Spreekbeurtinformatie Millenniumdoelen Informatie voor basisschoolleerlingen uit groep 5 t/m 8 Wat kun je hier vinden? 1. Jouw spreekbeurt over de Millenniumdoelen 2. Waarom zijn er Millenniumdoelen 3. Wat zijn de Verenigde Naties? 4. Alle doelen op een rijtje 5. Wat kunnen kinderen doen 6. Meer informatie
1. Jouw spreekbeurt over de Millenniumdoelen Een onderwerp kiezen voor je spreekbeurt is vaak soms lastig. Vaak moet je best lang nadenken voordat je een leuk onderwerp hebt. Om je een beetje te helpen, hebben wij informatie over een heel goed onderwerp opgesteld: de Millenniumdoelen. ‘Huh?’, denk je nu. De Millenniumdoelen, wat zijn dat? En waarom zijn deze dan zo interessant om over te vertellen? De Millenniumdoelen gaan over het helpen van andere mensen in de wereld. Er zijn acht doelen - acht hele belangrijke dingen - die er moeten gebeuren om anderen een beter leven te geven. Vaak zijn dit kinderen van jouw leeftijd, die door de Millenniumdoelen naar school kunnen, eten hebben en minder snel ziek worden. Zorgen de Millenniumdoelen daar allemaal voor? Ja, en daarom zijn ze best wel tof! En ook een goed onderwerp voor je spreekbeurt, want er valt heel veel over te vertellen
2. Waarom zijn er Millenniumdoelen? Geld is oneerlijk verdeeld in de wereld. Op sommige plekken kunnen mensen grote en luxe huizen en auto’s en computers kopen. Op heel veel plekken is dat niet voor de mensen weggelegd. Zij wonen in hutten, soms in krottenwijken zonder water en elektriciteit. De wereld is verdeeld in een rijk deel (vooral Europa, Noord-Amerika en Australië) en een armer deel (delen van Azië, Afrika en Zuid-Amerika). Veel mensen moeten daar leven van minder dan 1 euro per dag. Dat is écht heel weinig. Ze moeten daar alles van betalen: kosten om te wonen, eten, medicijnen, kleren enzovoorts. Dat moet anders vonden veel regeringsleiders in het jaar 2000. Daarom stelden zij acht doelen voor een betere wereld met minder armoede vast. Ze noemden het de millenniumdoelen, omdat het jaar 2000 het begin was van een nieuw millennium (1.000 jaar). Het is de bedoeling dat in 2015 alle doelen bereikt zijn.
3. Wat zijn de Verenigde Naties? De Verenigde Naties (VN) is een internationale organisatie die werd opgericht na de Tweede Wereldoorlog. In de Tweede Wereldoorlog waren een heleboel slechte dingen gebeurd, waardoor veel mensen gestorven zijn. 51 Landen wilden er samen voor zorgen dat er nooit meer een grote oorlog zou ontstaan. Daarom richtten ze de Verenigde Naties op. Nu zijn er al 192 landen lid van de Verenigde Naties, dus bijna alle landen van de wereld. De VN wil vooral vrede, gelijkheid, vrijheid en een fijn leven voor iedereen. Hoe gaan ze dit voor elkaar krijgen? Alle landen van de VN komen om de zoveel tijd bij elkaar. Dit noemen ze dan de Algemene Vergadering. In deze vergadering hebben alle landen een eigen stem, en mogen dus meebeslissen. Als de meeste landen het met elkaar eens zijn, wordt er een beslissing genomen, bijvoorbeeld over het sturen van hulp naar mensen in een oorlog. De landen geven ieder jaar geld aan de VN. De VN kan dan met dit geld de mensen in de oorlog helpen. Echt belangrijke beslissingen worden gemaakt door de Veiligheidsraad. Hier hebben niet alle landen een stem. Er zijn vijf landen die een vaste plek hebben in de raad, en dit zijn: China, Amerika, Frankrijk, Rusland en Engeland. Deze landen hadden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog veel macht, en daarom mochten zij een vaste plek. Er zijn nog tien andere plekken in de Veiligheidsraad. Op deze plekken mogen elke keer andere landen zitten. Zo komen alle landen wel een keertje aan de beurt. Als laatste is er ook nog een ‘Secretariaat’. Dit is een afdeling van de Verenigde Naties, die ervoor zorgt dat alle beslissingen goed worden uitgevoerd door de landen. Ook helpt deze afdeling met het voorbereiden van vergaderingen, en het schrijven van belangrijke dingen. De baas van het Secretariaat is de ‘Secretaris-generaal’. De Secretaris-generaal wordt ook wel eens de baas van de VN genoemd, omdat hij heel machtig is. Op dit moment is Ban Ki-moon Secretaris-generaal, en hij blijft dit tot 31 december 2017.
4. Alle doelen op een rijtje Wat houden die Millenniumdoelen nu precies in? We leggen ze hier allemaal uit.
Millenniumdoel 1: Véél minder honger en armoede in de wereld Wat is armoede? Arm zijn is niet alleen dat je geen mooie spullen kan kopen, of geen dure kleren hebt. Arm zijn betekent dat je ’s avonds vaak geen eten hebt, dat je vervuild water moet drinken, en geen medicijnen kan kopen of naar de dokter kan. Als je arm bent, heb je hier geen geld voor. Op de hele wereld zijn er meer dan een miljard mensen die zo arm zijn, dat ze minder dan 1 euro per dag hebben. Dit zijn een heleboel mensen. Zij weten nooit of ze die dag wel eten hebben, en zo ja, wat voor eten dit dan is. Meestal eten ze de hele tijd hetzelfde, namelijk rijst. Groente, vlees of brood hebben ze niet. Daarom raken deze arme mensen ondervoed: dit betekent dat ze te weinig vitaminen en andere goede stoffen binnenkrijgen.
Millenniumdoel 2: Alle kinderen moeten naar de basisschool kunnen Er zijn 115 miljoen kinderen die niet naar school gaan. Dit is zo omdat: • De scholen te duur zijn. Arme mensen hebben geen geld voor schoolspullen of voor het loon van de juf of meester. • Er te weinig scholen zijn. Soms moeten kinderen wel meer dan 10 kilometer lopen voordat ze bij hun school zijn. • Meisjes thuis moeten helpen met schoonmaken, koken, en oppassen op hun broertjes en zusjes. Hun ouders denken dat deze meisjes later toch thuis blijven voor het huishouden, dus dat het geen zin heeft om ze naar een dure school te sturen. • De oudste kinderen vaak moeten werken om extra geld te verdienen. • Er te weinig juffen en meesters zijn. Hierdoor kunnen een heleboel kinderen op de wereld niet naar school. Doordat ze niet kunnen lezen en schrijven of rekenen, kunnen ze later ook geen goede baan krijgen. En zo kunnen ze ook als ze groot zijn geen geld verdienen om eten te kopen en hun eigen kinderen naar school te laten gaan. Millenniumdoel 3: Mannen en vrouwen moeten op dezelfde manier behandeld worden In veel landen worden mannen belangrijker gevonden dan vrouwen. Alleen omdat ze man zijn. Dit is natuurlijk niet eerlijk, want vrouwen zijn net zo slim en kunnen net zoveel als mannen! Op een heleboel manieren worden vrouwen slechter behandeld dan mannen. Zo kunnen zij vaak niet naar school, en worden ze gedwongen om later huisvrouw te worden. Hierdoor zijn er minder vrouwen met een goede baan, en ook minder vrouwen in de regering het land. Daarnaast zijn meisjes ook vaker ondervoed. Bij veel families uit arme landen is het normaal dat de vaders en zonen als eerste eten, en dat de moeders en dochters de restjes mogen hebben. Vrouwen en meisjes hebben dus vaak honger. Gelukkig zijn er wel een heleboel organisaties die vrouwen de kans geven om voor zichzelf op te komen. Dit is alleen nog niet genoeg: in 2015 moet iedereen gelijk behandeld worden, of je nu man of vrouw bent.
Millenniumdoel 4: Er moeten minder kinderen doodgaan door honger of ziekten Ieder jaar sterven er op de wereld bijna 11 miljoen kinderen voordat ze 5 zijn geworden. Deze kinderen hoeven eigenlijk niet te sterven: door een simpel prikje of pilletje kunnen de ziekten genezen worden. Ook sterven veel kinderen doordat zij vervuild drinkwater hebben gedronken. Als het water niet goed is, doordat er bijvoorbeeld bacteriën inzitten, krijgen baby’s diarree en gaan ze hieraan dood. Een kind heeft meer kans als zijn mama wel naar school is geweest. Zij heeft dan geleerd over gezonde voeding en hoe je verschillende ziektes kan genezen. Daarom is het ook erg belangrijk dat meisjes naar school kunnen. Een goede gezondheid is heel belangrijk om armoede te stoppen. Als je ziek bent, kun je immers niet werken en geen geld verdienen. Dan blijf je arm. Millenniumdoel 5: Er moeten minder moeders doodgaan door zwangerschap Er zijn veel te weinig ziekenhuizen in de arme landen. Als moeders een kindje krijgen, is er vaak geen dokter of verloskundige, en dit maakt een bevalling heel moeilijk. Daarnaast kunnen vrouwen niet altijd zelf beslissen waneer ze kinderen krijgen. Zij hebben vaak geen voorbehoedsmiddelen. Dit is best belangrijk. Als je al 6 kinderen hebt, die allemaal al honger hebben, wil je eigenlijk niet nog een kindje. Of misschien ben je net heel ziek geweest en is jouw lichaam nog niet sterk genoeg om 9 maanden lang een kindje te dragen. Daarom moeten vrouwen zelf kunnen beslissen of ze wel of niet een kindje willen. Millenniumdoel 6: Ziekten als aids en malaria moeten zoveel mogelijk verdwijnen We hadden al verteld dat er veel kinderen doodgaan aan ziekten die gemakkelijk genezen kunnen worden. Deze kinderen hebben medicijnen nodig, dan gaan ze daar niet aan dood. Maar deze medicijnen zijn vaak heel duur. De bedrijven die medicijnen maken, willen vaak zoveel mogelijk geld verdienen. Daarom kunnen veel mensen uit arme landen geen medicijnen kopen. Er zijn ook ziekten, die niet genezen kunnen worden, maar waarvoor er medicijnen zijn die ervoor zorgen dat je toch heel oud kan worden. Een van deze ziekten is aids. Wat heel belangrijk is, is dat mensen weten waar ze ziek van kunnen worden, en hoe ze kunnen zien dat ze ziek zijn. Eigenlijk moeten alle mensen dus een les volgen over deze ziekten. Maar veel mensen kunnen niet lezen! Er zijn wel een aantal slimme manieren bedacht om toch les te kunnen geven over belangrijke ziekten. Zo kunnen er toneelstukjes gedaan worden, of kan alles met tekeningen worden uitgelegd.
Millenniumdoel 7: Het milieu moet beter beschermd worden Duurzaam betekent ‘lang meegaan’, het liefst voor altijd. De manier waarop we nu omgaan met het milieu is niet duurzaam. Uitlaatgassen van auto’s, vliegtuigen en fabrieken, allemaal plastic in de natuur, en afval dat in het water gedumpt wordt dat is niet goed voor het milieu. Zonder dat we het door hebben, maken we een heleboel mooie dingen kapot. Ook maken we een heleboel belangrijke stoffen zoals olie, (schoon) water en hout op. Dat is niet helemaal eerlijk, want dan hebben de mensen in de toekomst helemaal niets meer! Hoe kunnen we dan duurzaam worden? We kunnen zelf al een heleboel doen, zoals afval in de prullenbak gooien en niet op straat.
Ook kun je ‘groene energie’ gebruiken in je huis. Dit betekent dat je geen gewone elektriciteit hebt, maar elektriciteit uit de zon, de wind, het water of zelfs mest. Met zonnepanelen, windmolens en watervallen kan namelijk ook energie worden opgewekt, wat dan weer gebruikt kan worden door je computer, magnetron of televisie. Waarom gebruiken we dan niet allemaal groene energie? Dit komt omdat de machines die nodig zijn om deze energie op te wekken, nog heel duur zijn. En niet iedereen in Nederland wil extra betalen. Millenniumdoel 8: Alle landen moeten samen afspraken maken over hoe rijke en arme landen beter kunnen samenwerken In Nederland hoeven kinderen niet te werken. In ontwikkelingslanden moeten kinderen soms geld verdienen door zelfgemaakte spullen of zelfverbouwde producten te verkopen. Ze moeten dan met klanten op de markt onderhandelen over de prijs. De klant wil zo min mogelijk betalen, maar de verkoper wil zoveel mogelijk voor zijn product krijgen. Dat heet handelen. Handelen tussen landen heet wereldhandel. Daarover gaat millenniumdoel 8, want wereldhandel gaat nu nog niet eerlijk. Arme landen moeten bijvoorbeeld veel belasting betalen, om hun spullen in rijke landen te kunnen verkopen. Om dan nog iets te kunnen verdienen, moeten ze zoveel geld voor hun product vragen, dat het al snel te duur wordt. Of boeren in arme landen die cacao verbouwen waar chocola van wordt gemaakt, krijgen heel weinig geld voor hun cacao terwijl ze er heel hard voor moeten werken. Als er in de rijke landen repen van die cacao wordt gemaakt, verdienen de rijke landen daar veel geld op. En dat komt nog niet altijd terecht bij de boer van wie de cacao kwam. Zo blijven arme landen arm en rijke landen rijk. Dat is dus oneerlijke wereldhandel.
5. Wat kunnen kinderen doen? Het is niet makkelijk om iets aan zulke grote problemen te doen. Maar alle beetjes helpen. Jij kunt ook helpen. Wat kun je bijvoorbeeld doen: • Koop fairtrade artikelen, zoals fairtrade thee en fairtrade chocolade • Ga zuinig om met het milieu: scheid afval, verbruik minder stroom, laat niet onnodig de deur open als de verwarming aan is, gooi geen rommel op de grond en probeer zoveel mogelijk met de fiets of met de trein of bus te gaan in plaats van met de auto. • Bedenk samen met je juf of meester een leuke actie, waarmee je geld op kan halen voor één van de Millenniumdoelen. • Organiseer een schoenendoosactie: laat iedereen in jouw klas een schoenendoos meenemen met spullen die toch niet meer gebruikt worden. Bijvoorbeeld speelgoed waarmee jij bent uitgespeeld, kleren die je niet meer past of schoolspullen. Daarna kunnen alle dozen opgestuurd worden naar een school in een ontwikkelingsland. • Praat met elkaar over de Millenniumdoelen: welke vind jij het belangrijkst? En waarom?
6. Meer informatie Meer informatie vind je op bijvoorbeeld: www.millenniumgemeente.nl www.millenniumdoelen.nl www.dewereldvandevn.nl/de_verenigde_naties/millenniumdoelen
Met dank aan de gemeente Midden-Drenthe voor het beschikbaar stellen van informatie.
