Stadsvernieuwing langs het water
Stadsvernieuwing langs het water Harelbeke ontstond langs de oever van de Leie. Nochtans zie je nu nauwelijks de Leie als je de stad binnenrijdt. Hoe meer Harelbeke zich uitbreidde, hoe meer de stad zich organiseerde rond de Gentse baan. De Leie werd letterlijk weggestopt achter alle gebouwen en infrastructuur en werd een achterkant van de stad. Met het stadsvernieuwingsproject h∩aqua halen we de band met de Leie opnieuw aan en geven we de rivier de plaats die ze verdient. Het reorganiseren van het centrum rond de Leie biedt de kans om mooie publieke ruimtes en woonomgevingen te creëren. Langs en op de Leie worden er de komende jaren allerlei projecten ontwikkeld die er uiteindelijk voor zullen zorgen dat de stad een complete transformatie ondergaat. De verandering is reeds ingezet met de heraanleg van de kerkomgeving en de N43. Op korte termijn komen daar de Leiewerken bij, waarvan de opstart uiteindelijk mee de katalysator was voor de stadsvernieuwing. De Leiewerken zorgen, samen met de heraanleg van het Marktplein en de andere stads- en woonontwikkelingen op beide oevers, voor een volledig vernieuwde stadskern.
Met de stadsvernieuwing krijgt elke plek een verschillende sfeer, met voor elk wat wils. De kant van het centrum wordt een meer stedelijke oever, waar zachtjes de overgang naar de Leie gemaakt wordt. Langs de N43 zitten alle handelszaken en is er veel passage. De aaneengesloten bebouwing wordt hier en daar onderbroken voor een verbinding naar de Leie. Het Marktplein zorgt voor de breedste verbinding met de Leie en wordt een aangenaam plein dat langzaam overvloeit in de kade. Op deze kade is het contact met het water het grootst. Het Marktplein wordt het kloppend hart van de stad. Iedereen die houdt van de gezellige drukte van de wekelijkse markt of van een terrasje in de zon vindt er zijn gading. Langs de Twee-Bruggenstraat krijgen we een iets rustiger sfeer, waar tussen de woongebouwen het groen komt piepen en waar je kan wandelen op een promenade langs de Leie. Je kan er het versluizen van de schepen op de Leie gadeslaan met de nieuwe ontwikkeling van Overleie op de achtergrond.
Overleie wordt meer zichtbaar en zal op die manier meer aansluiten bij de huidige centrumzijde. De bruggen tussen beide oevers nodigen uit om nieuwe omgevingen te verkennen. De oever langs Overleie wordt een stedelijklandschappelijke oever, waar groen in al zijn vormen, van een groot park tot een smalle bomenrij, zich als een snoer door de verschillende projecten rijgt. Er is plaats voor erfgoed, natuur, ontspanning en wonen.
De stadsvernieuwing staat tijdens de komende legislatuur voortdurend in de kijker en de communicatie daarover wordt gestroomlijnd. De stad zal over de verschillende fasen van de verschillende projecten via diverse kanalen communiceren met de bevolking. De informatie wordt ook bijgehouden op de stadswebsite. Zie www.harelbeke.be/stadsvernieuwing of www.harelbeke.be/haqua.
Alle info over stadsvernieuwing wordt gebundeld onder de naam “h∩aqua” en een bijhorend logo hoort daarbij. Met het woord h∩aqua leggen we de verbinding tussen de stad (h) en het water (aqua), want dat is uiteindelijk ook wat er gebeurt in de stadsvernieuwing: we richten ons opnieuw naar de Leie en proberen het water in ons centrum binnen te trekken. Verder komt er op het Leietraject een nieuwe boogbrug die in het logo gesymboliseerd wordt door het boogje tussen beide onderdelen. Het boogje verwijst ook naar het bij elkaar brengen van de verschillende delen van onze stad. Het logo op zich staat ook dicht bij de nieuwe huisstijl zoals die veruitwendigd wordt in het hblad. Het is met andere woorden een herkenbare stijl van de stad Harelbeke.
Marktplein Marktplein Na jaren van ontwerpen werd, na een procedure via de Vlaams Bouwmeester, in 2011 een belangrijke stap gezet door de goedkeuring van het ontwerp van het Marktplein als onderdeel van het beeldkwaliteitsplan. Op die manier pogen we eindelijk de titel van ‘lelijkste Marktplein van Vlaanderen’ kwijt te spelen. Kort samengevat komt op het huidige Marktplein een stadsblok dat omgeven wordt door de heraangelegde publieke ruimte van de Hoge Brug, de Vrijdomkaai en het nieuwe Marktplein. Met respect voor het verleden, maar met het oog op de toekomst is er ruimte voor wonen, handel en evenementen. Vooreerst verdwijnen het bestaande handelscentrum (Chinees) en het parochiaal centrum om ruimte naar de Leie vrij te maken. De overblijvende bestaande gebouwen vormen, samen met nieuwe bebouwing, een gesloten stadsblok dat bestaat uit appartementsgebouwen boven winkels. Het nieuwe gebouw aan de Marktstraat herstelt het besloten perspectief in de richting van Gent. De ligging van dit gebouw is vergelijkbaar met die van het vroegere schepenhuis. Door de plaatsing van de nieuwe gebouwen ontstaat een afgeschermd binnenhof. In de binnenhof zelf wordt een openbaar parkeerterrein aangelegd voor de bezoekers van het stadscentrum. De parking onder de binnenhof wordt er één voor bewoners en handelaars. Een andere belangrijke ingreep bestaat uit het omdraaien van de oriëntatie van de winkelruimtes. De huidige voorzijden van de gebouwen komen immers aan het omsloten binnenhof te liggen. In de toekomst worden de winkels gericht naar de Leiestraat, Gentsestraat, Marktplein en Vrijdomkaai. Daardoor worden ze onderdeel van de doorgaande routes en ruimtes in het centrum. Zo krijgen ze een grote zichtbaatrheid en neemt de concurrentiekracht toe. De Hogebrug en de heringerichte openbare ruimte van de Vrijdomkaai en het Marktplein omsingelen in één grote beweging het nieuw gevormde stadsblok. De Hogebrug wordt vervangen door een volledig nieuwe brug. De aansluiting tussen de Hogebrug en de Vrijdomkaai wordt vormgegeven als een royale comfortabele trappartij in de plaats van de huidige autoverbinding. Het Marktplein zelf biedt ruimte aan de weekmarkt en andere evenementen, maar ook aan horecaterrassen en een 30-tal kortparkeerplaatsen. Het plein verbindt nadrukkelijk de Leie met de Gentsestraat. Dit wordt geaccentueerd met lijnen in de verharding.
Het nieuwe Marktplein en het nieuwe stadsblok krijgen op die manier een aansluiting op de Vrijdomkaai. Deze troosteloze achterkant van de stad wordt omgevormd tot ‘stadsbordes aan de Leie’ door de volgende ingrepen: de kade wordt zo vlak mogelijk gelegd en de Vrijdomkaai wordt verbreed om een lage kade nabij het water te maken. Deze kade sluit aan op een wandelpad langs de kade aan de Twee-Bruggenstraat. Een paviljoen met terras markeert de samenkomst van Marktplein en Vrijdomkaai en wordt een pleisterplaats voor het gadeslaan van de activiteit op het water. Nu lijkt het voor de buitenwereld eerder stil. Niets is minder waar. Achter de schermen wordt volop gewerkt om dit alles te realiseren. Het ontwerp van het Marktplein wordt vastgelegd in een ruimtelijk uitvoeringsplan dat daarna in openbaar onderzoek gaat. Naast de samenwerking met Waterwegen & Zeekanaal NV voor de realisatie van de Leiewerken, is de stad op heden volop bezig met het aankopen van alle winkels in het centrale handelscentrum (Chinees). Met de sloop van dit gebouw wordt het startschot voor de realisatie van het nieuwe Marktplein gegeven. Er wordt een juridisch en financieel adviseur aangesteld om dit stadskernvernieuwingsproject in goede banen te leiden, naast een ontwerper die het technisch dossier van het plein voor zijn rekening neemt.
Leiewerken De komende jaren voert Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z) werkzaamheden uit aan de Leie. De werken passen binnen het Europese binnenvaartproject SeineSchelde. Een van de doelstellingen is de waterweg bevaarbaar te maken voor schepen tot 4500 ton, dat is de inhoud van ongeveer 180 vrachtwagens. Vandaag kunnen in Harelbeke enkel schepen tot 1350 ton passeren. Concreet wordt de hele zone tussen de Kuurnebrug (ook bekend als de Nieuwe Brug) en de Hogebrug als één project aangepakt. Er wordt een nieuwe sluis gebouwd en in samenspraak met de stad richt W&Z ook de Leie-oevers in Harelbeke opnieuw in. W&Z koos voor een ‘design & build’-formule: de opdrachtnemer staat in voor zowel het ontwerp als de uitvoering van de werkzaamheden. De opdracht omvat de bouw van een nieuwe stuwsluis met vispassage, de uitdieping van de Leie, de vernieuwing van de Hogebrug, de aanleg van een voetgangers- en fietsersbrug over de Leie en de renovatie van de Vrijdomkaai, TweeBruggenstraat en Moleneiland. Meer info op www.seineschelde.be en op facebook.com/seinescheldeharelbeke
Een greep uit andere stadsvernieuwingsprojecten langs het water… Westwijk Tussen de Twee-Bruggenstraat en de Kortrijksestraat, tegenover het Moleneiland en nabij de sluis, liggen de terreinen gekend als Westwijk. Op het centrale gedeelte wordt het privaat woonproject ‘Westoever’ ontwikkeld. Langs de Kortrijksestraat wordt de straatwand verder afgewerkt met aaneengesloten bebouwing volgens de architecturale principes uit het beeldkwaliteitsplan. Langs de Leie wordt er gespeeld met verschillende gebouwen, één langs de straat en twee dwars op de straat. Hier primeert de gesloten gevelwand niet, maar streven we naar groenere woondomeinen langs het water. Tussen de woondomeinen ligt een stedelijk-groene doorsteek voor voetgangers en fietsers die naadloos aansluit op de fietsersbrug over de Leie. Je kan dus doorrijden vanaf de fietsersbrug naar de Kortrijksestraat. De doorsteek wordt op termijn aangesloten op de nieuwe ontwikkeling op de voormalige gronden van het bedrijf Beltrami aan de overzijde van de Kortrijksestraat. In de andere richting sta je vanuit Westoever, over de fietsersbrug, in een oogwenk op het Moleneiland of in het woonpark (zie hieronder). Zo ontstaat een netwerk van nieuwe voetwegen met een interessant wandel- en fietsparcours voor de bewoners en bezoekers van Harelbeke.
Woonpark Aan de andere zijde van de Leie en het Moleneiland maakte Intercommunale Leiedal een inrichtingsplan voor het woonpark op, deels op grondgebied Harelbeke en deels op grondgebied Kuurne (voormalige Groeninghe Ververij en verder ten noorden van de Stedestraat tot aan de Molenstraat). Een groot groen publiek park start vanaf de oude Leiearm en gaat ver landinwaarts. Via het park is er gemakkelijk aansluiting met de Groene Long in Kuurne. Het park wordt geflankeerd door losstaande appartementsgebouwen die hoger worden naarmate je dichter bij de Leie komt. Ook langs het water staan losse woonblokken in het groen. De ruimtes achter de appartementsgebouwen bestaan uit woningen die aansluiten bij de bestaande wijken. De combinatie van de verschillende woonvormen biedt voor elk wat wils en daarbovenop kan elke bewoner profiteren van de gevarieerde publieke ruimte om er in te verblijven, te spelen of te ontspannen.
MEER INFO Cindy Deprez Departement Grondgebiedszaken | Dienst Stedenbouw Marktstraat 29 | 8530 Harelbeke 056 733 376 |
[email protected] www.harelbeke.be/stadsvernieuwing of www.harelbeke.be/haqua
Gedrukt met inkten op vegetale basis, zonder IPalcohol, op 100 %gerecycleerd papier
