Steden, Gemeenten, OCMW's en btw1 1. Schoolmaaltijden Onder welk btw-regime vallen de maaltijden die de gemeente aanrekent aan leerkrachten en ander personeel van het gemeentelijke onderwijs? 2. Drank bij zaalverhuur Onder welk btw-regime valt de drank die de gemeente of het OCMW factureert aan de gebruikers (verenigingen,…) van vergader-, feest- en sportzalen? Opgelet, het gaat hier niet om cafetaria, maar om een drankvoorraad waarvan voor en na de verhuur de stock wordt opgemaakt en het verschil wordt gefactureerd. 3. Cafetaria en aanbod maaltijden OCMW-dienstencentrum of rusthuis Wat is het btw-regime van een cafetaria verbonden aan een OCMW-dienstencentrum wanneer het enkel toegankelijk is voor bewoners en hun bezoekers en personeel? Wat wanneer het cafetaria voor de hele buurt openstaat? Of wanneer deze 'horeca'voorzieningen openstaan voor bijv. alle 50-plussers? 4. Opbrengsten uit houtkap Vele gemeenten en OCMW's beschikken over bossen en parken. Onder welk btw-regime valt de geregelde verkoop van hout uit houtkap? 5. Opbrengst verkoop fracties containerpark of groenpark Voor de meeste ingezamelde fracties moet een gemeente betalen om ze te laten ophalen. Sommige fracties (momenteel bijv. ingezamelde frituurolie) leveren echter wel geld op, al is dat soms een tijdelijk fenomeen ten gevolge van de voortdurende prijsschommelingen. Onder welk btw-regime valt die verkoop dan? Onder welk btw-regime valt de gemeentelijke verkoop van compost, verhakseld hout enz.? 6. Verkoop van toeristische folders en brochures, boeken… Wat is het btw-regime wanneer de gemeente folders van bijv. wandel- en fietsroutes, toeristische boeken over de eigen gemeente, enz. verkoopt? 7. Sponsoring en verkoop advertentieruimte Welk btw-regime geldt voor de door een gemeente of OCMW geworven sponsoring voor bepaalde activiteiten, of voor de betaling van advertentieruimte op straatnaamborden, in sporthallen, in een gemeentelijk informatieblad, enz.?
1
Bron : http://www.fiscus.fgov.be/interfisc/nl/faq/vat/index.htm (‘tijdelijk niet beschikbaar).
1
8. Facturatie van kleine herstellingen Welk btw-regime geldt wanneer een gemeente de herstelling van een oprit, het leveren van een kleine hoeveelheid asfalt, enz. factureert aan een ingezetene? 9. Aansluitingskosten rioleringen Sommige gemeenten die btw-plichtig zijn wegens de facturatie aan drinkwatermaatschappijen van de inzameling en het vervoer van vervuild water, hebben een belasting op het aansluiten op de riolering. Op de ene plaats gaat het om een forfaitair bedrag (zonder relatie met de effectieve kosten van de aansluiting), elders worden die kosten wel in rekening gebracht. Btw-regime? 10. Verkoop van maaltijden door OCMW aan ander OCMW Onder welk btw-regime valt de verkoop van maaltijden door een OCMW (met overcapaciteit in de eigen keuken) aan een ander OCMW, dat de maaltijden verkoopt aan eigen cliënten? 1. SCHOOLMAALTIJDEN
Onder welk btw-regime vallen de maaltijden die de gemeente aanrekent aan leerkrachten en ander personeel van het gemeentelijke onderwijs? Overeenkomstig artikel 6 van het Btw-Wetboek worden de Staat, de Gemeenschappen en de Gewesten van de Belgische Staat, de provincies, de agglomeraties, de gemeenten en de openbare instellingen die handelingen verrichten andere dan die welke zijn vrijgesteld krachtens artikel 44 van het Wetboek, niet als belastingplichtige aangemerkt voor de werkzaamheden of handelingen die zij als overheid verrichten, ook niet indien zij voor die werkzaamheden of handelingen rechten, heffingen, bijdragen of retributies innen. Hieruit volgt dat de publiekrechtelijke lichamen voor de toepassing van de btw aangemerkt worden als vrijgestelde belastingplichtigen als de handelingen onder bezwarende titel die zij geregeld verrichten vallen onder de vrijstelling bedoeld in artikel 44 van het Btw-Wetboek. Krachtens artikel 44, § 2, 4° van voornoemd Wetboek is ondermeer vrijgesteld van de btw het verstrekken van school- of universitair onderwijs, beroepsopleiding en –herscholing, en het verrichten van de nauw daarmee samenhangende diensten en leveringen van goederen, zoals het verschaffen van logies, spijzen en dranken en van voor het vrijgestelde onderwijs gebruikte handboeken, door instellingen die daartoe door de bevoegde overheid zijn erkend of die aan dergelijke instellingen zijn toegevoegd of ervan afhangen. Op grond van voornoemde vrijstelling is het verschaffen van spijzen en dranken aan de leerlingen, het onderwijzend personeel en ander personeel van het gemeentelijk onderwijs vrijgesteld van de btw.
2
Wanneer een gemeenteschool derhalve maaltijden verstrekt onder de hiervoor genoemde omstandigheden is de btw niet verschuldigd. 2. DRANK BIJ ZAALVERHUUR
Onder welk btw-regime valt de drank die de gemeente of het OCMW factureert aan de gebruikers (verenigingen,…) van vergader-, feest- en sportzalen? Opgelet, het gaat hier niet om cafetaria, maar om een drankvoorraad waarvan voor en na de verhuur de stock wordt opgemaakt en het verschil wordt gefactureerd. Overeenkomstig artikel 6 van het Btw-Wetboek worden de Staat, de Gemeenschappen en de Gewesten van de Belgische Staat, de provincies, de agglomeraties, de gemeenten en de openbare instellingen die handelingen verrichten andere dan die welke zijn vrijgesteld krachtens artikel 44 van het Wetboek, niet als belastingplichtige aangemerkt voor de werkzaamheden of handelingen die zij als overheid verrichten, ook niet indien zij voor die werkzaamheden of handelingen rechten, heffingen, bijdragen of retributies innen. De hoedanigheid van belastingplichtige wordt hen evenwel toegekend voor deze werkzaamheden of handelingen voor zover een behandeling als niet-belastingplichtige tot concurrentieverstoring van enige betekenis zou leiden. Het begrip concurrentieverstoring wordt verder toegelicht in circulaire nr AOIF 24/2007 van 29 augustus 2007. Opdat er sprake zou zijn van concurrentieverstoring dient de openbare instelling identieke handelingen te verrichten als andere economische operatoren (voornamelijk uit de privé-sector), verder dient het verrichten van deze handelingen te leiden tot een belangrijke concurrentieverstoring ten nadele van de andere betrokken operator. Voornoemde voorwaarden moeten samen vervuld worden opdat de hoedanigheid van belastingplichtige zou worden toegekend. Aangezien de verkoop van dranken door een OCMW of een gemeente aan de huurders van zalen in principe concurrentieverstorend is ten aanzien van andere economische operatoren die gelijkaardige handelingen verrichten, en in casu geen enkele vrijstelling van toepassing is, is bedoelde handeling onderworpen aan de btw. 3. CAFETARIA EN AANBOD MAALTIJDEN OCMW-DIENSTENCENTRUM OF RUSTHUIS
Wat is het btw-regime van een cafetaria verbonden aan een OCMWdienstencentrum wanneer het enkel toegankelijk is voor bewoners en hun bezoekers en personeel ? Wat wanneer het cafetaria voor de hele buurt openstaat? Of wanneer deze 'horeca'-voorzieningen openstaan voor bijv. alle 50plussers? Overeenkomstig artikel 6 van het Btw-Wetboek worden de Staat , de Gemeenschappen en de Gewesten van de Belgische Staat, de provincies, de agglomeraties, de gemeenten en de openbare instellingen die handelingen verrichten andere dan die welke zijn vrijgesteld krachtens artikel 44 van het Wetboek, niet als belastingplichtige aangemerkt voor de werkzaamheden of handelingen die zij als overheid verrichten, ook niet indien zij voor die werkzaamheden of handelingen rechten, heffingen, bijdragen of retributies innen. 3
Hieruit volgt dat de publiekrechtelijke lichamen voor de toepassing van de btw aangemerkt worden als vrijgestelde belastingplichtigen als de handelingen onder bezwarende titel die zij geregeld verrichten vallen onder de vrijstelling bedoeld in artikel 44 van het Wetboek. Op grond van artikel 44, § 2, 2°, van bovengenoemd Wetboek zijn onder meer van de belasting vrijgesteld de diensten en leveringen van goederen die nauw samenhangen met maatschappelijk werk, met de sociale zekerheid en met de bescherming van kinderen en jongeren en die worden verricht door publiekrechtelijke lichamen of door andere organisaties die door de bevoegde overheid als instellingen van sociale aard worden erkend. Hierbij worden onder meer bedoeld de instellingen die de bejaardenzorg tot doel hebben, de dienstencentra,… Bovengenoemde vrijstelling geldt onder meer ten aanzien van de exploitatie door een bejaardentehuis van een cafetaria voor zover de volgende voorwaarden samen vervuld zijn: dit cafetaria is alleen toegankelijk voor personeelsleden, bejaarden en hun bezoekers; de exploitant geen andere belastbare werkzaamheden uitoefent en bovendien geen maaltijden verschaft andere dan lichte maaltijden zoals bedoeld in punt 18 van de aanschrijving nr 10 van 13 april 1994; de ontvangsten van de cafetaria geen concurrentieverstoring veroorzaken en dus betrekkelijk gering blijven in vergelijking met de gezamenlijke vrijgestelde ontvangsten. Aan deze voorwaarde is voldaan wanneer de ontvangsten van de cafetaria het bedrag van 5 580 euro, voorzien door artikel 1 van het koninklijk besluit nr 19 van 29 december 1992 inzake de vrijstellingsregeling bepaald door artikel 56, § 2, van het Btw-Wetboek niet overschrijden, of als dit bedrag toch overschreden is, wanneer deze ontvangsten hoogstens 10 pct. van de globale (vrijgestelde) ontvangsten van de exploitanten bereiken. Rekening houdend met het sociale doel van de buurthuizen en dienstencentra van de OCMW's, en bij afwezigheid in hun hoofde van enig winstoogmerk valt het uitbaten van een cafetaria door een OCMW-dienstencentrum onder toepassing van de vrijstelling bedoeld in artikel 44, § 2, 2°, voornoemd. Het feit dat dit cafetaria voor iedereen toegankelijk is speelt daarbij geen enkele rol. Bijgevolg worden deze dienstencentra aangemerkt als vrijgestelde belastingplichtigen en is de btw niet verschuldigd. 4. OPBRENGSTEN UIT HOUTKAP
Vele gemeenten en OCMW's beschikken over bossen en parken. Onder welk btwregime valt de geregelde verkoop van hout uit houtkap? Overeenkomstig artikel 6 van het Btw-Wetboek worden de Staat, de Gemeenschappen en de Gewesten van de Belgische Staat, de provincies, de agglomeraties, de gemeenten en de openbare instellingen die handelingen verrichten andere dan die welke zijn vrijgesteld krachtens artikel 44 van het Wetboek, niet als belastingplichtige aangemerkt voor de werkzaamheden of handelingen die zij als overheid verrichten, ook niet indien zij voor die werkzaamheden of handelingen rechten, heffingen, bijdragen of retributies innen. 4
De hoedanigheid van belastingplichtige wordt hen evenwel toegekend voor deze werkzaamheden of handelingen voor zover een behandeling als niet-belastingplichtige tot concurrentieverstoring van enige betekenis zou leiden. Het begrip concurrentieverstoring wordt verder toegelicht in circulaire nr AOIF 24/2007 van 29 augustus 2007. Opdat er sprake zou zijn van concurrentieverstoring dient de openbare instelling namelijk identieke handelingen te verrichten als andere economische operatoren (voornamelijk uit de privésector), verder dient het verrichten van deze handelingen te leiden tot een belangrijke concurrentieverstoring ten nadele van de andere betrokken operator. Voornoemde voorwaarden moeten samen vervuld worden opdat de hoedanigheid van belastingplichtige zou worden toegekend. Aangezien de geregelde verkoop van hout uit houtkap concurrentieverstorend is ten aanzien van andere economische operatoren die gelijkaardige handelingen verrichten, en in casu geen enkele vrijstelling van toepassing is, worden gemeenten en OCMW's voor de verkoop van hout aangemerkt als btw-belastingplichtigen met recht op aftrek. Hetgeen voorafgaat wijzigt niets in hoofde van de betrokken instellingen aangezien onder de toepassing van het opgeheven koninklijk besluit nr 26 van 2 december 1970 met betrekking tot het onderwerpen van de openbare instellingen aan de belasting over de toegevoegde waarde, de verkoop van bomen en hout van een bosbedrijf eveneens aan de btw was onderworpen. De in het opgeheven koninklijk besluit nr 26 vermelde handelingen, die niet uitdrukkelijk in het nieuwe artikel 6 van het Btw-Wetboek werden heropgenomen, waaronder de verkoop van hout uit houtkap, betreffen in feite handelingen die normaal leiden tot een belangrijke concurrentieverstoring, en die in principe hiervoor zijn bedoeld (z. tweede lid). 5. OPBRENGST VERKOOP FRACTIES CONTAINERPARK OF GROENPARK
Voor de meeste ingezamelde fracties moet een gemeente betalen om ze te laten ophalen. Sommige fracties (momenteel bijv. ingezamelde frituurolie) leveren echter wel geld op, al is dat soms een tijdelijk fenomeen ten gevolge van de voortdurende prijsschommelingen. Onder welk btw-regime valt die verkoop dan? Onder welk btw-regime valt de gemeentelijke verkoop van compost, verhakseld hout enz.? Overeenkomstig artikel 6 van het Btw-Wetboek worden de Staat, de Gemeenschappen en de Gewesten van de Belgische Staat, de provincies, de agglomeraties, de gemeenten en de openbare instellingen die handelingen verrichten andere dan die welke zijn vrijgesteld krachtens artikel 44 van het Wetboek, niet als belastingplichtige aangemerkt voor de werkzaamheden of handelingen die zij als overheid verrichten, ook niet indien zij voor die werkzaamheden of handelingen rechten, heffingen, bijdragen of retributies innen. De hoedanigheid van belastingplichtige wordt hen evenwel toegekend voor deze werkzaamheden of handelingen voor zover een behandeling als niet-belastingplichtige tot concurrentieverstoring van enige betekenis zou leiden.
5
Voor welbepaalde handelingen die expliciet worden genoemd in het derde lid van artikel 6 van het Btw-Wetboek worden de publiekrechtelijke lichamen in elk geval als belastingplichtige aangemerkt zonder dat men moet nagaan of er sprake is van een eventuele concurrentieverstoring, maar voor zover deze handelingen niet van onbeduidende omvang zijn. Aangezien de verkoop door de gemeente van fracties van het containerpark of het groenpark niet concurrentieverstorend is, noch bedoeld is in artikel 6, derde lid van het BtwWetboek, leidt deze handeling niet tot belastingplicht in hoofde van de gemeente. 6. VERKOOP VAN TOERISTISCHE FOLDERS EN BROCHURES, BOEKEN…
Wat is het btw-regime wanneer de gemeente folders van bijv. wandel- en fietsroutes, toeristische boeken over de eigen gemeente, enz. verkoopt? Overeenkomstig artikel 6 van het Btw-Wetboek worden de Staat, de Gemeenschappen en de Gewesten van de Belgische Staat, de provincies, de agglomeraties, de gemeenten en de openbare instellingen die handelingen verrichten andere dan die welke zijn vrijgesteld krachtens artikel 44 van het Wetboek, niet als belastingplichtige aangemerkt voor de werkzaamheden of handelingen die zij als overheid verrichten, ook niet indien zij voor die werkzaamheden of handelingen rechten, heffingen, bijdragen of retributies innen. De hoedanigheid van belastingplichtige wordt hen evenwel toegekend voor deze werkzaamheden of handelingen voor zover een behandeling als niet-belastingplichtige tot concurrentieverstoring van enige betekenis zou leiden. Voor welbepaalde handelingen die expliciet worden genoemd in het derde lid van artikel 6 van het Btw-Wetboek worden de publiekrechtelijke lichamen in elk geval als belastingplichtige aangemerkt zonder dat men moet nagaan of er sprake is van een eventuele concurrentieverstoring, maar voor zover deze handelingen niet van onbeduidende omvang zijn. Aangezien de verkoop door de gemeente van toeristische folders, brochures en boeken over de gemeente niet concurrentieverstorend is, noch bedoeld is in artikel 6, derde lid van het Btw-Wetboek, leidt deze handeling niet tot belastingplicht in hoofde van de gemeente. 7. SPONSORING EN VERKOOP ADVERTENTIERUIMTE
Welk btw-regime geldt voor de door een gemeente of OCMW geworven sponsoring voor bepaalde activiteiten, of voor de betaling van advertentieruimte op straatnaamborden, in sporthallen, in een gemeentelijk informatieblad,…? Overeenkomstig artikel 6 van het Btw-Wetboek worden de Staat, de Gemeenschappen en de Gewesten van de Belgische Staat, de provincies, de agglomeraties, de gemeenten en de openbare instellingen die handelingen verrichten andere dan die welke zijn vrijgesteld krachtens artikel 44 van het Wetboek, niet als belastingplichtige aangemerkt voor de
6
werkzaamheden of handelingen die zij als overheid verrichten, ook niet indien zij voor die werkzaamheden of handelingen rechten, heffingen, bijdragen of retributies innen. Op grond van artikel 6, derde lid, 9° van bovengenoemd Wetboek wordt de gemeente of het OCMW ten aanzien van de werkzaamheden inzake reclame in elk geval beschouwd als btwbelastingplichtige, voor zover evenwel deze handelingen niet van onbeduidende omvang zijn. In dit geval moet men niet nagaan of er sprake is van een eventuele concurrentieverstoring. Men zal in elk geval aannemen dat het gaat om werkzaamheden die van onbeduidende omvang zijn indien de drempel van de vrijstellingsregeling bedoeld in artikel 56, § 2, van het Btw-Wetboek niet wordt bereikt (d.w.z. als het omzetcijfer van deze handelingen het bedrag van 5 580 euro per jaar niet overschrijdt). Bedoelde handeling is onderworpen aan de btw tegen het tarief van 21 pct. 8. FACTURATIE VAN KLEINE HERSTELLINGEN
Welk btw-regime geldt wanneer een gemeente de herstelling van een oprit, het leveren van een kleine hoeveelheid asfalt, enz. factureert aan een ingezetene? Overeenkomstig artikel 6 van het Btw-Wetboek worden de Staat, de Gemeenschappen en de Gewesten van de Belgische Staat, de provincies, de agglomeraties, de gemeenten en de openbare instellingen die handelingen verrichten andere dan die welke zijn vrijgesteld krachtens artikel 44 van het Wetboek, niet als belastingplichtige aangemerkt voor de werkzaamheden of handelingen die zij als overheid verrichten, ook niet indien zij voor die werkzaamheden of handelingen rechten, heffingen, bijdragen of retributies innen. De hoedanigheid van belastingplichtige wordt hen evenwel toegekend voor deze werkzaamheden of handelingen voor zover een behandeling als niet-belastingplichtige tot concurrentieverstoring van enige betekenis zou leiden. Het begrip concurrentieverstoring wordt verder toegelicht in circulaire nr AOIF 24/2007 van 29 augustus 2007. Opdat er sprake zou zijn van concurrentieverstoring dient de openbare instelling identieke handelingen te verrichten als andere economische operatoren (voornamelijk uit de privé-sector), verder dient het verrichten van deze handelingen te leiden tot een belangrijke concurrentieverstoring ten nadele van de andere betrokken operator. Voornoemde voorwaarden moeten samen vervuld worden opdat de hoedanigheid van belastingplichtige zou worden toegekend. Aangezien bedoelde handelingen in principe concurrentieverstorend zijn ten aanzien van andere economische operatoren die gelijkaardige handelingen verrichten, en in casu geen enkele vrijstelling van toepassing is, zijn deze werkzaamheden onderworpen aan de btw. 9. AANSLUITINGSKOSTEN RIOLERINGEN
Sommige gemeenten die btw-plichtig zijn wegens de facturatie aan drinkwatermaatschappijen van de inzameling en het vervoer van vervuild water, 7
hebben een belasting op het aansluiten op de riolering. Op de ene plaats gaat het om een forfaitair bedrag (zonder relatie met de effectieve kosten van de aansluiting), elders worden die kosten wel in rekening gebracht. Btw-regime? Indien de gemeente belastingplichtige is voor het inzamelen en afvoeren van afvalwater kadert het aansluiten op het rioolstelsel in deze aan de belasting onderworpen activiteit. De btw geheven van de kosten ervan zijn aftrekbaar. De problematiek inzake het toepasselijk tarief wordt momenteel onderzocht door de centrale diensten. 10. VERKOOP VAN MAALTIJDEN DOOR OCMW AAN ANDER OCMW
Onder welk btw-regime valt de verkoop van maaltijden door een OCMW (met overcapaciteit in de eigen keuken) aan een ander OCMW, dat de maaltijden verkoopt aan eigen cliënten? Overeenkomstig artikel 6 van het Btw-Wetboek worden de Staat, de Gemeenschappen en de Gewesten van de Belgische Staat, de provincies, de agglomeraties, de gemeenten en de openbare instellingen die handelingen verrichten andere dan die welke zijn vrijgesteld krachtens artikel 44 van het Wetboek, niet als belastingplichtige aangemerkt voor de werkzaamheden of handelingen die zij als overheid verrichten, ook niet indien zij voor die werkzaamheden of handelingen rechten, heffingen, bijdragen of retributies innen. De hoedanigheid van belastingplichtige wordt hen evenwel toegekend voor deze werkzaamheden of handelingen voor zover een behandeling als niet-belastingplichtige tot concurrentieverstoring van enige betekenis zou leiden. Het begrip concurrentieverstoring wordt verder toegelicht in circulaire nr AOIF 24/2007 van 29 augustus 2007. Opdat er sprake zou zijn van concurrentieverstoring dient de openbare instelling identieke handelingen te verrichten als andere economische operatoren (voornamelijk uit de privé-sector), verder dient het verrichten van deze handelingen te leiden tot een belangrijke concurrentieverstoring ten nadele van de andere betrokken operator. Voornoemde voorwaarden moeten samen vervuld worden opdat de hoedanigheid van belastingplichtige zou worden toegekend. Aangezien de verkoop van maaltijden door een OCMW aan een ander OCMW in principe concurrentieverstorend is ten aanzien van andere economische operatoren die gelijkaardige handelingen verrichten, en in casu geen enkele vrijstelling van toepassing is, is bedoelde handeling onderworpen aan de btw tegen het tarief van 6 pct..
8
