Stadslandbouw: veilig en gezond?

Magazine voor slimme oplossingen

Nr. 13 - juni/juli 2014

Stadslandbouw: veilig en gezond?

oppe (BeFocus.b

e)

Mijn loopbaan begint bij de MIVB.

Wil je een rol spelen in de ontwikkeling van duurzame mobiliteit in Brussel, een sector met toekomst ? Aarzel niet om onze vacatures te ontdekken

nds 20 09

oppe (BeFocus.b

e)

Piriya, Mivb-er si

©Christophe Lic

Om mee te werken aan onze uitbreidingsprojecten en bij te dragen tot de voortdurende verbetering van de kwaliteit van onze diensten, zoeken we technische profielen en ingenieursprofielen voor de functies van PROJECTLEIDER (projecten spoorsignalisatie, elektronica, automatisering van de metro), TECHNISCH EXPERT (in veiligheidssystemen, infrastructuur, IT, kwaliteit …) en OPERATIONEEL BEHEERDER (netwerkverkeer in real time, management van de onderhoudsploegen …).

©Christophe Lic

De MIVB is een hoogtechnologisch bedrijf dat innovatie hoog in het vaandel draagt. Als grootste werkgever van Brussel combineren we de troeven van een overheidsbedrijf met het dynamische van de privésector.

si Patrick, Mivb-er

nds 1998

©Christophe Lic

©Christophe Lic

oppe (BeFocus.b

e)

oppe (BeFocus.b

e)

op jobs.mivb.be

Abdelouahed, M

ivb-er sinds 2012

Hanane, Mivb-er sinds 20 03

jobs.mivb.be

VOORWOORD ↙

De maatschappelijke rol van ingenieurs en van hun verenigingen TWEE ANEKDOTES ALS INLEIDING … • In de aanloop naar de verkiezingen van 25 mei 2014 heeft een ie-net-bestuurder een proeve van telling gedaan naar het aantal ingenieurs (ir. + Ing.) die ergens op een kandidatenlijst in Vlaanderen en Brussel figureerden. Hij heeft er nauwelijks 30 gevonden (voor Vlaams, federaal en Europees niveau samen), op een totaal van 8137 kandidaten en opvolgers in het hele land, waarvan een kleine helft op Vlaamse lijsten 1. De opkomstratio is dus van de orde van 1%. Ik heb niet geteld hoeveel advocaten ‒ overigens een zeer eerbaar beroep ‒ in onze parlementen en regeringen zetelen. • In het enige kieskanton van Loonbeek was ik zelf opgeroepen als bijzitter. Bleek dat de vier bijzitters allen ingenieurs waren, onder voorzitterschap van een psychologe die research doet naar hersenwerking op de KU Leuven. In het kiesarrondissement Leuven kan men de bijdrage van ingenieurs blijkbaar smaken. Beide anekdotes zijn uiteraard niet statistisch representatief noch wetenschappelijk onderbouwd.

Wanneer hoor je de stem van een ingenieur in het politieke debat of in de media?

Ingenieurs zijn betrokken bij heel wat technologie-gerelateerde maatschappelijke onderwerpen vanuit hun job, maar wanneer hoor je de stem van een ingenieur in het politieke debat hierrond of in de media? Genetisch gemodificeerde organismen, Oosterweelverbinding, kernenergie, alternatieve energiebronnen, CO2-uitstoot, mobiliteitsvraagstuk, smog-alarm, afvalmanagement? (aanvullen ad libitum)

DE VRAAG STELLEN IS ZE BEANTWOORDEN. Ik ben ervan overtuigd dat een belangrijke rol van onze ingenieursverenigingen moet zijn dat zij onze ingenieurs op de maatschappelijke kaart zetten. Er zijn wel degelijk een aantal voorbeelden dat we actief zijn op dit vlak: • Project De Wereld Aan Je Voeten ijverde van 2008 tot 2013 op grote schaal om leerlingen in het middelbaar onderwijs aan te moedigen te opteren voor technische richtingen. • I²R (Ingenieurs Re-Integratie) is een pilootproject dat wij dit jaar met de VDAB uitvoeren, met als doel werkloze ingenieurs opnieuw aan de slag te krijgen in het normale economische proces. Wat is het dat jonge (en ook oudere) ingenieurs kan motiveren om lid te worden / te blijven van een ingenieurscommunity? Wij hebben de afgelopen jaren de nadruk gelegd op netwerken, loopbaanbegeleiding, diplomaverdediging, diverse financiële voordelen. Ik denk dat wij ook, en misschien vooral, de nadruk moeten leggen op de maatschappelijke relevantie van onze verenigingen, door te wegen op het maatschappelijk debat, en ervoor te zorgen dat politici niet verder onze toekomst mogen bepalen zonder gehinderd te zijn door enige wetenschappelijke en technologische kennis in een maatschappij die bij uitstek steunt op die kennis.

Wilt u bijdragen om uw vereniging deze maatschappelijke rol te helpen spelen? Wilt u input in het debat leveren? Stuur een mail naar [email protected]! Wanneer hoor je de stem van een ingenieur in het politieke debat of in de media? 1. Zie voor de details http://www.verkiezingen.fgov.be/index.php?id=3332&L=1

Dr.ir. Robrecht H. Paternoster Zaakgelastigde van ie-net vzw juni - juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 3

WATER ZUIVERING: Een 6 meter lange reactor waar broom verbindingen uit drinkwater worden gehaald met behulp van ozon. Resultaten laten de turbulente stroming zien en de verblijfstijd van de bestanddelen.

VERIFIEER EN OPTIMALISEER UW ONTWERP MET

COMSOL MULTIPHYSICS

®

Met COMSOL Multiphysics kunt u de werking van uw ontwerp nabootsen. Alle fysische aspecten, zoals in de werkelijkheid voorkomen, worden meegenomen. Bekijk nu een korte introductie over COMSOL Multiphysics op www.comsol.nl/introvideo

Product Suite COMSOL Multiphysics ELECTRICAL AC/DC Module RF Module Wave Optics Module MEMS Module Plasma Module Semiconductor Module

FLUID CFD Module Mixer Module Microfluidics Module Subsurface Flow Module Pipe Flow Module Molecular Flow Module

MECHANICAL Heat Transfer Module Structural Mechanics Module Nonlinear Structural Materials Module Geomechanics Module Fatigue Module Multibody Dynamics Module Acoustics Module

CHEMICAL Chemical Reaction Engineering Module Batteries & Fuel Cells Module Electrodeposition Module Corrosion Module Electrochemistry Module

MULTIPURPOSE Optimization Module Material Library Particle Tracing Module

INTERFACING LiveLink™ for MATLAB® LiveLink™ for Excel® CAD Import Module ECAD Import Module LiveLink™ for SolidWorks® LiveLink™ for SpaceClaim® LiveLink™ for Inventor® LiveLink™ for AutoCAD® LiveLink™ for Creo™ Parametric LiveLink™ for Pro/ENGINEER® LiveLink™ for Solid Edge® File Import for CATIA® V5

© Copyright 2013–2014 COMSOL. COMSOL, COMSOL Multiphysics, Capture the Concept, COMSOL Desktop, and LiveLink are either registered trademarks or trademarks of COMSOL AB. All other trademarks are the property of their respective owners, and COMSOL AB and its subsidiaries and products are not affiliated with, endorsed by, sponsored by, or supported by those trademark owners. For a list of such trademark owners, see www.comsol.com/trademarks

INHOUD ↙

07 24 28

03

06 07 15

Voorwoord

Actua

DOSSIER

19

Verenigingsnieuws In de kijker

Stadslandbouw

20 24

28

32

38

Socio-culturele activiteiten

Ingenieurs werf je aan op basis van inhoud

Opleidingen

Mensen

CARRIÈRE ie-novator2014

ILYA en Ingenieur in beweging

2 in 1!

Kalender

COLOFON Adres van de redactie Desguinlei 214 2018 Antwerpen T 03 260 08 40 E-mail: [email protected] of [email protected] Verantwoordelijke uitgever Hans Van Heghe - Voorzitter ie-net vzw Coördinatie en contact Karolien Van Wiele, ie-net [email protected] T 03 260 08 58 Redactieraad Bart Demol, Niek Dobbels, Hans Van Heghe Vormgeving + Tablet Decom nv ‘t Hofveld 6c4 1702 Groot-Bijgaarden T 02 325 64 64 [email protected] www.decom.be Druk Drukkerij PrintPassie Astridlaan 215 3900 Overpelt T 011 80 90 90 www.printpassie.be Reclameregie Trevi nv Meerlaan 9 9620 Zottegem T 09 360 62 16 [email protected] juni - juli 2014 - ILYA/Ingenieur in beweging - nr.13 - 5

↘ ACTUA IJKINGSTOETS IS RELEVANTE GRAADMETER VOOR STUDIESUCCES

UGENT GEBRUIKT HAGELBOLLEN VOOR ONDERZOEK

Hevige onweders met hagelbuien hebben rond Pinksteren een enorme ravage aangericht in grote delen van Vlaanderen en Brussel. De onweders bieden evenwel een unieke opportuniteit om de kracht van hagel en de impact van ijs te bestuderen. Aan de Universiteit Gent loopt een internationaal onderzoeksproject rond hagelschade bij vliegtuigen. De nieuwe materialen waaruit de meest recente, lichtgewicht vliegtuigen worden vervaardigd, zijn immers erg gevoelig aan beschadiging door de impact van grote hagelstenen. Om dat probleem beter te begrijpen, worden aan de vakgroep Toegepaste Materiaalwetenschappen van de UGent proeven uitgevoerd waarbij hagelbollen worden afgevuurd en de kracht bij impact wordt gemeten. De bedoeling van zulke impactexperimenten is om in eerste instantie te begrijpen hoe het ijs zich bij impact gedraagt, en wanneer (en waarom) de hagelbal gaat breken. Met behulp van hogesnelheidscamera s wordt heel nauwkeurig vastgelegd hoe het ijs bij heel hoge snelheden vervormt en faalt. De experimenten laten toe om het mechanisch gedrag van een hagelbol nauwkeurig te beschrijven en te simuleren met computermodellen. Eens het gedrag van hagelbollen kan worden voorspeld, kunnen de onderzoekers ook nagaan hoeveel schade kan worden aangericht bij impact op bvb. vliegtuigmotoren, auto-onderdelen, serres en andere constructies. De recente, en heel intense hagelbuien bieden een unieke kans om dit wetenschappelijk onderzoek vooruit te helpen. Het is immers bijzonder moeilijk om hagelbollen in het laboratorium te kweken . Door het natuurlijke, meteorologische proces van hagelvorming, verkrijgen de hagelstenen een unieke materiaalstructuur die sterk verschilt van gekweekte hagelbollen. Daarom riep de Universiteit Gent op grote hagelbollen af te sluiten in een plastic zak, en in de diepvries te bewaren. 6 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - juni-juli 2014

De ijkingstoets die de kennis, het inzicht en de vaardigheden van toekomstige studenten meet, is een relevante graadmeter voor hun studiesucces als student. Dat blijkt uit een analyse die de Faculteiten Ingenieurswetenschappen van de KU Leuven, de UGent en de Vrije Universiteit Brussel maakten na de eerste editie van de toets in 2013. De Faculteiten Ingenieurswetenschappen van die universiteiten onderzochten na de eerste editie van de ijkingstoets in 2013 hoe hun studenten het deden in de loop van het academiejaar. De deelnemers aan de toets werden opgedeeld in groepen, afhankelijk van hun score. Aan de hand van de resultaten van de ijkingstoets en de januari-examens maakten de universiteiten voorspellingen voor de

slaagkansen aan het einde van dit academiejaar. Een goede score op de ijkingstoets is wel geen garantie op succes, ook factoren als inzet, motivatie en studieaanpak spelen mee. De analyse toont dat de wiskundige voorkennis, gemeten bij de ijkingstoets, een relevante graadmeter is voor het studiesucces van een student. Een volledig overzicht van de opleidingen die een ijkingstoets aanbieden vind je op www.ijkingstoets.be.

TIEN BELGISCHE BEDRIJVEN NEMEN DEEL AAN WK VOETBAL IN BRAZILIË

Tien Belgische bedrijven zijn betrokken bij de organisatie van het WK Voetbal in Brazilië. Dat zegt de SportsTechnology Club (STC), een initiatief van Agoria en het BOIC. Een mooi resultaat voor een verre exportbestemming en bovendien een prachtige internationale vitrine voor deze bedrijven. De namen in de Belgische ploegopstelling zijn Art & Facto, Barco, Bekaert, Desso, EVS, Newtec, Outside Broadcast, Philips Belgium, Skylane Optics en Schréder. Een mooie mix van ervaring en jong talent, zegt Peter Demuynck van de SportsTechnology Club.

UMICORE INVESTEERT IN NIEUWE KATALYSATORENFABRIEK IN POLEN

Umicore zal in Nowa Ruda, Polen, een productie-installatie bouwen voor katalysatoren die de uitstoot van voertuigen beperken. Deze investering zal Umicore in staat stellen om aan de toename van de vraag naar katalysatoren van Europese klanten te voldoen. Die groei is voornamelijk het gevolg van de recente invoering van de nieuwe emissiewetgeving in de Europese Unie. De fabriek wordt de eerste industriële site van Umicore in Polen en vormt een aanvulling op de bestaande Europese productiecapaciteit voor katalysatoren van het bedrijf in Duitsland, Frankrijk en Zweden. De fabriek zal katalysatorsystemen produceren voor zowel lichte als zware dieselvoertuigen en wordt uitgerust met de modernste apparatuur: twee productielijnen en alle bijkomende installaties en apparatuur voor logistieke operaties, kwaliteitscontrole en analytische inspectie van de producten. Umicore neemt ook maatregelen om het energieverbruik en de CO2-emissies van de fabriek tot een minimum te beperken.

DOSSIER ↙

Stadslandbouw is van alle tijden Met 224.000 resultaten op Google doet het woord ‘Stadslandbouw’ het goed. En Wikipedia vertelt ons dat ‘stadslandbouw sterk in ontwikkeling is, waardoor heel wat verschillende definities de ronde doen’. Met dat laatste kunnen we akkoord gaan, maar tijdens de ie-net-studienamiddag ‘Stadslandbouw: hype of realiteit’ slaagde professor Marie-Christine Van Labeke van de Vakgroep Plantaardige Productie (UGent) er met gemak in om alvast het hypegehalte wat te nuanceren. Tekst: Luc Vander Elst

S

tadsboerderijen, daktuinen, pluktuinen: stadslandbouw doet zich voor in vele gedaanten en wint meer en meer veld in onze huidige, verstedelijkende leefomgeving. Professor Van Labeke: “In 1920 werd er in Chicago al voor gepleit dat de stad in haar eigen voedsel zou moeten kunnen voorzien. Nieuw is het fenomeen dus niet, maar het wint wel almaar aan be-

lang. Ik definieer stadslandbouw als de productie van voedsel binnen de stad en langs de randen van de stad. Daaronder kunnen zowel commerciële als niet-commerciële productiemethoden vallen.”

TOEGEVOEGDE WAARDE

Productielandbouw is internationaal, is onderdeel van een productieketen, heeft hoofdzakelijk anonieme klanten, is niet

gebonden aan de omgeving en draait rond kostprijsbeheersing. Stadslandbouw daarentegen is lokaal, is onderdeel van een maatschappelijke keten, de klanten zijn bekenden en men creëert een toegevoegde waarde. Van Labeke: “Niet de productie is het eindproduct. De productie vormt de basis voor diensten die aan de stad worden geleverd. Stadslandbouw levert andere bejuni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 7

↘ DOSSIER langrijke waarden aan, zoals rust, ruimte, levensprocessen, voedsel, gezondheid en een stukje natuur. Het herstelt de relatie tussen enerzijds boer-producent en anderzijds burger-consument. Met stadslandbouw creëer je mogelijkheden voor voedselproductie tegen een vrij lage prijs, als men de groenten zelf teelt en meestal zijn ze ook nog geteeld op een gezonde manier. Stadslandbouw heeft typisch de korteketenbenadering en vindt een afzet in lokale winkels, OCMW, ziekenhuizen en/of restaurants. Meestal biedt stadslandbouw ook de mogelijkheid om laag-

“Stadslandbouw herstelt de relatie tussen enerzijds boer-producent en anderzijds burgerconsument.”

geschoolde werklozen tewerk te stellen en doordat burgers samen gaan tuinieren, verhoogt het de burgerzin en het sociaal engagement. Bovendien kan het de buurt een groene ‘boost’ geven.” Stadslandbouw vindt men in tal van vormen. De vijf belangrijkste vormen die voorkomen zijn stadstuinen, volkstuinen of samentuinen, community supported agriculture (CSA), initiatieven van de stad of van lokale organisaties, zoals stadsboerderijen en ten slotte de landen tuinbouwbedrijven in het peri-urbaan gebied die hun productie beginnen te differentiëren en zich meer richten op de afzetmarkt in de stad of voor andere vormen van verbreding zorgen, zoals plukboerderij, zorgboerderij, ...

STADSTUINEN

De meest traditionele vorm van stadstuinen zijn de tuinen bij een huis. De bewoners beslissen autonoom over wat er in de tuin gebeurt. Een studie in het Verenigd Koninkrijk wees uit dat stadstuinen 22 tot 36% van de stadsoppervlakte beslaan. Bij ons beslaan privétuinen 8,2% van heel Vlaanderen. Van Labeke: “Bij tuinen moeten we nog een onderscheid maken tussen voor- en achtertuinen. Bij voortuinen primeert de visuele aantrekkelijkheid, bij achtertuinen primeert het functionele aspect. Stadstuinen zorgen over het algemeen zowel fysisch als psychologisch voor een gevoel van welzijn en gezondheid. We moeten ons daarbij wel afvragen welke mogelijkheden zulke tuinen bieden en hoe gezond voedsel uit de stadstuin wel is?” Omdat de ruimte in de steden vaak beperkt is, blijkt de creativiteit bij het maken van een stadstuin bijna eindeloos: raamtuinen, vierkantemetertuinen, verticale tuinen, muurtuinen, enz. Van Labeke: “Welke ook de vorm van de stadstuin is, er zijn altijd positieve effecten, zoals koolstofsequestratie, afvalrecyclage door compostering en biodiversiteit, vooral op het vlak van lagere diersoorten. Ze bevorderen het algemeen welzijnsgevoel van de tuinier en ze hebben zeker ook een effect op de temperatuursregeling in de stad, maar dat is voor individuele tuintjes moeilijk meetbaar. Een risico is dat sommige tuinbeoefenaars te veel chemicaliën gebruiken, maar daarover bestaat op dit moment weinig documentatie.” 8 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - juni-juli 2014

COMMUNITY GARDENING

Onder het begrip ‘community gardening’ verstaan we vooral volkstuinen en het samen tuinieren. De eerste volkstuinen in Vlaanderen werden al in 1861 in Gistel aangelegd. Volkstuinen zijn zelden solitair, maar worden meestal verzameld in een volkstuinencomplex. Uit een studie van 2007 blijkt dat er in Vlaanderen op dat moment 114 volkstuincomplexen waren met in totaal 4.601 tuinen. Van Labeke: “Studies tonen aan dat er vooral rond de grote steden veel nood is aan volkstuinen. De Vlaamse regering heeft vanaf 2012 de aanleg van volkstuinen gestimuleerd. In 2013 werden er 46 volkstuinprojecten goedgekeurd en in 2014 werd een nieuwe oproep gelanceerd.”

CSA

CSA of ‘community supported agriculture’ staat voor landen tuinbouw die gedragen wordt door een gemeenschap. Bij CSA draagt de boer of tuinier het risico voor bijvoorbeeld een mislukte oogst niet alleen. Als lid van de gemeenschap neem je mee je verantwoordelijkheid op. Je kiest voor ecologische landbouw en je betaalt niet zozeer voor de landbouwproducten op zich, maar je draagt bij in de werkingskosten van het bedrijf en de loonkosten van de boer. Als lid van de gemeenschap deel je dus in het landbouwrisico. Van Labeke: “CSA is niet per se stadslandbouw, maar een peri-urbane zone biedt mooie kansen voor dit type van landbouw. Het is gebaseerd op enkele belangrijke principes, zoals de rechtstreekse verkoop aan de consument, de afzetzekerheid, de risicospreiding tussen consument en landbouwer, milieubewuste duurzame landbouw of lokale voedselproductie via familiebedrijven.” Ook binnen CSA bestaan er nog verschillende structuren. Bij ‘farmer managed’ organiseert en vermarkt de landbouwer zelf het CSA-programma. Hij neemt alle managementbeslissingen. Als het gaat om ‘shareholder/subscriber’ organiseren lokale burgers het CSA-programma en zij zoeken een landbouwer uit de buurt die voor hen produceert. In dat systeem neemt de abonnee de meeste managementbeslissingen. In het systeem ‘farmer cooperative’ organiseren en vermarkten enkele bedrijfsleiders samen het CSAprogramma. Samen kunnen ze een rui-

mere variëteit aan landbouwproducten aanbieden. En bij ‘farmer-shareholder cooperative’ tot slot werken landbouwer en lokale burgers samen en nemen ze samen de beslissingen over alle aspecten van het programma. Van Labeke: “Inzake verkoop zijn er ook nog verschillende mogelijkheden binnen CSA. Zelfoogst is een mogelijkheid of men kan pakketten klaarzetten op de boerderij of bij een afhaalpunt. CSA staat in Vlaanderen nog in de kinderschoenen. We kennen op dit moment 19 aangesloten bedrijven.”

DIFFERENTIATIE

“We zien ook dat landen tuinbouwers in de omgeving van een stad hun productie gaan differentiëren en meer afstemmen op de stedelijke context. Zo nemen ze maatregelen om aan het landschap te werken, beginnen ze met een zorgboerderij of een kinderboerderij of starten ze met thuisverkoop of een pluktuin.” Tot slot zijn er de initiatieven die steden, lokale bevolkingsgroepen of zelfs individuen nemen om stadslandbouw op de rails te zetten. Die initiatieven leiden niet zelden tot het ontstaan van echte stadsboerderijen. Voortrekkers bij ons zijn op dit moment Gent en Brussel. Gent streeft met het initiatief vijf doelstellingen na: een zichtbare, kortere voedselketen, duurzamere voedingsproductie en –consumptie, sterkere sociale meerwaarde rond voedselinitiatieven, voedselafval terugdringen en voedselafval maximaal hergebruiken als grondstof. Brussel heeft

een uitgebreid plan uitgetekend met maar liefst 51 actiepunten, die mikken op sociale tewerkstelling, eigen voedselproductie, educatie en korte keten. Van Labeke: “Steden nemen tal van initiatieven. We zien plant factories in Japan, Zuid-Korea en China, een combinatie van groente- en viskweek in Basel, Den Haag, Zurich en Berlijn, de ontwikkeling van een geïntegreerd landbouwproject, annex stadsontwikkeling, in Almere, enz. De krijtlijnen zijn altijd wel gelijkaardig: kringlopen sluiten, lokale voedselproductie stimuleren, soms zelfs energieproductie, duurzame ontwikkeling, zorg, educatie, groenbeheer, maar zeker ook ontmoetingskansen en een versterking van het sociale weefsel in de stad.” Stadslandbouw is van alle tijden. Vandaag groeit het naar een hype, maar de hype van vandaag is wellicht de constante van morgen. Het principe biedt ecologisch en economisch te veel voordelen om het slechts een korte levensduur toe te dichten.

Professor Marie-Christine Van Labeke van de Vakgroep Plantaardige Productie (UGent) juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 9

↘ DOSSIER

Levert stadslandbouw ook veilig voedsel op? Stadslandbouw mag dan wel een hype zijn en goed op weg om een vaste stek te veroveren in het dagelijks leven van ons verstedelijkende Vlaanderen, toch blijft de vraag of we met stadslandbouw veilig en gezond voedsel kunnen produceren. En bij uitbreiding of dat lukt met gewone landbouw in Vlaanderen, toch gemeenzaam bekend als een van de meest vervuilde plekken op deze wereldbol. Niemand beter geplaatst om die vragen te beantwoorden dan Roeland Samson, bio-ingenieur, docent aan de Universiteit Antwerpen en promotor van het project ‘AIRbezen’. Hij verricht vooral veel onderzoekswerk rond vegetatie en milieuvraagstukken, meer bepaald luchtverontreiniging. Tekst: Luc Vander Elst

Roeland Samson, bio-ingenieur en docent aan de Universiteit Antwerpen.

10 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - juni-juli 2014

“Met AIRbezen willen we de luchtkwaliteit in Antwerpen beter in kaart brengen door de bladeren van aardbeien biomagnetisch te monitoren. Planten in de buitenlucht accumuleren op hun bladeren tijdens het groeiseizoen het fijn stof uit de lucht. Die hoeveelheid fijn stof op het bladoppervlak kunnen we met biomagnetische monitoring inschatten en zo weten we iets over de concentratie fijn stof in de lucht. De aardbeien zijn een ‘meetstation’ voor luchtverontreiniging. Voorgaande studies toonden al een sterke correlatie aan met verkeersintensiteit en omgevingsconcentratie aan fijn stof. De verkeersgebonden uitstoot bestaat namelijk uit een vaste ferromagnetische fractie, afkomstig van de uitlaatemissies en slijtage of corrosie van remmen en motor. Meestal wordt de luchtkwaliteit maar in enkele meetstations opgemeten, maar met AIRbezen konden we het concept van biomonitoring op grote schaal toepassen in Antwerpen. De vraag naar plantjes en het succes van de actie was enorm. Zo konden we de ruimtelijke verspreiding veel gedetailleerder in kaart brengen en kunnen we de plekken met goede en slechte verkeersgerelateerde luchtkwaliteit onderscheiden.” Met AIRbezen werden ook honderden mensen gesensibiliseerd rond luchtkwaliteit door ze actief te betrekken bij de staalname, want iedereen kon zelf een plantje ‘adopteren’. “Het thema houdt de mensen heel fel bezig. We hebben de inschrijvingen voor het project voortijdig moeten stopzetten, omdat we het anders niet meer geanalyseerd kregen. Maar uiteindelijk gaat het over vragen die mensen zich dagelijks terecht stellen. We hebben het project daarom ook uitgebreid: we meten niet alleen meer de luchtverontreiniging, maar we gaan nu ook na hoe die luchtverontreiniging de grootte en de groei van de aardbeien beïnvloedt.”

STADSLANDBOUW

“Het project was ideaal om meteen ook de effecten van luchtverontreiniging op stadslandbouw te meten. We vroegen de deelnemers of er aardbeitjes groeiden aan hun meetstationnetjes, hoeveel dat er waren en of ze er ‘normaal’ uitzagen.” De resultaten van de meting worden nu nog verwerkt, maar het AIRbezenproject was maar één stap in de kennisopbouw van Roeland Samson rond de relatie tussen stedelijke vervuiling en stadslandbouw. “Er is uiteraard meer dan alleen maar de luchtverontreiniging. Vervuiling in een stedelijke context vind je – behalve in de atmosfeer – ook in de bodem en het irrigatiewater. Die drie beïnvloeden elkaar. Atmosferische verontreiniging komt via heropwaaiing van stof of neerslag ook in het water of in de bodem zelf terecht. Zo krijg je een accumulatie in de bodem, die bovendien ook historisch kan verontreinigd zijn.” Vlaanderen is tot bijna 80% verstedelijkt en heeft dus een pak vervuilingsbronnen. Gezondheid en economie bepalen de normstelling voor toelaatbare vervuiling. “Bij die normstelling zoekt men meestal een evenwicht tussen die twee. De Wereldgezondheidsorganisatie trekt zich van het economisch belang niets aan en hanteert bijgevolg veel strengere normen. Diesel is bijvoorbeeld een van de grote boosdoeners, maar men heeft al kansen laten liggen om daarop in te grijpen. Dan wint de economische impact het van de gezondheid, maar ook onze gezondheidszorg kost handenvol geld. Denk maar aan het heel hoge aantal astmapatiënten in België.” Bij zijn presentatie tijdens de ie-net-studiedag ‘Stadslandbouw, hype of realiteit’ toonde Roeland Samson een kaart van Antwerpen waarop duidelijk de verontreiniging rond de drukke verkeersassen erg zichtbaar was. Die vervuiling neemt vanzelfsprekend recht evenredig toe met

de verkeersdensiteit van de verkeersas en er is ook vastgesteld dat de vervuiling afneemt naargelang men verder van de verkeersas verwijderd is, maar zelfs op een afstand van 250 meter van de verkeersas treedt nog luchtvervuiling op. Een ander aspect is de hoogte: hoe hoger in de stad, hoe minder luchtvervuiling, al spelen ook daar nog verschillende factoren en parameters mee een rol.

SOORTEN GROENTEN

Ook de soort groente die wordt gekweekt, speelt een rol. Naargelang een groente meer of minder water opneemt, zal ze ook meer of minder vervuiling opnemen. “Verschillende planten reageren verschillend op vervuiling. Een onderzoek dat geldig is voor een bepaalde groente, is niet noodzakelijk geldig voor alle groenten. Er zijn ook verschillen naargelang de tijd van het jaar. Waarden die we in september hebben gemeten, lagen veel hoger dan waarden in juni. Dat betekent dat de hoeveelheid fijn stof op die bladeren toeneemt en niet zomaar wordt afgewassen door de regen of weggewaaid door de wind. Een deel van die vervuiling wordt opgebouwd en opgesloten in die bladeren.” Tot slot is er ook de vervuiling door de verschillende vervuilende stoffen. Zware metalen, zoals arseen, cadmium, chroom, koper, kwik, lood, nikkel of zink. Polyaromatische koolwaterstoffen (paks), dioxines en pcb’s, pesticiden en minerale oliën. “Bij de zware metalen blijken vooral arseen, cadmium en lood relevant als vervuilers voor groenten. Daarbij kunnen we geen duidelijke opsplitsing maken tussen blad-, vrucht-, stengel- of wortelgewassen, maar er is wel verschil tussen verschillende soorten en variëteiten. Loodvervuiling komt algemeen verhoogd voor in gebieden met bebouwing en verkeer. In bepaalde zones in Vlaanderen zijn er verhoogde concentraties en daar moet men vooral aandacht besteden aan het hand-mondgedrag bij kinderen en aan de afzetting op groenten. De opname vanuit de bodem is eerder beperkt.” Of we in Vlaanderen dan nog überhaupt gezonde groenten kunnen telen? “Dat is een terechte vraag. De atmosferische component moet continu worden opgevolgd. Niet alle soorten verontreiniging wordt in dezelfde mate opgenomen door planten of bodem. Het is nog mogelijk om gezonde groenten te telen, zelfs in

buitenteelt, maar een sterke opvolging is nodig voor groenten die worden geteeld in een stadsomgeving of langs drukke verkeerswegen. Je kunt natuurlijk ook je voorzorgen nemen tegen vervuiling. Plaats stadstuintjes niet aan de straatkant en liefst op een hoogte: dak of balkon. Maak geen contact met de oorspronkelijke bodem, want die is meestal historisch ook al vervuild. Maak gebruik van zuivere teelaarde en scherm je groenten af. Vermijd het gebruik van giftige materialen. Denk ook altijd aan de bodemvruchtbaarheid en probeer die te verbeteren. Begiet je groenten met proper water. Als we dat doen en we spoelen de groenten goed of we schillen ze, dan kan er heel veel. We kunnen ook het verkeer zoveel mogelijk weren uit de stad en de mensen kunnen zelf het goede voorbeeld geven door minder hun wagen te gebruiken. Op een ander niveau zou dan nog kunnen worden ingegrepen op het dieselgebruik.”

EIEREN

Na de dioxinecrisis in de jaren ’90 weten we dat ook kippen en eieren niet altijd veilig zijn. Eieren zijn vooral gevoelig voor dioxines, pcb’s of pesticiden, maar ook daar

kun je veel onheil voorkomen met enkele eenvoudige voorzorgsmaatregelen. “Kies ook hier weer voor een goede locatie. Stook geen vuur in de omgeving en geef je kippen gezond voer. Hou je kippenren zoveel mogelijk groen en eet maximaal drie eieren per week.” Stadslandbouw is dus onderhevig aan vervuiling, maar niet overal en niet overal evenzeer. Er zijn net zo goed plekken in de stad, waar je perfect op een veilige en gezonde manier aan stadslandbouw kunt doen. Het komt er dus in de eerste plaats op aan om voldoende voorzorgsmaatregelen te nemen, als je in de stad begint te tuinieren. De locatie is daarbij al behoorlijk bepalend. “Voor een stadstuin bekijk je bij voorkeur de geschiedenis van de plek waar je met stadslandbouw wil beginnen. Breng ook de afstand tot de verkeersaders in de buurt in rekening en de hoogte waarop je aan stadslandbouw wil gaan doen. Probeer je tuin los te koppelen van de bodem en werk met nieuwe grond en bodemverbeteraars. Opname van vooral lood via de bodem moet absoluut vermeden worden, net als voortdurende blootstelling via de atmosfeer.” juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 11

↘ VERENIGINGSNIEUWS

Technologie kan geïntegreerde gewasbescherming vooruitstuwen Tijdens de ie-net-studiedag over IPM en nieuwe technieken bracht Gert Van Thillo een opgemerkte presentatie over nieuwe technieken en technologieën die zich aandienen voor de landbouw van de toekomst. Door nieuwe technieken toe te passen kan de landbouwer straks tijd en geld besparen en op de koop toe is het leefmilieu en de voedselveiligheid ermee gediend. Tekst: Luc Vander Elst

G

eïntegreerde gewasbescherming of ‘integrated pest management’ (IPM) is een methode waarbij alle mogelijke bestrijdingstechnieken geïntegreerd worden toegepast om de schade aan planten onder de economische schadedrempel te houden. Vanaf 2014 zullen alle Vlaamse landen tuinbouwers duurzamer moeten omgaan met gewasbeschermingsmiddelen. Om op een duurzame manier om te gaan met pesticiden verplicht de Europese richtlijn 2009/128 onder meer die geïntegreerde gewasbescherming. Eén van de basisprincipes van IPM is de waarneming van de schadeverwekkers. Als men de oorzaak nauwkeurig kan vaststellen, kan men economische schade immers ook voorkomen door daar gepast op in te grijpen. Eerst moeten dus de verschillende waarnemings- en waarschuwingsdiensten worden geperfectioneerd en een volgende stap is de voortdurende verbetering van spuitmachines Gert Van Thillo


en spuittechnieken. Derde pijler zijn de gewasbeschermingsmiddelen zelf: die worden verder ontwikkeld om met een minimum aan actieve stoffen tot een maximale gewasbescherming te komen. Het samenspel van die drie elementen draagt bij tot een meer verantwoord gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Bij IPM wordt voorrang gegeven aan niet-chemische bestrijding. Mechanische onkruidbestrijding of biologische bestrijding met natuurlijke vijanden zoals het lieveheersbeestje tegen bladluizen verdienen de voorkeur boven een bespuiting met herbiciden of insecticiden. Als er toch chemisch ingegrepen moet worden, mogen alleen bestrijdingsmiddelen gebruikt worden die een minimale druk op het milieu uitoefenen en zo weinig mogelijk risico’s geven voor de volksgezondheid.

SMARTFARMING

Gert Van Thillo werkt voor Fedagrim, de federatie van importeurs, constructeurs en lokale toeleveranciers van agrarisch materiaal. Nieuwe technologie bij machines zorgt voor efficiëntiewinsten bij de eerste twee pijlers van IPM: de waarnemings- en waarschuwingsdiensten en de voortdurende verbetering van spuitmachines en spuittechnieken. Van Thillo: “De werking van Fedagrim spitst zich toe op enerzijds de organisatie van evenementen voor onze leden, zoals de landbouwbeurs Agribex, en anderzijds onze ledenservice. Wij beantwoorden hun vragen, verdedigen hun belangen en

informeren hen over materiaal, machines en de trends en evoluties die we daarin zien. Als het over IPM gaat, dan focussen wij op het aspect ‘smartfarming’. Dat zijn eigenlijk alle technologieën die je kunt gebruiken om beter, slimmer en preciezer planten te beschermen of meststoffen toe te dienen. Die technieken kun je in drie soorten indelen: autonome machines, sensoren en robotisatie.”

ROBOTISATIE

“Als je machines autonoom laat sturen, dan heb je minder verspilling en dat kadert dus zeker in het IPM-verhaal. Met sensoren op machines detecteer je perfect waar een gewas goed gedijt, waar er veel onkruid voorkomt, enz. Bij robotisatie kunnen machines echt helemaal autonoom werken. Autonomie kun je installeren op bestaand landbouwareaal. Voor robotisatie bouw je eigenlijk gewoon nieuwe machines, die ook niet meer de uiterlijke kenmerken hebben van tractoren of andere landbouwmachines.”

HOE GAAN SMARTFARMING EN IPM DAN JUIST SAMEN?

“Sensoren meten de stand van de gewassen, bepaalde stoffen in de gewassen of het vochtgehalte van de bodem. Dat alles wordt in kaart gebracht en op basis van die gegevens kun je gerichter sproeien. Alleen al met automatisch sturen krijg je vijf tot zeven procent minder overlap bij het spuiten en bemesten. Echte spuitrobots zijn nog in ontwikkeling, maar we zien nu al wel grasmaairobots en robots bij het voederen en melken van koeien. Ook wiedrobots bestaan al: zij rijden tussen de rijen door en wieden zelf mechanisch, waardoor je veel minder gewasbeschermingsmiddelen nodig hebt. Maar hoe een spuittoestelmodel er binnenkort uitziet, is nu nog niet echt bekend. We hebben daar ook nog geen businessmo-

AmaSelect: elektronisch aangestuurde dophouders kunnen de dosering en/of de druppelgrootte aanpassen naargelang de plaats op het perceel. Dat kan vooraf via taakkaarten worden ingesteld.

del voor en het wetgevend kader ontbreekt nog. Een andere belangrijke vraag is hoe we al die systemen en modellen op elkaar zullen afstemmen?”

bewerking autonoom uit zonder dat de landbouwer daar moet op ingrijpen.”

BEPERKINGEN

Bestaan er al ideeën over een businessmodel?

“Autonomiseren houdt beperkingen in. Je kunt bestaande machines uitbreiden tot een zo groot mogelijke capaciteit per apparaat en tot je tegen de grenzen van het technisch en verkeerskundig toelaatbare zit. Als je robotiseert, dan is je toestel anders bedacht en gemodelleerd. Met zo’n nieuwe technologie kun je beter opnieuw van nul beginnen en bottom-up opbouwen.”

BUSINESSMODEL

“Wellicht zal dat afhangen van de gewassen en van de landbouwer: kan die de kostprijs betalen, heeft die voldoende technische kennis? Vroeger kreeg heel het veld dezelfde behandeling. Met betere technologie kunnen we veel gerichter spuiten, tot op enkele centimeter nauwkeurig. Maar heeft de landbouwer vol-

doende kennis om die robot te bedienen? Heeft hij voldoende kapitaal? Bij het begin van een technologische evolutie verbeteren de machines technologisch het snelst. Dat zal gewas per gewas variëren. Wie slechts een paar keer per jaar moet spuiten, zal misschien kiezen voor een businessmodel met een loonwerker die in een bepaalde streek de opdracht voor verschillende landbouwers op zich neemt. Een typisch gemengd bedrijf dat toch een tractor heeft, zal minder gaan voor robotisatie, maar zal eerder gpssturing en gewassensoren aanbrengen op de tractor. Omdat hij de tractor het

Komen we met robotisatie in een tijdperk waar men een toestel op een veld afzet dat autonoom zijn werk doet?

“Daar zijn we nu al in beland. Grote akkerbouwers doen dat al en ook in de fruitteelt zijn er voorbeelden van spuitcombinaties die autonoom rondrijden. Maar vaak moeten de landbouwers wel fysiek aanwezig blijven bij de machines. Er is nog geen wetgevend kader rond bijvoorbeeld arbeidsveiligheid. Landbouwwerkzaamheden moeten vaak op korte tijd plaatsvinden. Landbouwers werken dan vaak dag en nacht door en de vermoeidheid zorgt voor ongelukken. Nu kan men doorwerken zonder dat de boer daarbij al te aandachtig moet zijn, want de machine doet het werk autonoom. Je kunt bijvoorbeeld ook werken met een master-slaveprincipe. De landbouwer voert één bewerking uit en het toestel – een trekker – die volgt, voert een tweede

Amazone gps-switch: nauwkeurige gewasbescherming door het automatisch in- en uitschakelen van de secties met behulp van nauwkeurige gps-posities. juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 13


hele jaar door gebruikt, zal dat de extra kostprijs haalbaar maken. Maar de toekomst is nooit te voorspellen.”

Is verdere machinatie en robotisatie de basis om geïntegreerd te kunnen besproeien en bestrijden?

Door het gebruik van gps-sectieschakeling kan de overlap tot een minimum herleid worden. Dat zorgt voor een kostenbesparing en is beter voor het milieu.

“De basis is de managementswijziging bij de landbouwer. Het besef moet groeien dat men met meer verschillende soorten datasets moet rekening houden, zoals gegevens over bodem, vorige opbrengsten, groeisnelheid, waarschuwingssignalen, enz. Dat is de basis en technologie is daarbij wel een belangrijke driver: autonome machines met sensoren die veel gegevens aanbrengen, big data als het ware. Landbouwers brengen hun akkers in kaart en weten zo in detail hoeveel elk akkerdeel kan opbrengen. Op minder productieve velddelen kunnen ze dan minder middelen aanbrengen. Waar ze sowieso minder of geen opbrengsten hebben, hoeven ze niet in gelijke mate te sproeien of te bemesten. Dat kunnen ze met autonome machines automatisch laten aanpassen. Zo kunnen ze bepaalde velddelen 100%, 70%, 50% of minder bespuiten.”

BESPARINGEN Hoeveel kan een landbouwer jaarlijks besparen op het vlak van producten?

Smartrefill: door oppervlaktebepaling via nauwkeurige gps-posities kan het systeem de ideale locatie bepalen om de veldspuit bij te vullen. Daardoor wordt er minder door het gewas gereden, waardoor schade aan het gewas beperkt blijft.


“Een autosturingsysteem met gps geeft een winst van 5% inzake kunstmest en 15% inzake gewasbeschermingsmiddelen. De gps is voor nieuwe, grote machines ondertussen zo goed als standaard. Voor gewassensoren, opbrengstanalyses en dergelijke moeten we nog wel enkele stappen zetten. De fabrikanten zijn volop bezig met die toepassingen voor hun machines, maar er moet dringend werk worden gemaakt van een wetgevend kader. Neem nu de technologie met drones die de velden in kaart brengen. Dat is nieuw, maar daar hebben we ook een heel nieuw wetgevend kader voor nodig. Momenteel mag je die in principe nog niet gebruiken. Ook voor machines die worden afgezet op het veld en die zelf het werk doen is er nog heel wat wetgevend werk nodig.”

VERENIGINGSNIEUWS ↙

Verslag Viering 75-jarig bestaan KVIV-Limburg Campus UHasselt, 26 april 2014

D

e deelnemers werden ontvangen in de verbouwde oude gevangenis van de faculteit rechten van de UHasselt. De stadsgidsen zorgden voor de rondleiding met de nodige geschiedenis en anekdotes. Daarna werden de meer dan honderd deelnemers aan de academische zitting ontvangen in de aula voor het trio TRE FIATI. Deze aangepaste klassieke muziek werd door het publiek sterk gewaardeerd. De zitting werd geopend door Voorzitter Peter Schreurs. Gouverneur Herman Reynders diepte daarna vijf probleemgebieden van de provincie verder uit: werkgelegenheid, scholingsgraad, economie, infrastructuur en financiering van de bedrijven. Een historisch overzicht van 75 jaar KVIV Limburg kregen we van collegabestuurslid en oud- voorzitter van KVIV Limburg Jos Van den Broeck. Steunend op onder meer de toespraken gehouden tijdens de stichtingsplechtigheid op het stadhuis te Hasselt op 22 april 1939 (gepubliceerd in nummers van Het Ingenieursblad jaargang 1939), schetste hij de omstandigheden en de specifieke Limburgse sfeer waarbinnen deze oprichting plaats vond. Nog tijdens de oorlogsjaren en vele decennia later is deze “kleine” gewestelijke afdeling te erkennen als een vriendenkring rond technologie, cultuur en maatschappelijke activiteiten. De deelnemingsgraad aan de activiteiten van leden en partners lag steeds hoog. Belangrijk te noteren is de waardering bij de leden van het intellectuele aanbod van Het Ingenieursblad en TI en andere initiatieven van KVIV-centraal. Na het muzikaal intermezzo TRE FIATI nam Rector Luc De Schepper het woord. Een universiteit wordt niet meer gezien als een diplomafabriek, maar als een FRIS, een ”Full Regional Innovation Sys-

tem”. Naast opleiding behelst dit ook onderzoek, valorisatie, ecosysteembeheer, investeerder en incubator. Ondernemer Roland Duchâtelet flitste meteen nieuwe toepassingsgebieden voor de ingenieurs naar de toehoorders. Wie had gedacht dat er in ons juridisch systeem, in het onderwijs en in de zorgsector dringend nood is aan proces- en applicatie-aanpak door ingenieurs? TRE FIATI zorgde ook voor de laatste spreker - Vice-minister president van de Vlaamse Regering, mevrouw Ingrid Lieten – voor een sfeervolle overgang. Zij benadrukte om met multidisciplinaire werkomgevingen innovatieve regio’s uit te bouwen in Vlaanderen, waarbij de

ecosystemen, onderzoek en vernieuwing van ondernemingen, financiële middelen en coaching een belangrijke rol spelen. Al bij al hadden de verschillende sprekers voldoende stof ter discussie bij de toehoorders achtergelaten, waardoor er gretig gebruik werd gemaakt van de geslaagde receptie achteraf. Nadien werd aan de deelnemers het boek “De onvoorspelbaarheid van het determinisme” uitgereikt, geschonken door de UHasselt.

Dank aan onze gastheer, Rector Luc De Schepper. Dank aan de sprekers die het beste gaven van zichzelf om van onze viering een succes te maken. Bestuur KVIV Limburg juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 15


Integratie opleiding industrieel ingenieur zorgt voor nieuwe faculteit aan de Universiteit Antwerpen Eind 2008 hadden we met de toen pas verkozen nieuwe rector van de Universiteit Antwerpen (UA), prof. dr. Alain Verschoren, een interview over de integratie van de opleiding van de industrieel ingenieur in de universiteit (I-mag november 2008). “Kom later eens terug” zei hij ons toen.”Dan zullen we u een associatie van hogescholen en universiteit voorstellen waar men zal van opkijken”. Tekst: Ing. Noël Lagast MSc Hoe gaat het inmiddels met de associatie en met de integratie van de opleiding van industrieel ingenieur ? We hadden daarover onlangs een gesprek met de ervaren beleidsmaker en rector van de UA. Hij is getuige van de draaikolk van veranderingen waarin het hoger onderwijs wereldwijd is terecht gekomen en haar tot een herpositionering dwong. Sommigen beweren dat hij te veel met gevoeligheden rekening houdt waardoor dit tot “vis noch vlees” leidt, al mochten we dit niet ondervinden. Op 13 september 2002 keurde de Vlaamse regering het subsidiebesluit van de interfacediensten van de universiteit goed. In dat besluit staat dat er naar een samenwerking met de hogescholen moet gestreefd worden. Vlaams minister Dirk Van Mechelen, bevoegd voor het algemeen wetenschappelijk en technologisch innovatiebeleid zei ons toen: “ Als minister van innovatie ben ik er mij van bewust dat binnen de associaties een heel nieuwe onderzoeksgemeenschap zal ontstaan. Hierop moet vanuit het beleid ingespeeld worden.(I-mag oktober 2002)


Wat is er sinds ons vorig interview (eind 2008) veranderd? Rector Verschoren: “Vanaf 1 oktober 2013 wordt de opleiding van industrieel ingenieur aan de UA gegeven en niet meer aan de hogeschool. De opleidingen aan de Karel de Grote en Artesis hogeschool zijn samengesmolten tot de Faculteit Toegepaste Ingenieurswetenschappen”. Belangrijkste pijler in het vernieuwd curriculum ? “Het belangrijkste van het vernieuwd curriculum is het meer wetenschappelijk onderzoek. Twee verschillende hogeschoolopleidingen tot één universitaire opleiding integreren is een unieke uitdaging. De voorbereiding is reeds twee jaar bezig en is hoofdzakelijk het werk van de co-decanen Amaryllis Audenaert (Artesis hogeschool) en Walter Sevenhans (Karel de Grote hogeschool)“. Het gaat niet alleen over de integratie van de opleiding van industrieel ingenieur ? “De eerste stap in het geheel pakket is de integratie van de opleiding van industrieel ingenieur. Op korte termijn volgt de opleiding van kinesist, vertaler-tolk en van ontwerpwetenschapper. Door het herschikken en reloceren van de opleidingen creëren we een synergie. Dit gaat gepaard met een gigantische herschik-

king van ruimten, laboratoria, leslokalen en personeel”. Academiseren van opleidingen “In september 2012 werd in Antwerpen de eerste stap gezet voor de integratie van de opleiding van industrieel ingenieur in de universiteit en het herschikken van de opleiding. Op 1 oktober 2012 volgde de decretale inkanteling. De volgende stap vindt binnen een vijftal jaren plaats. Dan verhuizen we naar de Groenenborgercampus waar een nieuw gebouw wordt opgetrokken en een ander gerenoveerd”. Nieuwe faculteit “De Faculteit Toegepaste Ingenieurswetenschappen is de achtste van de UA. Dit houdt ook in dat we vanaf 2013 met de nieuwe faculteit het hoofd moeten bieden aan de financiële parameters voor de universitaire opleidingen. Vanaf 2017 zullen de academiseringsmiddelen volgens ‹output› worden gestuurd, hetgeen een verhoging van de onderzoeksoutput inhoudt”. Meerwaarde voor de student en het bedrijfsleven “De studenten kunnen vanaf het eerste jaar differentiëren en voor het vakgebied van haar of zijn keuze kiezen. Samen met de wiskunde krijgen de wetenschapsvakken een meer praktische insteek, waarbij het wetenschappelijk onderzoek de belangrijkste pijler is. Voor het bedrijfsleven vormt dit een belangrijke meerwaarde, zo ook voor de studenten. Er zullen meer onderzoeksprojecten in samenwerking met de bedrijven worden uitgewerkt. De bedrijfswereld was trouwens vragende partij voor een samenwerking met het onderwijs. Ze heeft mee het curriculum uitgewerkt. Master-

© UAntwerpen - Jesse Willems

“Er zullen meer onderzoeksprojecten in samenwerking met de bedrijven worden uitgewerkt. De bedrijfswereld was vragende partij voor een samenwerking met het onderwijs.”

opleidingen zijn trouwens inherent aan toegepast onderzoek. Ook het inlassen van een stageperiode is belangrijk. Een half jaar stage waarbij de bedrijven voor een waardevolle invulling zorgen. Helaas hebben veel bedrijven vandaag te maken met een moeilijke economische tijd en hebben ze amper middelen voor R&D. De samenwerking gebeurt binnen de context van duidelijke afspraken en sluitende contracten.” In 2012 waarschuwde U voor het dreigend faillissement van het Bologna-akkoord. Legt u dat eens uit. “Het Bologna-akkoord dat in 1999 door 29 landen werd ondertekend is een uitstekende overeenkomst. De bama-structuur voorziet hierdoor in heel Europa in vergelijkbare diploma’s, kwaliteitscontrole en via het Erasmusproject in de uitwisseling van docenten en studenten. Dit is een duidelijke verrijking van het hoger onderwijs. Daartegenover staat dat er van de sociale dimensie van het akkoord wei-

nig overblijft. De student wordt een product, de universiteiten gedragen zich als multinationals, waarbij de student een bron van inkomsten vormt. Universiteiten lokken dan ook zoveel mogelijk buitenlandse studenten. Zo wordt de mobiliteit van studenten een big business en genereert het voor alle universiteiten samen een cash flow van miljarden euro. Daar worden de universiteiten niet beter van. Begrijp me niet verkeerd. Ik ben voorstander van de uitwisseling van studenten en tracht de 20 procent-norm te halen. We blijven achter de basisprincipes van de Bologna-verklaring staan. Ik vraag me echter af hoelang we deze principes nog zullen kunnen betalen. Dankzij de inspanning van de Vlaamse regering gaat het bij ons nog relatief goed. In het buitenland wordt de situatie scheef getrokken. Er ontstaat een ongezonde groeiende ongelijkheid. We moeten dringend naar een Europese bezinning willen we niet afstevenen naar een failliet van Bologna.”

Alain Verschoren werd in 1954 in Merksem geboren. Na zijn secundair onderwijs aan het KA (1972) werd hij in 1976 licentiaat wiskunde aan de UIA en doctor in de wiskunde in 1979. In 1981 was hij laureaat van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten. Hij was navorser NFWO (1976-1986). Hij deed onder meer onderzoek op het gebied van de nietcommutatieve algebra en algebraïsche meetkunde. In 1996 werd hij verkozen als decaan van de faculteit Wetenschappen van het RUCA. In 1998 was hij de eerste decaan van de eengemaakte faculteit Wetenschappen. Verschoren werd in 2001 rector van de RUCA. Na de fusie werd hij voorzitter van de Raad van Bestuur van de Universiteit Antwerpen. Hij is gastdocent aan verschillende binnen en buitenlandse universiteiten en auteur of coauteur van ongeveer 150 publicaties in internationale tijdschriften en een 30 tal boeken. juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 17


Young Potential Weekend Begin mei trokken 36 jonge ingenieurs naar Blankenberge voor de vierde editie van het Young Potential Weekend. Ook dit jaar mogen we weer spreken over een geslaagde samenwerking tussen de KVIV- en VIK-jongeren. Tijdens het weekend werden er workshops rond het thema soft en essential skills gegeven door verschillende sprekers, waaronder ook een TED-spreker. Daarnaast was er ook de gelegenheid om te netwerken met oude bekenden en nieuwe gezichten. Op zaterdagavond stond er een culinaire wandeling in Oostende op het programma en voor sommigen eindigde de avond in het Blankenbergse nachtleven. Het weekend werd op zondagmiddag afgesloten met een spel vol doe-opdrachten en denkvragen. Langs deze weg willen we graag alle deelnemers, sprekers, de sponsor en organisatie bedanken voor een zeer geslaagd weekend. En als je ons niet gelooft, hier zijn enkele reacties van de deelnemers.

“Super gezelschap en kwaliteit van workshops!”

“Netwerken, maar tegelijkertijd ook ontspannen.” Heb je interesse om mee te helpen aan het volgende Young Potential Weekend of wil je graag aansluiten bij het jongerenbestuur van KVIV of VIK? Aarzel dan niet om contact op te nemen met één van de jongerenvoorzitters.


de “Ingenieurs met verschillen m studieachtergrond, werkzaa in verschillende domeinen leren kennen.”

Voorzitter KVIV-jongeren: Michaël Nelissen [email protected] Voorzitter VIK-jongeren: Wouter Lowet [email protected] Met dank aan

IN DE KIJKER ↙

Herdenking Paul De Schepper O p maandag 30 juni 2014 in de vooravond wenst VIK Waasland samen met de VIKSenioren, Paul te herdenken in aanwezigheid van VIK-mandatarissen en leden, en familieleden van Paul. De Senioren hebben er voor gezorgd een fotoalbum te maken dat ter gelegenheid van het kaderweekend 2013 van VIK te Torhout door menig werkend lid is ondertekend en aan de familie is overgemaakt. Mw Lutgarde De Schepper liet weten een goede herinnering aan Paul en VIK te hebben via dit album. De sfeer van de herdenking zal in een positieve toon verlopen en aantonen wat Paul zoal heeft bijgebracht aan VIK, waarbij hij altijd voor iedereen een vriendelijk en luisterend oor had. Een filmische impressie zal aan de hand van bewegende foto’s worden getoond, vergezeld van passende teksten.

Alle actieve leden en Senioren, van waar ook zij afkomstig zijn, worden uitgenodigd deel te nemen aan deze herdenking. De echtgenoten van de VIK-leden die Paul hebben gekend, zijn eveneens hartelijk welkom.

↘ PRAKTISCH

Waasland

Datum: 30 juni 2014 van 18u30 tot 20u30 Plaats: F eestzaal Taverne Den Antus Grote Markt 30, 9100 Sint-Niklaas € Gratis. Maximum aantal deelnemers: 120 i ie-net.be/wld/pauldeschepper

De Vlaamse Zeevisserij en visverwerkingsbedrijf Pieters

I

n onze voedselketen is een belangrijke rol weggelegd voor de Vlaamse Zeevisserij en de daarbij aansluitende visverwerking. De KVIV Senioren bieden u een unieke gelegenheid om het ganse proces, van aanvoer tot en met de verwerking van de verse vis, van nabij te beleven. We beginnen op 9 oktober om 19.00 uur in de Vlaamse Visveiling te Zeebrugge, waar we verwelkomd worden door de Algemeen Directeur, de heer Johan Van de Steene. Hier zien we de aanvoer van de vis en de daaropvolgende taken tot en met de voorbereiding van de verkoop. De dag wordt afgerond met een drink aangeboden door de veiling. Op 10 oktober volgen we vanaf 6.30 uur, en in het gezelschap van de heer Noel De Visch, voorzitter van de veiling, de klokverkoop. Hierna genieten we van een stevig ontbijt. Rond 10.00 uur worden we verwacht in Brugge ↘ PRAKTISCH

bij het visverwerkingsbedrijf Marine Harvest Pieters waar we getuigen zullen zijn van wat er uiteindelijk met de vis gebeurt. Tenslotte wordt deze activiteit afgerond met een lekkere lunch in restaurant De Goedendag in het mooie dorpje Lissewege. We bieden uiteraard de mogelijkheid om te overnachten in een hotel dicht bij de visveiling.

Senioren

Datum: 9 en 10 oktober Vertrekuren: 9 oktober: - Antwerpen, Ingenieurshuis : 17.00 uur - Gentbrugge, Parking Land van Rodelaan : 18.00 uur - Zeebrugge, visveiling en hotel : 19.00 uur 10 oktober - Hotel en visveiling : 6.00 uur - vertrek naar Brugge : 10.00 uur - vertrek naar Lissewege : 12.30 uur - terugreis naar Gent en Antwerpen : 15.00 uur € - Met bus ( Antwerpen, Gent ) en overnachting :120 EUR(*) - Met eigen vervoer en overnachting : 95 EUR (*) - Met eigen vervoer, geen overnachting in hotel : 60 EUR (*) Toeslag 1 persoonskamer : 35 EUR i kviv.be/visveiling juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 19

↘ ACTIVITEITEN - Antwerpen - Brabant Levensgenieter tasting

Isvag Wilrijk en Red Star Line Museum Antwerpen

In de voormiddag bezoeken we de installaties van de industriële afvalverbrandingsoven ISVAG in Wilrijk. Wij zien de verschillende stadia van het verbrandingsproces. Na de lunch bezoeken we het Red Star Line Museum , waar we in het voetspoor treden van de landverhuizers op hun trip naar New York.

Donderdag 17 juli, 8.15 uur Gentbrugge, 9.15 uur Antwerpen. € 65 EUR bus, 60 EUR eigen vervoer. i kviv.be/isvag

De whisky tasting is opgebouwd rond het leren ontdekken & onderscheiden van smaken. Ook minder courante whisky s aan bod komen. Huis Windels heeft een unieke traditie in de sigarenambacht m.a.w. kennis van fabricatie en grondstof wordt ons deskundig aangereikt.

Zoo Antwerpen: achter de schermen

Een bezoek achter de schermen belicht de hele zoo-infrastructuur: een kijkje in de dienstingangen, de keukens, de filterzalen,...Kortom: overal waar de gewone bezoeker nooit toegang krijgt. Alle vragen over de dagelijkse werking van een dierentuin krijgen een antwoord.

Donderdag 18 september 2014 om 19:30 uur tot 21:30 uur Huis Windels Ijzerenleen 46-48 2800 Mechelen € 28 EUR voor leden van VIK/ KVIV/KVIM/VAM en partner, 33 EUR voor niet- leden i vik.be/mln/windels

Belgoprocess ‒ SCK/ BR3

Het bezoek - onder leiding van Mario Baeck - omvat een historisch overzicht en een begeleide rondleiding door de diverse betoverende zalen, een wandeling door het complex naar de Kloosterkerk, de Pianogalerij, het Oratorium, het Museum en de La Fontaine refter. Dinsdag 2 september 2014 start om 14:00 uur, einde om 16:00 uur Ursulineninstituut Bosstraat 9 2861 Onze-Lieve-Vrouw-Waver € 5 € voor leden VIK / KVIV en partner, 10 € voor niet-leden i vik.be/sen/ursulinen

Planckendael

Uitnodiging voor een aangename gezin/familie-uitstap. Een uitgebreide dierenwereldreis tijdens een groepsrondleiding van twee uur door de vijf continenten. Kom alles te weten over de bonte verzameling parkbewoners. Zondag 7 september 2014 om 13:20 uur tot 16:00 uur Dierenpark Planckendael Leuvensesteenweg 582 2812 MuizenMechelen € 20 EUR voor leden van VIK / KVIV / KVIM / VAM en partner, 26 EUR voor niet- leden, kinderen < 3 jaar: gratis i vik.be/mln/planckendael


De installatie van IVAREM verwerkt enkel groenafval. Het groenafval komt voornamelijk van de eigen containerparken. Daarnaast voeren ook de Ivarem-gemeente-vennoten en bedrijven (tuinaanleggers,…) groenafval aan. De compost van IVAREM beschikt over een Vlacokeuringsattest. Vrijdag 24 april 2015 om 14:00 uur tot 15:30 uur IVAREM afvalverwerkingscentrum, Mechelsesteenweg 285 , 2500 Lier. € 5 EUR: leden VIK/KVIV/KVIM/ VAM en partner, 10 EUR : nietleden i vik.be/mln/ivarem

Zondag 7 september 2014 start om 13:00 uur, einde om 18:00 uur Zoo Antwerpen, Koningin Astridplein 26 2016 Antwerpen € Normaal tarief, te betalen aan de kassa i vik.be/awn/zoo

Ursulinenklooster te OLV-Waver

IVAREM

Het bedrijfsbezoek wordt opgedeeld in twee blokken: Een bezoek aan Belgoprocess (afval behandeling / opslag/ www.niras.be en www.belgoprocess.be) en na de lunch in Club House SCK volgt een bezoek aan SCK-CEN/BR3 (ontmanteling / ontsmetting nucleaire elektriciteitscentrale). Zie info : www.sckcen.be Woensdag 24 september , ontvangst vanaf 9.15 uur Belgoprocess, Gravenstraat 73, 2480 Dessel. € Gratis voor KVIV leden / partner i Kviv.be/sck-belgoprocess

Vernieuwde Vaartkom te Leuven

Begeleide wandeling door één van de wijken die een echte metamorfose van industriële naar residentiële functie heeft ondergaan. Na afloop mogelijkheid om na te kaarten bij een facultatief etentje. Zaterdag 23 augustus, 15.00 uur. Samenkomst : standbeeld Kanaalgravers van Willy Peeters tegenover OPEK-gebouw. € 6 EUR/persoon voor leden en gezinsleden, 10 EUR/niet-lid, facultatief etentje 46 EUR/persoon. i kviv.be/vaartkom

Brabant - Limburg - Oost-Vlaanderen ACTIVITEITEN ↙ Herdenking Paul De Schepper

Bezoek Sarens

De Sarens Group is een internationale onderneming van Belgische origine, gespecialiseerd in kraanverhuur en engineeringprojecten voor het hijsen en verplaatsen van lasten met uitzonderlijke afmetingen en gewicht. Het familiebedrijf, momenteel actief in meer dan 60 landen, wist zich in enkele decennia een plaats te veroveren op de wereldmarkt.

Vrijdag 21 november 2014 om 13:30 uur tot 17:00 uur Sarens Autoweg 10 1861 Wolvertem €€Gratis voor leden van VIK/KVIV/ KVIM/VAM en partner, 5 EUR voor niet- leden ii vik.be/mln/sarens

24ste Fiets-en Wandeldag tegen kanker

29 juni organiseert VIK Limburg haar jaarlijkse actie ‘Fietsen en wandelen tegen kanker’, tvv van goede doelen zoals ‘vzw de Kleine Prins’ (kinderkankerfonds) en ‘Hart voor Limburg’. Beleef een prachtige dag en breng zo weer wat meer kleur in het leven van enkele jonge kankerpatiëntjes!

Maandag 30 juni 2014 om 18:30 uur tot 20:30 uur Feestzaal Taverne Den Antus Grote Markt 30 9100 Sint-Niklaas €€gratis ii vik.be/wld/pauldeschepper

Zondag 29 juni 2014 start om 07:30 uur, einde om 19 uur KHLim, Universitaire Campus Diepenbeek & Cultuur-, sport- en jeugdcentrum Tijl (buurthuisparochiezaal St. Gertrudis) te Riksingen €€5 EUR voor VIK/KVIV leden en niet-leden, 2 EUR kinderen tss 7 en 18 j, gratis kinderen jonger dan 7 jaar, ter plaatse te betalen ii vik.be/lbg/kanker2014

Familiefietstocht : De lus van het zwarte goud

Wandeling Gentse Feesten: Ze kwamen binnen in Gent zonder bellen

Samen met de Gentse Gidsenbond verkennen we enkele plaatsen in het Gentse centrum waar verschillende historische figuren over de vloer zijn geweest. Vrijdag 25 juli 2014 om 14.30 u Infokantoor Dienst voor Toerisme Stad Gent - Sint-Veerleplein 5, Gent €€8 EUR/persoon leden KVIV & VIK en familie, 20 EUR/niet-lid. Kinderen tot 16 jaar gratis. ii kviv.be/gentsefeesten

Slechte Vrienden – een luchtige intro tot de Gentse Feesten

De fietstocht laat ons toe de mijnstreek op een aangename manier te verkennen. Het totale traject zal ca. 30 km bedragen. Voor de kinderen geen probleem om deel te nemen. We lassen voldoende stops in. (inschrijven tot uiterlijk 22 juni!) Zondag 29 juni , vertrek om 14.00 uur tot ca. 17.00 uur. Vertrekpunt Koolmijnlaan 203, 3580 Beringen €€KVIV-leden/partner en kinderen : gratis ii kviv.be/mijnstreek

29 juni is het één jaar geleden dat Paul De Schepper ons onverwachts is ontvallen. Paul was voorzitter van de afdeling VIK-Senior ingenieurs, en oud-voorzitter van VIKWaasland. Op maandag 30 juni wenst VIK Waasland samen met de VIK-Senioren, Paul te herdenken in aanwezigheid van VIK-mandatarissen, leden en familieleden van Paul.

Een doldriest, tevens tragikomisch avontuur over de verander(en) de regels van de arbeidsmarkt, de vriendschap en de verbeelding.

Art-deco stadwandeling in Ronse

Tijdens een themawandeling van twee uur in Ronse, met gids, kunt u kennis maken met de schitterende huizen die textielbaronnen en welvarende kaderleden in het interbellum bouwden in de meest trendy stijl van die tijd: de Art deco. Zaterdag 28 juni 2014 om 14.15 u Station van Ronse – Winston Churchillplein, Ronse €€8 EUR/persoon leden KVIV & VIK en familie, 15 EUR/niet-lid. ii kviv.be/ronse

Vrijdag 18 juli 2014 om 19.15 uur. Minard schouwburg - Walpoortstraat 15, Gent. €€15 EUR/persoon leden KVIV & AIG en familie, 19 EUR/niet-lid (reservatiekosten inbegrepen) ii kviv.be/slechtevrienden

Gentse Kanaalzone : Eurosilo, Alco Bio Fuel en Floreac

Wij bezoeken in de Gentse haven EUROSILO, distributiecentrum voor 4,5 miljoen ton importgranen en derivaten en ALCOBYOFUEL, producent van 200 miljoen liter bioethanol. ’s Namiddags bezoeken we NV FLOREAC, het grootste tuinbouwbedrijf van de Vlaamse Sierteeltgemeente Lochristi. Dinsdag 12 augustus 2014, Antwerpen 8.00 uur, Gentbrugge 9.00 uur. €€59 EUR/persoon bus, 54 EUR/ persoon eigen vervoer. ii kviv.be/eurosilo

juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 21

↘ ACTIVITEITEN - Oost-Vlaanderen Smaakstoffen en levenskwaliteit

Roger Raveelmuseum

Een kunstenaar die niet onder één noemer is te vatten, eigentijds en tijdloos, wereldburger en lokaal verbonden. Een geleid bezoek op de laatste dag van de Biënnale van de schilderkunst.

Stel u voor dat uw eten geen smaakstoffen of aroma zou hebben. Erg hé! Maar wat zijn dan die additieven? Kom ze ruiken en proeven en vergewis u van hun veiligheid tijdens deze voordracht door Ruben Coeman, algemeen directeur Flanders Flavours.

Culinair etentje / cursus etiquette

Soms worden goede tafelmanieren op prijs gesteld ... Yvette Verbeerst, etiquetteconsulente, zal ons tijdens het verloop van een verfijnd vijfgangenmenu alle etiquette-geheimen uit de doeken doen.

Woensdag 1 oktober 2014 om 20.00 uur. Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen ‒ Coupure Links 653, Gent € 5 EUR/persoon leden KVIV & VIK en familie, 20 EUR/niet-lid i kviv.be/smaakstoffen

Zaterdag 30 augustus 2014 start om 19:00 uur, einde om 23:45 uur Golf en Countryclub Kortrijkstraat 52 9790 Wortegem - Petegem € 65 EUR voor leden VIK / KVIV en partner, 80 EUR voor nietleden i vik.be/ovl/culinair

Zondag 7 september 2014 om 14.00 uur. Sint-Ludgeruskerk ‒ Markt, Zele. € 5 EUR/persoon leden KVIV & VIK en familie, 20 EUR/niet-lid i kviv.be/kerkrenovatie

Galerie Den Heeck en restaurant Eyckerhof

De avond begint met een bezoek aan galerie Den Heeck . Nadien hebben we een afspraak in een uniek Flamant décor in landelijke hoeven nl: restaurant Echkerhof (1 ster) te Bornem.

Reünie van de AIG afgestudeerden (promotiejaren eindigend op 4 en 9)

Is het contact met je studiegenoten en vrienden wat verwaterd, niets beters dan in real life nog eens samenkomen om die momenten van vroeger weer te beleven. Voorafgegaan door een speciale viering voor de jubilarissen met 50, 55, 60 en 65 jaar diploma. Vrijdag 10 oktober 2014 om 19.00 uur. Salons Mantovani ‒ Doorn 1, Oudenaarde € Prijs en details : zie http://aig.ugent.be i http://aig.ugent.be


Uitnodiging voor alle ingenieurs en hun partner! Ben je actief in jouw ingenieursvereniging en wens je in een aangenaam kader collega s beter leren kennen? Dan verwachten we je al dan niet met partner en kinderen op dit kaderweekend. Zaterdag 11 oktober 2014 start om 09:00 uur - einde zondag 12 oktober 2014 om 15:00 uur Restaurant La Pomme d or Markt 62 9700 Oudenaarde € Verschillende tarieven i vik.be/kaderweekend2014 of kviv.be/kaderweekend

Een uitdagende kerkrenovatie!

De barokke kerk Sint-Ludgerus van 1700 met een achthoekige (jawel achthoekige) toren is immers zeer ongewoon. Oud-voorzitter ir. arch. Louis Cooreman leidt u rond in deze bijzondere kerk waarvan hij de restauratie verzorgde. Een bezoek tot onder het indrukwekkende dak kan u niet aanu voorbij laten gaan!

Kaderweekend 2014

Zondag 12 oktober 2014 om 11 u Roger Raveelmuseum ‒ Gildestraat 2-8, Machelen-Zulte € 5 EUR/persoon leden KVIV & VIK en familie, 20 EUR/niet-lid i kviv.be/raveelmuseum

Vrijdag 17 oktober 2014 start om 17:00 uur, einde om 22:30 u Centrum Voor Constructivisme Den Heeck Louis De Baerdemaekerstraat 52-54 B 2880 BornemHingene € 55 EUR per persoon i vik.be/mln/eyckerhof

Barry-Callebaut

België is wereldbekend om zijn chocolade. De verwerking van cacaobonen tot chocolade is een complex meerstappen proces waarbij vakmanschap en ingenieurstechnieken hand in hand gaan. Woensdag 15 oktober 2014 om 18.00 uur Barry-Callebaut Belgium NV - Aalstersestraat 122, Lebeke-Wieze € 5 EUR/persoon leden KVIV & VIK en familie, 20 EUR/niet-lid i kviv.be/barrycallebaut

Oost-Vlaanderen - West-Vlaanderen - buitenland - ACTIVITEITEN ↙ Het infrarode universum

Vlaamse Zeevisserij en visverwerkingsbedrijf Pieters

Van William Herschel tot het Herschel Space Observatory, lezing door prof. Maarten Baes, vakgroep Fysica en Sterrenkunde, UGent.

Woensdag 22 oktober 2014 om 19.45 uur UGent, Campus De Sterre ‒ Krijgslaan 281 S9, Gent € 5 EUR/persoon leden KVIV & VIK en familie i kviv.be/infrarood

Wandeling 100 jaar 1ste Wereldoorlog

Ieder jaar organiseren de jongeren Zuid-West-Vlaanderen een stadswandeling ergens in West-Vlaanderen. In 2014 is het 100 jaar geleden dat WOI uitbrak. Vandaar dat we dit jaar kiezen voor een wandeling in het kader van Honderd Jaar Eerste Wereldoorlog. Zaterdag 28 juni 2014 start om 13:45 uur, einde om 18:00 uur Sporthal Wijtschate Vierstraat 31. 8950 Heuvelland (Wijtschate) € 6 EUR voor VIK/KVIV leden en kinderen, 8 EUR voor niet-leden i vik.be/zwv/oorlog

Kaderweekend 2014 Bij VIK is het Kaderweekend intussen reeds een gevestigde waarde. Dit jaar wordt het voor de eerste keer ook voor álle ie-net leden georganiseerd. Ben je actief in jouw ingenieursvereniging en wens je in een aangenaam kader je collega s beter leren kennen? Dan ben je samen met je partner en kinderen op 11 en 12 oktober van harte welkom op dit kaderweekend.

In onze voedselketen is een belangrijke rol weggelegd voor de Vlaamse Zeevisserij en de daarbij aansluitende visverwerking. De KVIV Senioren bieden u een unieke gelegenheid om het ganse proces, van aanvoer tot en met de verwerking van de verse vis, van nabij te beleven. We bieden uiteraard de mogelijkheid om te overnachten in een hotel dicht bij de visveiling. Donderdag 9 oktober 17.00 uur Antwerpen, Ingenieurshuis : 17.00u Gentbrugge, Parking Land van Rodelaan : 18.00u Zeebrugge, visveiling € Verschillende tarieven i kviv.be/visveiling

Zeilinitiatie op het Veerse meer

Op zondag 13 juli gaan we zeilen. Het Veerse Meer is een in 1968 afgesloten Schelde-arm gelegen tussen de Wester en de Oosterschelde. Het is een prachtig natuurgebied, een waar paradijs voor watersport liefhebbers. Zondag 13 juli om 9.15 uur. De Arne, Muidenweg 2, 4341 PZ Arnemuide, Nederland. € 25 euro per persoon voor leden en gezinsleden; 50 euro per persoon voor niet ie-net leden. i kviv.be/zeilen

Programma ZATERDAG 11 OKTOBER 2014 - Ontvangst en verwelkoming in het restaurant La Pomme d or te Oudenaarde - Voor leden: Themavergadering ‒ bepaal mee het image van ie-net 2.0 - Voor partners: Van Arbeiders en Baronnen - Broodjeslunch - Netwerking avant la lettre ! • Volkse verhalen van Oudenaarde • Klassieke monumentenwandeling - Jongeren: Spannend citygame: Team Me Up - Vrij inchecken in het gloednieuwe Leopold Hotel Oudenaarde die het eerste boutique hotel is in de Vlaamse Ardennen. - Receptie en diner in La Pomme d or - Overnachting in het Leopold hotel die op een wandelafstand ligt van het restaurant ZONDAG 12 OKTOBER 2014 - Ontbijt in het Leopold Hotel - Golfinitiatie in de Golf & Countryclub te Wortegem-Petegem - Middagmaal in het plaatselijk restaurant Comte de Flandre PRIJS • Gratis: enkel vergadering • 10 € Vergadering met broodjeslunch • 50 € Volledige zaterdag • 80 € Volledige zaterdag met logement (DR) • 95 € Volledige zaterdag met logement (SR) • 110 € Volledig weekend met logement (DR) • 125 € Volledig weekend met logement (SR) Meer info: ie-net.be/kaderweekend2014 juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 23

ie-novator2014: een inspirerend initiatief rond scharniermomenten in de ingenieursloopbaan “ie-novator2014” omvat zowel een enquête bij twee doelgroepen van ingenieurs, 2 tot 12 jaar afgestudeerd & tussen de 50 en de 65 jaar oud, als een panel- en discussieavond met prominente bedrijfsleiders en jonge ondernemers. De enquête biedt een inzicht in factoren die een impact hebben op de evolutie van de carrières van enerzijds jonge en anderzijds senior ingenieurs en de wijze hoe die ingenieurs externe omstandigheden percipiëren en ermee omgaan. De panel- en discussieavond vertrekt van die informatie, waarbij de panelleden deze resultaten in een ruimer perspectief plaatsen, aanvullen met persoonlijke en professionele ervaring en tenslotte hun visie geven. Met ie-novator2014 focust ie-net op de twee doelgroepen die ofwel net voor ofwel na een belangrijk scharniermoment in hun professioneel leven staan. De jongere doelgroep die na een eerste functie, enkele jaren ervaring, in een groot aantal gevallen voor een keuze staat en de senior doelgroep die, soms onder invloed van externe omstandigheden, beslissingen moet nemen hoe de laatste fase van de loopbaan ingevuld wordt. Het spreekt voor zich dat deze twee belangrijke scharniermomenten inspiratie bieden voor alle “tussenliggende scharniermomenten”.

19 MEI – ATLAS COPCO – WILRIJK: DE IE-NOVATOR PANEL- EN DISCUSSIEAVOND

Meer foto’s, alle resultaten en grafieken op www.ie-net.be/ie-novator2014


ie-net nodigt de Vlaamse ingenieursgemeenschap uit op een inspirerende avond rond loopbaanuitbouw en omgaan met scharniermomenten. Bij deze gelegenheid biedt Atlas Copco de kans om een uniek bedrijfsbezoek mee te maken: de vestiging van Atlas Copco, Airtec Division, in Wilrijk is de wereldtop. 80 ingenieurs grijpen die kans en melden zich reeds om 17:45 uur aan op de parking aan de Atomiumlaan. Voor de panel- en discussieavond zelf stelt gastheer Atlas Copco zijn Sporthal ter beschikking. ie-net decoreert de ontmoetings- en conferentieruimte met posters van de toekomstige “kennisdoorstromingsactiviteiten”. De dynamiekpartners Umicore, Besix Group, Ineos, Atlas Copco en Randstad Insel informeren over hun bedrijf, projecten en loopbaanopportuniteiten. Om 19:30 uur nemen 200 ingenieurs plaats, de helft onder hen, 35 jaar of jonger.

Hans Romaen, projectleider Nancy Cantens, projectcoördinator ie-novator2014

Foto s © Stefan Dewickere

ie-net voorzitter, Ing. Hans Van Heghe, heet de deelnemers, de panelleden en de partners van harte welkom, stelt ie-net als organisatie voor en duidt de ie-net visie a.d.h.v. 3 kernwoorden: maatschappij, netwerk en ingenieurs. Philippe Ernens neemt over en bedankt ie-net om aan Atlas Copco te denken als gastheer voor deze avond. Hij informeert over de bedrijfsactiviteiten en carrièremogelijkheden bij dit internationaal bedrijf. Aansluitend stelt ir. Ing. Hans Romaen de enquêteresultaten ie-novator2014 voor. Vervolgens neemt Jasmin Dielens, VRT Terzake, en moderator van de avond, het roer in handen, en start de discussie onder de 8 panelleden. De avond wordt afgesloten met enkele tips en een netwerkreceptie. Vol enthousiasme vertrekken de deelnemers om 23:00 uur huiswaarts met de enquêteresultaten, bruisende ideeën en nieuwe contacten in het ingenieursnetwerk.

Bedrijfsbezoek Atlas Copco

De sporthal van Atlas Copco, omgetoverd tot een heuse conferentieruimte

Jasmin Dielens, moderator Napraten op de netwerkreceptie Hans Van Heghe, voorzitter ie-net

DE ENQUÊTE: 12 CIJFERS

(BEKIJK ALLE RESULTATEN IN GRAFIEK VIA WWW.IE-NET.BE/IE-NOVATOR2014) • 438 respondenten, waarvan 87 % man en 17% vrouw • 66% werkt in de privé-sector, 8% in de universiteiten, 11 % zijn zaakvoerder • 52% van de jongere ingenieurs ziet vooral positieve signalen i.v.m. een langzame heropleving van de economie ‒ 64% van de oudere ingenieurs ziet vooral negatieve signalen • Onder die positieve signalen scoren nieuwe aanwervingen, investeringen in innovatie en productie hoger dan 50% bij de jongeren • Van wie bij de jongeren/seniors positieve signalen ziet, ervaart 30%/50% nu persoonlijke gevolgen op de eigen loopbaan • De jobtevredenheid scoort bij ingenieurs traditioneel heel hoog: 88% bij de jongeren ‒ 84 % bij de seniors • 25% van alle ingenieurs stellen dat hun job nu omwille van stijgende complexiteit en meer communicatie, meer tijd vraagt dan 3 jaar terug • 98% van alle ingenieurs geven aan dat hun ingenieursdiploma een neutrale

HOE SPELEN OVERHEDEN IN OP HUIDIGE ECONOMIE

juiste beslissing

niet juiste beslissing

De verschillende overheden (gewestelijk, nationaal en Europees) bepalen het kader voor het maatschappelijk, economisch en industrieel gebeuren. Bovendien tekenen ze daarvoor de krijtlijnen uit. De grafiek geeft aan hoe ingenieurs (zowel de jongere als de senior) de beslissingen van die overheden ervaren tegen de achtergrond van het inspelen op de huidige economische tendensen. juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 25

↘ CARRIÈRE

•

•

• •

tot positieve invloed heeft op de wijze hoe de carrière reageert op economische signalen 28% van de ingenieurs zijn ervan overtuigd dat ze binnen 5 jaar dezelfde job zullen doen, hetzij bij dezelfde of bij een andere werkgever 60% van de ingenieurs zijn ervan overtuigd dat ze binnen 5 jaar nog bij dezelfde werkgever zullen actief zijn, waarvan 20% meent in dezelfde functie, 40% wenst echter een andere functie uit te oefenen in het bedrijf 65 jaar dit is de pensioenleeftijd voor ingenieurs: willen = moeten De helft van de ingenieurs wil na hun pensionering nog actief blijven als consultant of bestuurder

BEREID JE ACTIEF VOOR OP KOMENDE SCHARNIERMOMENTEN

DE 6 TIPS

• Jouw ingenieursdiploma is goud waard: besef, gebruik en relativeer dit • Jouw loopbaan moet je meer en meer zien als jouw eerste eigen onderneming • Spijker jouw talenten constant bij & zorg dat sterke punten in lijn liggen met de vraag • Informeer je constant: zowel in je bedrijf, de omgeving als omtrent maatschappelijke trends • Durf kiezen! Neem uitdagingen op! Ga voor groei • Plezier moet je hebben en blijven hebben!

Hans Romaen

DE PANELLEDEN BIJ HET SLOT VAN DE DISCUSSIE:

• Jean Polet (General Manager Europe, Besix): Investeer in jezelf! • Ann Caluwaerts (senior vice president Public Affairs & Media Management, Telenet): Een carrière is een trektocht: vul je rugzak met extra competenties

-novator innovatie – carrière - verandering


De panelleden Bram Vandewalle en Sander Goossens

De panelleden Hans Casier, Philippe Ernens en Jean Polet

De panelleden Jo Cornu, Ann Caluwaerts en Hans Casier

• Philippe Ernens (president Airtec divisie, Atlas Copco): Ga niet boven je niveau ‒ doe de job die bij je past • Hans Casier (CEO, Ineos Oxide): Denk op langere termijn ‒ kies het juiste moment • Bram Vandewalle & Sander Goossens (oprichters, Endare): Doe wat je graag doet ‒ leg de lat iedere dag wat hoger • Jos Ulens (oprichter, Belparts): Grijp een moeilijk moment in de loopbaan aan voor verandering: ik ben ondernemer geworden • Jo Cornu (CEO, NMBS): Je moet proactief netwerken en competenties behouden en aanscherpen is cruciaal

ENKELE STATEMENTS UIT HET PERSBERICHT:

• Grote ingenieursenquête ontkracht clichés over generaties: generatie Y blijken niet de jobhoppers te zijn en de babyboomers wachten niet op hun pensioen. • De job van ingenieur wordt complexer

De panelleden Jean Polet, Jos Ulens en Sander Goossens

en vraagt meer tijd: vroeger had een ingenieur wellicht genoeg aan vakkennis. Vandaag heeft een ingenieur veel meer nodig: je moet mensen kunnen aansturen, je project verdedigen, netwerken, ... • De crisis weegt zwaarder op oudere ingenieurs. Zij wijzen de toenemende concurrentie door globalisering en met buitenlandse ingenieurs als oorzaak daarvoor. Wellicht is het zo dat jongeren veel gemakkelijker in de huid van andere culturen kruipen. Verschillende onder hen hebben ook al via Erasmusuitwisselingen in het buitenland gestudeerd en houden contact met vrienden, wereldwijd verspreid, via sociale media. • Ingenieurs vinden dat Europa op politiek vlak beter scoort dan de regionale en de nationale overheden. Verder vinden ze dat de overheid meer ondernemerschap, innovatie en jobcreatie moet stimuleren en dat loonlasten, en belastingen omlaag moeten. Meer info: atlascopco@finn.be

Reed ds 80 jaar on ndersteunt SECO S de bouwwereld me et zijn experrtise en zijn innovatieve oplossingen n. Klantgericcht, op maat m van uw project. De in ngenieurs va an SECO, datt optreedt als onafhanke elijke derde e partij, make en deel uit vvan het team m dat uw pro oject vorm m geeft. SECO O begeleidt projecten m.b.t. m gebouw wen en werk ken van burg gerlijke bouw wkunde

Gebouw wen

Burgerlijk ke bouwkun nde

Residentiële R p projecten Kantorren Superm markten en Shoppingcentter Hotells Schoolgebo ouwen Rust en zorg gcentra Logistieke centra Industriegeb bouwen Stations…

Maritie eme werken Waterbouwkunde Win ndmolens Spoorin nfrastructuurr T Tunnels Bruggen W Wegen…

S – Bo ouwfysica – Bouwschil B –G Gevels en sch hrijnwerk – Te echnische uittrusting Staallstructuren – gebieden - Stabiliteit Vakg Afwe erking – Wate er – Milieu – Energie E – Hoo ogbouw – Grrondmechanica nisch advies – Expertise – Na zicht van de studies – Opvolging van de uitvoe ring Onderho oud – Dien nsten - Techn Commissioning – Energie – Co omfort (visue eel hygrotherrmisch, akoesstisch) Brandvveiligheid – KKwaliteitssysttemen – Duurrzaamheid – Technical du ue diligence Sustainability S y (Valideo cerrtificering, BR REEAM, DGNBB) – Risk man nagement Veilig gheidscoördiinatie

“Ingenieurs werf je aan op basis van inhoud” Het Nederlandse hightechbedrijf ASML ontstond precies 30 jaar geleden uit een joint venture tussen Philips en Advanced Semiconductor Materials International (ASMI). De corebusiness van het bedrijf is de productie van complexe lithografiemachines die chipproducenten inzetten bij de productie van geïntegreerde schakelingen. Het hoofdkantoor en bedrijvencomplex van ASML ligt in het Nederlandse Veldhoven, waar zowel onderzoek en ontwikkeling als assemblage in cleanrooms plaatsvindt. Als internationale marktspeler telt het bedrijf 70 locaties in veertien landen. Wereldwijd werken 13.000 mensen voor het bedrijf, onder wie 10.000 ingenieurs. De geconsolideerde omzet voor 2013 bedroeg 5,245 miljard euro. Tekst: Wouter Peeters


D

e grootste opgave voor ASML is om steeds kleinere details op de chips te kunnen aanbrengen, waarbij die meer reken- of opslagcapaciteit krijgen bij een lager energieverbruik en tegen lagere kosten. Kortere afstanden tussen componenten hebben ook een snelheidsverhoging als gevolg. Tot nog toe volgde het aantal componenten per oppervlakteeenheid de Wet van Moore. Die stelt dat het aantal transistors in een geïntegreerde schakeling door de technologische vooruitgang elke 2 jaar verdubbelt. “Wat ons als wereldspeler uniek maakt, is dat ASML erin is geslaagd om de Wet van Moore te realiseren”, aldus John Dreessen, head of global recruitment ASML. “Ook tijdens economisch mindere tijden slaagde onze onderneming er in om het budget voor onderzoek en ontwikkeling op peil te houden en de aanmaak van chips te verbeteren en goedkoper te maken. Dat leverde ASML een belangrijke voorsprong op ten overstaan van onze concullega’s. Door de uitbreiding van het toepassingsgebied boden we de financiële crisis het hoofd, want desondanks wil toch iedereen nieuwe consumptiegoederen als notebooks, mobiele telefoons en MP3-spelers, naast professionele apparatuur. Dat maakt dit bedrijf minder conjunctuurafhankelijk. Als ASML in staat blijft om die technologische vernieuwing te blijven realiseren, creëren wij meteen ook onze eigen markt.”

UITDAGINGEN

“Daarom willen we de beste medewerkers aantrekken om die doelstelling voor ASML te helpen verwezenlijken.

John Dreessen, head of global recruitment ASML

Jojanneke Meewis, senior labor market communications specialist

De instroom van nieuwe medewerkers moet ons helpen om de voorsprong te behouden”, zo vult Jojanneke Meewis, senior labor market communications specialist, aan. “Maar door de sterke groei van de onderneming lukt het ons niet om uitsluitend jonge mensen aan te trekken die in het bedrijf tot volwassen engineers kunnen uitgroeien. Wij blijven uiteraard graag investeren in jong talent, maar daarnaast zoeken we ook mensen met een heel specifieke competentieset om onze huidige technologische uitdagingen meteen beet te pakken en op te lossen.” “De ‘time to competence’ verschilt van mens tot mens”, stelt Dreessen. “Voor sommigen duurt het 5 of 10 jaar om het gewenste niveau te bereiken; bij anderen is dat een termijn van amper enkele weken. De technologische ontwikkeling gaat te snel om een onderneming te laten wachten tot iedereen de gewenste maturiteit bereikt heeft. Vandaag moeten er voldoende competente medewerkers zijn om de huidige uitdagingen aan te kunnen, maar we hebben ook potentials nodig om klaar te stomen voor de volgende generaties. Als je als bedrijf uitsluitend rekent op medewerkers die nu competent zijn, creëert dat een bepaalde afhankelijkheid. Want als dat talent niet langer beschikbaar is, staat de onderneming droog. Dan kan men nog meer globaal vacatures uitschrijven of nog hogere salarissen betalen, maar daar zit ook geen rek op. Daarom moet een bedrijf zelfvoorzienend zijn in die competentie-ontwikkeling en er in de toekomst voor zorgen dat het talent al

in huis is, zodat men niet afhankelijk is van de arbeidsmarkt.”

REGIE IN EIGEN HANDEN

John Dreessen: “Tot voor een paar jaar publiceerden we nog vacatures in dagbladen, maar nu lukt het niet meer om de juiste sollicitanten via die weg te bereiken. Daarom posten we wat vacatures via jobboards, social media en andere digitale kanalen. Daarmee bereiken we actieve zoekers. Dat is dus prima. Maar om de echt heel goede mensen uit de markt te halen, lukt het via die kanalen maar deels. Die toevalligheid voelt niet zo lekker aan, want die kan negatief uitpakken. We nemen dus de regie van dat proces in handen door zelf de potentiële kandidaten op te zoeken. We bouwen intelligence op over de arbeidsmarkt, proberen potentials te spotten, leggen contacten en stellen ASML voor. Zodat bekend is wat we doen, waarvoor wij staan en ‘employer of choice’ zijn als de potential een carrièreswitch overweegt.”

TRANSPARANT COMMUNICEREN

“Een echt talent weet dat hij iets te bieden heeft. Terecht zijn zulke mensen kritisch over waar zij dat talent verder zullen ontwikkelen. Het is dan ook de taak van het bedrijf om te tonen wat het te bieden heeft bij de verdere ontwikkeling van dat talent. Dat doet ASML door de organisatie van events, business courses, master classes, opendeurdagen, innovatieachtige settings, ... We trachten daarbij zo transparant mogelijk te zijn. Ingenieurs neem je immers aan op basis van inhoud. Daarom tracht ik mijn rejuni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 29

↘ CARRIÈRE

Wat ons als wereldspeler uniek maakt, is dat ASML erin is geslaagd om de Wet van Moore te realiseren.

cruiters weg te houden en de mensen uit de business naar voor te schuiven. Want engineers willen met engineers praten. Zij willen van hen vernemen wat zij precies bij ASML doen, wat de uitdagingen zijn, enz. Dat raakt of raakt niet, maar zo kom je wel in de ziel van het bedrijf terecht. Want een recruiter die een mooi verhaaltje vertelt, daar prikt een talent zo doorheen. Dus ik probeer potentials zoveel mogelijk in contact te brengen met medewerkers van ASML.

DANKZIJ CRISIS

Jojanneke Meewis: Voor België onderhouden we zo heel nauwe contacten met o.a. de hogeschool in Diepenbeek, de KU

30 JAAR ASML

Sander Hofman, global communications manager - 30th anniversary at ASML: Op 1 april vierden wij wereldwijd het 30-jarige bestaan van het bedrijf. Ook de rest van dit jubileumjaar werd toen voorgesteld: de projecten our story, our diversity en our responsibility. In our story dragen medewerkers persoonlijke anekdotes en herinneringen aan waar wij een kortfilm van maken. Dat is het filmproject. Omdat degelijk onderwijs de innovatiemotor van ASML is, stelden onze medewerkers wel 100 educatiegerelateerde goede doelen voor. Daar selecteren we 15 sleutelprojecten uit om die via de ASML Foundation te ondersteunen. De 87 verschillende nationaliteiten die op de ASML-campus werken komen aan bod in het project diversiteit. Die willen we eren door samen een kookboek te maken waarin meer dan 100 verschillende gerechten staan uit verschillende culturen. In juli zullen de verschillende nationaliteiten zich een week lang feestelijk voorstellen aan hun collega s en in november wordt een groots personeelsfeest georganiseerd, waarbij al die projecten weer samenkomen.

Leuven, Imec, … We proberen daar te zijn waar ook de studenten zijn. Gericht zoeken we in de niche. In die universiteit, die vakgroep of die faculteit gaan we op zoek naar bepaalde competenties. John Dreessen: Zo kijken we bijvoorbeeld in de universiteit van München uit naar mensen van Aziatische origine. Omdat het Duitse bedrijfsleven niet zo sterk is in de Engelse taal, landen sommigen van die studenten daar niet. Velen van hen zoeken dan verder en dat is voor ons natuurlijk een best interessante doelmarkt. Om heel specifieke nichevacatures ingevuld te krijgen, moeten we echt wel flink ons best doen. Het ging ASML voor de wind, omdat er ruimte op de arbeidsmarkt ontstond door de wereldwijde economische crisis. Die bood ons de mogelijkheid om snel de gewenste kandidaten aan te trekken. Als die crisis voorbij is, zal ASML dat eerder voelen dan een ander bedrijf, omdat het aanbod beperkt is in onze specifieke niche.

BELOON DE SPECIALIST

Bij ASML kan een specialist meer verdienen dan een manager. Iemand die heel goed is in zijn vak, hoeft geen manager te worden om in een hogere salarisgroep te raken. Dat werkt heel relaxed. Want anders is de onderneming een heel goede specialist kwijt en krijgt ze er een slechte manager voor in de plaats. Dus laat die specialist vooral specialist zijn en beloon hem daarin. Bij de meeste bedrijven kan men enkel verticaal groeien, maar bij ASML kan men ook buiten zijn afdeling groeien, in de breedte. Als iemand bijvoorbeeld bij ontwikkeling werkt, dan kan die ook naar research of customer support. In die optiek organiseren we ook elk jaar een internal careertour waarbij 50 afde-

INFO & INSCHRIJVINGEN: VIVES/ BRUGGE BUSINESS SCHOOL Xaverianenstraat 10 B-8200 Brugge

POSTGRADUAAT 10/10/2014 SUPPLY CHAIN MANAGEMENT

Ann Maeckelberghe T 050 30 51 92

POSTGRADUAAT DOUANE & ACCIJNZEN

19/09/2014

Gilbert Van Nieuwenhuyze GSM 0495 321 485

EXPERT CLASS BEDRIJFSMANAGEMENT

21/11/2014


e-mail: [email protected]

WWW.BRUGGEBUSINESSSCHOOL.BE

lingen hun werking in verschillende stands voorstellen. Iedereen is uitgenodigd, ook uitzendkrachten, om te komen kijken wat zij met hun competenties voor ASML kunnen betekenen , aldus Meewis.

YES WE CAN

Het personeelsverloop bij ASML is met 3,2 % op jaarbasis bijzonder laag , zegt John Dreessen. Enig verloop is natuurlijk niet erg, want dat zorgt voor dynamiek en voor de mogelijkheid om nieuw talent aan te trekken. Maar uit de employee engagementonderzoeken maken we op dat onze mensen zich sterk betrokken voelen bij de onderneming. ASML blijkt over een sterke Yes we can -factor te beschikken die zoveel inspiratie en energie geeft om te realiseren dat iedereen zich hier waardevol en relevant voelt , besluit John Dreessen. Onze bedrijfsactiviteiten zijn erg hightech, op de grenzen van het mogelijke. Hier wordt zodanig multidisciplinair gewerkt dat alle afdelingen betrokken zijn, dat met allen naar één resultaat wordt toegewerkt. En als je dat ultiem haalbare op technologisch vlak bereikt, is dat voor een techneut het mooiste dat er is op werkgebied.

LIEVER NAAR VELDHOVEN DAN NAAR BRUSSEL

Dirk Geens (33) is een van de 300 Belgen die voor ASML werkt. Dat doet hij sinds 2004, momenteel als group leader system qualification. Hij studeerde af als master of science in electromechanical engineering, optie automation en behaalde een bijkomende master in industrial management . Ik werk voor een van de belangrijkste spelers van de chipindustrie, die met zijn vooruitstrevende technologie het leven van iedereen op deze aarde beïnvloedt. Bovendien doe ik dat in een open en vrije werkomgeving waarin ik de vrijheid krijg om mezelf verder te ontplooien. Ik moest even wennen aan de directe mentaliteit van de Nederlanders, maar als je hier eenmaal aan gewend bent, weet je ook wat je aan elkaar hebt. Dat ligt sterk in lijn met hoe ikzelf in elkaar zit. Een goede match dus. En vanuit Hasselt is het een filevrije verbinding en ben ik binnen een uurtje op mijn werk. Ik rij liever naar Veldhoven dan naar Brussel!

www.asml.com

Al die sluizen, bruggen, dokken en kades, kunnen die jou inspireren? Geen wereldhaven zonder topinfrastructuur. Met meer dan 10 grote projecten werken we aan de uitbouw van die infrastructuur. Werk jij mee om de haven nog vlotter toegankelijk te maken? Vind je inspiratie op www.portofantwerp.be/jobs

BELGIË BELGIQUE 2014 CERTIFIED EXCELLENCE IN EMPLOYEE CONDITIONS

juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 31

↘ OPLEIDING & VORMING

Bedrijfskunde Tijdstudie als innovatiebasis

Lean Thinking: intro & value stream mapping

7 oktober – 14 oktober 2014 Ingenieurshuis, Antwerpen

23 oktober – 13 november 2014

• Wat en waarom • Wanneer welke tijdstudie technieken • Meer bereiken met tijdstudie • Van theorie tot praktijk

Ingenieurshuis, Antwerpen

• 5 principes van Lean • 14 management principes van Toyota • Value Stream Mapping • Hands-on case met de cursisten

 MGO

 MGO

i www.ie-net.be/tijdstudie

i www.ie-net.be/leanthinking

Bedrijfskunde

Bouw en infrastructuur

Agility

Praktische invulling van EC7 bij het ontwerp van diepe en ondiepe funderingen

21 november 2014 Ingenieurshuis, Antwerpen

• Snel inspelen op veranderingen • Soorten wendbaarheid? • Wendbaarheid in een dienstensector. • Voorbeelden van technische wendbaarheid • Voorbeelden van strategische wendbaarheid

22 september – 29 september 2014 Ingenieurshuis, Antwerpen

• Afleiding van grondkarakteristieken • Ontwerp van ondiepe funderingen • Ontwerp van diepe funderingen • Met oefeningen

 MGO

 MGO

i www.ie-net.be/agility

i www.ie-net.be/ec7

Bouw en infrastructuur Bitumen-asfalt: de link

41ste Hogere Cursus Akoestiek

23 september – 25 september 2014

29 september 2014 – 9 februari 2015



• Basiseigenschappen bitumineuze bindmiddelen • Invloed mengselcomponenten op laboratoriumprestaties van asfalt • De link – the gap – naar de praktijk

• Aanvullende opleiding op vlak van akoestiek • Fysische inzichten in geluid- en trillingsleer • Kennis van geluidperceptie • Drie domeinen ; bouwakoestiek, zaalakoestiek, elektro-akoestiek

MGO

 CMO

i www.ie-net.be/bitumen

i www.ie-net.be/akoestiek41

Bouw en infrastructuur Uitvoeringsmethoden voor het bouwen van kademuren en aanlegsteigers 14 oktober – 4 november 2014 Ingenieurshuis, Antwerpen

• Types kademuren en steigers • Uitvoeringsaspecten en dimensionering • Grondonderzoek • Kademeubilair en verankeringen • Reële cases en recente praktijkvoorbeelden


Hellend Dak Specialist 13 oktober 2014 – 30 maart 2015 VDAB, Herentals

• Theoretische aspecten • Dakopbouw • Gevels • Praktijkmanagement

 MGO

 MGO

i www.ie-net.be/kaaimuren

i www.ie-net.be/hellenddak

OPLEIDING & VORMING ↙

Bouw en infrastructuur Plat Dak Specialist

Spoortechnieken

14 oktober 2014 – 19 mei 2015

13 november 2014 – 26 februari 2015

Confederatie Bouw Waasland, Sint-Niklaas


• Overzicht meest courante materialen en uitvoeringstechnieken • Normen, reglementeringen en wetgevingen • Praktische oefeningen • Case-studie

• Modulaire cursus • behandelt zowel aspecten rond het ontwerp, onderhoud en veiligheid van light rail/tram en conventioneel/HS spoor

 MGO

 CMO

i www.ie-net.be/platdak

i www.ie-net.be/spoortechnieken

Chemie ‒ Kunststoffen

Communicatie

Drukvaten, warmtewisselaars en opslagtanks

Heldere taal in technische rapporten

9 oktober – 16 oktober 2014

30 september – 7 oktober 2014



• Toelichting normen • Aandacht voor materiaalkeuze, corrosie en inspectie • Basis breukmechanica, fatigue, brosse breuk • Safety valves en hun ontwerp

• Schrijfstrategieën beheersen voor rapporten en aanverwante teksten. • In een hedendaagse stijl en taal schrijven. • De boodschap helder formuleren. • De boodschap duidelijk naar de lezer richten • Advies op maat via bespreking eigen rapporten

 MGO

 MGO

i www.ie-net.be/drukvaten

i www.ie-net.be/rapport

Energie Energiebesparingen in de procesindustrie

HVAC: Heating, Ventilation and Air-Conditioning


15 oktober – 10 december 2014



• Systematische aanpak om energiekosten te reduceren • Talrijke voorbeelden uit de praktijk • Distillatie, stoomproductie, verdamping, elektrische motoren, warmtepompen, …

• Fysische processen • Praktische realisatie • Rentabiliteit op langere termijn

 MGO

 MGO

i www.ie-net.be/energiebesparing

i www.ie-net.be/hvac

Management Reliability Engineering

Bedrijfsmanagement

27 augustus – 17 december 2014

12 september – 28 november 2014



• Verbeter het rendement van uw installaties • Verbeteren van de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van assets • Praktisch: stoommachine en spel “den ooievaar”

• Financieel management en investeringsbeleid • Business-to-business marketing • Contractenbeheer • Wegwijs in financiële rapportering • Management accounting: kostprijssystemen en budgettering • Strategisch en performance management, HR

 MGO

 MGO

i www.ie-net.be/reliability

i www.ie-net.be/bedrijfsmanagement juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 33


Management Business-to-business marketing

Human Resources Management

19 september 2014

17 oktober 2014



• Inzichten worden aangereikt • Het vakjargon wordt toegelicht • Elementaire begrippen worden geïllustreerd met praktijkvoorbeelden

• Betere prestaties • Aanwerven en functioneringsgesprekken • Coachen, opleiden • Remuneratie, ontslag • Hoe communiceren

 MGO

 MGO

i www.ie-net.be/b-to-b

i www.ie-net.be/hrmanagement

Management REACH voor beginners

Contractenbeheer

5 november 2014

7 november 2014



• Praktische cursus • Hoe intern organiseren • Afgewerkte producten of preparaten

• De precontractuele fase • De contractuele fase • Soorten contracten en hun eigenheid • Telkens met voorbeeldclausules en voorbeeldcontracten

 MGO

 MGO

i www.ie-net.be/reach

i www.ie-net.be/contractenbeheer

Materialen - Machinebouw

Mechanica

Inzicht in lastechniek

Veiligheidskleppen in de procesindustrie

6 oktober – 24 november 2014 Ingenieurshuis, Antwerpen

18 november – 20 november 2014

• Pragmatische aanpak • Theoretische basis lastechniek • Basisbegrippen oa carbon equivalent, HAZ, • percentage ferriet, heat input, …


• Overdruk beveiliging • Codes en standaards • Geluid, design en installatie • Dimensionering en selectie • Onderhoud

 MGO

 MGO

i www.ie-net.be/lastechniek

i www.ie-net.be/veiligheidskleppen

Mechanica

Meet- en regeltechniek ‒ Automatisering

Piping en engineering

Procesinstrumentatie

1 december – 15 december 2014

25 augustus – 8 september 2014



• Een stortvloed van reglementen en normen • Aspecten van materiaalkeuze • Stromingsleer en drukvalberekeningen • Appendages en beveiligingsapparatuur • Sterkte- en flexibiliteitsberekening van buisleidingen • Amerikaanse code B31.3

• Correct meten van procesgrootheden • Sensoren • Corrigerende organen • Stoom in de procestechniek


 MGO

 MGO

i www.ie-net.be/pene

i www.ie-net.be/procesinstrument

OPLEIDING & VORMING ↙

Milieu - Veiligheid

Onderhoud

Water in de industrie 23 september – 18 november 2014

Planning en scheduling van onderhoudsactiviteiten



• Modulaire cursus • Hoe duurzamer omgaan met basisgrondstof water ? • 5 lesdagen, kunnen individueel gevolgd worden • Afwisseling tussen theorie en praktijk • Testcases en workshops


• De onderhoudsorganisatie • Werkvoorbereidingstechnieken • Werkinstructies • Preventief en standaardonderhoud • Risicoanalyse • Planning • Werkvoorbereidingsanalyse

 CMO

 MGO

i www.ie-net.be/waterindeindustrie

i www.ie-net.be/planonderhoud

PC-training

Vaardigheden

MS Project: werken met het softwarepakket

Projectplanning en –management

4 september – 11 september 2014



• Ingeven van de projecttaken • Het inbrengen van resources • Het opvolgen van een project • Aanmaken van views en rapporten • MS Project als bedrijfstool • Nieuw in de laatste MS Project relaeses

2 december – 13 januari 2014 • Praktijkgerichte oefeningen • Accent op de planning maar ook andere technieken • Earned value analysis en performance indicators • Teammanagement en leiderschap • Bruikbare tips uit de praktijk

 MGO

 MGO

i www.ie-net.be/msproject

www.ie-net.be/projectplan

Vaardigheden Coachen van medewerkers

Tablet University, verdien uw tablet terug in 2 weken

4 september – 2 oktober 2014 Ingenieurshuis, Antwerpen

15 september 2014

• Sterkere en slagvaardigere medewerkers • Meer tijd voor managementstaken • Beter gemotiveerde medewerkers


• Voor de ingenieurs “on the move” • Cloud storage • Evernote, Dropbox, CAD/CAM, CRM • Papierloos werken

 MGO

 ADS

i www.ie-net.be/coachen

i www.ie-net.be/tablet

Vaardigheden Master class creating value during business conflict resolution

LinkedIn

17 september – 3 oktober 2014


Kasteel Tivoli, Mechelen

• Onderhandelt u professioneel op hoog niveau bedrijfsconflicten met technische inslag? • Bent u voorbereid op de verplichte onderhandelingsfase opgelegd door de nieuwe wet op de Class Actions?

 ADS i www.ie-net.be/conflict

24 september 2014 • Wat heb ik aan LinkedIn? • Wat kan ik met LinkedIn doen? • Belangrijkste functionaliteiten

 ADS i www.ie-net.be/linkedinnj juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 35


Vaardigheden Evernote: onthoud alles!

Collaboration Tools

1 oktober 2014

16 oktober 2014



• Evernote installeren • Een account aanmaken • Werken met Evernote • Notebooks delen

• Overzicht verschillende collaboratie tools, vb. OneNote, Yammer, Dropbox, ect. • Concrete voorbeelden • Voordelen en beperkingen van collaboratie tools

 ADS

 ADS

i www.ie-net.be/evernote2014

i www.ie-net.be/coltools

Vaardigheden Master your to do list

Mindmapping

13 november 2014

14 november 2014



• Focus- of actiemanagement • Hefbomen om extra resultaat te behalen • Opstap naar stressvrije productiviteit • Zandloper model • Focus en gewoontes • Meteen toepasbaar

• Wegenkaart van uw gedachten • Breinvriendelijk notities nemen • Op efficiëntere manier uw brein gebruiken • Uw manier van noteren optimaliseren

 MGO

 MGO

i www.ie-net.be/focusmanagement

i www.ie-net.be/mindmap

Vaardigheden Leer uw technische kennis met succes te verkopen 18 november – 25 november 2014 Ingenieurshuis, Antwerpen

• Potentiële klanten zoeken en identificeren • Het verkoopgesprek en het argumenteren • Prijsverdediging • Offerte en verkoopovereenkomst

 MGO i www.ie-net.be/kennisverkoop

Wenst u meer info over onze opleidingen, surf dan naar www.ie-net.be/academie of neem contact op met één van onze coördinatoren:  ADS - Amy Desmet ‒ [email protected] ‒ 03 260 08 67  CBE - Christine Beckers ‒ [email protected] ‒ 03 260 08 50  CBO - Chris Bonte ‒ [email protected] ‒ 0473 722 193  CMO - Christine Mortelmans ‒ [email protected] ‒ 03 260 08 63  MGO - Manuella Goyvaerts ‒ [email protected] ‒ 03 260 08 64 36 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - juni-juli 2014

VERENIGINGSNIEUWS ↙ Puzzelaar 112 Hoofdvraag: TWEE KUBUSSEN In de vorige editie was er in de opgave van de Puzzelaar helaas een foutje geslopen. Je vindt hier de juiste opgave: Stel ” n” een integer getal Kunnen dan n + 3 en n2 + 3 perfecte kubussen zijn?

Bijvraag: hoeveel juiste antwoorden gaan we van deze puzzel ontvangen? Stuur uw antwoorden naar Ing. Roland Mebis MSc, Tabaartstraat 23, 3740 Bilzen of mail naar [email protected] vóór 30 augustus 2014. Voor de winnaars hebben we boekenbonnen met een totale waarde van 50 euro klaarliggen.

Oplossing Puzzelaar111 “Rechte driehoeken” De oplossing van Puzzelaar 111 vind je op www.ie-net.be/ilya201413. Theo Renckens heeft een duidelijk begrijpbare oplossing ingestuurd. Gemakshalve neem ik dit over. Een goede oplossing ontvingen we van zomaar eventjes 49 collega’s:

(15); Kim Van Roey (8); Koen Van Houtven, Booischot, (27); Krist Blomme, Maldegem (14); Luc De Wolf,Rotselaar(12); Luc Lornoy, Erembodegem (16); Luc Van Linden, Schoten (16); Marc De Maeseneer , Halle-Zoersel (12); Martin Keller, Antwerpen (11); Martin Segers, (10); Olivier de Crombrugghe, Sint Lambrechts Woluwe (10); Peter Dyckmans; Pol De Schepper, Sint Katelijne Waver; Raymond Boute, Begijnendijk (20); Reginald Staelens , Ieper (15); Rudi Huysmans, Mechelen (13); Rudi Magnus, Ekeren (17); Stef Bos; Stefaan Dhaenens Zwalm (9); Theo De Smet, Heers (15); Theo Renckens, Hamont(17); Theofiel Demets, Evergem (13); Tom Amez, Gentbrugge (15); Willy Ronse Deurle (8); Wim Bauwens, Aalst (15); Wim Hoeckman, Gent (25).

Adriaan Coosemans, Kortrijk; Bart Knaeps, Bonheide (15); Bart Laeremans, Zottegem (16); Ben Wildemeersch, Wilskerke (12); Bart De Clercq, Zele; Eric Ceuterick, Keerbergen (11); Eric Laermans , Kapellen (13); Erik Janssens, Kapellen (16); Gilbert De Mey, Zwijnaarde (10); Gustaaf Bos ,Sint Niklaas (7); En de winnaars: Willem Van Wittenberghe, Gentbruggekouter 36, 9050 Guy Van Dijck, Kessel (15); Hans Janssens, Vloesberg; Herman Van Damme, Gentbrugge (47) en Willy Maes, Burght 34, 1547 Bever (30) zullen weldra een Landegem (19); Hilde Van Linden, Schoten (10); Jan Doornaert, Wondelgem boekenbon van 25€ ontvangen. (7); Jean Paul Coppin, Aalst (7); Jens Mincke, Brakel (12); Jens Nyman , 6071_ADV_CORP ADV_ILYA_DOC_KUL_ADV_FUNDAMENTALS_DETIJD 19/03/14 14:50 voor Pagina Antwerpen (12); Johan Verhoeve, Zwijnaarde (11); Johan Deneir, Edegem Proficiat alle1deelnemers! (13); Johan Vanalme , Wevelgem (13); Johny Lanckriet, Groot Bijgaarden Ing. Mebis Roland MSc

☞ ☞ ☞ ☞

Je wil je kennis over management en bedrijfswetenschappen uitdiepen Je wordt aangesproken door een opleiding die theorie en praktijk combineert Je zoekt een éénjarige opleiding met lessen op vrijdagavond en zaterdagochtend Je hebt een academisch diploma uit een andere richting dan Economie en Bedrijfswetenschappen

Postgraduaat in de Bedrijfskunde Fundamentals in Management

Infoavonden nieuwe lessenreeks

Voor info en inschrijvingen:

☞

www.econ.kuleuven.be/ond/postgraduaten/postgraduaatbedrijfskunde

12 juni en 2 september 2014 om 19.30 uur FEB, Naamsestraat 69, 3000 Leuven

[email protected] tel. 016 32 66 23 juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 37

↘ MENSEN

Onder druk Karel Joos

Uitgeverij: Houtekiet ISBN: 9789089242983 Verkoopprijs: € 19,99

Op zoek naar een spannend vakantieboek?

Benoeming leden van de Federale Raad voor Wetenschapsbeleid

Wat dacht je van ‘Onder druk’ van bouwkundig ingenieur Karel Joos? Een debuutroman over liefde en politiek, engagement en obsessie. In Onder druk loopt een man verloren tussen passie en ambitie. Hij hoopt, twijfelt en probeert waarheid en bedrog uit elkaar te houden, voor zichzelf en voor anderen.

Op voorstel van staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Philippe Courard keurde de ministerraad een ontwerp van koninklijk besluit goed met de benoeming van de leden van de Federale Raad voor Wetenschapsbeleid. Onder hen onder andere ook volgende ingenieurs: Peter A. Grognard, Henk Robberecht, Ignace Lemahieu en André Oosterlinck.

INGENIEUR

PERSONALIA

IN DE KIJKER!

Overlijdens • Geert Deroo, b.ir. (KMS 1961), ° 22/3/1936,  20/5/2014 • Roger De Schepper, b.e.ir. (UGent 1952), ° 23/5/1929,  16/4/2014 • Raymond Tritz, b.e.ir. (KUL 1948), ° 14/7/1924,  17/5/2014

Ben jij een ingenieur en heb je iets bijzonders verwezenlijkt? Of ken je zo iemand? Laat het ons dan zeker weten via [email protected].

ie-net biedt haar rouwbeklag aan.

We helpen graag mee via onze kanalen om bijzondere ingenieurs in de spotlights te zetten.

IE-NET - KVIV - VIK - KALENDER JUNI 2014

vr 20 za 21 za 21 za 21 za 21 wo 25 za 28 za 28 zo 29 zo 29 ma 30

19.00 14.00 09.45 14.00 19.30 19.00 13.45 14.15 14.00 07.30 18.30

Sociaal Sportief Sociaal Cultureel Sociaal Bezoek Sportief Sociaal Sociaal Sportief Sociaal

Regionale ledenvergadering Oost-Vlaanderen Stadswandeling Mechelen Familiedag te Geraardsbergen en Lesse Bezoek Fort van Steendorp Gastronomisch etentje Geleid bezoek historische havenkranen Wandeling 100 jaar 1ste Wereldoorlog Art-deco stadswandeling Familiefietstocht : de lus van het zwarte goud 24ste Fietst- en wandeldag tegen kanker Herdenking Paul De Schepper

JULI 2014

zo 13 do 17 vr 18 vr 25

09.15 08.15 19.15 14.30

Sportief Sociaal Sociaal Sociaal

Zeilinitiatie op het Veerse Meer Isvag Wilrijk en Red Star Line Museum Antwerpen Slechte vrienden - een luchtige intro tot de Gentse Feesten Wandeling Gentse Feesten : ze kwamen binnen in Gent zonder bellen

Arnemuide (Nl) Wilrijk/Antwerpen Gent Gent

AUGUSTUS 2014 di 12 08.00 za 23 15.00

Sociaal Sociaal

Geraardsbergen Mechelen Geraardsbergen Steendorp Kuringen-Hasselt Antwerpen Heuvelland (Wijtschate) Ronse Beringen Diepenbeek Sint-Niklaas

Gentse kanaalzone : Eurosilo, Alco Bio Fuel en Floreac Ontdekking van de vernieuwde Vaartkom in Leuven


Gent/Lochristi Leuven

vik.be/ovl/geraardsbergen vik.be/mln/stadswandeling vik.be/ovl/familiedag vik.be/wld/steendorp kviv.be/tafelaer vik.be/sen/havenkranen vik.be/wvl/oorlog kviv.be/ronse kviv.be/mijnstreek vik.be/lbg/kanker2014 vik.be/wld/pauldeschepper

kviv.be/zeilen kviv.be/isvag kviv.be/slechtevrienden kviv.be/gentsefeesten

kviv.be/eurosilo kviv.be/vaartkom

IE-NET - KVIV - VIK - KALENDER ↙ ma 25 14.00 wo 27 13.00 za 30 19.00

Cursus Cursus Sociaal

Procesinstrumentatie Reliability Engineering Culinair etentje / cursus etiquette

Gent Antwerpen Wortegem - Petegem

SEPTEMBER 2014

ie-net.be/procesinstrument ie-net.be/reliability vik.be/ovl/culinair

di 2 14.00 Bezoek Bezoek aan het Ursulinenklooster O.L.V.-Waver vik.be/sen/ursulinen do 4 14.00 Cursus Coachen van medewerkers Antwerpen ie-net.be/coachen do 4 14.00 Cursus MS Project: werken met het softwarepakket Antwerpen ie-net.be/msproject zo 7 14.00 Bezoek Een kerkrenovatie : uitdaging voor architect én ingenieur Zele kviv.be/kerkrenovatie zo 7 13.00 Bezoek Bezoek Zoo Antwerpen: achter de schermen Antwerpen vik.be/awn/zoo zo 7 13.15 Bezoek Bezoek dierenpark Planckendael Muizen / Mechelen vik.be/mln/planckendael vr 12 14.00 Cursus Bedrijfsmanagement Antwerpen ie-net.be/bedrijfsmanagement ma 15 14.30 Workshop Tablet University Antwerpen ie-net.be/tablet wo 17 09.00 Cursus Master Class Creating Value During Business Conflict Resolution Mechelen ie-net.be/conflict do 18 19.30 Sociaal Levensgenieter: Tasting whisky met optie sigaar Mechelen vik.be/mln/windels do 18 09.00 Studiedag 15e Isolatiedag RENOVATIE BESTAANDE GEBOUWEN Antwerpen ie-net.be/isolatiedag2014 - hoe isolatie- en energieprestatie opkrikken - optimale integratie EED(2012) en EPBD(2010) vr 19 14.00 Cursus Business-to-business marketing Antwerpen ie-net.be/b-to-b vr 19 12.00 Studiedag Optimalisatie Bouwproces Trillingsgevoelige Structuren (OPTRIS) Antwerpen ie-net.be/optris Praktische invulling van EC7 bij het ontwerp van diepe en ondiepe funderingen Antwerpen ie-net.be/ec7 ma 22 13.00 Cursus di 23 14.00 Cursus Bitumen-asfalt: de link Antwerpen ie-net.be/bitumen di 23 13.00 Cursus Water in de industrie Antwerpen ie-net.be/waterindeindustrie wo 24 09.30 Bezoek Belgoprocess en SCK-CEN/BR3 Dessel/Mol kviv.be/sck-belgoprocess wo 24 18.00 Workshop LinkedIn Antwerpen ie-net.be/lindedinnj wo 24 09.30 Studiedag Technische regulering voor aansluiting van decentrale productie Antwerpen ie-net.be/regulering do 25 09.00 Studiedag Bodemsaneringsdag Sanering en herontwikkeling van historisch verontreinigde sites met aandacht voor industrieel erfgoed Antwerpen ie-net.be/bodemsanering2014 ma 29 10.15 Cursus 41ste Hogere Cursus Akoestiek Antwerpen ie-net.be/akoestiek41 di 30 09.00 Cursus Heldere taal in technische rapporten Antwerpen ie-net.be/rapport di 30 12.00 Seminar Managing, handling and modelling uncertainty in structural engineering codes Gent ie-net.be/structuralengeineering

OKTOBER 2014

wo 1 20.00 Voordracht Smaakstoffen betekenen ook levenskwaliteit Gent kviv.be/smaakstoffen wo 1 18.00 Workshop Evernote Antwerpen ie-net.be/evernote2014 wo 1 16.00 Cursus Gevorderdencursus Grondmechanica Antwerpen ie-net.be/gevorderdengrondmechanica do 2 13.00 Cursus Energiebesparingen in de procesindustrie Antwerpen ie-net.be/energiebesparing do 2 14.00 Cursus Planning en scheduling van onderhoudsactiviteiten Antwerpen ie-net.be/planonderhoud ma 6 14.00 Cursus Inzicht in lastechniek Antwerpen ie-net.be/lastechniek di 7 10.00 Cursus Tijdstudie als innovatiebasis Antwerpen ie-net.be/tijdstudie wo 8 14.00 Cursus Innovatie en verandering: leren omgaan met weerstand Antwerpen ie-net.be/weerstand do 9 09.00 Cursus Drukvaten, warmtewisselaars en opslagtanks Antwerpen ie-net.be/drukvaten do 9 14.00 Cursus Teammanagement Antwerpen ie-net.be/team do 9 17.00 Sociaal De Vlaamse Zeevisserij en visverwerkingsbedrijf Pieters Zeebrugge kviv.be/visveiling vr 10 19.00 Sociaal Reünie van de AIG afgestudeerden Oudenaarde kviv.be/reunie za 11 09.00 Sociaal Kaderweekend 2014 Oudenaarde vik.be/kaderweekend2014 zo 12 11.00 Cultureel Bezoek aan het Roger Raveelmuseum Machelen-Zulter kviv.be/raveelmuseum ma 13 16.00 Cursus Hellend Dak Specialist Herentals ie-net.be/hellenddak di 14 13.30 Cursus Uitvoeringsmethoden voor het bouwen van kademuren en aanlegsteigers Antwerpen ie-net.be/kaaimuren di 14 16.00 Cursus Plat Dak Specialist Sint-Niklaas ie-net.be/platdak wo 15 18.00 Bezoek Barry Callebaut Lebbeke-Wieze kviv.be/barrycallebaut wo 15 19.00 Cursus HVAC: Heating, Ventilation & Air-Conditioning Antwerpen ie-net.be/hvac do 16 18.00 Workshop Collaboration Tools Antwerpen ie-net.be/coltools vr 17 14.00 Cursus Human Resources Management Antwerpen ie-net.be/hrmanagement vr 17 17.00 Cultureel Bezoek galerie “Den Heeck”, restaurant bezoek “Eyckerhof” Bornem - Hingene vik.be/mln/eyckerhof wo 22 19.45 Voordracht Het infrarode universum Gent kviv.be/infrarood do 23 10.00 Cursus Lean Thinking: intro & Value Stream Mapping Antwerpen ie-net.be/leanthinking juni-juli 2014 - Ingenieur in beweging - nr. 13 - 39

Boeiende

projecten

Boeiende

perspectieven Total, een gas- en oliemaatschappij van wereldformaat, is actief in meer dan 130 landen. Ook in de chemische industrie speelt de Groep een toonaangevende rol. Tot de activiteiten behoren exploratie en productie van olie en aardgas, raffinage en chemie, verkoop en distributie van aardolieproducten, zonne-energie en, binnen afzienbare tijd, ook biomassa. In België telt Total meer dan 4600 medewerkers, verspreid over verschillende vestigingen. Het grootste geïntegreerde platform voor raffinage en petrochemie van de Groep bevindt zich in Antwerpen. De vestiging in Feluy omvat een onderzoekscentrum en een petrochemische fabriek. Een nieuwe activiteit is Total Gas & Power Belgium, die onlangs is gestart met de levering van aardgas voor de bedrijfswereld. Voor haar filiaal in Antwerpen zoekt de groep een (m/v)

Maintenance Engineer (0411N) Taak: In deze functie sta je in voor het verbeteringsproces in de onderhoudsdienst en het predictief onderhoud. Je spoort bad actors op, onderzoekt ze en zorgt zo voor een optimale bedrijfszekerheid en een reductie van de onderhoudskosten. Ook de engineering en uitvoering van betrouwbaarheidsprojecten vertrouwen we je toe. Het is een veelzijdige job, waarin strategie, coördinatie, advies, assistentie en budgettering een belangrijke rol spelen. Ten slotte ben je nauw betrokken bij de procedures van het ISO9002-kwaliteitssysteem. Profiel: Je bent een industrieel ingenieur, met liefst 1 à 3 jaar ervaring. Een grondige en brede installatiekennis op het gebied van mechanica en machinebouw is vereist. Bovendien ben je vertrouwd met de wetgeving en normering inzake mechanische installaties en heb je een basiskennis elektriciteit en instrumentatie. Ook een goede talenkennis (Nederlands, Engels, Frans) is belangrijk. Goede communicatieve vaardigheden, teamspirit, zelfstandigheid en coördinatietalent behoren tot je troeven. In ruil bieden wij belangrijke projecten en verantwoordelijkheden in een internationaal, hoogtechnologisch bedrijf. Je krijgt niet alleen boeiende en uitdagende loopbaanperspectieven, maar ook permanente vorming en opleiding. Het motiverende salaris is aangevuld met uitgebreide extralegale voordelen. Interesse? Solliciteren kan via www.careers.total.com. Wij garanderen een snelle en efficiënte afhandeling van je kandidatuur. Voor meer informatie kun je terecht op 02 288 91 29.

www.careers.total.com

Stadslandbouw: veilig en gezond?

Recommend Documents