Programmavoorstel “Venlo Millenniumdoelen 2015” Venlo, 02 februari 2007 Aanleiding Dit programmavoorstel is voortgekomen uit de behoefte van een aantal Venlose organisaties, individuele burgers en de gemeente Venlo om gezamenlijk vorm en inhoud te geven aan de versterking van ontwikkelingssamenwerking, internationale solidariteit, en het bouwen aan een duurzame samenleving. Kortom, de behoefte om Venlo en haar burgers bewuster te maken van de relaties die er zijn tussen Venlo en de derde wereld: Venlo als onderdeel van de mondiale gemeenschap met een visie op internationaal samenwonen. Het programma start niet bij nul: tientallen organisaties in Venlo zijn actief op de genoemde terreinen. In september 2005 bood het Mondiaal Platform Venlo aan de gemeente reeds een inventarisatie aan met activiteiten van bij het platform aangesloten organisaties in Venlo, die bijdragen aan de realisatie van de Millenniumdoelen. Millenniumdoelen In 2000 beloofden regeringsleiders van 189 lidstaten van de Verenigde Naties om vóór 2015 de belangrijkste wereldproblemen aan te pakken. Deze beloftes zijn concreet vastgelegd in een achttal afspraken, de Millenniumdoelen. De doelen hebben te maken met zaken die met name ook in ontwikkelingslanden moeten worden gerealiseerd: terugdringen van armoede, alle kinderen naar school, mannen en vrouwen gelijk, minder kindersterfte, terugdringen van moedersterfte, bestrijding van ziektes als HIV/Aids en malaria, veilig drinkwater en minder mensen in sloppenwijken (zie bijlage 1). Doel no. 8 betreft een wereldwijd partnerschap voor ontwikkeling en roept onder meer op tot een eerlijke en rechtvaardige handel (fair trade). Hier ligt ook de verbinding met maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzame ontwikkeling en het landelijk overheidsbeleid met betrekking tot dit onderwerp. Ook zien we hier een relatie met het coalitieprogramma van de gemeente Venlo, waar gesproken wordt over ‘Duurzaamheid als leidend begrip’. De betrokkenheid van de gemeente Venlo bleek tevens uit het ophangen van een spandoek op het gemeentehuis bij gelegenheid van de wereldhandelsconferentie in december 2005 met de tekst : ‘Armoede de wereld uit. De gemeente steunt de VN-millenniumdoelen’ De millenniumdoelen gaven een extra impuls aan het tot stand komen van dit programmavoorstel van en voor Venlose wereldburgers en vormen de brede kapstok voor het programma en de projecten die daaronder vallen: ‘Venlo Millenniumdoelen 2015’. De kapstok willen we graag breed houden. Dit geeft meer organisaties en burgers de kans om te participeren in het programma, voort te bouwen op reeds bestaande projecten, en activiteiten en krachten te bundelen. Fairtrade gemeente Een bijzondere plek in het programmavoorstel krijgt het speerpunt “Venlo Fairtrade gemeente”. Dit is een initiatief dat in Nederland in voorbereiding is in navolging van campagnes in andere Europese landen. Gemeentes kunnen de titel Fairtrade Gemeente krijgen als ze voldoen aan bepaalde vooraf vastgestelde criteria. In buurland België is deze campagne een groot succes. Van de ruim 300 gemeenten hebben zich, anderhalf jaar na de start van de campagne al bijna 100 gemeenten aangemeld om Fairtrade Gemeente te worden. De aanpak, doelen, randvoorwaarden en werkterreinen in het voorliggende programmavoorstel sluiten aan bij de Belgische en Nederlandse landelijke initiatieven (zie bijlage 2). Met Maastricht en Groningen zou Venlo tot de eerste Fairtrade Gemeenten van Nederland kunnen behoren. De inzet voor fairtrade kan het positieve imago van Venlo extra glans geven. Betrokkenheid als instrument voor marketing van de stad.
1
Doelen De Venlose initiatiefnemers vinden het belangrijk dat het programma vorm krijgt vanuit hun band in en met de gemeente Venlo en de Venlose bevolking. Dit doen wij door het nasteven van de volgende doelen: • • • •
Het scheppen van een structuur waarin actieve burgers, profit en non profit organisaties die de doelstellingen van het programma onderschrijven, en de gemeente Venlo kunnen samenwerken om vorm te geven aan het programma. Met deze structuur activiteiten en projecten ontplooien die vorm geven aan het programma Venlo Millenniumdoelen 2015. Een relatie leggen met (een aantal van) de millenniumdoelen. Millenniumdoel 8 biedt met name de uitdaging om het speerpunt Venlo Fairtrade Gemeente in het programma op te nemen en maatschappelijk verantwoord ondernemen te stimuleren. De activiteiten en projecten van het programma richten zich op alle inwoners van de gemeente Venlo. De drempel om mee te doen aan het programma dient laag te zijn.
Het achterliggende doel is de bekendheid en de steun in Venlo voor de realisatie van de millenniumdoelen te vergroten en daarmee een grotere bijdrage te initiëren aan de realisatie van de Millenniumdoelen. Dit versterkt de samenwerking binnen Venlo op het vlak van internationale solidariteit.
Randvoorwaarden Om het programma Venlo Millenniumdoelen 2015 uit te kunnen voeren, moeten een tweetal randvoorwaarden ingevuld zijn. •
•
Er moet een plaatselijke initiatiefgroep zijn die het programma ontwikkelt, vorm geeft en aanstuurt. Deze groep dient te bestaan uit vertegenwoordigers van Venlose profit en non profit organisaties die de doelen van het programma onderschrijven, en geïnteresseerde burgers. Ook de gemeente is vertegenwoordigd in deze initiatiefgroep. De gemeente Venlo onderschrijft het programma en maakt het onderdeel van haar beleid en participeert als zodanig in het programma. De gemeente Venlo ondersteunt het project inhoudelijk en financieel en blijft vertegenwoordigd in de initiatiefgroep.
Programmastructuur De programmastructuur is ‘plat’. De initiatiefgroep functioneert na de officiële start als stuurgroep. De stuurgroep geeft richting aan de ontwikkeling en invulling van het programma. De samenstelling van de huidige initiatiefgroep is aan het eind van dit programma vermeld. Het streven is om deze samenstelling te verbreden, met name met vertegenwoordigers uit de profit sector. Voor de ontwikkeling en invulling van de diverse projecten en activiteiten worden werkgroepen samengesteld. Deze werkgroepen functioneren zelfstandig, onder de paraplu van de stuurgroep. Werkgroepen werken aan de hand van een werkplan met concrete doelen. Werkgroepen hebben een tijdelijk karakter, dat wil zeggen na realisatie van haar doelen houdt een werkgroep in principe op te bestaan, of gaat aan de slag met een andere activiteit. De stuurgroep sluit een convenant met de gemeente Venlo over de realisatie van Venlo Millenniumdoelen 2015.
2
Werkterreinen, activiteiten en beoogde resultaten Om het programma te realiseren starten op de navolgende werkterreinen activiteiten en projecten. Reeds verder uitgewerkte conceptplannen zijn te vinden in de bijlagen 3 en 4 met respectievelijk de plannen van de werkgroepen ‘Winkels en horeca’ en Bedrijven en organisaties’. De navolgende opsomming is overigens niet uitputtend, maar kan gaandeweg aangevuld worden. Het is vooral belangrijk om aan te sluiten bij reeds bestaande initiatieven en deze verder uit te bouwen. • •
• •
•
Winkels en horeca: aan het eind van de projectperiode zijn in meer winkels en horecagelegenheden eerlijke producten verkrijgbaar dan in 2006 (zie werkplan winkels en horeca). Bedrijven en organisaties: aan het eind van de projectperiode worden in bedrijven en organisaties meer eerlijke producten gebruikt dan in 2006. Als speerpunt kiezen we eerlijke producten in kerstpakketten. De doelstelling voor 2007 is om op dit gebied een referentieproject te realiseren dat na 2007 een perfect succesverhaal is. (zie werkplan ‘bedrijven en organisaties’). Naar onderwijsinstellingen zal het gebruik van eerlijke thee gepromoot worden. Bedrijven: stimuleren om maatschappelijk verantwoord te ondernemen (een aparte werkgroep stelt in 2007 de plannen voor de jaren erna op). Onderwijs: binnen alle sectoren van het onderwijs vinden educatieve activiteiten plaats gericht op versterking van betrokkenheid met millenniumdoelen en fairtrade. In 2007 worden onderwijsinstellingen benaderd om samen tot maatwerkplannen voor de jaren erna te komen en een lespakket te ontwikkelen. De gemeente formuleert binnen de eigen organisatie haar beleid ten aanzien van duurzaam en sociaal verantwoord inkoopbeleid. Voor dit beleid kan het landelijk overheidsbeleid, dat over dit onderwerp duidelijke doelstellingen geformuleerd heeft, als leidraad dienen.
Communicatie Communicatie vervult een speciale speerpuntrol en gebeurt op twee niveaus: • •
Door middel van aandacht in de lokale media en dergelijke over het programma. Dat begint met publiciteit rondom de officiële start, waarna regelmatig public relations plaatsvindt over de voortgang van projecten en de bereikte resultaten. De betrokken organisaties, gemeente, bedrijven, winkels en horeca communiceren over hun bijdrage, zoals over het feit dat ze fairtrade producten gebruiken, verkopen of serveren. Een goed voorbeeld is Theater de Maaspoort, die met bedrukte rozetten onder koffiekopjes aangeeft dat zij eerlijke koffie met het keurmerk Max Havelaar serveert.
Tijdpad Het programma Venlo Millenniumdoelen 2015 heeft betrekking op de periode 2007 – 2015 (10 jaren). Het najaar van 2006 is gebruikt voor de voorbereiding. De officiële start van het programma vindt begin 2007 plaats. In de programmaperiode zullen successievelijk activiteiten zoals hierboven genoemd, ontplooid worden. We gaan uit van een groeimodel. Starten met een activiteit die een grote kans van slagen en een stevige impact heeft. Tussentijds vinden evaluaties plaats door stuurgroep en gemeente. De eerste evaluatie van de voortgang van het programma vindt plaats in 2008.
3
Begroting Venlo Millenniumdoelen 2015 is een initiatief dat gedragen wordt door vrijwilligers, profit en non profit organisaties die de doelen van het programma onderschrijven, en de gemeente Venlo. Met de uitvoering van het programma zijn programmakosten gemoeid, zoals organisatiekosten, public relations kosten en activiteitenkosten. Voor de dekking van deze kosten zijn er een tweetal mogelijkheden, die nader besproken moeten worden: • Een bijdrage in de programmakosten door de gemeente Venlo • Een bijdrage van het Mondiaal Platform Venlo. Overzicht uitgaven per werkterrein en activiteit 2006 – 2009 Uitgaven voor deze projecten(€) Werkterrein Bedrijven en organisaties
Winkels en horeca
Onderwijs
Communicatie/PR
Activiteit Ontwikkelen eerlijke kerstpakkettenconcept Benaderen van bedrijven en organisaties Marktonderzoekskosten ‘eerlijke kerstpakketten’ Inventarisatie verkrijgbaarheid eerlijke producten Benaderen winkels en horeca
2006
2007
2008
2009
100
1.500 1.500
1.500
750
750
3.750
3.750
400
400
750
750
PM
PM
PM
7.400
7.150
7.150
750 1.500
750
Opstellen schoolplannen
750
Ontwikkelen lespakket Vergoeding lesuren gastdocent
750
Opzetten website Promotiemateriaal programma
300
Organisatie officiële start
400
700
Tussentijdse manifestaties Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Nader in te vullen totaal (uitgaven)
100
Voor de financiering van kosten van projecten en activiteiten die ontplooid worden door werkgroepen ten behoeve van de uitvoering van het programma dienen telkens aparte begrotingen opgesteld te worden. Deze begrotingen worden vastgesteld door de stuurgroep. Initiatiefgroep Venlo Millenniumdoelen 2015 Dhr. J. Custers (Jan), voorzitter Mondiaal Platform Venlo Dhr. J. Cuppen (Hans), voorzitter Wereldwinkel Venlo Mw. M. Wijnen (Monique), coördinatrice educatie Mondiaal Platform Venlo Dhr. J. Karremans (Joop), medewerker PR Wereldwinkel Venlo Mw. M. van Strijp (Maaike), teammanager Centrum Natuur en Milieueducatie Dhr. L. Winterman (Lammert), Dhr. P. Smeets (Paul), Buro voor Internationale Solidariteit Mw. J. Leijen, (Josette), gemeente Venlo
4
Bijlagen: 1. Millenniumdoelen 2. De 6 criteria voor een FairtradeGemeente in België 3. Werkgroepplan ‘Bedrijven en organisaties’ 4. Werkgroepplan ‘Winkels en horeca’
5
Bijlage 1 Millenniumdoelen
Millenniumdoel 1: Uitbanning van extreme armoede Het aantal mensen dat in extreme armoede leeft, is in 2015 minstens tot de helft teruggebracht ten opzichte van 1990.
Millenniumdoel 2: Alle kinderen naar de basisschool In 2015 gaan alle kinderen, zowel meisjes als jongens, in de hele wereld naar de basisschool Millenniumdoel 3: Vrouwen en mannen gelijk Bevordering van gelijke kansen voor vrouwen. Bijvoorbeeld: in 2015 gaan evenveel meisjes als jongens naar school. Millenniumdoel 4: Minder kindersterfte In 2015 is het aantal kinderen dat in ontwikkelingslanden overlijdt voor de vijfde verjaardag met tweederde teruggebracht ten opzichte van 1990. Millenniumdoel 5: Minder moedersterfte Het aantal vrouwen dat in het kraambed overlijdt, is vóór 2015 met driekwart verminderd ten opzichte van 1990. Millenniumdoel 6: Bestrijding van HIV/Aids, malaria en andere ziektes Vóór 2015 is de verspreiding van HIV/Aids, malaria en andere grote ziektes stopgezet en teruggedrongen. Millenniumdoel 7:
Schoon drinkwater, minder mensen in krottenwijken, bescherming van het milieu Het aantal mensen dat geen toegang heeft tot veilig drinkwater is in 2015 gehalveerd ten opzichte van 1990. Verder zijn de levensomstandigheden van tenminste honderd miljoen bewoners van krottenwijken in 2020 verbeterd. Regeringen zetten zich blijvend in voor de bescherming van het milieu. Millenniumdoel 8: Wereldwijd partnerschap voor ontwikkeling Alle regeringen in de wereld zetten zich in voor armoedebestrijding en maken heldere en eerlijke afspraken over goed bestuur en rechtvaardige handel. Er komt een oplossing voor het schuldenvraagstuk en rijke landen zorgen voor meer en betere hulp. Het achtste doel beschrijft voornamelijk wat rijke landen moeten doen om de millenniumdoelen te halen: meer hulp geven, meer schulden kwijtschelden en eerlijke afspraken maken over handel.
Zie ook: www.maakhetwaar.nl
6
Bijlage 2: De 6 criteria voor een Fairtrade Gemeente in België Om de titel van Fairtrade Gemeente te krijgen, moet aan de volgende zes criteria voldaan worden. Als al deze criteria bereikt zijn, wordt de titel uitgereikt. I Het lokale bestuur Het lokale bestuur keurt een resolutie goed die fairtrade steunt en beslist om koffie en nog minstens één ander product dat gecertificeerd is door Max Havelaar aan te kopen voor vergaderingen, op kantoor en in de cafetaria's. Verder verplichten ze zichzelf om het bewustzijn rond fairtrade op regelmatige basis te promoten via hun eigen informatiekanalen en andere lokale media. II Winkels en Horeca Minstens twee fairtrade producten moeten duidelijk beschikbaar zijn in de plaatselijke winkels. Fairtrade producten moeten ook geserveerd worden in de plaatselijke horeca. Er zijn doelen voor opgesteld per aantal inwoners. De winkels en horecazaken moeten communiceren over het feit dat zij fairtrade producten verkopen of serveren. III Bedrijven en organisaties Fairtrade producten worden gebruikt door een aantal lokale bedrijven en in organisaties (scholen, verenigingen, kerken, enz). Hier worden educatieve campagnes georganiseerd om de kennis over en de betrokkenheid met fairtrade te vergroten. IV Media-aandacht Het verkrijgen van media-aandacht voor de campagne. Telkens wanneer er een nieuw criterium bereikt is, wordt de pers opnieuw ingelicht, een evenement kan georganiseerd worden bij het behalen van de titel, en een strategie moet ontwikkeld worden om het lang in het nieuws te houden. Hierdoor bereikt men een groot deel van de bevolking en voelen lokale handelaars en organisaties zich gewaardeerd voor hun engagement. V Initiatiefgroep Er is een lokale trekkersgroep actief die de nodige initiatieven neemt om de titel te behalen. Nadien zorgt hij voor de continuïteit van de Fairtrade Gemeente. De groep is verantwoordelijk voor een jaarlijkse beoordeling waaruit moet blijken dat de gemeente nog steeds aan de zes criteria voldoet. VI Duurzame productie en consumptie Om Fairtrade Gemeente te worden, wordt in de gemeente een nieuw initiatief gelanceerd dat duurzaam consumeren en produceren thuis, op de werkvloer en op openbare plaatsen aanmoedigt. Het gaat om een initiatief rond duurzaam consumeren op lokaal niveau. Er wordt over dit initiatief duidelijk gecommuniceerd. Om de titel te behalen én te behouden wordt ofwel een meerjareninitiatief opgestart, ofwel een kortlopend project met garanties dat er jaarlijks een nieuw initiatief genomen zal worden dat duurzaam consumeren en produceren aanmoedigt. Mogelijke Nederlandse variant voor criterium VI: Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en ketenverantwoordelijkheid. Het zesde criterium voor de Fairtrade Gemeente is het aantal organisaties dat betrokken is bij MVO in een internationale setting. Ketenverantwoordelijkheid is daarbij een kernbegrip. De bestaande bedrijven die al voldoen aan de MVO-eisen worden in kaart gebracht door de initiatiefgroep. Vervolgens wordt getracht dit aantal met 10% te laten stijgen om van de gemeente een Fairtrade Gemeente te maken. Zie ook: www.ikbenverkocht.be
7
Bijlage 3: Werkgroepplan ‘Bedrijven en organisaties’ Doelstellingen Projectdoel: Aan het eind van de projectperiode worden in meer bedrijven en organisaties dan in 2006 eerlijke producten gebruikt. Doelstelling 2007: De realisatie van een referentieproject dat na 2007 een perfect succesverhaal is. Kwantiteit Maximaliseren van aantal betrokken organisaties en de mate van hun participatie. Kwaliteit Optimaliseren van het pakket van mogelijkheden om bedrijven en organisaties te benaderen(websites, infoverstrekking, vitrines, …) en van de benodigde organisatie(inkoopbeleid, inkoop, automatisering, logistiek) Activiteiten 2007: De Wereldwinkel benadert non-profitorganisaties en daarna profitorganisaties met onderstaande voorstellen. Ze wordt hierbij ondersteund vanuit het programma Venlo Millennium 2015. Overzicht doelgroepen/ voorstellen Doelorganisaties Grote bedrijven of Gemeente (non-profit) organisaties (profit en non profit) Océ (profit) ING (profit)
Zorggroep Noord-Limburg (non-profit) Verzorgingstehuizen (non-profit) Grootte: 40- 50 medewerkers
Voorstel Bijdrage aan kerstpakketten via speciale website, inkoopbeleid Bijdrage aan kerstpakketten Aansluiten bij het ING-business principle:ING stimuleert duurzame ontwikkeling en respecteert mensenrechten Bijdrage aan kerstpakketten PR en verkoop via vitrines
Kleine bedrijven en Aanbieden variantenconcept organisaties kerstpakketten (profit en non profit) PR algemeen Website: link op organisatiesites. Ondanks de primaire focus op kerstpakketten sluiten wij andere fairtrade producten ook in dit beginstadium niet uit. Afgeleide activiteiten voor 2007: 1. Opstellen profiel en werving vrijwilliger(s) met commerciële ervaring (bv binnen/ buitendienst) 2. Inventariseren welke artikelen logistiek betrouwbaar aangeleverd kunnen worden(aantal, tijd, voorraad en registratie). Samenwerking onderzoeken met fairtrade importeurs en regionale kerstpakkettenfirma’s 3. Bepalen doelgroepen * Enkele grote bedrijven (aanschrijven, persoonlijk benaderen) * Inventariseren en selectie aantal kleine bedrijven (40 à 50 werknemers) Lijst bij Gemeente of kamer van Koophandel opvragen 4. Bepalen product/markt combinaties 5. Uitwerken variantenconcept kerstpakketten
8
* Volledige fairtrade kerstpakketten * Bijdrage aan kerstpakketten: een of enkele eerlijke producten in het kerstpakket van een bedrijf * Individuele kerstpakketten; volledig eerlijk pakket of bijdrage met een of enkele eerlijke producten (Keuze door medewerkers via bochure en keuzeformulier of digitaal) 6. Verkrijgen aanbevelingsbrief gemeente/wethouder bij aanbod eerlijke producten aan bedrijven en organisaties 7. Benaderen bedrijven (telefonisch / electronisch / schriftelijk/ persoonlijk): Planning: vóór april grote bedrijven, vóór augustus kleine bedrijven. 8. Marktonderzoek: Inventarisatie markt voor (deel) fairtrade kerstpakketten in regio in beeld brengen. Afstudeerproject/ stagiair HBO (commerciële economie) 9. Evaluatie 2007 en planning 2008 - 2008-2009 De kwalitatieve en kwantitatieve scope van 2007 wordt verbreed. Bij non-profit organisaties ook denken aan gemeenschapshuizen (bij voorbeeld via Stichting Wel.kom). Begroting Uitgaven voor deze projecten(€) Ontwikkelen eerlijke kerstpakkettenconcept Benaderen van bedrijven en organisaties Marktonderzoekskosten ‘eerlijke kerstpakketten’ totaal (uitgaven)
2006
2007
100
1.500
100
2008
2009
750
1.500
1.500
1.500 3.750
1.500
1.500
9
Bijlage 4 Werkgroepplan ‘Winkels en horeca’ Doelstellingen Aan het eind van de projectperiode zijn in meer winkels en horecagelegenheden dan in 2006 eerlijke producten verkrijgbaar Kwantiteit: In 12 winkels en 6 horecagelegenheden zijn in 2009 eerlijke producten verkrijgbaar In 20 winkels en 10 horecagelegenheden zijn in 2015 eerlijke producten verkrijgbaar. Kwaliteit Optimaliseren van de product-mix. Activiteiten - 2007 1. Inventarisatie in welke winkels en horeca eerlijke producten verkrijgbaar zijn Afstudeerproject/ stagiair HBO (commerciële economie) 2. Aanleg van een database van die inventarisatie. - 2008-2009 De Wereldwinkel verbreedt de waargenomen kwalitatieve en kwantitatieve scope van 2007.
Begroting Uitgaven voor deze projecten(€) Inventarisatie verkrijgbaarheid eerlijke producten
2006
2007
2009
750
750
750
750
750
Benaderen winkels en horeca totaal (uitgaven)
2008
750
10
