werken in de
special
2013-2014
Koester je talent en blijf gepassioneerd Jannie Alting Siberg-Kuipers (HR-directeur KPMG Meijburg & Co)
Chris Dijkstra, partner & fiscalist bij Visser & Visser AccountantsBelasting adviseurs
Het aannemen van fiscalisten is nu te veel een gok Allard Lubbers en Koos Boer (hoogleraren Belastingrecht Universiteit Leiden en eigenaren Lubbers & Boer BV)
Arnaud Booij, fiscaal advocaat bij Spigt Litigators
inhoud
3 4
7
Tweede onderzoek Werken in de fiscaliteit Interview met Allard Lubbers en Koos Boer ‘We lichten de schedel van de fiscalist’
Onderzoeksuitkomsten Werken in de fiscaliteit 2013
16 Interview met
Jannie Alting Siberg ‘Blijf altijd jezelf’
18 Column
Hans van der Spek ´Weinig zorgen over de baan, des te meer over het salaris’
Verantwoording: In september en oktober voerde Berenschot samen met SDU Fiscaal voor de tweede maal een onafhankelijk arbeidsmarktonderzoek onder fiscalisten uit. De onderzoeksresultaten geven een beeld van actuele ontwikkelingen in arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden, en bieden fiscalisten een referentiekader. Daarnaast wordt inzichtelijk hoe fiscalisten zich op hun arbeidsmarkt oriënteren. Er namen 350 fiscalisten deel, afkomstig uit verschillende sectoren. Respondenten konden op vrijwillig basis online deelnemen aan het onderzoek.
Tweede onderzoek Werken in de fiscaliteit Vorig jaar sloegen Berenschot en Sdu Uitgevers (onder meer NDFR, NTFR en Belastingzaken) de handen ineen voor het allereerste onderzoek ‘Werken in de Fiscaliteit’. De resultaten van dit nationale en onafhankelijke onderzoek werden op een aantrekkelijke manier in een special gebracht. Dit themamagazine is in de markt bijzonder goed ontvangen. Gesterkt door het succes is het onderzoek dit jaar herhaald. Deelnemers zijn in Nederland werkzame fiscalisten die op persoonlijke titel deelnamen. Het onderzoek vond online plaats in september en oktober 2013. Deze special geeft u een beeld van vele, uiteenlopende aspecten van het werk in de fiscaliteit. Van de primaire en secundaire beloning tot de zorgen van fiscalisten. Van employability tot het gebruik van social media en de positie op de arbeidsmarkt. Een nadere inkleuring van de onderzoeksuitkomsten vindt plaats door interviews met in de praktijk werkzame fiscalisten. In dit magazine leest u verder een interview met de hoogleraren belastingrecht Koos Boer en Allard Lubbers over assessment van fiscalisten. Ook interviewden wij HR-directeur Jannie Alting Siberg-Kuipers van KPMG Meijburg & Co. De resultaten geven een beeld van de stand van zaken en ontwikkelingen in werkend fiscaal Nederland. De uitkomsten bieden professionals een referentiekader en kunnen salarisonderhandelingen ondersteunen. Wij hopen dat ook ú uw voordeel met dit onderzoek kunt doen. Berenschot en Sdu Uitgevers danken een ieder die aan het onderzoek deelnam.
Hans van der Spek (Berenschot) en Philip van Borselen (Sdu Uitgevers)
werken in de
2013-2014
3
interview
Het is nu een gok of je een goede fiscalist aan de haakt hebt. De selectie en beoordeling van het human capital moet beter omdat de klant steeds meer toe gevoegde waarde van zijn adviseur verwacht.
S Allard Lubbers En Koos Boer (hoogleraren Belastingrecht universiteit leiden en eigenaren Lubbers & Boer bv)
‘We lichten de schedel van de fiscalist’ 4
werken in de
2013-2014
inds jaar en dag gebeurt het aannemen van fiscalisten op basis van een paar korte gesprekken, cijferlijsten die - als je geluk hebt - niet ouder zijn dan vijf jaar en vaak afkomstig zijn van universiteiten die je zelf niet goed kent.’ Hoorbare verbazing spreekt uit de woorden van Allard Lubbers, hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit Leiden. Die verbazing ligt aan de basis van een bureau voor assessments voor fiscalisten dat hij kort geleden startte met collega-hoogleraar Koos Boer. Het aannemen van fiscalisten is te veel een gok, vinden zij. In een paar gesprekken kun je wel vaststellen of de kandidaat overtuigend overkomt en al dan niet gemakkelijk praat, maar meestal is het nauwelijks mogelijk te bepalen of hij of zij over de juiste vaktechnische kennis, vaardigheden en eigenschappen beschikt om goed te kunnen functioneren. Ook bij vaktechnische gesprekken voor promotie kunnen vraagtekens worden geplaatst. ‘Daarbij wordt je doorgezaagd over een onderwerp dat meestal de hobby is van één van de beoordelaars, terwijl degene die wordt beoordeeld veel meer in huis heeft en dus niet in de volle breedte tot z’n recht komt’, aldus Boer. In de belastingadvieswereld is bijna al het kapitaal human capital, en dat is ook nog eens heel kostbaar kapitaal. Als baas mag je dan een aardige indruk hebben van de inzet van een medewerker, maar een objectief beeld van de kwaliteit van het werk is er onvoldoende. Om dat beeld van de vaktechnische kant van de fiscalist te krijgen, ontwikkelden de beide ondernemende hoogleraren een model waarin zeven competenties centraal staan: vaktechnische kennis, vaktechnische vaardigheden, kritisch vermogen, accuratesse, flexibiliteit, efficiency en ethische houding. Het zijn als het ware de ankers van het vak van fiscalist.
Niet meer van deze tijd De competenties van Lubbers en Boer zijn concreet gemaakt aan de hand van gedragsindicatoren. ‘Accuratesse’ blijkt bijvoorbeeld uit een correct gebruik van de Nederlandse taal en van vaktechnische termen. Het kunnen doorgronden van nieuwe regelgeving is een indicator van ‘kritisch vermogen’. Een ‘ethische houding’ blijkt niet alleen uit het in de praktijk brengen van de tuchtregels, maar ook uit het afwegen van de belangen van betrokkenen bij een ethisch dilemma.
Het aannemen van fiscalisten is nu te veel een gok Een test neemt een gehele dag in beslag en is volgens hoogleraar Lubbers ‘zo praktisch dat het net een gewone werkdag lijkt’. Een assessment moet niet alleen leuk zijn om te ondergaan, maar moet in de eerste plaats een kans zijn om te laten zien wat je als fiscalist in je mars hebt. Vervolgens kan de werkgever de medewerker maatwerk leveren bij zijn verdere ontwikkeling. ‘Het is niet meer van deze tijd dat je iedereen dezelfde cursus laat volgen. Dat lijkt efficiënt, maar het is juist een hoogst inefficiënte manier om het menselijk kapitaal te ontwikkelen’, aldus Boer.
Echte meerwaarde De zeven competenties van de fiscalist zijn in de tijd bezien redelijk stabiel. Wel kunnen de accenten verschillen: van een belastingadviseur worden andere vaardigheden verwacht dan van een belastingrechter. Daarnaast kan een kerncompetentie in een bepaalde tijd belangrijker worden. Treffende voorbeelden zijn de competenties ‘kritische houding’ en ‘efficiëntie’. De fiscale regelgeving neemt voortdurend toe, niet alleen qua hoeveelheid, maar ook qua complexiteit. ‘Om je klant het beste advies op basis van actuele informatie te geven, worden daardoor veel hogere eisen aan je kritisch vermogen gesteld’, aldus Lubbers. Hij verwacht daarnaast dat de kerncompetentie ‘efficiënt werken’ aan belang zal winnen. De klant wil waar voor zijn geld. Veel van het fiscale advieswerk wordt geautomatiseerd en gestandaardiseerd, waarbij ook een rol voor de juridische uitgevers is weggelegd, zo verwacht de hoogleraar uit Leiden. ‘Het leveren van echte meerwaarde is essentieel. Dat veronderstelt wel dat je als fiscalist precies weet wat je sterke en zwakke kanten zijn, zodat je je gericht verder kunt ontwikkelen. Daar kunnen we bij helpen door zo af en toe eens de schedel te lichten’. £
werken in de
2013-2014
5
onderzoeksresultaten
Werken in de fiscaliteit 2013
analyse onderzoeksuitkomsten
De Belastingdienst wil dat mensen snel weten waar ze aan toe zijn.
Uit dit tweede onderzoek onder fiscalisten in Nederland blijkt dat fiscalisten zich weinig tot geen zorgen maken over het behoud voor hun baan hoewel de recessie hen wel zorgen baart. Verder speelt de werksfeer een belanrijke rol om te bepalen of men tevreden naar het werk gaat. Herkent u zichzelf nog?
C
Dat kan niet zonder fiscalisten die zelfstandig denken en werken.
mensen die hun vak verstaan én knopen durven doorhakken. Voor zulke fiscalisten is er mooi en belangrijk werk te doen bij de Belastingdienst. Meer weten? Kijk op werken.belastingdienst.nl
Nederland kan niet zonder de Belastingdienst kan niet zonder jou.
De Nederlandse fiscalist is gemiddeld 42 jaar en in drie van de vier gevallen een man. Maar het aantal vrouwelijke fiscalisten neemt toe (zie hierna). De fiscalist is honkvast. Hij werkt gemiddeld 16 jaar in de sector, 11 jaar bij de huidige organisatie en gemiddeld 8 jaar in de huidige functie. Bij de vrouwelijke fiscalisten liggen al deze gemiddelden lager. De fiscalist is hoog opgeleid: 66% volgde wetenschappelijk onderwijs, 22% een HBO-opleiding en 7% volbracht ook nog een postdoctorale opleiding.
Blijft ‘big’ ook ‘beautiful’?
Bron grafieken en tabellen: Onderzoek Werken in de fiscaliteit, Berenschot en Sdu Uitgevers, 2013.
De wereld verandert snel. Ook de fiscale wereld. Elke nieuwe ontwikkeling heeft gevolgen. De fiscalisten die bij ons werken moeten fiscale vraagstukken snel en adequaat kunnen oplossen. Dat vraagt om
ontouren van de fiscalist anno 2013
Accountants- en belastingadvieskantoren zijn voor fiscalisten de grootste werkgevers: één op de twee Nederlandse fiscalisten verdient er zijn brood. 15% van alle fiscalisten vinden we bij de belastingadvieskantoren en een zelfde percentage bij overheidsorganisaties. Deze drie soorten organisaties zijn samen dus goed voor 80% van alle fiscale werkgelegenheid. 34% van de fiscalisten werkt bij een organisatie die op internationale schaal opereert. 66% werkt dus nationaal, waarvan de helft zegt vooral regionaal te zijn georiënteerd.
Waar werken Nederlandse fiscalisten? Werkgevers
(%)
Accountants- en belastingadvieskantoor
47
Belastingadvieskantoor
15
Overheidsorganisatie
15
Advocatenkantoor
5
Beursgenoteerde organisatie binnen het bedrijfsleven
4
Beursgenoteerde organisatie binnen de financiële dienstverlening
1
Niet-beursgenoteerde organisatie binnen het bedrijfsleven
6
Niet-beursgenoteerde organisatie binnen de financiële dienstverlening
4
Anders
5
5
1 op de
van de fiscalisten wil wel bij de Belastingdienst werken
De meeste fiscalisten werken in kleine organisaties. Terwijl 24% emplooi vindt bij een organisatie met minder dan 10 medewerkers, werkt 15% bij een organisatie met meer dan 10.000 medewerkers. De helft van alle fiscalisten in Nederland is in dienst van een organisatie met minder dan 100 mensen. Fiscaal advocaat Arnaud Booij van Spigt Litigators denkt dat de noodzaak om in een grotere organisatie te werken door de voortschrijdende digitalisering kleiner wordt. Hij verwacht de opkomst van kleinere kantoren, die een vaste kern van partners hebben en samen verantwoordelijk zijn voor het merk. Om die kern zit een flexibele schil van zelfstandig werkende fiscalisten, die samenwerken met het kantoor. Niet alleen maakt de digitalisering dat mogelijk, maar het zou volgens Booij ook tegemoet komen aan de behoefte van de moderne fiscale professional.
Belastingdienst opnieuw populairste werkgever, populariteit Big Four licht tanende Opnieuw is de Belastingdienst de meest populaire werkgever: voor een op de vijf fiscalisten (20,3%) is het de eerste keuze. Onder fiscalisten is de populariteit van de Belastingdienst als werkgever zelfs licht toegenomen: in het eerste onderzoek Werken in de Fiscaliteit vorig jaar was de Belastingdienst voor 18,4% van de fiscalisten de populairste werkgever. Op de tweede plaats vinden we de rechterlijke macht, die net zoals de Belastingdienst won aan aantrekkelijkheid: is de rechterlijke macht in à
www.werkenvoornederland.nl werken in de
2013-2014
7
onderzoeksresultaten
Voor het eerst zijn er nu afgestudeerde fiscalisten die niet direct een vaste baan hebben Arnaud Booij, fiscaal advocaat bij Spigt Litigators
Gemiddeld lichte stijging salaris De Nederlandse fiscalist ging er de afgelopen tijd (2013, 2012) gemiddeld in salaris 1,3% op vooruit. 43% van de respondenten maakt melding van een stijging van het salaris, 6% geeft aan in salaris achteruit gegaan te zijn en 51% geeft aan gelijk te zijn gebleven. Waar de salarissen stegen, was dat vooral het geval in het bedrijfsleven (bedrijfsfiscalisten). Van salarisdaling was alleen sprake bij overheidsorganisaties en de belastingadvieskantoren. De gemiddelde daling was met 5% groter dan de gemiddelde stijging van 3,3%. 24% van de fiscalisten zegt dat de arbeidsvoorwaarden het afgelopen jaar zijn verslechterd. 7% vindt ze juist verbeterd, terwijl 69% aangeeft dat ze gelijk zijn gebleven. 45 van de 100 fiscalisten vinden hun salaris marktconform, 48 van de 100 vinden het minder dan marktconform. Voor 2014 verwacht 36% van de respondenten een salarisstijging, 3% een daling en 61% denkt dat het salaris ongewijzigd blijft. Gemiddeld denkt men er in 2014 1,3% in salaris op vooruit te gaan.
Bonus: € 12.800. Winstuitkering: € 10.300
Top 10 meest populaire werkgevers Welke organisatie is uw eerste keus?
8
werken in de
%
1
Belastingdienst
2
Rechterlijke macht
9,5%
3
BDO Belastingadviseurs
5,8%
4
Onderwijs: wetenschappelijk
4,7%
5
KPMG Meijburg & Co
3,7%
5
Loyens & Loeff
3,7%
6
Ernst & Young
3,4%
6
Baker Tilly Berk
3,4%
6
PwC
3,4%
7
Mazars
3,1%
7
Deloitte
3,1%
8
Accon AVM Adviseurs & Accountants
2,7%
9
Flynth
2,4%
9
Taxperience N.V.
2,4%
10
Meeuwsen Ten Hoopen
2,0%
10
Clifford Chance LLP
2,0%
2013-2014
20,3%
2013 voor 9,5% van de fiscalisten de eerste keuze, in 2012 was dat 8,5%. Op de derde plaats treffen we BDO Belastingadviseurs aan: vorig jaar was deze organisatie eerste keuze voor 7,9% van de respondenten, dit jaar is dat 5,8%. De top drie is daarmee onveranderd. De Big Four - Ernst&Young, PwC, Deloitte en KPMG Meijburg & Co - staan weliswaar allemaal in de top tien, maar vergeleken met 2012 zijn ze alle vier voor een kleiner percentage van de fiscalisten eerste keuze. De verklaringen voor de nummer 1 positie van de Belastingdienst zijn divers. De laagconjunctuur blijkt hardnekkig en wellicht zoeken fiscalisten de veiligheid onder de vleugels van Vadertje Staat. Een andere mogelijke verklaring is dat het voor je werk in de fiscale advieswereld op z’n minst voordelig is als je de Belastingdienst van binnen kent. Een mogelijke rol speelt ook dat de Belastingdienst momenteel niet alleen op grote schaal mensen werft, maar met haar traject ‘Het Nieuwe Leren’ en het Employability Center een duidelijke visie heeft op persoonlijke ontwikkeling.
6
%
Eén op de drie fiscalisten krijgt een bonus. Het gemiddelde bonusbedrag was het afgelopen jaar € 12.800. In de helft van alle gevallen is de bonus afhankelijk van de individuele prestaties. In een op de tien gevallen zijn de collectieve prestaties maatgevend. In alle overige gevallen is het een combinatie van beide. In het fiscale vak wordt daarnaast gewerkt met collectieve winstuitkeringen. In een op de tien organisaties worden ze uitgekeerd en gemiddeld ontving men vorig jaar een uitkering van € 10.300.
Salaris inleveren en demotie: zelfs bij fiscalisten Ook in de fiscaliteit werkt de laagconjunctuur, weliswaar met een flinke vertraging, door in de arbeidsvoorwaarden. Demotie (in tegenstelling tot promotie) wordt bij 12% van de aan het onderzoek deelnemende organisaties toegepast en bij 8% onderzocht. Dat is lager dan gemiddeld in Nederland: in 28% van de organisaties wordt het toegepast en bij 15% onderzocht (HR Trendonderzoek, 2013). Kosten besparen kan niet alleen door fiscalisten eenvoudiger, lager betaald werk te laten doen, maar ook door hen salaris te laten inleveren. 6% van de respondenten zegt dat hen is gevraagd salaris in te leveren. Bij Visser&Visser Accoun-
van de respondenten is er in salaris op achteruit gegaan
tants Belastingadviseurs werd de fiscalisten weliswaar niet gevraagd salaris in te leveren, maar werd vorig jaar en dit jaar voor het gehele kantoor wel ‘de nullijn aangehouden’, aldus partner en fiscalist Chris Dijkstra. Met ingang van volgend jaar is de beloning bij zijn kantoor meer afhankelijk gemaakt van talent en prestaties. Ook bij het Amsterdamse Spigt Litigators wordt prestatiebeloning belangrijker. En dan specifiek voor de ervaren medewerkers. Het kantoor is gespecialiseerd in corporate litigation, ondernemingsgeschillen waarbij procesvoering (‘litigation’) komt kijken. Fiscaal advocaat en partner Arnaud Booij van Spigt Litigators vertelt dat onder invloed van de hardnekkige laagconjunctuur de beginsalarissen nu lager liggen en de secundaire arbeidsvoorwaarden zijn versoberd.
Bedrijfsfiscalist verdient het meest Uit Werken in de Fiscaliteit 2013 blijkt dat de bedrijfsfiscalist met € 85.900 het hoogste bruto totaalsalaris heeft. gevolgd door de senior belastingadviseur met € 75.000. In de salaristabel staan de functies waarvoor voldoende waarnemingen waren om over te kunnen rapporteren. Opvallend is ook dit jaar weer de grote spreiding in de salarishoogte van de verschillende functies. Vooral bij de bedrijfsfiscalist is die spreiding zeer aanzienlijk. Uit de tabel blijkt dat voor alle functies in het afgelopen jaar sprake is van een salarisstijging. De bedrijfsfiscalist ging er met een salarisverhoging van 5,6% het meest op vooruit. Voor 2014 wordt voor alle hier genoemde functies een salarisstijging verwacht. Daar er weinig partners aan het onderzoek hebben deelgenomen is het niet mogelijk om een getrouw beeld te geven van hun salarissen. Die gegevens zijn daarom niet in de tabel verwerkt. à
Salaris per functie vast jaarsalaris
totaal jaarsalaris
salarisstijging in %
kenmerken
functienaam
marktconform
spreiding
marktconform
spreiding
afgelopen jaar
komend jaar
leeftijd
Senior belastingadviseur
€ 72.600
€ 61.800 - € 91.400
€ 75.000
€ 62.700 - € 94.700
2,0
3,7
44
Belastingsadviseur
€ 62.100
€ 45.200 - € 77.300
€ 62.100
€ 45.200 - € 78.800
4,0
3,8
Junior Belastingadviseur
€ 51.400
€ 40.800 - € 63.500
€ 52.900
€ 40.900 - € 64.200
4,2
4,3
Bedrijfsfiscalist
€ 79.200
€ 55.300 - € 93.900
€ 85.900
€ 57.800 - € 102.900
5,6
4,1
jaren bij wg
functie jaren
sector jaren
11
8
19
41
9
7
15
39
7
6
12
42
11
8
15
werken in de
2013-2014
9
onderzoeksresultaten
Fiscalist, eerst even dit. Krijgen je talenten wel alle ruimte? Gedreven, ondernemende cultuur
Klaar voor een kennismaking? V&V Academy Top 30 kantoor Ook internationaal actief
Eigen taxmeeting
Zeven van de tien Nederlandse fiscalisten gebruiken social media zakelijk. Opvallend hoog is het gebruik onder fiscaal-juristen: 92% van hen zegt deze nieuwe media te benutten voor het werk. Onder de social media gebruikende fiscalisten is de populariteit van LinkedIn verder toegenomen: 98% geeft aan dit instrument te gebruiken. Ook Facebook wordt in 2013 iets meer gebruikt dan in 2012. Daarentegen twitteren minder fiscalisten: 24% nu tegen 31% vorig jaar. Hoe ouder de fiscalist, des te minder social media worden gebruikt: van de fiscalisten ouder dan 40 gebruikt een op de drie geen social media.
Positie pre-pensionado’s op arbeidsmarkt verslechterd ‘Voor het eerst zijn er nu afgestudeerde fiscalisten die niet direct een vaste baan hebben. Daarom gaan ze laagbetaalde stages lopen of ze pakken een baan onder hun niveau’, stelt fiscaal advocaat Arnaud Booij van Spigt Litigators vast. Zo doen ze ervaring op en dat is juist in de huidige arbeidsmarkt essentieel weet ook fiscaal adviseur Chris Dijkstra van Visser&Visser Accountants Belastingadviseurs: ‘We zoeken nog steeds mensen, maar dan wel mensen die én een stevige ervaring hebben én over uitstekende communicatieve vaardigheden beschikken. Dat laatste is essentieel, want de toekomst is aan de ondernemende fiscalist die achter zijn bureau vandaan komt’. Het is echter niet de aanstormende nieuwe generatie fiscalisten voor wie de positie op de arbeidsmarkt is verslechterd. Uit dit tweede onderzoek Werken in de Fiscaliteit blijkt klip en klaar dat met name de oudere fiscalisten zich zorgen maken, en dan vooral die in de leeftijdscategorie 50-59: 37% van deze ‘pre-pensionado’s’ geeft aan dat de positie op de arbeidsmarkt is verslechterd, tegen 19% gemiddeld van alle respondenten (en 7% van de fiscalisten jonger dan 30). Vergeleken met vorig jaar vindt een kleiner percentage dat de positie op de arbeidsmarkt is verbeterd (15%) en juist een iets hoger percentage van de fiscalisten betitelt die positie als ‘ongewijzigd’(66%).
Langer doorwerken?
Academisch niveau Ruimte voor eigen initiatief
Een stap verder
Solliciteren? www.werkenbijvisserenvisser.nl
98 %
Social media: fiscalisten twitteren minder, maar zijn meer op LinkedIn en Facebook te vinden
Ook fiscalisten zullen langer door moeten werken. Uiteraard moet dat wel kunnen. Daarom vroegen we hen wat de verwachting is over de eigen inzetbaarheid met het oog op langer doorwerken. 33% gaf aan daar positief tegenover te staan, 11% is er negatief over en 56% staat er neutraal tegenover. Opvallend is dat vrouwelijke fiscalisten beduidend positiever zijn over de inzetbaarheid op de langere termijn. Zijn ze fitter? Of gaan ze (meer) werken als de kinderen het huis uit zijn?
van van de fiscalisten maakt gebruik van LinkedIn
De onstuitbare opmars van de fiscale vakvrouw Was het fiscale beroep lange tijd een mannelijk bastion, dat is nu rap aan het veranderen. Inmiddels is 24% van de fiscalisten vrouw. In steeds meer organisaties ligt dat percentage al hoger. HR-directeur Jannie Alting Siberg-Kuipers van KPMG Meijburg & Co vertelt dat bij haar organisatie al een op de drie fiscalisten vrouw is. Op partnerniveau ligt dat echter veel lager. Niet alleen bij KPMG Meijburg & Co, maar gemiddeld in Nederland, zoals blijkt uit het staatje: op partnerniveau zijn 2,5 maal zoveel mannen als vrouwen te vinden. Werken, prima, maar een goede work-life-balance staat voor de vrouwelijke fiscalist klaarblijkelijk voorop.
Percentage mannen en vrouwen op de diverse functieniveaus functieniveau starter
man
vrouw
3,9
13,4
26,4
31,7
senior niveau
49,6
46,3
partner
20,1
8,5
midden niveau
De gemiddelde leeftijd van de fiscale vakvrouw ligt met 39,1 jaar iets onder die van de mannelijke collega (42,4 jaar). Kijken we naar de aard van het werk, dan doen de meeste vrouwelijke fiscalisten advieswerk. Vrouwelijke fiscalisten zitten meer dan gemiddeld bij advocatenkantoren, het niet-beursgenoteerde bedrijfsleven en de niet-beurs genoteerde financiële sector. In de fiscale opleidingen is de verhouding man vrouw inmiddels fiftyfifty. Meer vrouwen dan vroeger stromen het vak in. Dat is goed te zien in bovenstaand overzicht. Op het functieniveau ‘starter’ vinden we procentueel aanzienlijk meer vrouwen dan mannen. Op seniorniveau en partnerniveau liggen de kaarten vooralsnog anders. à
werken in de
2013-2014
11
onderzoeksresultaten
Meest gebruikte aangiftesoftware (%)
Unit4 22% Overige
Kluwer 4%
Elsevier 21%
Sdu 13%
Afas 15%
De aangiftesoftware van Unit4 en Elsevier is met respectievelijk 22% en 21% bij gebruikers het meest populair. In de categorie Overige wordt in 6% van de gevallen meerdere pakketten gebruikt. 19% weet het niet, gebruikt eigen software of gebruikt een ander pakket.
Verreweg het meest gebruikte portaalsysteem is dat van AFAS, zo blijkt uit het onderzoek Werken in de Fiscaliteit 2013. In 51% van de gevallen weet men niet of gebruik wordt gemaakt van een portaal, gebruikt men een eigen portaal of een minder bekend portaal.
Exact Online 9%
Creaim Digitale Services 8% Pink Web Client Online 8%
Fiscalisten maken zich in 2013 vooral veel zorgen over, in volgorde van belangrijkheid: het voortduren van de recessie, de bezuinigingen op de arbeidsvoorwaarden en de bevriezing van het salaris. Ook in het eerste onderzoek Werken in de Fiscaliteit in 2012 waren dat de drie grootste zorgen. Over zijn baan maakt de fiscalist zich weinig of geen zorgen. Dat blijkt uit de response ten aanzien van de zorgen ‘reorganisatie of ontslag’ en ‘vacaturestop’. Toch zou de fiscalist zich misschien wél meer druk moeten maken, denkt althans fiscaal adviseur Chris Dijkstra van Visser & Visser Accountants-Belastingadviseurs. Hij ziet een ander soort fiscaal adviseur ontstaan en die ontwikkeling lijkt
Waar maken fiscalisten zich zorgen over? (%) Zorgen
12
veel zorgen
weinig zorgen
geen zorgen
geen mening
Voortduren van de recessie
44,9%
40,6%
13,1%
1,4%
Bezuinigingen op arbeidsvoorwaarden
35,0%
37,5%
23,7%
3,9%
Bevriezing salaris
33,9%
36,4%
25,8%
3,9%
Afname klantvraag
24,7%
47,0%
24,0%
4,2%
Onvoldoende budget om doelen te bereiken
19,4%
48,4%
26,9%
5,3%
Vacaturestop
13,4%
33,6%
47,0%
6,0%
Reorganisatie of ontslag
13,4%
43,8%
38,9%
3,9%
Bijblijven qua kennis en competenties
12,7%
42,8%
43,8%
0,7%
Recruitment wordt steeds meer gebaseerd op feiten; enthousiasme, ambitie en potentieel lijken er niet meer toe te doen
12,4%
39,6%
38,5%
9,5%
Toenemende specialisatie
11,0%
50,5%
36,0%
2,5%
Negatieve publiciteit bijvoorbeeld over brievenbusfirma’s en belastingontwijking
10,6%
45,9%
38,5%
4,9%
Ontgroening; er komen steeds minder jongere collega’s
8,1%
47,0%
36,7%
8,1%
Concurrentie door ZZP-ers
7,1%
40,3%
49,5%
3,2%
Eigen leeftijd en concurrentie van jongere collega’s
5,7%
43,8%
48,4%
2,1%
Concurrentie door werknemers uit andere landen
3,5%
23,7%
67,8%
4,9%
werken in de
2013-2014
Chris Dijkstra, partner en fiscalist bij Visser & Visser, Accountants-Belastingadviseurs
Grootste zorgen: recessie en inkomen
Reeleeze 8% Overige
Aangiftesoftware Unit4 meest gebruikt
AFAS Accountancy Portal op ‘1’
Meest gebruikte portaalsystemen (%)
AFAS Accountancy Portal 16%
Het eenvoudigste fiscale advieswerk zal verdwijnen. De toekomst ligt in het leveren van toegevoegde waarde
% 83
van de fiscalisten maken zich geen of weinig zorgen over reorganisatie of ontslag
nog te worden bespoedigd door de hardnekkige laagconjunctuur. ‘Veel goede fiscale informatie is op internet te vinden. Het eenvoudige fiscale advieswerk zal hierdoor verdwijnen. De toekomst ligt in de verdieping, het leveren van toegevoegde waarde’, aldus Dijkstra. Hij verwacht dat de fiscalist die rustig achter zijn bureau productie draait verdwijnt. De toekomst is aan de ondernemende fiscalist die én zijn vak beheerst, én de juiste soft skills heeft om precies uit de klant te halen wat nodig is voor het kunnen leveren van veel toegevoegde waarde. De afgelopen tijd was de fiscale professie regelmatig negatief in het nieuws in verband met belastingontwijking en brievenbusfirma’s. Daarom namen we daarover een vraag op in Werken in de Fiscaliteit 2013. Uit de response op het zorgpunt ‘Negatieve publiciteit bijvoorbeeld door brievenbusfirma’s en belastingontwijking’ blijkt dat slechts 10 van de 100 fiscalisten zich hier veel zorgen over maken. Arnaud Booij van Spigt Litigators is een van hen. Hij ziet naast de vaktechnische discussies metadiscussies ontstaan, waaronder over agressive taxplanning. Ondanks het feit dat deze
vorm van fiscaal advies is toegestaan, zal het op termijn verdwijnen omdat ‘het overall resultaat ongewenst is’, meent hij.
Job satisfaction door werksfeer en uitdagende opdrachten De tevredenheid op het werk is voor de fiscalist in de eerste plaats te danken aan een goede sfeer en in de tweede plaats aan uitdagende opdrachten. Ook hoog scoren goede opleidingsmogelijkheden. De hoogte van het salaris komt op de vierde plaats. Opvallend is dat deelname aan een winstregeling en het ontvangen van aandelenopties in de fiscaliteit nauwelijks van belang worden gevonden voor de job satisfaction. Opvallend is dat in het onderzoek van dit jaar een lager percentage van de respondenten aangeeft flexibele werktijden, telewerkmogelijkheden, minder werkdruk, opleidingsmogelijkheden, loopbaanmogelijkheden, minder filekilometers en baanzekerheid ‘belangrijk’ te vinden. ‘Blijven zitten waar je zit en gewoon lekker werken’, lijkt het motto in het huidige tijdsgewricht. Dat laat onverlet dat een deel van de populatie fiscalisten op zoek is naar ander werk: 18 van de 100 fiscalisten zoekt ander werk. In het vorige onderzoek Werken in de Fiscaliteit in 2012 waren dat er 20 van de 100. Interessant is te kijken naar de redenen. Vorig jaar was een hoger salaris à
werken in de
2013-2014
13
onderzoeksresultaten
97
%
van de fiscalisten gedijt het best als er een goede werksfeer is
de belangrijkste reden, nu zijn dat de betere ontwikkelingsmogelijkheden op de voet gevolgd door een hoger salaris én een betere werksfeer op een gedeelde tweede plaats.
Employability 400 gerenommeerde redacteuren en commentatoren Unieke tabstructuur Tijdwinst door gebruiksgemak
Tot in detail overzichtelijk
NDFR.nl
Als fiscalist heb je snel overzicht nodig in complexe vraagstukken. Onmisbaar daarbij is de digitale encyclopedie NDFR. De geroemde tabstructuur geeft in één oogopslag, tot op artikelniveau, toegang tot commentaar, jurisprudentie, besluiten, literatuur en parlementaire geschiedenis. Meer dan 75% van
Education permanente is van groot belang in het fiscale vak. Per slot neemt het aantal wetten, regels en arresten voortdurend toe. 84% van de respondenten volgde vorig jaar een opleiding, training of cursus. In 81% van de gevallen waren die gericht op het vergroten van vakkennis, in 17% van de gevallen stond het ontwikkelen van vaardigheden centraal. Eén op de zes cursisten moet zelf in de buidel tasten. Bijna de helft van hen betaalt 50% of meer van de kosten. Een leven lang leren is van belang voor de employability, de duurzame inzetbaarheid. Toch is het niet voldoende. Het vak verandert snel en ook de fiscalist moet langer doorwerken. Uit dit tweede onderzoek Werken in de Fiscaliteit blijkt dat gesprekken over employability weinig gestructureerd of helemaal niet plaatsvinden. In 57% van de organisaties vinden helemaal geen gesprekken over duurzame inzetbaarheid plaats. In 10% van de organisaties vinden gesprekken slechts op informele basis plaats, in 9% van de organisaties als losstaand terugkerend gesprek en bij 23% van de organisaties zijn gesprekken onderdeel van de bestaande
performance cyclus. Visser & Visser Accountants-Belastingadviseurs is één van die organisaties waar ze een duidelijke visie hebben op de blijvende inzetbaarheid van de fiscalist. Naast het vaktechnisch overleg worden medewerkers gecoacht. ‘Het is zaak je vak heel goed bij te houden, maar voldoende is het niet’, meent fiscalist en partner Chris Dijkstra van dit kantoor. ‘In de fiscaliteit in het algemeen zijn vaardigheden vaak onderbelicht. Daarom maken we er hier werk van. Met GITP hebben we een doorlopend programma voor persoonlijke talentontwikkeling’. Fiscaal advocaat Arnaud Booij van Spigt Litigators vindt dat duurzame inzetbaarheid in de eerste plaats je eigen verantwoordelijkheid is. ‘Pas op voor een langdurige specialisatie op één onderwerp. Doe ervaring op verschillende gebieden op. Probeer breed te blijven zonder oppervlakkig te worden, dus ga de diepte in per onderwerp’, adviseert hij. De mogelijkheden voor persoonlijke groei zijn legio. Schrijf eens een artikel voor een vakblad. Voer een proefprocedure. Je employability begint volgens Booij al tijdens je opleiding. Als je toch studeert, doe er dan Nederlands recht of strafrecht bij. £
alle Nederlandse fiscalisten gebruikt NDFR. Snelheid, kwaliteit, transparantie, relevantie en volledigheid zijn voor fiscalisten de belangrijkste motivaties om voor NDFR te kiezen. Belangrijk dan wel onbelangrijk voor de tevredenheid in het werk (%) Onderwerp
‘Dankzij NDFR kunnen wij efficiënter werken en dat is in het belang van onze klant’ ‘Zonder NDFR kan ik onmogelijk goed adviseren’ ‘Betrouwbaar en innovatief tegelijk’
Probeer NDFR nu gratis uit! Ga naar: sdufiscaal.nl/NDFR
belangrijk
enigszins belangrijk
onbelangrijk
n.v.t.
Goede (werk)sfeer
89,0%
8,1%
1,4%
1,4%
Uitdagende opdrachten
74,9%
18,0%
4,2%
2,8%
Opleidingsmogelijkheden
66,1%
29,3%
3,9%
0,7%
Hoogte salaris
64,3%
31,8%
2,5%
1,4%
Bedrijfsreputatie
62,2%
29,7%
5,7%
2,5%
Baanzekerheid
61,8%
27,2%
7,8%
3,2%
Flexibele werktijden
61,5%
32,5%
4,9%
1,1%
Loopbaanmogelijkheden
55,8%
32,9%
8,8%
2,5%
Telewerkmogelijkheden
46,3%
40,3%
11,0%
2,5%
Beschikbaarheid nieuwe technologie
44,5%
45,6%
8,5%
1,4%
Ruimte voor ondernemerschap
40,6%
28,3%
23,0%
8,1%
Minder filekilometers
33,9%
31,1%
26,1%
8,8%
Minder werkdruk
27,6%
52,7%
17,3%
2,5%
Deelname in winstregeling
19,8%
29,7%
37,8%
12,7%
Ontvangen aandelenopties
4,6%
11,3%
68,6%
15,5%
werken in de
2013-2014
15
interview
De fiscalist komt achter zijn bureau vandaan, op zoek naar de cliënt die naast brainpower nu ook authenticiteit zoekt.
H
Koester je talent en blijf gepassioneerd voor het vak
et is meer dan ooit zaak om in conditie te blijven, want het fiscale beroep verandert zeer snel. Koester je talent, blijf gepassioneerd voor elk detail van het vak en leef gezond!’ Jannie Alting Siberg-Kuipers praat met groot enthousiasme over de mens in de fiscaliteit. Ze is HR-directeur van KPMG Meijburg & Co, niet alleen een van de grootste full service fiscale adviespraktijken in Nederland, maar ook een van de oudste, want het ging al in 1939 van start. Bij het kantoor werken zo’n 450 fiscalisten, waarvan een derde deel vrouw is.
Heuse ondernemers
Jannie Alting SibergKuipers (HR-directeur KPMG Meijburg & Co):
‘Blijf altijd jezelf’ 16
werken in de
2013-2014
De afgelopen jaren zag KPMG Meijburgs HR-directeur de markt veranderen. Veel fiscale informatie is met een paar muisklikken op internet te vinden en de cliënt is een stuk mondiger geworden. De fiscaal adviseur moet daardoor meer dan ooit toegevoegde waarde kunnen leveren. Alting Siberg-Kuipers spreekt van ‘high end advies waar brainpower voor nodig is’. Toch is diepgaande kennis alleen niet voldoende, meent zij. Het fiscaal advieswerk wordt meer outgoing. De moderne fiscalist zit minder achter zijn bureau, is vaker op pad en veel meer aan het netwerken. De HR-directeur van KPMG Meijburg & Co verwacht dat de gunfactor een grotere rol zal gaan spelen. ‘Je zult daardoor heel open over jezelf moeten zijn. De cliënt wil de mens in je zien. Blijf dus altijd jezelf.’ KPMG Meijburg speelt in op de veranderende behoeften van de markt. Zo werden naast de fiscale vaktechniek de commerciële en sociale vaardigheden van de medewerkers verder ontwikkeld. Het kantoor zoekt inmiddels niet alleen fiscalisten die de vaktechniek op topniveau beheersen, maar ook fiscalisten die als heuse ondernemers de markt weten te benaderen. De jonge fiscalisten die het kantoor aantrekt moeten kunnen laten zien dat ze veel meer hebben gedaan dan alleen studeren. Met die jongste generatie fiscalisten houdt KPMG
Meijburg al tijdens de studie nauw contact. Zo’n 700 studenten volgen het kantoor op facebook. KPMG Meijburg informeert hen niet alleen over onder meer uiteenlopende evenementen, maar introduceerde recent ook een app met een complete fiscale wettenbundel, verdragen en actuele jurisprudentie.
Transparantie De jongste generatie fiscalisten op de werkvloer is fundamenteel anders dan vorige generaties, weet Alting Siberg-Kuipers. ‘Ze willen snel verantwoordelijkheid, ze zijn open en willen oplossingsgericht werken voor de cliënt. Een goede balans tussen werk en privé is daarbij een belangrijke randvoorwaarde’. Deze zogenoemde ‘generatieZ’ (iedereen geboren na 1985) stelt ook specifieke eisen aan het leiderschap. Alting Siberg-Kuipers doet promotieonderzoek naar leiderschap en generaties en stelt vast dat de jongste generatie in een leider in de eerste plaats inspiratie door authenticiteit zoekt. ‘Transparantie zit als het ware in de genen van generatie Z. Dat verwachten ze dus ook van de leider. Je moet ze geen knollen voor citroenen verkopen.’ £
werken in de
2013-2014
17
column
colofon
‘Weinig zorgen over de baan, des te meer over het salaris’
D
e deelnemers aan het onderzoek 'Werken in de fiscaliteit' maken zich blijkbaar weinig of geen zorgen als het gaat om het behouden van hun baan. Het percentage van de deelnemers dat zich veel zorgen maakt over
het baanbehoud ligt met 13% zelfs nog iets onder dat van vorig jaar. Toch voelen ook de fiscalisten, net als vorig jaar, de economische teruggang in de portemonnee. Ruim een derde maakt zich dan ook zorgen om de stilstand qua primaire en/of secundaire arbeidsvoorwaarden. Bleek uit een eerder uitgevoerd onderzoek onder HR-professionals dat 4% van de organisaties aan de medewerkers het verzoek had gedaan om salaris in te leveren, uit het onderzoek onder fiscalisten blijkt het percentage met 6% boven het gemiddelde te liggen. De verwachtingen voor 2014 zijn ook niet hoog gespannen, een status quo of een uiterst beperkte stijging lijkt het meest haalbare. Ondanks de zorgen
Werken in de fiscaliteit Special naar aanleiding van het onderzoek ‘Werken in de fiscaliteit’ uitgevoerd door Berenschot in samenwerking met Sdu Uitgevers. Redactie Freek Andriesse, Annemiek Zwaan Fotografie Jody van der Kwaak, Anja Robertus Uitgever Philip van Borselen Vormgeving & lithografie Corine Voogt Druk Drukkerij Wilco, Amersfoort
omtrent de inkomensontwikkeling geeft toch maar 18% van de respondenten aan op zoek te zijn naar een andere baan, in de huidige onzekere tijd neemt menigeen even een afwachtende houding aan. Men blijft relatief lang bij de huidige werkgever en in de huidige functie werkzaam. Arbeid verricht men om inkomen te verwerven, maar er zijn ook voor de fiscalist veel meer factoren die er toe doen. Voor de werkgevers biedt het inzicht dat de hoogte van het salaris niet de meest bepalende factor is als het gaat om de tevredenheid in het werk in de huidige economische situatie als uitkomst van het onderzoek wellicht aanknopingspunten; het zijn niet alleen euro’s die er toe doen. Medewerkers hechten meer belang aan een goede sfeer, uitdagende opdrachten en voldoende opleidingsmogelijkheden. Wat dat betreft valt het salaris ook voor fiscalisten te typeren als ‘hygiënefactor’; het moet voldoende zijn, maar een hoger salaris leidt niet tot een (structureel) hogere satisfactie. Dit betekent ook dat het voor werkgevers zaak is om aan deze behoeften tegemoet te komen. Aan de andere kant; 90% kent grote waarde toe aan een goede sfeer en dat is geen ‘maakbare’ omstandigheid; het is geen kwestie van een memo van de directie ‘vanaf morgen heerst hier ten kantore een goede sfeer’. Cultuur en leiderschapsstijl zijn belangrijke bouwstenen als het om de werksfeer gaat.
Hans van der Spek MMC RI – senior management consultant bij Berenschot en verantwoordelijk voor de uitvoering van het onderzoek.
18
werken in de
2013-2014
Redactieadres Sdu - Werken in de fiscaliteit t.a.v. Annemiek Zwaan Postbus 20025 2500 EA Den Haag Telefoon (070) 378 04 36 www.sdufiscaal.nl Advertenties Martine Aspeslagh Telefoon (070) 378 05 62 Hoewel deze special zeer zorgvuldig is samengesteld kunnen de betrokkenen bij de samenstelling en uitgave geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele onjuistheden of onvolledigheden. © 2013 Sdu Uitgevers, Den Haag Overnemen of vermenig vuldigen van (gedeelten van) de inhoud van deze special uitsluitend na schriftelijke toestemming van de uitgever.
Tijd voor aanpakken! • • • • • •
Hoe zorg ik ervoor dat medewerkers in verschillende levensfases optimaal van waarde kunnen zijn voor onze organisatie? Over welke competenties moeten mijn medewerkers beschikken om onze organisatie succesvol te laten zijn? Hoe krijg ik zowel kwantitatief als kwalitatief inzicht in het huidige en toekomstige personeelsbestand? Wat is een goede norm voor de bezetting van onze HR-afdeling? Welke criteria spelen daarbij een rol? Hoe richt ik mijn beloningsbeleid zo in dat ik aantrekkelijk blijf voor talent? Welke waarde voeg ik als HR toe en hoe maak ik dit inzichtelijk?
Spelen deze vragenstukken ook in uw organisatie? Neem dan contact op met Berenschot. Wij bieden u slimme en nieuwe inzichten die leiden tot opmerkelijke resultaten. Samen met uw kennis en ervaring kunnen we alle aspecten van een vraagstuk aanpakken. Meer weten? Kijk op www.berenschot.nl.
tax interim & search
Fiscalisten gevraagd! The Resource bemiddelt al meer dan 15 jaren exclusief fiscalisten. Wij vervullen vacante posities in het bedrijfsleven en de advieswereld, zowel vast als interim. Zelfs nu zijn er kansen voor fiscalisten op zoek naar een nieuwe uitdaging. We beginnen met een persoonlijk en vertrouwelijk gesprek. We praten o.a. over je relevante ervaring, carrière tot nu toe, jouw eigen ideeën over een volgende stap en salaris. Uiteraard geven we een inschatting van de slagingskansen om je wensen te realiseren in de dan geldende arbeidsmarkt. Idealiter nemen we concrete mogelijkheden met je door. We geven een eerlijk advies over de volgende stap en kijken ook naar je fiscale carrière planning voor de langere termijn. Een vrijblijvend gesprek kan altijd. Mail ons je CV, leg contact via LinkedIn of bel ons voor het inplannen van een afspraak. Wil je meer informatie over onze werkwijze of een overzicht van onze actuele vacatures kijk dan op onze website: www.theresource.nl.
Fred Spee m: 06 5352 1076 e:
[email protected]
Rogier Ploeger m. 06 1884 1557 e:
[email protected]
t: +31 (0)20 471 5656 f: +31 (0)20 471 5592 www.theresource.nl
