Het is fijn een deel van de oplossing te zijn

Het vakblad voor bewoners

“Het is fijn een deel van de oplossing te zijn” • Schrijf mee aan BewonersAgenda Stad • Actieve bewoners on tour • Community art met bewoners én tbs’ers

zomer 2015

119

In dit nummer

6

“Wij zijn deel van de oplossing” LSA op bezoek bij stichting Schoonhoven Schoon. Een dag vol uitgesproken ambities, kleurrijke mensen, tips en kilo’s zwerfvuil.

9

COLOFON LSA Bewonersberichten is een uitgave van het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners Wij zijn een vereniging van bewonersgroepen. Ook lid worden? Kijk op: www.lsabewoners.nl/ lid-worden-van-het-lsa Korte Elisabethstraat 15-17 3511 JG Utrecht 030 2317511 www.lsabewoners.nl Redactie: Milou Althof Pleuni Koopman Marieke Koot Thijs van Mierlo Ties de Ruijter Arthur van Vliet Beeld: Méli-Mélo Fotografie Carlijn Verstappen John Voermans Vormgeving: Ben Peters, De Hondsdagen Drukwerk: Libertas Utrecht Voor een gratis abonnement op LSA Bewonersberichten mail: [email protected] Voor vragen of opmerkingen over LSA Bewonersberichten mail: [email protected] Neem zonder © onze teksten over: we delen de info heel graag!

BewonersBedrijven on Tour Ondernemen en de wijk verbeteren? Niet makkelijk. De initiatiefnemers bezoeken elkaar.

10

Schrijf mee aan BewonersAgenda Stad Zonder naar bewoners te luisteren krijg je geen sterkere steden!

Theater van de straat Community art met bewoners én tbs’ers. Nb: niet voor de tere ziel.

16 15 En verder... 4 Opening 12 Jij Schrijft 13 LSA Nieuws 19 Publicaties

2

LSA Bewoners Berichten / zomer 2015 / nummer 119

Welke problemen lost jouw buurthuis op? Maatschappelijke Verantwoord Ondernemen (MVO) in wijkhuizen.

Column van Ties de Ruijter

Digitaal

Veelkoppig monster vangen “Hoe zorgen we dat we meer invloed hebben op de gemeente?” Die vraag krijg ik regelmatig. Stel de vraag aan tien mensen en je krijgt tien verschillende antwoorden. Het veelkoppig monster van een gemeente laat zich niet makkelijk vangen. Net als de wijk of de bewonerscommissie is de gemeente niet één ding dat je kunt vastpakken. Belangrijk onderscheid bestaat natuurlijk al tussen de uitvoerende ambtenarij en de besluitende politiek. Soms bereik je effect bij de één en soms juist bij de ander. Maar zelfs als ik mij tot de laatste beperk, spreek ik nog niet over een eenvormig geheel. Je hebt de gemeenteraad en daarnaast het college van B&W, waarvan de wethouders vaak gewichtig doen en belangrijk lijken. Kun je die wel ‘lastigvallen’? Laat staan de burgemeester! Onderling hebben ze de taken verdeeld in ‘portefeuilles’, waarbij ze niet altijd goed met elkaar door één deur kunnen. Je moet net de mazzel hebben dat jouw onderwerp ‘valt onder’ een goedgezinde wethouder. En dan de gemeenteraad. Bestaande uit een coalitie (politieke partijen die ook wethouders hebben en vooral willen laten zien hoe goed die het doen) en een oppositie (politieke partijen zonder wethouders die graag laten zien dat er veel protest in de wijk is). Het is steeds zoeken waar je de meeste aansluiting vindt. Politieke partijen hebben ook nog actieve leden die niet in de gemeenteraad zitten. Het zijn verenigingen met vrijwilligers, die net als jij in de buurt wonen. Ze bepalen samen waar de gemeente zich mee bezig houdt, maar zijn het nou actieve bewoners of politici? Let eens goed op het taalgebruik. Af en toe is het handig daarbij aan te sluiten om iets voor elkaar te krijgen. Dan is de speeltuin goed voor de ‘sociale cohesie’, daar is niemand tegen. Regelmatig worden ook woorden gebruikt die verhullen dat van jou geen invloed gewenst wordt (daar hoef je je overigens niet bij neer te leggen). Zo staan de woorden: ‘decentralisatie’ ‘eigen verantwoordelijkheid’ en ‘doe-democratie’ ook vaak voor ‘over de schutting gooien’ en ‘aan je lot overlaten’. En jouw onderwerp? Het staat niet op de politieke agenda … maar wel op de BewonersAgenda! Het LSA werkt nu aan de BewonersAgenda Stad, waarmee we onze bewonersonderwerpen op de politieke agenda willen krijgen (zie pagina 10). Laat ons weten waar jij meer invloed op wilt hebben. En in de vakantie (in de politiek noemen ze dat chic ‘reces’)? Dan hebben ook politici behoefte aan ontspanning, lekker winkelen, een barbecue. Spreek ze nu aan als medebuurtbewoners en laat zien wat voor moois (andere) actieve bewoners in de buurt doen, buiten de politiek … Fijne zomer! Binnenkort op beheerjebuurthuis.nl blogs over invloed op je gemeente. Ties de Ruijter Directeur van het LSA

We hebben 3 websites: lsabewoners.nl en bewonersbedrijven.nl, beheerjebuurthuis.nl en die staan nooit stil. In deze rubriek houden we je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. • We weten bij het maken van het blad nog niet of de nieuwe BewonersBedrijven door de beoordelingscommissie komen en of ze van ons een startkapitaal ontvangen. Maar als jij dit nummer in je handen hebt is hier heel veel info over te vinden op onze projectsite BewonersBedrijven.nl • Er zijn weer sterke blogs geplaatst op de site beheerjebuurthuis.nl. Onder meer: Kostendekkende huur? Laat de gemeente haar eigen probleem oplossen! • We zijn erg trots op ons Comité van aanbeveling, die bestaat uit een groep prominente personen in maatschappelijke sleutelposities. Wie? Kijk op: lsabewoners.nl/comite-vanaanbeveling Blijf op de hoogte via www.lsabewoners.nl @LSAbewoners Facebook.com/lsa.bewoners

Agenda • 7, 8 augustus - Haarlem, Zaanstad en Amsterdam-west Zomerschool • 4 september - Rotterdam Urbania, gedroomde stad van de toekomst • 17 september 2015 - Locatie volgt Conferentie BewonersBedrijven • 26 september 2015 - Utrecht LSA ledenvergadering Kijk op www.lsabewoners.nl/agenda voor een actueel overzicht van onze bijeenkomsten.


3

Opening

Oproep Bewonersnieuws gezocht

Wij zijn altijd op zoek naar nieuws over bewonersinitiatieven, wijkondernemingen en bewonersgroepen. We willen graag alles weten! Stuur tips, verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews naar [email protected]

Ondertussen in…

de verhalenkamer

De Verhalenkamer is een buurtinitiatief van Spinzi met kleinschalige culturele programmering in Amsterdam Noord.

Bewoners nemen diensten over, mét budget

31bijeenkomsten heeft het LSA vorig jaar georganiseerd. 28 Kamerleden deden mee aan ons project Wijkadoptie, samen hadden ze 30 wijken geadopteerd. 23.665 bezoekers waren er op onze website lsabewoners.nl,

740 mensen kwamen op de Landelijke Bewonersdag af. Meer cijfers en feiten over het LSA? Lees ons jaarverslag: www.lsabewoners.nl/jaarverslag/

In Leeuwarden nemen buurtbewoners onderhoudswerkzaamheden over van de gemeente. De werkzaamheden worden overgenomen door wijkvereniging Bilgaard en BewonersBedrijf Heechterp/Schieringen. Wethouder van der Molen: “Voor de goede orde: de gemeentelijke groenbudgetten gaan over naar de wijken. Het is geen bezuiniging. Maar een investering.” Bewonersbedrijf Heechterp/Schieringen (overigens het eerste BewonersBedrijf dat het LSA hielp opzetten) experimenteerde al eerder met de overname van het onderhoud van een aantal pleintjes in Heechterp. De ervaringen zijn zo positief dat dit wordt uitgebreid naar de hele wijk. De gemeente betaalt hiervoor een vergoeding van € 45.000,- per jaar. Wijkvereniging Bilgaard start met de overname van een aantal onderhoudstaken door haar vrijwilligers met een kleiner gebied. Zij krijgt hiervoor € 10.000,- per jaar. Het experiment wordt begeleid door de medewerkers van de Buitendienst van de gemeente.

“Soms horen wij dat bewoners het gevoel hebben dat initiatieven niet altijd even snel en goed worden opgepakt door de gemeente. PvdA, CDA en GroenLinks stellen daarom voor om Nijmegenaren rechten te geven om hun stad beter te maken.” Drie raadsleden van verschillende partijen uit Nijmegen pleiten voor #buurtrechten in Dagblad de Gelderlander

4


Jongeren demonstreren in Brazilië vaker voor hun rechten.

Maak kennis met Ome Cor In heel het land staan gebouwen leeg. Kazernes.. kerken.. villa’s.. fabrieken.. zelfs kantoren en winkelpanden! Gebouwen met een rijk verleden, die een nieuwe toekomst verdienen. Ome Cor wil iedereen de kans geven om hun ideale leefomgeving te creëren door deze gebouwen een nieuw leven in te blazen. Ome Cor is een platform voor de persoon die al een tijd rondloopt met een mooi concept voor een pand bij hem om de hoek. Voor de startende ondernemers met grote ambities. Voor beginnende BewonersBedrijven. Voor de eigenaren van leegstaande panden die geen idee hebben wat ze ermee moeten. Voor degenen die op zoek zijn naar een nieuwe leefomgeving. Ome Cor is er voor iedereen. Hij is een allemansvriend! Dit platform is bedoeld om ideeën te verbinden aan leegstaande gebouwen om zo tot een nieuwe bestemming te komen. Dat hoef je gelukkig niet alleen te doen. Die reis maak je samen met anderen! Power to the crowd! Het is daarom belangrijk dat er zoveel mogelijk mensen fan worden van je idee. Met voldoende steun sta je sterker in je schoenen. Heb je een goed idee waar een community achter staat? Dan zal Ome Cor je helpen om in gesprek te gaan met anderen die je kunnen helpen het te realiseren. Als je zelf geen idee hebt, kan je natuurlijk ook gewoon aansluiten bij het idee van iemand anders! Meer weten? www.omecor.nl

Van de verzorgingsstaat naar de participatiemaatschappij.

Internationnaieaulws

Over de hele wereld zijn er mensen die geloven in verandering van onderop. Mensen die zich sterk maken voor hun leefomgeving. In deze rubriek kijken we over de grenzen. Deze keer helemaal over Brazilië!

Deepening Democracy: Budgetmonitoring Af en toe is het leven erg mooi! LSA werd uitgenodigd om naar Brazilië te komen. Het ging om een internationale uitwisseling rondom budgetmonitoring in Brasilia. Binnen het E-motive programma Deepening Democracy is dat een van de speerpunten waarop landen kennis en ervaring uitwisselen en samenwerken. Budgetmonitoring is een methodiek waarmee burgers, communities en organisaties zicht krijgen op begrotingsprocessen en de besteding van middelen van de overheid. Oftewel: waar geeft de overheid haar geld aan uit? Hierdoor kan er een gesprek plaatsvinden tussen burgers en tussen organisaties en overheid over prioriteiten, behoeftes en aanpak van problemen. Verkeersdoden De organisatie INESC liet zien hoe budgetmonitoring bijdraagt aan een rechtvaardigere verdeling van gemeenschapsgeld in Brazilië. Ook leerden we veel over de manier waarop de lokale communities hun lobby organiseren. Petje af! Het land kent veel sociale ongelijkheid en de methodiek wordt ingezet om bewoners te empoweren om te strijden voor gelijke rechten. Bijvoorbeeld op het thema ‘urban mobility’. De meeste Brazilianen hebben geen auto, terwijl bijna alle budgetten voor mobiliteit naar auto’s gaan! Hierdoor ontbreekt een infrastructuur voor voetgangers en fietsers totaal. Dit leidt tot een enorm hoog aantal verkeersdoden. Pas wanneer de geldstromen inzichtelijk zijn voor burgers en wetgeving en beleid op deze terreinen doorgrond kunnen worden, is het mogelijk een strategie te ontwikkelen om hierin verandering aan te brengen. Bewoners hebben informatie nodig om dingen te veranderen! Buurtrechten Ver van je bed show? Welnee. Het LSA ziet de methodiek als waardevol onderdeel van zijn pleidooi voor buurtrechten. Begrotingsprocessen in Nederland zijn vaak een blackbox, waarbij een transparante overheid ontbreekt en de waarborg van gelijke behandeling niet duidelijk aanwezig is. Een democratisch tekort waar we op buurtniveau verandering in willen brengen.


5

LSA-leden

“Het is fijn om deel van de oplossing te zijn en niet van het probleem” LSA loopt mee met onze nieuwe leden van Schoonhoven Schoon. Een dag vol uitgesproken ambities, kleurrijke mensen, tips en kilo’s zwerfvuil.

6


I

k word ontvangen in het ‘hoofdkantoor’ van Schoonhoven Schoon. Het is tevens het huis van Jan Heijkoop, een van de initiatiefnemers van de stichting. Een heerlijk huisje met een tuin. Jan: “Niet zo lang geleden ontvingen we de burgemeester hier. Hij wilde bij onze stichting komen kijken. Het was echt grappig, want hij had wethouders mee en een stoet aan ambtenaren, ruim dertig. Stonden ze hier allemaal in mijn woonkamertje. We hebben ze al snel een prikstok gegeven om met zijn allen de wijk in te gaan om zwerfafval op te ruimen!” De guitige blik van Jan verraadt hoe veel lol hij er in had om zo veel hoge omes aan het werk te zetten. Zwerfvuil ophalen is de ‘corebusiness’ van de stichting Schoonhoven Schoon. Ze doen dat vrijwillig vier keer per week, en nemen verschillende groepen mensen mee om te helpen. Zo lopen ze met mensen van een zorgboerderij en van een zorginstelling. Het mes snijdt aan twee kanten: het wordt schoner in Schoonhoven en Schoonhoven Schoon zorgt voor een goede dagbesteding voor mensen die vaak vooral binnen zitten. De ambities van de twee gedreven mannen ligt echter nog veel hoger. Wouter Klip, de andere initiatiefnemer van de stichting: “Simpel gezegd: we gaan de wereld verbeteren. Hoe de wereld nu georganiseerd is, is een doodlopende weg. Als alles maar draait om economische groei, we maken de aarde kapot. En hoe begin je dan met ‘de wereld verbeteren’? Ik begin maar gewoon in mijn eigen straat. Daar ga ik! En de ambitie is om de hele wereld te verduurzamen! Maar allereerst om van Schoonhoven de schoonste stad van Nederland te maken.” Wandelingen en ergernis Terwijl we in de goedonderhouden tuin van Jan zitten waar vogeltjes badderen en stenen engeltjes me toelachen vertellen de mannen hoe zij met hun initiatief zijn begonnen. Jan: “We wandelden samen veel. Wouter had een hernia en moest lopen van de dokter en ik zit zelf in de ziektewet. Ja, we verveelden ons gewoon ontiegelijk. Dus gingen we samen grote wandelingen maken. Daarbij irriteerden we ons aan al het afval dat gewoon maar op straat gedumpt wordt. Dus die raapten we onderweg op. Een van de buurtbewoners vond dat zo goed dat hij zei: ik wil jullie wel sponsoren als jullie dit blijven doen. Toen ging bij ons een lichtje branden.” Ze besloten hun initiatief door te voeren en groter te maken. Ze wilden een stichting opzetten om ervoor te zorgen dat ze daadwerkelijk gesponsord konden worden. Een stichting opzetten kost geld, dus gingen de mannen naar de gemeente voor ondersteuning. Ze kregen meteen ook karretjes om het afval in te kunnen doen. Jan: “Toen werd het pas echt leuk. We hadden meer uitstraling en meer contacten op straat.” Als snel kwamen ze op het idee om mensen mee te nemen uit de zorginstelling en de zorgboerderij. Deze mensen hebben niet

veel dagbesteding buiten, ook omdat er te weinig personeel is om dat deel naar buiten te nemen dat dat aankan. Dus besloten Jan en Wouter contacten te leggen met deze instellingen en die mensen op te halen en met hen mee te laten lopen. Er hoeft dan slechts één begeleider mee. Wouter: “Ik had niet veel ervaring met mensen met een verstandelijk handicap, maar het klikte gelijk! Het is zo leuk om dit samen met hen te doen!” Sponsors met belang Dat mag ik meteen zelf ondervinden, want we gaan op pad. We gaan een groep ophalen en een rondje vuilprikken door de stad. Ik stap in de bus waar de karretjes ook in staan. Het zijn mooie omgebouwde golfclubkarretjes en de bus is zelf ook heel professioneel. “Ja die hebben we gekregen”, glundert Jan. “We hebben ondersteuning gevraagd van de afvalverwerker in onze gemeente: Cyclus. En zij hebben ons deze mooie nieuwe bus gegeven waar onze karren netjes inpassen. Kijk, het is slim om ondersteuning te vragen bij organisaties die zelf een belang hebben bij je activiteiten. Het is voor Cyclus natuurlijk geweldig dat we dit doen.” In de zorginstelling zit een groep mensen die er zin in heeft om de wijk in te gaan. Na een prachtig voorstelrondje waar ik van sommige deelnemers alles over mezelf moet vertellen (wie ben je, waar kom je vandaan, wat is je lievelingskleur, hoe oud zijn je kinderen…) en anderen vooral vertellen hoe ik met hen om moet gaan (mij moet je niet onverwachts aanraken en je moet niet aan mijn spullen zitten: dan ben ik heel aardig) trekt de groep felgekleurde hesjes en werkhandschoenen aan. We zijn er klaar voor! Jemig, wat een hoop rotzooi ligt er langs de kant als je er oog voor hebt. We prikken met onze prikstokken kilo’s afval weg. Ondertussen wil een van de vuilprikkers graag mijn hand vasthouden. Dankzij deze Menno wordt de wandeling extra gezellig. “Ik vind dit zo mooi. Mooi hè? Goed hè? Dat doen we mooi wel even.” Ondertussen komen we voortdurend bewoners tegen die ons vertellen dat we goed bezig zijn en ook veel winkeliers komen naar buiten om een praatje te maken of gedag te zeggen. Omzet door besparing Jan: “Wij lopen altijd even door de binnenstad langs de winkeliers. Die zien dan waar we mee bezig zijn en zo kweken we goodwill. Uiteindelijk willen ze ons wellicht ook sponsoren.” Op dit moment doet Schoonhoven Schoon nog alles vrijwillig. Ze krijgen geen vergoeding voor de dagbesteding die ze leveren en ze krijgen geen vergoeding voor


7

het zwerfafval dat ze ophalen. Maar er zijn plannen genoeg. Wouter vertelt dat de gemeentewerf het zwerfafval nu moet ophalen. Daar zitten mensen van de dienst ruimtelijke orde. Dat doet die organisatie welgeteld vijf keer per jaar. En dan gaan ze lang niet zo ver als Schoonhoven Schoon vier keer per wéék gaat. Zoals Jan de sloten leegschept, dat zal je een ambtenaar niet snel zien doen. “Tja, ze hoeven niet al het vuil op te halen. Er zijn regels voor hoeveel vuil er mag blijven liggen, ik geloof dat drie vuiltjes op een vierkante meter mogen, nou dan doen ze ook niet méér hoor. En wat dat precies kost, weten we niet. Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zou het opruimen van zwerfafval 17 euro per inwoner per gemeente kosten. Als je het aantal inwoners van Schoonhoven maal die 17 euro doet, kom je op ruim twee ton euro. En wij willen uiteindelijk omzet draaien door de samenleving geld te besparen. Dus wij willen dat contract wel voor 1,5 ton!”

“Ik baalde van de manier waarop we leven en waarop we de aarde kapot maken” “Normaal zou ik nu zitten rummikuppen of kaarten of zo, dit vind ik vele malen fijner,” vertelt Paul, een van de vrijwillige prikkers die dagbesteding doet via de zorginstelling. Hij zegt dat hij graag zou willen dat de jeugd zich meer bewust was van de gevolgen van het dumpen van afval. “Ouders zouden hun kinderen beter moeten voorlichten. Of misschien zou Schoonhoven Schoon langs moeten gaan bij scholen.” Groot pand Dat is toevallig ook een van de dingen die op het wensenlijstje van de stichting staat. Maar let wel: een van de dingen. Er zijn nog zoveel plannen. Heel concreet willen de mannen een 3D-printer kopen om van het zwerfafval dat ze ophalen stadssouvenirs te maken om te verkopen. Verder willen ze Schoonhoven mobiliseren om gezamenlijk energie in te kopen om daarmee schonere en goedkopere energie te krijgen. Ook hebben ze verregaande plan-

De stichting neemt mensen mee uit de zorginstelling en de zorgboerderij.

8


nen om zonnepanelen te promoten in hun stad en in te kopen via de stichting, tegen lagere prijzen. Om al deze plannen te kunnen uitvoeren hebben ze een beter hoofdkantoor nodig dan het huis van Jan, hoe idyllisch het daar ook is. En dat pand hebben ze ook al op het oog. Een groot pand, midden in de wijk. De gemeente heeft toegezegd te bemiddelen om dit pand in handen te krijgen van de stichting. De Rabobank is al benaderd om de inrichting van het pand te financieren. En Wouter doet veel voorwerk. “Ik heb me al enorm ingelezen op zelfbeheer van panden. Op jullie website Beheerjebuurthuis.nl heb ik heel veel informatie gevonden over de exploitatie van een pand. Het is erg fijn dat dit allemaal te vinden is. Het is sowieso fijn om lid te zijn van het LSA. Je komt samen met gelijkgezinden en we hoeven niet allemaal het wiel opnieuw uit te vinden. En de lobby naar de overheid is natuurlijk goed. Zoals we nu bezig zijn met de crowdsource voor de BewonersAgenda Stad, dat is sterk. Wij hebben ook wel wat punten voor deze agenda. 1 – bewoners willen onafhankelijke ondersteuning. Ik heb nu bijvoorbeeld een fiscalist nodig en een onderhandelaar. Ik heb daar het budget niet voor. 2- bewoners willen een vast aanspreekpunt bij de gemeente, zodat je niet met vijf wethouders hoeft te praten. Je moet ze allemaal opnieuw overtuigen, dat kost een berg energie. En dan hebben wij nog geluk met een welwillende gemeente.” Nieuwe weg We zijn intussen aan het eind van ons rondje gekomen. Trots laten we de leiding van de zorginstelling de opbrengst van de dag zien. Zakken vol rotzooi. Schoonhoven is weer een stuk schoner geworden vandaag! Met een gevoel van voldoening besluiten Jan, Wouter en ik nog een drankje te drinken op het terras. Voordat ik het pittoreske Schoonhoven verlaat vertellen ze me waarom zij zich zo keihard inzetten voor hun stichting. Jan: “Ik vind het gewoon belangrijk dat het gebeurt. We hebben geen moment twijfel dat we onze ambities gaat verwezenlijken. Dit is de weg naar een sterke stad. De weg is nieuw en dat is spannend en een uitdaging. En wij houden graag contact met iedereen die al even op pad is.” Wouter: “Ik kom zelf uit het bedrijfsleven ik heb drie jaar geleden mijn ontslag ingediend. Ik baalde van de manier waarop we leven en waarop we de aarde kapot maken. Ik wist: met die leaseauto onder mijn kont ga ik niet gelukkig worden. Ik ben door de stichting wel gelukkiger geworden. Het is een wereld van verschil. De truc is om niet te denken: wat kan ik winnen, maar wat kan ik bijdragen? Het is heel fijn om deel van de oplossing te zijn en niet van het probleem.” www.schoonhovenschoon.nl

BewonersBedrijven

Het is een hele kluif om als groep bewoners een onderneming te starten waarmee je je wijk wil verbeteren. De bewonersgroepen die gestart zijn en de groepen die een BewonersBedrijf willen starten kunnen veel van elkaar leren. Het LSA nam een groep actieve bewoners mee met BewonersBedrijven on Tour.

Tijdens de tour kwamen we ook in de Vintage en Fashionshop van BewonersBedrijf Berflo Es.

BewonersBedrijven on Tour Zesentwintig actieve bewoners uit OostNederland kwamen op bezoek bij BewonersBedrijf Berflo Es in Hengelo, Beien in Enschede en BewonersBedrijf Malburgen in Arnhem. Drie ondernemingen van en voor bewoners, in een verschillend stadium. BewonersBedrijf Berflo Es heeft in juni 2015 een pand aangekocht en staat te trappelen om zijn activiteiten uit te breiden. BewonersBedrijf Malburgen verhuurt de tien verdiepingen van een voormalige verzorgingsflat en is het eerste BewonersBedrijf dat winst maakt. Beien heeft van een leegstaand schoolgebouw een bruisend ontmoetingscentrum gemaakt en neemt nu de eerste grote stappen naar professionalisering, met een aanvraag voor startkapitaal bij het LSA. Zorgstraat De tour-deelnemers overspoelden de besturen met vragen als: ‘Hoe speel je in op de transitie in de zorg?’ In Arnhem wordt ruimte verhuurd aan verschillende zorginstellingen om zo een ‘zorgstraat’ te creëren. Geert Walgemoed, voorzitter van het bestuur van BewonersBedrijf Berflo Es: “Wij kunnen niet zelf als zorginstelling fungeren, maar wel samenwerken. Verschillende zorginstellingen huren bij ons een ruimte. Ons doel is dat bewoners met een zorgvraag niet naar het gemeentelijk loket maar naar het BewonersBedrijf komen en wij hen naar de juiste mensen kunnen wijzen.”

Geld In Enschede wordt de drempel voor vrijwilligerswerk die het UWV opwerpt, besproken. Mensen met een WW-uitkering durven vaak geen vrijwilligerswerk te doen omdat ze hebben gehoord dat je dan gekort kan worden op je uitkering. Ernst Bergboer, voorzitter van het bestuur van Beien: “Een wijkbewoner die 100 procent afgekeurd is vanwege mentale problemen kan niet meer werken in een ‘normaal’ bedrijf. In een BewonersBedrijf kan hij op zijn eigen tempo werken en heeft hij een vangnet wanneer het mis gaat. Dat durft hij vaak niet, want hij is bang dat het UWV zegt: wanneer jij 20 uur per week vrijwilligerswerk kan doen, kun je ook aan de slag in een bedrijf. Maar daar mag hij niet in zijn eigen tempo werken en de sfeer is natuurlijk anders. Ik denk dat wij een mooie kans hebben om de landelijke en lokale overheid te laten wennen aan uitkeringsgerechtigden die vrijwilligerswerk doen.” BewonersBedrijf Malburgen draait zwarte cijfers en geeft de wijkeconomie een boost. “Wanneer we iemand moeten inhuren, zoeken we iemand uit de wijk,” vertelt zakelijk leider Walter Klein Nienhuis. “Zo blijft de omzet in Malburgen.” Beien onderzoekt mogelijkheden om de wijkeconomie te vervangen voor een deeleconomie met wederdiensten in plaats van geld. Eigen invulling Het blijkt wel: er is geen blauwdruk voor een BewonersBedrijf. De ondernemingen

Veel mensen durven geen vrijwilligerswerk te doen, uit angst voor het UWV zijn in handen van bewoners om de wijk te verbeteren en de winst vloeit terug in de wijk. De invulling van deze principes is afhankelijk van het bestuur en de wijk. Beien zoekt lokale oplossingen voor de wereldproblematiek door duurzaam te leven en voedselverspilling tegen te gaan. BewonersBedrijf Berflo Es streeft ernaar hét aanspreekpunt voor bewoners met een zorgvraag te zijn en werkt samen met de huisarts (mede-eigenaar van het pand) en zorginstellingen. BewonersBedrijf Malburgen verhuurt de woonruimte in het pand vooral aan mensen met een rugzakje. Met de steun en het vrijwilligerswerk in het Bruishuis, krijgen zij hun leven weer op de rit. Door bij elkaar te kijken, van elkaar te leren en dit het geleerde te vertalen naar de eigen situatie komen we allemaal een stap verder. Daarom toeren we door! In het najaar nemen we ondernemende bewoners uit West-Nederland mee op een vergelijkbare tour. Benieuwd naar de tour door Oost-Nederland? Bekijk het verslag op: www.bewonersbedrijven.nl/ bewonersbedrijven-on-tour/ LSA Bewoners Berichten / zomer 2015 / nummer 119

9

Bewoners Agenda

Zonder naar bewoners te luisteren krijg je geen sterkere steden Het rijk wil met partners een plan maken om de steden sterker, concurerender en mooier te maken. Actieve bewoners zijn altijd hard bezig om hun steden sterker te maken. Wij als vereniging van actieve bewoners, willen dus graag samenwerken om de agenda van bewoners door te laten dringen tot Den Haag. We verzamelen alle ideeën en oplossingen van actieve bewoners en bieden deze BewonersAgenda Stad aan aan het rijk. Help je mee?

“We willen een open gemeente die ons laat zien waaraan ze het geld opmaakt en waar nog ruimte zit!” “We willen de mogelijkheid hebben om volwaardig mee te doen met een aanbesteding, bijvoorbeeld op ouderenvervoer.” “Wij willen onafhankelijke ondersteuning op het moment dat we dat nodig hebben!” Het LSA vraagt actieve bewoners al een tijd wat zij nodig hebben om hun initiatieven en projecten effectiever en met meer plezier uit te voeren. Met die input is een eerste versie van de BewonersAgenda gemaakt. Die Agenda groeit door. Iedere actieve bewoner (jij!) kan zijn wensen doorsturen naar het LSA. Wij zorgen ervoor dat het bij minister Plasterk komt. Want dat is de man die heeft opgeroepen tot samenwerking om te komen tot het versterken van groei, innovatie en leefbaarheid van Nederlandse steden. Hij noemt dit project: Agenda Stad. Zonder naar de bewoners te luisteren krijg je geen sterkere steden. Wij willen dat hij luistert. Daarom maken wij met zijn allen de Bewoners Agenda Stad. Crowdsource Uit de input die honderden vrijwilligers nu al hebben gegeven blijkt dat bewoners vragen om schaalverkleining, regelverandering en ruimte. De eerste versie van de BewonersAgenda Stad hebben we bekend-

10

LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2015 / nummer 118

gemaakt bij het kabinet en samenwerkingsorganisaties. Maar we hebben ook duidelijk laten weten dat we bezig zijn met een crowdsource onder actieve bewoners. Hoe meer mensen meedoen, hoe sterker we staan! Samen zetten we onze onderwerpen op de politieke agenda. Actieve bewoners nemen veel initiatief in wijken. Of het nu gaat om ouderenvervoer, een BewonersBedrijf, een zorgcoöperatie of taalles: bewonersinitiatieven zijn altijd bottom-up en lokaal ingestoken, bepalen hun eigen tempo en zijn echt van de mensen. Ze schelen overheid tijd en geld, laten steden en hun bewoners bloeien en bruisen. ‘Weg met onnodig tijdrovende procedures’ Van bewonersparticipatie naar overheidsparticipatie: veel actieve bewoners willen ervoor gaan, maar hebben daarvoor ruimte en mogelijkheden nodig. Nu de rollen veranderen, moeten de spelregels meeveranderen. Veel actieve bewoners vertellen dat ze tegenwerking ondervinden. Ze hebben te maken met onnodig tijdrovende en moeilijke procedures, en met overheidsorganen, instanties en instellingen die hun eigen belangen verdedigen. Dat kost onnodig veel energie en dat moet veranderen!

atieven van bewonersgroepen, onder meer door het voor bewoners mogelijk te maken mee te doen met een aanbesteding en mee te beslissen over de voorwaarden van gunningen en aanbestedingen. • Tot een open, transparante, toegankelijke overheid te komen. Maak op alle niveau ’s duidelijk hoe publiek geld wordt besteed en waar er ruimte zit. • Maatschappelijk initiatief de beschikking te geven over vastgoed. Dit is heel belangrijk, want vastgoed is voor maatschappelijk initiatief zowel een manier om geld te verdienen (van horeca tot verhuurmogelijkheden) als een ontmoetingsplek en een herkenbare basis.

Schrijf mee aan Bewoner sAgenda Stad

Enkele punten uit BewonersAgenda Stad Actieve bewoners willen erkenning en waardering voor de belangrijke rol die zij in steden spelen en dagen iedereen uit: • De relatie tussen de overheid en het maatschappelijk initiatief opnieuw te onderzoeken en samen vast te leggen: wie mag wat en wie moet wat? • Altijd uit te gaan van de ‘Local by default’-principes; zoek samen naar de gewenste schaalgrootte. Veel kan door en met kleinere (bewoners) organisaties en instellingen geregeld worden. En verschil mag! Een wijk in een krimpgebied heeft andere noden en mogelijkhedem dan een wijk in de hoofdstad. • Nieuwe weten regelgeving zo te formuleren dat er ruimte is voor maatschappelijk initiatief. Zorg dat er (financiële) mogelijkheden zijn voor initi-

‘Nu de rollen veranderen, moeten de spelregels meeveranderen’

En wat is jouw bijdrage aan de BewonersAgenda Stad? Mail naar [email protected]. Of twitter #BewonersagendaStad www.lsabewoners.nl/bewonersagendastad

LSA en politieke statements

Het LSA doet het vaker: actieve bewoners verzamelen en verbinden om met één stem te kunnen spreken tegen dé politiek. We zijn als vereniging al groot, maar onze achterban is nog veel groter. Dus als onze achterban zijn achterban inschakelt bereiken we heel veel mensen. In ons recente verleden alleen al schreven we samen twee belangrijke documenten die veel politieke invloed hebben gehad. Samen staan we echt sterk. In 2011 schreven wij Het Manifest van de actieve bewoners. Meer dan duizend bewoners hebben actief bijgedragen aan dit stuk dat ervoor pleitte voor bewoners niet alleen een papieren, maar een daadwerkelijk hoofdrol kregen in hun eigen wijk. Verschillende bewoners en bewonersorganisaties hebben het Manifest officieel aangeboden aan hun gemeenten. Dit document kreeg veel pers- en politieke aandacht en zorgde ervoor dat bewoners scherper en duidelijker konden zijn naar hun gemeente. Het Manifest heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de visie van het Kabinet op burgerschap. En in 2012 schreven we een visiestuk: De Buurtrechten. Hiermee stapte het LSA naar het Rijk en stapten ontzettend veel bewoners naar hun eigen gemeente om meer ruimte en zeggenschap te claimen, met behoorlijke successen, al zitten we nog middenin vele processen en is deze ‘strijd’ nog lang lang niet gestreden. Maar het heeft er mede voor gezorgd dat er regelluwe zones zijn, dat er geëxperimenteerd wordt met verschillende buurtrechten en dat er verschillende gemeenten zijn die alle door ons geformuleerde buurtrechten hebben opgenomen in hun akkoord. Nu gaan we een stap verder. Wij willen dat de agenda van de actieve bewoners in Plasterks Agenda stad terechtkomt. Zonder ons geen sterke steden! Over het Manifest lees je hier: www.lsabewoners.nl/ manifest-van-de-actieve-wijkbewoners Over Buurtrechten lees je hier: www.lsabewoners.nl/ meer-over-buurtrechten LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2015 / nummer 118

11

Heb je interessant nieuws uit je wijk? Schrijf het ons!

Jij schrijft... Maak kans op €5.000

Ingezonden bericht

Laakse Lente bij de premier

Onze leden Netty en Leo van de Laakse Lente: ‘Van het telefoontje dat we uitgenodigd waren door de premier voor een bijeenkomst, waar de heer Rutte kennis wilde maken met vrijwilligers die zich inzetten om een leuke samenleving tot stand te brengen, waren we op de eerste plaats een beetje stil.’

De inschrijving voor de Meer dan handen vrijwilligersprijzen is geopend. Schrijf je project in en maak kans op € 5.000,-. Inschrijven kan in drie categorieën : landelijke vrijwilligersorganisaties en -projecten, lokale/re gionale vrijwilligersorganisaties en -projecten en de VriendenLoterij Passieprijs voor individuele vrijwilligers die van onschatbare waarde zijn voor je project. De inschrijving sluit op 18 september Meer weten: www.vrijwilligersprij zen.nl

Wijkfestival Holtenbroek: Een succes! Ingezonden bericht door Cor Loos

Waar het verkrijgen van externe hulp, subsidies, sponsoring enzovoort steeds lastiger wordt heeft de Zwolse wijkorganisatie Holtenbroek N.U., min of meer noodgedwongen, haar heil gezocht in het alom gepropageerde toverwoord ‘participatie’. Op initiatief van de welzijnsorganisatie en het gemeentelijke wijkservicepunt, werd onze organisatie gestimuleerd weer eens zo’n wijkfeest van de grond te tillen. En het is gelukt! Rondom een kleedjesmarkt, jeugdactiviteiten, muziek- en dansgroepen en eten en drinken was er ook veel ruimte voor ontmoeting en informatie. Zo was er alle gelegenheid voor het sociale wijkteam, Rode Kruis, de Turkse moskee en zorginstellingen zich te presenteren, een mogelijkheid die ook door ‘Natuurlijk Samen’, de Zwolse LHBT-pilot van LSA/Movisie, graag werd benut. www.holtenbroeknu.nl

12


Liesbeth vd Wetering @sdcLiesbeth

Bewonersbedrijf A’foort: ‘Aan ons als initiatiefnemers wordt altijd naar continuïteit gevraagd. Nou, wij hebben nu 5 wethouders versleten!’

LSA Nieuws

Bewoners willen buurtrechten én ondersteuning Actieve bewoners willen buurtrechten en zien ook mogelijkheden ze te gebruiken. Ze hebben daar wél ondersteuning bij nodig. Dit blijkt uit een enquête die het LSA heeft uitgevoerd onder zijn leden. Vraag: Waren er momenten waarop jij of jouw buurtbewoners buurtrechten hadden kunnen gebruiken? 60

40

20

0 Ja

Ja, in de toekomst

Nee

LSA stoere tours

Actieve bewoners zijn de afgelopen tijd twee keer gaan touren door Nederland. Eind mei organiseerde het LSA voor BewonersBedrijven (in wording) een tour om bij elkaar te kijken en 22 juni gingen de pioniers van wijkhuizen in zelfbeheer van ons project Beheer je buurthuis op pad. Zo’n tour werkt geweldig: actieve bewoners komen bij elkaars initiatieven langs en zijn ook in de bus de hele dag met elkaar in gesprek. Er was ook veel persaandacht voor de tours. Van de NOS tot Omroep Brabant: ze deden allemaal verslag. De beide tours zijn ook door het LSA goed gedocumenteerd. Zo kun je er ook van opsteken als je er niet bij was. BewonersBedrijven on tour: www.bewonersbedrijven.nl/ bewonersbedrijven-on-tour/ Beheer je buurthuis on tour: beheerjebuurthuis.nl/ lees-en-luister-alles-terug-van-de-beheer-je-buurthuisbustour/

Comité van aanbeveling Het LSA heeft een groot netwerk. Er zijn veel mensen die achter de missie van het LSA staan. Een aantal van deze mensen heeft zich nu verenigd in het comité van aanbeveling van het LSA. Op dit moment bestaat ons comité uit Jan Willem Duyvendak, Jacques Wallage, Kathalijne Buitenweg, Willem van Leeuwen, Jos van der Lans, Nico de Boer, Rob van Gijzel, Steve Clare, John McKnight en Mirjam Sterk. Zij hebben allemaal in een kort statement duidelijk gemaakt waarom wij als vereniging van actieve bewoners van belang zijn voor de samenleving. Hun statements zijn op onze website te vinden. Willem van Leeuwen – Bestuurder, spreker, schrijver,oud- voorzitter Aedes “Het maatschappelijk belang van de participatiesamenleving, van burgerinitiatieven en BewonersBedrijven is groot. De vereniging LSA levert als verbinder, aanjager en pionier in maatschappelijk vernieuwende projecten, daaraan een geweldige bijdrage. Het LSA verdient support!” Mirjam Sterk – Bestuurder, adviseur, spreker, dagvoorzitter en ex-politica “Bewoners weten als geen ander wat er speelt in hun buurt en hoe het anders zou kunnen. Met een terugtredende overheid wordt het de komende jaren alleen maar belangrijker juist hen te betrekken bij het beleid voor de wijken. LSA ondersteunt de bewoners en geeft hen stem. Daarom steun ik het LSA van harte!” Lees alle volledige statements op www.lsabewoners.nl/comite-van-aanbeveling

Wijken en dorpen met energie voor de toekomst Bewoners met inspirerende initiatieven, projecten en ideeën kwamen samen op onze themadag op 6 juni in de Gasfabriek in Alkmaar. Het was een inspirerende dag: we leerden onder meer over mobiele moestuinen die vandalen veranderden in tuiniers. Over een project dat als doel had de energierekening van een hele stad te verlagen. En over een duurzame dorpsvisie gecreëerd door bewoners. Lees meer over deze bijeenkomst ‘Wijken en dorpen met energie voor de toekomst’ op onze website. www.lsabewoners.nl/bijeenkomsten/wijken-en-dorpen-met-energie-voorde-toekomst/


13

Het dagboek van... De start van BewonersBedrijf Crabbehoeve

Met tientallen bewoners is er in Dordrecht een voormalige kleuterschool opgeknapt. Er zijn vergaderruimtes gemaakt om te verhuren en in het atelier maken wijkbewoners van alles om te verkopen. In dit BewonersBedrijf starten ze een wijkrestaurant en catering in de wijk, gaan ze workshops organiseren en er is een moes- en siertuin voor de bewoners. Ook zijn er plannen om een klusdienst te starten. Het BewonersBedrijf Crabbehoeve is geopend! Maar dan… dan begint het pas. Lees mee met het dagboek van Mascha Lagewegm, kwartiermaker van Crabbehoeve.

27 mei Het was het eindelijk zover: BewonersBedrijf Crabbehoeve werd met het planten van een boom in onze tuin door wethouder Rinette Reynvaen en kinderen uit onze buurt officieel geopend. Het was een geweldig feest met een grote opkomst, mooi weer en allemaal blije gezichten van onze vrijwilligers. Trots en ontroerd was ik dat we zover gekomen waren na alle zware arbeid die we geleverd hebben zelfs tot in de kleine uurtjes in de nacht ervoor om alles op tijd af te krijgen. En wat een resultaat… mooier hadden we onze opening niet kunnen wensen.

28 mei – 3 juni Een week hebben we onszelf de tijd gegeven om een beetje bij te trekken en uit te rusten, en na te genieten, want we wisten: het ging allemaal echt beginnen. 3 juni

De trots van ons project ‘de lunchroom’ moest vanaf nu operationeel worden. Maar hoe doe je dat dan allemaal en waar begin je? Wat wil je de mensen gaan aanbieden tijdens de lunch, ga je alleen de producten uit eigen tuin gebruiken om mee te koken, hoe hou je alles zo vers mogelijk, welke recepten zijn dan het handigst zodat iedere vrijwilliger ze ook kan bereiden? Doordat er zoveel tijd en energie in het op tijd afkrijgen van het project was gaan zitten waarbij

14


ik continu alles in goede banen moest leiden en ook vooral mee moest doen met de kwast in de hand, was er weinig ruimte geweest om vooraf goede plannen uit te werken en gedegen ten ijs te komen voor de start van dit horecaonderdeel. Ik ben in deze opstartfase tegen heel wat dingen aan gelopen waaraan je moet wennen en die je gaandeweg moet leren.

4 juni

De vragende gezichten in de ochtend zijn soms wat angstaanjagend voor mij, want ik als kwartiermaker moest eigenlijk gisteren al weten hoe het nieuwe professionele koffiezetapparaat, de nieuwe combisteamer en bijvoorbeeld de gereviseerde kassa werken. Er moest opeens een schema komen waarbij de vrijwilligers niet meer vrijblijvend aan konden komen waaien, maar er echt gerekend wordt dat je er op tijd bent. Een hele omslag van opbouw naar uitvoering en eentje van professionalisering. Voor sommige vrijwilligers is het een natuurlijke overgang, voor andere vrijwilligers wordt het takenpakket heel anders, omdat er bijvoorbeeld niet meer zo veel te verbouwen valt. Het is zoeken naar nieuwe taakinvullingen zodat iedereen zijn steentje kan blijven bijdragen en, het allerbelangrijkste, het leuk blijft vinden wat hij of zij doet en binding blijft houden met het project.

8 juni Het is hard werken, veel fouten maken, leren, weer fouten maken en gewoon lachend verder gaan. 15 juni

Het loopt allemaal een stuk gesmeerder, we werken met een ochtend- en middagploeg, hebben recepten gevonden die iedereen na enige instructie kan maken. En het allerleukste is dat we blije gasten hebben, de zelfgebakken taarten en de verse broodjes zijn een succes.

24 juni

Inmiddels ben ik toe aan het op poten zetten van het volgende traject: het opstarten van de workshops in ons atelier. Niet alles kan tegelijkertijd, dingen gaan met vallen en opstaan en soms moet je ook een beetje geduld hebben en kijken wat haalbaar is. Maar ik ben apetrots op wat we met zijn allen neergezet hebben, trots op wat we momenteel doen bij Crabbehoeve en blij met de plannen die we voor de toekomst hebben. Crabbehoeve wordt gegarandeerd een succes! www.crabbehoeve.nl www.bewonersbedrijven.nl

Beheer je buurthuis

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen als buurthuis, dat is zo gek nog niet. Althans, niet als het aan expert Glenn van der Vleuten ligt.

Maatschappelijke Verantwoord Ondernemen in de wijk

“Welke problemen lost jouw buurthuis op?” Wat is MVO? Het gaat over natuur en mensen, over de groene en duurzame kant van de samenleving. Een breed begrip dus. Maar wat is een werkbare definitie? Adviseur en Beheer je buurthuis-expert Glenn van der Vleuten geeft zijn interpretatie: “Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is op een verantwoorde wijze omgaan met planeet, mensen en natuur. MVO is groen ondernemen, sociaal ondernemen. De connotatie is al vrij snel iets met energie, iets met groen, omdat dat zichtbaar en tastbaar is en omdat veel aandacht aan die kant wordt besteed.” Juist de M van MVO wordt onderbelicht. Een maatschappelijk verantwoorde onderneming is volgens Van der Vleuten bijvoorbeeld een vereniging die niet vraagt om geld, maar om mankracht en spullen: “Een burgerinitiatief doet bijna per definitie aan MVO. Het probeert er te zijn voor mensen in de buurt, het doet iets om anderen plezier aan te laten beleven. Dat kost geld, tijd en energie. Die is aanwezig binnen de eigen potentiële klandizie, onder bewoners en bedrijven. Die ga je als buurthuis bevragen: wat kun je ons bieden?”

zonder dat het die gemeenschap extra geld kost.” Van der Vleuren vervolgt: “Zeg: er wordt een maatschappelijk vraagstuk opgelost door onze aanwezigheid. En dat doen we zelf, samen met bewoners en de buurt. We investeren in duurzame oplossingen; dat zit in de aard van onze activiteiten.”

Het buurthuis “tilt mensen uit hun inactieve modus en laat ze dingen doen waar hun hart ligt” Fondsen loskrijgen ONS is een uitmuntend voorbeeld. Het buurthuis, gevestigd in Breda en een van de pioniers van ons project Beheer je buurthuis, biedt werklozen een plek om te werken. Zonder verlies van uitkering worden zij klaargestoomd voor herintrede op de arbeidsmarkt, terwijl ze tegelijkertijd hun bijdrage leveren aan een betere buurt. Het buurthuis “tilt mensen uit hun inactieve modus en laat ze dingen doen waar hun hart ligt”, analyseert Van der Vleuten. MVO is een populaire term met positieve bijsmaak. Een buurthuis dat zich nadrukkelijk weet te presenteren en te verenigen met de term maakt daardoor bijvoorbeeld meer kans om bij fondsen (zoals VSBfonds en Oranje Fonds ) geld los te krijgen. “Zorg daarom voor een sterk verhaal. Zorg ervoor dat je goed uitlegt hoe je activiteiten een rechtstreekse bijdrage leveren aan de lokale gemeenschap,

In het coöperatieve buurthuis ONS wordt hard gewerkt, zonder verlies van uitkering.

Verbinding Dat sterke verhaal begint bij de basis: het buurthuis als essentieel thuis van de buurt. Een plek die verbinding legt tussen helpers en hulpbehoevenden, die de kracht van de buurt weet te benutten om die buurt te verbeteren. Buurthuizen doen in veel gevallen aan MVO, ook al weten ze dat misschien nog niet. Dit artikel verscheen eerder in langere vorm op Beheerjebuurthuis.nl.

LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2015 / nummer 118

15

Community Art

In your face:

Theater van de straat Stut Theater maakt theater met mensen uit de buurt, gebaseerd op hun verhalen. Dit keer gingen ze de samenwerking aan met een tbs-kliniek voor een toneelstuk over korte lontjes. Knallende community art.

16


W

“Weet je waar ik een bloedhekel aan heb? Aan van die mensen die niet luisteren en alleen maar over zichzelf kunnen praten.” “Ik word zo nijdig op mijn schoonmoeder die kritiek geeft op mij, via mijn kindje. ‘Als het aan mij lag had je al lang op zwemles gezeten, maar ja, je moeder hé? Als het aan mij lag had je je speentje al lang niet meer, maar ja, je moeder hé?’ Ik zou haar tanden uit haar bek willen rossen.” “Weet je wanneer ik helemaal stuk ga? Van die oma’s op hun scootmobiel die door het winkelcentrum je van de sokken rijden en nog arrogant kijken ook. Bah!” We kennen het allemaal. Irritaties, klein en groot, die het bloed in je aderen laat koken. Maar wat doe je ermee? Wanneer ben je slachtoffer en wanneer ben je dader? Dat zijn de thema’s van de muzikale voorstelling De Korte Lontjes Show van Stut Theater. Rake klappen Nadat de regisseuse van dit bijzondere theatergezelschap een aanvaring had gehad in de trein verzuchtte ze: “Wat hebben mensen tegenwoordig toch een kort lontje. Daar zouden we eens een voorstelling van moeten maken: De Korte Lontjes Show”. En zo was er een nieuwe voorstelling geboren. Nou ja, de naam dan. Het was de start van een heel proces. Het proces begint met praten. Stut ging het gesprek aan met allerlei mensen die iets met dit onderwerp te maken hebben, van wijkagenten tot buschauffeurs. En met mogelijke spelers die mee zouden kunnen doen met het toneelstuk, want Stut werkt niet met professionele acteurs. De acteurs zijn buurtbewoners uit Utrecht (vooral uit de wijk Overvecht) en deze bewoners spelen zichzelf. Ze spelen hun eigen verhalen, verhalen die ze van dichtbij of zelf hebben meegemaakt. Zo ontmoeten we Anton (“Dat is een rare naam voor een Turk” “Nee man ik ben een Surinamer!”) en zien we een prachtige scène waarin hij zowel

Bij Stut hebben talloze bijzondere acteurs op het podium gestaan: van ex-prostituees tot gepeste jongeren

een man als een vrouw speelt. In die scene wordt een heftige ruzie uitgevochten tussen een koppel. En waar eerst hard gelachen wordt om de Surinaamse vloeken, valt een geschrokken stilte wanneer het schreeuwen overgaat in slaan. Er vallen rake klappen. En zo staat ieder met een verhaal op het podium, in korte scènes. Het is een werkwijze die voor Stut al jaren werkt. Stut Theater bevindt zich naar eigen zeggen ‘op het snijvlak tussen kunst en welzijn’. Enerzijds maakt het theatervoorstellingen, anderzijds richt het zich op mensen die maatschappelijk onder druk staan. Dit doet Stut door te spelen voor mensen niet normaal niet snel in theaters te vinden zijn, én door die mensen als spelers op het podium te zetten. Stut maakt theatervoorstellingen over maatschappelijke onderwerpen, gebaseerd op de persoonlijke verhalen en ervaringen van de spelers. Zo hebben de afgelopen jaren al talloze bijzondere acteurs op het podium gestaan: van dak- en thuislozen tot ex-prostituees en gepeste jongeren. Resocialiserend tbs’er Maar tbs’ers hadden nog niet op het Stut podium gestaan. Tijdens de voorbereidingen van de Korte Lontjes Show ontvingen ze echter een verzoek van iemand uit een tbs-kliniek die graag (in het bijzijn van haar begeleider) mee wilde doen met een voorstelling. Ze schreef erbij dat ze meteen eerlijk was over haar status als tbs‘er, want al eerder had ze zich ingeschreven voor een tennisclub en daar was de deur hard voor haar dicht gegooid toen bleek dat ze een resocialiserend tbs’er was. Stut gooide de deur niet dicht. Sterker nog: ze zagen veel mogelijkheden om de verhalen van tbs’ers te gebruiken voor de Korte Lontjes Show en zochten samenwerking met de kliniek. Vandaar dat er nu meerdere patiënten uit de kliniek op het podium staan en dat het decor grotendeels gebouwd is in de kliniek. Ook is er een briefwisseling op gang gekomen met iemand die op de gesloten afdeling van de tbskliniek zit. En die brieven worden voorgelezen tijdens het toneelstuk. Op het eerste gezicht past de, overigens zeer mooie, woordenwisseling niet helemaal tussen de explosieve knallende sketches die in een rap tempo aan bod komen. De brieven worden door de actrice die de schrijfster van het toneelstuk speelt en de gespeelde tbs’er rustig en bedachtzaam voorgelezen. “Ik wil graag als mens aangesproken worden. Niet als tbs’er, als het monster dat iedereen voor LSA Bewoners Berichten / zomer 2015 / nummer 119

17

Dit is geen actrice die haar rol overtuigend speelt, dit is het ware verhaal van deze vrouw. zich ziet als ze het woord tbs’er horen, maar als medemens.” Nogal een verschil met de uitspraken al dan niet in liedjes: “Ik haat van de alternatievelingen die op hun blote voeten dansen in het park: helemaal happy. Ik zou ze in elkaar willen rossen. ”Ik heb te kleine borsten.” En: “Ik denk de hele tijd aan seks”. Slachtoffer of dader? Maar gedurende het stuk begint er ook in de scènes steeds meer zachtheid en kwetsbaarheid te komen. De vrouw die net nog in koor had staan schelden (“Anaalkannibaal, rimpelkut, campinghoer”) staat opeens in haar mooiste jurk te dansen op het podium terwijl ze in het Koerdisch zingt over een boom die zijn bladeren verliest en haar medespeler vertelt dat ze vroeger altijd met haar broer naar het theater ging, dat ze er samen van droomden dat zij ooit op het podium zou staan. Maar dat haar broer vermoord is, net als haar vader en net als haar man… Iedereen schiet vol. Dit is geen actrice die een rol overtuigend speelt, dit is het ware verhaal van deze vrouw. Haar medespeelster voelt ook dat haar verdriet en frustratie opeens zo klein lijken, nietig. Ze mompelt eerst wat maar zegt dan: “Het is wel gelukt. Jullie droom is wel uitgekomen. Want je staat hier mooi wel. Je staat hier mooi wel.” Tijdens de hele voorstelling blijven grote maatschappelijke problemen zich afwisselen met kleine frustraties. We gaan van een scène over irritant

Bezoeken of boeken? Deze community art-productie is niet voor fijnbesnaarde mensen: het taalgebruik is hard en grof. Toch is de productie is wel een aanrader. Het stuk is rauw en duidelijk en zet je aan het denken over agressie, oordelen en vooroordelen. Op enkele openbare voorstellingen na speelt Stut maar weinig in theaters. Ze gaan met de voorstellingen op tour langs buurthuizen, zorginstellingen, wijkcentra, personeelskantines, en allerlei andere plaatsen. Dit keer ook langs tbs-klinieken en gevangenissen. Iedereen kan de Korte Lontjes Show boeken voor het seizoen 2015-2016. De voorstelling kan onder meer ingezet worden om de dialoog over agressie op gang te brengen, werknemers te inspireren en ondersteunen en invulling te geven aan conferenties of workshops. Je kunt de hele show boeken (ongeveer 1,5 uur) voor 1.400 euro incl. techniek. Je kunt ook een aantal scènes boeken, eventueel aangevuld met een nagesprek of workshop (vanaf 400 euro). Kijk voor speeldata op www.stut.nl/agenda

en slecht horecapersoneel naar een sketch over geweld tegen ambulancepersoneel. En mochten we eerst vanaf de zijlijn meekijken, op een gegeven moment wordt het hele publiek jury. Terwijl de acteurs op een schavot worden gezet, moeten wij beslissen of ze slachtoffer of dader zijn. Een door een loverboy geronseld en hevig misbruikt meisje dat nu zelf meisjes ronselt: slachtoffer of dader? Een hard werkende politieagent die iemand doodschiet als hij zich (achteraf gezien ten onrechte) bedreigd voelt? Slachtoffer of dader? En dan heeft Stut ons waar ze ons wil hebben. Ze wil het grijze gebied tussen een getroffene en een pleger kleur geven. Ze wil taboes bespreekbaar maken en het thema agressie aan de kaak stellen. En niet op een hoog abstractieniveau. Het is theater van de straat: in your face.

18


Het LSA selecteert voor jou

Publicaties Energie delen Je verwacht hier geen publicatie van een energieleverancier, maar toch hebben we die voor je geselecteerd. Het Buurtkracht Jaarboek 2014 is een uitgave van Buurtkracht en dat initiatief is opgezet door energieleverancier Enexis. Deze organisatie heeft met Buurtkracht iets moois opgezet, waar ze terecht een opgepimt jaarverslag van hebben gepubliceerd. Buurtkracht helpt bewoners om samen met de hele buurt energie te besparen. Ze helpen een bijeenkomst te organiseren, ze maken infraroodscans oftewel warmtebeelden van de buurt om te kunnen zien waar energie weglekt. En ze helpen je offertes van leveranciers aan te vragen en te vergelijken. Vorig jaar sloten vijftig buurten zich aan bij Buurkracht en in een groot deel daarvan wordt heel wat energie, en dus geld bespaard. De verhalen en successen van die buurten zijn gebundeld in het Buurkracht Jaarboek 2014. Titel: Het Buurtkracht Jaarboek 2014, Uitgave van Enexix, gratis te downloaden via buurkrachtjaarboek.nl

Huurders hebben invloed Per 1 juli 2015 is de Woningwet 2015 in werking getreden, nu zijn huurdersorganisaties volwaardig partij geworden bij het maken van lokale prestatieafspraken met gemeenten en woningcorporaties. Dat geeft ze veel meer mogelijkheden om invloed uit te oefenen op beslissingen die huurders raken, zoals het aanbod van betaalbare huurwoningen of energiebesparing. In Lokale prestatieafspraken, Handreiking voor huurdersorganisaties lees je hoe huurdersorganisaties deze nieuwe taak het beste kunnen vervullen, inclusief een handig stappenplan, voorbeelden en een groot aantal tips. Deze uitgave is bedoeld voor huurdersorganisaties, verhuurders en gemeenten. Titel: Lokale prestatieafspraken, Handreiking voor huurdersorganisaties, Uitgave van: Nederlandse Woonbond, ISBN 9789069651118, Woonbond-Ledenprijs € 14,90, Woonbond Niet-ledenprijs € 29,80, maar ook te downloaden via: www.woonbond.nl/pages/webwinkel/ OP28

Oh mooie stad… Je hoort er als stad bijna niet meer bij als je geen stadsdichter hebt. Overal zijn ze er. En waar vroeger een stadsdichter gewoon uit het volk opstond en zijn gedichten op straat rondbazuinde (er was bijvoorbeeld tientallen jaren lang een unieke dronkaard in bars en discotheken van Amsterdam actief), is het nu vaak een functie met functie-eisen. In de gemeente Heerlen is er een officieel gemeenteregelement opgesteld. ‘Een stadsdichter kan bijdragen aan de dynamiek van het stadsleven en aan het culturele klimaat van Heerlen.’ En als bewijs dat het een echt beroep is: het staat zelfs als officieel beroep in de nationaleberoepengids.nl. Interessant is om te zien hoe de dichters hun taak opvatten: van kritisch tot lyrisch en alles wat er tussen zit. Oud-Dichter des Vaderlands Driek van Wissen schreef een inleidend gedicht voor het (al iets oudere maar toch leuke) boekje: De stad en ik: stadsdichters uit Nederland en Vlaanderen: ‘En waar niet in een mum van tijd / Een stadspoeet wordt ingewijd / Daar hebben wij het mee gehad. / Zo’n stad raakt straks zijn stadsrecht kwijt.’ Titel: De stad en ik: stadsdichters uit Nederland en Vlaanderen,ISBN: 9075665881, Prijs: 10,-


19

4 september 2015 – Rotterdam

Urbania

gedroomde stad van de toekomst

Door een reis te maken van de toekomst naar het nu komen we samen tot onze gedroomde stad. Visionairs uit verschillende disciplines inspireren je met hun toekomstbeeld. Kijk op: www.lsabewoners.nl/urbania-gedroomdestad-van-de-toekomst #BewonersAgenda Stad #zeggenschap #samensterk #StadvdT #bewonersmacht #backcasten

Het is fijn een deel van de oplossing te zijn

Recommend Documents