6
4
‘Met stappenteller beweeg ik meer’ Inanna telt erop los
8
Steeds meer tieners op spoed door alcohol
‘Jongeren moeten nee durven zeggen’ 10
Kies het juiste ziekenhuis Grote kwaliteitsverschillen bij behandeling longkanker
14
Nieuws uit jouw regio
CM.BE VERSCHIJNT TWEEMAAL PER MAAND | JAARGANG 48 | NR 08 | 27 APRIL 2016 | AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL | P005000
Uitgetest: de voor- en na van maaltijdb delen oxen
[ de kijk van ]
tin r a M
e
Uitgeteld Verboden om alcohol te schenken aan jongeren onder de 16 jaar en geen sterke drank verkopen aan klanten onder de 18 jaar, zo schrijft de wet vandaag voor. Toen ik kind was, stak het met die leeftijdsgrens niet zo nauw. Bij speciale gelegenheden mocht de jeugd al eens nippen van een alcoholisch drankje. Op de eerste communie van mijn grote zus kreeg ik zelfs een dreupel aangeboden. Door buren die ons hadden geïnviteerd om ons persoonlijk te feliciteren.
Stefan Dewickere
2
Ik weigerde niet en dronk beleefd mijn glaasje leeg. Mijn zus had er meer moeite mee. Stiekem sloeg ik ook haar portie achterover. Toen het familiefeest ’s middags begon, was mijn honger over en lag ik uitgeteld in de zetel. Zelf herinner ik mij daar weinig van. Niet dat ik er zo erg aan toe was, het is gewoon te lang geleden. Maar de foto’s van
toen spreken voor zich. Experimenteren met alcohol is blijkbaar van alle leeftijden. Ik heb mijn grenzen al vroeg leren kennen. Proeven doe ik nog altijd. Maar na twee glazen ken ik de smaak en kap ik ermee. Ik ben allicht geen spannend gezelschap meer voor een deel van het jong volk. Want steeds meer jongeren, zo blijkt uit cijfers (pag. 8), gieten in geen tijd verschillende glazen naar binnen. Bier in combinatie met korte drank, bekennen ze zelf. Met het risico op alcoholintoxicatie en een opname op spoed. Er hun roes uitslapen, lost het probleem niet volledig op. Bingedrinken kan immers hersenschade veroorzaken. Een pak geld en bovendien een stukje verstand kwijt. Een confronterende ontnuchtering. Martine Creve, redacteur cm.be
Ik ben niet meer zo piepjong, maar ik kijk elke dag in de spiegel en zeg tegen mezelf dat ik er best mag zijn. Thuis-actrice Janine Bischops in Gazet van Antwerpen
Gratis inhaalvaccinatie tegen mazelen Ook volwassenen tussen 20 en 45 jaar lopen het risico om mazelen te krijgen. Twee vaccinaties bieden je levenslange bescherming. Mazelen is een heel besmettelijke infectieziekte, waarbij ernstige complicaties kunnen optreden. Sinds 1985 worden baby’s en kinderen ertegen ingeënt. Ben je ouder dan 45, dan is de kans groot dat je mazelen hebt gehad. Je kunt de ziekte
Buitenlanders in je bedrijf?
maar één keer krijgen. Als je tussen 20 en 45 bent, dan heb je de ziekte wellicht nooit doorgemaakt en kreeg je geen of slechts één dosis van het vaccin toegediend. Dan ben je onvoldoende beschermd. Je gaat het best bij je huisarts langs om je te laten vaccineren. Als je onder de 45 bent, kunnen huisartsen en arbeidskundige diensten tot eind 2016 het vaccin gratis voor jou bestellen via Vaccinnet. Om het vaccin toe te dienen, betaal je wel een raadpleging. De Vlaamse overheid werkt zo mee om mazelen de wereld uit te helpen.
Trekt jouw bedrijf ook buitenlandse werknemers aan? De B2B-adviseurs van CM helpen je met de administratie. Zij vergemakkelijken de inschrijving van de buitenlandse werknemers bij het ziekenfonds.
www.vaccinatieweek.be
www.cm.be/ondernemingen
Als bedrijfsleider kun je steeds bij hen terecht met vragen over de sociale zekerheid van je personeel. De CM-adviseurs volgen nauwgezet hun dossier op. Bovendien bieden ze ondersteuning en reiken ze een online inschrijvingstool aan. In elk regionaal CMziekenfonds staan B2B-adviseurs klaar om je op weg te zetten en je te begeleiden.
Redactie cm.be: Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel | tel. 02 246 41 11 | e-mail:
[email protected] Redactie: Dieter Herregodts, hoofdredacteur | Martine Creve | Thomas Rosseel | Nele Verheye | Anneleen Vermeire | Eric De Maegd (administratie) Webredactie: Marc Helin | Tom Van Geertsom Lay-out: Bart Gevaert Verantwoordelijke uitgever (nationale pagina’s): Luc Van Gorp | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel Jaarabonnement cm.be: storting van 13 euro op rek.nr. 000-0079000-42 | Mutualistische Edities, Landsbond Christelijke Mutualiteiten | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel (met vermelding ‘cm.be’) Druk en verzending: Coldset Printing Partners | A. Gossetlaan 30 | 1702 Groot-Bijgaaarden Lid VUKPP cm.be is ondertekenaar van de Milieubeleidsovereenkomst Papier Vlaanderen en steunt de inspanningen van de Vlaamse regering i.v.m. papierrecuperatie Contactgegevens CM: www.cm.be of zie p.15 Foto cover: Lieven Van Assche
[ kortgeknipt ]
Tanden niet geschikt voor
nagelbijten
Op je nagels bijten, is geen aantrekkelijk zicht. Bovendien kun je er pijnlijke vingertoppen en zelfs tandschade aan overhouden.
In extreme gevallen is zelfs beschadiging van het nagelbed en slijtage van de tanden mogelijk. Kortgeknipte en goed verzorgde nagels nodigen minder uit om af te bijten.
Nagelbijten is van alle leeftijden. Kinderen en jongeren doen het wel meer dan volwassenen. Wellicht geeft stress er aanleiding toe. Op je nagels bijten beschadigt de nagel en kan de normale groei ervan belemmeren. Vingernagels kort afbijten, veroorzaakt bovendien pijnlijke nagelriemen en vingertoppen. Onder de nagels zitten veel bacteriën. Die kunnen infecties uitlokken rond de beschadigde vingertop en nagelriem. Door het nagelbijten worden de bacteriën naar de mond vervoerd met ook daar kans op infecties.
Als je kind drugs gebruikt Als ouders vaststellen dat hun kind drugs gebruikt, rijzen er vragen over wat mag en kan. Een nieuwe brochure ‘Recht op antwoord’ van De Druglijn geeft hen informatie. Met je kind praten over druggebruik is belangrijk. Soms bots je op juridische vragen. De nieuwe brochure maakt je wegwijs in de wetgeving. Ze vertrekt vanuit fictieve, herkenbare verhalen van ouders. In elke situatie wordt bevattelijk uitgelegd wat volgens de wet kan en mag. Je krijgt onder meer toelichting over onderhoudsplicht, drugtesten thuis, huiszoeking, inbeslagname van goederen door een deurwaarder en gedwongen opname. De brochure bevat ook adressen waar je als ouder juridisch advies op maat kunt inwinnen. Je kunt de brochure gratis aanvragen.
OP
www.druglijn.be, 078 15 10 20
SPOT
Bij 123 682 Belgen met een medische of kwetsbare conditie werd nagegaan of ze in aanmerking komen voor palliatieve zorg. Een op de vijf ziekenhuispatiënten blijkt een palliatieve zorgnood te hebben. Dat geldt ook voor 13 procent van de bewoners in een woonzorgcentrum en voor 4 procent van de patiënten die gevolgd
Zomerpret in
Massembre
Van 16 juli tot 10 augustus heeft Massembre ook dit jaar een speciaal zomerarrangement voor families en groepen in comfortabele gezinskamers. Kies zelf het aantal nachten.
Jürgen Doom
worden door huisartsen. Het komt ook voor dat palliatieve teams zorgen voor zieken die nog niet palliatief zijn. De onderzoekers keken naar de zorgnood en niet naar de nog te verwachten levensduur. Tot nu toe was de levensverwachting – nog hooguit drie maanden te leven – het criterium voor palliatieve zorg. Eerder is aangetoond dat de levensverwachting vaak wordt overschat. Daardoor krijgen stervenden niet of te laat palliatieve zorg en ondergaan ze te lang intensieve behandelingen.
Elke dag reiken animatoren toffe activiteiten aan, zoals wandelen met ezels, het zoölogisch park bezoeken, kampen bouwen en het kinderhoogteparcours testen. Met wandelgidsen verken je de natuur en de omgeving. In juli en augustus valt er heel wat te beleven. Zo kun je concerten meemaken en sporten op een kunststrand. Je kunt ook een artisanale markt bezoeken, meedoen met een visvangstwedstrijd of het grote vuurwerk bewonderen vanop de oevers van de Maas.
[email protected]
Véronique de Clippele de kijker zet Georges Delbeke in
Lieven Van Assche
Een op de vijf patiënten in ziekenhuis is palliatief Van alle patiënten in ziekenhuizen heeft 19 procent palliatieve zorg nodig, als je de zorgnood als criterium neemt. Dat blijkt uit een onderzoek van UCL in samenwerking met de palliatieve sector.
3
‘Voor Georges is niets te veel’ ‘Georges is bijna 80 jaar, toch is niets hem te veel. Hij zet zich al meer dan 25 jaar in voor kansarmen en daklozen in de Sint-Antoniuskring in Gent. Elke donderdagnamiddag helpt hij mensen die nood hebben aan kleding, huisraad, voeding of gewoon een luisterend oor en wat goede raad. En daar stopt het niet. Ook daarbuiten helpt hij waar hij kan. Hij haalt mensen af aan de gevangenis, zorgt voor vervoer naar het ziekenhuis. Soms brengt hij kledij rond, of helpt hij mee zoeken naar een oplossing bij plotse problemen. Zo heeft hij al eens een zwanger tienermeisje kunnen begeleiden naar hulp, net als iemand die uit het leven wilde stappen.’ ‘Mensen noemen hem wel eens meneer pastoor. Hij straalt rust, warmte en goedheid uit, hij is empathisch en kan mensen weer moed geven. Als hij door ziekte eens afwezig is op donderdag vragen onze bezoekers steeds naar hem. Ze weten dat ze op hem kunnen rekenen.’ Wil jij iemand bijzonder nomineren? Stuur je verhaal naar
[email protected] en maak kans op twee filmtickets.
[ uitgelicht ] lezers testen uit
Wie haalt
10 000 stappen?
TEKST: MARTINE CREVE, THOMAS ROSSEEL
Jelle Sanders (29), Dadizele 9 000 stappen per dag
16 000 stappen per dag ‘Bijna niet te geloven dat het werk op de boerderij elke dag zoveel stappen oplevert. Ik begin ’s morgens iets na 6 uur te werken. De koeien melken is het eerste wat moet gebeuren. Om de dieren te verzamelen, loop ik al veel over en weer. Na het melken, veeg ik de voedergangen van alle stallen. Als we om 8.30 uur ontbijten, heb ik al zo’n 3 000 stappen gezet. In de voormiddag voeder ik de dieren. Zo’n 260 in totaal, dat neemt wat tijd in beslag. Na de middag controleren en repareren we deze tijd van het jaar de omheining van de weiden. Daarvoor stap ik heel wat af. Sommige dagen kom ik zelfs aan 20 000 stappen. In mijn vrije tijd kies ik voor een rustige hobby. Beweging genoeg in mijn beroepsleven. Het gras afrijden, drijft het aantal stappen ook al aardig op. Dat heeft de stappenteller mij geleerd.’
he
e L iev
nV
an
As
sc
Zet de stap naar meer stappen Van 30 april tot 28 mei loopt de actiemaand 10 000 stappen. Je kunt dan meedoen met de 10 000-stappenclash, een stappencompetitie tussen Vlaamse steden en gemeenten.
man
s
www.10000stappen.be
ale
‘Dat ik dagelijks zoveel stappen zet, had ik niet verwacht. Ik sta op tussen 5 en 5.30 uur en dan help ik mee in de bakkerij. Als de winkel opengaat, bedien ik de klanten. De dagen dat er het meeste volk in de winkel komt, zoals op zondag doe ik minder stappen. Dan haal ik er maar 8 000. Ik zet wel kleine passen. Ik vraag mij af of dat voldoende is voor een goede conditie. Na een werkdag ben ik moe. Dan plof ik in de zetel. Sinds kort hebben we twee sluitingsdagen, op dinsdag en op woensdag. Dan wil ik absoluut naar buiten. De stappenteller geeft mij die drive. Op een vrije dag beweeg ik wel minder, ook al ga ik shoppen met mijn dochters. Door de stappenteller te dragen, heb ik echt een doel om te bewegen. Zonder het apparaatje voel ik mij tegenwoordig naakt.’
‘Ik wist op voorhand niet wat het resultaat zou worden, maar ik vond het wel erg leuk om elke dag op te volgen hoeveel ik zou halen. Op schooldagen is het aantal veel lager dan tijdens vakantiedagen. Op een hele dag in de klas waarop ik ‘s avonds nog huiswerk moet maken, haal ik slechts 4 000 stappen. Veel kan ik daar niet aan doen. Ik zit op de tuinbouwschool en op de dag dat ik twee uur praktijk had, haalde ik wel meer dan 12 000 stappen. Die avond ging ik ook nog eens turnen. Ik ga de stappenteller zeker niet meteen aan de kant leggen. Ik ben gemotiveerd om meer te bewegen en ik merk dat vrienden en familie het ook willen proberen.’
eD
9 771 stappen per dag
6 000 stappen per dag
in
Maria Scheys – Thys (57), Zichem
Inanna Neyskens (13), Wetteren
M
f aan
Beel
‘Ik dacht al dat ik rond het gemiddelde zou schommelen. Ik werk in het opvangcentrum voor asielzoekers in Poelkapelle. Als ik moet werken, beweeg ik genoeg, zo blijkt uit de stappenteller, maar in het weekend zie ik het aantal stappen drastisch dalen. Dan haal ik maar 4 à 5 000 stappen. We zijn wel een dag naar zee geweest en dat was een topdag: 13 000 stappen. Ik let er nu wel op om wat meer te gaan stappen. De supermarkt is niet ver, maar toch ging ik steeds met de wagen. Ik ga nu vaker te voet. Ik zal de stappenteller nog even gebruiken. Ik sport niet regelmatig maar het motiveert me om wat op mijn beweging te letten.’
Julie Van Boven (24), Maarkedal
D avid Sto ck man
10 000 stappen per dag. Dat moeten we volgens onderzoek halen om voldoende te bewegen. Acht lezers gingen de uitdaging aan en trokken twee weken op pad met een stappenteller.
S te
4
Thuiszorgwinkel ondersteunt het initiatief. Je kunt er een voordelige Omron-stappenteller kopen als motivatie om meer te bewegen. Adressen vind je op de website. www.thuiszorgwinkel.be
5
Carine Bauwens (53), Turnhout
[ smakelijk ]
Lien llaert Wi
4 000 stappen per dag
Violet Corbett Brock
Da
nië
l Ry
s
met
Lenterolletjes
Michel De Pauw (36), Maldegem
24 STUKS
1 pak (300 g) Chinese wokgroenten (of fijngesneden prei/wortel/sojascheuten, boontjes, paprika ...) • 1 eetlepel wokolie • 300 g kippengehakt (of scampi’s, in stukken gehakt) • een stukje gember, geraspt • 1 teentje knoflook, fijngesneden • chilipepertje, heel fijn gesneden (of een andere pikante kruiding) • 1 eetlepel sweet chilisaus • sap van 1 limoen • 8 vellen brickdeeg • een handvol munt • een handvol verse koriander • 1 ei, losgeklopt
V iol
et C
or
be
tt
B
A ssc
Va n
en ev Li
Lies Glorieux (36), Ijzendijke
Om te serveren: Chinese gemsla • extra muntblaadjes • sweet chilisaus
5 000 stappen per dag ‘Ik heb een administratieve job en zou acht uur stil kunnen zitten. Maar ik ga regelmatig water halen, loop meerdere keren naar het toilet en ga ’s middags elders eten. Onder invloed van de stappenteller, neem ik nu meer de trap. Ik doe meer moeite om aan voldoende stappen te geraken. Eens ik thuiskom, gaat dat vanzelf. Ik heb vier kinderen. Voor het huishoudelijk werk sta ik veel recht en zet ik kleine stappen. Ik had niet verwacht dat mij dat toch ook snel 1 000 stappen oplevert. Ik heb beweging nodig. De tijd ontbreekt om zelf te sporten. Ik ben onlangs wel nog gaan joggen met een buggy voor mij. Als ik de oudste van de turnles ga halen, kriebelt het altijd om ook eens op de trampoline te springen.’
verwarm de oven voor op 200 °C • wok de fijngesneden groenten in de hete wokolie • voeg er het kippengehakt aan toe en breng op smaak met gember, look, chilipeper, chilisaus en limoensap • laat wat afkoelen • knip een rond brickblaadje in 3 punten • leg 1 deel voor je met de punt naar boven • leg een eetlepel van de wokmengeling tamelijk onderaan • doe er flink wat munt en koriander bij • rol op van onder naar boven, vouw na 2 keer rollen de zijkanten naar binnen en rol verder • kleef de punt vast met een beetje water • leg de lenterolletjes op een bakmatje • bestrijk ze met ei en bak ze ongeveer 10 minuten bruin in de voorverwarmde oven • wikkel gemblaadjes en munt rond de rolletjes en dip ze in sweet chilisaus
Tom Swalens
ck
‘Ik schrik ervan hoe weinig stappen ik eigenlijk zet want ik beweeg de hele dag door enorm veel. Ik ben tuinaanlegger en werk van 7 uur ‘s morgens tot 19 à 20 uur ‘s avonds. Daarnaast heb ik ook drie kinderen en een pleegkind om voor te zorgen. Zij hebben de stappenteller ook getest, want iedereen was erg benieuwd. Na elke werkdag vroegen de kinderen En hoeveel stappen waren het vandaag? Het grootste aantal was meer dan 20 000 maar er zat ook een dag van 12 000 tussen. Ik zit ruim boven het gemiddelde maar de stappenteller motiveert om erop te blijven letten dat we met hele gezin voldoende blijven bewegen.’
he
14 000 stappen per dag
ro
Leonie Langendries (90), Kessel-Lo
Meer ervaringen op www.cm.be/indekijker. Discussieer mee op Twitter via #10000stappen.
agnie mp
‘Ik ben elke dag bezig, maar ik ben ervan geschrokken dat ik zo weinig stappen zet. Ik werk veel in de tuin. Dan ben ik wel actief maar ik verplaats mij niet veel. Als ik met de trein op uitstap ga, kom ik aan een veel hoger resultaat (7 000). Het aantal stappen varieert elke dag sterk. Stilzitten is niet aan mij besteed. Ik sta vroeg op en begin dan met een kwartiertje yoga. Als het goed weer is, werk ik in de tuin. Na de middag doe ik een kort dutje. Naar de stad ga ik meestal te voet. Een keer in de week ga ik zwemmen met een seniorenclub en iedere maand doe ik een wandeling met Okra. Ik volg ook yogales. Op een feestje zet ik nog graag een danspasje. Bewegen heb ik altijd graag gedaan. Als kind vond ik de turnles het leukst.’
G agar ine
2 700 stappen per dag
Co
D avid Sto ck man
‘Ik word geremd door mijn ziekte MS, waardoor ik ook mijn job heb moeten opgeven. Maar ik ben een sportieve vrouw. Ik ga vaak fietsen, zwemmen en fitnessen. Met de stappenteller ben ik meer op wandelen gaan letten, wat minder evident is. Ik gebruik mijn wandelstokken en kan zo wel enkele kilometers aan. Door de MS heb ik niet elke dag een grote afstand kunnen afleggen maar ik merk wel dat er tussen de eerste en de tweede week progressie te zien is. Op mijn topdag haalde ik 5 600 stappen, wat best wel veel is voor iemand met MS. Ik blijf de stappenteller voorlopig dragen want ik haal er positieve energie uit en het motiveert me enorm. Ik ben benieuwd hoe ver ik nog zal komen.’
Recept: Lien Willaert Uit het boek ‘Liens Lichte Klassiekers’
6
[ goed in mijn vel ] koken met een maaltijdbox
Hoe goed is
aan huis geleverd?
Een box met daarin alle ingrediënten voor de komende week, aan huis geleverd. Is het echt zo geweldig als het klinkt? Redacteurs Nele en Dieter testten het uit en zetten voor- en nadelen op een rijtje. > TEKST EN FOTO’S: NELE VERHEYE,
: Nele koos voor
, 3 maalor 2 personen Maaltijdbox vo risch. tijden, vegeta met chamntestamppot Recepten: le d thai met uidenkaas; pa pignons en kr ez zaluna m s; s en pinda’ omeletreepje oen. tr ci en s itenkaa gevuld met ge Pr ijs: 43 euro
.
DIETER HERREGODTS
VOORDELEN
Zorgeloos. Het is erg leuk om je geen zorgen te maken over wat je gaat klaarmaken en je te laten verrassen door de recepten van de maaltijdbox. Origineel. Ik zou nooit op het idee komen om omeletreepjes en zoute pindanootjes toe te voegen aan Thaïse noedels. Met de voedselbox kon ik origineel uit de hoek komen zonder daar echt veel moeite voor te doen. Vers. Je kookt met verse ingrediënten die aan huis geleverd worden. Bijna even leuk als afhaalpizza, en bovendien net iets gezonder.
NADELEN
Duur. 7 euro per maaltijd per persoon is best veel als je kijkt naar de ingrediënten die je voor die prijs krijgt. Veel verpakking. Alle ingrediënten zitten in aparte kleine verpakkingen, waardoor je achteraf met een pak afval blijft zitten. Gezond? De maaltijden op mijn bord waren gezonder dan een afhaalpizza, maar sommige gerechten bevatten toch vrij veel verzadigd vet en weinig groenten.
NELES CONCLUSIE Ik hou van dingen uitproberen in de keuken, maar op een drukke werkdag vind het vaak te omslachtig om eerst een recept te zoeken en dan alle ingrediënten in huis te halen. Een maaltijdbox is wat dat betreft lekker, snel en makkelijk. Maar helaas ook vrij duur, als je het mij vraagt. En ecologisch is het een ramp, we-
gens bestelwagentjes, geen seizoensgroenten en veel afval. Dus ik hou het op naar Jeroen Meus kijken en dan per fiets de ingrediënten halen in de supermarkt om de hoek. Iets meer moeite, maar een pak beter voor het milieu en de portemonnee.
Oekkie- en babymoonverwenvakanties Kinderen tot 6 jaar logeren gratis tijdens de Oekkieperiodes in St. Moritz. We toveren het hotel dan om in een echt kinderparadijs met clubs, lekkere kindermaaltijden, leuke kindershows … alles wordt voorzien voor je prinsje/prinsesje. Zwanger? Je logeert als zwangere vrouw één periode gratis in een Intersoc-hotel en geniet met je partner van rust en tijd voor elkaar. Tijdens onze babymoonweken staat bovendien alles in het teken van je bolle buik. Periode en prijs in volpension voor een volwassene: za 11 tot ma 20 juni of wo 31 augustus tot vr 09 september voor 747 euro.
... samen naar de eendjes kijken
Meer informatie via www.intersoc.be en 070 233 119.
voor : s o o k r e t ie D x voor Maaltijdbo
2 personen
, 4 maaltijd
7 en.
en tte uit de ov met courge e lm ig za tt n: pi te ; Recep hurt saus limoen -y og lse te ol ch kn za en m et rdappel r, zoete aa ocadorundsburge da’s met av ila ch en ; en ov de papparder uit de; romige matensala to en e crèm li. p en brocco delle met ki ro. Prijs: 65 eu
[ de voorzet ]
Halt aan alcohol Bijna duizend zeventienjarigen belandden in 2014 op spoed nadat ze te veel alcohol dronken. Dat zijn er liefst twintig per week, zo blijkt uit een studie van het Intermutualistisch Agentschap (IMA). Het zijn cijfers die doen duizelen. Want alcoholmisbruik op jonge leeftijd is helemaal niet onschuldig. Wie dronken is, riskeert niet alleen dingen te doen waar hij de volgende dag spijt van heeft. Te veel drinken kan ook de gezondheid van jongeren ernstige schade toebrengen. Zo kan alcoholmisbruik op jonge leeftijd tot onomkeerbare hersenschade leiden met zwakkere studieresultaten en minder kansen op de arbeidsmarkt als gevolg. Jongeren die vroeg beginnen te drinken, gaan later ook meer alcohol gebruiken.
VOORDELEN
De geografische spreiding van alcoholintoxicatie bij jongeren komt pijnlijk overeen met het voorkomen van alcohol-gerelateerde kankers. In regio’s waar bingedrinking een probleem is, komt er bijvoorbeeld meer lever-, pancreas- en slokdarmkanker voor, maar ook meer gevallen van kanker aan hoofd en hals.
Snel. Zalm en courgette in de oven. Rijst koken. Yoghurtsaus maken en wat salade en tomaten snijden. Veel tijd heb je niet nodig om een gezonde schotel te serveren. En een goede kok moet je ook niet zijn. Toegegeven, ik had bewust voor de makkelijke en snelle maaltijdbox gekozen. Nieuwe producten. Geen vegetariërs in huis, dus van seitangehakt had ik tot nog toe alleen maar gehoord. Met een maaltijdbox leer je altijd nieuwe ingrediënten kennen. Geen verspilling. De ingrediënten in de box zijn berekend op het aantal personen waarvoor je besteld hebt. Dus geen overschotjes meer die slecht worden in je koelkast.
Eigenlijk is het paradoxaal. Jongeren weten vaak dat alcoholmisbruik slecht is voor de gezondheid, maar toch zijn er jaar na jaar meer die met een alcoholintoxicatie in het ziekenhuis belanden. Hoe goedbedoeld ook, de sensibilisering mist duidelijk zijn effect. Willen we het probleem echt een halt toeroepen, dan is er meer nodig. De cijfers bij de vijftienjarigen kunnen ons daarbij inspireren. Bij die leeftijdscategorie is het aantal gevallen van alcoholmisbruik, tegen de trend in, gedaald. Niet toevallig is enkele jaren geleden een verbod ingesteld om alcohol te verkopen aan jongeren onder zestien jaar.
NADELEN
huis geleverd, maar van een aantal wordt verwacht dat je ze zelf in de kast hebt staan. Wat bij mij bijvoorbeeld niet het geval was voor komijnpoeder of knoflook. Planning. Nadenken over je weekmenu hoeft niet meer. Maar je mag niet vergeten om tijdig je voedselbox online te bestellen of te annuleren.
DIETERS CONCLUSIE Gekookte aardappelen, broccoli en een chipolataworst. In een huishouden met twee kleine kinderen grijp je na een stevige werkdag nogal snel naar ingrediënten waar weinig werk aan is. Dat je er geen prijs voor originaliteit mee wint, neem je er maar bij. Zijn we de broccoli toch wat beu, dan durven we wel eens naar een - eenvoudige - maaltijdbox grijpen. Toegegeven, het is duurder dan zelf alle ingrediënten in de winkel kopen, maar je komt in de keuken een stuk verrassender uit de hoek, je moet niet nadenken over wat je gaat klaarmaken en het is vaak net iets gezonder dan de chipolataworst van daarnet. De leverancier van onze maaltijdboxen biedt ook het voordeel dat je niet aan een abonnement gebonden bent. Je bestelt wanneer je er zin in hebt. Dat smaakt naar meer.
Stefan Dewickere
Extra’s. De meeste ingrediënten krijg je aan
Willen we het tij keren, dan is er volgens het Vlaams Expertisecentrum VAD nood aan een uitbreiding van het verbod op de verkoop van alcohol naar achttien jaar. Zo uitzonderlijk zou dat trouwens niet zijn. Van de 28 EUlanden zijn er vandaag maar 8 waar de leeftijdsgrens niet op achttien jaar ligt. België is er jammer genoeg een van. Luc Van Gorp, Voorzitter CM
Lees ook p. 8-9
[ even buiten strijd ] steeds meer jongeren op spoed na alcoholmisbruik
‘Durf nee zeggen’ In 2014 belandden elke week 47 jongeren tussen 12 en 17 jaar op spoed door alcoholmisbruik. Voor het eerst zelfs meer meisjes dan jongens. Dat blijkt uit cijfers van het Intermutualistisch Agentschap. ‘Bingedrinken piekt vooral bij 17-jarigen’, waarschuwt kinderarts Jozef De Dooy (UZA). Katrien (18): ‘Je hebt geen alcohol nodig om plezier te maken.’ > TEKST: ANNELEEN VERMEIRE
M
instens vier glazen alcohol op twee uur voor een vrouw, minstens zes voor een man. Dat is bingedrinking volgens de Vereniging voor Alcohol en andere Drugproblemen (VAD). Wie te veel drinkt, riskeert een alcoholintoxicatie en kan op spoed belanden. Dat gebeurt steeds vaker bij jongeren tussen 12 en 17. ‘Meisjes hebben jongens intussen bijgebeend. Vooral 17-jarigen drinken stevig door’, aldus Jozef De Dooy, kinderarts op de afdeling intensieve zorg van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. Samen met collega-kinderartsen, de Universiteit Antwerpen en de mutualiteiten trekt hij aan de alarmbel.
Onherstelbare hersenschade De Dooy: ‘We zien op onze spoeddiensten en afdelingen intensieve zorg steeds vaker jongeren die op korte tijd zoveel gedronken hebben,
dat ze dringend medische zorg nodig hebben. Dat is verontrustend. Een alcoholintoxicatie kan tot onherstelbare hersenschade leiden. Je kunt je minder goed concentreren, behaalt zwakkere resultaten op school, je hebt minder controle over je emoties en impulsen. Bovendien hebben jongeren die vroeg beginnen drinken meer kans op alcoholproblematiek later. En ze lopen meer risico op alcoholgerelateerde kankers. Toch beseffen niet alle jongeren dat overmatig drinken niet ok is. We moeten intensiever samenwerken met ouders en huisartsen om hen op langere termijn te begeleiden.’
Groepsdruk ‘De cijfers verrassen me niet’, zegt Katrien. Als 18-jarige staat ze tussen de jongeren van vandaag. ‘Ik merk dat 15- of 16-jarigen die net mogen uitgaan hun grenzen nog niet kennen en
drinken om niet onder te doen voor vrienden. Aan alcohol geraken is niet moeilijk. Je leeftijd wordt amper gecontroleerd. Of je krijgt een drankje via oudere vrienden.’ Ook het feit dat meisjes de jongens bijbenen, verrast niet. ‘Ik denk dat meisjes minder goed tegen alcohol kunnen. Ze kiezen ook sneller voor cocktails. Die gaan makkelijk binnen, maar komen plots hard aan. Ik heb zelf nog geen problemen gehad. Die groepsdruk speelt bij mijn leeftijdsgenoten ook al veel minder. Ik denk dat een open houding van ouders belangrijk is. Alcohol moet bespreekbaar zijn. Mijn ouders verbieden me niet om te drinken, maar leren me dat het belangrijk is je grenzen te kennen. Ook op school liggen kansen voor gesprek.’ Katrien besluit: ‘Jongeren moeten nee leren zeggen. Te veel drinken is niet cool. Drinken om plezier te maken al helemaal niet.’
Eén wordt snel meer ‘Jongeren beseffen te weinig wat alcohol met je kan doen.’ Peter* is een gestabiliseerde alcoholist. Zijn eerste pint dronk hij toen hij 12 was. ‘Na de repetitie van onze fanfare. Kom, drink er ook één! Eén pintje werden er snel meer. Ik ben nooit in het ziekenhuis beland. Maar ik was wel vaak ziek. Toch dronk ik de volgende keer weer mee.’ Aanvankelijk bleef dat beperkt tot het weekend. ‘Maar op mijn 17de liep het uit de hand. Ik ben vroeg beginnen werken. Als we
‘Nee zeggen is ok. Drink niet om erbij te horen. Dan ga je al snel te ver.’ Katrien (18)
Lieven Van Assche
8
9
Daniël Rys
[ de huisdokter ] rusteloze benen
Wat als je je benen niet stil kunt houden? Overmatig alcoholgebruik kan tot onherstelbare hersenschade leiden.
Door rusteloze benen krijg je ’s avonds en ’s nachts de onweerstaanbare drang om je benen te bewegen. Een goede behandeling is er niet, maar door je levensstijl aan te passen kun je de klachten soms wat verminderen.
Jozef De Dooy (UZA)
Door het rusteloze-benen-syndroom voel je onrust in je benen waardoor je ze niet stil kunt houden. Dat vervelende gevoel komt op tijdens periodes van rust, vooral ’s avonds voor het inslapen en ‘s nachts. Tot 5 procent van de mensen heeft er last van. Gemiddeld beginnen de klachten rond de leeftijd van 27 jaar en nemen ze toe met het ouder worden, maar ook kinderen hebben soms rusteloze benen. Bij vrouwen komt het syndroom tweemaal meer voor dan bij mannen.
Op zijn 33ste gooide Peter het roer om. ‘Na de zoveelste ruzie met mijn vrouw besefte ik dat het zo niet verder kon. Sindsdien ga ik elke week naar de bijeenkomsten van Anonieme Alcoholisten (AA) en heb ik geen druppel meer aangeraakt. Ik blijf gaan. Je zou de eerste niet zijn die hervalt zonder dat netwerk. Nazorg en dialoog zijn cruciaal. Ook voor jongeren die nog niet zo’n zwaar traject afgelegd hebben.’ ‘Ik schrik niet van de cijfers’, gaat Peter verder. ‘Jongeren zijn nu vrijer, drinken in de week sneller iets. Toch is de evolutie verontrustend. De kans dat je later meer drinkt, is reëel. Jongeren bij onze AAgroep lachen dat vaak weg. Ze komen en gaan. Mogelijk komt het besef nog, als ze meer te verliezen hebben, een gezin, een huis, een job. Nu ik gestopt ben met drinken, leef ik weer. De schulden zijn weg, ik kan weer genieten. Van de liefde, mijn gezin, de natuur. Je hebt geen alcohol nodig om plezier te maken. Plezier zit in wat je doet. Dansen op die fuif. Samenzijn met vrienden. Mijn vrouw en ik dansen soms samen in de keuken. Omdat het fijn is. Dat deden we vroeger nooit.’ *Peter is een schuilnaam.
www.cm.be/alcohol www.aavlaanderen.org, 03 239 14 15
Wat zijn de symptomen? Je benen tintelen, jeuken, voelen branderig aan of doen pijn. Soms krijg je krampen. Door te bewegen verminderen de klachten even. Maar snel keert het vervelende gevoel terug en heb je weer de aandrang om je benen te bewegen. Inslapen en doorslapen worden daardoor moeilijk. Als je slaapt, maken je benen vaak schokkende bewegingen. Op zich kunnen rusteloze benen geen kwaad, maar door de verstoorde slaap kun je wel vermoeid en prikkelbaar raken.
Wat zijn de oorzaken? Meestal blijft de oorzaak onduidelijk, maar erfelijkheid speelt vaak een rol. Ook geneesmiddelen en zwangerschap kunnen rusteloze benen uitlokken. Na de bevalling verdwijnen de klachten vrijwel altijd. Soms komen rusteloze benen voor in combinatie met een andere aandoening zoals ijzertekort, nierfalen, reuma of diabetes. Roken, alcohol, koffie, overgewicht en te weinig beweging doen de klachten toenemen.
Wat kun je eraan doen? Vaak kun je zelf niets doen tegen rusteloze benen. Door te stoppen met roken en ’s avonds geen koffie te drinken, kun je de klachten wel verminderen. Drink verder niet meer dan twee glazen alcohol per dag, liefst niet dagelijks. Voldoende bewegen helpt ook, maar sport niet vlak voor het slapengaan.
Wanneer ga je naar de dokter? Raadpleeg je huisarts als je door de rusteloze benen te moe wordt om normaal te functioneren. Hij zal samen met jou op zoek gaan naar de oorzaak en die proberen aan te pakken. Zo kan het bijvoorbeeld nodig zijn om je geneesmiddelengebruik aan te passen of te stoppen. Voor rusteloze benen zelf is er geen goede behandeling. Er zijn wel geneesmiddelen, maar die helpen amper en hebben veel bijwerkingen.
Elise Rummens, preventie-arts CM www.cm.be/dehuisdokter
Stefan Dewickere
goed doorwerkten, konden we snel op café. Was het groepsdruk? Ik weet het niet. Ik weet wel dat je sneller zwicht voor alcohol dan je denkt. Tot die alcohol je leven gaat beheersen. Je kunt niet meer zonder, de schulden stapelen zich op, net als de ruzies thuis.’
Wat is het?
10
[ sterker met steun ] behandeling longkanker
Grote verschillen
tussen ziekenh
Onrustwekkend nieuws: als je geopereerd wordt aan longkanker in een ziekenhuis dat maar zelden dergelijke ingrepen uitvoert, heb je dubbel zoveel kans om te sterven als in een ziekenhuis waar de ingreep vaker gebeurt. CM vindt het hoog tijd om minima vast te leggen in het voordeel van de patiënt.
ring aanwezig, en dat geldt zowel voor de chirurg als voor het multidisciplinaire team dat instaat voor het hele traject van diagnose tot nazorg.
CM maakt cijfers bekend Omdat het voor de patiënt bijna onmogelijk is om te weten welke ziekenhuizen de vereiste aantallen halen, pleit CM er al ruim tien jaar voor om complexe kankerchirurgie te concentreren in gespecialiseerde centra. Luc Van Gorp, voorzitter van het Intermutualistisch Agentschap IMA, benadrukt het belang: ‘Alle ons omringende landen hebben al lang een minimum ingevoerd. In België bleven onze oproepen tot nog toe zonder resultaat. Daarom maken wij vandaag de cijfers over het aantal ingrepen per ziekenhuis bekend. Gegevens openbaar maken kan van levensbelang zijn.’ Cijfers bekend maken is een eerste stap in de goede richting, dat werd al duidelijk toen de ziekenfondsen in 2012 gelijkaardige cijfers vrijgaven over slokdarmkanker. In de twee jaar na deze bekendmaking daalde het aantal ziekenhuizen dat deze ingreep uitvoert van 67 naar 55.
> TEKST: NELE VERHEYE > INFOGRAFIEK: RUTGER VAN PARYS
E
r zijn grote kwaliteitsverschillen tussen ziekenhuizen bij de behandeling van longkanker, zo blijkt uit een rapport van het Federaal Kenniscentrum voor Gezondheidszorg (KCE) gebaseerd op gegevens uit de periode 2010-2011. In ziekenhuizen die minder dan 10 longkankeroperaties uitvoeren per jaar, heb je dubbel zoveel kans om binnen de zestig dagen na de operatie te overlijden als in een ziekenhuis dat deze ingrepen vaker uitvoert. Ook een jaar na de operatie zijn de overlevingskansen het laagst in de ziekenhuizen met minder dan tien operaties per jaar. Dit is een reëel probleem, want van de ziekenhuizen die longkankerchirurgie uitvoe-
ren, komt bijna één op de drie niet aan het vooropgestelde minimum van tien ingrepen.
Lagere kwaliteit in kleine centra Dat de kwaliteit in de kleinere centra onvoldoende is, blijkt ook uit de gegevens van de Stichting Kankerregister. In de kleinere centra loopt het vaak al fout bij de bepaling van het stadium van de kanker, waardoor het moeilijker wordt om de juiste behandeling te selecteren. Kleinere centra wijken ook vaker af van de wetenschappelijke aanbevelingen voor een goede behandeling. In de grotere centra daarentegen, is er doorgaans een pak meer erva-
Aantal longkankeroperaties per ziekenhuis per jaar (cijfers 2014) 3 2
4
5 21
6
1
13
14 15 16 18
10
8 7 9
17 11
12
meer dan tien ingrepen per jaar
WEST-VLAANDEREN
22 25
24
36
43
37 44
26
19 20
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
23
27 28 33 32 29 30 31 34 35
40
51
39
41
50
49 46
48
53
52
47 45
54
55
42
minder dan tien ingrepen per jaar
AZ Sint-Augustinus Veurne (0) AZ Damiaan Oostende (15) AZ Zeno Knokke-Heist (0) AZ Sint-Jan Brugge-Oostende (141) AZ Sint-Lucas Brugge (21) Sint-Rembertziekenhuis Torhout (7) Stedelijk Ziekenhuis Roeselare (14) Heilig Hartziekenhuis Roeselare-Menen (19) Sint-Jozefskliniek Izegem (5) Sint-Andriesziekenhuis Tielt (6) O.L.V. van Lourdesziekenhuis Waregem (1) AZ Groeninge Kortrijk (68) Jan Ypermanziekenhuis Ieper (15)
38
OOST-VLAANDEREN
14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 43
AZ Maria Middelares Gent (26) AZ Sint-Lucas Gent (27) AZ Jan Palfijn Gent (14) Sint-Vincentiusziekenhuis Deinze (3) UZ Gent (118) AZ Oudenaarde (8) AZ Glorieux Ronse (8) AZ Alma Eeklo (3) AZ Lokeren (1) AZ Nikolaas Sint-Niklaas (45) AZ Sint-Blasius Dendermonde (14) Algemeen Stedelijk Ziekenhuis Aalst (25) AZ Sint-Elisabeth Zottegem (12) Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis Aalst (53)
56
57
58
59
60
63
64
65
66
67
ANTWERPEN
27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41
61
62
Ziekenhuisnetwerk Antwerpen (55) GZA Ziekenhuizen Wilrijk (60) AZ Monica Deurne (29) UZ Antwerpen Edegem (112) AZ Heilige Familie Reet (12) AZ Sint-Jozef Malle (5) AZ Klina Brasschaat (5) AZ Sint-Maarten Mechelen (25) Heilig Hartziekenhuis Lier (7) Sint-Jozefkliniek Bornem (12) Imelda Ziekenhuis Bonheiden (30) AZ Turnhout (30) Heilig Hartziekenhuis Mol (0) AZ Sint-Elisabeth Herentals (1) AZ Sint-Dimpna Geel (16)
Violet Corbett Brock
11
[ helpende handen ]
nhuizen Minimumdrempel Het IMA vindt het goed dat minister Maggie De Block de concentratie van kankerchirurgie in haar beleidsverklaring heeft opgenomen. Helaas zal de invoering vele jaren duren en krijgen de patiënten ondertussen niet de best mogelijke zorg. Daarom roept het IMA de minister op om in het belang van de patiënt meteen een minimumdrempel van tien ingrepen per jaar in te voeren voor kankerchirurgie bij onder andere slokdarmkanker, pancreaskanker en longkanker.
Onderlinge afspraken In afwachting van deze regelgeving vraagt het IMA onderlinge afspraken te maken die ervoor zorgen dat kankerchirurgie meer geconcentreerd wordt. Aan de huisartsen vraagt het IMA patiënten enkel nog door te verwijzen naar centra die voldoende operaties uitvoeren. Op die manier kan de patiënt erop vertrouwen dat hij de beste kansen krijgt. In afwachting kunnen patiënten de informatie over de aantallen bij slokdarm-, pancreas- en longkankerchirurgie bekijken op de website van het ziekenfonds.
Rosette zorgt elke week voor kankerpatiënten Ze verloor haar vader en twee broers aan kanker. ‘Ik weet wat het is om met kanker geconfronteerd te worden. Ik help onze gasten dan ook puur uit liefde’, zegt Rosette Blomme (69), vrijwilliger bij Zorghuis Oostende. ‘Toen ik zag dat het Zorghuis vrijwilligers zocht, dacht ik meteen: dat is iets voor mij. Ik werk ondertussen al meer dan vier jaar als vrijwilliger bij Zorghuis Oostende. Het Zorghuis werd in 2009 opgericht door Els Cappelle, een alleenstaande moeder die uiteindelijk overleed aan kanker. We vangen in ons appartementje tot drie kankerpatiënten tegelijk op die er tijdens en na hun behandeling vaak alleen voor staan. Let wel, eenmaal bij ons zijn ze geen patiënt meer, maar een gast.’
Bij een tasje koffie ‘We koken voor onze gasten en zorgen dat het er hier piekfijn bij ligt, maar voor mij is het allerbelangrijkste dat de mensen bij ons terecht kunnen om te praten bij een tasje koffie. Ik dwing nooit iemand tot een gesprek. De ene gast heeft daar nu eenmaal meer nood aan dan de andere.’
Je hart openzetten ‘Ik verloor zelf mijn vader en twee broers aan de vreselijke ziekte. Voor mij was het een mogelijkheid om mensen in dezelfde situatie te helpen. Ik doe het dan ook puur uit liefde. Anders hou je dat volgens mij niet vol. Je moet ervoor willen leven en je hart openzetten. Na een tijdje creëer je een band met elkaar. Het is dan ook niet gemakkelijk wanneer er iemand overlijdt. Ik kom met de bus en op de rit naar huis probeer ik dat dan een plaats te geven. Eenmaal thuis moet ik verder met mijn eigen leven. Ik wil nog niet stoppen. Zolang mijn gezondheid het toelaat doe ik verder. Ik doe het werk met heel mijn hart. Er wordt hier trouwens ook vaak eens gelachen hoor. Dat is gezond.’ Thomas Rosseel
Een dagopname in Zorghuis Oostende kost 33 euro, waarvan CM 15 euro per dag (maximaal 28 kalenderdagen per jaar) terugbetaalt. Zorghuis Oostende is steeds op zoek naar nieuwe vrijwilligers. Meer info over Zorghuis Oostende vind je op www.zorghuis.be.
VLAAMS-BRABANT
RZ Sint-Maria Halle (4) AZ Jan Portaels Vilvoorde (8) RZ Heilig Hart Leuven (0) RZ Heilig Hart Tienen (0) UZ Leuven (303) AZ Diest (0)
LIMBURG
49
50 51 52 53 54 55
Sint-Franciskusziekenhuis Heusden-Zolder (0) Ziekenhuis Maas en Kempen Maaseik (11) Mariaziekenhuis Noord-Limburg Overpelt (22) Jessaziekenhuis Hasselt (71) Ziekenhuis Oost-Limburg Genk (96) RZ Sint-Trudo Sint-Truiden (25) AZ Vesalius Tongeren (13)
BRUSSEL
56 57 58 59 60
61 62 63 64 65 66 67
CHU Brugmann Brussel (10) Jules Bordet Instituut Brussel (3) Iris Zuid Ziekenhuizen Brussel (15) Universitair Ziekenhuis Brussel (25) Cliniques Universitaires Saint-Luc Brussel (82) UZ Erasmus Brussel (117) Clinique Ste.-Anne-St.-Remi Brussel (12) CHIREC Brussel (13) Kliniek Sint-Jan Brussel (26) Europaziekenhuizen Brussel (16) UMC Sint-Pieter Brussel (30) Universitair Kinderziekenhuis Koningin Fabiola Brussel (6)
Voor welke geneesmiddelen betaal ik geen remgeld? De letter op de verpakking van geneesmiddelen wijst op de tegemoetkoming die de ziekteverzekering geeft. Staat er geen letter op, dan moet je het geneesmiddel meestal volledig zelf betalen. Geneesmiddelen van categorie A dienen voor de behandeling van levensbedreigende aandoeningen zoals kanker of diabetes. Ze zijn meestal gratis voor de patient. Staat er een B op het doosje, dan wordt het geneesmiddel gebruikt voor de behandeling van ernstige aandoeningen die niet meteen levensbedreigend zijn. Het gaat hier bijvoorbeeld om een antibioticum of een middel tegen astma of hoge bloeddruk. Het remgeld voor een gewone verpakking bedraagt maximaal 11,80 euro voor gewoon verzekerden en 7,80 euro voor mensen met de verhoogde tegemoetkoming. Voor grote verpakkingen is dat 14,70 euro en 9,70 euro.
De letter C vind je op de zogenaamde comfortgeneesmiddelen zoals slijmoplossers of maagzuurremmers voor kortstondig gebruik. Gewoon verzekerden betalen hiervoor 14,70 euro remgeld, mensen met de verhoogde tegemoetkoming 9,70 euro. Ook Cs bestaat. Daarbij zitten de griepvaccins en middelen tegen allergie. De terugbetaling van deze producten is lager en er is geen plafond op het remgeld. De anticonceptiepil valt onder de categorie Cx. Het remgeld is vrij hoog en is evenmin begrensd. Koop je een merkgeneesmiddel terwijl er een goedkoper alternatief bestaat, dan kan er altijd een supplement gevraagd worden. www.cm.be/specialiteiten
[ de vraag ]
42 44 45 46 47 48
12
[ inbox ]
[ brief in de kijker ] Remgeld Mijn vriendin betaalt bij de dokter alleen het remgeld. Volgens de dokter kan hij dat bij haar doen omdat zij van het ziekenfonds een nummer kreeg toegekend. Over welk nummer gaat het en op basis waarvan wordt dat toegekend?
Anita Raes Mensen met onder meer een laag inkomen hebben recht op de verhoogde tegemoetkoming. Zij krijgen meer terugbetaald voor gezondheidszorg. Voor hen moet de huisarts de regeling betalende derde toepassen bij een raadpleging. Dan betalen patiënten alleen het remgeld. De rest van het honorarium wordt afgerekend tussen de huisarts en het ziekenfonds. Is het derde cijfer van de code links onder op je gele klever een 1, dan heb je recht op de verhoogde tegemoetkoming.
Spoed Speur je in cm.be mee naar het antwoord?
Tip Waarmee de chirurg tussenbeide kwam Oplossing
G
Dree Peremans sr.
WANNES Hier is hem terug
Stuur je antwoord voor 15 mei op een gele briefkaart naar informatieblad cm.be, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar
[email protected]. Vermeld welke prijs je wenst: het boek ‘Jeugdvoetbal’ van Wesley Muyldermans (over prestatiedruk en andere obstakels op en rond het voetbalveld), uitg. Van Halewyck of het boek ‘Wannes. Hier is hem terug’ van Dree Peremans sr. (over het leven en werk van Wannes Van de Velde), uitg. Epo. Uit de juiste inzendingen worden drie winnaars geloot.
Antwoord opgave cm.be nr. 6 Poppen Winnaars Jeannine De Wit (Ottenburg) Riet Langers (Mol) Chris Lutters (Tielrode) Anja Verstraete (Baaigem)
We gaan onnodig naar de spoed, zo blijkt. De reden waarom we dat doen, zijn de soms lange wachttijden om een specialist te raadplegen voor een aandoening die de huisarts niet kan behandelen. Ik heb last van een ontsteking aan mijn rechterheup. Dit veroorzaakt veel pijn waardoor ik moeilijk kan stappen. Mijn huisarts heeft me doorgestuurd naar een specialist. Ik belde naar een ziekenhuis, maar ik moet wachten tot eind mei. Ik heb dan maar in een ander ziekenhuis geprobeerd. Daar kreeg ik hetzelfde antwoord. Dan is de spoed een alternatief. Laurent Knockaert, Beernem CM is er ook voorstander van om eerst de huisarts te raadplegen, die indien nodig kan verwijzen naar een specialist. Is de wachttijd voor de behandeling te lang, kan de huisarts met de specialist contact opnemen om de afspraak indien nodig te versnellen. CM pleit ervoor de spoeddienst voor te behouden voor spoedeisende gevallen en raadt patiënten af naar de spoeddienst te gaan om vlug geholpen te worden.
Medische gegevens delen (1) Ik las met aandacht het artikel over het delen van medische gegevens (cm.be nr. 7). Daarin zegt apotheker Tamara Polet dat het de patiënt is die bewust moet kiezen om zijn medische gegevens al of niet te delen. Ik ben het daar volledig mee eens. Meestal vraagt de dokter of een andere zorgverstrekker bij een bezoek je eID en registreert die je toestemming zonder
dat je als patiënt weet waarover het gaat. Kan mijn globaal medisch dossier bij de huisarts nu nog verlengd worden zonder dat ik mijn toestemming geef tot het delen van mijn medisch dossier? Indien ik wel mijn gegevens laat delen, kan ik dan weten wie mijn gegevens heeft ingekeken? Naam en adres bekend bij de redactie Pas nadat de zorgverlener je voldoende heeft ingelicht over het uitwisselen van medische gegevens, kun je je toestemming daartoe geven. Ook CM informeert je daarover. Je kunt je arts vragen je globaal medisch dossier (GMD) te beheren zonder je toestemming te geven om medische gegevens te delen. Heb je in een kalenderjaar de huisarts geconsulteerd, dan wordt je GMD automatisch verlengd. Voor sommige medische gegevens kun je als patiënt al nagaan welke zorgverleners ze inkeken.
Medische gegevens delen (2) Bij het delen van medische gegevens staat de patiënt vaak buitenspel. Vragen om al je medische verslagen uit te printen of door te sturen, wordt als vervelend en tijdrovend beschouwd of is niet mogelijk. Ik kan dat begrijpen. Een hulpverlener houdt er immers geen drukkerij op na of is zelf geen IT-specialist. Zijn of haar taak is hulp verlenen. Ik pleit er daarom voor dat de patiënt dezelfde toegang krijgt tot zijn medische gegevens als zorgverleners. Roland Soenens Als patiënt heb je het recht om je dossier volledig of deels in te kijken. Je hebt ook recht op een kopie. Je zorgverlener kan je de inzage van gegevens weigeren als hij vindt dat ze een ernstig gevaar voor je gezondheid vormen. Maar die weigering is tijdelijk. Een andere zorgverlener die jij kiest, mag je dossier wel inkijken. Hoe je als patiënt het best toegang krijgt tot je elektronisch dossier, wordt nog verder uitgewerkt. Je kunt nu al online toegang krijgen tot een deel van je gezondheidsgegevens, als je huisarts of behandelende arts ze openstelt. Spreek hierover met je arts. Via Vitalink kun je al zonder toestemming van een arts gegevens zoals vaccinaties en medicatieschema bekijken.
Heb je vragen of opmerkingen bij een artikel? Aarzel niet om ze te sturen naar
[email protected] - Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je jouw reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk. De redactie kan de teksten inkorten of niet geven bij plaatsgebrek.
voortaan ook digitale aangifte [ mijn CM ]
Wat te doen
na een ongeval?
Pijn, materiële schade maar ook een pak administratieve rompslomp. Een ongeluk komt nooit alleen. Maar hoe geef je een ongeval aan bij je ziekenfonds? Pieter en Maria tonen ons de weg. > TEKST: THOMAS ROSSEEL
VOORBEELD 1: Pieter (26) werkt bij houtbewerkerij Pinokkio. Hij wil die vrijdagmiddag voor het weekend nog snel een laatste nachtkastje afwerken. Maar dan loopt het fout. Pieter verliest zijn evenwicht en belandt met zijn hand op een cirkelzaag. Een duidelijk geval van een arbeidsongeval.
1. Verzorging Pieter wordt afgevoerd naar het ziekenhuis. Een geluk bij een ongeluk: na een spoedoperatie kunnen de artsen zijn hand en vingers redden. Pieter mag na enkele weken het ziekenhuis verlaten om thuis te herstellen. Hij is meerdere maanden arbeidsongeschikt. Bovendien wacht er hem een berg papierwerk.
2. Verzekering Pieters familie verwittigt meteen na het ongeval de baas van Pinokkio. Die stapt op zijn beurt naar de arbeidsongevallenverzekeraar van het bedrijf. De expert start een onderzoek naar de omstandigheden van het ongeval. Zolang de arbeidsongevallenverzekeraar niet de nodige informatie heeft om te kunnen beslissen of het wel degelijk om een arbeidsongeval gaat, wordt er door hen niets terugbetaald. De medische kosten stapelen zich op. Als klap op de vuurpijl is Pieter meerdere maanden arbeidsongeschikt. Alleen de eerste veertien dagen krijgt hij een gewaarborgd loon van de werkgever.
3. CM Pieter is aangesloten bij CM. Hij moet binnen de veertien dagen het getuigschrift arbeidsongeschiktheid aan het ziekenfonds bezorgen. Hij kan er, in afwachting van de beslissing van de verzekeraar, zijn facturen indienen. De kosten voor zijn behandeling krijgt hij voor een groot stuk terugbetaald. Bij wijze van voorschot ontvangt Pieter ook een uitkering voor het loonverlies. Na enkele weken wordt Pieters ongeval erkend als arbeidsongeval. Het geleden loonverlies moet worden vergoed door de ar-
Verwittig na een ongeval steeds het ziekenfonds.
beidsongevallenverzekering en de overige kosten, die CM niet terugbetaalde, worden ook volledig op zijn rekening gestort. De uitkeringen en kosten die CM al bij wijze van voorschot aan Pieter betaald had, worden wel eerst door de arbeidsongevallenverzekeraar terugbetaald.
VOORBEELD 2: Maria (58) wil zich naar haar werk haasten maar mist daarbij de laatste trede van de trap. Ze breekt haar enkel. Hier is sprake van een privé-ongeval.
1. Verzorging Ook voor Maria geldt: gezondheid boven alles. Ze wordt opgenomen in de spoedafdeling van het ziekenhuis, waar foto’s worden genomen en de dokter haar gebroken enkel in een gipsverband stopt.
2. Verzekering Maria werkt als zelfstandig vertegenwoordigster maar haar wagen zal ze zes weken aan de kant moeten laten staan. Ze heeft geen werkgever die haar loon uitbetaalt terwijl ze arbeidsongeschikt is. De medische kosten blijven ook bij Maria niet uit.
3. CM Maria verwittigt haar ziekenfonds, zoals het moet bij elk ongeval. CM komt tegemoet in de medische kosten volgens de gebruikelijke terugbetalingstarieven. Maria dient ook binnen de 28 dagen haar getuigschrift arbeidsongeschiktheid zelfstandige in. De adviserend geneesheer erkent de arbeidsongeschiktheid, waardoor ze een vervangingsinkomen ontvangt. Omdat ze zelfstandige is, moet Maria het de eerste maand zonder inkomen zien te redden. Vanaf de tweede maand ontvangt ze dankzij CM een forfaitaire uitkering, gebaseerd op haar gezinslast.
Minder papierwerk: online ongevalsaangifte Er zijn nog andere soorten ongevallen mogelijk in het dagelijkse leven. Bij CM proberen we de pijn zoveel mogelijk te verzachten en het papierwerk te verlichten. Zo kun je sinds kort online je aangifte van ongeval doen. Meer informatie vind je terug op www.cm.be/ongeval.
Ben je arbeidsongeschikt? Op www.cm.be/aangifte vind je meer uitleg over de getuigschriften, termijnen en wat te doen bij arbeidsongeschiktheid.
13
16
[ uitsmijter ] monoloog over mantelzorg
‘Een ode aan het leven’ Kurt Defrancq (52) brengt met zijn theatertournee Met de mantel der liefde mantelzorg op de planken. De acteur vertelt het verhaal van een dementerende vader en zijn zoon. ‘Mantelzorg is een van de meest intieme relaties, maar ook van de meest complexe.’ > TEKST: THOMAS ROSSEEL > FOTO: LIEVEN VAN ASSCHE
Waarover gaat het stuk? Kurt Defrancq: ‘Met de mantel der liefde gaat over Kobe en zijn 85-jarige vader Louis. Kobe wordt door zijn familie in de rol van mantelzorger voor zijn vader geduwd. Hun relatie wordt een rollercoaster van emoties. Louis’ dementie maakt het er niet eenvoudiger op. Zo krijgen we de twee in absurde taferelen te zien. Kobe worstelt ook met zichzelf. Hij wordt plots weer vooral zoon van, terwijl hij zelf ook vader is. Dat is iets wat in het dagelijkse leven vaak gebeurt: de mantelzorger moet al zijn tijd en energie in de ander stoppen. Op die manier verlangen zowel Kobe als Louis stiekem naar het einde.’ Kreeg je zelf al met mantelzorg te maken? ‘Binnen mijn familie zijn we er voorlopig van gespaard gebleven, maar het komt steeds vaker voor bij mijn vrienden. Wij maken op onze leeftijd deel uit van de sandwichgeneratie: moeten zorgen voor de eigen kinderen, en tegelijk voor onze ouders. Mijn vader is ook 85 jaar. Ik weet niet hoe ik zou reageren, mocht ik plots zijn mantelzorger worden. Mantelzorg zit immers vol valkuilen. Het is iets heel moois, maar tegelijkertijd zijn er al onherstelbare ruzies door ontstaan. Mensen stappen er vaak in, zonder te beseffen hoe zwaar het is. Na elk optreden maak ik tijd om met de toeschouwers na te praten. Zo sprak ik met mensen die echt met mantelzorg te maken hebben gekregen.
Kurt, je gaf ons precies de verklaring van wat we hebben meegemaakt maar we vonden zelf nooit eerder de juiste woorden. Dat is een mooi compliment. Het stuk is een ode aan het leven en je merkt de appreciatie van wie komt kijken. Tegelijkertijd word ik er regelmatig mee geconfronteerd: mantelzorg is niet eenvoudig.’ Je speelt binnenkort een twintigtal voorstellingen voor Ziekenzorg CM, dat hoog inzet op mantelzorg. Hoe is dit tot stand gekomen? ‘De gemeente Knokke-Heist werkt een heel jaar rond mantelzorg. Zij kwamen met de eerste vraag om er een toneelstuk over te maken. Ondertussen zijn we al voor maanden volgeboekt. Zo is er nu een hele reeks speciaal voor Ziekenzorg CM voorzien en ik hoop dat de productie nog lange tijd meegaat. Volgend jaar trekken we er al mee naar Nederland. Dat is iets om naar uit te kijken. Mantelzorg is een zwaar thema en het was dan ook belangrijk om de nodige humor in de teksten te gebruiken. Ik ben bij regisseur Vincent van den Elshout beland. Die heeft zelf nog als mantelzorger voor zijn ouders gezorgd. Met zijn ervaring en de deskundigheid van psychologe Maud Lazaroms zijn we tot een knap resultaat gekomen.’ Wat maakt de productie zo bijzonder? ‘Ik speel beide personages en breng het verhaal in een monoloog. Louis krijgt een authen-
Kurt Defrancq: ‘Complimenten van zij die in het echt met mantelzorg te maken kregen, doen het meeste deugd.’
tieker West-Vlaams accent dan zijn zoon, zodat het publiek vlot kan volgen. Mantelzorg brengt een ontzettend intieme relatie met zich mee. Kobe moet bijvoorbeeld plots zijn eigen vader wassen. Om die intimiteit op het podium te brengen, gebruiken we als decor enkel een ziekenhuisbed, waar het publiek in een cirkel rond zit. Op zo’n manier op het podium staan, was ook voor mij nieuw. Wanneer ik me omdraai, zie ik nog steeds publiek zitten. Ik word bovendien live begeleid door een celliste, die letterlijk steeds een gevoelige snaar raakt. Dat maakt het erg beklijvend. Op het einde van het stuk moet ik zelf vaak mijn emoties onderdrukken. Om het luchtig te houden is Louis een wielerfanaat en maakten we de metafoor met de Ronde van Vlaanderen. Louis komt steeds ten val maar krabbelt als een echte coureur altijd weer recht. Een voetballer hebben we niet genomen, want die blijft liggen tot hij in beeld komt (lacht).’ Zou je zelf op een dag door een mantelzorger verzorgd willen worden? ‘Ik sta ervoor open, maar dan niet dag en nacht. Ik weet nu wat het in een familie kan teweegbrengen. Ik tekende enkele jaren geleden ook mijn negatieve wilsverklaring. Dat betekent dat, wanneer er met mij iets gebeurt, ik niet gereanimeerd mag worden. Ik heb daar op voorhand met mijn gezin over gesproken, want zoiets mag je niet alleen beslissen. We kunnen het leven verlengen, maar kunnen we ook de kwaliteit verlengen? Dat is een belangrijke bedenking. We moeten kritisch in het leven staan. Onze samenleving wordt gechronometreerd. De baas van de postbode staat als het ware op de klok te kijken hoelang die erover doet om zijn brief te posten. We leven zo bijzonder snel en op alles wordt een geldelijke waarde gekleefd. Bij het levenseinde telt dat niet meer. Dan zijn er gesprekken nodig, waar je je timer niet op kunt zetten. Dat maakt mantelzorg heel mooi.’
Wie naar Met de mantel der liefde wil gaan kijken, kan in mei terecht in Eeklo, Deinze en Gent. Ook in juni en na de zomer staan er nog voorstellingen over heel Vlaanderen gepland. Alle informatie over de speeldata en over mantelzorg vind je op www.ziekenzorg.be.
