Staatssteun
Ghaitrie Hanoeman Lisanne Vis-Boer Coördinatiepunt Staatssteun Decentrale Overheden Juni 2014
We beginnen met een vraag aan u…
Een gemeente wil een subsidie geven aan een bedrijf. Vraag Kan er sprake zijn van staatssteun?
2
En nog eentje… Geïnspireerd door het WK wil een gemeente geld geven aan een voetbalclub voor de bouw van een voetbalstadion.
Vraag Is er sprake van staatssteun?
Foto: NOS 3
Deze workshop Wat is staatssteun? Advies en begeleiding: ministerie van BZK en Europa decentraal Actualiteit: modernisering staatssteunregels Uit de praktijk!
4
(1) Wat is staatssteun? Als met overheidsgeld een voordeel wordt verleend aan een bepaalde onderneming die dat voordeel onder normale marktomstandigheden niet zou krijgen en als dat (potentieel) leidt tot oneerlijke concurrentie op de interne markt, is er sprake van staatssteun.
5
(1) Wat is staatssteun? Artikel 107, lid 1 VWEU bepaalt vijf (cumulatieve) voorwaarden voor staatssteun: 1. de maatregel 2. de maatregel 3. de maatregel 4. de maatregel beïnvloeden; 5. de maatregel vervalsen.
6
moet moet moet moet
ondernemingen een voordeel opleveren; met staatsmiddelen zijn bekostigd; een selectief voordeel opleveren; het handelsverkeer binnen de EU ongunstig
moet de mededinging vervalsen of dreigen te
(1) Wat is staatssteun? Staatssteun mag niet, tenzij de Europese Commissie vindt dat het wel mag (exclusieve bevoegdheid). Zo lang de Commissie geen oordeel over de steun heeft gegeven, mag die niet toegekend en/of verleend worden (stand still). Om de Commissie in de gelegenheid te stellen om dat oordeel te geven, moet een steunmaatregel gemeld worden.
7
(1) Wat is staatssteun? Een gemeente maakt deel uit van de overheid van een lidstaat. Een gemeente is zelf verantwoordelijk voor de naleving van de staatssteunregels, inclusief de beoordeling of er (mogelijk) sprake is van staatssteun. Naleving van de staatssteunregels is een juridische verplichting. Niet melden van staatssteun is onrechtmatig.
8
(2) Advies en begeleiding: ministerie van BZK Alle Nederlandse decentrale staatssteunprocedures lopen via het Coördinatiepunt staatssteun decentrale overheden o
o
o o o o
9
Decentrale overheden die staatssteun moeten melden naar het Coordinatiepunt Beoordelen decentrale analyse; is een gang naar Brussel echt nodig? Welke procedure is het meest geschikt/verplicht? Overleg met decentrale overheden en de Europese Commissie. Melding of kennisgeving via SANI. Jaarlijkse rapportage via SARI.
(2) Advies en begeleiding: ministerie van BZK Schakel tussen decentrale overheid, departementen en Commissie. Formele gesprekspartner: lidstaat Nederland, vertegenwoordigd door de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de Europese Unie (PVEU). Interdepartementale afstemming: ISO (inclusief VNG en IPO). Advies en voorlichting (met Europa decentraal) beleid.
10
Publicaties en lopende zaken Handreiking Diensten van Algemeen Economisch Belang Handreiking gebiedsontwikkeling Voetbalzaken Terugvordering Damplein Leidschendam
11
12
Wij zijn… de schakel tussen EU recht en beleid en de decentrale praktijk
Toegankelijk, onafhankelijk en kwalitatief sterk
13
(2) Advies en begeleiding: Europa decentraal Ons doel: Kennis en expertise over EU recht en beleid en juiste toepassing ervan bij decentrale overheden vergroten Onze missie: Europese regels in duidelijke taal
14
(2) Advies en begeleiding: Europa decentraal Onze diensten: • Kennis en expertise bundelen • www.europadecentraal.nl: 30.000+ bezoekers per maand • Juridische helpdesk: 1000 vragen per jaar • Europese Ster: 6000+ abonnees • Bijeenkomsten, cursussen, workshops: 80-100 per jaar • Signaleringsloket • Publicaties En ook: • Coördinatiepunt Staatssteun MinBZK • Project EU subsidies EU proof: 200+ LinkedIn 15
(2) Advies en begeleiding: Europa decentraal Onze doelgroep: Vragen gesteld door (+/- 1000 vragen in 2013): • Gemeenten: 60% • Provincies: 15% • Rijk: 0,5% • Waterschappen: 0,3% • Anders: 15% Meestbevraagde onderwerpen (2013): • Aanbesteden: 43% • Staatssteun: 36% • DAEB: 8% 16
(3) Actueel: modernisering staatssteunregels Achtergrond: • Vereenvoudiging regels • Uitbreiding reikwijdte en aantal vrijstellingen • Meer verantwoordelijkheid voor lidstaat • Maar ook: verbetering naleving door meer controle en toezicht (!) Doel: • Focus op grote, verstorende zaken • 90% steunmaatregelen passen onder vrijstelling
Uitbreiding reikwijdte vrijstellingen – minder aanmeldingen
Nog steeds aanmelding Aanmelding (richtsnoeren/Verdrag) AGVV uitbreiding (aanmeldings- en intensiteitsdrempels)
Steunbedrag
AGVV uitbreiding
Vrijstellingsgebied
AGVV (nieuwe categorieën)
•Aanmeldingsplichtig •Vrijgesteld •De minimis
Nieuwe de-minimis Type steun
Post-SAM zaken (aanmeldingen)
Simulation based on cases notified in 2012 (excluding financial sector)
Huidige regelgeving 1. EU vrijstelling de-minimis (alleen verklaring) De-minimissteun (< €200.000 in 3 jaar) 2. Nlse koepelvrijstellingen (publicatie of alleen rapportage) Cultureel erfgoed (Nationale monumentenregeling) Catalogus Groenblauwe Diensten Omnibus decentraal regeling voor O&O&I
DAEB woningcorporaties 3. EU Vrijstellingsverordeningen (geen melding, kennisgeving voldoende) Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) MKB Landbouwvrijstellingsverordening Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB) 4. Sectorspecifieke en horizontale regelgeving (melding, kans op goedkeuring groot) 5. Uitzonderingen artikel 107 VWEU (melding) Natuurrampen Economische bedrijvigheid en regionale ontwikkeling Cultuur en cultureel erfgoed
Europa decentraal Staatssteunagenda
Vrijstellingen Algemene groepsvrijstellingsverordening (AGVV) Huidige categorieën o.a.: Milieu (o.a. hernieuwbare energie, aanschaf vervoersmiddelen) MKB, werkgelegenheid en opleiding O&O&I Risicokapitaal Regionale steun
NIEUW: Cultuur, cultureel erfgoed & audiovisuele werken Sport- & multifunctionele infrastructuur Innovatieclusters Breedband Interreg Natuurrampen Vervoer burgers in afgelegen gebieden Energie efficiëntie en exploitatie hernieuwbare energie Lokale infrastructuur Grondsanering Re-cycling afval
Vrijstellingen MKB Landbouwvrijstelling Huidige categorieën o.a.: Milieu, dierenwelzijn Bedrijfsverplaatsing en ruilverkaveling Technische ondersteuning Jonge landbouwers, vroege uittreding
NIEUW: Agromilieu- en klimaatdoelstellingen Verduurzaming POP Natuurrampen Cultureel erfgoed OO&I En: Uitbreiding naar verwerking- en afzet
Nieuwe vrijstelling: cultuur Nu: Geen regels, aanmelden Procedure 3-18 maanden Wel veel goedkeuringen door de Commissie Straks: Vrijstelling voor steun voor cultuur en cultureel erfgoed Kennisgeving voldoende Heel breed en ruim! 100% in aanmerking komende kosten (publicaties: 70%) Aanmeldingsdrempels 70 en 25 miljoen euro (resp. investerings- en exploitatiesteun)
NB: Film aparte regels NB: In Nederland Nationale Monumentenregeling Alleen rapportage vereist
Nieuwe vrijstelling: sport Nu Geen regels voor sport: aanmelden bij Europese Commissie Procedure 3-18 maanden Wel veel goedgekeurd door de Commissie (recent Hongaarse sportinfrastructuur en voetbalstadions in België) Straks Vrijstelling steun voor sportinfrastructuur, zoals stadions en trainingsfaciliteiten Kennisgeving voldoende: procedure enkele dagen tot weken Overcompensatie profclubs voorkomen (eisen): 75% in aanmerking komende kosten Iedereen heeft toegang tot faciliteit 20% capaciteit voor andere activiteiten of sportclubs Tarieven verhuur faciliteit openbaar maken via register Nog niet helder Grens amateur- en profsport? Amateursport onderneming?
Nieuwe vrijstelling: ETS-projecten Nu: EU fondsen niet staatssteunproof Geen specifieke vrijstelling voor EU fondsen Gevolg: zoeken binnen alle regels & twee keer naar Brussel Straks: Nieuwe vrijstelling in AGVV voor ETS projecten (Interreg) (artikel 19 AGVV) Aanmeldingsdrempel: 2 miljoen euro per onderneming per project Voorwaarden: Alleen voor samenwerking met MKB, niet voor grote ondernemingen In aanmerking komende kosten: praktische kosten van samenwerking Kosten voor organisatorische samenwerking Inhuur advies over samenwerking (niet-regulier) Reiskosten, kosten van materiaal en investeringsuitgaven etc. voor het project Steunintensiteit: 50% LET OP: steunintensiteit is inclusief co-financiering
(4) Uit de praktijk! Casus I
Gemeente wil de regio nog beter toegankelijk maken. Gemeente wil subsidie geven aan het regionale vliegveld voor de ontwikkeling van infrastructuur. Daarbij een bijdrage voor de exploitatie van het vliegveld.
• • •
Vraag Is hier sprake van staatssteun?
27
(4) Uit de praktijk! Casus II
• • • •
De kinderopvangorganisaties in de gemeente hebben het moeilijk Aantal kinderen neemt af, aantal kinderopvangorganisaties dreigt met sluiting Gemeente wil kinderopvang financieel steunen, zodat ze diensten kunnen blijven aanbieden Kinderopvang biedt ook peuterspeelzaal aan
Vraag Is hier sprake van staatssteun?
28
(4) Uit de praktijk! Casus III • • •
Gemeente wil ontwikkelingsproject in de stad steunen. Partijen zijn projectontwikkelaar en een woco. Ontwikkeling nieuwe woningen en winkels aan het plein: woco bouwt commerciële koopwoningen, en sociale koop- en huurwoningen projectontwikkelaar bouwt winkels onder de woningen en richt plein opnieuw in Vraag Is hier sprake van staatssteun?
29
Dank voor uw aandacht en succes!
30
Meer informatie Coördinatiepunt Staatssteun Decentrale Overheden 06 1860 9273 (Robert-Jan van Lotringen)
[email protected] 06 3101 3650 (Doortje Ninck Blok)
[email protected] 06 55214546 (Ghaitrie Hanoeman)
[email protected] Kenniscentrum Europa decentraal www.europadecentraal.nl 070 338 1090 of
[email protected] @Eudecentraal LinkedIn Europese subsidies Europaproof
31
