STARTUPS: INVESTEREN OF NEGEREN?
SEMINAR HER Student: Quinten de Beet - Concepting - 1593975 Docent: Marvin Fernandes
1
INLEIDING Start ups zijn overal Het is een spannende tijd. Overal schieten nieuwe startups uit de grond die met hun plannen de wereld willen veroveren. The Next Web deed een onderzoek op basis van omzet naar de snelst groeiende startups. Intressant is dat alleen al in a Nederland drie van de vijf snelst groeiende nieuwe ondernemingen actief zijn in de creatieve industrie (RRKC, 2014). Wat te doen? Als student zet dat mij aan het denken. Is het nu de tijd om een startup te beginnen, of is het slimmer om aan de slag te gaan bij een gevestigd bureau? Verder wil ik kijken in hoeverre een 4de jaars CMD’er de middelen en capaciteiten heeft om echt iets van de grond te krijgen. Een onderzoek dus naar ondernemen in de creatieve industrie met als doel de overlevingskansen van een CMDer te testen in de startup business. Hoofdvraag Om dit te bewerkstelligen ga ik een case bouwen rondom een idee dat al een tijdje door mijn gedachtes spookt. Door het onderzoek in de vorm van een ondernemingsplan te gieten wil ik uitvinden in hoeverre je als CMDer daadwerkelijk staat van de startup wereld. De hoofdvraag voor dit onderzoek luidt:
In hoeverre heeft een lokaal samenwerkingsplatform kans van slagen in Utrecht?
2
Onderzoeks opzet Om te onderzoeken in hoeverre dit mogelijk is ga ik het onderzoek doen in de vorm van een ondernemingsplan. Door de relevante elementen uit bestaande businessplannen te halen ben ik tot de volgende deelvragen gekomen.Zie (Rabobankstartproof.nl, 2015) en (Sprout, 2015).
1. Ondernemer en onderneming Het idee: Wat zijn de beweegredenen achter het platform? 2. Marketing in Business plan Lokaal: In hoeverre heeft de markt behoefte aan een dergelijk platform? 3. Financiële gegevens in het businessplan Waar moet je financieel rekening mee houden om een dergelijkplatform te kunnen ontwikkelen?
3
4
INHOUD 1. De Onderneming
6
-Beweegredenen
6
7
-Product of dienst waar het om gaat
2. Marketing in Business plan
8
-Waarom nu
8
-Deel economie
9
-Concurentie
12
14
-De doelgroep
3. Financiële gegevens
15
-Verdienmodel
15
-Crowdfunding
14
-Prijs
16
-Kostenplaatje
16
4. Conclusie
17
4.Bronnen
18
5
1. ONDERNEMEN EN ONDERNEMING IN KERNWOORDEN Beweegredenen Nieuwsgierigheid Als student denk je toch wel eens, stel je voor dat je met de beste studenten uit je klas gewoon eens ‘echte opdrachten’ zou gaan doen, voor echte klanten. De kwaliteiten zijn er en samen bereik je nou eenmaal veel meer dan in je eentje. Eigen belang Freelancende studenten lopen vaak tegen problemen aan die ze zelf eigenlijk helemaal niet kunnen oplossen. Door alles zelf te doen lopen de uren op en daalt de uiteindelijke kwaliteit. Uitbesteden aan professionals kost natuurlijk bakken met geld en met al het talent dat hier op school al rondloopt zou het probleem zo opgelost moeten zijn. Zo hoef je niet constant met randzaken bezig te zijn en kan je jezelf focussen op wat jij belangrijk vind en waar jij je in wilt ontwikkelen. Netwerk Aan de andere kant zijn er natuurlijk studenten die bepaalde kwaliteiten hebben, maar ze niet kunnen benutten omdat ze simpel weg geen opdrachten krijgen. Een platform dus waar een grafisch ontwerper in contact kan komen met opkomende fotografen, journalisten, programmeurs en illustratoren die graag aan het werk willen. De insteek is dat je samen simpel weg meer voor elkaar krijgt. Je leert van elkaar en doet ervaring op. Aan de andere kant hoef geen bakken met geld van elkaar te vragen waardoor alles toegankelijk blijft. Het Concept Een plek waar studenten hun talenten buiten school om kunnen ontwikkelen en door samenwerking manieren vinden om communicatie problemen op te lossen die voorheen onmogelijk waren. Mogelijkheden Het belangrijkste element dat dit platform biedt is het verbinden van verschillende diciplines. Deze schaal kun je op vergroten en verkleinen. Richt het platform zich om enkel creatieven? Of kan het ook een opstapje zijn om bredere crossovers te inspireren.
6
Beweegredenen Te ontwikkelen platform Een online platform Deze plek begint in land van de verbeelding en beleving: het internet. Een online platform waar creatieven met elkaar in contact kunnen komen zodat ze makkelijker hun kwaliteiten met elkaar kunnen delen. Voor de ontwikkeling van zo’n platform zijn de volgende fases noodzakelijk: 1. Concept fase 2. Design fase 3. Realisatie fase
40 uur 30 uur 40 uur
Voor de ontwikkeling van het platform kies ik voor het CMS Drupal omdat de volgende functies voldoende onderteund : Rollen Binnen het platform krijgt iedereen zijn eigen architype. Het platform staat open elk lid zijn eigen unieke rechten te ontlenen. Oranic groups Leden moeten zelf groepen/projecten kunnen aanmaken en beheren. Binnen Drupal maakt een speciale module dit mogelijk Content De inhoud van de groepen moeten privé kunnen zijn. Door deze toevoeging komt content altijd op de juist plek op het juiste moment.
7
2. MARKETING BUSINESS PLAN Waarom nu?
1. De creative topsector Nederland heeft de ambitie om in 2020 te zijn uitgegroeid tot de meest creatieve economie van Europa. Deze ambitie is geformuleerd door het topteam creatieve Indsutrie in 2011. Een team in opdracht van het kabinet dat bestaat uit onder meer een wetenschapper, een topambtenaar een innovatieve mkb’er en een boegbeeld uit de sector. (‘Naar een creatieve Economie’, 2011) Volgens dit team doet de creatieve indsutrie eigenlijk niets anders dan innoveren. Dat is dan ook waar de kracht ligt van deze sector. Een innovatie in de creative sector wordt vrijwel altijd gelinkt met een andere sector. Denk bijvoorbeeld aan crossovers als ICT therapie in de gezondheidszorg. Internationaal gezien geniet Nederland ook van een uitstekende positie. Marieke Rietbergen, privaat secretaris van het topteam roemt het Nederlands vermogen om conceptueel en strategisch te denken. ‘Daardoor kunnen we net iets anders laten zien dan andere landen.’ Als voorbeeld neemt ze het feit dat in Nederland games niet alleen voor entertainment worden gebruikt maar ook om maatschappelijke vraagstukken optelossen. In verhouding worden er in Nederland dan ook veel goede serious games gemaakt.(Topsector creatieve industire,een tussenbalans, 2011) Uiteindelijk draait het om talent dat vanuit hun creativiteit multidisciplinair kan samenwerken met programmeurs en ondernemers. Dat is waar dit platform relevant wordt. Het platform verbindt verschillende disciplines met elkaar met als resultaat groeiende bedrijven en verder ontwikkelde creatieven.
2. Netwerken Sinds 2011 is er veel veranderd. Onlangs werden de resultaten van de monitor Creative Industrie 2014 gepresenteerd. Alhoewel de Nederlandse creatieve industrie zich in de periode van 2005 - 2013 een groei in banen van 2.5 procent per jaar liet zien. In totaal zijn er nu zo’n 285 duizend banen. De creatieve sector bestaat uit drie deel sectoren. Groei is er te vinden in de kunsten en cultureel erfgoed, stagnatie in de creatief zakelijke diensverlening en krimp in de media en entertainment industrie. Design is de sterkst groeiende bedrijftak binnen de creatieve industrie met een toename van 8.5%. Door de digitalisering laat de werkgelegenheid binnen media en entertainmentindustrie al lange tijd een negatieve ontwikkeling zien. Daar tegenover groeien de gaming en digital design sector wel door.
8
Waarom nu?
Een opvallend gegeven in het rapport is dat het aantal het aantal vestigingen sinds 2005 meer dan verdubbeld zijn terwijl het aantal banen is toegenomen met 20 procent. Grote bedrijven worden kleiner en het aantal zelfstandige en eenmanszaken worden groter. In 2013 kent de gemiddelde vestiging nog maar net iets meer dan twee banen. (Immovator.nl, 2014) Dit gegeven laat zien dat persoonlijk netwerken heel belangrijk gaat worden in de toekomst. Een platform dat studenten al vannaf het begin helpt met het bouwen van een netwerk is waardevol voor elke student. Het Creative Centre of Expertise noemt het de snelst groeiende creative regio van Nederland. (U CREATE IMPACT, 2015) Utrecht als stad is na Amsterdam de grootste stad met ongeveer 11 000 banen (Immovator.nl, 2015). Ook de aanwezigheid van talent is van vitaal belang voor het slagen van dit platform. De aanwezigheid van creative opleidingen en een kunstacedemie bieden hier een basis voor.
9
Waarom nu?
3. De opkomst van de deel economie De grote trend op dit moment: de deel economie. In 2010 verscheen het boek ‘Whats mine is Your’s van Rachel Bosnan. In dit boek betoogde ze over het fenomeen ‘Collaborative Consumpotion.’ Een manier waarop mensen op basis van vertrouwen en nieuwe technologie diensten en goederen konden uitwisselen. Grotendeels bestaat collaborative consumption of de deel economie uit websites en applicaties die een bepaalde dienst of product aanbieden. De meeste initiatieven maken hier gebruik van een peer2peer mechanisme. Via online-platformen brengen ze gebruikers bij elkaar om onderling vaardigheden of spullen uittewisselen. Vraag en aanbod komen dus zonder ‘middle man’ bij elkaar. Uiteindelijk zou dit alles moeten leiden tot minder verspilling, meer flexibiliteit en meer automie. Een betere wereld.. Vier jaar later komt Rachel Bosnan terug op haar woorden. Collaborative Consumption is een hippe trend geworden. Bij de grootste initiatieven, Airbnb en Uber wordt eigenlijk niet echt meer gedeelt maar steeds meer gehandeld. Het zijn bedrijven die zich idealistisch voordoen, maar ondertussen de markt in zoverre verstoren dat ze zelfs verboden worden. (VPRO, 2015)
Hoe dan wel? Positionering Om deel te nemen aan de deel economie moet je keuzes maken. Ga je aan de sociale kant zitten, of aan de winstgevende kant. Je wilt niet in de situatie komen waar Uber in zit. Als globaal winstgevend platform bieden zij conncetiviteit aan, maar geen collectiviteit. Ondanks alles gaat volgens Frank Wieing de netwerk/deek samenleving niet meer weg. Het voordeel is dat je goedkoop en kleinschalig kan werken. Als gebruiker kan je dus terecht komen in het sociale deel, of het commerciële gedeelte waar gebruikers worden gebruikt voor winstmaximilisatie. (VPRO, 2014)
10
Solidariteit P2P foundation oprichter Michel Houwens onderstelt dat alle technologie p2p technoligie wordt en adviseert het volgende: doe het zelf. Richt je eigen coperatie op zodat de meerwaarde binnen de sfeer van de gemeenschap blijft. Een soort solidariteits model. Iedereen investeerd in een kas en als iemand wat nodig heeft kan hij dat hieruit halen. Om netwerken in perspectief te plaatsen bedacht Michel Bauwwens een model. Het model -Netarchical Capitalism : Het begint bij een systeem waar de gebruikers 100% van de waarde creeëren en de beheerders 100% binnen halen. -Distributed Capitalism: Een maatschappij zonder monopolies. Ruilwaarde realiseren vannuit een persoonlijk perspectief. Denk aan Airbnb. -Local Resilliance: Ruilwaarde creeëren voor een sociaal doel -Global Commens: Overal ter wereld kan je van hetzelfde systeem gebruik maken. Denk aan Couch Surfing. De juiste marktwerking Een designer-community, bestaande uit mensen die mekaar niet kennen gericht op het ontwikkelen van het best mogelijke product. Op die manier houdt het in de eerste plaats rekening met de gebruikswaarde en niet zozeer de handelswaarde (of ruilwaarde) ervan. De betrokken designers werken mee vanwege een intrinsieke motivatie, hun werk strekt tot trots, erkenning van hun collega’s en de verwondering bij een knappe oplossing voor een specifiek probleem. Bovendien beoordelen de designers elkaars werk op kwaliteit. Er is geen ander controlerend hiërarchisch orgaan dan de gemeenschap van peers. In zo’n proces kan de marktwerking zich niet nestellen in de aard van het platform. (Bauwens, 2013)
11
Concurentie Idealistisch
Om de markt inzichtelijk te maken hier onder vier concurenten die architypisch zijn voor hun eigen segment.
Lokaal The Makersclub Een internationaal initiatief waarbij leden elke eerste dinsdag van de maand bij elkaar komen en netwerken. Je kan je opgeven via facebook, iedereen is welkom. The Makersclub o.a te vinden in Amsterdam en New York. Dit is een concurent op het gebied van creatief netwerken. Het laag drempelige karakter is een kans en een bedreiging. Opvallend bij dit initiatief is dat gelijk op de facebook pagina al oproepen zijn voor het uitwisselen van vaardigheden.
Globaal Young Creators Een Nederlands initiatief gestart in 2012. Het is een community van ongeveer 3 000 leden en organiseren elke twee maanden een soort lezing. Binnen deze community is technologie leidend. Op de website bieden gebruikers vragen gebruikers elkaar om feedback en bieden ze hulp en ondersteuning aan elkaar. Dit is een directe concurent. Ze zijn zeer gericht op de community. Niet duidelijk hoe geld verdienen. Iedereen kan gratis via FB lid worden. 12
Concurentie Commercieel Lokaal Freelance.nl Een nationale marktplaats voor opdrachtgevers en freelancers. Advies, vertalingen, creatie etc. Een breed aanbod. Freelance.nl biedt freelancers een gratis acount waarmee je maar een keer per 24 uur kunt reageren op projecten. Verder worden je contact gegevens verborgen voor de opdrachtgevef. Een Pro account kost 58 euro per jaar. Opdracht gevers kunnen hun opdrachten gratis posten en tegen een vaste vergoeding laten maken.
Globaal Krop Een Initiatief dat begon als mailing in 2000. In vijf jaar ontgroeide het die rol en kreeg het zijn eigen plek op het web. Krop.com. Vannaf 2007 begon het lezingen te geven en een creatieve database te ontwikkelen. Geld verdienen ze door opdrachtgevers te laten betalen om toegang te krijgen tot de database en het ‘job board.’ Creatieven betalen 10 dollar per maand om zich beschikbaar te stellen.
13
Doelgroep
Doelgroep en volggroep 1. Waar ze wonen (geografisch) De doelgroep: m/v tussen de 18 en de 35 jaar. Wat zijn dat voor mensen? Over het algemeen hebben we het over studenten en afgestudeerden. Mensen die net aan hun leven beginnen, hun studie of professionele carriere. Geen kinderen wellicht net samenwonen. De vijf grote kennisinstituten (waaronder Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht en Hogeschool voor de Kunsten Utrecht) zorgen elk jaar voor zo’n 3.000 creatieve afgestudeerden die de markt instromen. (EBU - Economic Board Utrecht, 2015) 2. Hoe ze leven (Socio-economiesch) De gemiddelde gebruiker begint met dit platform rond het begin van zijn of haar studie. De student volgt een creatieve opleiding en heeft ondernemende kwaliteiten. De gebruiker is leergierig en vastbesloten iets te bereiken. 3 .Waarom ze leven (Psychografisch) Het platform richt zich op de creatieve klasse. Mannen en vrouwen die zich bezig houden met het ontwikkelen van ideeën en oplossen van problemen. Kunstenaars, vormgevers, programmeurs, copy writers, creative consultants en ieder ander die creativiteit als basis in zijn beroep gebruikt, maakt deel uit van deze klasse. Een doelgroep die open staat voor nieuwe ideeën, veranderingen en oog heeft voor ontwikkelingen in de samenleving.
14
2. Financiële gegevens Verdienmodel 1.Waar haalt het platform opbrengsten vandaan? De opbrengsten van het platform worden gerealiseerd door de gebruikers. Op het moment dat zij waarde voor elkaar kunnen creëren krijgt het platform ook waarde. Het moment dat er daadwerkelijk verdient kan worden is als er een community gevormd is. Denk dan aan het organiseren van lezingen/bijeenkomsten, vakbladen etc. Hoe komt het platform aan gebruikers? De eerste stap om gebruikers te vinden is via crowdfunding. Het is een vorm van financiering via het internet waarbij een groot aantal individuele investeerders komen kijken. Deze doen dat met of zonder compensatie voor en participatie. Compensatie kan zich op verschillende manieren voordoen. Voor het platform zijn er drie manier om te investeren. Tot 100,- euro behoor je tot het ‘donation-segment.’ Tot 1000.krijg je recht om gratis diensten en behoor je tot het reward model. Vanaf 1000.- is er sprake van een equity model, hierbij is er sprake een verdeling van aandelen.
Financiën Funding sources
Stock Exchange Seed Venture Capital Seed Venture Capital Business Angels
Crowd Funding
Bank Loans
Friends,Family,Founder
Pre seed
Start-up
Emerging Growth
Expension
Phase
De voordelen van crowdfunding zijn dat het is snel en flexibel is, een goede manier is om door de ‘early stages’ te komen en de bekendheid verhoogd Ook krijg je gelijk feedback uit de markt en bind je investeerders door hun actieve bijdrage. De nadelen zijn dat de noodzakelijke marketing campagne geld en tijd gaan kosten en je afhankelijk bent van ‘word-of-mouth.’ Juridisch kan de situatie onzeker zijn en actieve/meelevende investeeders kosten tijd. (Block, 2015)
15
Kosten
Wat wordt de prijs van het product? In trand van de filosofie van Michel Bauwens is het de bedoeling dat mensen gaan betalen als ze niet meer investeren. Met een soort karma systeem kan je dus alleen kennis halen als je kennis deelt. Als je niet deelt moet je dus betalen. Kostenplaatje Om het platform te ontwikkelen zijn er dus drie fases. De concept en design fase kan elke CMDér in principe zelf. Het programmeren van het platform wordt echter een probleem. Op advies van een voormalig ICT architect (apa?) is de volgende oplossing aan te raden:outscourcing. Via internationaal freelance platform Elance is het mogelijk een specialist te vinden die tegen een laag uurtarief je kan helpen met het opzetten van het platform. Met het idee dat het een goede programmeur 10 kost om twitter na te bouwen moet het bouwen van de eerste versie niet meer dan 40 uur kosten met de hulp van een specialist. Binod Lamsal kost 18 dollar per uur (Elance, 2015). In totaal zou het dus 720 dollar kosten om een platform te laten ontwikkelen. Ontwikkeling Hosting: Domein naam: Beheer:
16
720,xxx xxx xxx
Conclusie
Kennis Na vier jaar CMD heb je meer kennis vergaard dan je voormogelijk houdt. Bij de specialisatie concepting leer je voor het grootste gedeelte al een ondernermersplan schrijven. Ook door je algemene kennis over marketingcommunicatie en creativiteit bej je instaat je idee helder te presenteren en de technische haalbaarheid hiervan te ondervinden. Kapitaal Op het moment dat er euro tekentjes verschijnen wordt het echter lastiger. Hoeveel gaat alles kosten? Wie en hoe gaat dat betaalt worden? En hoe wordt het geld verdient? Ondanks de groei en investeringen is dat in de volledige industrie een vraag die dringend beantwoord moet worden. Onderzoekers pleiten er dan ook voor om dit hoog op de topsector beleidsagenda te plaatsen (Immovator.nl, 2014) In Combinatie Als je als CMD’er een goed idee hebt en daar je leven van wilt maken adviseer ik toch er een vaste baan met een vast inkomen bij te nemen en je startup hiernaast te ontwikkelen. Door te werken hoef je jezelf niet gelijk in de schulden te steken en kan je vanuit een bureau situatie mensen zoeken die jou verder kunnen helpen. Vervolg Toen ik mijn idee pitchte aan een goede vriend van mij was hij gelijk enthausiast. Hij was zelf namelijk bezig met een initiatief genaamd ‘Confusion House.’ Een informele setting waarbij een gastspreken/ondernemer een probleemstelling aan het publiek voorlegt waarbij het publiek dat bestaat uit jonge multidiciplinaire ondernemers hem of haar probeert te helpen aan een oplossing. Het gaat dus om het stimuleren van multidiciplinaire samenwerkingen tussen verschillende sectoren. Denk aan een journalist die met een marketing vraagstuk komt omdat hij zijn blog wilt promoten. Hierbij ga ik me richten op de relatie tussen het event en een online community.
17
Bronnen Bauwens, M. (2013). De peer-2-peer economie, de toekomst van ondernemen?. Lecture, Leuven. Block, P. (2015). Supplement Crowdfunding. Presentation. EBU - Economic Board Utrecht,. (2015). Creatieve industrie Utrecht snelle groeier. Retrieved 9 January 2015, from http://research.economicboardutrecht.nl/creatieveindustrie-utrecht-snelle-groeier/ Elance,. (2015). Binod Lamsal. Retrieved 9 January 2015, from https://www.elance. com/s/binod_lamsal/ Immovator.nl,. (2015). Groei en krimp gaan hand in hand in banenontwikkeling in Creatieve Industrie en ICT | iMMovator. Retrieved 9 January 2015, from http://www. immovator.nl/nieuws/groei-en-krimp-gaan-hand-hand-banenontwikkeling-creatieveindustrie-en-ict Naar een creatieve Economie. (2015). Retrieved 9 January 2015, from http:// topsectoren.nl/documenten/creatieve-industrie/Naar-een-creatieve-economie_2014-06-26_139.pdf RRKC,. (2014). Drie van de vijf snelst groeiende NLse tech start-ups zijn Creatieve Industrie - RRKC. Retrieved 9 January 2015, from http://www.rrkc.nl/2014/05/08/ drie-van-de-vijf-snelst-groeiende-nlse-tech-start-ups-zijn-creatieve-industrie/ U CREATE IMPACT,. (2015). Over ons. Retrieved 9 January 2015, from http://ucreate. nl/u-create/ VPRO,. (2015). Interview Frank Wiering. Retrieved from http://js.vpro.nl/embed/ popout/?id=WO_VPRO_718358&profile=tegenlicht&paused=0&volume=0.5&muted =0&streaming=0¤ttime=1.523729 VPRO,. (2015). Tegenlicht: Hoezo samen delen?. Retrieved from http://tegenlicht. vpro.nl/afleveringen/2014-2015/hoezo-samen-delen.html
18
