Steeds meer jongeren op spoed door alcohol

Regio Mechelen Vrijdag 22 april 2016

Steeds meer jongeren op spoed door alcohol ‘We moeten jongeren intensiever begeleiden. Wie vroeg begint met drinken heeft meer kans op alcoholproblematiek later.’ Jozef De Dooy (UZA)

‘Jongeren moeten nee leren zeggen. Te veel drinken is niet cool.’ Katrien (18)

> p. 10-11 Thuis-actrice Katrien De Ruysscher werkte mee aan vrijwilligersproject 945 in beeld

‘Er wordt te veel over en niet mét de vluchtelingen gepraat.’ > p. 17

Radiopresentator Kris Baert vocht tegen verslaving

Vakbond wil rol spelen in klimaatdoelstellingen

‘Door slaappillen verloor ik tien jaar van mijn leven.’

Vlaanderen verstedelijkt

Hoe houden we onze steden leefbaar?

> p. 2-5

Wat? Waarom? Waar? Hoe? Wanneer?

5 vragen over sociale verkiezingen > p. 8

> p. 15 www.beweging.net

www.cm.be

www.acv-online.be

> p. 16 jaargang 72 ¬ visie nummer 08 afgiftekantoor brussel x ¬ p806000 volgend nummer op 06 mei 2016

Regionieuws > p. 18

2

Visie ¬ vrijdag 22 april 2016

Stijn Oosterlynck (UA)

Eric Corijn (VUB)

Pascal De Decker (KUL)

De wereld verstedelijkt. Ook onze steden beleven een renaissance. Ze groeien, worden mooier, zijn vaak een motor van innovatie en een voorbeeld van duurzaamheid. Een fraai plaatje, maar klopt het ook volledig? Want kunnen we er nog een betaalbare woning vinden? Staan we er niet constant in de file? En trekken steden niet vooral armoede aan? Visie zocht het voor jou uit in dit speciale stadsdossier, samen met een aantal experten. Stadssociologen Stijn Oosterlynck (UA) en Eric Corijn (VUB) en woonsocioloog Pascal De Decker (KUL)

tekst: Hilde Van Malderen

Vlaamse steden, van gebruiksvoorwerp tot place to be

Wij haten/houden van de stad De steden barsten uit hun voegen. Bijna drie miljoen Vlamingen en Brusselaars wonen in een stad en hun aantal zal de volgende jaren alleen maar toenemen. Dat maakt dat de steden voor gigantische uitdagingen staan op het gebied van wonen, mobiliteit, onderwijs, publieke ruimte en ga zo maar verder. Daar wordt volop over nagedacht. Nu wel, want de stad was heel lang een ondergeschoven kindje, met alle gevolgen van dien.

B

russel startte volgens de overleving ooit als een nederzetting in het moeras. Gent was in de middeleeuwen de grootste stad van de Nederlanden, met altijd dat rebelse kantje. Antwerpen maakte dan weer naam met zijn haven. En de eerste tekenen van leven in Brugge waren een Gallo-Romeinse nederzetting. Zo hebben al onze (centrum)steden wel een eigen voorgeschiedenis. Ze groeiden en bloeiden. De ene periode ging het al wat minder dan de andere. Tot wat ze vandaag zijn. Steden waarmee wij eigenlijk een haat-liefderelatie hebben.

Joepie, de stad Want joepie, die stad. Het is er zo plezant. We gaan er shoppen, eten in hun grote aanbod aan restaurants, pikken film en theater mee. Maar oh neen, die stad. Die kan ook zo beangstigen. Er leven arme mensen die we liever niet zien. En we vinden er zo moeilijk parking, laat staan dat we er willen wonen in al die drukte. En waar moeten onze kinderen daar eigenlijk spelen? Hoe zagen onze beleidsmakers al die vraagstukken? Wel, heel lang niet eigenlijk. Tot begin de jaren negentig bestond er nauwelijks een visie op welke richting het uit

Bevolkingstoename tussen 2000-2015 Oostende

70.460

117.886 Gent

253.266 Roeselare

60.386 +11,4%

+13%

+8,8%

Mechelen

83.975

Aalst

Hasselt

+11,3%

83.709 +9,7%

Kortrijk

+10,5%

+15%

74.289

Brussel

1.175.173

75.219

42.637

513.570

St.-Niklaas

+1,4%

+4,7%

Turnhout

Antwerpen

Brugge

moest met onze steden. ‘De dominante opvatting in Vlaanderen na de Tweede Wereldoorlog was dat het goede leven zich afspeelde op het platteland’, zegt stadssocioloog Eric Corijn (VUB). ‘De industrie zat rond de stad, maar het beleid was erop gericht om mensen te laten wonen in hun dorp van oorsprong. Zo duwde men ze toch vooral in een woon-werk-relatie, omdat de katholieken vreesden dat men in de arbeiderswijken ruimte zou geven aan de socialisten. Men heeft dus gekozen voor een scheiding tussen werken en wonen en de stad verwaarloosd. Daardoor kreeg je een verkaveld Vlaanderen. De stad was heel lang gewoon een gebruiksvoorwerp waar je ging winkelen, studeren of werken.’

+22,5%

+0,6%

Leuven

98.376

76.331 +12,2%

Genk

65.463 +4,2%

+11,8%

Wonen winkelen werken Bordjes ‘te huur’ of ‘te koop’, vaak met creatieve raamstickers om de lege winkelruimte af te schermen. Helaas een vertrouwd beeld in de winkelstraten in heel wat kleinere steden. Nochtans gebeurt momenteel slechts 7 procent van alle aankopen online. De handelsactiviteit is verplaatst naar de grote winkelcentra en baanwinkels aan de rand van de stad. Vrijdagavond, de grote steden lopen leeg: auto’s staan bumper aan bumper aan te schuiven om de stad of het bedrijventerrein te verlaten. Maandagochtend: hetzelfde, maar dan in

de andere richting. De dagen ertussen zijn de kantoorwijken zo goed als verlaten. Veel steden worstelen met dezelfde problemen. Een tekort aan parkeerplaatsen op specifieke momenten (tijdens de kantooruren, op zaterdag, …), spookgedeelten op specifieke momenten (avond, weekend, …) en vooral: een gigantisch mobiliteitsvraagstuk omdat stadsbewoners en mensen uit de omgeving zich voortdurend verplaatsen tussen de verschillende stadsdelen. De oplossing om spookwijken en mobiliteitsknopen te vermijden ligt dan

ook voor de hand. Zorg ervoor dat elke wijk op elk moment leeft, doordat mensen er wonen, winkelen en werken. En splits steden (en bij uitbreiding regio’s) niet langer op in aparte woon-, winkelen werkzones. Onze steden zullen meteen leef baarder worden, met minder mobiliteitsnood en minder uitstoot van fijn stof – en ze zullen bruisender worden, met minder verlaten wijken ’s avonds of in het weekend. Jurgen D’Ours hoofdredacteur Visie

www.twitter.com/BewegingNet

ver

WOORDING

• +0-4.99% • +5-9.99% • 10-14.99% • +15%

3


Armoede in de steden zal toenemen

‘Je bent beter arm in de stad dan erbuiten’ De armoede in de steden zal toenemen. Dat is wat verschillende experten voorspellen. Meer zelfs, de armoede zal waarschijnlijk nog uitdeinen vanuit de grote steden naar de kleinere centrumsteden. Dat klinkt rampzalig en toch kan je maar beter arm zijn in de stad, die daarop is voorzien.

uuTot de jaren negentig bestond er nauwelijks een visie op welke richting het uit moest met onze steden.

Verloedering ‘Tot eind jaren tachtig vluchtte iedereen die kon uit de stad. Degenen die overbleven, waren migranten, gepensioneerden en armen die er goedkoop konden wonen’, zegt Stijn Oosterlynck. ‘Plots vroeg men zich af waarom zoveel mensen op het Vlaams Blok stemden en kwamen politici en media kijken naar de steden. Pas dan werd de aandacht gevestigd op de verloedering van de stedelijke buurten en is er een beleid op gang gekomen. Na zwarte zondag in 1991 heeft Jean-Luc Dehaene gezegd dat er massaal moest geïnvesteerd worden in de steden.’

nodig en dus andere sluitingsuren dan een dorp. De Lijn wordt dan weer regionaal geleid, als stad heb je daar niets aan te zeggen, dus je kan je openbaar vervoer niet zelf regelen.’

Een stad is eigenlijk een beetje zoals een land, het is een complex stuk samenleving. Eric Corijn (VUB)

Spanning Echt stedenbeleid is dus eigenlijk nog maar 25 jaar oud. Vandaag staan de steden voor grote uitdagingen. De wereld verstedelijkt, dat is een grote trend in omzeggens alle landen. Ook in Vlaanderen en Brussel zie je dat de steden almaar meer mensen aantrekken (zie kaartje). En dat zorgt onvermijdelijk voor spanningsvelden, bijvoorbeeld tussen de stad en de staat. ‘Veel steden hebben last met hun staat’, zegt Eric Corijn. ‘Een stad is eigenlijk een beetje zoals een land, het is een complex stuk samenleving. Daarom komt de vraag uit de steden om de dingen zelf in handen te kunnen nemen. Ik zeg maar iets, het regelen van de sluitingsuren gebeurt federaal. Maar een stad heeft meer nachtwinkels

En dan is er nog het spanningsveld tussen de stedelingen en de dorpsmensen. ‘Vijftig procent van de Brusselaars heeft geen auto’, geeft Eric Corijn als voorbeeld. ‘De tunnels in Brussel worden vooral gebruikt door pendelaars. Die pendelaars vragen de stad wel om die tunnels te onderhouden, maar ze betalen zelf geen belastingen Brussel. Terwijl de Brusselaars zich afvragen waarom hun belastingsgeld naar tunnels zou moeten gaan, zij hebben bijvoorbeeld eerder nood aan speeltuinen voor hun kinderen.’ Er zijn dus wel wat toekomstgerichte vragen op te lossen. In verschillende artikels op deze stadspagina’s zullen we er een paar belichten.

Stijn Oosterlynck, naast stadssocioloog ook woordvoerder van het Centrum voor Ongelijkheid, Armoede en Sociale Uitsluiting in de Stad (OASeS) is formeel: ‘De welvaart van de stadsbewoners blijft afnemen. Als je kijkt naar het gemiddelde belastbare inkomen van mensen in de steden en je vergelijkt dat met het landelijke gemiddelde, dan zitten de steden daar onder.’ Naar een reden is het niet zo ver zoeken. ‘De armoede in de steden blijft toenemen omdat wie arm is vaker verhuist naar steden en het de plaatsen zijn waar migranten aankomen. Die komen van steeds verder en zijn steeds armer. Dat is een probleem, omdat in de huidige situatie er heel weinig solidariteit is tussen de gemeentes. De meeste burgemeesters zijn blij dat de migranten aankomen in de steden, zodat zij er geen last van hebben. En ze hebben liever dat arme mensen in de stad gaan wonen, zo moeten ze zich niet bezig houden met sociale woningen.’

Schaamte Al is het volgens Stijn Oosterlynck wel zo dat arme mensen beter af zijn in de stad. ‘In een stad waar je een concentratie aan armoede vindt, krijg je heel wat zaken die daar op zijn voorzien. Goedkope snackbars, kruideniers, één-euro-winkels. Bovendien vallen ze minder op. Mensen in armoede voelen schaamte. In een kleine gemeente word je daar op aangekeken. Daar weten ze dat je naar het OCMW gaat. In de stad is dat anoniemer. Verder is er ook minder openbaar vervoer, minder

informele economie, zodat arme mensen op het platteland toch meer geïsoleerd zitten.’ Al zijn er ook negatieve zaken. ‘De levenskwaliteit van arme mensen in de stad is anders’, zegt Stijn Oosterlynck. ‘Ze wonen aan drukke verkeersaders, wonen ongezond, vaak dicht op elkaar. Er is weinig privacy, de huizen zijn niet goed geïsoleerd. Maar dan nog, als je vraagt aan mensen in armoede die verhuisd zijn van een kleinere gemeente naar de stad, voelen ze zich daar beter.’ ‘Ik vind niet dat je moet tegengaan dat arme mensen naar de stad trekken’, concludeert Stijn Oosterlynck. ‘Ik vind wel dat je daar een beleid moet voor voeren. Je mag die mensen niet in de armoede laten zitten.’

Pareltjes Want dat er nog meer armoede op komst is, daar is hij van overtuigd, net zoals zijn collega woonsocioloog Pascal De Decker. ‘De steden zijn hun binnensteden aan het opkalefateren. Onder andere Gent, Mechelen en Leuven zijn pareltjes geworden. Maar dat betekent ook dat ze duurder worden. Dus komt er veel druk op de goedkope huurwoningen, die meestal in de 19de eeuws gordels liggen waar vroeger de industrie en de arbeiderswoningen zijn gegroeid. Die vangen de migranten op. Maar je ziet nu al dat bijvoorbeeld de zwarte Afrikanen de Brusselse Matongé-wijk verlaten omdat die te duur wordt. De armoede zal opschuiven naar de kleinere steden zoals Aalst, Geraardsbergen, Ninove, Ronse of naar de Borinage. Die steden zijn daar niet op voorbereid.’

Onze steden bestaan steeds meer uit alleenstaanden. Gent telt bijvoorbeeld 41,9 procent huishoudens die uit één persoon bestaan. In Antwerpen gaan sommige wijken boven de vijftig procent. In Brussel ligt het cijfer ook rond vijftig procent, in het centrum zelfs rond de tachtig procent, als het gaat over alleenstaanden met of zonder kinderen.

‘Je ziet sowieso een trend dat huishoudens verkleinen,’ zegt Eric Corijn. ‘Steeds meer alleenstaanden kiezen om in de stad te wonen. Steden zijn daar ook beter op voorzien. Hoe kleiner je huishouden, hoe meer je gericht bent op de economsche diensten in de buurt. En dit vind je niet in de rand. Dus in de praktijk word je als alleenstaande beter bediend in de stad, met bijvoorbeeld overal kleine supermarkten met kant en klaar eten.’

David Simmonds

Steden trekken alleenstaanden aan

uuDe armoede zal opschuiven naar de kleinere centrumsteden.

4


Stijn Oosterlynck (UA)

Eric Corijn (VUB)

Pascal De Decker (KUL)

Buitenstedelijk wonen kost handenvol geld en toch …

De stadsvlucht gaat door In Vlaanderen bevindt de rijkdom zich vooral buiten de stad. En dus willen de stadsbesturen graag meer middenklassers aantrekken, maar dat loopt moeilijk. Steden kunnen eigenlijk niet concurreren met hun randgebieden. Nochtans kost wonen in de randgebieden handenvol geld, terwijl de stad de meest duurzame woonkeuze is.

W

Goedkopere bouwgrond Het stedelijk vernieuwingsbeleid ten spijt, blijft de stadsvlucht dus aanhouden. ‘Het lukt niet om meer middenklassers aan te trekken, omdat je als stad eigenlijk niet kan concurren met stedelijke randgebieden’,

stelt stadssocioloog Stijn Oosterlynck. ‘De bouwgrond en de huizen die je koopt om te renoveren zijn er goedkoper. Als stad is het moeilijk om een alternatief te bieden voor de verkaveling.’ Nochtans kost wonen buiten de stad de gemeenschap veel geld. ‘Dat is een tweede reden waarom de stad niet kan concurreren’, gaat Stijn Oosterlynck verder. ‘Wegen en riolering aanleggen en onderhouden of openbaar vervoer organiseren is daar veel duurder, omdat je meer moet investeren voor minder mensen. Alleen worden die kosten niet doorgerekend aan de mensen die buiten een stad wonen, waardoor ze niet ter verantwoording geroepen worden voor hun duurdere woonkost. Eigenlijk

zou je de woonbonus minder aantrekkelijk moeten maken voor mensen die buiten de stad wonen. En dan zijn er nog de andere kosten. In de stad waar er meer armoede is, is de belastbare basis voor de gemeentebelasting kleiner. Dus moet je een hoger percentage vragen dan in de rijke randgemeente. Maar door zijn centrumfunctie heeft een stad meer kosten. Dus de arme bevolking betaalt eigenlijk mee voor de diensten die aan het buitengebied worden aangeboden. Dat is een omgekeerde herverdeling en dat is zeer onrechtvaardig.’

Interculturele samenleving Stedelingen wonen dus veel duurzamer. Allemaal naar de stad dan maar? Dat ligt

Misiau Marohnic

ie woont er in de stad? Veel mensen uiteraard, maar er is een duidelijk patroon. Tot 2000 daalde de bevolking in de steden. Daarna nam de bevolking er weer toe. ‘Dat is volledig op

het conto van de migratie te schrijven’, zegt woonsocioloog Pascal De Decker (KUL). ‘Plus het gegeven dat er in de stad meer geboortes zijn dan sterftes. Maar de stadsvlucht gaat wel door. Vooral de witte bevolking en de gezinnen verlaten de stad. Net die gezinnen willen de Vlaamse stadsburgemeesters maar al te graag in de stad houden. Maar wat bouwt men er vooral? Appartementen. Daarmee duw je gezinnen uit de stad.’

Auto niet langer koning in de stad We staan zo graag in de file. Of dat zou je soms toch denken, als je al die auto’s ziet aanschuiven. Maar is de auto nog steeds koning in de steden? Niet echt. Hoewel hun aantal blijft toenemen, wordt de auto steeds vaker uit de stad geweerd. Eerst een paar cijfers op een rijtje. Volgens navigatiespecialist Tom Tom sta je in Brussel dagelijks gemiddeld 42 minuten in de file ofwel zo’n 160 uur per jaar. In Antwerpen is dat 31 minuten per dag ofwel 118 uur per jaar, in Gent kom je uit op 76 uur per jaar en dan gaat het vooral om de secundaire wegen, minder op de snelwegen. ‘En toch zal het aantal auto’s in de stad nog toenemen’, zegt stadssocioloog Stijn Oosterlynck. ‘De laatste tien jaar zijn er in Gent bijvoorbeeld 30 000 wagens bij-

gekomen en dat in een tijd waar een groter bewustzijn is over het belang van minder auto’s in de stad. Men heeft geprobeerd om met verschillende mobiliteitsplannen die auto toch wat meer terug te dringen onder andere in Antwerpen en nu ook in Gent. De auto is daar niet langer koning.’ Dat er meer auto’s in de stad staan, wil nog niet zeggen dat ze ook allemaal vaak rond rijden. ‘Er is een verschuiving aan de gang. Mensen nemen meer de fiets of gaan te voet. Dat verandert wel, maar het aantal auto’s stijgt. Dat heeft natuurlijk te maken met de bevolkingsgroei. En ook al gebruikt men de auto minder, hij neem wel plaats in.’ We blijven dus heel erg verknocht aan onze wagens. ‘De auto is een onderdeel van ons sociaal contract. Als je welvaren-

uuIn studentensteden verandert de visie op mobiliteit. der wordt, koop je jezelf een auto. Dat zit er nog heel sterk in. Eigenlijk zouden we een mentale shift moeten maken dat een toegenomen welvaart zich niet noodzakelijk vertaalt in het bezit van een auto. Maar dat is blijkbaar moeilijk als je alleen nog maar de discussie rond de bedrijfswagen ziet. We weten allemaal dat dat

niet houdbaar is, ook degenen die niet aan dat fiscale gunstregime willen raken. En toch blijven ze dat verdedigen.’ Maar er is ook hoop. Vooral in studentensteden als Leuven en Gent waar veel jongeren instromen, verandert de visie op mobiliteit. ‘Zij kiezen er meer en meer

5


Smart Cities gebruiken technologie voor verhogen duurzaamheid en veiligheid

niet zo simpel. ‘Het is zeer moeilijk om de middenklasse te overtuigen om dichter bij hun werk in de stad te komen wonen’, geeft Eric Corijn mee. ‘Onze steden worden multicultureler, terwijl hoogopgeleiden monoculturele buurten gewoon zijn. Onze nationale leiders komen ook uit de voorstedelijke elite. Wij hadden een premier uit Ieper, nu uit Waver. In andere landen zoals Frankrijk is het ondenkbaar dat een premier niet uit de hoofdstad komt. Een stad moet meer dan elders inzetten op een interculturele samenleving. Terwijl de verstedelijking stijgt hebben wij in België gefocust op twee staatjes maken: Vlaanderen en Wallonië. Maar in Brussel zijn 61 procent van de gezinnen taalgemengd. Terwijl de Belgische wetgeving meertalige politieke partijnen, scholen en culturele centra verbiedt. Dat staat haaks op de realiteit.’ ‘Nochtans is wonen in de steden de sleutel voor de toekomst’, aldus nog Eric Corijn. ‘Maar dan zal je de steden moeten verduurzamen. Het verkeer naar beneden halen, de stad kindvriendelijker maken, de lucht zuiverder.’ En dan nog zal het volgens onze drie experts heel veel tijd vergen om het wonen in de randgebieden te counteren. ‘Wil je het zwaartepunt van het platteland brengen dan zal daar zeker twintig, dertig jaar voor nodig zijn als je dan ook effectief een beleid van transitie voert’, besluit Eric Corijn.

voor om zich op een andere manier te verplaatsen. Al keert dat ook weer als ze kinderen krijgen en de stad verlaten. In de rand is er minder alternatief voor de auto. Dus zolang de stadsvlucht doorgaat, blijft dat autogebruik gebetonneerd, omdat wij een ruimtelijke ordening hebben waar je zeer moeilijk openbaar vervoer kan organiseren. Alleen in de grootsteden en de stadskernen van centrumsteden zijn er voldoende mensen die er gebruik van maken.’ Welke oplossingen zijn er dan? Mochten inwoners en pendelaars hun auto buiten het centrum parkeren, zouden de files in de stad ongetwijfeld dalen. Maar dan zijn er meer P+R-parkings (park and ride) nodig aan de rand van de stad met openbaar vervoer naar die parkings. En dat is voorlopig nog te weinig het geval.

De stad wordt slimmer

Vuilnisbakken die aangeven wanneer ze vol zijn. Parkeerplaatsen die melden dat ze vrij zijn. Het klinkt een beetje als science fiction, maar in buitenlandse steden gebruikt men die technologiën al volop. In België lopen we nog achter, maar ook hier worden onze steden langzaam maar zeker ‘slimmer’. Smart Cities zijn de toekomst, maar wat is dat nu eigenlijk een slimme stad? Pieter Ballon, professor aan de VUB met onder andere smart cities als onderzoeksdomein, legt uit. ‘Dat is eigenlijk een stad die de mogelijkheden van de nieuwe informatie- en communicatietechnologieën (ICT) gebruikt om concrete problemen op te lossen. Die technologie is zo krachtig, goedkoop en klein dat je die overal in kan stoppen, daarbij denk ik aan bijvoorbeeld sensoren en kleine camera’s. Zo kan je heel veel info verzamelen over wat er in de stad aan het gebeuren is. Dan heb ik het onder andere over het verkeer, de luchtkwaliteit of het onveiligheidstgevoel.’

apart en gefragmenteerd doen. Dus we zitten met een lappendeken aan initiatieven. Daarmee loop je het risico dat steden elk apart technologieën gaan ontwikkelen in plaats van van elkaar te leren. En dat kost geld. Smart City brengt op termijn geld op, maar in het begin kost het veel.’

Privacy Maar niet alleen de kosten kunnen een probleem vormen. Met al die sensoren en camera’s die men in de steden wil zetten, komt automatisch ook de vraag naar recht op privacy boven. ‘Dat is een zeer terechte vraag’, stelt Pieter Ballon.

‘Er worden namelijk heel veel gegevens verzameld. Dus moeten we ons afvragen welke soort smart cities we willen. Je kan daar afspraken over maken. Bijvoorbeeld dat de info niet gecentraliseerd wordt of niet wordt bijgehouden. Of je kan kiezen tussen camera’s met gezichtsherkenning of infraroodcamera’s die rellen signaleren of aangeven dat iemand wel heel lang rond een auto blijft hangen. Daar moet een politiek debat over gevoerd worden. Maar het is niet zo dat we een afweging maken tussen of privacy of veiligheid. Het is niet het een of het ander.’

Slimme sensoren Steden als Barcelona, Amsterdam, Londen, New York en Helsinki zijn voorlopers, België hinkt helaas achterop. ‘Al zijn onze burgemeesters er zich de laatste maanden wel meer bewust van geworden dat ICT niet alleen iets voor nerds is, maar dat het hen ook kan helpen’, aldus Pieter Ballon. ‘Ook bij ons zijn er nu veelbelovende projecten. Zo heeft Mechelen zijn straatverlichting vervangen door led-verlichting. Door slimme sensoren dimmen die als er geen volk rondloopt, waardoor je minder energie verbruikt. In Kortrijk hebben ze slimme parkeertoepassingen met sensoren die de vrije plaatsen aangeven dicht bij winkels en ook in de gaten houden dat die plaatsen niet langer dan dertig minuten bezet blijven.’

De stad kan ICT gebruiken om problemen op te lossen. Ook Gent, Brussel en Antwerpen sprongen al op de kar. In al die steden lopen verschillende projecten. ‘Alleen blijven het geïsoleerde projecten’, zegt Pieter Ballon. ‘Dat is de typisch Vlaamse, Belgische en Brusselse ziekte. Alles

uuPieter Ballon wil onze steden slimmer maken. ‘In het begin kost dat veel geld, maar op termijn brengt het geld op.’

6

¬ post


VACATURE m/v CM • Projectverantwoordelijke MOB verzekeringen CM • Corporate Program Manager • Stafmedewerker Comp & Ben

UW

GEDACHT

Remgeld

Medische gegevens delen (2)

Mijn vriendin betaalt bij de dokter alleen het remgeld. Volgens de dokter kan hij dat bij haar doen omdat zij van het ziekenfonds een nummer kreeg toegekend. Over welk nummer gaat het en op basis waarvan wordt dat toegekend? ••• Anita Raes

Bij het delen van medische gegevens staat de patiënt vaak buitenspel. Vragen om al je medische verslagen uit te printen of door te sturen, wordt als vervelend en tijdrovend beschouwd of is niet mogelijk. Ik kan dat begrijpen. Een hulpverlener houdt er immers geen drukkerij op na of is zelf geen ITspecialist. Zijn of haar taak is hulp verlenen. Ik pleit er daarom voor dat de patiënt dezelfde toegang krijgt tot zijn medische gegevens als zorgverleners. ••• Roland Soenens

• Stafmedewerker juridisch departement • Educatief medewerker • Software engineer JAVA • Test engineer • ICT Project Manager Voltijds – onbepaalde duur – Schaarbeek

Meer info over deze en andere vacatures op www.cm.be/jobs

Mensen met onder meer een laag inkomen hebben recht op de verhoogde tegemoetkoming. Zij krijgen meer terugbetaald voor gezondheidszorg. Voor hen moet de huisarts de regeling betalende derde toepassen bij een raadpleging. Dan betalen patiënten alleen het remgeld. De rest van het honorarium wordt afgerekend tussen de huisarts en het ziekenfonds. Is het derde cijfer van de code links onder op je gele klever een 1, dan heb je recht op de verhoogde tegemoetkoming.

Medische gegevens delen (1)

ACV • Medewerker loonadministratie (m/v) Voltijds – bepaalde duur (1 jaar) – Brussel

Welzijnszorg vzw • Directeur (m/v) Voltijds – onbepaalde duur – Brussel Meer info: www.welzijnszorg.be

Ik las het artikel over het delen van medische gegevens (Visie nr. 7). Daarin zegt apotheker Tamara Polet dat het de patiënt is die bewust moet kiezen om zijn medische gegevens al of niet te delen. Ik ben het daar volledig mee eens. Meestal vraagt de dokter of een andere zorgverstrekker bij een bezoek je eID en registreert die je toestemming zonder dat je als patiënt weet waarover het gaat. Kan mijn globaal medisch dossier bij de huisarts nu nog verlengd worden zonder dat ik mijn toestemming geef tot het delen van mijn medisch dossier? Indien ik wel mijn gegevens laat delen, kan ik dan weten wie mijn gegevens heeft ingekeken? ••• Naam en adres bekend bij de redactie Pas nadat de zorgverlener je voldoende heeft ingelicht over het uitwisselen van medische gegevens, kun je je toestemming daartoe geven. Ook CM informeert je daarover. Je kunt je arts vragen je globaal medisch dossier (GMD) te beheren zonder je toestemming te geven om medische gegevens te delen. Heb je in een kalenderjaar de huisarts geconsulteerd, dan wordt je GMD automatisch verlengd. Voor sommige medische gegevens kun je als patiënt al nagaan welke zorgverleners ze inkeken.

Als patiënt heb je het recht om je dossier volledig of deels in te kijken. Je hebt ook recht op een kopie. Je zorgverlener kan je de inzage van gegevens weigeren als hij vindt dat ze een ernstig gevaar voor je gezondheid vormen. Maar die weigering is tijdelijk. Een andere zorgverlener die jij kiest, mag je dossier wel inkijken. Hoe je als patiënt het best toegang krijgt tot je elektronisch dossier, wordt nog verder uitgewerkt. Je kunt nu al online toegang krijgen tot een deel van je gezondheidsgegevens, als je huisarts of behandelende arts ze openstelt. Spreek hierover met je arts. Via Vitalink kun je al zonder toestemming van een arts gegevens zoals vaccinaties en medicatieschema bekijken.

Medische gegevens delen (3) Het is mogelijk dat je als patiënt vragen hebt bij de gestelde diagnose. Dan kun je een andere arts raadplegen voor een tweede opinie. Ik vraag mij af of hij zijn onderzoek dan nog grondig doet en zich niet alleen baseert op eerdere resultaten die hij kan inkijken. ••• Guido Van Eylen, Bredene Het is in het belang van de patiënt dat zorgverleners medische gegevens uitwisselen. Ze kunnen je beter behandelen als ze samenwerken en je medische voorgeschiedenis kennen. Het voorkomt dat dezelfde onderzoeken gebeuren.

Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar [email protected]. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

GECITEERD Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts een citaat. citaat-224&_citaat-224&.qxd 22-12-15 13:58 Pagina 1

1. Keet; 2. roofdier; 3. sporenplant; 4.knaagdier; 5. bedeesd; 6. schrijfbehoefte; 7. Europese hoofdstad; 8. genoeg!; 9. blaasinstrument; 10. overdreven voorliefde; 11. zoogdier;12. deugdzaam; 13. Duitse componist; 14. god van de liefde. Citaat-224

1

@ Corsendonk De Linde Begeleid fietsarrangement van maandag 06/06/2016 tot donderdag 09/06/2016 Prijs per volwassene: € 195,00 3x overnachting in half pension van maandag avondmaal tot donderdag ontbijt, welkomstaperitief, 2 fietstochten begeleid door onze streekkenner: dag 1, fietstocht doorheen Kasterlee en Geel / dag 2: fietstocht doorheen Retie, Mol, Balen en Dessel

Vayamundo Oostende zon, zee en strand... genieten maar! De nummer 1 vakantieclub op de zeedijk met een waaier aan ontspanningsmogelijkheden en gastronomie! Appartementen en kamers met vanaf zicht op ZEE! ,50 5 restaurants, per persoon sauna, wellness per nacht en zwembad. met ontbijt

Kasteelstraat 67, 2470 Retie E: [email protected] T: 014 38 99 80

€ 45

B E A R E A K N

2

P A G N T O E R

3

V E A D R E D N

4 M A

I

R M E O T

5

B N

L

A O D A E

6

P A R P

I

V E R

7

P O R E A A R G

8

T

9

B E U G T

B N A S

10 M A

L

N

I

I

T

A

E A

L

L

E E

11 B K O E N IJ V N 12 B E R A

L

A E

F

13 B R N A H U M S 14 C

I

U P

T

I

D O

Oplossing citaat: “Een goed dienaar voert niet alle bevelen uit..“ (W.Shakespeare)

Citaat 224

Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving.

@ Corsendonk Sol Cress Petanque weekend van vrijdag 10/06/2016 tot zondag 12/06/2016 Prijs per volwassene: € 157,00 Welkomstaperitief, 2x overnachting in vol pension van maandag avondmaal tot zondag lunch, warm i.p.v. koud middagmaal op zondag, petanque onder begeleiding van een ervaren animator, avondanimatie in de bar Spaloumont 5, 4900 Spa E: [email protected] T: 087 77 23 53

Vayamundo Houffalize een actieve trip naar de ardennen!

4+1 PROMO! 1 nacht gratis vanaf 4 nachten

@ Corsendonk Viane Culinair weekend “Proef Turnhout” van vrijdag 03/06/2016 tot zondag 05/06/2016 Prijs per volwassene: € 198,50 2x overnachting inclusief uitgebreid ontbijtbuffet, culinair 3-gangendiner op vrijdagavond, incl. aperitief, huiswijnen & waters , culinaire stadswandeling “Lekker Turnhout” met gids op zaterdag, avondmaal in buffetvorm op zaterdagavond, excl. dranken Korte Vianenstraat 2, 2300 Turnhout E: [email protected] T: 014 88 96 00

vanaf

€ 143,50 per persoon in halfpension

Happy Family Summer Holiday Zomer: 01/07 tot 26/08/16 Kies zelf je aantal nachten in halfpension in combinatie met leuke activiteiten en animatie, voor groot en klein. Maak zeker gebruik van onze nieuwe wellnessfloor, fitness en buitenspeeltuin!

078 156 100

Alle info en reservaties: [email protected] www.vayamundo.be | facebook.com/vayamundo.be

¬ hoe gaat het met u?


7

Lezers testen uit

Wie haalt 10 000 stappen? 10 000 stappen per dag. Dat moeten we volgens onderzoek halen om voldoende te bewegen. Zes lezers gingen de uitdaging aan en trokken twee weken op pad met een stappenteller.

Julie Van Boven (24), Maarkedal

4 000 stappen per dag ‘Ik word geremd door mijn ziekte MS, waardoor ik ook mijn job heb moeten opgeven. Maar ik ben een spor t ieve vrouw. Ik ga vaak f ietsen, zwemmen en fitnessen. Met de stappenteller ben ik meer op wandelen gaan letten, wat minder evident is. Ik gebruik mijn wandelstokken en kan zo wel enkele kilometers aan. Door de MS heb ik niet elke dag een grote afstand kunnen afleggen maar ik merk wel dat er tussen de eerste en de tweede week progressie te zien is. Op mijn topdag haalde ik 5 600 stappen, wat best wel veel is voor iemand met MS. Ik blijf de stappenteller voorlopig dragen want ik haal er positieve energie uit en het motiveert me enorm. Ik ben benieuwd hoe ver ik nog zal komen.’

16 000 stappen per dag ‘Bijna niet te geloven dat het werk op de boerderij elke dag zoveel stappen oplevert. Ik begin ’s morgens iets na 6 uur te werken. De koeien melken is het eerste wat moet gebeuren. Om de dieren te verzamelen, loop ik al veel over en weer. Na het melken, veeg ik de voedergangen van alle stallen. Als we om 8.30 uur ontbijten, heb ik al zo’n 3 000 stappen gezet. In de voormiddag voeder ik de dieren. Zo’n 260 in totaal, dat neemt wat tijd in beslag. Na de middag controleren en repareren we deze tijd van het jaar de omheining van de weiden. Daarvoor stap ik heel wat af. Sommige dagen kom ik zelfs aan 20 000 stappen. In mijn vrije tijd kies ik voor een rustige hobby. Beweging genoeg in mijn beroepsleven. Het gras afrijden, drijft het aantal stappen ook al aardig op. Dat heeft de stappenteller mij geleerd.’

Daniël Rys

Carine Bauwens (53), Turnhout

David Stockman

tekst: Martine Creve en Thomas Rosseel

6 000 stappen per dag ‘Ik wist op voorhand niet wat het resultaat zou worden, maar ik vond het wel erg leuk om elke dag op te volgen hoeveel ik zou halen. Op schooldagen is het aantal veel lager dan tijdens vakantiedagen. Op een hele dag in de klas waarop ik ‘s avonds nog huiswerk moet maken, haal ik slechts 4 000 stappen. Veel kan ik daar niet aan doen. Ik zit op de tuinbouwschool en op de dag dat ik twee uur praktijk had, haalde ik wel meer dan 12 000 stappen. Die avond ging ik ook nog eens turnen. Ik ga de stappenteller zeker niet meteen aan de kant leggen. Ik ben gemotiveerd om meer te bewegen en ik merk dat vrienden en familie het ook willen proberen.’

2 700 stappen per dag ‘Ik ben elke dag bezig, maar ik ben ervan geschrokken dat ik zo weinig stappen zet. Ik werk veel in de tuin. Dan ben ik wel actief maar ik verplaats mij niet veel. Als ik met de trein op uitstap ga, kom ik aan een veel hoger resultaat (7 000). Het aantal stappen varieert elke dag sterk. Stilzitten is niet aan mij besteed. Ik sta vroeg op en begin dan met een kwartiertje yoga. Als het goed weer is, werk ik in de tuin. Na de middag doe ik een kort dutje. Naar de stad ga ik meestal te voet. Een keer in de week ga ik zwemmen met een seniorenclub en iedere maand doe ik een wandeling met Okra. Ik volg ook yogales. Op een feestje zet ik nog graag een danspasje. Bewegen heb ik altijd graag gedaan. Als kind vond ik de turnles het leukst.’

Zet de stap naar meer stappen

Jelle Sanders (29), Dadizele

Van 30 april tot 28 mei loopt de actiemaand 10 000 stappen. Je ku nt dan meedoen met de 10-stappenclash, een stappencompetitie tussen Vlaamse steden en gemeenten.

9 000 stappen per dag ‘Ik dacht al dat ik rond het gemiddelde zou schommelen. Ik werk in het opvangcentrum voor asielzoekers in Poelkapelle. Als ik moet werken, beweeg ik genoeg, zo blijkt uit de stappenteller, maar in het weekend zie ik het aantal stappen drastisch dalen. Dan haal ik maar 4 à 5 000 stappen. We zijn wel een dag naar zee geweest en dat was een topdag: 13 000 stappen. Ik let er nu wel op om wat meer te gaan stappen. De supermarkt is niet ver, maar toch ging ik steeds met de wagen. Ik ga nu vaker te voet. Ik zal de stappenteller nog even gebruiken. Ik sport niet regelmatig maar het motiveert me om wat op mijn beweging te letten.’

✔✔www.10000stappen.be

Thuiszorgwinkel ondersteunt het initiatief. Je kunt er een voordelige Omron-stappenteller kopen als motivatie om meer te bewegen. Adressen vind je op de website.

✔✔www.thuiszorgwinkel.be

5 000 stappen per dag ‘Ik heb een administratieve job en zou gemakkelijk acht uur stil kunnen zitten. Maar dat doe ik niet. Ik ga regelmatig water halen, loop meerdere keren naar het toilet en ga ’s middags elders eten. Onder invloed van de stappenteller, neem ik nu meer de trap. Ik doe meer moeite om aan voldoende stappen te geraken. Eens ik van het werk thuiskom, gaat dat vanzelf. Ik heb vier kinderen tussen 8 maanden en 6 jaar. Voor het huishoudelijk werk sta ik veel recht en zet ik kleine stappen. Ik had niet verwacht dat mij dat toch ook snel 1 000 stappen oplevert. Ik heb beweging nodig. De tijd ontbreekt om zelf te sporten. Ik ben onlangs wel nog gaan joggen met een buggy voor mij. Als ik de oudste van de turnles ga halen, kriebelt het altijd om ook eens op de trampoline te springen.’

Lieven Van Assche

Lies Glorieux (36), Ijzendijke

Stefaan Beel

Lieven Van Assche

Inanna Neyskens (13), Wetteren

Compagnie Gagarine

Leonie Langendries (90), Kessel-Lo

✔✔Meer ervaringen op www.cm.be/indekijker

SPOTOP

Slaapmedicatie ondermijnt gezondheid

‘Voor Georges is niets te veel’ ‘Georges is bijna 80 jaar, toch is niets hem te veel. Hij zet zich al meer dan 25 jaar in voor kansarmen en daklozen in de Sint-Antoniuskring in Gent. Elke donderdagnamiddag helpt hij mensen die nood hebben aan kleding, huisraad, voeding of gewoon een luisterend oor en wat goede raad. En daar stopt het niet. Ook daarbuiten helpt hij waar hij kan. Hij haalt mensen af aan de gevangenis, zorgt voor vervoer naar het ziekenhuis. Soms brengt hij kledij rond, of helpt hij mee zoeken naar een oplossing bij plotse problemen. Zo heeft hij al eens een zwanger tienermeisje kunnen begeleiden naar hulp, net als iemand die uit het leven wilde stappen.’ ‘Mensen noemen hem wel eens meneer pastoor. Hij straalt rust, warmte en goedheid uit, hij is empathisch en kan mensen weer moed geven. Als hij door ziekte eens afwezig is vragen onze bezoekers steeds naar hem. Ze weten dat ze op hem kunnen rekenen.’ Wil jij iemand bijzonder nomineren? Stuur je verhaal naar [email protected] en maak kans op twee filmtickets.

zoek en

win

‘Zonder pillen voel ik mij veel Steeds meer slaappillen nemen en nog niet kunnen slapen, het overkwam radiopresentator Kris Baert (61). Een andere job en een intensieve slaaptraining hielpen hem uit het dal. ‘Ik slaap nu veel beter en voel mij ook overdag een ander mens.’

I

n de jaren negentig gaat het Kris Baert voor de wind: hij kan aan de slag bij Radio 2, een job waar hij al sinds zijn kinderjaren van droomt. Maar ’s nachts vergaat het hem minder goed. De molen in zijn hoofd blijft draaien en hij kan de slaap niet vatten. Wanneer zijn vader overlijdt, schrijft de huisarts hem een slaappil voor. Voor hij het weet, is hij eraan verknocht. Eén slaaptablet worden er twee, daarna drie. En slapen doet hij nauwelijks, ondanks de pillen.

Wanneer besefte je dat het fout ging? Kris Baert: ‘Na een kleine tien jaar ben ik op een dag gewoonweg ingestort. Ik voelde mij alsof ik drie marathons na elkaar had gelopen. Ik had aanhoudende hoofdpijn en zag troebel. Ik was op. Ik kreeg drie maanden ziekteverlof en besloot na een paar weken om mijn werk op te geven. Herbeginnen bij de radio was geen optie, ik wist dat ik toch in dezelfde val zou lopen. Een paar maanden later vond ik werk als leraar Nederlands voor anderstaligen. Een job die een pak minder stress opleverde.’ Waren je slaapproblemen daarmee ook opgelost? ‘Nee, slapen bleef moeilijk. Bij toeval vroeg

Guy Puttemans

Lieven Van Assche

Véronique de Clippele zet Georges Delbeke in de kijker


uuKris Baert: ‘Door slaappillen ben ik tien jaar van mijn leven verloren.’ het tv-programma Ook getest op mensen in die periode of ik een slaapcursus wilde uitproberen. Aanvankelijk zag ik het niet zitten, ik dacht dat ik in het ziekenhuis zou moeten slapen met allemaal draadjes en kabels aan mijn lijf. Maar het bleek gewoon een cursus van drie uur per week te

zijn. Dus waagde ik mijn kans. Ik had toch niets te verliezen.’ Na de slaapcursus sliep je beter? ‘Het effect van de slaapcursus was onwaarschijnlijk. Op een heel gecontroleerde manier bouwde ik de slaappillen af, terwijl ik

HUIS dOKTER

Speur je in Visie mee naar het antwoord?

Wat als je je benen niet stil kunt houden?

Tip Windt zich op over te veel calorieën

Door rusteloze benen krijg je ’s avonds en ’s nachts de onweerstaanbare drang om je benen te bewegen. Een goede behandeling is er niet, maar door je levensstijl aan te passen kun je de klachten soms wat verminderen.

daardoor moeilijk. Als je slaapt, maken je benen vaak schokkende bewegingen. Op zich kunnen rusteloze benen geen kwaad, maar door de verstoorde slaap kun je wel vermoeid en prikkelbaar raken.

Wat is het?

Wat zijn de oorzaken?

Door het rusteloze-benen-syndroom voel je onrust in je benen waardoor je ze niet stil kunt houden. Dat vervelende gevoel komt op tijdens periodes van rust, vooral ’s avonds voor het inslapen en ‘s nachts. Tot 5 procent van de mensen heeft er last van. Gemiddeld beginnen de klachten rond de leeftijd van 27 jaar en nemen ze toe met het ouder worden, maar ook kinderen hebben soms rusteloze benen. Bij vrouwen komt het syndroom tweemaal meer voor dan bij mannen.

Meestal blijft de oorzaak onduidelijk, maar erfelijkheid speelt vaak een rol. Ook geneesmiddelen en zwangerschap kunnen rusteloze benen uitlokken. Na de bevalling verdwijnen de klachten vrijwel altijd. Soms komen rusteloze benen voor in combinatie met een andere aandoening zoals ijzertekort, nierfalen, reuma of diabetes. Roken, alcohol, koffie, overgewicht en te weinig beweging doen de klachten toenemen.

Oplossing

K Stuur je antwoord voor 30 april op een gele briefkaart naar Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar [email protected]. Vermeld welke prijs je wenst: het boek ‘De wetten van de geneeskunde’ van Mukherjee Siddharta (over historische feiten, medische wonderen en eurekamomenten die mensen buiten de medische praktijk nauwelijks te zien krijgen), uitg. Davidsfonds of het boek ‘Het geheim van mijn man’ van Liane Moriarty (Cecilia vindt bij toeval een brief van haar man die ze pas mag openen na zijn dood), uitg. wpg. Uit de juiste inzendingen worden vijf winnaars geloot. Oplossing Visie nr. 7 Hoofdpijn Winnaars Eddy Salembier (Mesen) Marleen Truyen (Malle) Annick Vanderstraeten (Sint Gillis) Wendy Verstreken (Herselt) Leona Vervaet (Lokeren)

Wat zijn de symptomen? Je benen tintelen, jeuken, voelen branderig aan of doen pijn. Soms krijg je krampen. Door te bewegen verminderen de klachten even. Maar snel keert het vervelende gevoel terug en heb je weer de aandrang om je benen te bewegen. Inslapen en doorslapen worden

Wat kun je eraan doen? Vaak kun je zelf niets doen tegen rusteloze benen. Door te stoppen met roken en ’s avonds geen koffie te drinken, kun je de klachten wel verminderen. Drink verder niet meer dan twee glazen alcohol per dag, liefst niet dagelijks. Voldoende bewegen helpt ook, maar sport niet vlak voor het slapengaan.

Wanneer ga je naar de dokter? Raadpleeg je huisarts als je door de rusteloze benen te moe wordt om normaal te functioneren. Hij zal samen met jou op zoek gaan naar de oorzaak en die proberen aan te pakken. Zo kan het bijvoorbeeld nodig zijn om je geneesmiddelengebruik aan te passen of te stoppen. Voor rusteloze benen zelf is er geen goede behandeling. Er zijn wel geneesmiddelen, maar die helpen amper en hebben veel bijwerkingen. Elise Rummens preventie-arts CM

www.cm.be/

Stefan Dewickere

8




de

beter’

Halt aan alcohol

Kris Baert, radiopresentator

Je beseft nu pas wat slaappillen met je deden? ‘Absoluut. Ik was altijd moe en getroebleerd. Als mijn kinderen iets vertelden, was ik nauwelijks bij de zaak, en als ik plots rechtstond, duizelde het voor mijn ogen. Ik ben nooit effectief gevallen, maar ik voelde wel dat mijn evenwicht heel wankel was, zeker ’s nachts.’ Het verschil met nu is groot? ‘Nu ben ik veel scherper en alerter. Ik ben weer mee en kan na een gesprek heel precies vertellen wat er gezegd is. Ik voel me ook een pak fitter en heb meer zin om dingen te ondernemen. Ik sta regelmatig op de loopband of ga mountainbiken, zodat ik me ’s avonds gezond moe voel. Ik ben een ander mens geworden. Eigenlijk had ik het nooit zo ver mogen laten komen. Door die slaappillen ben ik tien jaar van mijn leven verloren.’

Bijna duizend zeventienjarigen belandden in 2014 op spoed nadat ze te veel alcohol dronken. Dat zijn er liefst twintig per week, zo blijkt uit een studie van het Intermutualistisch Agentschap (IMA). Het zijn cijfers die doen duizelen.

Nele Verheye

✔✔www.cm.be/valpreventie

www.valpreventie.be In de avondvoorstelling Hoe slapen weer een zaligheid werd vertelt Kris Baert zijn verhaal met muzikale ondersteuning. Data op www.cm.be/agenda.

De Week van de Valpreventie loopt tot en met 24 april en staat in het teken van slaapmedicatie. Want oudere mensen die slaapmiddelen nemen, lopen twee keer meer risico om te vallen. Wil je slaapmedicatie afbouwen, vraag dan raad aan je huisarts. Bij een slaaptraining in groep (cognitieve gedragstherapie voor insomnia) betaalt CM de helft van de kostprijs terug, met een maximum van 150 euro.

kers gerelateerd met alcohol. In regio’s waar binge drinking een probleem is, komt er bijvoorbeeld meer lever-, pancreas- en slokdarmkanker voor, maar ook meer gevallen van kanker aan hoofd en hals.

Want alcoholmisbruik op jonge leeftijd is helemaal niet onschuldig. Wie dronken is, riskeert niet alleen dingen te doen waar hij de volgende dag spijt van heeft. Te veel drinken kan ook de gezondheid van jongeren ernstige schade toebrengen.

Eigenlijk is het paradoxaal. Jongeren weten vaak dat alcoholmisbruik slecht is voor de gezondheid, maar toch zijn er jaar na jaar meer die met een alcoholintoxicatie in het ziekenhuis belanden. Hoe goed bedoeld ook, de sensibilisering mist duidelijk zijn effect. Willen we het probleem echt een halt toeroepen, dan is er meer nodig.

Zo kan alcoholmisbruik op jonge leeftijd tot onomkeerbare hersenschade leiden met zwakkere studieresultaten en minder kansen op de arbeidsmarkt als gevolg. Jongeren die vroeg beginnen te drinken, gaan later ook meer alcohol gebruiken.

De cijfers bij de vijftienjarigen kunnen ons daarbij inspireren. Bij die leeftijdscategorie is het aantal gevallen van alcoholmisbruik, tegen de trend, in, gedaald. Niet toevallig is enkele jaren geleden een verbod ingesteld om alcohol te verkopen aan jongeren onder zestien jaar.

De geografische spreiding van alcoholintoxicatie bij jongeren komt pijnlijk overeen met het voorkomen van kan-

Willen we het tij keren, dan is er volgens het Vlaams Expertisecentrum VAD nood aan een uitbreiding van het verbod op de verkoop van alcohol naar achttien jaar. Zo uitzonderlijk zou dat trouwens niet zijn. Van de 28 EU-landen zijn er vandaag maar 8 waar de leeftijdsgrens niet op achttien jaar ligt. België is er jammer genoeg een van. Luc Van Gorp, Voorzitter CM

www.facebook.com/CMziekenfonds

Heb je raad voor mensen in dezelfde situatie? ‘Stop met slaappillen. Dat zeg ik tegen iedereen, ook wie er maar een halfje neemt per nacht. Het heeft zoveel invloed op je lichaam. Maar stop er niet zomaar mee. Stoppen met roken lukt misschien nog wel op je eentje, maar stoppen met slaappillen, daar heb je echt hulp bij nodig. Vraag raad aan je huisarts, die weet hoe je zoiets kunt aanpakken. En denk zeker niet dat het al te laat is. Zelfs op latere leeftijd kan het nog heel nuttig zijn om te stoppen met slaappillen. Je zult je veel beter voelen.’

www.twitter.com/CMziekenfonds

Stop met slaappillen, het heeft zoveel invloed op je lichaam.

VOORZET

Stefan Dewickere

geleidelijk aan weer een normaal slaappatroon opbouwde. En ongelooflijk maar waar: het lukte. 15 april 2009 is een datum die ik nooit zal vergeten: op die dag sliep ik voor het eerst in 10 jaar zonder slaaptabletten. En ik sliep door, zonder problemen. Sindsdien heb ik nooit meer een slaappil aangeraakt.’

9

Voortaan ook digitale aangifte

Wat te doen na een ongeval?

Een ongeluk komt nooit alleen. Maar hoe geef je een ongeval aan bij je ziekenfonds? Pieter toont ons de weg.

ongeval. Het geleden loonverlies moet worden vergoed door de arbeidsongevallenverzekering en de overige kosten, die CM niet terugbetaalt, worden ook volledig op zijn rekening gestort. De uitkeringen en kosten die CM al bij wijze van voorschot aan Pieter betaald had, worden wel eerst door de arbeidsongevallenverzekeraar terugbetaald.

Pieter (26) werkt bij houtbewerkerij Pinokkio. Hij wil die vrijdagmiddag voor het weekend nog snel een laatste nachtkastje afwerken, maar dan loopt het fout. Pieter verliest zijn evenwicht en belandt met zijn hand op een cirkelzaag. Een duidelijk geval van een arbeidsongeval.

Thomas Rosseel

1. Verzorging Pieter wordt afgevoerd naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis. Een geluk bij een ongeluk: na een spoedoperatie kunnen de artsen zijn hand en vingers redden. Pieter mag na enkele weken het ziekenhuis verlaten om thuis te herstellen. Hij is meerdere maanden arbeidsongeschikt. Bovendien wacht er hem een berg papierwerk.

2. Verzekering Pieters familie verwittigt meteen na het ongeval de baas van Pinokkio. Die stapt op zijn beurt naar de arbeidsongevallenverzekeraar van het bedrijf. De expert start een onderzoek naar de omstandigheden van het onge-

Minder papierwerk, bij CM kun je een aangifte online doen val. Zolang de arbeidsongevallenverzekeraar niet de nodige informatie heeft om te kunnen beslissen of het wel degelijk om een arbeidsongeval gaat, wordt er door hen niets terugbetaald. De medische kosten stapelen zich op. Als klap op de vuurpijl is Pieter meerdere maanden arbeidsongeschikt. Alleen de eerste veertien dagen krijgt hij een gewaarborgd loon van de werkgever.

3. CM Pieter is aangesloten bij CM. Hij kan er, in afwachting van de beslissing van de verzekeraar, zijn facturen indienen. De kosten voor zijn behandeling krijgt hij voor een groot stuk terugbetaald. Bij wijze van voorschot ontvangt Pieter ook een uitkering voor het loonverlies. Na enkele weken wordt Pieters ongeval erkend als arbeids-

Er zijn nog andere soorten ongevallen mogelijk in het dagelijkse leven. Bij CM proberen we de pijn zoveel mogelijk te verzachten en het papierwerk te verlichten. Zo kun je sinds kort online je aangifte van ongeval doen. Meer informatie vind je terug op www.cm.be/ongeval.

10



Steeds meer jongeren op spoed na alcoholmisbruik

Inhaalvaccinatie tegen mazelen Mazelen is een heel besmettelijke infectieziekte waarbij ernstige complicaties kunnen optreden. Twee vaccinaties bieden je levenslange bescherming. Als je tussen 20 en 45 bent, dan heb je de ziekte wellicht nooit doorgemaakt en kreeg je geen of slechts één dosis van het vaccin toegediend. Dan ga je het best bij je huisarts langs om je te laten vaccineren. Als je onder de 45 bent, kunnen huisartsen en arbeidskundige diensten tot eind 2016 het vaccin gratis voor jou bestellen via Vaccinnet. Om het vaccin toe te dienen, betaal je wel een raadpleging. De Vlaamse overheid werkt zo mee om mazelen de wereld uit te helpen.

✔✔www.vaccinatieweek.be

Zomerpret in Massembre Van 16 juli tot 10 augustus heeft Massembre ook dit jaar een speciaal zomerarrangement voor families en groepen in comfortabele gezinskamers. Kies zelf het aantal nachten. Elke dag reiken animatoren toffe activiteiten aan, zoals wandelen met ezels, bezoek zoölogisch park, kampen bouwen en het kinderhoogteparcours. Met wandelgidsen verken je de natuur en de omgeving. In juli en augustus valt er heel wat te beleven. Zo kun je concerten meemaken en sporten op een kunststrand. Je kunt ook een artisanale markt bezoeken, meedoen met een visvangstwedstrijd of het grote vuurwerk bewonderen vanop de oevers van de Maas.

In 2014 belandden elke week 47 jongeren tussen 12 en 17 jaar op spoed door alcoholmisbruik. Voor het eerst zelfs meer meisjes dan jongens. Dat blijkt uit cijfers van het Intermutualistisch Agentschap. ‘Bingedrinken piekt vooral bij 17-jarigen’, waarschuwt kinderarts Jozef De Dooy (UZA). Katrien (18): ‘Je hebt geen alcohol nodig om plezier te maken.’

M

instens vier glazen alcohol op t wee uu r voor een vrouw, minstens zes voor een man. Dat is bingedrinking volgens de Vereniging voor Alcohol en andere Drugproblemen (VAD). Wie te veel drinkt, riskeert een alcoholintoxicatie en kan op spoed belanden. Dat gebeurt steeds vaker bij jongeren tussen 12 en 17. ‘Meisjes hebben jongens intussen bijgebeend. Vooral 17-jarigen drinken stevig door’, aldus Jozef De Dooy, kinderarts op de afdeling intensieve zorg van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. Samen met collega-kinderartsen, de Universiteit Antwerpen en de mutualiteiten trekt hij aan de alarmbel.

Onherstelbare hersenschade De Dooy: ‘We zien op onze spoeddiensten en afdelingen intensieve zorg steeds vaker jongeren die op korte tijd zoveel gedronken hebben, dat ze dringend medische zorg nodig hebben. Dat is verontrustend. Een alcoholintoxicatie kan tot onherstelbare hersenschade leiden. Je kunt je minder goed concentreren, behaalt zwakkere resultaten op school, je hebt minder controle over je emoties en impulsen. Bovendien hebben jongeren die vroeg beginnen drinken meer kans op alcoholproblemen later. En ze lopen meer risico op alcohol-gerelateerde kankers. Toch beseffen niet alle jon-

Lieven Van Assche

knipsels

‘Durf nee te zeggen’

uuKatrien (18): ‘Nee zeggen is ok. Drink niet om erbij te horen. Dan ga je al snel te ver.’ geren dat overmatig drinken niet ok is. We moeten intensiever samenwerken met ouders en huisartsen om hen op langere termijn te begeleiden.’

Groepsdruk ‘De cijfers verrassen me niet’, zegt Katrien. Als 18-jarige staat ze tussen de jongeren

van vandaag. ‘Ik merk dat 15- of 16-jarigen die net mogen uitgaan hun grenzen nog niet kennen en drinken om niet onder te doen voor vrienden. Aan alcohol geraken is niet moeilijk. Je leeftijd wordt amper gecontroleerd. Of je krijgt een drankje via oudere vrienden.’ Ook het feit dat meisjes de jongens bijbenen, verrast niet. ‘Ik denk dat

✔✔[email protected]

Oekkie - en Babymoonverwenvakanties

Palliatieve patiënten

Kinderen tot 6 jaar logeren gratis tijdens de Oekkieperiodes in St. Moritz. We toveren het hotel dan om in een echt kinderparadijs met clubs, lekkere kindermaaltijden, leuke kindershows … alles wordt voorzien voor je prinsje/prinsesje.

Van alle patiënten in ziekenhuizen heeft 19 procent palliatieve zorg nodig. Dat geldt ook voor 13 procent van de bewoners in een woonzorgcentrum en voor 4 procent van de patiënten die gevolgd worden door huisartsen, als je de zorgnood als criterium neemt. Dat blijkt uit een onderzoek van UCL in samenwerking met de palliatieve sector bij 123 682 Belgen met een medische of kwetsbare conditie. De onderzoekers keken naar de zorgnood en niet naar de nog te verwachten levensduur. Tot nu toe was de levensverwachting – nog hooguit drie maanden te leven – het criterium voor palliatieve zorg. Eerder is aangetoond dat de levensverwachting vaak wordt overschat. Daardoor krijgen stervenden niet of te laat palliatieve zorg en ondergaan ze te lang intensieve behandelingen.

Zwanger? Je logeert als zwangere vrouw één periode gratis in een Intersoc-hotel en geniet met je partner van rust en tijd voor elkaar. Tijdens onze babymoonweken staat bovendien alles in het teken van je bolle buik. Periode en prijs in volpension voor een volwassene: za 11 tot ma 20 juni of wo 31 augustus tot vr 09 september voor 747 euro. Meer informatie via 070 233 119 of www.intersoc.be.

Intersoc-werkvakanties

Intersoc Vacatures – Kok/hulpkok in Zwitserland Altijd al gedroomd van een job in het buitenland? Intersoc biedt je de kans om deze zomer gedurende 4 maanden te werken in de keuken van één van onze familiehotels in Zwitserland. Wat zijn de vereisten? een koksdiploma, minstens 2 jaar ervaring in de keuken, beschikbaar van juni tot en met september en gemotiveerd om te werken in team. Interesse? Mail je cv en motivatiebrief dan snel door naar [email protected].

Visie_22-04_Babymoon_Oekkie_v3.indd 1

19/04/2016 9:10:59



HELPENDE

11

HANDEN

Rosette zorgt elke week voor kankerpatiënten

Daniël Rys

Overmatig alcoholgebruik kan tot onherstelbare hersenschade leiden. Jozef De Dooy (UZA)

meisjes minder goed tegen alcohol kunnen. Ze kiezen ook sneller voor cocktails. Die gaan makkelijk binnen, maar komen plots hard aan. Ik heb zelf nog geen problemen gehad. Die groepsdruk speelt bij mijn leeftijdsgenoten ook al veel minder. Ik denk dat een open houding van ouders belangrijk is. Alcohol moet bespreekbaar zijn. Mijn ouders verbieden me niet om te drinken, maar leren me dat het belangrijk is je grenzen te kennen. Ook op school liggen kansen voor gesprek.’ Katrien besluit: ‘Jongeren moeten nee leren zeggen. Te veel drinken is niet cool. Drinken om plezier te maken al helemaal niet.’

Eén wordt snel meer ‘Jongeren beseffen te weinig wat alcohol met je kan doen.’ Peter* is een gestabiliseerde alcoholist. Zijn eerste pint dronk hij toen hij 12 was. ‘Na de repetitie van onze fanfare. Kom, drink er ook één! Eén pintje werden er snel meer. Ik ben nooit in het ziekenhuis beland. Maar ik was wel vaak

?!

‘Toen ik zag dat het Zorghuis vrijwilligers zocht, dacht ik meteen: dat is iets voor mij. Ik werk ondertussen al meer dan vier jaar als vrijwilliger bij Zorghuis Oostende. Het Zorghuis werd in 2009 opgericht door Els Cappelle, een alleenstaande moeder die uiteindelijk overleed aan kanker. We vangen in ons appartementje tot drie kankerpatiënten tegelijk op die er tijdens en na hun behandeling vaak alleen voor staan. Let wel, eenmaal bij ons zijn ze geen patiënt meer, maar een gast.’

Op zijn 33ste gooide Peter het roer om. ‘Na de zoveelste ruzie met mijn vrouw besefte ik dat het zo niet verder kon. Sindsdien ga ik elke week naar de bijeenkomsten van Anonieme Alcoholisten (AA) en heb ik geen druppel meer aangeraakt. Ik blijf gaan. Je zou de eerste niet zijn die hervalt zonder dat netwerk. Nazorg en dialoog zijn cruciaal. Ook voor jongeren die nog niet zo’n zwaar traject afgelegd hebben.’

‘We koken voor onze gasten en zorgen dat het er hier piekfijn bij ligt, maar voor mij is het allerbelangrijkste dat de mensen bij ons terecht kunnen om te praten bij een tasje koffie. Ik dwing nooit iemand tot een gesprek. De ene gast heeft daar nu eenmaal meer nood aan dan de andere.’

Je hart openzetten ‘Ik verloor zelf mijn vader en twee broers aan de vreselijke ziekte. Voor mij was het een mogelijkheid om mensen in dezelfde situatie te helpen. Ik doe het dan ook puur uit liefde. Anders hou je dat volgens mij niet vol. Je moet ervoor willen leven en je hart openzetten. Na een tijdje creëer je een band met elkaar. Het is niet gemakkelijk wanneer er iemand overlijdt. Ik kom met de bus en op de rit naar huis probeer ik dat dan een plaats te geven. Eenmaal

Anneleen Vermeire Peter is een schuilnaam.

✔✔www.cm.be/alcohol

www.aavlaanderen.org, 03 239 14 15

✔✔www.cm.be/specialiteiten

1 pak (300 g) Chinese wokgroenten (of fijngesneden prei/wortel/sojascheuten, boontjes, paprika ...) ¬ 1 eetlepel wokolie ¬ 300 g kippengehakt (of scampi’s, in stukken gehakt) ¬ een stukje gember, geraspt ¬ 1 teentje knoflook, fijngesneden ¬ chilipepertje, heel fijn gesneden (of een andere pikante kruiding) ¬ 1 eetlepel sweet chilisaus ¬ sap van 1 limoen ¬ 8 vellen brickdeeg ¬ een handvol munt ¬ een handvol verse koriander ¬ 1 ei, losgeklopt

Tom Swalens

Geneesmiddelen van categorie A dienen voor de behandeling van levensbedreigende aandoeningen zoals kanker. Ze zijn meestal gratis voor de patiënt. Staat er een B op het doosje, dan wordt het geneesmiddel gebruikt voor de behandeling van ernstige aandoeningen die niet meteen levensbedreigend zijn. Het gaat hier bijvoorbeeld om een antibioticum of een middel tegen hoge bloeddruk. Het remgeld voor een gewone verpakking bedraagt maximaal 11,80 euro voor gewoon verzekerden en 7,80 euro voor mensen met de verhoogde tege-

‘Ik denk nog lang niet aan stoppen. Zolang mijn gezondheid het toelaat, doe ik verder. Ik doe het werk met mijn hele hart. Er wordt hier trouwens ook vaak eens gelachen hoor. Dat is gezond.’ Thomas Rosseel

✔✔Een dagopname in Zorghuis

Oostende kost 33 euro, waarvan CM 15 euro per dag (maximaal 28 kalenderdagen per jaar) terugbetaalt. Zorghuis Oostende is steeds op zoek naar nieuwe vrijwilligers. Meer info over Zorghuis Oostende vind je op www.zorghuis.be.

Lenterolletjes (24 stuks)

Voor welke geneesmiddelen betaal ik geen remgeld? moetkoming. Voor grote verpakkingen is dat 14,70 euro en 9,70 euro. De letter C vind je op de zogenaamde comfortgeneesmiddelen zoals slijmoplossers of maagzuurremmers voor kortstondig gebruik. Gewoon verzekerden betalen 14,70 euro remgeld, mensen met de verhoogde tegemoetkoming 9,70 euro. Voor de producten met Cs zoals de griepvaccins is de terugbetaling lager en is er geen plafond op het remgeld. De anticonceptiepil valt onder de categorie Cx. Het remgeld is vrij hoog en is evenmin begrensd. Koop je een merkgeneesmiddel terwijl er een goedkoper alternatief bestaat, dan kan er altijd een supplement gevraagd worden.

thuis moet ik verder met mijn eigen leven.’

SMAKELIJK

Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad.

De letter op de verpakking van geneesmiddelen wijst op de tegemoetkoming die de ziekteverzekering geeft. Staat er geen letter op, dan moet je het geneesmiddel meestal volledig zelf betalen.

uuRosette: ‘Ik kook voor mensen met kanker.’

Bij een tasje koffie

‘Ik schrik niet van de cijfers’, gaat Peter verder. ‘Jongeren zijn nu vrijer, drinken in de week sneller iets. Toch is de evolutie verontrustend. De kans dat je later meer drinkt, is reëel. Jongeren bij onze AA-groep lachen dat vaak weg. Ze komen en gaan. Mogelijk komt het besef nog, als ze meer te verliezen hebben, een gezin, een huis, een job. Nu ik gestopt ben met drinken, leef ik weer. De schulden zijn weg, ik kan weer genieten. Van de liefde, mijn gezin, de natuur. Je hebt geen alcohol nodig om plezier te maken. Plezier zit in wat je doet. Dansen op die fuif. Samenzijn met vrienden. Mijn vrouw en ik dansen soms samen in de keuken. Omdat het fijn is. Dat deden we vroeger nooit.’

*

Violet Corbett Brock

Ze verloor haar vader en twee broers aan kanker. ‘Ik weet wat het is om met kanker geconfronteerd te worden. Ik help onze gasten dan ook puur uit liefde’, zegt Rosette Blomme (69), vrijwilliger bij Zorghuis Oostende.

ziek. Toch dronk ik de volgende keer weer mee.’ Aanvankelijk bleef dat beperkt tot het weekend. ‘Maar op mijn 17de liep het uit de hand. Ik ben vroeg beginnen werken. Als we goed doorwerkten, konden we snel op café. Was het groepsdruk? Ik weet het niet. Ik weet wel dat je sneller zwicht voor alcohol dan je denkt. Tot die alcohol je leven gaat beheersen. Je kunt niet meer zonder, de schulden stapelen zich op, net als de ruzies thuis.’

Om te serveren: Chinese gemsla ¬ extra muntblaadjes ¬ sweet chilisaus verwarm de oven voor op 200 °C ¬ wok de fijngesneden groenten in de hete wokolie ¬ voeg er het kippengehakt aan toe en breng op smaak met gember, look, chilipeper, chilisaus en limoensap ¬ laat wat afkoelen ¬ knip een rond brickblaadje in 3 punten ¬ leg 1 deel voor je met de punt naar boven ¬ leg een eetlepel van de wokmengeling tamelijk onderaan ¬ doe er flink wat munt en koriander bij ¬ rol op van onder naar boven, vouw na 2 keer rollen de zijkanten naar binnen en rol verder ¬ kleef de punt vast met een beetje water ¬ leg de lenterolletjes op een bakmatje ¬ bestrijk ze met ei en bak ze ongeveer 10 minuten bruin in de voorverwarmde oven ¬ wikkel gemblaadjes en munt rond de rolletjes en dip ze in sweet chilisaus

Recept: Lien Willaert Uit het boek ‘Liens Lichte Klassiekers’

12 DE VLOER


Luchtvaart

Hoge salarissen en altijd op vakantie? Klopt niet! Evelyn Deceuninck (42) en Delphine Saive (42) zijn respectievelijk cabine overste en gezagvoerder van een Boeing 737 bij een van de grote Belgische luchtvaartmaatschappijen die zijn naam hier liever niet vermeld zag. In deze sector verloopt het sociaal overleg namelijk moeizaam op dit moment.

Is het moeilijke overleg nog een gevolg van de faillissementen in de sector aan het begin van deze eeuw ? Delphine: ‘Dat heeft zeker een grote impact gehad. De mensen waren toen al blij dat ze werk konden bemachtigen, en aanvaardden jobs aan dumpingprijzen. Er wordt nu nog steeds heel individueel gewerkt. Er zijn zoveel verschillende contracten, gewoon om verdeeldheid te scheppen bij het personeel. En mensen die in die periode een vakbondstaak opnamen, zijn nadien veel moeilijker aan een job geraakt in België.’ Evelyn: ’We zijn een van de weinige luchtvaartmaatschappijen in België waar het goed loopt. Dat zou de mensen toch zekerheid moeten bieden. Maar dat is niet het geval. Mensen hebben nog altijd schrik hun job te verliezen als ze hun mond open doen. Niet veel mensen voelen zich dus geroepen om lid te worden van een vakbond, laat staan om militant te worden.’

grepen in je weekend, en blijft er voor je sociale leven weinig tijd over.’ Evelyn: ‘Er bestaan dan wel wettelijke voorschriften rond werken rusttijden, maar dat zijn de limieten, de uitzonderingen. Bij ons worden die stilaan als de norm gebruikt om onze roosters op te stellen. Dat is niet houdbaar.’ Het beeld dat veel mensen hebben van de piloten en hostessen op het strand is dus fout? Delphine: ‘Ach, het glitter en glamour idee dat we heel hoge salarissen uitbetaald krijgen en altijd op vakantie gaan. Vaak beseffen mensen niet dat wij elk weekend en op feestdagen werken.’ ‘Op lange afstandsvluchten is het zo dat de bemanning niet meteen naar huis terugvliegt. Als vluchten lang duren, moet je verplicht rust nemen. Een andere crew staat dan klaar om met het toestel terug te

Delphine: ‘Je moet als cabine personeel of als piloot zelf flexibel zijn. Maar ook je sociale netwerk moet dat zijn. Je gezin, de kinderopvang, familie en vrienden. Vaak moeten zij zich aanpassen aan jouw ritme.’

vliegen en het eerste team wacht tot een volgende vlucht aankomt. Dan kan het gebeuren dat je een of twee dagen ter plaatse bent.’ Evelyn: ‘Maar wij hebben ervoor gekozen om geen lange afstandsvluchten meer te

En toch zitten jullie na twintig jaar nog altijd in de sector? Evelyn: ‘Ik vertelde al dat ik er per toeval ingerold was. Maar eens je in de luchtvaart werkt, krijgt de kriebel je wel te pakken. Ik studeerde toerisme en dacht in het buitenland te werken. Ik zag in de WIS-computer van de VDAB dat een dochtermaatschappij van Sabena, cabine personeel zocht en besloot toch maar te solliciteren. Ik kon beginnen en doe het dus nog altijd. En met plezier, hoor.’

Wij moeten flexibel zijn, maar ons sociale netwerk moet dat ook zijn. Delphine Saive, gezagvoerder

doen. Dat is een zwaar ritme en we hebben allebei een gezin. Onze job is zo al moeilijk genoeg te combineren met kinderen. Ik ben erg blij dat ik mijn moeder heb die kan inspringen als dat nodig is.’

Delphine: ‘Voor mij was het een droomjob. En dat is het nog steeds. Mijn papa was piloot, mijn mama hostess. Zij zei me vroeger dat ik piloot moest worden, want hostessen moeten veel te hard werken (lacht).’ Amélie Janssens

Werken in de luchtvaart na 22 maart Ook na 22 maart blijven Evelyn en Delphine overtuigd en enthousiast over hun job. Toch heeft de aanslag op Zaventem een diepe indruk nagelaten. Of hun job er nu en in de toekomst anders zal uitzien, vroegen we hen.

Maar er is dus wel wat vakbondswerk te doen? Evelyn: ‘Toen ons bedrijf startte, begonnen we met een statuut waar nog niets onderhandeld was. Tot nu toe hebben we nog steeds geen enkele cao kunnen afsluiten. Ik ben nu al tien jaar afgevaardigde en pas nu heb ik het gevoel dat we als vakbond aanvaard worden en dat we kunnen praten. We proberen nu enkele problemen aan te pakken. Zo vragen we meer stabiliteit in de uurroosters, zodat er veel minder lastminute wijzigingen gebeuren. Want dat is erg moeilijk voor je hele planning.’

‘Ik denk niet dat onze job zelf zal veranderen’, zegt Delphine. ‘Maar misschien worden er opnieuw extra veiligheidsmaatregelen genomen. Door de jaren heen zijn die al versterkt en verbeterd. De aanslagen vonden deze keer plaats in de niet beveiligde zone en niet op een vliegtuig. De analyse van de feiten zal uitmaken of de veiligheidsmaatregelen ook voor niet beveiligde zones zullen gelden.’

Mensen hebben nog altijd schrik hun job te verliezen als ze hun mond open doen.

Delphine: ‘We zijn er ons natuurlijk van bewust dat we in een sector werken waarin je flexibiliteit moet tonen. Maar onze roosters worden soms drastisch omgegooid. Dat je ’s nachts moet werken, terwijl je eerst ‘s ochtends moest werken. Dat is organisatorisch niet leuk, maar je geraakt ook vermoeid. Vroeger kreeg je meer tijd om te recupereren. Nu zit dat allemaal be-

Wouter Van Vooren

Evelyn Deceuninck, cabine-overste

uuDelphine (links) en Evelyn (rechts) op de luchthaven.

‘We kunnen niet uitsluiten dat er nog aanslagen plaatsvinden’, zegt Evelyn. ‘Maar dit kan evengoed in een shoppingcenter, treinstation of elders. Ik vrees dat we daarmee moeten leren leven. In de luchtvaart werken we in een extra beveiligde omgeving en worden we ook getraind om met bepaalde situaties om te gaan. Die 22ste maart hebben we vooral elkaar getroost.’

13


‘Vooral werkgevers profiteren van personeel dat meer uren klopt’ In het begrotingsakkoord van de federale regering werd onder meer een grotere flexibiliteit van de werkweek opgenomen. ‘Deze regering beukt in op ons gezinsleven’, klinkt het bij ACV.

deld. En werden zekerheden en compensaties ingebouwd voor de werknemers. Nu wordt de maatregel opgelegd en is er geen ruimte voor sociaal overleg.’

Combineren met opvang ‘ACV vreest daarnaast dat al die flexibiliteit en al die overuren alleen maar zullen leiden tot meer stress, burn-outs en langdurig zieken. ‘Want beeld je maar eens in dat je die onregelmatige werkweken moet combineren met de opvang voor je kinderen’, zegt Verjans. ‘Daarnaast vindt de regering dat het uurrooster van deeltijdse werknemers met een variabel uurrooster maar één werkdag op voorhand bekend moeten zijn. Plan zo maar eens je gezinsleven. Alleen waar een langere verwittigingstermijn in een sector-cao werd bepaald moeten werknemers langer dan 1 dag op voorhand hun werkrooster kennen. Voor alle andere sectoren is er nog altijd geen oplossing.’

D

e regering wil het principe verlaten dat de 38-urenwerkweek per trimester moet worden gerespecteerd. ‘Die schommelingen rond de gemiddelde arbeidsduur mogen voortaan, zonder enig overleg, op jaarbasis worden georganiseerd’, zegt Mathieu Verjans, nationaal secretaris van ACV. ‘Daarnaast wordt het voor de werkgever ook gemakkelijker om overuren op te stapelen voor er inhaalrust toegekend moet worden. En wordt de uitbetaling van overuren aanzienlijk versoepeld. Zo kunnen bedrijven terugkeren naar de 40-urige werkweek in plaats van het maximum van 38 uur. Bovendien wordt er gewerkt aan een aangepast kader voor occasioneel overwerk. Dat is dus steeds meer flexibiliteit in het voordeel van de werkgever en zonder enig overleg met de werknemers’, zegt Mathieu Verjans.

Sociaal overleg ‘De federale regering wil ons langer laten werken en streeft daarom naar eigen zeg-

de

uuOnregelmatige werkweken zijn volgens ACV moeilijk te combineren met de opvang voor je kinderen. gen naar werkbaar werk. Maar meer flexibiliteit op maat van de werkgever en meer overuren laten kloppen, is daarvoor niet de gepaste maatregel. De regering beweert dat werknemers zelf hun werkplanning meer in handen zullen kunnen nemen, maar dat betwijfelen we. We denken dat vooral de werkgevers zullen bepalen wan-

neer personeel meer en flexibeler uren klopt.’ Het bekijken van de gewerkte uren op jaarbasis is nochtans niet nieuw. Naar schatting 1,1 miljoen mensen werkt al op die manier. ‘Klopt’, zegt Verjans, ‘maar in die bedrijven werd hierover wel onderhan-

Buiten schot ‘We kunnen enkel besluiten dat deze regering de werknemers zwaar blijft aanpakken en anderen buiten schot houdt. We kregen al de indexsprong te slikken en een tax shift vol gemiste kansen. En naast de aangekondigde ingrepen in onze werkweek wil de regering ook wie ziek is strenger aanpakken. Dat terwijl de vermogenden, de bedrijven en de fiscale criminaliteit en ontwijking buiten schot blijven.’ (AJ)

FOCUS

www.twitter.com/Acvonline

www.facebook.com/het.acv

Nibor Dooh De regering heeft er duidelijk last van, van het Nibor Dooh syndroom. Ook wel gekend als het omgekeerde Robin Hood syndroom. Laat het duidelijk zijn, overval met pijl en boog in een donker woud is niet mijn idee van sociale actie. Nog los van de vaststelling dat er nog maar zeer weinig ‘donker woud’ rest. Maar de beweegredenen van de Engelse volksheld Robin Hood, die blijven actueel. Robin Hood was geschokt door de grote kloof tussen rijk en arm. En dus nam hij van de rijken. Om te geven aan de armen. De regering doet net het tegenovergestelde. Het Nibor Dooh syndroom dus: haal het geld waar het nauwelijks zit en geef het aan de rijken.

Nu al bespaart deze regering jaarlijks 3,5 miljard euro op zieken, invaliden, werklozen en gepensioneerden. Daar staan welgeteld 50 miljoen euro aan sociale correcties tegenover. Die sociale correcties dat zijn dus vooral sociale illusies. Ook werknemers, ambtenaren en onderwijzend personeel hebben al meer dan hun deel geleverd. 2,7 miljard door de indexsprong. De pensioenleeftijd werd opgetrokken naar 67. Tijdkrediet, landingsbanen en SWT werden zwaar aangepakt. En met de recente begrotingscontrole komt daar nog een pak flexibiliteit op maat van de werkgevers

bovenop. De 38 urenweek gaat op de schop. En met nu weer de werkgevers die met steun van de rechtse partijen al hun wens voor de herinvoering van de proeftijd voor werkelijkheid nemen. Na uw centen begint deze regering aan uw rechten. De voorbije maanden werd ook alsmaar duidelijker dat er in de werking van de overheid en haar dienstverlening niet meer kan gesnoeid worden. Veiligheid, justitie, openbaar vervoer, infrastructuur… overal zijn de limieten meer dan bereikt. En de burgers zijn daar de dupe van.

Het is dan ook schokkend als politici aangeven dat dit alles nog maar een vingeroefening was. En dat er bij de begrotingsopmaak in juli pas echt diep zal gesneden worden. En dat we dat allemaal zullen voelen. De waarheid is dat is dat velen al boven hun stand inleverden. En alsmaar moeilijker rond komen. Terwijl anderen nog steeds ver beneden hun stand bijdragen. Met dank aan lege dozen zoals de karaattaks, de kaaimantaks , de speculatietaks. Terwijl de oplossingen voor de hand liggen. Kom eindelijk met een vermogenswinstbelasting. Vraag een correcte belasting van verhuurders, op hun reële inkomsten. Stop fiscale constructies via de notionele intrestaftrek en via belastingparadijzen. Kom eindelijk met een geloofwaardig plan tegen fiscale en financiële criminaliteit. Marc Leemans, voorzitter ACV

Het Nibor Dooh syndroom: haal het geld waar het nauwelijks zit en geef het aan de rijken.

14

¬ uw job, ons werk

bondig

vak

Onderteken de petitie voor eerlijk transport Als de European Transport Workers’ Federation (ETF) minstens één miljoen handtekeningen kan verzamelen, moet de Europese Commissie de discussie over eerlijke lonen en sociale rechten in de transportsector op de agenda zetten. Veel werknemers in de transportsector zijn het slachtoffer van oneerlijke concurrentie en sociale dumping. ACV-Transcom wil samen met ETF wil dat Europa werk maakt van gelijke standaarden voor eerlijke lonen en sociale rechten in alle Europese landen. Hiervoor heeft ze een petitie opgestart.

✔✔De petitie tekenen kan op


Onderwaardering TSO en BSO

‘Ouders willen per se dat hun kind ASO probeert’ Dirk Baele, coördinator op de Edugo-campus Glorieux in Oostakker, ondervindt aan den lijve dat het aantal leerlingen in het TSO en BSO (technisch- en beroepssecundair onderwijs) afneemt. ‘Bij ons valt het op zich nog mee, maar het nijverheidstechnisch onderwijs staat inderdaad zwaar onder druk. Vooral de richting mechanica heeft het zeer zwaar.’

www.fairtransporteurope.eu.

Preventie arbeidsongevallen Op de internationale dag ter herdenking van slachtoffers van arbeidsongevallen (28 april), benadrukt het ACV het belang van preventie en een goed werkend comité voor preventie en bescherming op het werk. Ieder jaar vallen in België 59 dodelijke slachtoffers te betreuren als gevolg van arbeidsongevallen. Daarnaast lopen werknemers ook blijvende handicaps op, ervaart 60 procent van de werknemers stress op het werk en kosten beroepskankers nog steeds aan heel wat mensen het leven. Onder het motto ‘voorkomen is beter dan genezen’ vraagt het ACV meer aandacht voor de werking van het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW).

Afgevaardigden bouw gezocht

‘En hoe minder leerlingen, hoe minder middelen je krijgt als school. Met als gevolg: verouderde gebouwen, een machinepark dat niet meer up-to-date is, enzovoort. Er is echter nog steeds veel vraag op de arbeidsmarkt naar technische beroepen. Onze leerlingen uit het TSO en BSO hebben vaak al uitzicht op een job nog voor ze afstuderen.’

Vroeger naar het TSO of BSO

uu‘Het is belangrijk dat jongeren zich op hun plaats voelen in de klas, zegt Willem.’

Willem (38) staat al sinds 2003 als leerkracht elektriciteit voor de klas in de 2de graad TSO. Hij ervaart dagelijks hoe be-

langrijk het is dat jongeren zich op hun plaats voelen in de klas. ‘Ouders willen

vaak dat hun kind start in het ASO. Maar niet elk kind is hiervoor gemaakt. Het is niet goed voor zo’n jongen of meisje om constant geconfronteerd te worden met wat het niet kan.’ Ook Dirk (57), technisch adviseur en coördinator op de school, beaamt dit. ‘Wij krijgen in de tweede graad jongeren in de klas die het eerste en tweede middelbaar in het ASO hebben gevolgd, maar daar niet pasten. Het probleem is dat ze de techniek van de eerste jaren TSO niet gehad hebben. De instroom moet dus vroeger gebeuren. Ouders hebben er echter vaak moeite mee om hun kind naar het TSO of BSO te sturen.’

Mogelijke oplossingen voor herwaardering TSO-BSO Walter Cnop, algemeen secretaris van ACV-CSC METEA, haalt drie cruciale werkpunten aan om het BSO en TSO te herwaarderen: 1. Kinderen al warm maken voor techniek in het lager onderwijs 2. Ouders overtuigen van mogelijkheden TSO en BSO via (overheids)communicatie. 3. Duaal leren stimuleren (vak aanleren in een bedrijf waar meer middelen zijn dan op school) om de BSO en TSO-richtingen te versterken.

Heropvoeding maatschappij Er is met andere woorden bij de mensen dringend een herwaardering nodig van

In de bouwsector vinden geen sociale verkiezingen plaats. De afgevaardigden worden rechtstreeks aangeduid. ACV bouw - industrie & energie (ACVBIE) is op zoek naar nieuwe afgevaardigden.

Solidariteitsactie voor werknemers fastfood

Onlangs hebben de sociale partners van de bouwsector een akkoord gesloten over de uitbreiding van de bevoegdheden en over het aantal mandaten van de vakbondsafvaardiging. Wil jij graag de belangen van je collega’s verdedigen? Je beschikt best over een goede dosis gezond verstand en een groot rechtvaardigheidsgevoel. Je krijgt vorming op maat en kan rekenen op de ondersteuning en begeleiding van ervaren vakbondssecretarissen.

In de hele wereld werd op donderdag 14 april actie gevoerd uit solidariteit met fastfoodwerknemers. ACV Voeding en Diensten verzamelde aan het McDonald’s restaurant in Waterloo.

ACV-afgevaardigde in je onderneming aan of neem contact op met een secretaris van ACV BIE. Adressen vind je op www.wordacvdelegee.be.

Karen Zelderloo

✔✔Meer informatie? Spreek de

De acties werden georganiseerd door UITA (Union Internationale des travailleurs de l’alimentation et de l’hôtellerie-restauration). Zij willen een waardig loon en betere werkomstandigheden voor fastfoodwerknemers. Zo willen ze dat het uurloon opgetrokken wordt naar minimum 15 dollar. In België omzeilt de fastfoodsector de wet om geen sociaal overleg te moeten toelaten. (AJ)

¬ uw job, ons werk


15

Ook vakbond wil rol spelen in klimaatdoelstellingen

Wat na het klimaatakkoord van Parijs?

Willem ijvert dan ook voor meer aandacht voor onderwijs. ‘Onderwijs is zo belangrijk voor een warmere, bredere maatschappij. We moeten bovendien langer werken, dan kan je maar beter een job doen die je graag doet.’

Evelien van Gerwen

In december vorig jaar sloten 195 landen en de EU een ambitieus en bindend klimaatakkoord in Parijs. Maar daarmee is het klimaat nog niet gered. ‘Na de euforie van Parijs is het nu hoog tijd om concrete stappen te zetten’, zegt Bert De Wel, adviseur klimaat en energie van de ACVstudiedienst.

H

et klimaatakkoord bepaalt dat de opwarming van de aarde beperkt moet blijven tot 2°C. Verder streven de landen ernaar om de opwarming in te dijken tot 1,5°C. Dit om het voortbestaan van de kleine eilandstaten in de Stille Oceaan te vrijwaren. Dat is het doel, maar hoe gaat men het realiseren? Michael De Lausnay

TSO-en BSO-richtingen. ‘Maar dan moet de maatschappij eerst heropgevoed worden,’ haalt Willem aan. ‘Men kijkt nu vaak neer op technische beroepen. Terwijl je ook een mooie carrière kan maken als vakman. Een goede loodgieter of elektricien verdient zéér goed zijn brood. Los daarvan is het toch belangrijk dat je kind een richting volgt die hem of haar interesseert en aansluit bij z’n talenten?’

Broeikasgassen ‘De 195 landen hebben in Parijs engagementen aangegaan om de uitstoot van broeikasgassen te minderen’, zegt Bert De Wel. ‘Zo heeft de Europese Unie als doelstelling 40 procent minder broeikasgassen tegen 2030. Maar iedereen is het erover eens dat dit niet genoeg is om de opwarming tegen te gaan.’ De Europese 2030-doelstelling moet nog verdeeld worden over de lidstaten. Vervolgens zal op het Belgische niveau onderhandeld worden tussen de gewesten wie welke inspanning moet leveren.

uuLeerkracht Willem (links) en coördinator Dirk merken dat ouders er vaak moeite mee hebben om hun kind naar BSO-en TSO-richtingen te sturen.

Dinsdag organiseerde Vlaanderen een Klimaattop, waarop alle geledingen van de maatschappij uitgenodigd waren. Een goede zaak, vindt Bert De Wel. ‘We moeten een breed draagvlak zoeken voor een ambitieus klimaatbeleid. Veel vragen stellen zich. Hoe maken we niet alleen nieuwe maar ook bestaande gebouwen

uuMilitanten bespraken op de ACV-klimaatdag wat zij kunnen doen voor het klimaat. energiezuinig? Hoe zorgen we ervoor dat mensen in armoede in een geïsoleerd huis kunnen leven? De files dwingen ons na te denken over mobiliteit. En uiteraard: hoe zorgen we voor een vergroening van onze energievoorziening?’

ACV-klimaatdag Vorige zaterdag organiseerde ACV een klimaatdag, waarop militanten bespraken wat zij kunnen doen voor het klimaat. ‘Vaak zitten wij als vakbondsvertegenwoordigers tussen twee vuren. We moeten zowel de bazen als de werknemers proberen te overtuigen om klimaatmaatregelen te nemen’, getuigt Vincent Hody, militant bij Ikea (tweede van rechts op foto).

De militanten formuleerden ook hun eisen naar de politiek toe. ‘Wij willen een sociaal klimaatbeleid’, vat Bert De Wel samen. ‘We willen aandacht voor mensen in armoede. We willen dat mensen die hun job verliezen door het klimaatbeleid nieuwe vaardigheden kunnen aanleren of nieuwe jobs krijgen. Nu draait het beleid bijna enkel rond de impact op onze competitiviteit. We willen ten slotte ook dat werknemers meer betrokken worden. Op de werkvloer weten zij het best waar je energie kunt besparen, afval kunt verminderen of werkprocessen kunt verbeteren.’ Leen Grevendonck

Grensarbeiders met kinderen eisen hun rechten op bij Belgische fiscus Gehuwden of wettelijk samenwonenden die in België wonen en waarvan één van de partners in een buurland werkt, worden al jaren gediscrimineerd. ‘Zij krijgen namelijk niet allemaal hetzelfde belastingvoordeel voor kinderen ten laste als ouders die allebei in België werken’, zegt Jos Poukens van ACV Grensarbeiders.

Wat zegt de wet? ‘In België krijg je een belastingvermindering als je kinderen ten laste hebt. Voor gehuwden en wettelijk samenwonenden wordt deze vermindering toegekend aan de echtgenoot met het hoogste belastbare inkomen. Dat leidt ertoe dat een gezin waarvan beide partners in België werken altijd de meest gunstige berekening krijgt.’

Om hoeveel geld gaat het precies? ‘De belastingvermindering voor één kind bedraagt op dit ogenblik zo’n 400 euro, maar wordt hoger naarmate het aantal kinderen in het gezin. Voor drie kinderen bijvoorbeeld is dit zo’n 3 000 euro, voor vier kinderen gaat het al over meer dan 5 000 euro.’

Wie is de dupe van deze wet? ‘De fiscus wijst het belastingvoordeel automatisch toe aan de partner met het hoogste belastbaar inkomen. Als die persoon in het buitenland werkt, loopt hij/zij de belastingvermindering echter mis. De belastingen van grensarbeiders worden namelijk geregeld in het land waar de persoon in kwestie werkt.’

Waarom blijft deze discriminatie bestaan? ‘Het ACV klaagt dit al jaren aan. We zijn vorig jaar uiteindelijk naar de rechtbank gestapt. Op die manier hebben we een arrest bekomen voor een grensarbeidersgezin waarvan de moeder in Nederland werkt en de vader in België. Op 22 september 2015 heeft zij over de hele lijn gelijk gekregen van het Hof van Beroep in Antwerpen. Het is voor het eerst dat een Belgische hogere rechtbank zo duidelijk de Belgische fiscus heeft terechtgewezen. Het belastingvoordeel voor kinderen ten laste in een grensarbeidersgezin moet voortaan dus toegekend worden aan de echtgenoot of partner die in België werkt. Maar daarmee zijn de problemen voor de grensarbeiders allesbehalve opgelost.’

Wat eist het ACV nu van de regering? ‘Het is van cruciaal belang dat de wet spoedig gewijzigd wordt. Want nu moet ieder getroffen grensarbeidersgezin nog steeds eerst bezwaar aantekenen om voor het meest recente jaar aanspraak te maken op belastingvermindering. Daarnaast kan voor voorafgaande jaren een terugbetaling aangevraagd worden. Alle belastingsaanslagen gevestigd in 2012 of later komen daarvoor nog in aanmerking. De Belgische belastingdienst moet in principe binnen een redelijke termijn, 6 à 9 maanden, een beslissing treffen, maar de kans dat die termijnen overschreden worden is niet denkbeeldig. Wij verwachten dan ook van de regering dat ze alle aanvragen in beraad houdt totdat de wetswijziging er is’. (EVG)

16

¬ gewikt en gewogen

DOSSIER


Sociale verkiezingen

Vijf vragen over sociale verkiezingen In meer dan 6700 ondernemingen kunnen werknemers tussen 9 en 22 mei hun afgevaardigden kiezen. Het ACV wil de komende vier jaar werken aan kwaliteitsvolle jobs voor iedereen. Meer dan 1,5 miljoen werknemers kiezen hun vertegenwoordigers voor de ondernemingsraad (OR) en het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW). Maar wat zijn sociale verkiezingen precies? Wie kan stemmen? En waarom ga je best stemmen?

Om de vier jaar kunnen werknemers de afgevaardigden kiezen die hen zullen vertegenwoordigen in het sociaal overleg in de onderneming. De werknemers kunnen hun stem uitbrengen voor de afvaardiging in de ondernemingsraad en/of het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW). Dat gebeurt tijdens een door de wet vastgelegde periode. In 2016 vinden de sociale verkiezingen plaats tussen 9 en 22 mei.

2. Waar worden sociale verkiezin-

gen georganiseerd? In een onderneming met meer dan 50 werknemers moet een CPBW opgericht worden. In een onderneming met meer dan 100 werknemers moet een ondernemingsraad opgericht worden. In veel bedrijven is er dus zowel een ondernemingsraad als een CPBW. In de bedrijven waar al een ondernemingsraad en/of CPBW is, maar ook in de ondernemingen waar die

Rob Stevens

1. Wat zijn sociale verkiezingen?

uuDe verkozen afgevaardigden verdedigen de rechten van hun collega’s in de ondernemingsraad en het comité voor preventie en bescherming op het werk, zoals hier bij lingeriefabrikant Van de Velde. voor eerst opgericht worden, vinden sociale verkiezingen plaats. Dat gebeurt in zowat alle sectoren, maar niet in de openbare diensten waar het personeel valt onder het syndicaal statuut van het openbaar ambt.

3.

Wat doet een ondernemingsraad en een CPBW? Het sociaal overleg binnen een onderneming speelt zich af in de ondernemingsraad en/of het CPBW. Ze zijn paritair sa-

mengesteld, dat wil zeggen dat zowel de werknemersafgevaardigden als de werkgever er deel van uitmaakt. De ondernemingsraad heeft recht op informatie, toezicht en advies. Zo moet de OR informatie krijgen over de financiële toestand, het personeelsbestand, de productiviteit en de toekomstperspectieven van het bedrijf. Ook thema’s als arbeidsorganisatie, werkgelegenheid en vorming en opleiding worden hier besproken. Er wordt ook toegezien op de naleving van de ar-

‘Hoe meer mensen stemmen, hoe luider hun stem klinkt’ Voor Mathieu Verjans, nationaal secretaris van ACV is het duidelijk: je hebt er als werknemer alle belang bij om je stem uit te brengen bij de sociale verkiezingen. ‘Dit is een democratisch proces’, gaat Mathieu van start. ‘We vinden het belangrijk om dit samen te doorlopen. Bovendien kunnen de afgevaardigden meer gewicht in de schaal leggen als veel mensen hebben deelgenomen aan de sociale verkiezingen. Zo ben je ook als werknemer zekerder dat jouw rechten verdedigd worden en dat er naar jouw vragen geluisterd wordt.’

beidswetgeving. Het CPBW centraal en moet ervoor zorgen dat alle werknemers kunnen werken in veilige en gezonde omstandigheden. De afgevaardigden werken er bijvoorbeeld aan betere werkomstandigheden, aan het voorkomen van arbeidsongevallen, aan een correcte toepassing van de milieuwetgeving en aan het voorkomen van stress.

4. Wie kan stemmen?

Iedereen die minstens drie maanden werkt in een onderneming waar sociale verkiezingen georganiseerd worden, kan stemmen. Het maakt dus niet uit of je al dan niet lid bent van een vakbond. Werknemers die kunnen stemmen, ontvangen een oproepingsbrief. Uitzendkrachten kunnen niet stemmen. De kiezers worden onderverdeeld in vier categorieën, de zogenaamde kiescolleges: arbeiders, bedienden, kaderleden en jongeren. Zij kunnen hun stem uitbrengen voor de kandidaten in hun categorie.

5.

‘Bij het ACV stem je niet op een globaal programma. Je stemt op kandidaten die de afgelopen vier jaar goed werk geleverd hebben of die er klaar voor zijn om dat voor het eerst te doen. We gaven hen wel enkele kapstokken mee om de komende vier jaar rond te werken. Het zijn thema’s waar veel mensen van wakker liggen, zoals koopkracht, langer werken en de combinatie arbeid en gezin. De kandidaten vertalen die thema’s naar concrete plannen voor het bedrijf en voor hun collega’s.’ uuHet ACV trekt met 7 thema’s naar de sociale verkiezingen, waaronder koopkracht.

Wat met bedrijven zonder sociale verkiezingen? In ondernemingen zonder ondernemingsraad of CPBW worden geen sociale verkiezingen georganiseerd. In die bedrijven bepaalt cao nummer 5 dat er een vakbondsafvaardiging of syndicale delegatie kan zijn. Per sector worden hiervoor de spelregels vastgelegd (oprichting, samenstelling, statuut en bevoegdheden). De vakbondsafvaardiging kan met de werkgever overleggen over een cao, maar kan ook tussenkomen bij individuele of collectieve problemen. De vakbondsafvaardiging heeft ook het recht om de bevoegdheden van de ondernemingsraad en het CPBW op te nemen als die organen niet bestaan in het bedrijf. (AJ)

gewikt en gewogen ¬


ZEGT

17

Thuis-actrice Katrien De Ruysscher over haar vrijwilligerswerk

‘We hebben vluchtelingen een gezicht gegeven’ Het vluchtelingenkamp Parel– strand in het Noord-Limburgse Lommel loopt leeg. De 560 asielzoekers vertrekken naar andere opvangcentra in ons land. De komst van de vluchtelingen stuitte op heel wat protest in Lommel, maar bracht ook een grootse vrijwilligerswerking op de been. Zo nam Thuis-actrice Katrien De Ruysscher samen met enkele gelijkgezinde vrouwen het initiatief om portretten te maken van de tijdelijke Lommelaars.

land in het opvangcentrum. Zijn vader was vermoord en zijn moeder had hem gesmeekt om te vertrekken naar het buitenland. Tijdens het interview heeft Jakir de hele tijd zitten huilen. Het antwoord op onze laatste vraag kreeg hij zelfs niet verteld, dat moest hij opschrijven. We vroegen wat hij hoopt voor de toekomst. Jakir wil zijn studies afmaken als eerbetoon aan zijn vader.’ Het verhaal van Parelstrand eindigt nu de vluchtelingen weg zijn. Gaan jullie contact houden en wat gebeurt er met ‘945 in beeld’? ‘Contact houden is wel het plan. Want met iedereen hebben we toch een specifieke band opgebouwd. Gelukkig bestaan er middelen zoals Facebook. Mensen vragen zich soms af waarom vluchtelingen een telefoon hebben. Maar dat is de enige link met thuis die ze hebben.’

Vluchteling is een etiket geworden. Wij probeerden het individu naar voor te brengen.

Jan Van Gelder

Volgens het oorspronkelijke plan zouden er 945 vluchtelingen ondergebracht worden in vakantiepark Parelstrand in het Lommelse gehucht de Kolonie. Dat zorgde voor veel beroering. ‘Iedereen vond 945 te veel. Ik hoopte vooral dat dit goed georganiseerd zou worden’, vertelt Katrien De Ruysscher die zelf op de Kolonie woont.

uuKatrien De Ruysscher, actrice Thuis : ‘Iedere vluchteling heeft een trauma, dat wordt zo hard onderschat.’

Katrien De Ruysscher, actrice

‘Maar tegelijk was ik erg nieuwsgierig naar die mensen. De maanden voordien waren we overspoeld door beelden van vluchtelingen, zoals dat van het jongetje Aylan. Nu kwam het allemaal dichtbij en konden we iets doen.’ Samen met enkele vrouwen zette je het project ‘945 in beeld’ op poten. Wat hebben jullie precies gedaan? ‘We vonden het zo erg dat er in Lommel zoveel óver de vluchtelingen gesproken werd, en niet mét. De mensen konden zich

niet verdedigen waarom ze naar België gevlucht zijn. Daarom wilden wij via interviews hun verhaal brengen en vertellen over wat ons allen bindt, in plaats van wat ons scheidt. Fotografe Marie Bouly maakte de foto’s. En dat plaatsten we op onze website en deelden we via sociale media.’ ‘Ons eerste plan was om zoveel mogelijk verhalen te brengen. Maar uiteindelijk bleken de interviews veel emotioneler te verlopen dan gedacht. Sommige gesprekken duurden wel twee tot drie uur. Vaak moesten we zelf even bekomen na zo’n interview, want we hebben heel erge dingen gehoord. Gruwelijke verhalen over rubberen boten en mensensmokkelaars. Iedereen had wel iemand verloren. Iedere vluchteling heeft een trauma, dat wordt zo hard onderschat.’

Wat tweet er in het struikgewas? Visie plukt enkele rake commentaren van de sociale netwerksite.

Don Pandzou Jeugdhuizen bereiken bepaalde jongeren die niet iedereen bereikt, en ze gaan er bewust mee aan de slag.

Kamal Karmach Vandaag de uitspraken van Kris Peeters over onze ‘stand’ gelezen! Ik werd zo kwaad dat ik spontaan begon te dansen! Sorry daarvoor.

Jeroen Baert Een significant deel van de politici lult uit zn nek, en daar zijn gelukkig wél beelden van.

Hoe vonden jullie mensen om te interviewen? ‘Hiervoor hebben we samengewerkt met een medewerker van Fedasil. Zij bracht mensen aan. In het opvangcentrum zaten veel alleenstaande mannen, maar we hebben gezorgd voor afwisseling door ook verhalen te brengen van families en kinderen. In het begin waren de mensen wantrouwig, na een tijdje hadden we zelfs een wachtlijst. De mensen waren dankbaar dat ze hun verhaal konden vertellen. Vluchteling is een etiket geworden. Wij probeerden het individu naar voor te brengen.’ Wie blijft je het meeste bij? ‘Dat is Jakir, een jongen uit Bangladesh. Hij was helemaal alleen en de enige uit zijn

beelding

UIT

‘Wat 945 in beeld betreft, het was voor ieder van ons duidelijk dat dit geen eindpunt is. Misschien maken we er een tentoonstelling van of een educatief pakket. Zo willen we inzicht geven in waarom mensen vluchten.’ Denk je dat je dat inzicht gegeven hebt aan de inwoners van Lommel? ‘We hebben vluchtelingen een gezicht gegeven. Ik hoop dat de mensen af en toe meer stilgestaan hebben bij de problematiek. En hopelijk hebben we enkelen overtuigd met meer begrip.’’ Leen Grevendonck

✔✔www.945inbeeld.be

Het project ‘945 in beeld’ werd genomineerd voor een Gastvrije Award van Vluchtelingenwerk Vlaanderen, in de categorie cultureel-artistiek initiatief.

24 TV

uw vrije tijd


Nieuw voedingsprogramma brengt helderheid op je bord

‘Weet wat je eet’ We staan niet altijd stil bij wat we op ons bord scheppen. In het nieuwe programma Over eten brengen Danira Boukhriss Terkessidis en Kobe Ilsen een heldere kijk op feiten en fabels over eten. ‘We eten gewoon. Maar we zijn ons amper bewust van wat we in onze mond steken.’ Over eten is al veel verteld. Waarom dit programma? Danira: ‘Net omdat er zoveel over verteld wordt. En iedereen is met eten bezig. Toch staan we niet stil bij wat we eten. Er bestaan kookprogramma’s en reportages over voedingsthema’s, maar geen laagdrempelige uitleg over wat we dagelijks naar binnen werken. Wij proberen een verhelderende kijk te brengen, zonder te beweren dat we het antwoord hebben op alle vragen.’ Kobe: ‘We hebben het programma dan ook gewoon Over eten genoemd. We brengen wat we zelf altijd al wilden weten. Waar

komt ons eten vandaan, wat zit erin? Wij geven hands on informatie voor een breed publiek.’ Wat hopen jullie dat er bij de kijkers blijft hangen? Danira: ‘Wees bewust van wat je eet. Eet wat je wil, maar eet met mate en weet wat je in je mond steekt. Luister ook naar je lichaam.’ Kobe: ‘We vergeten nu vaak om met ons eten bezig te zijn. We eten gewoon. Ik hoop dat onze kijkers vaker het etiket van een product zullen lezen. Je valt soms achterover van wat erop staat. Je weet dat die chips ongezond zijn, maar het etiket maakt duidelijk hoe ongezond. Die etiketten zijn heel complex. Ook daar proberen we helderheid in te brengen. In de eerste aflevering bekijken we het etiket van een brikje rode vruchtendrank. Daarop staat ‘karmijn’ vermeld. Maar wie weet wat dat eigenlijk is? Wij waren zelf verbaasd. Karmijn is een kleurstof. Maar dan begint het pas: waar komt die vandaan? Er zit heel wat in onze voeding waarvan we ons niet bewust zijn.’

Kobe: ‘Wij zijn trouwens de eersten om te vragen aan een expert of we die boterham met choco toch mogen blijven eten. We willen niet belerend zijn. En we proberen een alternatief te bieden. Wist je dat er ook groene smoothies bestaan, met groenten? Even lekker en een pak gezonder.’

Mogen we die chips dan nog eten? Kobe: ‘Eet wat je zelf wil. Je hoeft je niet schuldig te voelen over die chips. Maar het is belangrijk dat je je informeert. En dat je eerlijke informatie krijgt. Smoothies promoten ze als een gezond drankje, maar zíjn helemaal niet zo gezond. Rode vruchtendrank wordt voorgesteld als een lekker vruchtensap, maar er zitten amper vruchten in. Laat je dus niets wijsmaken.’

Welke onderwerpen komen er aan bod? Kobe: ‘We hebben het over smoothies en kleurstoffen, pasta en aardappelen, over smaakstoffen, suiker, koeken en salades. Vaak is het heel verrassend. Ook brood komt aan bod. Is dat nu een dikmaker? Wij kunnen niet alles uitklaren. Maar meer dan negentig procent van de mensen die we bevraagd hebben, eet dagelijks brood. We willen dat ze weten wat een gezonde keuze is als ze dat brood op hun menu zetten.’ Danira: ‘We moeten dus afbakenen. Veel mensen geloven nog steeds dat smoothies gezond zijn, en een product als quinoa is onbekender dan je zou denken. De basics zijn dus al heel interessant.’

Weet wat je eet en eet met mate. Te veel is nooit goed. Te veel frieten niet, te veel fruit ook niet. Danira Boukhriss Terkessidis

Danira: ‘Eet ook met mate. Te veel is nooit goed. Te veel frieten niet, te veel fruit ook niet. Neem nu brood. Van volkorenbrood en zelfs een sneetje wit brood af en toe word je heus niet dik. Maar eet er geen tien.’

Jullie volgen de eetgewoontes van BV’s. Waarom? Danira: ‘Het is boeiend om te weten wat anderen eten. Zeker als het een bekend gezicht is. Neem nu Ian Thomas. Waarom beslist zo’n jonge gast om veganistisch te eten? Hordeloopster Axelle Dauwens eet zo weinig mogelijk vetten, anders zou ze nooit zo goed presteren. Ook al verbrandt ze die calorieën meteen. Zo stellen we onszelf de vraag wat iets echt bijdraagt aan ons lichaam.’ Kobe: ‘We toetsen alles af bij experts. Wat betekenen de keuzes van Ian en Axelle? Wat kunnen wij eruit leren? Want de keuzes op ons bord bepalen echt hoe we ons voelen.’ Jullie volgen onze maaltijden ook tot aan de oorsprong. Kobe: ‘Inderdaad, dat konijn met pruimen volgen we tot het witte konijn dat het ooit was. Net omdat we willen weten waar ons eten nu eigenlijk vandaan komt. Daar stellen we ons vaak geen vragen meer bij. Neem nu vanille. We kennen dat als stokjes. Maar groeit dat aan een boom, is het een plant? Veel mensen weten dat niet.’ Maken jullie nu zelf andere keuzes? Kobe: ‘Ik denk nu meer na over wat ik nog wil eten. Een rijsttaartje zal ik niet snel laten staan, maar ik maak mijn keuzes wel bewuster.’ Danira: ‘Ik probeer trager te eten en ik laat me ook niet meer vangen door een verpakking. Voor een cheesecake met bosvruchten zal ik wel nog steeds zwichten. Dat moet kunnen (lacht).’

© VRT - Jokko

Anneleen Vermeire

✔✔Over eten, vanaf 20 april elke

woensdag om 20.35 uur op Eén.

uuDanira en Kobe: ‘We vragen ons te weinig af waar ons eten vandaan komt.’

colofon

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV Bouw - industrie & energie en ACV Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.: Linde De Corte • Hoofdredacteur: Jurgen D’Ours • Redactie beweging.net en ACV: Leen Grevendonck, Amélie Janssens, Hilde Van Malderen, Evelien Van Gerwen, Patrick Wirix, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Kris Six • Redactie CM: Dieter Herregodts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Thomas Rosseel, Nele Verheye, Anneleen Vermeire • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • [email protected] • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels regionale bladzijden (18-23) vallen onder de resp. verantw. uitgevers. •

Steeds meer jongeren op spoed door alcohol

Recommend Documents