Ontwikkelopgave EHS/Natura 2000
1
Overijssel is een prachtige omgeving om te wonen, werken en recreëren. Een groot deel van de gebieden met veel natuurwaarden is te vinden in de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en de Natura 2000-gebieden. Daar ligt echter nog een complexe opgave. Provincie Overijssel neemt maatregelen om natuurwaarden te herstellen en versterken en voldoende economische ontwikkelingsruimte te creëren. Met deze herstelmaatregelen proberen we vooral de hoeveelheid stikstof in het milieu terug te dringen. De benodigde maatregelen worden zoveel mogelijk gecombineerd met verbetermaatregelen om de landbouw en de regionale economie te versterken en wateropgaven te realiseren.
2
Provincie Overijssel
Natura 2000 In Nederland liggen in totaal ruim 160 Natura 2000-gebieden. Hiervan liggen er 24 in Overijssel. Deze gebieden zijn door de Europese Unie (EU) aangewezen op grond van de Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn. De Natura 2000-gebieden zijn belangrijke leefgebieden voor (zeldzame) planten, vogels en andere dieren. We beschermen de leefgebieden om verdere achteruitgang te voorkomen en herstel te bevorderen. Hiervoor heeft de Europese Unie (EU) doelen geformuleerd. Ecologische Hoofdstructuur (EHS) In Overijssel liggen de Natura 2000-gebieden voor het grootste deel binnen de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). De EHS is een samenhangend netwerk van gebieden met natuurwaarden en is de ruggengraat van de Nederlandse natuur. Met de realisatie van de EHS willen we voorkomen dat planten en dieren in geïsoleerde gebieden uitsterven en dat natuurgebieden hun waarde verliezen. Uitwerkingsgebied Ontwikkelopgave Natura 2000 Om de natuur in de Natura 2000-gebieden te herstellen en de ecologie en economie te versterken, voeren we maatregelen uit in die gebieden. Daarnaast is het noodzakelijk om maatregelen te nemen op de naastgelegen (landbouw) gronden. Op de EHS-kaart staan deze gebieden aangegeven als ‘Uitwerkingsgebied Ontwikkelopgave Natura 2000’. Deze zijn geel gemarkeerd. De provincie Overijssel heeft voor de uitvoering van de maatregelen voldoende geld beschikbaar gesteld. Samen met de inwoners en ondernemers in de buurt van de Natura 2000-gebieden gaan we per gebied na of het mogelijk is om de noodzakelijke herstelmaatregelen te combineren met (aangepast) landbouwkundig gebruik en versterking van de landbouwstructuur. Daarbij geldt wel dat we de doelen, zoals opgenomen in de PAS-gebiedsanalyses binnen de daarvoor gestelde termijnen moeten bereiken. Realisering is dus niet vrijblijvend. Door de maatregelen kunnen landbouwgronden te nat worden en/of er is geen bemesting meer toegestaan. Als hierdoor landbouwkundig gebruik niet meer mogelijk is, dan krijgt het gebied een andere functie, bijvoorbeeld een recreatieof natuurfunctie. Afronding EHS In de EHS-gebieden die niet gemarkeerd zijn als Uitwerkingsgebied Ontwikkelopgave Natura 2000, maar als ‘te realiseren EHS’, kunnen eigenaren meewerken om nieuwe natuur te realiseren op basis van vrijwilligheid: • door hun grond te verkopen aan bijvoorbeeld een natuurorganisatie of de overheid; • of door zelf met subsidie over te gaan tot realisatie en beheer.
Ontwikkelopgave EHS/Natura 2000
3
Noordwolde
Wolvega Beilen Diever
Vledder
F
Lemmer
r
i
e
s
l
a
n
d Dwingeloo
Oldemarkt
Willemsoord
Eesveen !
! !
Ossenzijl ! !
!
Steenwijk ! !
Steenwijkerwold Kuinre
Kalenberg
! ! ! !
Havelte
Blankenham ! !
Scheerwolde
Ruinen
Giethoorn Luttelgeest
! !
Hoogeveen
Nijeveen
! !
Blokzijl
Noordscheschu
! ! ! !
! !
Meppel
Emmeloord
Marknesse
! !
Holland
Wanneperveen ! !
! !
! ! ! ! ! !
De Wijk
! !
Vollenhove
Belt-Schutsloot
Sint Jansklooster
Kraggenburg
Zuidwolde
! !
Heetveld
!
IJhorst
! !
F
l
e
v
o
l
a
n
d
!
Staphorst
Nagele
! !
Sc
Zwartsluis
Ens
!
!
Genemuiden
Slagharen
!
Rouveen
Dedemsvaart
Balkbrug Hasselt
Kamperzeedijk-Oost
Nieuwleusen ! ! Grafhorst
Swifterbant
IJsselmuiden
! ! ! !
Kampen
Dronten
Ommen
s-Heerenbroek Oudleusen ! ! ! !
Wilsum Zalk
Dalfsen
! !! !
De Zande
Vilsteren !!
!
! !
! ! ! !
Zwolle
! !
!
Hoonhorst
Wijthmen
!
!
Hattem
Den Ham
! ! ! !
Laag Zuthem
Elburg
!
Lemele
Windesheim !
Oldebroek
Oostendorp
Lemelerveld !
Daarle
Lierderholthuis
Hattemerbroek
Heino
!
Herxen
!
Luttenberg
! !
't Harde
! !
H
Hellendoorn
Elshof
Marienheem
Wijhe
Nunspeet Heerde
!
! !
Boerhaar
! !
Raalte
!
! !
! !
Broekland
! !
! ! ! ! ! ! ! ! !
!
Haarle
Den Nul
Epe
Nijverdal Olst
Harderwijk
!
Welsum !
Boskamp
! !
Wesepe
!
Heeten Nieuw-Heeten
Ermelo
Rijssen
Okkenbroek
Diepenveen
! !
Vaassen
Dijkerhoek
Holten
Lettele
Schalkhaar
!
! !
G
e
l
d
e
r
l
a
n
! !
d
Deventer
! !
Bathmen
Markelo
! !
! ! ! !
Twello ! !
Apeldoorn
! !
! !
Gorssel
! !
Laren
! ! ! ! ! !
Voorst
Lochem
Beekbergen
Zutphen Warnsveld
Borculo ! !
Vorden Eerbeek
4
Provincie Overijssel
Westerbork
Zone Ondernemen met natuur en water en begrenzing Ecologische hoofdstructuur Verzamelherziening 2014 Omgevingsvisie en Omgevingsverordening
EmmerCompascuum
Vastgesteld door Provinciale Staten van Overijssel d.d. 8 oktober 2014
aanduidingen
Emmen Zone Ondernemen met natuur en water
Zone Ondernemen met natuur en water, buiten de EHS waterlopen uit kaderrichtlijn water en waardevolle kleine wateren
D
r
e
n
t
h
! !
e
Klazienaveen ! !
! !
Ecologische hoofdstructuur
! !
bestaand
! !
! !
Erica
Zwartemeer
Veenoord
ut
water
NieuwAmsterdam
! !
natuur
Dalen
te realiseren (te verwerven en/of in te richten)
dscheveld
netto begrensd bruto begrensd
Coevorden
uitwerkingsgebied ontwikkelopgave Natura 2000
Schoonebeek
zoekgebied EHS
De Krim
chuinesloot
n Ane
Emlichheim
Lutten
Gramsbergen
D
Radewijk
Hardenberg
u
i
t
s
l
a
n
d
!
Rheeze
!
Bruchterveld
Bergentheim Marienberg
Neuenhaus
Uelsen Kloosterhaar
Beerzerveld
Sibculo ! !
Geerdijk !
Langeveen !
Westerhaar Vriezenveensewijk
Vroomshoop
!
! !
! !
! !
!
!!
Nordhorn
! !
!
Manderveen
!
Daarlerveen
! ! !
Vasse
! !
! !
!
!
!
! !! ! ! ! !
! !
!
De Pollen
!
!! !
!
!
! !
!
!
Lattrop
!
!
!
! ! !
! ! !
!
!
! ! !!
!
!
Oud Ootmarsum
!
Vriezenveen
Geesteren
! !
!
!
!
!
!
!
Tilligte
! !
Tubbergen !
!!
Ootmarsum !
!
!
Noord Deurningen
Hoge-Hexel
Harbrinkhoek
!
Reutum
! !
Mariaparochie
!
Fleringen
Denekamp
!
! ! ! ! !
!
!
!
!! ! ! !
!
!
Albergen
Wierden
! !
!
Beuningen
Almelo
!
!
Rossum
Weerselo
! !
! ! !
! !
!
! !
! ! !
! ! !
!
! ! !
!
!
!
Saasveld
!
! !
!
! !
! ! ! ! ! !!
Zenderen
! !
! !
!
!
! !
!
!
De Lutte
!
Hertme
!
!
! !
!
! !
Oldenzaal
Borne
Bornerbroek
!
Gildehaus !
! !
!
! !
!
! !
!
Enter
Bad Bentheim
! !
Deurningen
! ! ! !
! !
! !
!
!
! !
! !
! !
!
!
!
! !
!
! !
!
!
! !
! !
!
! !
!
!
!
!
Losser
!
Hengelo
!
!
overige aanduidingen
!
Delden Lonneker
Enschede
Goor
!
autosnelweg
! !
! !
! !
!
hoofdweg
!
Glane
Overdinkel
regionale weg
!
Gronau
wegen in ontwerp
!
Bentelo
!
spoorwegen
! !
!
!
Boekelo
! ! !
Usselo
stedelijk gebied
!
!
Hengevelde
Ochtrup
Glanerbrug
! !
Beckum !! !
Diepenheim
! !
rijksgrens !
provinciegrens
! ! !
! !
gemeentegrens
! ! !
! !
Sint Isidorushoeve
Beleidsinformatie, augustus 2014 nr.140189
! ! ! ! ! !!!
! ! !
!
!
!
!
Haaksbergen
!
0
!
Buurse
2,5
5
7,5
10 km
!
!
!
!
Neede
Alstatte !
! !!
Eibergen
Ontwikkelopgave EHS/Natura 2000
5
PAS-gebiedsanalyses Nieuwe economische activiteiten worden getoetst op hun effect op de Natura 2000-gebieden en de effecten van stikstof in het bijzonder. Het Rijk voert medio 2015 de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) in. De PAS creëert ruimte voor gewenste economische ontwikkeling en zorgt tevens dat Europese natuurdoelen worden gerealiseerd. Met de invoering van de PAS wordt de vergunningverlening rond stikstof en natuur eenvoudiger. De overheid heeft voor elk Natura 2000-gebied een zogenaamde PAS-gebiedsanalyse opgesteld. In deze onderzoeksrapporten staat wat de doelen zijn voor het betrokken gebied en welke herstelmaatregelen waar, wanneer nodig zijn in drie perioden van zes jaar. Bij de PAS-gebiedsanalyses zit een kaart waarop staat waar welke maatregelen, in én naast het natuurgebied, getroffen moeten worden. Veel maatregelen buiten het natuurgebied richten zich op het verhogen van de grondwaterstand en/of het tegengaan van bemestingseffecten. Vergunningverlening De invoering van de PAS maakt de vergunningverlening aan individuele ondernemers rond stikstof en natuur eenvoudiger. Met het rekeninstrument AERIUS wordt de toekomstige stikstofbelasting berekend als de brongerichte en effectgerichte maatregelen worden uitgevoerd. Hierdoor wordt per gebied inzichtelijk of er voldoende ontwikkelingsruimte beschikbaar komt voor bijvoorbeeld landbouwbedrijven die willen uitbreiden of voor de industrie. Zodra de PAS wordt ingevoerd in 2015, zal Aerius ook beschikbaar zijn voor iedereen als wettelijk instrument. Kavelruil Om tot een goede totaaloplossing te komen voor het Natura 2000-gebied en de naastgelegen Uitwerkingsgebieden Ontwikkelopgave Natura 2000, kan een vrijwillige kavelruil worden opgestart. Deze kavelruil kan een betere landbouwstructuur voor een groot gebied opleveren en bijdragen aan natuur- en waterdoelen. Een eventueel kavelruilgebied is vaak veel groter dan het uitwerkingsgebied. Door in een groter gebied te ruilen, lukt het beter om grond vrij te spelen voor de te treffen maatregelen.
6
Provincie Overijssel
Schadeloosstelling De maatregelen in het Uitwerkingsgebied Ontwikkelopgave Natura 2000 zorgen mogelijk voor vernatting van de landbouwgronden en/of hebben betrekking op minder of geen bemesting. Hierdoor worden deze gebieden minder of ongeschikt voor de reguliere landbouw. Grondeigenaren met grond in een Uitwerkingsgebied Ontwikkelopgave Natura 2000 stellen we schadeloos voor de schade aan grond én gebouwen. Deze schadeloosstelling is maatwerk en dus voor iedereen anders. In overleg met de grondeigenaar gaan we na of het mogelijk en wenselijk is dat de grond in eigendom blijft. Tegelijkertijd voeren we wel de noodzakelijke maatregelen uit. Grondeigenaren in een uitwerkingsgebied moeten een bewuste keuze kunnen maken die bij hen past, zoals: - Bedrijfsvoering voortzetten: De grond blijft in gebruik als landbouwgrond. Voor de beperkingen die ontstaan geldt een schadevergoeding. - Bedrijfsverplaatsing naar een andere locatie: De mogelijkheden hiervoor zijn afhankelijk van de mate waarin de maatregelen gevolgen hebben voor het bedrijf. - Stoppen van de onderneming en grond verkopen voor de uitvoering van de maatregelen. - Zelfrealisatie: Inrichten en blijvend beheren van de eigen grond. Reguliere landbouw is soms beperkt mogelijk en soms niet meer mogelijk. De grond kan dan een andere functie krijgen, zoals natuur, productie van biomassa en/of recreatie. De eigenaar ontvangt een vergoeding voor de waardedaling van de grond en de opbrengstderving. Om goede keuzes te kunnen maken, zullen de gevolgen van de maatregelen in de Uitwerkingsgebieden Ontwikkelopgave Natura 2000 verder worden uitgezocht.
Ontwikkelopgave EHS/Natura 2000
7
Meer informatie? Kijk op www.overijssel.nl/ehs voor meer informatie over de maatregelen, regelingen en achtergronden. Hier vindt u ook de koppeling naar de PAS-gebiedsanalyses. De EHS is op perceelsniveau begrensd en zichtbaar in de Atlas van Overijssel > Landelijk gebied > Natuur en landschap > Begrenzing EHS & zone ONW. Op de kaart is bestaande natuur, gerealiseerde nieuwe natuur en nog te realiseren nieuwe natuur te zien.
Colofon januari 2015 Realisatie Provincie Overijssel Programmabureau Ontwikkelopgave EHS/Natura 2000 Adresgegevens Programmabureau P./a.: Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon: 038 499 87 53 E-mail:
[email protected]
