niet bereikte), ca. 120.000-10.000 jaar geleden.

Lijst van bijlagen Bijlage 1A: Archeologische informatie Bijlage 1B: Uitsnede gemeentelijke beleidsadvieskaart Bijlage 2: Geomorfologie Bijlage 3: Bodem Bijlage 4: Boorpuntenkaart Bijlage 5: Boorbeschrijvingen Bijlage 6: Vondstenlijst Bijlage 7: Periodentabel

14


Bijlage 1A:


Archeologische informatie

(bron website RCE: archis2.archis.nl)

15

206000

3092

206500

27708

206500

404580

207000

10354 133860

21591

19389

22290

40550 42661 35504 35507

410976

21370

207000

7074 48506

207500

207500

208000

408432 416207

208000

Archeologische Informatie: Wilp en omgeving

206000

471500

471000

470500

470000

469500

43168

208500

208500

:

Nieuwe Tijd

Middeleeuwen

IKAW

Ongekarteerd

Water

Hoge trefkans

Middelhoge trefkans

Lage trefkans

±

1:15000

Zeer hoge archeologische waarde, beschermd

Zeer hoge archeologische waarde

Hoge archeologische waarde

Archeologische waarde

Monumenten

Onderzoeksmeldingen

Onderzoeksmeldingen

Vondstmeldingen

Vondstmeldingen

: :

IJzertijd

Romeinse Tijd

Bronstijd

Neolithicum

Mesolithicum

Paleolithicum

Waarnemingen met datering

Waarnemingen

Waarnemingen

plangebied

Legenda

:

471500 471000 470500 470000 469500

: : :

:



Bijlage 1B: Uitsnede gemeentelijke beleidsadvieskaart (bron: website van de gemeente Voorst)

17



Bijlage 2: Geomorfologie

18

206940 / 470114

42661 35507

46597: Wilp "De Kroon"

Geomorfolofgie

22290

46597

207722 / 470753

0

N

Archis2

100 m

PROVINCIES

Overig (Dijken etc)

Bebouwing

Water

Diepe dalen

Matig diepe dalen

Ondiepe dalen

Laagten

Vlakten

Welvingen

Lage ruggen en heuvels

Niet-waaiervormige glooiingen

Waaiervormige glooiingen

Plateau-achtige vormen

Terrassen

Plateaus

Hoge duinen

Terpen

Hoge heuvels en ruggen

Wanden

GEOMORFOLOGIE ((c)Alterra)

TOP10 ((c)TDN)

HUIZEN

ONDERZOEKSMELDINGEN

Legenda

06-05-2011 Archeodienst Gelderland BV



Bijlage 3: Bodem

20

206940 / 470114

42661 35507

46597: Wilp "De Kroon"

Bodemkaart

22290

46597

Rn95A

207722 / 470753

0

N

Archis2

100 m

Kalkloze zandgronden

Podzolgronden

Water,moeras

Moerige gronden

Veengronden

Kalkh lutumarme gronden

Rivierkleigronden

Oude bewoningsplaatsen

Niet-gerijpte minerale gronden

Mariene afzouder pleistoceen

Zeekleigronden

Leemgronden

Ondiepe keileemgronden

Overige oude kleigronden

Oude rivierkleigronden

Kalksteenverweringsgronden

Groeve,gegraven,mijnstort

Fluviatiele afzouder pleistoceen

Dikke eerdgronden

Dijk,bovenlandstrook

Bebouwing

Brikgronden

Associaties

BODEM ((c)Alterra)

PROVINCIES

TOP10 ((c)TDN)

HUIZEN

ONDERZOEKSMELDINGEN

Legenda

06-05-2011 Archeodienst Gelderland BV


Bijlage 4:


Boorpuntenkaart

22

Boorpuntenkaart 207350

470450

207300

470450

207250

12

!

11 !

9

470400

470400

! 7

! 10

6

!

! 5 !

! 3

2

!

1

470300

470300

470350

!

470350

!

4

207250

207300

207350

Legenda !

±

Boorpunten plangebied

0

10

20

40 m


Bijlage 5:


Boorbeschrijvingen

24

Diepte in cm - MV

0-30

Type grond

Bijzonderheden

boring

1

z3s2

30-80

Textuur

z3s2

130-160

Diepte in cm - MV

z3s1

100-130

0-30

z3s2

90-100

2

z3s2

60--90

boring

z3s2

z3s2

30-60

Textuur

het plangebied ligt op een zandrug

z3s2

46597

zand

Project

Boorbeschrijvingen

Humus

h2

h1

Humus

h1

h1

h2

h2

h1

Kleur

dbr

grbr

Kleur

ge

orbr

gebr

dbr

br

grbr

uiterst grof zand grind Silt Veen weinig veel zeer veel

Z6 G S V 1 2 3

Bijzondere bestanddelen

fe1


1A

Ap

Horizont benaming

C

AC

3A

2A

1A

Ap

Horizont benaming

Groen

zeer grof zand

Z5

gro

matig grof zand

Z4

Humus

matig fijn zand

Z3

Blauw

zeer fijn zand

Z2

bl

uiterst fijn zand

Z1

H

klei

K

Legenda zw

Opmerkingen

Opmerkingen

mp

Wo

HK

BK

Fe

Mn

Ca3

Ca2

Ca1

d

l

or

ge

br

gr

Vondsten

Vondsten

meetpunt, ingemeten met GPS

Wortelhoudend

houtskool

baksteen

Ijzer

Mangaan

uiterst kalkhoudend

matig kalkhoudend

kalkloos

donker

licht

Oranje

Geel

Bruin

Grijs

Zwart

2

Diepte in cm - MV

z3s2

Textuur

120-130

0-20

z3s2

100-120

9

z3s2

80-100

boring

z3s2

z3s2

30-80

Textuur

z3s2

Diepte in cm - MV

115-170

0-30

z3s2

110-115

7

z3s2

80-110

boring

z3s1

z3s2

30-80

Textuur

z3s2

Diepte in cm - MV

0-30

110-130

6

z4s1

90-110

boring

z3s2

z3s2

30-90

Textuur

z3s2

Diepte in cm - MV

0-30

5

z3s2

100-120

boring

z3s2

z3s2

90-100

4

30-90

z3s2

Diepte in cm - MV

0-30

boring

Textuur

80-100

vast op iets hards

z3s2

z3s2

30-80

Textuur

z3s2

Diepte in cm - MV

0-30

3

z4s2

100-120

boring

z4s2

80-100

Humus

h1

h1

h2

Humus

h1

h2

h1

h1

Humus

h1

h2

h2

Humus

h1

h2

h2

Humus

h1

h2

h2

Humus

h1

ge

Kleur

ge

br

br

brgr

ge

Kleur

ge

libr

dBr

grbr

lbr

Kleur

ge

brge

br

librgr

Kleur

or

libr

br

dbr

Kleur

libr

br

dbr

Kleur

ge

gebr


stukjes puin




fe1


glas beton


beak hk stukje

ophoogzand

Horizont benaming

C

AC

2A

A

ophoogzand

Horizont benaming

C

AC

2A

1A

Horizont benaming

C

AC

2A

Ap

Horizont benaming

C

AC

2A

Ap

Horizont benaming

AC

2A

paardemest

Horizont benaming

C

AC

Opmerkingen

Opmerkingen

Opmerkingen

Opmerkingen

Opmerkingen

geroerd

Opmerkingen

Vondsten

Vondsten

Vondsten

Vondsten

Vondsten

Vondsten

z3s2

z3s2

z3s2

40-120

140-160

160-180

z3s2

20-40

Textuur

z3s2

Diepte in cm - MV

160-200

0-20

z3s3

150-160

12

z3s2

50-150

boring

z3s2

z3s3

40-50

11

Textuur

z4s1

Diepte in cm - MV

0-40

boring

vast op een steen/iets hards

z3s2

80-100

Textuur

z3s2

Diepte in cm - MV

160-190

0-80

z3s2

130-160

10

z3s2

35-130

boring

z3s2

z3s2

25-35

z3s2

20-25

h1

h2

h1

Humus

h1

h2

h1/2

h1

Humus

h2

h2

Humus

h1

h2

ge

br

brgr

brge

ge

Kleur

or

br

dbr

dbr

lbr

Kleur

br

dbr

Kleur

ge

libr

br

gr

orge


fe2

wortels



fe

C

AC

A

geroerd pakket

straatzand

Horizont benaming

Cg

AC

A

opgebracht

Horizont benaming

2A

Ap

Horizont benaming

C

AC

A

opgebracht

ophoogzand

Opmerkingen

veel roesrvlekken

Opmerkingen

geroerd

Opmerkingen

Vondsten

Vondsten

Vondsten



Bijlage 6: Vondstenlijst

28

& & & & & + + + + 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ' ' '

+ + + & & & & & &

' ' ' ' ' ' ' ' ' ! ! - ' - ' ! ! ! ! !

! ! ! !

! ! !

! &

) ) * %

# $

1

) )

3 ) )

./

2

./

)

( ) ) * %

%

Vondstenlijst

2

$

5

,

$

$

%

%

$"

$

$ $

$

"

"

" ,

%

45

* * $

%

#

#

$

" 0

%

$

" #

%

% ,

$

*6$" $" 2

$"

#

#

$

& &

& &

&

& + & + & + + +

-

+ +

# $

3 * %

2

3

$ % # $

* %

&

$"

#$"

, #

0 % #

5



Bijlage 7: Periodentabel

31

Bijlage 3 Quickscan flora en fauna

Quickscanfloraenfauna Kerkstraat28teWilp

Opdrachtgever HegemanPlanontwikkelingBV Hunneperkade84 7418BT HamabestBV Postbus676 7400ARDeventer Rostockstraat12A T.0570–638181 F.0570–608272 info@hamabest.nl www.hamabest.nl

Rapport R11.195ͲJMWͲF01 19mei2011 29pagina’s Auteur: J.M.deWever Projectleider: J.M.deWever Autorisatie:

Quickscan floraenfauna Kerkstraat28 teWilp

Projectgegevens Locatiegegevens Gebruik : Horeca,wonen,agrarisch(voormalig) Toekomstiggebruik : Horeca,wonenenkinderopvang Plaats : Wilp Voorgenomenactiviteit : Sloop/verbouwenopstallen,bouw woningenkinderopvang Veldbezoek Datumveldinspectie : 10mei2011 AdviseurHamabest : DeheerJ.M.deWever

ENͲ323 ISO9001:2008

Nietsuitdezeuitgavemagwordenvermenigvuldigden/ofopenbaargemaaktwordendoormiddelvan druk,fotokopie,microfilmofopwelkewijzedanookzondervoorafgaande,schriftelijketoestemmingvan deopdrachtgeverofHamabestBV

P a g i n a |4

Samenvatting InopdrachtvanHegemanPlanontwikkelingBVheeftHamabestBVaande Kerkstraat28(gemeenteVoorst)eenquickscanuitgevoerdinhetkadervandeFloraͲ enfaunawetenoverigevigerendenatuurwetgeving. Deaanleidingvoorhetuitvoerenvanonderhavigequickscanisdegewensterealisatie vaneenwoning,kinderopvangeneenhooibergendeverbouwingvandebestaande horecagelegenheid.Inhetkadervanbovenstaandeingrepenzalhetplangebied wordenaangepastenopstallenwordengesloopt. Hetonderzoeksgebiedisgelegenaanderandvandebebouwdekomvanhet historischedorpWilpenbetrefthetcafé‘DeKroon’metwoonhuisenaanbouw (winkelenzaal),(voormalige)agrarischeopstallen,eenmoestuin,eenparkeerplaats eneenpaardenwei.HetplangebiedisgelegennabijeenNatura2000Ͳgebiedende EHS. Onderhavigequickscanisgebaseerdopbronnenonderzoekeneenveldbezoek. Ditveldbezoekheeftop10mei2011plaatsgevonden. Opbasisvanonderhavigequickscanisbeoordeeldofervoordevoorgenomeningreep inhetplangebiedprocedurelegevolgenzijnindezinvaneenontheffingaanvraagex. artikel75vierdelid,onderdeelC,FloraͲenfaunawetenoverigevigerendewetgeving. Natura2000enEHS Devoorgenomenactiviteitenzullengeensignificantnegatiefeffecthebbenopde wezenlijkekenmerkenenwaarden(kernkwaliteiten)vandenabijgelegenEHSofhet Natura2000gebied. Vogels Hetplangebiedisgeschiktalsbroedlocatievoordiversevogelsoorten. DerooiͲensloopwerkzaamhedenzullenbuitenhetbroedseizoenmoeten plaatsvinden(hoofdstuk6;vogels). Vleermuizen Enkelevandeteslopenopstallenzijninpotentiegeschiktalsverblijfplaatsvoor gebouwbewonendevleermuizen. Erdienteennaderonderzoekplaatstevindenomvasttestellenofvleermuizen daadwerkelijkgebruikmakenvandeopstallenenwelkefunctiedeopstallen vervullen(hoofdstuk6;zoogdieren). FloraͲenfaunawet Erzijngeen overige(strikt)beschermdeplantͲ endiersoortenaangetroffenbinnenhet plangebiedendezewordenooknietverwacht. Opbasisvandebevindingenkangeconcludeerdwordendaterindehuidigesituatie geenprocedurelegevolgenzijnbetreftdeoverigesoorten. R11.212ͲJMWͲF01–QuickscanfloraenfaunaKerkstraatteWilp

P a g i n a |5

AdviesrooiͲ ensloopwerkzaamheden Doorhetverwijderenvandevegetatieendesloopwerkzaamheden indemaanden septembert/moktoberofinfebruari/maart(begin)uittevoerenwordenveel diersoorten(kleinegrondgebondenzoogdieren,vogelsenamfibieën)ontzienin kritischeperiodes,zoalsdekraamͲ,broedenoverwinteringsperiode. Tenaanzienvandeingrepenisnogeenalgemeengeldendevoorwaardevanuitde FloraͲenfaunawetvantoepassing: Opbasisvandezorgplichtvolgensartikel2vandeFloraͲenfaunawetdientbijde uitvoeringvandewerkzaamhedenvoldoendezorginachttewordengenomenvoorin hetwildlevendedierenenhunleefomgeving.Dithoudtindatbijhetuitvoerenvan werkzaamhedenaltijdrekeningmoetwordengehoudenmetaanwezigeplantenen dieren.Dierenmoetendegelegenheidhebbenomuittewijkenenmogenniet opzettelijkwordengedood.

R11.212ͲJMWͲF01–QuickscanfloraenfaunaKerkstraatteWilp

P a g i n a |6

Inhoudsopgave 1

Inleiding..................................................................................................................7 1.1 Aanleiding........................................................................................................7 1.2 Doelstelling......................................................................................................7 1.3 Volledigheidonderzoek...................................................................................7 2 Wettelijkkader.......................................................................................................8 2.1 Gebiedsbescherming.......................................................................................8 2.1.1 Natuurbeschermingswet1998..................................................................8 2.1.2 UitvoeringNatuurbeschermingswet1998.................................................9 2.1.3 EHS.............................................................................................................9 2.2 Soortbescherming...........................................................................................9 2.2.1 FloraͲenfaunawet...................................................................................10 2.2.2 UitvoeringFloraͲenfaunawet.................................................................10 3 Onderzoeksopzet..................................................................................................12 3.1 Deskresearch.................................................................................................12 3.2 Veldbezoek....................................................................................................12 4 Situatiebeschrijving..............................................................................................13 4.1 Huidigesituatie..............................................................................................13 4.2 Gewenstetoekomstigesituatie.....................................................................14 5 Bevindingenonderzoek........................................................................................15 5.1 Bevindingendeskresearch.............................................................................15 5.2 Bevindingenveldonderzoek..........................................................................16 6 Effectenbeoordeling.............................................................................................18 7 Conclusieenkortadvies.......................................................................................20 7.1 Conclusie........................................................................................................20 7.2 Advies............................................................................................................21 Bijlagen: 1 Vogelvide; 2 AdvieslijstBoerenzwaluwvriendelijkeMaatregelen 3 Literatuurlijst.


P a g i n a |7

1

Inleiding

1.1

InopdrachtvanHegemanPlanontwikkelingBVheeftHamabestBVaande Kerkstraat28(gemeenteVoorst)eenquickscanuitgevoerdinhetkadervandeFloraͲ enfaunawetenoverigevigerendenatuurwetgeving. Aanleiding

1.2

Deaanleidingvoorhetuitvoerenvanonderhavigequickscanisdegewensterealisatie vaneenwoning,kinderopvangeneenhooibergendeverbouwingvandebestaande horecagelegenheid.Inhetkadervanbovenstaandeingrepenzalhetplangebied wordenaangepastenopstallenwordengesloopt. Dehierbovenbeschrevenactiviteitenkunnennegatievegevolgenhebbenvoor aanwezigefloraͲenfaunasoortenopdelocatie. InverbandmethetinwerktredingvandeFloraͲenFaunawetop1april2002ende vigerenderegelgevinginhetkadervandeNatuurbeschermingswet1998ishet noodzakelijkomvoorafgaandeaanbouwͲen/ofsloopactiviteitentetoetsenofde geplandeactiviteitengeennegatiefeffecthebbenopbeschermdeplantͲen/of diersoortenenleefgebieden. Doelstelling

1.3

Hetdoelvanonderhavigequickscanisinzichtgevenofdevoorgenomenactiviteiten eenovertredingvandevigerendenatuurwetgevingtotgevolghebben. Omditinzichtteverkrijgenwordendevolgendevragenbeantwoord; zijnerbinnenhetplangebiedbeschermdedierͲenplantsoortenaangetroffen en/ofwordendezeverwacht? liggenerbeschermdenatuurgebieden,zoalsdeEHSofNatura2000Ͳgebiedeninde directeomgeving? hebbendevoorgenomenactiviteiteneen(significant)negatiefeffectopdeze soortenofgebieden? watzijndegevolgenendienener(mitigerendeofcompenserende)maatregelen genomenteworden? dienternaderonderzoekuitgevoerdteworden? Volledigheidonderzoek Eenquickscaniseenmomentopnameenkanslechtsinbeperktemateuitsluitsel gevenoverdeaanͲofafwezigheidvansoorten.Hetkanvoorkomendatsoortenniet wordenwaargenomentijdenshetveldbezoek.AandehandexpertͲjudgmenten bekendeecologischeprincipeszaleeninschattingwordengemaaktoverhetwelof nietvoorkunnenkomenvanbeschermdeplantͲendiersoorten. Verderisdequickscangeenveldinventarisatie.Veldinventarisatiesomvatten meerdereopnamerondesdieseizoensgebondenzijnenvolgens standaardmethodenwordenuitgevoerd. R11.212ͲJMWͲF01–QuickscanfloraenfaunaKerkstraatteWilp

P a g i n a |8

2

Wettelijkkader

2.1

Hieronderwordtinhetkorthetwettelijkekaderendetoepassingopruimtelijke ingrepenbeschreven. DebeschermingvannatuurinNederlandvindtplaatsdoorEuropeseennationale wetgeving.DeEuropesewetͲenregelgevinguitdeVogelrichtlijnendeHabitatrichtlijn isopgenomenindenationaleNatuurbeschermingswet1998endeFloraͲen faunawet. DeVogelrichtlijnendeHabitatrichtlijnkennenbeideeengebiedbeschermingsͲeneen soortenbeschermingcomponent.DegebiedbeschermingvandeVogelrichtlijnende HabitatrichtlijnisopgenomenindeNatuurbeschermingswet1998.Hetaspect soortenbeschermingisindeFloraͲenfaunawetopgenomen.DesoortͲen gebiedbeschermingstaangeheellosvanelkaarenhebbeniederhuneigenwerking. Gebiedsbescherming

2.1.1

HetbeschermeneninstandhoudenvanbijzonderegebiedeninNederlandis opgenomenindeNatuurbeschermingswet1998dieper1oktober2005vankrachtis. HieronderzijnbeknoptdedoelstellingenvandezewetgevingendeEcologische Hoofdstructuur(EHS)beschreven. Natuurbeschermingswet1998 Natuurgebiedenenanderegebiedendiebelangrijkzijnvoorfloraenfaunakunnen wordenaangemerktalsspecialebeschermingszones(SBZ),dezogenaamde Natura2000gebieden.Natura2000iseenwijdEuropeesecologischnetwerkvan beschermdegebiedendatbestaatuit: SpecialeBeschermingszones(SBZͲV)vandeVogelrichtlijn SpecialeBeschermingszones(SBZͲH)vandeHabitatrichtlijn InhetkaderhieronderwordenvoordeNatura2000gebiedendealgemene Nederlandseinstandhoudingdoelstellingenweergegeven,zoalsopgestelddoorhet ministerievanLNV.


P a g i n a |9

InstandhoudingdoelenNatuurbeschermingswet1998 BehoudvandebijdragevanhetNatura2000gebiedaandebiologischediversiteitenaande gunstigestaatvaninstandhoudingvannatuurlijkehabitatsensoortenbinnendeEuropeseUnie. BehoudvandebijdragevanhetNatura2000gebiedaandeecologischesamenhangvanhet Natura2000netwerkzowelbinnenNederlandalsbinnendeEuropeseUnie. Behoudenwaarnodigherstelvanderuimtelijkesamenhangmetdeomgevingtenbehoevevan deduurzameinstandhoudingvandeinNederlandvoorkomendenatuurlijkehabitatsen soorten. Behoudenwaarnodigherstelvandenatuurlijkekenmerkenenvandesamenhangvande ecologischestructuurenfunctiesvanhetgehelegebiedvoorallehabitattypenensoorten waarvoorinstandhoudingdoelenzijngeformuleerd. Behoudofherstelvangebiedsspecifiekeecologischevereistenvoordeduurzame instandhoudingvandehabitattypenensoortenwaarvoorinstandhoudingdoelenzijn geformuleerd.

2.1.2

UitvoeringNatuurbeschermingswet1998

2.1.3

Handelingenbinnenbeschermdegebiedendiedewezenlijkekenmerkenvanhet gebiedaantasten,zijninprincipeverbodenenwordenslechtsonderstrikte voorwaardentoegestaan.Bijruimtelijkeingrepenindenabijeomgevingvande beschermdegebieden,moetwordenbepaaldinhoeverredeexternewerkingvande ingreepeeneffectheeftophetbeschermdegebied.BetreftheteenNatura2000 gebiedzaleenvergunningsaanvraagopgrondvandeNatuurbeschermingswet1998 moetenwordenaangevraagd. EHS

2.2

VaakvallendeNatura2000gebiedensamenmetdezogenaamdeEcologische Hoofdstructuur(EHS).DezeEHSiseennetwerkvangebiedeninNederlandwaarde natuurvoorrangheeft.Hetnetwerkhelptvoorkomendatplantenendierenin geïsoleerdegebiedenuitstervenendatnatuurgebiedenhunwaardeverliezen.DeEHS kanwordengezienalsderuggengraatvandeNederlandsenatuur. Soortbescherming DebeschermingvandierͲenplantensoortenissinds1april2002indeFloraͲen faunawetgeregeld.Hieronderzijnbeknoptdedoelstellingenvandezewetgeving beschreven.


P a g i n a |10

2.2.1

FloraͲenfaunawet HetinstandhoudenenbeschermenvaninhetwildvoorkomendeplantenͲen diersoortenisindeFloraͲenfaunawetgeregeld.Dezewethanteertdaarbijhet'nee, tenzijprincipe'.Ditbetekentdatalleschadelijkehandelingentenaanzienvan beschermdeplantenͲendiersoorteninprincipeverbodenzijn. VerbodsbepalingenvolgensdeFloraͲenfaunawet

Verbodenhandelingenmetbetrekkingtotbeschermdeplanten: Artikel8: Hetplukken,verzamelen,afsnijden,vernielen,beschadigenontwortelenof opeenanderemaniervandegroeiplaatsverwijderenvanplanten. Artikel13: Hetvervoerenenonderzichhebben(inverbandmetverplaatsen)van Planten. Verbodenhandelingenmetbetrekkingtotbeschermdedieren: Artikel9: Hetdoden,verwonden,vangenofbemachtigenvandieren. Hetmetbovenstaandedoelenopsporenvandieren. Artikel10: Hetopzettelijkverontrustenvandieren. Artikel11: Hetbeschadigen,vernielen,uithalen,wegnemen,verstorenvannesten, holenofanderevoortplantingsͲofvasterustͲofverblijfsplaatsenvandieren. Artikel13: Hetvervoerenenonderzichhebben(inverbandmetverplaatsen)van dieren.

2.2.2

UitvoeringFloraͲenfaunawet

Bijruimtelijkeingrepenissoortbeschermingvantoepassingopdehuidigeaanwezige soorteninhetplangebiedofindedirecteomgeving. Indienzogenaamde'strikt'beschermdesoortenvoorkomenisbescherminginhet kadervandeHabitatrichtlijnen/ofFloraͲenfaunawetvantoepassing.Aandehand vandequickscanofeennaderonderzoekkaneenontheffing(positieveafwijzing) wordenaangevraagd.HetkanechterookzozijndateenaanvullendprojectͲen compensatieplannoodzakelijkis,omdeeffectenvandeingreepindetailte beschrijvenenmitigerendeencompenserendemaatregelenuittewerken. Indienhetzogenaamde'nietstrikt'beschermdesoortenbetreft,isbescherminginhet kadervandeFloraͲenfaunawetvantoepassing.Voorenkele“nietstrikt”beschermde soorteniseenalgemenevrijstellingvantoepassing. Inhetgevalvanruimtelijkeingrepenzijnafwijkingenvandeverbodsbepalingen(zoals vermeldopdevoorgaandepagina)alleenmogelijkonderstriktevoorwaarden. Hiertoezaleenontheffingexartikel75vierdelid,onderdeelC,FloraͲenfaunawet (ontheffingvoorruimtelijkeingreep)moetenwordenaangevraagd. Bijhetbeoordelenvanaanvragenvooreenontheffingexart.75vandeFloraͲen faunawetwordtonderscheidgemaaktindriecategorieënvanbeschermdesoorten. Dezedriecategorieënwordenhieronderverklaard.Aanvullendisdestatusvande RodeLijstsoortenvermeld.


P a g i n a |11

Categorie1;striktbeschermdesoorten InheemsevogelsalsmedeplantenͲendiersoortendievermeldstaaninBijlageIVvan deHabitatrichtlijnofbijAlgemeneMaatregelvanBestuurzijnaangewezenals bedreigdesoorten(ct.art.75). VoorplantenͲendiersoortendievermeldstaaninBijlageIVvandeHabitatrichtlijnof bijAlgemeneMaatregelvanBestuurzijnaangewezenalsbedreigdesoortenkanalleen ontheffingwordenverleendindiengeenanderebevredigendeoplossingvoorhanden is,enwanneersprakeisvaneendwingenderedenvanopenbaarbelang(ditzijn: volksgezondheid,veiligheid,milieuendwingenderedenenvansociaaleconomische aard).Tevensmaggeenafbreukwordengedaanaandegunstigestaatvan instandhoudingvandesoort.Eencompensatieplankandaaromvereistzijn. Alleenvoorinheemsevogelsgeldtdatdwingenderedenenvangrootopenbaarbelang geenredenzijnvoorhetverlenenvaneenontheffing.DeVogelrichtlijnstaatdatniet toe. Categorie2;minderalgemeenvoorkomendesoorten Ondercategorie2vallenminderalgemenesoortendienietonderpunt1zijn genoemd. VooralbeschermdesoortendievermeldzijnopdeverschillendeRodeLijsten(endus opeenofanderemanier'gevoelig','kwetsbaar'of'bedreigd'zijn)vallenonderdeze groep. Ontheffingkanwordenverleendindiengeenafbreukwordtgedaanaandegunstige staatvaninstandhoudingvandesoort.Erdienenmitigerendeen/ofcompenserende maatregelengenomenteworden. Categorie3;algemeenvoorkomendesoorten Soortenuitdecategorieën1en2geldensamenalszogenaamde'strikt'beschermde soorten,soortenuitcategorie3geldenals'nietstrikt'beschermdesoorten. Voorsoortenuitcategorie3kanzonderverderetoetsingaandehandvande bovenstaandecriteriaontheffingwordenverleendvoorverjagen,verontrusten, verstorenenonopzettelijkdoden,indienersprakeisvanbestendigbeheeren onderhoud,bestendigbehoudofruimtelijkeontwikkelingeninrichting.Erzalmoeten wordengewerktvolgenseengoedgekeurdegedragscode. RodeLijstsoorten RodeLijstsoortenzijnsoortendiezijnopgenomenopofficiële,doorhetparlement bekrachtigdeenindeStaatscourantgepubliceerde,lijstenvansoortendiegevoeligof kwetsbaarzijnofzelfsdirectinhunvoortbestaanbedreigdworden.Debedreigde dierͲenplantensoortenopdeRodeLijstenhebbengeenjuridischestatus,tenzijze ookindeFloraͲenfaunawetzijnopgenomen.


P a g i n a |12

3

Onderzoeksopzet

3.1

Inonderhavigequickscanisdelocatiegescreendopdeaanwezigheidvan(strikt) beschermdeplantͲendiersoorten.Erisgestartmeteendeskresearchenvervolgensis delocatiebezocht. Deskresearch

3.2

Alvorenshetterreinisbezocht,zijndiverse(digitale)verspreidingsatlassen(onder anderetelmee.nl,waarneming.nlenzoogdierenatlas.nl)geraadpleegd.De waarnemingenzijngedaantussen2001en2011.Hierdoorisereenindicatiefbeeld verkregenofer(strikt)beschermdesoortenvoorkomeninofnabijhetplangebied. DezeatlasgegevenszijnafkomstigvandeParticuliereGegevensbeherende Organisaties(PGO). Veldbezoek Hetplangebiedisoverdagop10mei2011bezocht,eenwisselvalligedagmeteen temperatuurvanrondde18°C. Tijdenshetveldonderzoekiszoveelmogelijkconcreteinformatieverzameldmet betrekkingtotdeaanͲofafwezigheidvanbeschermdesoorten(zichtͲen geluidswaarnemingen,sporenonderzoeknaardeaanwezigheidvanpootafdrukken, graafsporen,nesten,holen,uitwerpselen,haren,etc.).


P a g i n a |13

4

Situatiebeschrijving

4.1

Indithoofdstukzijndeonderzoekslocatieendevoorgenomenactiviteiten beschreven.Oponderstaandeafbeeldingenishetplangebiedweergegeven waarbinnendeactiviteitendaadwerkelijkplaatsvinden.Tijdenshetveldbezoekisook dedirecteomgevingvanditonderzoeksgebiedbekeken. Huidigesituatie Afbeelding1en2:Situeringonderzochtgebied(bron:geodata2.prvgld.nlenGooglemaps).

Hetonderzoeksgebiedisgelegenaanderandvandebebouwdekomvanhet historischedorpWilpenbetrefthetcafé‘DeKroon’metwoonhuisenaanbouw (winkelenzaal),(voormalige)agrarischeopstallen,eenmoestuin,eenparkeerplaats eneenpaardenwei.Indezepaardenweilopenenkelepony’s.

Foto’s:Deteslopenopstallen.

Foto’s:Deteslopenkas,hetteverbouwencaféendeparkeerplaats.


P a g i n a |14

Foto’s:Overigeindrukkenplangebiedendedirecteomgeving.

4.2

Deteslopenopstallenzijnmerendeelsenkelwandig,metuitzonderingvande recenterebouwdelenvanhetcafé. Hetplangebiedisgelegentegendedijk,metuitzichtopdeIJssel.Dedirecteomgeving bestaatuitdeuiterwaardenvandeIJssel,eenkerkendewoonkern,graslandenen agrarischepercelen. HetplangebiedisgelegennabijeenNatura2000gebiedendeEHS. Gewenstetoekomstigesituatie Deinitiatiefnemerisvoornemenseenwoonhuis,eenkinderopvangeneenhooiberg terealiseren.Tevenszalhetbestaandecaféwordenverbouwd,maardefunctie horecabehouden.Denieuwebouwdelenvanhetcafézullenwordengesloopt, evenalsdeoverigevoormaligeagrarischeopstallen.Hetcafézalwordenverbouwd, onderandereinternenaandegevelsenhetdak. Hetplangebiedzalparkachtigwordeningericht,metonderandereeenboomgaarden eenpaardenwei.Tevenszaldeparkeerplaatswordenaangepastenzalereen kinderspeelplaatswordengerealiseerd.Bovenstaandewordthieronderweergegeven. Afbeelding3:Toekomstigegewenstesituatie(bron:Hegemanplanontwikkeling). R11.212ͲJMWͲF01–QuickscanfloraenfaunaKerkstraatteWilp

P a g i n a |15

5

Bevindingenonderzoek

5.1

Hieronderwordendebevindingenvandequickscanbesproken,allereerstde bevindingenvandedeskresearchenvervolgensdebevindingenvanhet veldonderzoek. Bevindingendeskresearch Natura2000enEHS Hetplangebiedisnabij(<1000m)eenNatura2000gebied,namelijkde‘Uiterwaarden IJssel’.DitHabitatͲenVogelrichtlijngebiedstaatbijhetministerievanEL&Ibekendals gebiedsnummer38. Tevensligtopcirca650meterdeEHSmetalsfunctie‘verweven’. Afbeelding4:Liggingplangebiedt.o.v.deEHS(bron:geodata2.prvgld.nl,geraadpleegdop 18mei2011). Inhetnatuurbeheerplan2011vandeprovincieGelderlandheefthetplangebiedgeen specifiekeecologischewaarde/ambitietoegekendgekregen. Verspreidingsatlassen De(digitale)verspreidingsatlassenzijngeraadpleegdomtekijkenofertussen2001en 2011,binnendekilometerhokkenwaarbinnenhetplangebiedisgelegen,(strikt) beschermdesoortenzijnwaargenomen.Erisalleengekekennaarrelevante, beschermdesoorten,waarvanverwachtkanworden(opbasisvanecologische begrippen,geografischeaspectenenkenmerkenvanhetplangebied)datzevoor kunnenkomenbinnenhetplangebied. Erzijnbinnenhetkilometerhokgeenwaarnemingenvermeldvan(strikt)beschermde zoogdiersoorten,zoalsgebouwbewonendevleermuizen(bijvoorbeelddegewone dwergvleermuisendelaatvlieger),striktbeschermdemuizensoortenofde steenmarter.UilensoortenalsdekerkͲofsteenuilzijninaangrenzende kilometerhokkenwaargenomen. Beschermde(strengenstrikt)amfibiesoorten(zoalsdekamsalamander)en reptielen(zoalsderingslang)wordennietvermeldindegeraadpleegdeatlassen. R11.212ͲJMWͲF01–QuickscanfloraenfaunaKerkstraatteWilp

P a g i n a |16

5.2

Bevindingenveldonderzoek Hieronderzijndebevindingenvanhetveldonderzoekvoorderelevantesoortgroepen opgenomen. Flora Tijdenshetveldbezoekzijnerinhetplangebiedgeen“wilde”vaatplanten aangetroffenwelkebeschermdzijn.Demeesteplantenzijndoordebewoner aangeplantenbetreftcultivars.Daarnaastiseengrootdeelvanhetplangebied verhardenbebouwd. Voorkomendesoortenzijnonderanderestokroos,perenͲenpruimenboom,rodeͲen kruisbes,kardinaalshoed,laurier,wildeviool,baardirisenlupine.IndemoesͲ /kruidentuinisonderanderekamille,komkommerkruid,verschillendesoorten bieslook,peterselie,lavasenwildesalie.Naastdefruitboomkomtindepaardenwei metnamewittedovenetelendistelvoor. Vogels Tijdenshetveldbezoekzijndiversevogelsoorteninenrondomhetplangebied waargenomen,zoalsdehuismus,merel,boerenzwaluw,houtduif,koolmees,tamme gans,spreeuwendekraai.Debuizerdisbovendeuiterwaardenwaargenomen. Deteslopenopstallenenhettehandhavencafézijninpotentiegeschiktals verblijfplaatsvoorsoortenalsdehuismusendespreeuw.Depaarwaargenomen huismussenwarenmetnameactiefrondomenophetcafé.Erisnietgeconstateerd datdehuismussenergensdeopstalbinnengingen.Erzijngeennestelende spreeuwenwaargenomen. Binnenhetgeheleplangebiedkunnenveelalgemeenvoorkomendesoortenvogels broeden,waaronderdemerel,koolmeesenhoutduif.Inenkeleopstallenzijn nestrestenaangetroffen,maargeenbroedendevogels. Deboerenzwaluwvlooginenuitdemeestoostelijkgelegenstal.Volgensdebewoner broeddehiervroegerdezezomergast.Tijdenshetveldbezoekisgeennest(in aanbouw)aangetroffen. Metnamedezoldervanhetcaféisinprincipegeschiktomalsverblijfplaatsvan uilensoortenalsdekerkuiltedienen.Tijdenshetveldonderzoekzijngeensporen aangetroffendieduidenopdeaanwezigheidvaneenuil. Zoogdieren Hetmerendeelvandeteslopenopstallenisenkelmuurs,metuitzonderingvande latergerealiseerdegebouwen.Dezeuitbouwenzijngoedtoegankelijkvoor gebouwbewonendevleermuizen,zoalsdelaatvliegerendegewonedwergvleermuis.

Foto:Potentiëleinvliegopeningenvoorvleermuizenindeaanbouw.


P a g i n a |17

Deoverigeopstallenzijnnietgeschiktalsverblijfplaatsvoorvleermuizen. Dezoldervanhetcaféisgoedonderzochtopsporen,zoalsafgebeten dagvlindervleugels,ofexemplarenvandegewonegrootoorvleermuis.Erzijngeen exemplarenofsporenaangetroffen. Erzijngeenbomenaanwezigdiegeschiktzijnomalsverblijfplaatstedienenvoor vleermuizen.Tevenswordenergeengroenstructurengekaptdieeensignificant onderdeelkunnenuitmakenvaneenvliegͲoffoerageerroutevanvleermuizen. Vleermuizenzulleninhetplangebiedalfoeragerendwaargenomenkunnenworden. Opzolderenindeopstallenzijngeensporenvaneensteenmarteraangetroffen.Zeer waarschijnlijkfoerageertdezesoortwelbinnenofnabijhetplangebied,omdatde soortveelvuldigindezeomgevingvoorkomt. Verderzijnsporenaanwezigvanalgemeenvoorkomendemuizensoorten,konijnenen mollen.Striktbeschermdesoortenwordennietverwacht. Amfibieënenreptielen Tijdenshetveldbezoekzijngeenamfibieënofreptielenwaargenomen.Veelsoorten bevindenzichnuinhetvoortplantingswater.Voorstriktbeschermdesoortenishet plangebiednietgeschiktalsleefgebied.Algemeenvoorkomendesoortenalsdebruine kikkerendegewonepadkunnenaloverwinterendwordenaangetroffeninvegetatie enonderhoutstapels.


P a g i n a |18

6

Effectenbeoordeling Hieronderzijndeeffectenvandevoorgenomeningrepenopdeaanwezigefloraen faunainhetplangebiedgetoetstaandevigerendewetͲenregelgeving. Indithoofdstukzalwordenbesprokenofdevoorgenomenactiviteitennegatieve invloedkunnenhebbenopdeEHS. TevenswordtinhetkadervandeFloraͲenfaunawetnagegaanofvasterustͲen verblijfplaatsendoordeingreepwordenaangetast(verwijderd,ongeschiktgemaakt) ofdatdierenopzettelijkwordenverontrust,verjaagdofgedood.Verderisergekeken oferinvloedenzijndieleidentoteenverminderdegeschiktheidalsfoerageergebied waarbijheteenzodanigbelangtreftdatbijhetwegvallenvandezefunctieookvaste rustenverblijfplaatsennietlangerkunnenfunctioneren. Natura2000enEHS HetplangebiedisgelegennabijeenNatura2000gebiedendeEHS. Dehabitattypenen–soortenenvogelswaarvoorhetNatura2000gebiedis aangewezenzijnvoorhetmerendeelafhankelijkvanditbeschermdegebiedende directeomgevingenzijnnietbinnenhetplangebiedteverwachten.Tevenszaldete verwachtenexternewerkingvandenieuwesituatiegeennegatieveinvloedhebben ophetNatura2000gebied. Deaardvandevoorgenomenactiviteitenendetoekomstigesituatieéndeafstandtot deEHSmaaktdatdeexternewerkinggeensignificantnegatiefeffectheeftopdit gebied.Dewezenlijkekenmerkenenwaarden(kernkwaliteiten)vandeEHSzullen derhalvegeenszinswordenaangetastdoordevoorgenomenactiviteiten. Flora Tijdenshetveldbezoekzijngeenbeschermdevaatplantenaangetroffen.Het plangebiedisvooreengrootdeelverhardofbebouwdendeaanwezigeflorazijn merendeelscultivars.Dezedoelsoortzaldaaromookgeennegatiefeffect ondervindeninhetkadervandevoorgenomenactiviteiten. Vogels Deteslopenopstallenkunnenwordengebruiktalsbroedplaatsvoorverschillende soorten. Hetnestvandehuismusisjaarrondbeschermd.Ditiseensoortdatgraaginkolonies broed.Erzijnmaarvierhuismussenwaargenomentijdenshetveldbezoek.Tevensis nietwaargenomendatdehuismussenonderdakpannenofinwindverenverdwenen. Nestenvandehuismuszijnderhalvewaarschijnlijknietaanwezig.Maarominde toekomstdehuismusmeerbroedgelegenheidtebieden,kanindenieuwbouw zogenaamdevogelvideswordentoegepast.Meeruitlegistevindeninbijlage1. Eriseenboerenzwaluwwaargenomendieeenstalinenuitvloog.Nesten(in aanbouw)zijnechternietwaargenomen.Deboerenzwaluwkanechtermeerdere legselstotseptemberhebben.Hetisderhalvenietuitgeslotendatdeboerenzwaluw binnenhetseizoendaargaatbroeden.Hetnestvandeboerenzwaluwisnietjaarrond beschermdenmagnahetbroedseizoenwordenverwijderd. R11.212ͲJMWͲF01–QuickscanfloraenfaunaKerkstraatteWilp

P a g i n a |19

HetisechterweleensoortwaarhetslechtmeegaatenderhalveopdeRodeLijst (gevoelig)staat.Tijdensdeomgevingscheckisgeblekendateragrarischeopstallenin denabijheidzijnwaardeboerenzwaluwnadesloopkanbroeden.Indiende toekomstigeopstallengeschiktzijn,ishetsterkaanteradenommaatregelente nemenomvoordeboerenzwaluweennieuwebroedlocatietecreëren.Inbijlage2 wordenenkelemaatregelen/adviezenbesprokendiezelfuittevoerenzijn. Allebroedendevogelszijnbeschermd.Erkannietwordenuitgeslotendaterhet gehelebroedseizoen(algemeenvoorkomende)broedendevogelsindeopstallenen devegetatiezullenvoorkomen.Desloopvandeopstallenenhetverwijderenvande vegetatiedienenderhalvebuitendezeperiodeplaatstevinden.Hetisvanbelangom tewetendatdeFloraͲenfaunawetgeenstandaardperiodevoorhetbroedseizoen hanteert.Vanbelangisofeenbroedgevalverstoordwordt,ongeachtdedatum.Als richtdatumkanechter15maarttot15juliwordenaangehouden. Indiendewerkzaamhedenbuitenhetbroedseizoenplantechnischnietmogelijkzijn, dientervoorafgaandeaandesloopeeninventarisatienaarbroedendevogelsplaats tevinden. Bijinachtnemingvangenoemdevoorwaardenzijnergeennegatieveeffectente verwachtenaangaandedezedoelsoort. Zoogdieren Erzijnbinnenhetplangebiedpotentiëleverblijfplaatsenvangebouwbewonende vleermuizenaanwezig.Erdienteennaderonderzoek̅plaatstevindenomvastte stellenofvleermuizeneenverblijfplaatshebbenindeopstallenenwelkefunctiede opstallenmetbetrekkingtotdezevleermuizenvervullen. Desteenmarterzalfoeragerendkunnenwordenwaargenomenbinnenhet plangebied,vasteverblijfplaatsenzijnechternietaanwezig.Derhalvezijnergeen negatieveeffectenteverwachtenaangaandedezesoort.Indetoekomstigesituatie zaldesteenmarterkunnenblijvenfoeragerenbinnenennabijhetplangebied. Doorhetverwijderenvanvegetatieendesloopvandeopstallenbuitenhet voortplantingsseizoenendewinterrust/slaapteplannenwordenveelgrondgebonden zoogdieren,ontzienindezekwetsbareperiodes.Hetvernielenvanverblijfplaatsenof verstorenvanexemplarentijdensdewinterslaap/rustkandesastreuzegevolgen hebbenvoordezeexemplaren.Demaandenseptembert/moktoberoffebruari/ (begin)maartzijninditkaderhetmeestgeschiktvoorbovenstaande werkzaamheden. Voorlichtbeschermdesoorten,waaronderalgemeenvoorkomendemuizensoorten alsdebosͲenveldmuis,kleinemarterachtigenensoortenalshaasenkonijngeldteen algemenevrijstellingalshetruimtelijkeingrepenbetreft. Amfibieënenreptielen Erzijnbinnenhetplangebiedgeen(strikt)beschermdesoortenaangetroffenofte verwachten.Lichtbeschermdesoortenalsdebruinekikkerendegewonepadkunnen wordenaangetroffen.Vooralgemeenvoorkomendesoortengeldteenalgemene vrijstellingalsheteenruimtelijkeingreepbetreft. *Hetnaderonderzoekdientvolgenshet‘Vleermuizenprotocolmaart2010’teworden uitgevoerd.


P a g i n a |20

7

Conclusieenkortadvies

7.1

Hieronderisdeconclusieopgenomenoverhetfeitoferaldannietprocedurele gevolgenzijnvoordevoorgenomeningrepeninhetplangebied.Tevenswordtereen kortadviesgegeven. Conclusie Opbasisvanonderhavigequickscanisbeoordeeldofervoordevoorgenomeningreep inhetplangebiedprocedurelegevolgenzijnindezinvaneenontheffingaanvraagex. artikel75vierdelid,onderdeelC,FloraͲenfaunawetenoverigevigerendewetgeving. Natura2000enEHS Devoorgenomenactiviteitenzullengeensignificantnegatiefeffecthebbenopde wezenlijkekenmerkenenwaarden(kernkwaliteiten)vandenabijgelegenEHSofhet Natura2000gebied. Vogels Hetplangebiedisinpotentiegeschiktalsbroedlocatievoordiversevogelsoorten. DerooiͲensloopwerkzaamhedenzullenbuitenhetbroedseizoenmoeten plaatsvinden(hoofdstuk6;vogels). Vleermuizen Enkelevandeteslopenopstallenzijninpotentiegeschiktalsverblijfplaatsvoor gebouwbewonendevleermuizen. Erdienteennaderonderzoek̅plaatstevindenomvasttestellenofvleermuizen daadwerkelijkgebruikmakenvandeopstallenenwelkefunctiedeopstallen vervullen(hoofdstuk6;zoogdieren). FloraͲenfaunawet Erzijngeen overige(strikt)beschermdeplantͲ endiersoortenaangetroffenbinnenhet plangebiedendezewordenooknietverwacht. Opbasisvandebevindingenkangeconcludeerdwordendaterindehuidigesituatie geenprocedurelegevolgenzijnbetreftdeoverigesoorten. AdviesrooiͲ ensloopwerkzaamheden Doorhetverwijderenvandevegetatieendesloopwerkzaamheden indemaanden septembert/moktoberofinfebruari/(begin)maartuittevoerenwordenveel diersoorten(kleinegrondgebondenzoogdieren,vogelsenamfibieën)ontzienin kritischeperiodes,zoalsdekraamͲ,broedenoverwinteringsperiode. Tenaanzienvandeingrepenisnogeenalgemeengeldendevoorwaardevanuitde FloraͲenfaunawetvantoepassing: Opbasisvandezorgplichtvolgensartikel2vandeFloraͲenfaunawetdientbijde uitvoeringvandewerkzaamhedenvoldoendezorginachttewordengenomenvoorin hetwildlevendedierenenhunleefomgeving.Dithoudtindatbijhetuitvoerenvan werkzaamhedenaltijdrekeningmoetwordengehoudenmetaanwezigeplantenen dieren.Dierenmoetendegelegenheidhebbenomuittewijkenenmogenniet opzettelijkwordengedood. *Hetnaderonderzoekdientvolgenshet‘Vleermuizenprotocolmaart2010’teworden uitgevoerd.


P a g i n a |21

7.2

Advies Bijdetoekomstigeinrichtingvanhetplangebiedkanrekeningwordengehoudenmet hetstimulerenvannatuurwaarden.Bijnieuwebeplanting(heggen,heestersen bomen)ishetgebruikvaninlandse,bloemͲenvruchtdragendesoortenaante bevelen.Gebruikvaninlandsesoortenisvooralvoorinsectenendaarmeevoor vleermuizen,maarookvoorvogelsgeschikt.Omindetoekomstigesituatie nestgelegenheidtecreërenvoorsoortenalsdehuismusendeboerenzwaluw,kunnen bijdebouwvandenieuwewoningenoverigeopstallenzogenaamde‘vogelvides’ wordentoegepastofspecialemaatregelenwordengenomenomnestlocatieste creëren.Bijlage1en2gevenhierovereenkorteuitleg.


P a g i n a |22

BIJLAGE1 VOGELVIDE


MET DE VOGELVIDE DE MUS WEER ONDER DAK Door het verdwijnen van openbaar groen en het dichten van nestholtes in gebouwen en op daken zijn de voedsel- en nestgelegenheden voor de huismus sterk achteruit gegaan. Huismussen bewonen nestholtes niet alleen in het broedseizoen, ook in de winter gebruiken ze holtes voor beschutting. Om bestaande mussenkolonies te behouden is het van belang kunstmatige nestgelegenheden aan te bieden in de buurt van deze kolonies. De Vogelvide is speciaal hiervoor ontwikkeld en uitgebreid getest op een aantal locaties in Nederland. Uit deze testen is gebleken dat de huismus de Vogelvide daadwerkelijk gebruikt als nestgelegenheid. Bron: Vogelbescherming Nederland 2009

MONIER Vogelvide

Ventilatie

SNEL AFNEMENDE HUISMUSSENPOPULATIE Huismussen leven al eeuwenlang in de buurt van mensen. De bebouwde kom en specifiek het bewoonde deel daarvan, vormt de belangrijkste leefomgeving voor de huismus. Het merendeel van de populatie broedt in dorpen en steden. Vooral in delen met veel groen en met niet al te hoge bomen voelen ze zich prettig. Huizen met pannendaken en slordige tuinen met enkele bomen en struiken, heggen en klimop, die het hele jaar door beschutting bieden, vormen een optimaal leefmilieu. Door het gebrek aan voedsel, dekking en woonruimte is het aantal huismussen de afgelopen jaren dramatisch afgenomen. Sinds november 2004 staat de huismus op de Rode Lijst. Vooral de snelheid waarmee het aantal huismussen afneemt is verontrustend. Sinds de jaren zestig is de stand gehalveerd. Bron: Vogelbescherming Nederland 2009

VOGELVIDE Er is MONIER veel aan gelegen mee te werken aan de instandhouding van de huismus. Hiertoe is de Vogelvide ontwikkeld. Dit innovatieve product is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met Vogelbescherming Nederland. De Vogelvide biedt de huismus een veilige nestgelegenheid onder de eerste rij dakpannen, ter hoogte van de dakvoet. De Vogelvide kan over de gehele dakbreedte worden aangebracht. De op maat gemaakte invliegopeningen bieden de mussen toegang tot hun onderkomen. De vogels, die in kolonie leven, kunnen met meerdere vogels tegelijk een nest bouwen in de Vogelvide. Om een optimale nestgelegenheid te bieden aan de huismus verdient het aanbeveling om de Vogelvide aan beide zijden van het dak toe te passen.

TOEPASSING De Vogelvide kan zonder bouwkundige aanpassingen onder de eerste, onderste rij dakpannen worden gemonteerd. Een Vogelvide toepasbaar in andere dakvoetdetailleringen is nog in ontwikkeling. Deze uitvoering komt naar verwachting rond de bouwvak 2009 gereed. Het ontwerp van de Vogelvide voorkomt dat andere vogels, muizen etc. verder dan de Vogelvide onder het pannendak kunnen komen. Met de meegeleverde eindstukken is de Vogelvide eenvoudig aan de uiteinden af te sluiten. De Vogelvide kent een aantal geïntegreerde functies, zoals onder andere: - Past onder vrijwel alle soorten dakpannen en op vrijwel alle soorten pannendaken - Extra ventilatie van de dakspouw - Bescherming van het onderdak - Vervangt onderste, dubbele, panlat - Snel en eenvoudig te verwerken

BOUWBESLUIT Bij de ontwikkeling van de Vogelvide is rekening gehouden met de voorschriften zoals opgenomen in het Bouwbesluit. Onbedoeld heeft het Bouwbesluit bijgedragen aan de dramatische achteruitgang van de huismus. De Vogelvide is getoetst aan het Bouwbesluit. Als uitkomst van deze toetsing is er door het Expertisecentrum Regelgeving Bouw (ERB) een gelijkwaardigheidsverklaring opgesteld, zodat de Vogelvide zonder conflict met het Bouwbesluit kan worden toegepast. Een onderdeel van deze gelijkwaardigheidsverklaring is de bevestiging van de dakbedekking aan het onderdak, dit kan betekenen dat de tweede dakpannenrij van onderen gerekend volledig dient te worden verankerd met (Euro-)panhaken. MONIER verwacht dat architecten, gemeenten, woningbouwverenigingen en projectontwikkelaars gaan kiezen voor de Vogelvide en zo ook hun steentje bijdragen aan het instandhouden van de mussenpopulatie.

Technische gegevens: Vogelvide Model Materiaal Kleur Afmetingen Verpakking

universeel toepasbaar op tengels of op het dakbeschot hoogwaardig kunststof (ABS) antraciet werkende breedte ca. 1.000 mm 6 stuks per doos, inclusief bevestigingsmateriaal en 2 eindstukken

Voor meer informatie over de Vogelvide, de toepassing, verwerkingsinstructie en de verkoopadressen zie onze website (www.monier.nl) of www.vogelvide.nl.

P a g i n a |25

BIJLAGE2 ADVIESLIJSTBOERENZWALUWVRIENDELIJKEMAATREGELEN


Advieslijst Boerenzwaluwvriendelijke Maatregelen In veertig jaar tijd verdween de helft van de Nederlandse broedparen. Alle reden voor actie op en rond het erf! In de broedtijd zijn twee zaken van groot belang: 1. een geschikte, veilige nestplek 2. voldoende voedsel onder alle weersomstandigheden

Adres erf

Datum

Door

NESTGELEGENHEID Voldoende aanwezig? Welke nesthulp is mogelijk? aanwezig

onmogelijk kans

hoe | tip | opmerking

Toegankelijke stal | schuur (halve) deur open

altijd open! ook in vakantie!

gat (hoog) in deur of muur

ca. 10 cm hoog en 30 cm breed

ruitje (deels) verwijderen

zo hoog mogelijk

Overige nestplekken carport | kapschuur | veldstal brug of andere bouwwerken

bevestigen van stukjes panlat | nestplankjes als nestbegin

In het gebouw | schuur: enigszins donkere, hoge, tochtvrije nestplekken met constante temperatuur in het broedseizoen regelmatig vee op stal

bv. ’s nachts

opstaand randje of spijker in muur | plankje tegen balk

10-15 cm van zoldering

kunstnest

bovenzijde minstens 5 cm van zoldering, schoonmaken na broedseizoen indien parasieten aanwezig

Nestmateriaal plasdras-oever met modderplek

bv. door drinkplaats voor vee te creëren of een stuk slootkant (heel) schuin af te steken

modderige plek op | bij het erf (op kleigrond)

bv. in combinatie met regenton, hemelwaterafvoer of paardenwasplaats

modderige plek op | bij het erf (op zandgrond)

plastic zeil ingraven met erop een mengsel van klei | leem en ruige mest; dagelijks natmaken tijdens droog weer

BELANGRIJKE INFORMATIE! • Boerenzwaluwen nestelen IN gebouwen. Aan de buitenzijde aanbrengen van nesthulp of kunstnesten heeft géén zin. • GEVAAR: ongeïsoleerde daken i.v.m. hittestraling. GEEN nesthulp onder het dakdeel waar de middagzon op schijnt. • GEVAAR: in té open stallen en gebouwen worden boerenzwaluwen makkelijk verstoord door mussen of opgegeten door eksters of uilen. Breng alleen nesthulp aan op plekken die hoog, besloten en tochtvrij zijn. • Een nest moet minstens 2 meter hoog hangen, ook t.o.v. strobalen enz. (predatoren!). Dit geldt niet boven water. • Nestplekken moeten minstens 2 meter van elkaar gelegen zijn, tenzij de zwaluwen elkaar niet kunnen zien. • Nesthulp onder bruggen kan een goed alternatief vormen wanneer er onvoldoende geschikte schuren zijn. • Maak balken, lampen en plafonds enz. niet in het broedseizoen schoon.

Praktische tips om poepoverlast te voorkomen plankje | kartonnetje onder nest

niet te dicht erop i.v.m. veiligheid (katten!) en onbelemmerde aanvliegroute

krant of zand op de grond zitplekken creëren op plaatsen waar poep geen probleem is

restanten panlatten, spijkers, kabels o.i.d. als slaapplek voor mannetjes en uitgevlogen jongen.

VOEDSEL Welke landschapselementen, die zorgen voor een rijk insectenleven, zijn binnen 300 meter van de (beoogde) nestplek aanwezig of mogelijk? Hoe meer variatie in landschapselementen des te beter voor de boerenzwaluw! Landschapselement

aanwezig

onmogelijk kans

begraasd weiland

hoe | tip | opmerking belangrijk! bv. koeien, paarden, schapen

poel | sloot | vijver groot oppervlaktewater

van meerwaarde

houtwal | heg boomgaard(je) bomenrij | singel

struiken eronder geven meer luwte en insecten

struweel of bosje kruidenrijke strook bv. langs weiland, weg of sloot | kruidenrijk perceel

1 of 2x per jaar maaien en maaisel afvoeren (mits niet in strijd met SNL regeling botanisch grasland)

(half-)open mestopslag

IN 1056

Foto Boerenzwaluw AGAMI/Markus Varesvuo | Logo Jaar van de boerenzwaluw Elwin van der Kolk | Illustratie Gert-Jan Bos

composthoop AANVULLENDE ADVIEZEN • Beperk zoveel mogelijk het gebruik van insecticiden (binnen èn buiten). • Verweid vee regelmatig en beperk zo de noodzaak voor het gebruik van ontwormingsmiddelen. • Gebruik van het potstalsysteem heeft grote voordelen voor de boerenzwaluw.

Eigen aantekeningen | overige adviezen

Wat kunt u nog meer doen | adviseren? Vraag de gratis brochure ‘Acrobaat op het erf’ aan bij Vogelbescherming Nederland en verspreid deze. W www.vogelbescherming.nl/brochureboerenzwaluw | E [email protected] | T 030 - 693 77 00 Doe mee | stimuleer deelname aan het landelijk onderzoek naar de boerenzwaluw! W www.jaarvandeboerenzwaluw.nl of www.sovon.nl | T 024 - 7 410 410 Het samenwerkingsverband Landschapsbeheer Nederland heeft in elke provincie medewerkers die kunnen adviseren over aanleg en beheer van landschapselementen en de actuele subsidiemogelijkheden daarvoor. W www.landschapsbeheer.nl | T 030- 234 5010 Meer informatie over de boerenzwaluw: W www.boerenzwaluw.nl | W www.vogelbescherming.nl | W www.sovon.nl Aanvraag van lezingen (Stichting Hirundo) E [email protected]

Het Jaar van de Boerenzwaluw is een initiatief van

P a g i n a |28

BIJLAGE3 LITERATUURLIJST


P a g i n a |29

Boeve,M.N,Omgevingsrecht,uitgeverijEuropaLawPublishing,Amsterdam,2006 Broekhuizen,Se.a.,AtlasvandeNederlandsezoogdieren,uitgeverijKNNV, Utrecht,1992 DenHeld,J.J,BeknoptoverzichtNederlandsePlantengemeenschappen,uitgeverij KNNV,Utrecht,1991 IKCNatuurbeheer,HandboeknatuurdoeltypeninNederland,uitgeverij Judels&Brinkman,Delft,1995 Meesters,G,NatuuratlasvanNederland,uitgeverijIcobb.v.AlphenaandenRijn, 2001 MeijdenR.Vander,Heukels’InteractieveFloravanNederland,ETI,2007 Parmentier,F,PaassenAvan,Steenuilonderdepannen–maatregelencatalogus, 2009 Ravon,AtlasreptielenenamfibieëninGelderland1985Ͳ2005 Ravon,DeamfibieënenreptielenvanNederland,2009 SovonVogelonderzoekNederland,AtlasvandeNederlandseBroedvogels,uitgeverij KNVV,Utrecht,2002 Spohn,R,Bloemen,uitgeverijTirionBV,Baarn,2008 Spohn,R,Bomen,uitgeverijTirionBV,Baarn,2008 Sterry,P,Vogelwijzer,uitgeverijTirionBV,Baarn,2006 VogelbeschermingNederland,TopografischeInventarisatieatlasvoorfloraenfauna vanNederland,Zeist,2003. Internet: www.geodata2.prvgld.nl www.natuurloket.nl www.ravon.nl www.sovon.nl www.synbiosys.alterra.nl www.telmee.nl www.vogelbescherming.nl www.vogelvisie.nl www.vzz.nl www.waarneming.nl www.zoogdieratlas.nl


Bijlage 4 Nader onderzoek vleermuizen

Naderonderzoekvleermuizen Kerkstraat28teWilp

Opdrachtgever HegemanPlanontwikkelingBV Hunneperkade84 7418BT HamabestBV Postbus676 7400ARDeventer Rostockstraat12A T.0570–638181 F.0570–608272 info@hamabest.nl www.hamabest.nl

Rapport R11.240ͲJMWͲF01 4november2011 22pagina’s Auteur: J.M.deWever Projectleider: G.J.M.M.Lukassen Autorisatie:

Naderonderzoek vleermuizen Kerkstraat28 teWilp

Projectgegevens Locatiegegevens Gebruik Toekomstiggebruik Plaats Voorgenomenactiviteit Veldbezoek Datumveldinspectie AdviseurHamabest

: Horeca,wonen,agrarisch(voormalig) : Horeca,wonenenkinderopvang : Wilp : Sloop/verbouwenopstallen,bouw woningenkinderopvang : Verschillendedata2011 :DeheerG.J.M.M.Lukassen MevrouwS.Bos

ENͲ323 ISO9001:2008

Nietsuitdezeuitgavemagwordenvermenigvuldigden/ofopenbaargemaaktwordendoormiddelvan druk,fotokopie,microfilmofopwelkewijzedanookzondervoorafgaande,schriftelijketoestemmingvan deopdrachtgeverofHamabestBV

P a g i n a |4

Samenvatting Inleiding InopdrachtvanHegemanPlanontwikkelingbvheeftHamabestBVeennader onderzoekuitgevoerdnaarhetvoorkomenvanvleermuizeninhetplangebiedaande Kerkstraat28teWilp. Inhetkadervandegewensterealisatievaneenwoning,kinderopvang,eenhooiberg endeverbouwingvandebestaandehorecagelegenheidéndedaarmee samenhangendesloopvandiverseopstallenisonderhavigonderzoekuitgevoerd. Aanleiding Deaanleidingvoorhetuitvoerenvanonderhavignaderonderzoekisdeconclusie weergegeveninderapportage‘QuickscanFloraenfauna,Kerkstraat28teWilp,mei 2011,HamabestBV‘. Indezerapportagewordteennaderonderzoeknaarvleermuizenaanbevolen,waarbij moetwordenonderzochtoferverblijfplaatsenaanwezigzijnindeteslopenopstallen. Onderzoek Ditnaderonderzoekisuitgevoerdopverschillendedatain2011,zowelinde avondurenomeventueleuitvliegerstekunnenwaarnemen,alswelindeochtenduren omexemplarentekunnenwaarnemendieterugkomenvanhetfoerageren.Tevensis ertijdensdeonderzoekengoedgeletopsporen,zoalsurineenmest. Deweersomstandighedenwarententijdevandeonderzoekengunstigvoorhet kunnenaantreffenvanvleermuizen. Bevindingen ErzijnbijdeteslopenopstallengeeninͲofuitvliegerswaargenomen.Hetplangebied endedirecteomgevingwordtgebruiktalsfoerageergebied.Achterhetboeiboardvan deaanbouwiseenvleermuisaangetroffen.Tevenslijkenenkelevleermuizengebruik temakenvaneenvliegroute. Waargenomenvleermuizen Nederlandse Locatie Functie Auditief naam (A)/ visueel(V) Gewone Geheleplangebied,rondomdekerk A/V Vliegroute dwergvleermuis tennoordenvanhetplangebieden bovendeoostelijkgelegen parkeerplaats.Tevenswordtde bomenlaantenoostenvanhet plangebiedteroriëntatiegebruikt binnendevliegroutes. Foerageergebied Bovendedijkenuiterwaardenten A/V zuidenvanhetplangebied. Achterhetboeiboardvandezuidelijke Tijdelijkeschuilplaats/ V verblijfplaats aanbouw. R11.240ͲJMWͲF01–NaderonderzoekvleermuizenKerkstraat28teWilp

P a g i n a |5

Nederlandse naam Laatvlieger

Locatie

Waargenomenvleermuizen Functie

Bovendeparkeerplaatsenboven deuiterwaardentenoostenvan hetplangebied.

Vliegroute

Auditief(A)/ visueel(V) A/V

Effecten Doordesloopzaldeverblijfplaatsvandegewonedwergvleermuisverlorengaan.De verwachtingisdatdeplaatsmaardooreenenkelexemplaarwordtgebruikten eveneensnietergfrequent.Deplekbetrefteenzomer/tussenverblijf.KraamͲof paar(winter)verblijvenzijnnietaangetoond.Doorhetoptijdaanbiedenvan alternatievezomerverblijvenvoordezesoortwordtvoorkomendater verbodsbepalingengenoemdinartikel11vandeFloraͲenfaunawetovertreden worden.DefunctionaliteitvandevasterustͲenverblijfplaatsvandegewone dwergvleermuiskomtdannietinhetgeding. Ergaatgeenfoerageergebiedofeenvliegrouteverlorenomdatdebomeninhet zuidenvanhetplangebiedwordengehandhaafd. Conclusie Onderstaandetabelgeeftdeconclusieweerdiewordtgetrokkennaaraanleidingvan debevindingen. Conclusie Opéénavondiseenexemplaarvandegewonedwergvleermuisaangetroffenineen holteachterhetboeiboardvandeaanbouw.Tijdensdeoverigeonderzoeksdatazijn geeninͲofuitvliegendeexemplarenaangetroffen.Hetplangebiedendedirecte omgevingwordtgebruiktalsfoerageergebieddoordegewonedwergvleermuisende laatvlieger.Deoostelijkgesitueerdebomenzijnonderdeelvaneenvliegroutevoorde gewonedwergvleermuis,ennaarallewaarschijnlijkheidookvoordelaatvlieger. Doorhetnemenvanmaatregelen,beschreveninhoofdstuk4,kanovertredingvande floraͲenfaunawetwordenvoorkomen. Opbasisvandebevindingenkangeconcludeerdwordendaterindehuidigesituatie, metbetrekkingtotdevoorgenomenactiviteiten,geenprocedurelegevolgenzijnte verwachtenaangaandevleermuizen,mitsvoldaanwordtaandeinhoofdstuk4 beschrevenmaatregelen.

R11.240ͲJMWͲF01–NaderonderzoekvleermuizenKerkstraat28teWilp

P a g i n a |6

Inhoudsopgave 1

Inleiding..................................................................................................................7 1.1 Aanleiding........................................................................................................7 1.2 Doelstelling......................................................................................................7 2 Onderzoeksopzet....................................................................................................8 2.1 Deskresearch...................................................................................................8 2.2 Veldonderzoek.................................................................................................8 2.3 Gebiedsomschrijving.......................................................................................9 2.4 Gewenstetoekomstigesituatie.....................................................................10 3 Bevindingenonderzoek........................................................................................10 3.1 Bevindingendeskresearch.............................................................................11 3.2 Bevindingenveldonderzoek..........................................................................11 4 Effectenbeoordeling............................................................................................13 5 Conclusieenadvies...............................................................................................15 5.1 Conclusie........................................................................................................15 5.2 Advies............................................................................................................15 Bijlagen: 1 Ecologieenwettelijkkader; 2 Kaartwaargenomenvleermuizen; 3 Literatuurlijst.


P a g i n a |7

1

Inleiding

1.1

InopdrachtvanHegemanPlanontwikkelingBVheeftHamabestBVeennader onderzoekuitgevoerdnaarhetvoorkomenvanvleermuizeninhetplangebiedaande Kerkstraat28teWilp. Inhetkadervandegewensterealisatievaneenwoning,kinderopvang,eenhooiberg endeverbouwingvandebestaandehorecagelegenheidéndedaarmee samenhangendesloopvandiverseopstallenisonderhavigonderzoekuitgevoerd. Aanleiding

1.2

Deaanleidingvoorhetuitvoerenvanonderhavignaderonderzoekisdeconclusie weergegeveninderapportage‘QuickscanFloraenfauna,Kerkstraat28teWilp, mei2011,HamabestBV‘. Indezerapportagewordteennaderonderzoeknaarvleermuizenaanbevolen,waarbij moetwordenonderzochtoferverblijfplaatsenaanwezigzijnindeteslopenopstallen. Doelstelling

Hetdoelvanhetnaderonderzoekisvasttestellenoferverblijfplaatsenvan vleermuizenaanwezigzijnindeteslopenopstallen. Omditinzichtteverkrijgenwordendevolgendevragenbeantwoord; Zijnerindeteslopenopstallenverblijfplaatsenaanwezig? Zijnervliegroutesen/offoerageergebiedeninofnabijhetplangebiedaanwezig? Watzijndegevolgenvandeingrepenenwelke(mitigerendeofcompenserende) maatregelendieneneventueelgenomenteworden?


P a g i n a |8

2

Onderzoeksopzet

2.1

Omeengoedbeeldteverkrijgenhoeenofhetplangebiedgebruiktwordtdoor vleermuizenheefterdeskresearchplaatsgevondenenishetplangebiedmeerdere malenbezochtindiverseperiodesenopdiversetijdstippen.Doordeveldbezoekenuit tevoerenopverschillendedataeninverschillendeperiodes,kunnendeverschillende functiesvandeopstallengoedwordenonderzocht. Deskresearch

2.2

AlsbasisdientderapportagevandequickscanfloraenfaunavanHamabestBV. Tevenszijnbeschikbare(digitale)verspreidingsatlassenenoverigebronnen geraadpleegd. Veldonderzoek Tijdensdeveldonderzoekenismetbehulpvaneenbatdetector(PetterssonD240X), zaklamp,ladder,spiegeltjeeneenendoscoopzoveelmogelijkconcreteinformatie verzameldmetbetrekkingtotdeaanͲofafwezigheidvanvleermuizen. Hetveldonderzoekbestaatuittweeonderdelen,namelijkeenvisueleinspectiebij daglichtenverschillendeonderzoekenindeochtendͲenavondschemer/nacht. Tijdensdevisueleinspectiewordendeopstallenendetoegankelijkegaten onderzochtopsporendiekunnenduidenopdeaanwezigheidvanvleermuizen. Tijdensdeschemer/nachtonderzoekenwordtdoormiddelenmetbehulpvanvisuele waarnemingeneneenbatdetector(auditief)onderzochtofvleermuizengebruik makenvandeopstallen. IndiennodigwordentimeͲexpansionopnamengemaaktmetdebatdetectoromlater deultrasonegeluidentekunnenanalyserenmetbehulpvanhetanalyseprogramma Batsound4.VoorsoortenvanhetMyotisgeslachtisditnoodzakelijkomtoteen correctedeterminatietekomen. Hetonderzoekindeavondschemerisbedoeldomuitvliegendeexemplarentekunnen waarnemen.Vleermuizenwarmengedurendededagopinhunverblijfplaatsen vliegenronddeschemeruitomopjachttegaannaarinsecten. Deochtendurenwordengebruiktomterugkerendeexemplarentekunnen waarnemen.Voordatvleermuizenhunverblijfplaatsbinnengaan,zwermenzenogeen tijdje,somsweleenhalfuur,voordeinvliegopeningrond.Hierdoorzijnkoloniesinde ochtendbetertetraceren. Gedurendedeonderzoekenwordttevensgeletopsocialeroepen. Deonderzoekenzijnuitgevoerdwanneerdeweersomstandighedengunstigwarenom vleermuizentekunnenwaarnemen.Dithoudtglobaalindatdetemperatuur minimaal11°Cendewindkrachtmaximaal5Beaufortwas.Tevensvielernietmeer danlichteregen. Alsrichtlijnwordthet‘Vleermuizenprotocol,maart2010’gehanteerd,opgestelddoor hetNetwerkGroeneBureaus(NGB),deZoogdiervereniging,DienstLandelijkGebied (DLG)endeGegevensautoriteitNatuur(GaN). R11.240ͲJMWͲF01–NaderonderzoekvleermuizenKerkstraat28teWilp

P a g i n a |9

2.3

Detabelhierondergeeftdeonderzoeksdataendeweersomstandighedenvande veldbezoekenweer. Datum Tijdstiponderzoek Weersgesteldheid 08Ͳ06Ͳ2011 Avond 16°C,droog,helder,zwakkewind 24Ͳ06Ͳ2011 Ochtend 17°C,halfbewolkt,droog,windstil 20Ͳ07Ͳ2011 Ochtend 18°C, lichtbewolkt, motregen,windstil 27Ͳ10Ͳ2011 Avond 12°C,zwaar bewolkt,droog,zwakkewind Gebiedsomschrijving Indezeparagraafwordtdeonderzoekslocatiebondigbeschreven.Oponderstaande afbeeldingenwordthetplangebiedweergegevenwaarbinnendeactiviteiten daadwerkelijkplaatsvinden.Tijdenshetveldbezoekisookdedirecteomgevingvandit onderzoeksgebiedbekeken. Hetonderzoeksgebiedisgelegenaanderandvandebebouwdekomvanhet historischedorpWilpenbetrefthetcafé‘DeKroon’metwoonhuisenaanbouw (winkelenzaal),(voormalige)agrarischeopstallen,eenmoestuin,eenparkeerplaats eneenpaardenwei. Hetplangebiedisgelegentegendedijk,metuitzichtopdeIJssel.Dedirecteomgeving bestaatuitdeuiterwaardenvandeIJssel,eenkerkendewoonkern,graslandenen agrarischepercelen. Deteslopenopstallenzijnmerendeelsenkelwandig,metuitzonderingvande recenterebouwdelenvanhetcafé. Afbeelding1en2:Situeringonderzochtegebied(bron:AtlasGroenGelderland).


P a g i n a |10

2.4

Gewenstetoekomstigesituatie Deinitiatiefnemerisvoornemenseenwoonhuis,eenkinderopvangeneenhooiberg terealiseren.Tevenszalhetbestaandecaféwordenverbouwd,maardefunctie horecabehouden.Denieuwebouwdelenvanhetcafézullenwordengesloopt, evenalsdeoverigevoormaligeagrarischeopstallen.Hetcafézalwordenverbouwd, onderandereinternenaandegevelsenhetdak. Hetplangebiedzalparkachtigwordeningericht,metonderandereeenboomgaarden eenpaardenwei.Tevenszaldeparkeerplaatswordenaangepastenzalereen kinderspeelplaatswordengerealiseerd.Bovenstaandewordthieronderweergegeven. Afbeelding3:Toekomstigegewenstesituatie(bron:Hegemanplanontwikkeling).


P a g i n a |11

3

Bevindingenonderzoek

3.1

Hieronderwordendebevindingenvanhetnaderonderzoekbesproken,allereerstde bevindingenvandedeskresearchenvervolgensdebevindingenvande veldonderzoeken. Bevindingendeskresearch

3.2

InderapportagevanHamabestBVwordtaangegevendathetmerendeelvandete slopenopstallenenkelmuurszijn,metuitzonderingvandelatergerealiseerde gebouwen.Dezeuitbouwenzijngoedtoegankelijkvoorgebouwbewonende vleermuizen,zoalsdelaatvliegerendegewonedwergvleermuis. Deoverigeopstallenzijnnietgeschiktalsverblijfplaatsvoorvleermuizen. Dezoldervanhetcaféisgoedonderzochtopexemplarenensporen,zoalsafgebeten (dag)vlindervleugels,vandegewonegrootoorvleermuis.Erzijngeenexemplarenof sporenaangetroffen.Erzijnbinnenhetplangebiedgeenbomenaanwezigdiegeschikt zijnomalsverblijfplaatstedienenvoorvleermuizen.Tevenswordenergeen groenstructurengekaptdieeensignificantonderdeelkunnenuitmakenvaneenvliegͲ offoerageerroutevanvleermuizen.Vleermuizenzulleninhetplangebiedal foeragerendwaargenomenkunnenworden. Erwordenindegeraadpleegdeverspreidingsatlassengeenmeldingenvan vleermuizengedaanbinnenhetkilometerhok.VolgensZoogdierenatlas.nlkomtde rossevleermuiswaarschijnlijkineennaastgelegenkilometerhokvoor(nogniet gevalideerd). Bevindingenveldonderzoek Gedurendedeschemeronderzoekenzijndeactiviteitenvanvleermuizenbinnenhet plangebiedendedirecteomgevinggeobserveerd.Tevenszijneventuelevliegroutesin kaartgebracht. Inbijlage2zijndewaarnemingenbinnenenaangrenzendaanhetplangebiedopkaart weergegeven. Vasteverblijfplaatsen Erzijnmeerderevleermuizenwaargenomenbinnenenindedirecteomgevingvanhet plangebied.Hetbetrofhierexemplarenvandegewonedwergvleermuisende laatvlieger. Tijdenséénavond(8juni2011)iseenvleermuisindeaanbouwwaargenomen.Het betrofeenexemplaarvandegewonedwergvleermuisdiezichtbaarwasdooreen openingindeboeiconstructievandezuidelijkeaanbouw.Naarverwachtingisdit geenfrequentgebruikteverblijfplaats.Dezeholtebevindtzichopongeveer2.75 meterhoog.Deruimtenachterdeboeidelenzijn(zogoedmogelijk)meteen spiegeltjeenendoscooponderzochtopsporen.Dezezijninenrondomdeopening nietaangetroffen. R11.240ͲJMWͲF01–NaderonderzoekvleermuizenKerkstraat28teWilp

P a g i n a |12

Foto:Invlieggatgewonedwergvleermuis.

Dehieropvolgendeonderzoekenisdeboeiconstructieherhaaldelijkonderzocht. DaarbijzijngeeninͲofuitvliegendeexemplarenwaargenomen.Terplaatsevanhet invlieggatistijdensdeopvolgendeonderzoekeneencamerageplaatstomeventuele inͲenuitvliegendeexemplarengoedtekunnenvastleggen.Erzijngeenexemplaren waargenomen,niettijdensdeonderzoekeneneveneensniettijdenshetbestuderen vandefilmfragmenten.OokbijanderepotentiëletoegangsgatenzijngeeninͲof uitvliegendeexemplarenwaargenomen. ErzijngeenbaltsendevleermuizenwaargenomendiekunnenduidenopeenpaarͲ en/ofwinterverblijf. Foerageergebieden Degewonedwergvleermuisiswaargenomeninhetgeheleplangebied,maarde meesteexemplarenzijnwaargenomenaandezuidzijdevanhetplangebied,inde uiterwaarden.Ookbijdekerkzijnfoeragerendevleermuizenwaargenomen. Vliegroutes Tijdensdeveldbezoekeniseengedeeltevaneenvliegroutevastgesteld.Degewone dwergvleermuizenkomenuithetzuidenaangevlogenenvliegendanlangsde bomenrijinhetoostenverdernaarhunfoerageergebied.Indeochtendurenishet omgekeerdewaartenemen.Hetisnietvastgestelddatdelaatvliegerookgebruik maaktvandezeroute,maardatisgoedmogelijk.


P a g i n a |13

4

Effectenbeoordeling Hieronderzijndeeffectenvandevoorgenomeningrepenopdeaanwezigefloraen faunainhetplangebiedgetoetstaandevigerendewetͲenregelgeving. InhetkadervandeFloraͲenfaunawetisnagegaanofvasterustͲenverblijfplaatsen doordeingreepwordenaangetast(verwijderd,ongeschiktgemaakt)ofdat vleermuizenopzettelijkwordenverontrust,verjaagdofgedood.Verderisergekeken oferinvloedenzijndieleidentoteenverminderdegeschiktheidalsfoerageergebied waarbijheteenzodanigbelangtreftdatbijhetwegvallenvandezefunctieookvaste rustenverblijfplaatsennietlangerkunnenfunctioneren.Tenslottewordtbeoordeeld ofvliegrouteszodanigwordenaangetastdatdefunctionaliteitverlorengaat. Vasteverblijfplaatsen Tijdenséénavondiseenvleermuisindeaanbouwvanhetpandwaargenomen.Het betrofeenexemplaarvandegewonedwergvleermuisdiezichtbaarwasdooreen openingindeboeiconstructievandezuidelijkeaanbouw.Naarverwachtingisdit geenfrequentgebruikteverblijfplaats.Erzijngeenvleermuissporeninenrondomde dezeholteaangetroffen.Tijdensdeoverigeonderzoekenzijnbinnenhetgehele plangebiedgeeninͲofuitvliegerswaargenomen.Gewonedwergvleermuizen gebruikenmeerdereverblijfplaatsenbinnenhunleefgebied.Erzijngeenbaltsende vleermuizenaangetroffen.Uitdeonderzoekenisnietgeblekendatvleermuizenhet gebouwalskraam(kolonie)Ͳofpaar/winterlocatiegebruiken. Deeigenaarisvoornemensomdeaanbouwteslopen.Naarverwachtingisde boeiconstructie,opbasisvandeveldgegevens,eennietsignificantelocatieinhet netwerkvanvasteverblijfplaatsenvandegewonedwergvleermuizen.Omdeverloren plektecompenserenkaninonderhavigesituatiewordenvoldaanmethetophangen vaneendrietalspecialevleermuiskastenaannaastgelegenopstallen,dievolgensde planvorminggehandhaafdzullenblijven,ofnabijgesitueerdebomen.Deze vleermuiskastendienentercompensatievoorhetverliesaanzomer(tussen)verblijven vandegewonedwergvleermuis.Dezekastenzijnzelftemaken(diversesitesop internet)ofzijntekoopbijbijvoorbeeldvivara.nlofwaveka.nl.Dezekastenkunnen eveneensdienenalskraamlocatie. Bijhetophangendienendevolgendepunteninogenschouwtewordengenomen: Dekastmoetmetdevoorzijdenaarhetzonlicht(zuidofzuidwest)worden gehangeni.v.m.dewarmte, opeenrustigeplek,metweinigverstoring, indeluwte. opeenminimalehoogtevan3meter Zorgvooreenvrijeaanvliegroute.Geentakkenofbladerenvoorde invliegopeningofdirectonderdekast. Dekastendienenruimvoordeaanvangvandewerkzaamhedenopgehangente worden. Dekastdientjaarlijks(wintermaanden)schoongemaaktteworden. R11.240ͲJMWͲF01–NaderonderzoekvleermuizenKerkstraat28teWilp

P a g i n a |14

Wanneerdeaanbouwwordtgeslooptishetvanbelangdatergeenvleermuizen aanwezigzijn.Ditkandoorminimaalenkeledagenvoordewerkzaamhedenhet microklimaatteverstorendoorindeavondurendeboeiconstructiesopentebreken. Doordeplektochtigentoegankelijktemakenvoorroofdierenzullenvleermuizen dezelocatienietmeerkiezen. Doorhetuitvoerenvanbovenstaandemaatregelenwordtvoorkomendater verbodsbepalingengenoemdinartikel11vandeFloraͲenfaunawet overtredenworden.DefunctionaliteitvandevasterustͲenverblijfplaatsvande gewonedwergvleermuiskomtderhalvenietinhetgeding.

Foerageergebieden Hetplangebiedendedirecteomgevingwordengebruiktomtefoerageren.Naar verwachtingzalindetoekomstigesituatiehetareaalaanfoerageergebiedgelijk blijven,mededoordelandschappelijkeinpassing.Degewonedwergvleermuisisniet ofnauwelijksgevoeligvoorlichtverstoringtijdenshetfoerageren (bron:vleermuizenprotocol2010).Eventueelverliesaanfoerageerareaalkanzonder problemenwordenopgevangendooromliggendepercelen. Ditfoerageergebiedheeftgeensignificantebetekenisvoorhetvoortbestaanvan vleermuissoorten. Vliegroutes Erzullengeenbomenwordengekaptdieonderdeeluitmakenvaneenvliegroute. Devoorgenomeningrepenzullenniettotgevolghebbendatvleermuizennietmeer vanennaarhunfoerageergebiedkunnenkomen.Derhalvezijnergeennegatieve effectenteverwachtenaangaandevliegroutes.


P a g i n a |15

5 Conclusieenadvies

5.1

Hieronderisdeconclusieopgenomenoverhetfeitofer,aldanniet,procedurele gevolgenzijnvoordevoorgenomeningrepeninhetplangebiedaangaande vleermuizen.Tevenswordtereenkortadviesgegeven. Conclusie

5.2

Opbasisvaneennaderonderzoeknaarvleermuizenisbeoordeeldofervoorde voorgenomeningrepeninhetplangebiedprocedurelegevolgenzijninhetkadervan devigerendenatuurwetgeving. Conclusie Opéénavondiseenexemplaarvandegewonedwergvleermuisaangetroffenineen holteachterhetboeiboardvandeaanbouw.Tijdensdeoverigeonderzoeksdatazijn geeninͲofuitvliegendeexemplarenaangetroffen.Hetplangebiedendedirecte omgevingwordtgebruiktalsfoerageergebieddoordegewonedwergvleermuisende laatvlieger.Deoostelijkgesitueerdebomenzijnonderdeelvaneenvliegroutevoorde gewonedwergvleermuis,ennaarallewaarschijnlijkheidookvoordelaatvlieger. Doorhetnemenvanmaatregelen,beschreveninhoofdstuk4,kanovertredingvande floraͲenfaunawetwordenvoorkomen. Opbasisvandebevindingenkangeconcludeerdwordendaterindehuidigesituatie, metbetrekkingtotdevoorgenomenactiviteiten,geenprocedurelegevolgenzijnte verwachtenaangaandevleermuizen,mitsvoldaanwordtaandeinhoofdstuk4 beschrevenmaatregelen. Opbasisvandezorgplichtvolgensartikel2vandeFloraͲenfaunawetdientbijde uitvoeringvandewerkzaamhedenvoldoendezorginachttewordengenomenvoorin hetwildlevendedierenenhunleefomgeving.Dithoudtindatbijhetuitvoerenvan werkzaamhedenaltijdrekeningmoetwordengehoudenmetaanwezigeplantenen dieren.Dierenmoetendegelegenheidhebbenomuittewijkenenmogenniet opzettelijkwordengedood. Advies Tijdensdesloopvandeaanbouwdienendeverstorendeeffecten(geluidenlicht)van dewerkzaamhedenzobeperktmogelijktewordengehouden.Hetgebruikvan(felle) bouwlampenisonwenselijk. Indenieuwesituatiekan(vrijblijvend)rekeningwordengehoudenmetvleermuizen doorspouwmurentoegankelijktemaken,doorbijvoorbeeldstootvoegenopente houden.Hierdoorkunnennieuweverblijfplaatsenwordengecreëerd. Bijdetoekomstigeinrichtingvanhetplangebiedkanrekeningwordengehoudenmet hetstimulerenvannatuurwaarden.Bijnieuwebeplanting(heggen,heestersen bomen)ishetgebruikvaninlandse,bloemͲenvruchtdragendesoortenaante bevelen.Gebruikvaninlandsesoortenisvooralvoorinsectenendaarmeeookvoor vleermuizenzeergeschikt.


P a g i n a |16

BIJLAGE1 ECOLOGIEENWETTELIJKKADER


P a g i n a |17

Ecologie Vleermuizenzijnnachtdieren.Zewordenactiefwanneerdeschemerinvalt. Overdagslapendemeestevleermuizen,ofzehoudenzichbezigmet lichaamsverzorging.Inhetnajaardaalthetinsectenaanbodenmakenvleermuizen zichklaarvooreenwinterslaap. Vleermuizenhebbeneennetwerkvanverschillendeverblijfplaatsendoorhetjaar heen.Zowordenverblijfplaatsenalswinterverblijf,kraamverblijfen/ofpaarverblijf gebruikt. VleermuizenzijnglobaaloptedeleningebouwͲenboombewonendesoorten. VasterustͲenverblijfplaatsenvandegebouwbewonendesoortenkunnenonder andereplekkenonderdakpannen,spouwmurenenzolderszijn. Afbeelding4:Potentiëleverblijfplaatsenvleermuizen(bron:Handreikingverblijfplaatsenzoeken, VleermuisWerkgroepNederland).

Boombewonendesoortenzijntevindeninspechtengaten,holleoudebomenof achterloszittendboomschors. Hetgebruikvanhetsoortverblijfplaatsisafhankelijkvandesoort.Zozijndegewone dwergvleermuisendelaatvliegerechtegebouwenbewoners.Derossevleermuisis weervoornamelijktevindeninbomen.Ookwordteenverblijfplaatsvaakverschillend gebruiktgedurendehetjaar. R11.240ͲJMWͲF01–NaderonderzoekvleermuizenKerkstraat28teWilp

P a g i n a |18

Wettelijkkader Vleermuizenzijnbeschermdeinheemsediersoortenalsbedoeldinartikel4,lid1, ondera,vandeFloraͲenfaunawetenzijntevensopgenomeninbijlageIVvandeEUͲ Habitatrichtlijn,dierͲenplantensoortenvancommunautairbelangdiestriktmoeten wordenbeschermd. Opgrondvandeartikelen10en11vandeFloraͲenfaunawetishetondermeer verbodenombeschermdeinheemsediersoortenopzettelijkteverontrusten;nesten, holenofanderevoortplantingsͲofvasterustͲofverblijfplaatsentebeschadigen,te vernielen,uittehalen,wegtenemenofteverstoren. TotvasterustͲenverblijfplaatsenalsbedoeldinartikel11vandeFloraͲenfaunawet wordenlocatiesgerekendwaarinzichkraamkolonies,paarverblijven, overwinteringsplaatsenenverblijvenvangroepenmannetjesbevinden,afhankelijk vandesoort.BelangrijkemigratieͲenvliegroutesenfoerageergebiedendievan belangzijnvoordeinstandhoudingvaneenvasterustͲofverblijfplaatsvandesoort oppopulatieniveau,vallenhierookonder. WanneereengebodsbepalingvandeFloraͲenfaunawetwordtovertreden,dientmen compenserendeen/ofmitigerendemaatregelentenemenomhetteverwachten negatieveeffectzoveelmogelijktebeperkenoftevoorkomen. DezemaatregelenkunnenaanDienstRegelingeninDordrechtwordenvoorgelegdom tebeoordelen.WanneerdemaatregelenafdoendewordenbevondenzalDienst Regelingeneenzogenaamdepositieveafwijzinggeven. Eenontheffingaangaandevleermuizenisalleennogteverkrijgenalsdeactiviteit binnenhetkadervaneenbelangvaltdatindeHabitatrichtlijnwordtgenoemd. Ruimtelijkeingrepen(belangj)vallenhiersinds2009nietmeeronder. Inhetstroomschemahieronderwordendetevolgenstappenschematisch weergegeven. Afbeelding5:Stroomschemabeoordelingontheffingruimtelijkeingrepen(bron:siteLNV).


P a g i n a |19

BIJLAGE2 KAARTWAARGENOMENVLEERMUIZEN


P a g i n a |20


P a g i n a |21

BIJLAGE3

LITERATUURLIJST


P a g i n a |22

BroekhuizenS,e.a.,AtlasvandeNederlandsezoogdieren,uitgeverijKNNV,Utrecht 1992 DijkstraV,R.Janssen,J.Buys&T.vanderMeij,2008.Handleidingvoorhet monitorenvanvleermuizenopzolders.ZoogdierverenigingVZZ,Arnhem2008 LimpensH,K.Mostert,W.Bongers,AtlasvandeNederlandsevleermuizen,K.N.N.V, Utrecht1997 LimpensHe.a.,Brochure;Metvleermuizenonderweg,DienstWegͲen WaterbouwkundeendeVZZ,Delft2004 LimpensH,e.a,BrochureVleermuizen,bomenenbos,SVBenVZZ,Arnhem2003 Lange,R,A.vanWinden,P.Twisk,J.deLeander&C.Spee,Zoogdierenvande Benelux,Herkenningenonderzoek.Jeugdbondsuitgeverij,’sGraveland1986 NetwerkGroeneBureaus(NGB),Zoogdiervereniging,DienstLandelijkGebied(DLG) endeGegevensautoriteitNatuur(GaN),Vleermuizenprotocol2010 Schober,W.&E.Grimmberger,GidsvandevleermuizenvanEuropa,Azorenen Canarischeeilanden,Tirion,Baarn2001 TwiskP,e.a.Folder;Vleermuizeninenrondomhethuis,Zoogdierverenigingi.s.m. BrabantsLandschap,LandschapsbeheerFrieslandenStichtingLandschapsbeheer Zeeland,2009 Internet: AtlasGroenGelderland www.telmee.nl www.vzz.nl www.zoogdieratlas.nl


Regels

Bijlage 1 Bouwhistorische verkenning

Recommend Documents