SPOEDGEVALLEN INHOUD. Redactie Spoedgevallen. V.V.V.S. Bestuur

Redactie Spoedgevallen Hoofdredacteur

S P O E D G E VALLEN

Door Lauwaert

Eindredactie & Vormgeving

Vlaamse Vereniging van Verpleegkundigen Spoedgevallenzorg vzw.

Johan Beullens

Redactieleden Johan Beullens Marc Van Bouwelen

V.V.V.S. Bestuur

INHOUD

Voorzitter

Redactioneel

35

Severe Acute Respiratory Syndrome

36

Door Lauwaert

Wat leeft er in de Wetstraat?

40

Secretaris

Gemeld

41

VVBV

49

Gelezen

50

De Vraagbaak

55

WebSite

57

Agenda 2003

59

Marc Weeghmans

Ondervoorzitter

Geert Berden

Penningmeester Patrick Dagnelie

Bestuursleden Rita De Cock Marc Van Bouwelen Erik Vanderheyden W illem Teerlinck Dirk Vandenboer Nicole Reynders Johan Beullens Geert Van Iseghem Patrick Dagnelie Peter Van de Voorde Philippe Fortain

Secretariaat Geert Berden W outerveld 51 B-3850 Kozen Tel/Fax : 011/59.70.75 @: [email protected]

Ledenadministratie Johan Beullens Kleine Nieuwedijk 152 B-2800 Mechelen Fax : 015/55.18.67 @: [email protected]

Lidmaatschap Student Lid Instelling

:€ 16,11 : € 27,27 : € 49,58

Juiste bedrag over te maken op VVVS-rekening: Fortis Bank 001-1165249-64 met vermelding: Naam + Nieuw Lidmaatschap

Spoedgevallen Instructies voor auteurs De redactieraad van Spoedgevallen is continu op zoek naar nieuwe artikels voor publicatie in het Tijdschrift. Zend je manuscript op aan volgend adres: A.Z. V.U.B. - Dienst Spoedgevallen T.a.v. Dhr. Door Lauwaerts Laarbeeklaan 101 B-1090 JETTE

Zorg ervoor dat elke tabel duidelijk geciteerd is in de tekst! Illustraties

Om jouw artikel snel door het publicatieproces te krijgen doe je er goed aan 3 exemplaren van het manuscript op te sturen, samen met de originele afdrukken van illustraties en foto’s, alsook een diskette met het tekstbestand. DISKETTE Ondersteunde formaten datadrager zijn: 1. 3½” IBM-geformateerde diskette 2. ZIP 100 Mb IBM-geformateerd 3. CD-rom Specifieer duidelijk naam en versie van de gebruikte tekstverwerker. De door ons leesbare tekstverwerkersbestanden zijn WORD voor Windows (T.e.m. versie 2000), Word Perfect (T.e.m. versie 5.x) PRESENTATIE VAN MANUSCRIPTEN Taal

: Nederlands

Afdruk

: Eénzijdig, dubbele spatiëring, brede marge van minstens 3 cm rond de tekst.

Titelpagina

: Titel in hoofdletters, daaronder de namen van de auteur(s) in volgorde van belangrijkheid (lower case). Elke auteur wordt vernoemd met: titel - voornaam - initialen - naam functie - werkgever Eventuele vermelding van adressen van de auteurs dient tot een minimum beperkt.

Inhoud

: De auteur is volledig verantwoordelijk voor de inhoud van het ingezonden artikel.

Abstract

: Een abstract van de aangeleverde tekst, maximum 200 woorden, die de hoofdlijnen van het artikel aangeeft dient op een afzonderlijke pagina te worden aangeleverd.

Hoofdingen

: De inhoud van het artikel bepaald de hoofdingen die worden gebruikt. Als het artikel een onderzoek betreft wordt de gebruikelijke layout aangehouden: Introductie Achtergrond / Literatuur Methodes Gegevens / Resultaten Discutie Besluit Andere layouts zijn mogelijk, maar denk eraan dat de gebruikte hoofdingen het lezen en verstaan van een artikel moeten bevorderen.

: Illustraties kunnen ingevoegd worden om de tekst te verduidelijken. Diagrammen worden zwart-wit aangeleverd op wit papier dubbel zo groot dan het normale formaat. Elke gebruikte figuur moet correct gelabeld zijn, waarbij een voldoende groot lettertype gebruikt moet worden, rekening houdend met eventuele verkleining van de figuur. Foto’s kunnen eveneens worden ingevoegd. Bij voorkeur worden deze afzonderlijk aangeleverd (originele afdruk). Onze voorkeur gaat uit naar duidelijke zwartwit foto’s met hoog contrast en afgedrukt op glanzend fotopapier. Nummer elke illustratie, tekening, diagram én/of foto op de keerzijde met vermelding van artikel - auteur naam - adres. Fotomateriaal en andere illustraties worden niet teruggestuurd aan de auteur van het artikel (tenzij anders overeengekomen).

Referenties

: De juistheid van de aangeboden referenties is de verantwoordelijkheid van de auteur(s). In de tekst wordt de naam van de auteur en jaar van publicatie tussen haakjes geplaatst. Als er twee auteurs zijn worden beide namen vernoemd. Indien er meer dan drie auteurs zijn worden de eerste drie vernoemd gevolgd door ‘et al’. Citaties worden steeds gevolgd door de naam van de auteur, datum en pagina van publicatie tussen haakjes. Een lijst van referenties dienen in alfabetische volgorde op een afzonderlijk papier worden afgeleverd met dubbele spatiëring. Elke referentie moet volgende gegevens bevatten: Naam auteur(s) met Voornaam en Initialen Publicatiejaar Volledige titel van het artikel Volledige naam van het tijdschrift Volume nummer Eerste en laatste pagina van het artikel Voorbeeld: Aabakken L(1999) Small-bowel side-effects of nonsteroïdal anti-inflammatory drugs. European Journal of Gastroenterologie and Hepatology. 11-4, 383 - 388 Adhiyaman V. et al (2000) Colonic perforation associated with slow-release diclofenac sodium.. International Journal of Clinical Practice. 54-5, 338 - 339

Gebruik slechts twee type hoofdingen:

CHECKLIST

Hoofding 1: Vet - Hoofdletters

Vooraleer jouw manuscript op te sturen is het best volgende checklist nog eens te overlopen:

Hoofding 2 : Vet - Beginkapitaal - Onderlijnd * Originele tekst + twee copijen + gelabelde diskette, ZIP of CD Tabellen

: Tabellen worden met dubbele spatiëring afgedrukt op een afzonderlijke pagina. Ze worden voorzien van een correcte verwijzing en legende, en zo nodig verduidelijkende voetnoten.

* Figuren, tabellen én/of foto’s van goede kwaliteit, géén fotocopijen * Complete referentielijst (géén ontbrekende details?)

Redactioneel Biochemisch gevaar, verboden wapens, en veel meer van dat nieuws heeft men ons de laatste weken voor het uitbreken van de tweede oorlog in de Golf overspoeld. Draconische veiligheidsmaatregelen werden er getroffen om terroristische aanslagen te voorkomen, massa’s materiaal en militairen werden verschoven naar strategische locaties om ,als de tijd “rijp” was, ingezet te worden... Ondertussen loerde er begin maart 2003 een andere vijand om de hoek, en niemand die hem herkende tot... de eerste rapporten verschenen omtrent een mysterieuze en erg besmettelijke longziekte ergens in Azië. SARS (Servere Aspecific Respiratory Syndrome) was de naam, en spectaculair z’n opmars... Op de moment dat ik deze redactioneel schrijf is er al sprake van zo’n 1600 besmette personen en een 40-tal personen die het niet hebben gehaald. Het doet me denken aan ‘Outbreak’, je weet wel die Hollywood-prent met oa. Dustin Hofman, Rene Russo én Donald Sutherland, geregiseerd door de Duitser Wolfgang Petersen. Ook daar gaat men uit van een ‘airborn germ’ die een ravage aanricht onder de bevolking. Net zoals in de film, worden actueel in diverse landen quarantaine-maatregelen getroffen. Zo wordt in Hong-Kong een volledig appartementsblok afgezonderd van de buitenwereld, terwijl binnen SARS lustig zijn gangen gaat. Inmiddels berichten de eigen Belgische media over een mogelijk Belgisch slachtoffer van de aandoening dat zou verzorgd worden in het Universitair Ziekenhuis van Luik... Op het avondnieuws tonen ze een geïmproviseerd sas waarlangs een ‘gesluierd’ iemand zijn weg ergens naartoe zoekt... De wetenschap staat vooralsnog machteloos, maar is met man en macht aan het uitzoeken vanwaar SARS is gekomen, welke het onderliggende virus is en wat we er tegen kunnen doen. Inmiddels is de eerste beschrijver van SARS, de Italiaanse arts Carlo Urbani, in Thailand bezweken aan de gevolgen van zijn ontdekking. Laat ons toch maar handschoenen, masker, bril én schort gaan dragen om onszelf en onze andere patiënten te gaan beschermen?! Als ik alles even op een rijtje zet, moet ik toch maar weer tot het besluit komen dat wij mensen, ondanks onze spitsvondigheden en technische realisaties, toch maar nietige en onbeduidende wezens zijn als moeder natuur besluit om even op te treden.

Spoedgevallen 2003 - JG 22 - Nr. 2

35

Johan P.A. Beullens - VPK Spoed/MUG A.Z. St. Maarten - Campus Mechelen

Geschiedenis

Severe Acute Respiratory Syndrome

1) 2)

Het verhaal begint in eerste instantie op 11 februari 2003 na een melding op de website van de Wereld Gezondheid Organisatie (verder WGO) dat er een uitbraak is van een Acuut Respiratoir Syndroom in de Chinese Provincie Guangdong. Hierbij werd gesproken over 305 gevallen, waaronder 5 doden. Daags nadien is er een update, waarbij verduidelijkt wordt dat de uitbraak reeds gaande is van 16 november 2002. Op 14 februari volgt meer informatie… blijkt dat er klinische overeenkomsten zijn met atypische pneumonie. De meeste patiënten ervaren aspecifieke symptomen zoals onder andere hoofdpijn, koorts, gewrichtspijnen, veralgemeende vermoeidheid en lusteloosheid. De Chinese Overheden melden dat de epidemie onder controle begint te komen, en bevestigen dat er géén aanwijzingen zijn voor anthrax, longpest, leptospirose of haemoraghische koorts. Enkele dagen later, 20 februari, melden de Chinese overheden dat de epidemie waarschijnlijk veroorzaakt wordt door Chlamydiae Pneumoniae. Het is dan even rustig aan het front tot op 12 maart berichten van nieuwe besmettingen komen uit zowel Hongkong SAR als Vietnam, respectievelijk over 50 hospitaalmedewerkers –waarvan er uiteindelijk 8 als SARS-besmet weerhouden worden- en 20 acuut zieke hulpverleners en 1 patiënt. 15 maart echter wordt door de WGO groot alarm geslagen. Er worden 150 nieuwe vermoedelijke gevallen van SARS gemeld, en deze meldingen komen van diverse landen en continenten… Zo zijn er meldingen uit Canada, China, Hongkong SAR, Indonesië, Filippijnen, Singapore, Thailand,Vietnam en Duitsland. Voor het eerst is SARS een ‘wereldbedreigend syndroom’ stelt Dr. Gro Harlem Brundtland, Directeur Generaal van de WGO. Er is tot dan nog géén sprake van reisbeperkingen, wel geeft 36

de WGO een aantal richtlijnen uit voor reizigers, artsen en luchtvaartbedrijven en –personeel. 17 maart is een mijlpaal in de geschiedenis van SARS, op dit ogenblik wordt mondiale samenwerking bekomen door het bundelen van de krachten van 11 labo’s uit 10 verschillende landen om te komen tot een diagnostische test en in tweede instantie tot een behandeling, dit terwijl ze tevens instaan voor de zekerheidsdiagnose SARS van alle nieuwe gevallen. Juist nu komt de Chinese overheid op de proppen met een eerste verslag over de Chinese uitbraak… De WGO roept de Nationale overheden op om nauw toe te zien op mogelijke SARS-slachtoffers. Ondanks deze verhoogde waakzaamheid is er nog géén behoefte aan reisbeperkingen… Twee dagen later (19 maart) zijn er de eerste berichten van de samenwerkende laboratoria, er zijn aanwijzingen voor een virale oorzaak. Men denkt aan een virus van de familie Paramyxoviridae. Daags nadien is er een netwerk van specialisten op punt gesteld dat in staat is om alle SARS-gerelateerde data uit te wisselen (tot RX-thorax beelden toe) om zo een wereldwijde samenwerking te bevorderen. Men blijft bij de WGO hameren op de noodzaak van een blijvende verhoogde waakzaamheid op mogelijke SARS-slachtoffers. Nationaal heeft men inmiddels ook niet stilgezeten… via de website van het Ministerie van Volksgezondheid krijgen de hoofdgeneesheren van de ziekenhuizen een rondschrijven van Minister Tavernier waarin een aantal richtlijnen worden meegegeven met betrekking tot SARS. Zo wordt duidelijk omschreven welke beschermende maatregelen er door het verzorgend personeel moeten gebruikt worden (hierover later meer). Op 22 maart wordt de mogelijkheid geopperd dat er een ander virus aan de basis van SARS zou kunnen liggen, namelijk een metapneumovirus. Na zo’n 10 dagen wordt op 25 maart door de WGO aangepaste reisadviezen uitgevaardigd. Spoedgevallen 2003 - JG 22 - Nr. 2

Eén dag later worden in diverse landen maatregelen getroffen om verdere verspreiding van SARS te voorkomen. Hierbij wordt zelfs gebruik gemaakt van quarantainemaatregelen. Inmiddels zijn er steeds meer aanwijzingen dat een totaal nieuw virus aan de basis zou liggen van SARS! 27 maart 2003, de WGO raden nieuwe maatregels aan met betrekking tot internationaal reizigerstransport. Het doel van deze richtlijnen is het tot een minimum beperken van de internationale verspreiding van de aandoening SARS. Deze maatregels bestaan onder andere uit: • “screenen” van reizigers die uit aangetaste regio’s zijn afgereisd. • constante bewaking van de getroffen zones. Voorlopig worden géén andere maatregels aanbevolen. Tevens is er de melding via de WGO, dat men dicht bij een definitieve identificatie staat van het SARS virus en dat men snel zal beschikken over snelle diagnostische testen. Tot op dit ogenblik zijn er wereldwijd zo’n 1408 gevallen van SARS en 53 doden gerapporteerd, dit gespreid over 13 landen. Vanuit China komen nog gegevens binnen over de uitbraak in de Provincie Guangdong… in totaal zijn er 792 gevallen en 31 doden! Ongeveer 30% van deze gevallen, en dit stemt tot nadenken, betreft hulpverleners… Verder wordt er melding gemaakt van nieuwe gevallen elders in China: • Beijing: 10 gevallen en 3 doden ( 3 hulpverleners) • Noordelijke Provincie Shanxi: 4 gevallen (2 hulpverleners) Een dag later (28 maart) zijn er 1485 gevallen, een toename met 77 eenheden, waarvan het leeuwendeel gesitueerd wordt in HongKong SAR (58 gevallen). Positief nieuws is dat er géén nieuwe doden worden gerapporteerd. Ander goed nieuws is het onslag van in totaal 61 patiënten uit diverse ziekenhuizen in Azië. Op 29 maart is het aantal gerapporteerde gevallen gestegen met 65 gevallen en één dode. Deze bijgekomen dode haalt het wereldnieuws... Het betreft de ontdekker van de SARSepidemie, Dr. Carlo Urbani, een Italiaans arts in dienst van de WGO. Hij raakte besmet tijdens het verzorgen van de eerste slachtoffers van SARS.

(182 meer dan de vorige dag) en 62 doden (4 meer dan de dag ervoor). SARS is inmiddels gesignaleerd in niet minder dan 15 landen. Op 2 april komt er opnieuw verontrustend nieuws uit China... de autoriteiten maken melding dat in de periode van 1 tot 31 maart 2003 361 nieuwe gevallen van SARS werden vastgesteld alsook 9 doden. De reactie van de WGO is het onmiddelijk uitzenden van een team naar de Provincie Guangdong om de lokale situatie te onderzoeken. De WGO vaardigt nogmaals aangepaste reisadviezen uit, nu wordt expliciet aangeraden om reizen naar China, de Chinese Provincie Guangdong en HongKong SAR in de mate van het mogelijke uit te stellen. Het aantal SARS-patiënten is inmiddels gestegen tot 2223 gevallen (een toename van 419 gevallen) en 78 doden (+16). Daags nadien worden in China door de autoriteiten alle beschikbare krachten ingezet om SARS in te dijken, zo wordt het althans aangekondigt in de lokale media door Minister of Health Dr. Zhang Wenkang, die zelf de ‘task force’ zal leiden. Inmiddels is het aantal SARS-slachtoffers wereldwijd opgelopen tot 2270 gevallen (+ 47) en 79 doden (+ 1). Inmiddels is SARS gerapporteerd in 16 verschillende landen en door de melding van het eerste mogelijke geval van SARS in Brazilië, zou het virus aanwezig zijn op 4 continenten. Tot zover het SARS-dagboek...

Symptomen Koorts 38 tot >40° C

Na een incubatieperiode van typisch 2 tot 7 dagen , al zijn incubatietijden van 10 dagen beschreven, komt plots hoge koorts opzetten. Dit febrile prodromen kan gepaard gaan met rillingen en soms gekoppeld zijn aan andere symptomen zoals hoofdpijn, malaise en myalgie. Bij sommige patiënten is er tijdens het prodromen sprake van milde respiratoire symptomen... In uitzonderlijke is er sprake van gevallen met hypothermie.

Twee dagen later, 31 maart, worden in HongKong SAR draconische maatregels getroffen om het SARS-virus in z’n opmars te remmen. Een volledig appartementsblok in Amoy Garden, meer bepaald het E-blok, wordt in quarantaine geplaatst nadat sinds de uitbraak al zo’n 213 patiënten uit hetzelfde gebouw met SARS werden gehospitaliseerd. Hierdoor begint men te denken dat het virus zich ook verspreid via andere wegen dan het patiënt-tot-patiënt contact... Inmiddels zijn er 1622 gevallen en 58 doden geregistreerd. Dit is een toename met 72 gevallen tegenover de vorige dag en 4 extra overlijdens. Ook Zwitserland en Duitsland hebben inmiddels hun SARS-patiënten.

Niet-productieve hoest

Op 1 april 2003 kondigt men vanuit het Pasteur Instituut in Frankrijk aan dat het uitlokkende virus een nooit eerder beschreven coronavirus is. Het is een onderzoeksteam onder leiding van Sylvie Van der Werf dat de ontdekking deed. Inmiddels zijn er 1804 geregistreerde gevallen van SARS

Cfr. griepaal syndroom.


3) 4)

Na 3 tot 7 dagen stelt zich een droge, niet-productieve hoest of een vorm van dyspnoe, met een verlaging van de oxigenatie tot gevolg. Dit leidt in 10% tot 20% van de gevallen tot kunstmatige ventilatie. Dyspnoe Zie niet-productieve hoest. Malaise

Diarree Meestal zijn er geen gastro-intestinale klachten, maar in sommige gevallen werd tijdens het febrile prodromen een 37

milde vorm van diarree gemeld.

Vooral gerelateerd aan de initiële niet-productieve hoest. Bij radiologische controle van de thorax zullen gedurende het prodromen géén specifieke zaken zichtbaar zijn, echter zodra de patiënt in de respiratoire faze van de aandoening is beland, zal het radiologisch beeld verdichtingen geven die bij geëvolueerde SARS doen denken aan het beeld van ARDS. Voordien zijn het eerder vlekkerige interstitiële infiltraten...

met al dan niet besmettelijke lichaamsvochten van een patiënt dienen minimaal volgende maatregels opgevolgd worden: * standaard handhygiëneregels * dragen van handschoenen * dragen van een mondmasker en zo nodig een veiligheidsbril als de patiënt ongecontroleerde hoestbuien vertoont en hierbij de hulpverleners ‘aanhoest’. Om een optimale bescherming te bieden moet een masker het gezicht goed afsluiten en mag het partikels van 1 tot 5 micrometer niet doorlaten. Een éénlagig papieren masker is inadequaat en een chirurgisch masker sluit vaak onvoldoende aan. 5)

Hoofdpijn

Belangrijk detail:

Cfr. griepaal syndroom.

Alle middelen voor persoonlijk bescherming moeten getest zijn op enerzijds draagcomfort en anderzijds op effectiviteit. Ze dienen bijgevolg aan de gangbare Nationale en Internationale normen te voldoen.

Thoracale pijn

Keelpijn Cfr. griepaal syndroom. Spierpijn (Myalgie) Cfr. griepaal syndroom. Braken Ten gevolge van de algemene malaise.

Radiografie thorax Thorax-radiografiëen kunnen normaal zijn gedurende het febrile prodromen en gedurende het normale verloop van de ziekte. Nogthans kan, bij een aanzienlijk deel van de gevallen, de respiratoire faze gekarakteriseerd worden door vroege, focale interstitiële infiltraties die progressief overgaan naar veralgemeende, vlekkerige, interstitiële infiltraten. Sommige radiografiëen van patiënten in een gevorderd stadium van SARS vertonen gebieden met consolidaties.

Referentiewaarden labo Vroeg in het verloop van de aandoening is het absolute lymphocyten-aantal eerder afgenomen. De witte bloedcellen zijn over het algemeen ook in normale of verminderde aantallen aanwezig. Gedurende de piek van de respiratoire ziekte, heeft zo’n 50% van de patiënten leucopenie en thrombocytopenie of een laag-normaal aantal bloedplaatjes (50.000 -- 150.000/μL). Vroeg in de respiratoire faze, zijn er verhoogde creatinine phosfokinase waarden (tot 3.000 IU/L) en hepatische transaminasen (2 tot 6 keer de max. normaalwaarde) genoteerd. Bij de meeste SARS-patiënten blijft de nierfunctie normaal.

Wat betreft de mondmaskers zijn dit enerzijds de CE-norm 149.2001 die stelt dat alle maskers moeten voldoen aan de filterprestatievereisten voor zowel vaste als vloeibare stoffen. Anderzijds is er de FFP-norm (Filtering Face Piece) die 3 niveau’s kent. In de gegeven situatie van bescherming tegen bacteriële en/of virale besmetting kunnen enkel FFP 2 en 3 van toepassing zijn. Hierbij heeft het masker een respectievelijke efficiëntie van 92 en >98%. 6) Ten einde géén overdracht te veroorzaken bij het behandelen van meerdere patiënten is het aangewezen om de techniek van de omgekeerde isolatie toe te passen. Een ander gezond uitgangspunt is om, bij de geringste twijfel betreffende de oorzaak van respiratoire klachten bij een patiënt, deze patiënt zelf “af te schermen” en hem/haar een beschermend masker type FFP 2, doch bij voorkeur FFP 3 op te zetten. Houdt deze patiënt zo goed als mogelijk gescheiden van andere patiënten-stromen om eventuele uitbreiding van de aandoening te voorkomen. Verwittig meteen de urgentie-arts en/of dienstdoende pneumoloog voor een eerste bilan (uiteraard in overleg met de dienstdoende arts!)

Ministerieel advies 7) In het rondschrijvan van Minister Tavernier dd. 23/03/03 gericht aan de hoofdgeneesheren van de Belgische Ziekenhuizen wordt duidelijk aangegeven over welke beschermende middelen het verzorgend personeel moet beschikken. Citaat:

Beschermende Maatregels Algemene maatregels Bij elke situatie waarbij in enige mate contact mogelijk is 38

Richtlijnen Dringend infectiologisch advies aanvragen bij opname van een verdacht geval. Voorzorgsmaatregelen voor het verzorgend personeel: • Het dragen van een respiratoir masker (type CE 149. Spoedgevallen 2003 - JG 22 - Nr. 2

2001, klasse FFP 2 of FFP 3) is verplichtend voor het verzorgend personeel. • De algemene voorzorgsmaatregelen met betrekking tot de hygiëne en de bescherming in geval van een infectieuze aandoening blijven uiteraard van kracht (handhygiëne, handschoenen en schort voor éénmalig gebruik, beschermende bril...), zie ook brochure nosocomiale infecties van de Hoge Gezondheidsraad (http://www.health..fgov.be/ CSH_HGR/). Deze maatregelen zijn ook van toepassing voor de patiënt in geval transport noodzakelijk is. In de mate van het mogelijke dienen de patiënten gehospitaliseerd te worden in een isolatie-eenheid op de afdeling infectieuze ziekten (negatieve drukkamer).

verleners.

Einde citaat

Bibliografie

Meldingsplicht... In de eerder vermelde Ministeriële omzendbrief wordt duidelijk gesteld dat: Citaat: ... Alle verdachte of waarschijnlijke gevallen moeten worden gemeld door gebruik te maken van het “Aangifteformulier voor ongewone pathologieën” zoals beschreven in de omzendbrief van 22/05/2002, zelfs indien op dit moment geen enkel element wijst in de richting van enig verband met bioterrorisme. Dit formulier kan u vinden op het volgende adres: http://www.health.fgov.be/biotox/medecins_nl/acc_med_nl. htm. Deze melding blijft nodig, zelfs indien de behandelende arts of iemand anders verklaart het reeds te hebben gemeld. Bovendien, aangezien het hier gaat om een ziekte met een mogelijk epidemisch karakter, moet het belang onderstreept worden om deze verdachte en waarschijnlijke gevallen onmiddellijk te melden aan de betrokken diensten in de Gemeenschappen. Dit geldt zowel voor huisartsen als voor artsen in ziekenhuizen. ... Einde citaat.

Besluit Gezien de explosieve verspreiding van dit tot op heden ongekende coronavirus is waakzaamheid vanwege elke hulpverlener ten zeerste aanbevolen. Ten einde alert te zijn is het van primordiaal belang de vijand en zijn ‘streken’ te kennen, maar vooral om ze te herkennen.

De instelling van de hulpverlener zou vanaf nu dan ook moeten bestaan uit het steeds nemen van de aangepaste beschermende maatregels, het correct en nauwgezet opvolgen van de regels van handhygiëne teneinde zichzelf en anderen (familieleden, collega’s en patiënten) te behoeden voor besmetting. Uit het ‘dagboek’ blijkt immers dat een groot aantal hulpverleners slachtoffer is geworden van SARS... Is dit te wijten aan het onvoldoende of niet aanwenden van (al dan niet beschikbare) beschermende hulpmiddelen? Dit zal waarschijnlijk nooit met zekerheid geweten zijn...

1) http://www.who.int/disease-outbreak-news/disease/ SY02.htm 2) http://www.pasteur.fr/actu/presse/com/communiques/ 03SARS.htm 3) Identification of Severe Acute Respiratory Syndrome in Canada; Susan M. Poutanen, M.D., M.P.H.; Donald E. Low, M.D.; et al; The New England Journal of Medicine http://www.njem.com 4) http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/ mm5212a5.htm 5) http://www.health.fgov.be/CSH_HGR/Nederlands/ Brochures/TUBERCULONL.html#_Toc415020751 6) Ademhalingsmaskers... - Dirk Eraly - 3 M Healthcare, Spoedgevallen 2002, Jg. 21, Nr. 4, pag 86 - 88 7) Omzendbrief Directoraat-Generaal Gezondheidsberoepen, medische bewaking en welzijn op het werk, ref. SPF SP/cvs/2003/dr dd. 23-03-2003

GL

erelateerde inks

http://www.who.int/csr/sarscountry/en http://www.cdc.gov/ncidod/sars/index.htm http://www.gezondheid.be/ http://www.minvws.nl/zoeken.html?folder=549 http://www.pasteur.fr http://www.health.library.mcgill.ca/resource/sars.htm http://www.hc-sc.gc.ca/pphb-dgspsp/sars-ras/index.html http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/severeacuterespiratorysyndrome.html http://www.cidrap.umn.edu/cidrap/content/hot/sars/

Een gezonde dosis wantrouwen bij de benadering van patiënten die zich met acute respiratoire problematiek aanbieden is daarom, vandaag méér dan ooit, een must voor de hulp-


39

Wat leeft er in de wetstraat??? Publicatie : 2003-03-11

Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU

Artikel 1. In artikel 3, 6°, van het koninklijk besluit van 31 mei 1989 houdende nadere omschrijving van de fusie van ziekenhuizen en van de bijzondere normen waaraan deze moeten voldoen, vervangen bij het koninklijk besluit van 7 november 2000, worden de volgende wijzigingen aangebracht :

27 FEBRUARI 2003. - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 31 mei 1989 houdende nadere omschrijving van de fusie van ziekenhuizen en de bijzondere normen waaraan deze moet voldoen

ALBERT II, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. Gelet op de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augustus 1987, inzonderheid op artikel 69, gewijzigd bij de wet van 30 december 1988 en 14 januari 2002; Gelet op het koninklijk besluit van 31 mei 1989 houdende nadere omschrijving van de fusie van ziekenhuizen en van de bijzondere normen waaraan deze moet voldoen, gewijzigd bij de koninklijke besluiten van 12 oktober 1993, 23 december 1993, 6 mei 1997, 23 juni 1998, 23 december 1998, 7 november 2000 en 15 juli 2002; Gelet op de adviezen van de Nationale Raad voor Ziekenhuis-voorzieningen, gegeven op 14 november 2002 en 9 januari 2003; Gelet op het verzoek tot spoedbehandeling, gemotiveerd door het feit dat, de overgangsbepaling van artikel 6bis van het koninklijk besluit van 31 mei 1989 houdende nadere omschrijving van de fusie van ziekenhuizen en de bijzondere normen waaraan deze moet voldoen, ingevoegd bij het koninklijk besluit van 7 november 2000, op 8 februari 2003 vervalt; dat dit tot gevolg heeft dat gefusioneerde ziekenhuizen met ingang van deze datum, behoudens door de Koning voorziene uitzonderingen, geen ziekenhuisfuncties, zorgprogramma’s en medisch-technische diensten meer kunnen uitbaten op meerdere vestigingsplaatsen; dat om redenen van toegankelijkheid een aantal afwijkingen noodzakelijk zijn, in casu in de spoedgevallenzorg en de cardiale pathologie; dat de bekendmaking van deze afwijkingen bij absolute hoogdringendheid geboden is; Gelet op het advies van de Raad van State nr. 34.798 gegeven op 4 februari 2003 met toepassing van artikel 84, eerste lid, 2°, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State;

1° in het eerste lid worden tussen de woorden « de dienst medische beeldvorming waarin de transversale axiale tomograaf wordt opgesteld » en de woorden « en behoudens de door Ons nader te bepalen uitzonderingen », de woorden « en van het zorgprogramma « cardiale pathologie » A », ingevoegd; 2° in het tweede lid worden tussen de woorden « de functie « chirurgische daghospitalisatie » en de woorden « en de functie voor intensieve zorg » de woorden « de functie « eerste opvang van spoedgevallen » ingevoegd . Art. 2. Artikel 6bis , § 2, van hetzelfde besluit, ingevoegd bij het koninklijk besluit van 7 november 2000, wordt aangevuld met een derde en vierde lid, luidend als volgt : « In afwijking tot het eerste en tweede lid, dienen de ziekenhuizen slechts op 1 maart 2005 aan de voorwaarden van artikel 3, 6°, te voldoen voor wat betreft de functies « gespecialiseerde spoedgevallenzorg » en « mobiele urgentiegroep ». In het geval van toepassing van vorig lid, dient de functie « mobiele urgentiegroep » op elke vestigingsplaats afzonderlijk te worden erkend en programmatorisch in rekening gebracht. » Art. 3. Dit besluit heeft uitwerking met ingang van 8 februari 2003. Art. 4. Onze Minister van Volksgezondheid en Onze Minister van Sociale Zaken zijn, ieder wat hem betreft, belast met de uitvoering van dit besluit. Gegeven te Brussel, 27 februari 2003. ALBERT Van Koningswege : De Minister van Volksgezondheid, J. TAVERNIER De Minister van Sociale Zaken, F. VANDENBROUCKE

Op de voordracht van Onze Minister van Volksgezondheid en van Onze Minister van Sociale Zaken, 40


Gemeld De eerste ‘DE BEYS’ prijs, één van de grootste medische prijzen in België (ter waarde van € 150.000), toegekend aan een team van de Cliniques Universitaires Saint-Luc (UCL- Brussel). Brussel, 18 februari 2003 – Het Fonds Maria-Elisa en Guillaume De Beys, dat wordt beheerd door de Koning Boudewijnstichting, kent een driejaarlijkse prijs ter waarde van € 150.000 toe aan medische research met een sociale dimensie, vooral gericht op spoedgevallen en crisissituaties. Het Fonds richt zich vooral tot onderzoekers die verbonden zijn aan een Belgische instelling en die zich toeleggen op medisch onderzoek op de scheidingslijn tussen het medische en het sociale.

Majois, Psychiatrisch verpleegster op de spoedgevallendienst, Marc S. Reynaert, Hoofd van de spoedgevallendienst, Jean-Paul Roussaux, Hoofd van de dienst Psychopathologie en Frédéric Thys, adjunct Kliniekhoofd op de spoedgevallendienst. De promotor van het team voor de De Beys Prijs was de Franse professor Louis Crocq, de Stichter van het “Réseau Français des Cellules d’Urgences Médico-Psychologiques”. De Prijs De Beys wordt opnieuw toegekend in 2005. De projectoproep zal in de loop van het jaar 2004 gelanceerd worden. Meer informatie hierover kan u bekomen bij volgende medewerkers van de Koning Boudewijnstichting: personen pers: · Peter THESIN - tel.: 02-549 02 56 · Bénédicte GOMBAULT - tel.: 02-732 02 28

Op 18 februari werd de De Beys Prijs uitgereikt tijdens een plechtigheid in de Bellevue musea in Brussel. De onafhankelijke jury verantwoordde haar keuze onder meer door de hoogstaande medische research, de innovatieve benadering, de sociale dimensie en de link met spoed- en crisissituaties. Het Bestuurscomité van het Fonds wou een multidisciplinair team van de Cliniques Universitaires Saint-Luc bekronen voor hun onderzoek geleverd in het kader van spoedinterventies bij personen die zijn geconfronteerd met stress en een psychisch trauma. Het werk van dit team is het resultaat van een nauwe samenwerking tussen de spoedgevallendienst en de dienst psychopathologie. De inzet van het project is psychologische bijstand na een traumatiserende ervaring. Het probleem is erg actueel en heeft betrekking op een brede waaier individuele en collectieve situaties (aanrandingen, aanslagen, ongevallen, zelfmoord) die zowel het slachtoffer als zijn omgeving treffen. Door de De Beys Prijs aan dit team toe te kennen wil het Fonds het werk van het team erkennen. Het team heeft al heel wat ervaring met de verschillende aspecten van de spoedpsychiatrie. Bovendien hoopt het Bestuurscomité van het Fonds dat de De Beys Prijs een hefboomeffect teweegbrengt voor de erkenning van het belang van deze problematiek en voor de praktische realisatie ervan. Het team bestaat uit Etienne Vermeiren, Psycholoog op de dienst Psychopathologie, Vincent Dubois, adjunct Kliniekhoofd, Verantwoordelijke van de Crisisunit, Catherine Spoedgevallen 2003 - JG 22 - Nr. 2

Kluwer zet www.ziekenhuis.net stop... Na een enthousiaste opstart door Kluwer wordt er een punt gezet achter het project www.ziekenhuisnet.net. Omgevingsfactoren stonden een stevige groei van het project in de weg stelt men bij Kluwer. Men stelde er vast dat andere prioriteiten de dag van vandaag de meeste ziekenhuisdirecties in de ban hebben... Hierbij denken ze bij Kluwer onder andere aan vraagstukken omtrent de ziekenhuisfinanciering, personeelsomkadering en andere. Toch betekent dit volgens Kluwer niet dat ze bij de pakken blijven zitten, uit rondvraag bleek immers dat er een grote informatiebehoefte bestaat rond thema’s als ziekenhuismanagement, -legislatie en -financiën. En juist hierop gaat men zich verder gaan toeleggen, naast de reeds bestaande boekenreeksen met zorginhoudelijke thema’s.

Technisch probleem website VVVS Door technische problemen zijn we er tot op heden niet in gelukt de website up-to-date te brengen. Dit betekent dus dat de Websites nog niet aanklikbaar zijn.... Er wordt hard aan gewerkt om dit euvel zo snel mogelijk op te lossen! 41

15 & 16 oktober 2003 Floreal Club - Blankenberge

V.V.V.S. vzw.

EE

E T RS

N A A

D N KO

G N I IG

Het leven zoals het is... op spoedgevallen.

Workshops Woensdag 15 oktober Deelname uitsluitend mogelijk na voorinschrijving, er zijn slechts een beperkt aantal plaatsen beschikbaar per shop! 1. Praktische opvang van een polytrauma patiënt

14u30 16u00

15u30 17u30

2. Wondzorg op de spoedopname

14u30 16u00

15u30 17u30

3. Til- en verplaatsingstechnieken voor urgentieteams

14u30 16u00

15u30 17u30

4. Skill Labs reanimatietechnieken PALS

14u30 16u00

15u30 17u30

5. Eerste opvang van de hulpverlener

14u30 16u00

15u30 17u30

Pauze en wissel van de groepen tussen 15u30 en 16u00. Om 19u00 gezamelijk buffet met aansluitend praatcafé...

Programma Symposium Donderdag 16 oktober Ontvangst en registratie

08u30

09u15

Verwelkoming

09u15

09u30

Nieuwe trends in de spoedgevallenzorg

09u30

10u00

Spoedbevalling...

10u00

10u20

Pediatrische urgentie

10u20

10u40

10u40

11u10

“Boel op spoed...”

11u10

11u30

Benadering van de geriatrische patiënt

11u30

12u00

Palliatieve zorgen... een opdracht voor spoedgevallen?

12u00

12u20

12u20

14u00

Mishandeling? (H)Erkennen...

14u00

14u30

De besmette patiënt

14u30

14u50

14u50

15u20

De Nationale test...

15u20

16u20

Vraagstelling

16u20

16u30

Pauze

Middagmaal Uitreiking prijs ‘Beste artikel Spoedgevallen’

Pauze

Afsluiting Algemene Ledenvergadering

Vlaamse Vereniging voor Brandweer Verpleegkundigen Op 5 februari l.l. werd er een delegatie van de VVBV verwacht op de Raad van Beheer van de KBBF om een voorstelling te geven van de nieuwe vereniging. De vereniging werd vertegen-woordigd door Vandenboer Dirk, ambulanceverpleegkundige Brandweer Zaventem en ikzelf. De bedoeling was enerzijds de noodzaak van een dergelijke vereniging naar voor te brengen en anderzijds na te gaan of wij opgenomen konden worden in het organigram van de KBBF. Vrij vlug bleek dat de Raad van Beheer het niet nodig acht de vereniging te erkennen onder hun structuur met als voornaamste argument dat een verpleegkundige geen méérwaarde betekent in een brandweerkorps (?), uiterst bizar daar er enkele verpleegkundigen dienstchef zijn of als officier functioneren en men bovendien heel wat specialisaties erkend binnen de brandweer, denken we maar aan brandweerduiker, secretaris, gaspakdrager, … en zelfs de ambulancier ! Uiteindelijk besliste de Raad van Beheer een subgroep “Dringende Medische Hulp-verlening” op te richten, welke zowel de korpsgeneesheren, de verpleegkundigen en de ambulanciers zou kunnen vertegenwoordigen, tevens zou dan één woordvoerder voor de drie personeelsgroepen uitgenodigd kunnen worden naar de RVB als “technieker” ! Als absolute voorwaarde wordt gesteld dat alle leden van de DMH lid moeten zijn of worden van de KBBF ! Opvallend en toch vreemd was de opmerking dat de ambulanciers moeite hadden met de oprichting van onze vereniging en één en ander in vraag stelden met betrekking tot de werking ervan, deze opmerking is dan ook zéér bedenkelijk

gezien er tot op heden nog géén enkele ambulancier eenzelfde initiatief genomen heeft (dit in tegenstelling tot andere ambulance-diensten die o.a. ook in het 100-systeem operationeel zijn) en bovendien, tot op de dag van de officiële stichting was er nog géén enkele ambulancier op de hoogte van ons initiatief, dus … wie had er dan ook moeite met het bestaan van de VVBV ? De subgroep DMH opnemen in het KBBF-organigram laat toe één en ander te organiseren en uit te werken, dit t.b.v. de brandweerverpleegkundigen, de artsen en de ambulanciers ! Naar aanleiding van de genomen beslissing en de gestelde voorwaarden heeft het VVBV-bestuur reeds een eerste overleg gehad met het bestuur van de VVBA om deze beslissing grondig te evalueren en onze gezamelijke standpunten te bepalen. Vanaf nu zal de samenwerking tussen de beide verenigingen nog intenser worden ! Tot zover de stand van zaken m.b.t. de VVBV, wordt zeker en vast vervolgd !!! Van de Voorde Peter Ambulanceverpleegkundige 100, Voorzitter VVBV, bestuurslid VVVS Brandweer - dienst 100 Maldegem Bloemendaelelaan 4 9990 Maldegem Tel: 050/71.83.92 Fax: 050/72.04.49 GSM: 0495/22.88.13 @: [email protected]

Bestuur Vlaamse Vereniging Brandweer Verpleegkundigen

44

Voorzitter

:

Van de Voorde Peter, Brandweer-dienst 100 Maldegem

Ondervoorzitter

:

Devogelaere Werner, Brandweer-dienst 100 Lennik

Secretaris

:

Noyens Bart, Brandweer Kasterlee

Adjunct-secretaris

:

Magdaleens Heini, Brandweer-dienst 100 Londerzeel

Penningmeester

:

Lutin Wim, Brandweer Kuurne

PR

:

Vandenboer Dirk : Brandweer-dienst 100 Zaventem Vandenberghe Johan : Brandweer-dienst 100 Lennik Spoedgevallen 2003 - JG 22 - Nr. 2

Leden / Provinviale referentieverpleegkundigen

Provincie West-Vlaanderen

Provincie Antwerpen

Corteel Eddy, BW Koksijde Blontrock Isabelle, BW-dienst 100 Nieuwpoort

Magdaleens Heini, BW-dienst 100 Londerzeel Vacant

Provincie Oost-Vlaanderen

Provincie Limburg

Vandenbruwane Lode, BW-dienst 100 Gent Van Peteghem Guy, BW Zele

Vacant Vacant

Provincie Vlaams Brabant Deryckere Ludwig, BW-dienst 100 Londerzeel Vacant

Coördinaten Secretariaat V.V.B.V. Secretariaat VVBV – Vlaamse Vereniging Brandweer Verpleegkundigen Retiesebaan 42, 2460 Kasterlee Tel : (014) 85.24.87 E-mail : [email protected]


45

Quadri Silvert

Quadri Silvert

A4 QUADRI Rampenbestrijding

A4 ZW-W Rampenbestrijding

Gelezen... Johan P.A. Beullens, VPK Spoedgevallen A.Z. St. Maarten - Mechelen Joris Tom, SPVPK SPGD, AZ VUB base evenwicht, de circulatie, resuscitatie, centraal zenuwstelsel, traumatologie, enz. behandeld. Eens je het boek helemaal hebt doorgenomen kan je een aardig mondje meepraten op spoedgevallen... Zo is dit leerboek zowel voor de “ervaren rot” als voor de beginnende verpleegkundige op spoedgevallen een leerrijk naslagwerk én studieboek. Zou eigenlijk niet mogen ontbreken in de dienstbibliotheek! Titel Redactie ISBN Prijs

: Leerboek Spoedeisende Hulp Verpleegkunde : M.G. Boel, P. Machielse, R.A. Lichtveld, J.J.L.M. Bierens : 90 352 2527 9 : € 90,-

Uitgave van Elsevier Gezondheidszorg. Te bestellen via www.elseviergezondheidszorg.nl, telefonisch via Reed Business Information 00-31-314-358358 of via de boekhandel.

Management of Burns of the Hand David J. Barillo, MD, FACS, Stephen M. Paulsen, MD

Leerboek Spoedeisende Hulp Verpleegkunde M.G. Boel, P. Machielse, R.A. Lichtveld, J.J.L.M. Bierens

© 2002 Elsevier Gezondheidszorg. In de spoedgevallen hulpverlening is de laatste tijd heel wat veranderd, zo zijn er onder andere de nieuwe internationale richtlijnen voor reanimatie, ... Wat eerste opvang, verpleegkundige anamnese en stabilisatie betreft zijn er heel wat andere en nieuwe inzichten. In dit leerboek wordt op systematische wijze het volledige proces van verpleegkundig denken en handelen in urgente situaties doorlopen. Uitgaande van de algemene observatie en het verpleegkundig onderzoek, waarbij het belang van eerste onderzoek en triage van patiënten op spoed wordten aangestipt, gaat men over tot de ‘basic’ onderzoekstechnieken om te eindigen bij de specifieke onderzoeken van bv. thorax en abdomen... Verder worden -even systematisch- de ademhaling, het zuur50

Wounds 15(1):4-9, 2003 © 2003 Health Management Publications, Inc. Brandwonden aan de handen vertegenwoordigen een beperkte wondoppervlakte (slechts 1% van de lichaamsoppervlakte) met een majeure kans op verwikkelingen. Deze verwikkelingen kunnen leiden tot ernstige handicap op korte zowel als op lange termijn. Daarom wordt door zowel de American Burn Association, de Advanced Trauma Life Support en de Advanced Burn Life Support protocollen aangedrongen op behandeling van brandwonden aan de handen in een gespecialiseerd centrum! Het behandelen van brandwonden aan de hand is multidisciplinair, waarbij de expertise van de chirurgen, verpleegkundigen en kinesisten (bewegingstherapeuten) van groot belang is. Bovenop chirurgische excisie en “graften”, bestaat er een keur aan mogelijkheden om de verdere wondzorg bij deze wonden te bedrijven... In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de verschillende therapeutische mogelijkheden. Zo wordt er onder Spoedgevallen 2003 - JG 22 - Nr. 2

ander in gegaan op de initiële behandeling van een brandwonde aan de hand, waarbij de nog steeds bestaande controverse over het al dan niet verwijderen van blaren niet uit de weg wordt gegaan. Verder worden de dagelijkse nazorg bestaande uit de reiniging, het verband, de houding, bewegingstherapie en specifieke spalken besproken. Ook het chirurgisch aspect van de behandeling wordt niet uit het oog verloren. Verder worden eerder specifieke brandwonden zoals chemische en electrische brandwonden iets diepgaander belicht.

An Emergency Medical Services Program of Alternate Destination of Patient Care. R.A. SCHAEFER, T.D. REA, M. PLORDE, K. PEIGUSS, P. GOLDBERG, J.A. MURRAY Prehospital Emergency Care, 2002, 6, 309-314 De spoedgevallendienst is een plaats die idealiter wordt voor behouden voor diegenen die nood hebben aan dringende verzorging. De spoedgevallendienst is echter ook - zo blijkt uit de praktijk - de plaats waar heel wat aandoeningen worden behandeld die geen urgente behandeling vereisen. De auteurs hebben onderzocht of EMT’s het aantal bezoeken aan de spoedgevallendienst konden laten dalen door die patienten die een beroep deden op het ‘911’-systeem voor niet-urgente aandoeningen correct te identificeren en hen te trieren naar een andere zorgbestemming. Van augustus 2000 t.e.m. januari 2001 namen 2 DGH-diensten uit King County deel aan een proefproject voor triage naar een andere zorgbestemming van patiënten met nietacute aandoeningen. Geselecteerde patiënten werden verzorgd in een poliklinieksetting in plaats van in een spoedgevallendienst. De percentages van de mogelijke bestemmingen (spoed, polikliniek of thuis (=geen transport)) werden vergeleken met die van een controlegroep (retrospectief samengesteld). In vergelijking met de controlegroep werd een kleiner percentage van patiënten naar de spoedgevallendienst vervoerd (44,6% vs. 51,8%). Het aantal behandelingen in een polikliniek nam toe (8,0% vs. 4,5%), alsook het aantal thuisbehandelingen (zonder transport; 47,4% vs. 43,7%). Follow-up en bevraging bij de patiënten wees uit dat dit systeem veilig was en dat alle betrokken partijen er tevreden over waren. Triage naar andere zorgbestemmingen door DGH-diensten kan een hulpmiddel zijn om het aantal bezoeken aan de spoedgevallendienst voor niet-dringende aandoeningen te doen dalen. Spoedgevallen 2003 - JG 22 - Nr. 2

Brandweer heeft als eerste brancherichtlijn voorrangsvoertuigen. Ambulance, 2002, 4, 3 (22-23) Op 1 juli 2002 werd in Nederland de ‘brancherichtlijn optische en geluidssignalen brandweer’ van kracht. Om het in duidelijkere termen te stellen: het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft (niet bindende) richtlijnen en een gedragscode opgesteld voor brandweervoertuigen, en er wordt gewerkt aan gelijkaardige richtlijnen voor politievoertuigen en ambulances. Het begrip ‘dringende taak’ wordt omschreven als een taak ter voorkoming of beëindiging van een voor de mens levensbedreigende situatie of van een situatie waarin ernstige schade aan gebouwen of goederen ontstaat. In Nederland kent men een prioriteitsstelling in drie categorieën bij uitrukken, in eerste instantie is het de centralist van de alarmcentrale die de prioriteit voor een uitruk bepaalt. Samenvattend kan je het zo stellen: prioriteit 1 = gebruik van licht- en geluidssignalen voor dringende taak; prioriteit 2 = geen dringende taak, maar toch de noodzaak om ter plaatse te gaan: gebruik van licht- en geluidssignalen zijn in bepaalde omstandigheden toegestaan; prioriteit 3 = alle andere uitrukken, deelname aan het verkeer als iedere andere weggebruiker. Tijdens een uitruk kan de prioriteitsstelling veranderd worden door de bevelvoerder: dit wordt altijd gemeld aan de alarmcentrale. In deze nieuwe brancherichtlijn vinden we zeer concrete dingen terug: - wie mag er met deze voertuigen rijden en aan welke voor waarden moet hij voldoen - duidelijke richtlijnen i.v.m. aan te houden snelheden - duidelijke richtlijnen i.v.m. gebruik voorrangssignalen - duidelijke richtlijnen i.v.m. de voorziene uitzonderingen op het verkeersreglement voor prioritaire voertuigen Een dergelijke richtlijn (voor alle prioritaire voertuigen) is bij ons vooralsnog een utopie, maar dit voorbeeld van onze Noorderburen mag ons misschien toch wel eens aan het denken zetten.

Helicopter Transport of Pediatric versus Adult Trauma Patients. S.J. KOTCH, B.E. BURGESS Prehospital Emergency Care, 2002, 6, 306-308 Er bestaan tegenstrijdige opvattingen over het al of niet inschakelen van helikoptertransport bij traumapatiënten. Er 51

wordt gezegd dat een volwassen patiënt die per helikopter wordt vervoerd meestal erger gekwetst is dan een kind, of anders gesteld: voor een kind schakelt men sneller een helikopter in dan voor een volwassene. De auteurs hebben dus een studie opgezet om de ernst van verwondingen en overlevingskansen van kinderen te vergelijken met die van volwassenen wanneer ze met een helikopter werden getransporteerd naar een voorstedelijk traumacentrum. Retrospectief werden die patiënten geincludeerd die per helikopter naar het traumacentrum werden vervoerd vanop de plaats van het ongeval in de periode Januari 1995 tot en met november 1999 in de staat Delaware. Alle patiënten onder de 16 jaar werden gecategoriseerd als pediatrische patiënten. Uit de gegevens die men bekwam werden volgende parameters afgeleid: Injury Severity Score (ISS), Revised Trauma Score (RTS) en overlevingskans. 969 patiënten werden geincludeerd, waarvan 143 pediatrische patiënten. Tussen beide groepen werden geen statistisch significante verschillen vastgesteld in ISS of RTS. De gemiddelde hospitalisatieduur bij de pediatrische patiënten was korter (5,2 dagen) dan bij de volwassenen (7,5 dagen). De overlevingskansen waren ook gelijklopend tussen beide groepen, zij het dat ze lichtjes positiever waren voor de pediatrische patiënten. Pediatrische en volwassen patiënten die per helikopter naar het ziekenhuis worden vervoerd vanop de plaats van het ongeval hebben gelijkaardige ISS- en RTS-scores. Dit laat vermoeden dat men pre-hospitaal dezelfde criteria gebruikt om een helikopter in te schakelen.

Op weg naar zes minuten responstijd. Ambulance, 2002, 4, 3 (14-17)

gespreid liggen dat zij een kortere responstijd kunnen realiseren dan de ‘gewone’ ziekenwagendiensten. De uitruk gebeurt steeds door 2 personen die een opleiding hebben gekregen in BLS en het gebruik van de SAED.

Telefonische transmissie van 12-kanaals ECG’s. R. ADAMS, B. FELLINGER Ambulance, 2002, 4, 4 (6-9) In de regio Amsterdam wil men starten met de pre-hospitale triage van patiënten met een acuut coronair syndroom. Om de technische haalbaarheid van dit plan te testen, werd een proef gedaan. Een vroege diagnose van een acuut myocardinfarct (AMI) is van essentieel belang voor het tijdig starten van de aangepaste therapie en leidt haast zeker tot een betere prognose. Voor het stellen van deze diagnose is, naast de anamnese en het klinisch beeld, het 12-kanaals ECG van primordiaal belang (in Nederland is dit quasi in elke ziekenwagen beschikbaar). In de regio Amsterdam bevinden zich drie grote hartcentra die een percutane transluminale coronaire angioplastie (PTCA) kunnen uitvoeren. Het telefonisch doorseinen van het 12-kanaals ECG naar een ontvangststation in het ziekenhuis is dan ook vooral bedoeld om de patiënten te selecteren die voor therapie in aanmerking komen, en om te kiezen voor welke therapie in welk ziekenhuis ze precies in aanmerking komen. Het is niet zozeer de bedoeling om prehospitaal de therapie op te starten (de ambulanceverpleegkundige zal wel starten met de medicamenteuze ondersteuning van de gekozen therapie). In het betreffende ziekenhuis kan men dan reeds de nodige voorbereidingen treffen voor de gekozen therapie. Toch enkele kanttekeningen:

In de Hulpverleningsregio Gelderland Midden loopt een proefproject om de responstijd bij vitale urgenties structureel te verkorten tot zes minuten. Het gaat hier dan vooral om de circulatiestilstanden. In samenwerking met de Brandweer heeft men zogenaamde First Responders geintroduceerd: dit zijn niet medisch geschoolde vrijwilligers die in afwachting van de ‘reguliere’ dringende hulpverlening ter plaatse gaan en levensreddende handelingen stellen. Hiertoe beschikken ze meer bepaald over een Semi-Automatische Externe Defibrillator (SAED). Men verwacht dat dit de outcome van patienten met een hartstilstand in 10 a 20 % van de gevallen positief zal beïnvloeden. De First Responders beschikken over een klein prioritair voertuig (type Opel Corsa) dat in de kazerne van het betrokken Brandweerkorps wordt gestationeerd. Men heeft gekozen voor een samenwerking met de brandweer omdat de korpsen - in Nederland - in landelijke gebieden zodanig 52

- de gebruikte monitor-defibrillatoren (in casu de PhysioControl LifePak 12) zijn voorzien van de mogelijkheid om hierin een GSM-SIM-module te plaatsen die telefonische doorzending van gegevens toelaat, hetzij naar een fax, hetzij naar een specifiek ontvangststation. Men heeft vastgesteld dat bij doorzending naar een fax de kwaliteit van het ontvangen ECG niet altijd kon gegarandeerd worden omwille van 1) de langdurige verbinding die nodig is voor een fax en 2) het niet steeds beschikbaar zijn van het GSM-netwerk (ook een probleem bij datatransmissie). Men heeft gekozen om te werken met datatransmissie naar een ontvangststation - de eerste pogingen waren niet erg succesvol omdat een hoop instellingen verkeerd bleken, zowel aan de monitoren als aan het ontvangststation: eenmaal dit verholpen was, konden alle ECG’s met 1 poging verzonden worden - op de monitoren heeft men geen aanduiding van de sterk te van ontvangst van het GSM-netwerk: dit vormt mogelijk een probleem in gebouwen met een stalen construc tie of veel betonijzer - de huisartsen waren overmatig enthousiast over dit proj ect: zij meenden nu bij elke patiënt met een onduidelijk Spoedgevallen 2003 - JG 22 - Nr. 2

klachtenpatroon een spoedconsult over het ECG te kunnen krijgen. Onnodig te zeggen dat dit niet de bedoeling van het project was.

Trombolyse na een herseninfarct: na een beroerte telt iedere minuut.

settings... In die mate zelfs dat de meeste verpleegkundigen zich er niet meer ter dege van bewust zijn dat er aan deze routine-matige handeling wel degelijk risico’s verbonden zijn! In dit artikel wordt het manoevre nog eens tot in detail uitgespit en wordt er gewezen op de pitfalls en alle mogelijke verswikkelingen die zich kunnen manifesteren. In het artikel wordt duidelijk gesteld dat deze risico’s sterk beperkt kunnen worden of zelfs kunnen verbannen worden mits aangepaste verpleegkundige training en opvoeding van de verpleegkundigen.

C. FRANKE, B. FRANKE Ambulance, 2002, 4, 3 (4-5) Trombolyse na een herseninfarct kan bij een beperkt aantal patiënten de gevolgen aanzienlijk verminderen. Men schat dat zo’n 10% van de patiënten met een herseninfarct in aanmerking komt voor deze behandeling. De trombolyse is echter niet zonder risico’s en moet binnen de drie uur na het ontstaan van de symptomen worden toegepast om enig effect te kunnen hebben. De indicatiestelling gebeurt enkel d.m.v. een CT- of MRI-scan. Daarom zijn er gespecialiseerde centra nodig waar deze therapie 24u / 24u en 7 / 7 beschikbaar en toepasbaar is. Het is in dit kader van primordiaal belang dat het herseninfarct tijdig onderkend wordt en met bekwame spoed naar een daartoe uitgerust centrum wordt getransporteerd: men moet aan deze patiënten een hoge(re) urgentiegraad geven aangezien het tijdsvenster waarin een behandeling zin kan hebben eerder beperkt is. Er is wat dat betreft dus duidelijk nood aan een mentaliteitswijziging t.a.v. de ‘CVA-patient’ Uit het onderzoek blijkt dat onder de jongeren snel de boodschap rondgaat waar men terecht kan met zijn vraag om een contraceptief middel. Dit kwam duidelijk naar voor uit de Uit het onderzoek blijkt dat onder de jongeren snel de boodschap rondgaat waar men terecht kan met zijn vraag om een contraceptief middel. Dit kwam duidelijk naar voor uit de antwoorden van de jongeren tijdens de bevraging. In veel van de gevallen waren de verpleegkundigen meer in de war na een confrontatie met jongere die om de “Morning After Pil” kwam vragen dan dat de jongere in kwestie problemen had met de vraag ernaar. Men besluit dat, ondanks de vooropgestelde wens om door educatie en begeleidende werking de adolsecenten met geslachtsgemeenschap te doen wachten tot ze ‘oud genoeg’ waren, dit vaak een niet realistische hoop was.

Female catheterisation: what nurses need to know! Andrea L. Devine, ENP A&E Accident and Emergency Nursing (2003) 11,91-95 Blaascathetherisatie is een dagelijkse handeling in hospitaalSpoedgevallen 2003 - JG 22 - Nr. 2

53

ZW-Advertentie A4 3M

De Vraagbaak D.Lauwaert, HVP SPGD AZ VUB R. Beckers, Urgentiearts SPGD AZ VUB

Vraagstelling: Vraag 1: Een 50-jarige man, met een gastro-intestinale bloeding, heeft zopas zijn eerste zakje bloed toegediend gekregen. Nu begint de patient plots rillingen te vertonen, heeft hoofdpijn en braakneigingen en klaagt over lage rugpijn. De patient heeft een rode kleur gekregen, zijn hartritme is 120/min en is in sinustachycardie. De bloeddruk bedraagt 92/60 mm Hg, het respiratoir ritme 34/min en de lichaamstemperatuur bedraagt 39.4 °C. Alle van de volgende interventies zullen nuttig zijn, behalve: A: de IV vochttoediening zal vertraagd worden tot een snelheid KVO (keep vein open) B: IV epinephrine C: IV mannitol D: IV natriumbicarbonaat

Vraag 2: Een patient met pancreatitis zal een stijging hebben van welke van de volgende labowaarden: A: hemoglobine en hematocriet B: kalium C: witte bloedcellen D: calcium


Vraag 3: Welke van de volgende medicatie (neuromusculaire blokkers) werkt het snelst en heeft de kortste werkduur? A: Suxamethonium (Myoplegine) B: Pancuronium (Pavulon) C: Atracurium (Tracrium) D: Vecuronium (Norcuron)

Vraag 4: De MUG-ploeg wordt geroepen bij een 2-jarig jongetje thuis. Het kind is bleek, is kortademig en hypotensief en heeft een hartritme van 230/min. De arts besluit een cardioversie uit te voeren. Met welke aantal J zal er gestart worden bij de cardioversie van een kind van 2 jaar oud? A: 0,25 tot 0,5 J/kg B: 0,75 tot 0,5 J/kg C: 3,0 tot 4,0 J/kg D: 1,0 tot 2,0 J/kg

Vraag 5: Hieronder vindt U een ritme van: A: “dying heart” B: pacemakerritme C: polymorphe ventriculaire tachycardie (torsade de pointes) D: flutter

55

Antwoorden:

Antwoord 3: A

Antwoord 1: A

Succinylcholine werkt na 1 seconde en heeft een werkduur van 4 tot 10 minuten. Pancuronium werkt na 30 seconden en werkt van 35 tot 65 minuten. Atracurium werkt na 2 à 3 minuten en heeft een werkduur van 20 tot 45 minuten. Tenslotte Vecuronium begint te werken na 1 tot 3 minuten en heeft een werkduur van 15 tot 40 minuten.

De patient vertoont een bloedtransfusiereactie die voorkomt bij 1 op de 3000 tot 10000 transfusies. De reactie komt voor wanneer de patient bloed krijgt dat niet compatibel is met zijn bloed waardoor antilichamen gevormd worden in het serum van de patient die reageren met de antigenen van het donorbloed. De transfusie zal onmiddellijk gestopt worden en prioriteit zal gegeven worden aan de behandeling van de hypotensie en het vermijden van tubulaire necrose. Tubulaire necrose kan het gevolg zijn van het voorkomen van hemoglobine in de tubuli of door renale vasoconstrictie als antwoord op de toxische gevolgen van de hemolyse. De patient zal zuurstof nodig hebben en er zullen IV perfusies snel toegediend worden om de hypotensie te bestrijden en de diurese te vergroten. Epinephrine zal toegediend worden om de shock-status te behandelen, mannitol (een osmotisch diureticum) om de schade ter hoogte van de nieren te beperken en natriumbicarbonaat om de urine te alkaliniseren.

Antwoord 4: A Een paroxysmale supraventriculaire tachycardie is de meest voorkomende tachyaritmie bij kinderen. Hartritmes variëren gewoonlijk tussen 160 en 240/min, mar ze kunnen oplopen tot 300/min. Ten gevolge van de tachycardie kan er een daling van de cardiac output ontstaan als gevolg van een verkorte diastolische vullingstijd. Een synchrone cardioversie is gewoonlijk geïndiceerd wanneer het kind onstabiel is. Initieel wordt er gestart met 0,25 tot 0,5 J/kg en wordt dit verdubbeld indien niet succesvol.

Antwoord 5: C

Antwoord 2: C Het aantal witte bloedcellen zal stijgen bij een patient met pancreatitis door de stress, de infectie en de dehydratatie. Alle andere vermelde labowaarden zullen gedaald zijn: Hb en Hct ten gevolge van bloedverlies, K tengevolge van het braken en calcium aangezien dit gebonden wordt aan vetzuren bij de weefselnecrose en ook omdat het parathyroid hormoon wordt geïnactiveerd.

56


WebSite Johan P.A. Beullens - VPK A.Z. St. Maarten - campus Mechelen

http://www.who.int De website bij uitstek om up-to-date te blijven wat betreft epidemiëen, wereldwijde medische alarmmedlingen op de voet te volgen, ... Tevens is er een uitgebreidde zoekmogelijkheid in de site ingewerkt, die je met weinig moeite op weg zet naar een berg informatie over een gezocht medisch topic. Actueel is dit dé site bij uitstek om alle gebeurtenissen en evoluties omtrent SARS nauw op te volgen. Een site om zeker bij je favorieten onder te brengen als je graag op de hoogte blijft van wereldwijde medisch nieuws met betrekking tot de wereld gezondheid...

http://www.cidrap.umn.edu/ Een Amerikaanse wetenschappelijk georiënteerde site die zich als hoofddoel stelt de verspreiding van ziekten en het overlijden eraan in te dijken. Dit door het verspreiden van duidelijke, wetenschappelijke informatie, het deelnemen en ondersteunen van wetenschappelijk onderzoek en het toegankelijk maken van informatie voor het publiek... De site is zeer overzichtelijk opgebouwd en heeft een eenvoudige bediening. Zonder meer een site om te bezoeken!

http://www.paho.org/English/HCP/HCT/EER/ sars.htm De Pan American Health Organisation is een instituut dat zich reeds sinds 100 jaar tot doel stelt de publieke gezondheidszorg en levensomstandigheden op het Amerikaans continent op peil te brengen. De organisatie is zelfs aangesteld als regionaal bureau van de WGO. Onder andere middels hun enorm uitgebouwde website, die een ware schatkamer is op vlak van medische en paramedische informatie kunnen zij dit doel realiseren... Op deze site is het opvolgen van het verloop van een epidemie géén probleem, alles wordt je op een ‘schoteltje aangeboden’... Spoedgevallen 2003 - JG 22 - Nr. 2

57

http://www.dentalemergencies.com/ Is het je al niet overkomen dat je met een “acuut tandprobleem” wordt geconfronteerd en dat het je maar niet lukt om een tandarts te pakken te krijgen? Wil je ook wel eens weten of je die patiënt tijdelijk zou kunnen verderhelpen? Wat moet, kan én/of mag je nu juist doen met die uitgevallen, of afgebroken tand? Als je even de tijd neemt om deze site te bekijken, dan krijg je hierover meer info, al is het wel ietwat summier...

http://www.dentalreference.com/html/emergency_faq.html Om het bovenstaand verhaal verder te zetten.. Op deze site kan je echt alles terugvinden over tandtoestanden bij kinderen, adolescenten, volwassenen en bejaarden, al dan niet spoed-gebonden... Een nuttige site die toch wel wat nuttige info aanbiedt, al is het wel weer op z’n Amerikaans...

De links zijn aanklikbaar via onze website...

http://www.vvvs.be Laatst nog een goede website bezocht? Een online tijdschrift gevonden dat de moeite waard is of misschien zelfs een presentatie of online tutorial ? Wens je deze informatie te delen met collega’s hulpverleners? Stuur dan even een mailtje met de betreffende site of de URL en eventueel een korte bespreking of appreciatie naar volgend adres: [email protected] Je kan natuurlijk ook gewoon een briefje sturen aan: VVVS - Website P/a Kleine Nieuwedijk 152 B-2800 MECHELEN 58


AGENDA 2003 Urgences 2003 Société Francophone de Médecine d’Urgence Datum Locatie

Info

: 16 tot 18 april 2003 : Palais des Congrès Porte Maillot 2, place de la Porte Maillot 75017 Paris Frankrijk : MCO Congres 27, rue du four à chaux 13007 Marseille Frankrijk @ : [email protected]

Posthogeschoolvorming voor verpleegkundigen Werkzaam op Intensieve Zorg en Spoedgevallenzorg Datum : 6 mei 2003 Locatie : Gaselwest auditorium Gaselwest Electrabel President Kennedypark 12 8500 Kortrijk Namiddag: KATHO campus Dep. Verpleeg- en Vroedkunde Doorniksesteenweg 145 8500 Kortrijk Info : KATHO Departement HIVV Doorniksesrteenweg 145 B-8500 Kortrijk. Tel. : 056/26.41.10 Fax: : 056/20.46.89 @ : [email protected] Kost : € 31,-

Ramp en Bestrijding Vakbeurs Datum Locatie Info

: 7 tot 10 mei 2003 : Autotron Graafsebaan 133 Rosmalen - Nederland : http://www.rampenbestrijding.com


Nationaal Forum Crisisbeheersing en Rampenbestrijding Datum : 7 tot 8 mei 2003 Locatie : Autotron Graafsebaan 133 Rosmalen Nederland Info : NFCR Postbus 93109 2509 AC DEN HAAG Tel. : 00-31-70/441 57 41 Fax : 00-31-70/441 57 90 @ : [email protected] http://www.elseviercongressen.nl

Colloque de médecine d’urgence BE.S.E.DI.M, Croix-Rouge, A.F.I.U., F.R.C.S.P.B. , Service des Urgences C.H.A. Datum : 9 en 10 mei 2003 Locatie : Centre Culturel de Libramont Info : BESEDIM Colloque de médecine d’urgence Rue des Dominicains 1A B-6800 Libramont Sectrétariat : Mme. N. Bellevaux Tel. : 0496/07 58 18 @ : [email protected]

Enkelpathologie Datum : 17 mei 2003 Locatie : ASZ Campus Aalst Merestraat 80 B-9300 Aalst Info : Callus T.a.v. Dhr. Peter Roels Langehaagstraat 3 B-9308 Gijsegem Tel: 053/76.49.47 Fax: 053/76.49.18 @ : [email protected] Kost : leden Callus gratis niet-leden € 10,00

59

Venticare 2003 Hét congres voor de acute zorg Datum : 22 én 23 mei 2003 Locatie : Jaarbeurs Congres- en Vergadercentrum Utrecht Beatrixgebouw Info : Venticare Postbus 13141 NL- 3507 LC Utrecht Nederland Tel : 00-31-30/271 71 12 Fax : 00-31-30/271 22 93 @ : [email protected] http://www.venticare.nl

AMBEX 2003 Datum : 27 t.e.m. 29 juni 2003 Locatie : Harrogate - United Kingdom Info : http://www.ambex.co.uk

12de Symposium V.V.V.S. Het leven zoals het is... op spoedgevallen. Datum : 14 en 15 oktober 2003 Locatie : Club Floreal Koning Albertlaan 59 B-8370 Blankenbergen Info : volgt

60


SPOEDGEVALLEN INHOUD. Redactie Spoedgevallen. V.V.V.S. Bestuur

Recommend Documents