Lid Gedeputeerde Staten R.A. Janssen Contact
provincie j ^ Q L L A N D
STATEN
ZUID
070 441 70 86
[email protected]
Postadres Provinciehuls Postbus 90602 2509 LP Den Haag TOTO-441 66 11 www.zuid-holland.nl
Aan de leden van de Statencommissie Bestuur en Middelen
Datum
Ons kenmerk Uw kenmerk Bijlagen
2 Onderwerp
Implementatie aanbevelingen commissie Samson Geachte Statenleden, Uw commissie heeft tijdens de vergadering van 13 maart 2013 verzocht om een overzicht van ondernomen acties en te ondememen acties naar aanleiding van de aanbevelingen in het eindrapport commissie Samson. Bijgaand treft u het overzicht ter kennisneming aan. Ik vertrouw er op u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Hoogachtend,
R.A. Janssen
Bezoekadres Zuid-Hollandpleln 1 2596AW DenHaag Tram 9 an bus 65 sloppen dichtbij het provinciehuis. Vanat slalion Den Haag CS ls het tien mmulen lopen. De parkeenuimle voor atJto's IS beperkl.
Overzicht implementatie aanbevelingen commissie Samson Aanleiding Rapport commissie Samson Op 8 oktober 2012 heeft de commissie Samson het eindrapport "Omringd door zorg, toch niet veilig" gepresenteerd, het eindresultaat van een tweejarig onderzoek naar seksueel misbruik van jeugdigen die onder verantwoordelijkheid van de overheid in instellingen en pleeggezinnen zijn geplaatst in de periode 1945 - 2012. Ondanks dat er in de afgelopen jaren op dit terrein al veel inspanningen verricht zijn door jeugdzorginstellingen in Nederland, heeft de commissie geconstateerd dat de sector onvoldoende in staat is gebleken om seksueel misbruik te voorkomen en effectief te bestrijden en dat seksueel misbruik een complex probleem is en een 'lange adem' vergt om aan te pakken. Veel aanbevelingen richten zich dan ook op de landelijke professionalisering en deskundigheidsbevordering om seksueel misbruik te herkennen, te bespreken en aan te pakken. De commissie stelt dat er sprake is van handelingsverlegenheid van professionals rond dit onderwerp. Het ministerie van VWS heeft bij brief aan de Tweede Kamer van 21 december 2012 aangegeven het merendeel van de aanbevelingen van de commissie Samson te laten implementeren. De jeugdzorginstellingen en Bjz moeten de aanbevelingen gaan implementeren. De brancheorganisatie Jeugdzorg Nederland werkt aan een landelijk kwa lite its kader Voorkomen seksueel misbruik (beschikbaar per 1 mei 2013). De beroepsgroepen in de jeugdzorg werken aan richtlijnen voor de residentiële zorg en de pleegzorg, met aandacht voor voorkomen seksueel misbruik. Standpunt college van GS Het college van GS vindt dat er alles aan moet worden gedaan om de veiligheid van jeugdigen in de jeugdzorg verder le verbeteren, waaronder het voorkomen van seksueel misbruik in de jeugdzorg. De eindrapportage van de commissie Samson is besproken met de Provinciale Samenwerking Jeugdzorg (FSJ), met het Transitie platform en het Overhedenoverleg, gelet op de decentralisatie van jeugdzorg naar gemeenten. Het onderwerp seksualiteit en seksueel misbruik is al langer onderdeel van het landelijk en provinciaal jeugdzorgbeleld. In 2008 heeft de Inspectie Jeugdzorg, n.a.v. van haar rapport "Ruimte en grenzen rond seksualiteit", de jeugdzorginstellingen verzocht om verbeterplannen op te stellen. De provincie heeft er op toegezien dat de provinciale jeugdzorginstellingen en Bjz deze hebben opgesteld en ingevoerd. Het provinciaal beleid is verwoord in het Beleidskader jeugdzorg 2013-2016 en Uitvoeringsprogramma Jeugd 2013. In het Uitvoeringsprogramma Jeugd 2013 is opgenomen dat nadere afspraken met jeugdzorginstellingen worden gemaakt over de implementatie van de aanbevelingen van het onderzoek commissie Samson. Verder wordt de uitwisseling van goede voorbeelden en methodieken gestimuleerd en de kennisoverdracht naar gemeenten gefaciliteerd. Hierna wordt ingegaan op: 1. verantwoordelijkheden van partijen; 2. ondernomen acties provincie Zuid-Holland; 3. te ondernemen acties provincie Zuid-Holland; 4. wat de provinciale jeugdzorginstellingen en Bjz al doen;
5- wat de provinciale jeugdzorginstellingen en Bjz nog gaan doen. 1. Verantwoordelijkheden van partijen De ministeries van VWS en VenJ zijn eindverantwoordelijk voor hetjeugdzorgstelsel, de kwaliteit daarvan en het toezicht op het stelsel. Provincies en stadsregio's zijn verantwoordelijk voor de planning en de financiering van de jeugdzorg. handhaving/verbetering van de kwaliteit en veiligheid en de realisatie van de implementatie van de aanbevelingen commissie Samson en het landelijk kwaliteitskader Voorkomen seksueel misbruik bij de jeugdzorginstellingen en Bjz. Jeugdzorginstellingen en Bjz zijn verantwoordelijk voor de uitvoering, de kwaliteit en veiligheid en de implementatie van de aanbevelingen commissie Samson en het landelijk kwaliteitskader Voorkomen seksueel misbruik. De landelijke Inspectie Jeugdzorg is verantwoordelijk voor het toezicht op de kwaliteit en veiligheid van de uitvoering van de jeugdzorg en de implementatie van de aanbevelingen commissie Samson en het landelijk kwaliteitskader Voorkomen seksueel misbruik. De brancheorganisatie Jeugdzorg Nedertand ontwikkelt een landelijk kwaliteitskader Voorkomen seksueel misbruik met (kwaliteits)normen voor de sector. De landelijke commissie Rouvoet is ingesteld om het kwaliteitskader le toetsen, ziet toe op overname en implementatie door de sector. De Taskforce kindermishandeling en Seksueel misbruik is belast met de monitoring van de overgenomen aanbevelingen. 2. Ondernomen acties provincie Zuid-Holland In de huidige Subsidieregeling Jeugdzorg is opgenomen dal: •
Jeugdzorginstellingen en Bjz beleid moeten hebben gericht op het voorkomen van seksueel misbruik (deze maatregel is tevens opgenomen in de beschikkingen boekjaarsubsidies 2013 inclusief het implementeren van de aanbevelingen van commissie Samson).
•
Jeugdzorginstellingen en Bjz beschikken over recente VOGs voor alle medewerkers in de jeugdzorg.
De provincie agendeert het thema voorkomen van seksueel misbruik periodiek in het bestuurlijk overleg Provincale Samenwerking Jeugdzorg (PSJ) en in ambtelijke kwartaalgesprekken (sinds 2012) en houdt hiermee zicht op de voortgang van de implementatie van de aanbevelingen. In het besluurlijk overteg met de PSJ op 22 maart 2013 zijn nadere afspraken gemaaki over de implementatie van de aanbevelingen commissie Samson met de provinciale jeugdzorginstellingen en Bjz. De provincie heeft de provinciale jeugdzorginstellingen en Bjz gevraagd om een reactie op de aanbevelingen commissie Samson {wat is ondernomen en wat wordl nog ondernomen?), zie bijlage 1 voor de actuele stand van zaken. De provincie zorgt voor een dekkend netwerk van onafhankelijke vertrouwenspersonen en het ondersteunen van cliënten door het AKJ alsmede de aanwezigheid van goede klachtenprocedures bij de jeugdzorginstellingen. Verder vindl er periodiek ambtelijk overleg plaats met de Inspectie Jeugdzorg ondermeer over dit onderwerp. In het Transitie platform en het Overhedenoverteg (kennisoverdracht) agendeert de provincie periodiek het onderwerp commissie Samson / voorkomen seksueel misbruik.
3. Te ondernemen acties provincie Zuld-Holland •
Blijven toezien op implementatie aanbevelingen (in bestuurlijk overleg PSJ en ambtelijke kwartaalgesprekken 2013 en 2014).
•
Na ontvangst landelijk kwaliteitskader Voorkomen seksueel misbruik van Jeugdzorg Nedertand: implementatie van dit kwaliteitskader en zonodig aanscherpen van acties (zomer 2013).
•
Organiseren bijeenkomst over risicomanagement, waaronder voorkomen seksueel misbruik in het kader van de transitie (3^ kwartaal 2013).
4. Wat de provinciale jeugdzorginstellingen en BJz al doen a. Alle jeugdzorginstellingen en Bjz beschikken over: - Een visie en notitie seksualiteit en aanpak om dit thema bespreekbaar te maken/te houden (gelet op nieuw personeel en gerelateerd aan 'normaal leeflijdsgebonden gedrag" tussen jongeren onderling), ondermeer in werkbegeleiding en teambesprekingen en in de groepen. - Protocollen en gedragsregels rond kindermishandeling en seksueel misbruik. De vanaf 1 juli 2013 verplichte meidcode kindermishandeling en huiselijk geweld wordt door alle jeugdzorginstellingen toegepast (inclusief stappenplan hoe te handelen en wat te doen). - Scholingsdagen en trainingen personeel. - Goede screening en opvragen van referenties behoort lot de standaardaanpak bij sollicitatieprocedures. b. Alle jeugdzorginstellingen en Bjz maken incidentenrapportages voor de Inspectie Jeugdzorg. Calamiteiten worden afzonderlijk gemeld en ofwel onderzocht door de instelling zelf ofwel door de Inspectie Jeugdzorg (in zeer ernstige gevallen). Hiervoor zijn landelijke richtlijnen die worden gevolgd. 5. Wat de provinciale jeugdzorginstellingen en BJz nog gaan doen •
Permanent aandacht voor het bespreken en bespreekbaar maken van het thema seksualiteit en hel voorkomen van seksueel misbruik in medewerkersteam, werkbegeleiding, functioneringsgesprekken, hierbij aandacht voor jong en nieuw personeel.
•
Zonodig uitbreiden van inten/isie.
•
Meer aandacht voor cursussen en scholing en uitwisseling van goede voorbeelden en methodieken binnen en tussen jeugdzorginstellingen en/of Bjz.
•
Meer samenwerking met GGZ bij het diagnostisch onderzoek en de behandeling van slachtoffers.
•
Invoeren landelijk kwaliteitskader Voorkomen seksueel misbruik (Jeugdzorg Nederland).
Samenvatting aanbevelingen commissie Samsom rapport "Omringd door zorg, toch niet veilig" Ingevuld door BJz, TriviumLindenhof, Stek, Horizon, Cardea
1.
Professionalisering aanbeveling
In (basis) opleidingen en pennanenie educatie. Aandacht voor seksualiteit en seksueel misbruik opnemen.
Seksualiteit en (seksueel) grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar maken binnen het leam en de leefgroep en pleegouders en pleegkinderen.
verantwoordelijken Rijk. Jeugdzorg Nederland, jeugdzorginstellingen
Jeugdzorg instellingen
wat gebeurt er al
wat moet er gebeuren
TriviumLindenhof Aandacht voor seksualiteit en intimiteit is vastgelegd in in slel ling sbreed (veiligheids)beleid. met daaraan gekoppelde instrumenten en deskundigheidsbevordering. Het onderwerp is vast onderdeel van individuele werk- en teambegeleiding / coaching door gedragswetenschappers. Daarnaast biedt de gedragscode nchllijnen voor medewerkers. Specifieke deskundigheidsbevordenng vindt op teamniveau plaats. Stek Binnen intern scholingsprogramma en werkbegeleiding wordt aandachl besleed aan veiligheid, de melhodiek Signs of Safety is uitgangspunt. Horizon De training 'seksualiteit en intimiteit' is een vasl onderdeel van de Horizon Academie (in house Irainingsafdeling). Er is inslellingsbreed beleid geformuleerd. Gedragswetenschappers nemen coaching en begeleiding van pedagogisch medewerker voor hun rekening. Binnen pleegzorg worden medewerkers jaartijks getraind op dit thema. Cardea Cardea heeft protocol seksualiteit-^ w.o. signalenlijst van gezonde/afwijkende seksuele ontwikkeling. TriviumLindenhof Hel hierboven genoemde inslellingsbrede beleidskader biedt concrete richtlijnen en handvatten m.b.t. het 'omgaan mel seksualiteit en intimiteit' en komt lerug op de leamagenda (gespreksvoering, informatie en signalenlijst gezonde en afwijkende seksuele ontwikkeling, omgaan met dilemma's, seks. voorlichting, tips voor thema-avonden, spelen en boekjes e.d.). In 2012 heeft TriviumLindenhof met
TriviumLindenhof Vanaf januari 2014 ts een modulair opgebouwd trainingsaanbod. gericht op seksualiteit / intimiteit beschikbaar in het nieuw samengestelde opleidtngspalel. Stek Thema seksualiteit explicieter op agenda opleiding. Dil is onderwerp van gesprek op Stekbrede managementdag. Cardea Cardea ontwikkelt een interne training (modulair) over signaleren en bespreekbaar maken van kindermishandeling (w.o. seksueel misbruik).
Pagina 1 van 13
ThviumLIndenhof Resultalen projecl "Kinderen aan het woord" binnen TL verspreiden en implementeren. Opnieuw aandacht vestigen op bespreekbaar maken in teams (blijkt in de hectiek van alledag en de veelheid aan onderwerpen moeilijk vast te houden), voortgaande aandachl voor
twee groepen kinderen meegedaan aan project "Kinderen aan het woord" van Stichting Alexander, waarin kinderen op creatieve wijze tips geven aan hulpverleners m.b.t. hel omgaan met en het bespreekbaar maken van kindermishandeling. Vanaf januari 2013 vindt bij aanvang van elk hulptraject een risicoinventarisatie plaats, om als team te kunnen anticiperen op en daardoor verminderen/beheersen van risico's. Stek Binnen Stek is een spel ontwikkeld om veiligheid en seksualiteit bespreekbaar te maken in de residentiële groep. Daarnaast worden enquêtes uitgevoerd en groepsgesprekken gehouden waarin veiligheid een thema is. Horizon Op alle plekken is dit een standaard agendapunt in de teamvergadering. Daarnaast zijn er verschillende methodieken die dit ondenverp standaard in zich hebben (You Turn competentiemodel) waardoor er specifiek aandacht aan dit thema besteed kan worden. Standaard wordt seksuele voorlichting gegeven, daarnaast zijn er verschillende trainingen voor jongeren (zie verder). Daarnaast komt het terug als thema in het individuele behandelplan. Cardea Gebeurt incidenteel, veelal op basis van signalen. Thema-avonden seksualiteit met jongeren.
professionele attitude en open cultuur, waarin dilemma's besproken mogen worden en collega's elkaar kunnen bevragen en aanspreken op gedrag en houding. Risico-invenlarisatiekaart verder implementeren.
TriviumLindenhof Momenteel wordt nagegaan hoe het opleidings- en trainingsaanbod gecertificeerd kan worden. Stek Interne opleiding en methodische werkbegeleiding zijn in traject voor certificering. TriviumLindenhof In aanvulling op bovenstaande inrichten van leerprocessen op teamen individueel niveau gencht op (zelf)reflectie en uitwisseling/leren
Verplichte certificenng jeugdzorgmedewerkers.
Rijk en Jeugdzorg Nederland
TriviumLindenhof Traject voor registratie en certificering van medewerkers is gestart conformf landelijk actieplan professionalisering. Stek Traject voor registratie medewerkers is in gang gezet.
Leerprocessen inrichten.
Jeugdzorg Nederland, Jeugdzorginstellingen
TriviumLindenhof Aan de veiligheidsbarometer die tweejaarlijks wordt afgenomen, zijn vragen toegevoegd op het gebied van veiligheidsbeleving op het gebied van seksualiteit. Deze wordt momenteel (maart 2013) afgenomen. De
1
1
Pagina 2 van 13
Stek Spel wordt doorontwikkeld. Cardea Seksualiteit: gezonde en afwijkende ontwikkeling structureel als onderwerp in team/leefgroep/GOMouders bespreekbaar houden.
Uitwisselen van kennis en besl practices.
Jeugdzorginstellingen: landelijk en provinciaal
bevindingen zullen in afstemming met de diverse teams en cliënten zo nodig leiden lot verbeteracties. In de loop van 2013 worden een aanlal audits uitgevoerd om te monitoren wat er goed gaat m.b.t, de uilvoering van het afgesproken beleid en wal er verbeterd dient te worden. Op basis van incidentenregistratie- en analyse worden in de teams verbeterprocessen doorgevoerd. Protocollen e.d. worden op basis van bovenstaande resultalen volgens vaste frequentie belicht en aangepast. Als onderdeel van de implementatie van Signs of Safety zijn intervisie/reflectiegroepen ingericht Stek Intern scholingsprogramma is ontwikkeld o.a. op thema veiligheid. Horizon Op basis van nieuwe evidence, maar ook op basis van nieuwe ervaring m.b.t. incidenten, intervisie en audits kunnen protocollen geüpdale worden. Hel veranderde protocol dient goedgekeurd te worden door de direclie en voorzien van een implementatietraject. Het protocol wordt opgenomen in het kwalileitsmanagementsysteem. Cardea Seksueel misbruik komt ad hoc aan de orde lijdens teamoverleggen en werkbegeleidingen. TriviumLindenhof Intern: uitwisseling (algemeen) middels zorgprogramma- en vakgroepen en bezoeken van teams aan elkaar. Toenemend aandacht voor best practices door teams en medewerkers platform le bieden op intranet en dil 'socialer' in te richten Extern: Deelname aan focusdag voor professionals in Stadsregio. Via deelname aan landelijke kenniskringen en symposia e.d. en ontmoetingen met collega's van andere inslellingen wordl gerichl op zoek gegaan naar best practices. Stek Eerste dag met professionals heeft plaalsgevonden. Stek heefl meegedaan. Horizon Verschillende initiatieven; kennisoverdracht met samenwerkings part-
Pagina 3 van 13
van elkaars ervaringen en dilemma's a.d.h.v. waarden/ normen/ eigen socialisatie. Cardea Zie hierboven, aangevuld met inlervisie. Ook aandacht in functioneringsgesprekken besteden aan dil thema (ook aan zelfreflectie en waarden en normen van professional).
TriviumLindenhof In 2013 (net gestart) worden talenten en specifieke kennis van medewerkers geïnventariseerd en breed gecommuniceerd mel als doel dit in le kunnen zetten l.b.v. kennisuitwisseling en kennisvermeerdering naar collega's. Delen van besl practices kan nog beter worden ingezet.
ners; deelname effecton de rzoek RNG voor seksualiteitstraining jongens; organisatie congres voor vakgenoten. Intern binnen Horizon gebeurt uitwisseling via Horizon Academie. Inrichten van lokale leeromgevingen met als doel om door reflectie en discussie wijzer te worden van actuele casuïstiek.
Jeugdzorginstellingen, Jeugdzorg Nederland
Inrichten van een monitoringssysteem om voortgang en verbetering zichtbaar te maken.
Rijk, Jeugdzorg Nederland
2.
TriviumLindenhof Zie hierboven. Vindt plaats in werk-en teambegeleiding. Stek Scholingsprogramma loopt. Werkbegeleiding is locatiegebonden om structureel casuïstiek overleg en reflectie te organiseren. Horizon Op alle afdelingen wordt intervisie gegeven. Ook vindt Intervisie plaats met collega-instellingen (Hey-Acker en de Waag). Cardea Op ad hoc basis, vaak n.a.v. (dreigende) incidenten wordt dil in team/individuele werkoverteqqen besproken.
TriviumLindenhof Opzetten van instellingsoverschrijdende reflectiegroepen (al gestart rond Signs of Safety). Stek Werkbegeleiding wordt doorontwikkeld om nog beter toepasbaar te maken voor verschillende situaties. Cardea Intervisiegroepen, reviews van incidenten met betrokken betrokken medewerkers.
wat gebeurt er al
Wat moet er gebeuren
Rond het kind aanbeveling
Weerbaarheid van minderjarigen vergroten (omgangsnormen uitleggen).
verantwoordelijken Jeugdzorginstellingen,^ provincie
TriviumLindenhof Elke verblijfsgroep (dag- en residentieel) heeft huis- en omgangsregels, die regelmatig worden geëvalueerd en aangepast in samenspraak met kinderen/jongeren. Deze zijn ook vaak onderwerp van gesprek in huis-/ jongerenvergaderingen. Naast het aanbieden van een pedagogisch klimaat, waarin leerervaringen worden geboden op het gebied van weerbaarheid worden specifieke interventies geboden in de vorm van weerbaarheidstrainingen: o.a. Rots en Water, Girls Talk en Love Limits. Stek Stek heeft een jongerenstatuut en per groep zijn er huisregels. Bij de start van de hulp worden die besproken. Versterken van weerbaarheid, omgaan met agressie, teruggetrokken of juist agressief gedrag vinden we
Eerstverantwoordelijke zijn jeugdzorginstellingen
Pagina 4 van 13
terug in de Individuele begeleidingsplannen met doelen op kindniveau. Waar nodig worden specifieke trainingen ingezetHorizon Specifieke trainingen: girt's talk, girl's choice, rots&waler. boys r us, vlinderclub (zelf ontwikkeld). Dagelijks behandelklimaat is gerichl op om-gangsnormen (bijvoorbeeld vlaggensysleem voor seksualiteit en inlimileil specifiek). Bij de pleegzorg is na overleg met de pleeg-ouderraad besloten dat het kind tweemaal per jaar alleen gezien wordt. o.a. om dil thema te kunnen monitoren. Bij pleegouders staat dit thema jaarlijks als terug-kerend punt in het pleegzorgplan, Cardea
Diagnostisch onderzoek bij uithuisplaatsing.
Raad voor de kinderbescherming/BJz/ jeugdzorginstellingen
Bij plaatsing in een groep wordt mel elke jeugdige de omgangsregels/normen besproken. Jongeren kunnen indien nodig deelnemen aan weerbaarheidstrainingen. Gebeurtenissen uit dagelijks leven van jongeren worden aangegrepen om autonomie van jongeren le versterken. TriviumLindenhof Op basis van de informatie van BJz bij plaatsing omirent de voorgeschiedenis en actuele veiligheidssituatie binnen het gezin wordt nagegaan wal er aan aanvullende (proces)diagnosliek gewenst is. Er vindt momenteel zelden uitgebreid diagnostisch onderzoek plaats binnen TL. Zonodig wordt in overleg met BJz (aanvullend) onderzoek elders (GGZ) aangevraagd. Stek BJz doel een risico taxatie en draagt zorg voor overdracht van relevante signalen uit de voorgeschiedenis. Indien BJz geen risicolaxatie doet. wordt die door Stek medewerker gedaan. Veiligheid is altijd een onderwerp van gesprek met de cliënt Horizon Kennis over problematiek is aanwezig in de organisalie. Indien nodig wordt doorvenwezen naar externe partners (GGZ). BJz Onderdeel van het slandaard werkproces is de overweging (extern) diagnostisch onderzoek te (laten) doen. Hierover wordl per individuele
Pagina 5 van 13
TriviumLindenhof Kennis van specifieke diagnostiek en behandelmethoden op hel gebied van seksualiteit vergroten. Sneller kunnen beschikken over specialistisch diagnostisch onderzoek (GGZ), waardoor de hulp beier kan worden toegesneden op de problematiek. Stek Intern meer aandacht organiseren voor het werken met jongeren met problemen op hel terrein van seksualiteit. Hel organiseren van aanvullend diagnostisch onderzoek moet sneller, er zijn afspraken met de GGZ maar ondanks dat duurt het vaak lang.
casus, in multidisciplinair overleg een besluit genomen. Signalering en melding.
BJz/ jeugdzorginstellingen, provincie
TriviumLindenhof TL heeft de landelijke meidcode geïntegreerd in het protocol kindermishandeling. Incidenten worden geregistreerd m.b.v. I-TASK en halfjaarlijks geanalyseerd op geaggregeerd niveau. TL beschikt over protocol m.b.t. (vermoedens van) misbruik door professionals. TL rapporteert met vaste frequentie aan inspectie en meldt tussentijds evt. (dreigende) calamiteiten. Wel of niet doen van aangifte wordt allijd besproken met met cliënt en BJz. Stek Stek heeft een meidcode met daarin de 5 stappen van de landelijke meidcode geïmplementeerd. Horizon Er wordt al lange lijd gewerkt met incident-meldingen binnen Horizon. Incidenten rond dit thema worden direct opgepakt. Regelmatig wordt een analyse op geaggregeerd niveau gedaan van de incidenten. BJz Bij vermoedens van een stafbaar feit zoals (vermoedens van) seksueel misbruik, wordt in principe altijd aangifte gedaan. Bij voorkeur doet hel kind zelf aangifte, anders BJz. Onderdeel van hel calamileilen & incidenlenbeleid is dat vermoedens van misbruik door een professional altijd via leidinggevenden en bestuur bij de Inspeclie Jeugdzorg gemeld worden. Cardea Meidcode kindermishandeling en Huiselijk geweld. Aandachtsfunctionaris seksualiteit en kindermishandeling / huiselijk geweld. Protocol seksualiteit.
Zorg voor veiligheid en werken met onzekerheid.
BJZ/jeugd zorginstellingen, provincie
TriviumLindenhof Binnen veiligheidsbeleid hebben diverse trainingen een plek (o.a. agressie, middelengebruik). Tevens vindt intervisie plaals (zie ook hierboven). Werken met onzekerheid is hierbij aan de orde. Competentietraining biedl hiertoe ook handvatten qua gedrag en attitude.
Pagina 6 van 13
TriviumLindenhof Afspraken m.b.t. doen en in behandeling nemen van aangifte herijken met BJz / AMK / politie. Stek De medewerkers met nieuwe inzichten toerusten gericht op een veilig pedagogisch klimaat. Cardea Sterker inzetten op een open cultuur waarin seksualiteit ook voor professionals geen taboe onderwerp is. Aanspreken en bevragen als professionele attitude. Structurele bijscholingsmogelijkheden over signaleren en bespreekbaar maken (ook e-learning modules). BJz Via de Expertpool clienlveiligheid/ aanpak seksueel misbruik uitwerken hoe medewerkers te stimuleren om aangifte altijd te overwegen bij alle vormen van mishandeling (niel alleen seksueel misbruik dus). Praktische handreiking voor aangifte doen opstellen. Bestaande regionale samenwerkingsafspraken mel polilie (op basis van het landelijk protocol) nalopen en waar nodig aanscherpen. TriviumLindenhof Aandacht voor het reduceren van risico's op grensoverschrijdend gedrag tussen jongeren van gemengde groepen gedurende de nacht. Stek Snelheid van inzetten
Daarnaast aandacht voor continuïteit van zorg. personele bezetting, nachtelijk loezicht en achlerwachl middels bereikbaarheidsdienst. Inzel veiligheidsbarometer (hierboven reeds besproken). Stek Trainingen. Structurele werkbegeleiding. Eisen aan personele bezetting en achlerwachl. Analyseren van incidenten om te leren. Horizon Op een aantal plekken is ruimtelijk rekening gehouden mel 'in het zicht zijn'. Medewerkers ontvangen verschillende trainingen m.b.t. veiligheid in de breedte (seksualiteit en intimiteit; RADAR training, LIRIK). Daarnaast is er bij de inlervisie ruimte voor dit thema. BJz Integraal onderdeel van alle werkprocessen van BJz: Alle medewerkers kennen en handelen volgens de werksoortspecifieke methodiek waar signaleren van en handelen naar vermoedens van misbruik in zijn verwerkt. Hierin worden de verantwoordelijkheden t.a.v, het borgen van de veiligheid kinderen helder beschreven.
Diagnostiek en hulpverlening na seksueel misbruik.
Jeugdzorginstellingen, provincie
Medewerkers zien toe op de veiligheid van het kind, spreken met kind. ouders/ verzorgers en betrokken hulpverleners en maakt onderbouwde inschatting van de veiligheid van een kind. Cardea Cardea werkt met de veiligheidsbarometer {voor jongeren die bij Cardea wonen). Gezond en ongezond seksueel gedrag is onderwerp tijdens mentorgesprekken, TriviumLlndenhof Afliankelijk van situalie van specifieke cliënt wordt in samenspraak met alle betrokkenen afgewogen of nadere diagnostiek gewensl is en welk hulpaanbod hel meest passend is. Indien nodig worden externe deskundigen ingeschakeld. Stek Bij een vermoeden van misbruik wordt afgewogen of diaqnosliek no-
Pagina 7 van 13
externe deskundigheid kan verbeterd worden door samenwerking met GGZ verder le ontwikkelen. BJz Vernieuwen en richtlijn aanpak kindermishandeling op Meidcode Kindermishandeling en huiselijk geweld. Bij de imptementatie van de nieuwe richtlijn wordl hel bespreekbaar maken en houden van seksualiteit en grensoverschrijdend gedrag in alle (basls)leams van alle werksoorten meegenomen. Cardea Voor medewerkers: inlervisie, werkbegeleiding.
TriviumLlndenhof Gericht hulpaanbod t.b.v. getraumatiseerde kinderen wordt vanaf 2013 vergroot. Een gedragswetenschapper wordt momenteel opgeleid om pedagogisch medewerkers beier toe le rusten t.a.v. hel omgaan met getraumati-
Heldere en goede klachtenprocedure ontwikkelen.
3.
Jeugdzorg Nederland, jeugdzorginstellingen
dig is en welke hulpverlening passend is. Er is altijd overleg tussen Stek. jongere, ouder en bureau jeugdzorg. Indien nodig wordl externe deskundigheid ingeschakeld. Horizon Een aantal gedragswetenschappers is getraind in het voeren van taxatiegesprekken. Deze kunnen door de gehele organisatie worden ingezet. Ook wordl doorverwezen naar externe partners. Cardea Als er aanleiding voor is wordt er tijdens de intake aandachl besteed aan voorgeschiedenis cliënl en eventuele ervaringen met seksueel misbruik. TriviumLindenhof TL heeft een klachtenprocedure, die is opgenomen in het cliënteninformaliepakket. Deze wordl met cliënten besproken. Er is daarnaast een provinciale klachtencommissie voor cliënten. Diverse vertrouwenspersonen vanuit het AKJ bezoeken volgens vaste frequentie {verblijfs)locaties of zijn bereikbaar middels o.a. chatconlaclen. Er is levens een vertrouwenspersoon voor medewerkers beschikbaar. Stek Er is een provinciale klachtencommissie voor cliënten. Horizon Op alle locaties is een klachtenprocedure aanwezig. Daarnaast is op bijna alle locaties een vertrouwenspersoon van het AKJ werkzaam, deze kan benaderd worden door jongeren en ouders. Cardea Vertrouwenspersoon voor cliënten. Vertrouwenspersoon voor medewerkers. In en externe klachtenprocedure.
seerde kinderen in een leef/behandelgroep {train-de-trainermodel).
Cardea Klachtenprocedure aanscherpen op seksueel misbruik en seksueel grensoverschrijdend gedrag (o.m. bekendheid over meldpunt opnemen).
Residentiële jeugdzorcj aanbeveling
Screening en aandachl voor seksueel misbruik in sollicitatie- en funclioneringsgesprekken.
verantwoordelijken Jeugdzorginstellingen, provincie
wat gebeurt er al TriviumLindenhof -Thema komt aan de orde lijdens sollicitatiegesprekken. -Referenties worden altijd opqe-
Pagina 8 van 13
wat moei er gebeuren TriviumLindenhof Aanscherpen van opvolging van aandacht voor seksueel misbruik
Aandacht voor samenstelling leefgroep (maatwerk bieden en risico's inschatten).
Jeugdzorginstellingen, provincie
Ratio begeleider-pupil.
Jeugdzorg inslellingen, provincie
vraagd. - Alle medewerkers dienen te beschikken over VOG. Stek Allijd worden referenties opgevraagd. Alle medewerkers moeten een VOG overleggen bij indiensttreding. Bij signalen omtrent misbruik door medewerkers (heden of verleden) wordt altijd onderzoek uitgevoerd en overlegd met politie/justitie. Horizon Afstand-nabijheid is een standaard thema in solllcitatie/funclioneringsgespr. Daarnaast wordt op een aantal locaties antecedentenonderzoek gedaan en wordt altijd een VOG als voorwaarde gesteld voor aanstelling. Cardea VOG (en up-date per 5 jaar). TriviumLindenhof Er is altijd aandacht voor samenstelling van leefgroep rond dil thema en inschatting van risico's. Erwordt zoveel als mogelijk rekening gehouden mel afzonderlijke problemalleken. Stek Groepen hebben veelal een specifieke leeftijdsopbouw, jonge (onder de 11) kinderen worden bij Stek alleen in gezinsgroepen opgenomen. Horizon Vanwege opnameplichl is dit slechts beperkl mogelijk. Uiteraard wordl er gescreend op dil thema. Waar mogelijk wordt (tijdens plaatsing) gekeken of er wisseling nodig/mogelijk is i.v.m. specifieke problematiek. Bij Anker/Prisma erkenning van landelijk specialisme Ernstige seksuele problematiek. Deze jongens worden categoraal behandeld. Op de localie Rijnhove Is een specifieke meidengroep gerichl op seksuele weerbaarheid. Cardea Cardea houdl bij 24-uursplaats(ng rekening met samenstelling groep/tralningshuis op basis van o.m. voorgeschiedenis cliënt. TriviumLindenhof Dit heeft zeker aandacht, normen m.b.t. ratio in relalie tol beschikbare budget. Afhankelijk van de leeftijd en problematiek van de kinderen/jongeren wordl bepaald op
Pagina 9 van 13
tijdens dienstverband (in functioneringsgesprekken). Cardea Aanscherpen referenties opvragen. Aanscherpen wervingsprocedure en functioneringsgesprekken op seksualiteit.
welke tijden dubbele bezetting vereist is. Stek Normen optimaal in relatie tot budget. Dubbele personele bezetting tussen 17.00 en 23.00 uur. Altijd pedagogisch personeel aanwezig 24 uur. Groepsgrootte maximaal 9. Ook groepen van 7. Horizon Formatie is gericht op behoud veiligheid. 4.
Pleegzorg aanbeveling
Verbeteren screening aspirant-pleegouders.
verantwoordelijken Jeugdzorginstellingen, provincie
wat gebeurt er al Horizon Bij iedere netwerk screening wordt de veiligheidslijst ingevuld. Tevens is dit tijdens de screening een standaard onderwerp van gesprek. Horizon leder nieuw pleeggezin wordt vooraf gescreend op hel risico van seksueel misbruik. Heeft er in het verleden binnen het gezin/familie misbruik plaatsgevonden, dan worden pleegouders hier altijd op afgewezen.
Voorbereiding en ondersleuning pleegouders.
Jeugdzorginstellingen, provincie
Evaluatie pleegouders.
Jeugdzorginstellingen, provincie BJz, jeugdzorginstellingen, provincie
Horizon Idem.
BJZ. jeugdzorgInstellingen, Rijk, provincie
Horizon Dit gebeurt vanuit de Provincie en Inspectie. BJz Zicht houden op het wel en wee van pleeggezinnen is primair een taak van de pleegzorgaanbieder.
Duidelijke rolverdeling tussen pleegzorgwerkers en (gezins) voogd afspreken en verhoging van de contactfrequentie met het kind.
Ondersteuning en toezicht pleegzorg.
wat moet er gebeuren
Horizon Er is momenteel een notitie in onlwikkeling samen met BJZ Zuid Holland om precies af le stemmen wie welke rol neemt. BJz De verantwoordelijkheid voor {zicht op) de veiligheid van een kind (o.m. via persoonlijk en telefonisch conlact) is integraal onderdeel van alle werkprocessen van BJz.
Pagina 10 van 13
BJz Via Expertpool onderzoeken hoe we binnen de huidige werkdruk- persoonlijk contact nog meer kunnen stimuleren en rolverdeling richting cliënt kunnen verduidelijken. Het gaat vooral om het bewustzijnsvergroting van medewerkers.
De eindverantwoordelijkheid voor (zichl op) de veiligheid van een kind (binnen een pleeggezin) ligt bij BJz is integraal onderdeel van het werk van BJz. 5.
Het systeem van de residentiele jeugdzorg en de pleegzorg aanbeveling
verantwoordelijken
wat gebeurt er al
wat moet er gebeuren
Multidisciplinair casusoverleg in iedere regio.
Jeugdzorginstellingen, BJz
TriviumLindenhof Vindl plaats binnen Zuid Holland Zuid. Stek Casus overleg moet cliëntgebonden zijn. met bureau jeugdzorg is dal bij residentiële cliënten geregeld. Het is veelal gecompliceerd omdal het netwerk van onze kinderen gecompliceerd is. Horizon Er zijn verschillende initiatieven; intentieverklaringen voor integrale aanpak slachtoffers; expertteam binnen Horizon; deelname aan overleg In de regio voor moeilijk plaatsbare gevallen. BJz Multidisciplinair casusoverleg is integraal onderdeel van alle werkprocessen van BJz.
BJz Via Expertpool aandachl voor hoe signalering en aanpak van seksueel misbruik hierbinnen exlra aandacht kan krijgen.
Versterking rol en toezichl Inspectie Jeugdzorg (niet alleen op papier loelsen, meer In de prakiijk en strenger).
Rijk
Stek Inspectie wordl door ons allijd benaderd bij meldingen in dit kader. Inspectie bepaald op basis van geleverde informatie a.d,h.v. eigen protocol of meer nodig is dan alleen papieren toetsing
Stek Strenger is niet het te bereiken doel. Ons beleid slaat voor dal er adequaat gehandeld wordt. Dat signalen worden onderzocht en dat bij geconstateerd misbruik wordt geregeld dat justitie wordt ingeschakeld en dat herhaling wordt voorkomen. Cardea Meer aandacht voor leerreviews -> Serious Casereviews.
Raden van loezicht van jeugdzorginstellingen ook taak
Jeugdzorginstellingen
TriviumLindenhof Audilcommissie RvT
Pagina 11 van 13
in inhoudelijk loezichl.
Kwalileit & Veiligheid De audilcommissie start In 2013 met het afleggen van werkbezoeken en het voeren van gesprekken met ( groepen) medewerkers Stek RvT heeft laak in loezicht houden op gehele gang van zaken. De Raad wordt geïnformeerd over alle onderzoeken van inspecties, over incidenten en calamiteiten. De Raad heeft zelf een aciieve houding om zicht te verwerven op het klimaat in de instelling. Zij legt werkbezoeken af, spreekt met cliëntenraad Horizon De audit commissie zorg en onderwijs van de RvT hebben hierin een toezichthoudende laak. Cardea Calamiteiten meldingen en incidenlenrapportages gaan ook naar de RvT.
Vergroten capacileil gespeclaliseerde zedenpolitie. Kinderrechter (meer tijd). Mediation inzetten. 6.
Rijk Rijk Rijk
Politiek aanbeveling
Excuses slachtoffers. Er moet een meldpunt zijn voor seksueel misbruik. Sturing en kwaliteitsborging (VWS) door ontwikkelen kwaliteitskader en kwaliteitsnormen (dit heeft Jeugdzorg Nederland inmiddels opgepakt). Monitonng regelen naleving kwaliteitskader en -normen. Nader wetenschappelijk onderzoek is gewenst.
verantwoordelijken
wal gebeurt er al
Rijk Rijk Rijk, Jeugdzorg Nederland
Rijk, provincie Rijk
Pagina 12 van 13
wat moet er gebeuren
Tweejaarlijkse rapportage aan de Tweede Kamer.
Rijk
Horizon: wat moet er gebeuren Horizon: Op de vraag "wat er moet gebeuren", wordt door alle afdelingen zonder uitzondering geantwoord dat er gewerkt moet worden aan het nog meer bespreekbaar maken van seksualiteit om daarmee de drempel (voor zowel medewerkers als Jongeren) om over dit onderwerp te praten nog lager te maken. Dit bespreekbaar maken geldt op alle gebieden; binnen de methodiek; in de alledaagse gang van zaken op een groep; als collega's onderling in intervisie, training etc. Daarnaast de wens om kennis up to date te houden middels training en opleiding om meer seksespecifiek te kunnen behandelen. M.a.w: continue aandacht voor dit thema op alle mogelijke manieren.
Pagina 13 van 13
