SOCIALE ECONOMIE. in Zuid-Oost-Vlaanderen. Analyse en toekomstvisie

SOCIALE ECONOMIE in Zuid-Oost-Vlaanderen Analyse en toekomstvisie

VOORWOORD Elk lokaal bestuur streeft naar het optimaal welzijn en welbevinden van zijn burgers. Dit ondermeer door het bieden van kansen tot werkgelegenheid. De lokale besturen in Vlaanderen krijgen steeds meer taken toegeschoven in het kader van werkgelegenheid en uitbouw van de lokale arbeidsmarkt. Men spreekt hierbij over de regierol van de lokale besturen inzake de uitbouw van een lokaal werkgelegenheidsbeleid. Daarbij is één van de speerpunten het beleid rond sociale economie, waarbij ze in het kader van de lokale diensteneconomie (LDE) ook een regierol krijgen toebedeeld. Met het LDE-programma beoogt de overheid een aanvullend dienstenaanbod te realiseren, dat inspeelt op maatschappelijke noden en trends zoals de vergrijzing, de combinatie arbeid-gezin, versterking van de sociale cohesie en milieubeleid. Het programma is lokaal verankerd en realiseert een win-win situatie voor mens, maatschappij en milieu, door de toepassing van de principes van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en de inschakeling van kansengroepen. Verschillende belanghebbenden (Vlaamse overheid, Federale overheid, de lokale dienstverlenende overheid en de klanten) dragen bij tot de (klaverblad)-financiering. De dienstverlening kan individueel zijn (bv. aanvullende kinderoppas, vervoerdienst) of collectief (bv. sociaal restaurant, onderhoud van fiets- en wandelpaden). Begin 2008 werd de experiment-periode met LDE afgesloten en werd het een regulier programma. Bij de invulling van dit programma kunnen de centrumsteden sinds een aantal jaren reeds rekenen op de nodige ondersteuning hiertoe vanuit Vlaanderen. Ook de kleine(re) en landelijke steden, gemeenten en OCMW’s van Zuid-Oost-Vlaanderen kregen deze taken toegeschoven. Zij konden daarbij echter niet terugvallen op ondersteuning die centrumsteden reeds geruime tijd ontvingen. Dit, terwijl die kleinere lokale besturen vaak een minder sterk uitgebouwd ambtenarenkorps hebben en dus niet altijd over de mogelijkheid beschikken om voldoende aandacht te besteden aan de uitbouw van de regierol inzake het lokaal werkgelegenheidsbeleid, laat staan de regie naar de uitbouw van lokale diensteneconomie. Om hieraan tegemoet te komen, besloot de Vlaamse overheid om elk RESOC vanaf 2009 te ondersteunen met één (of meerdere) projectmedewerker(s). Dankzij die ondersteuning konden we vanuit het Streekoverleg ZOV een project opstarten om de sociale economie in onze regio nog sterker uit te bouwen vanuit de lokale besturen en de nodige ondersteuning daartoe bieden. Vandaag is de eerste termijn van dit project afgerond. ‘Sociale economie in Zuid-Oost-Vlaanderen: Analyse en toekomstvisie’ is het resultaat van de analyse die we de voorbije maanden, in samenwerking met de lokale besturen en sociale-economie-organisaties binnen de regio, konden opmaken. Deze brochure geeft een momentopname weer van de arbeidsmarkt in de regio en hoe die zich verhoudt ten opzichte van Vlaanderen. Daarnaast gaan we in op de wisselwerking tussen de lokale actoren in de regio, de knelpunten, noden en opportuniteiten die we de voorbije maanden samen met de betrokkenen in kaart konden brengen. Het is op basis daarvan dat het Streekoverleg een toekomstvisie en –strategie wil aanreiken waaraan ook telkens concrete actiepunten gekoppeld zijn. Hierop willen we samen met de lokale besturen en sociale-economie-organisaties verder bouwen om het lokaal werkgelegenheidsbeleid van de regio via sociale economie en lokale diensteneconomie verder te versterken.

Wouter Danckaert

Ilse Uyttersprot

Regiocoördinator

Voorzitter

Streekoverleg ZOV

Streekoverleg ZOV Sociale Economie in Zuid-Oost-Vlaanderen

3

INHOUDSTAFEL

HOOFDSTUK IV ZUID-OOST-VLAANDEREN EN DE TOEKOMST: WAT EN HOE? 4.1 MISSIE 4.2 VISIE

VOORWOORD

4.2.1 Tewerkstelling creëren  Sociale economie als recht op werk en maatschappelijke participatie

INLEIDING HOOFDSTUK I

4.2.2 Noden invullen  Sociale economie als aanvullende dienstverlening

ALGEMEEN KADER

4.2.3 Activeren  Sociale economie als brug naar reguliere tewerkstelling

1.1 EEN GECONTESTEERD BEGRIP…

4.3 STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN

1.2 … MET VASTE MEERWAARDEN

4.4 ACTIES

1.3 SOCIALE ECONOMIE VANDAAG

4.4.1 Samenwerking integreren

1.3.1 Economische situering

4.4.2 Communicatiestromen reguleren

1.3.2 Regelgevende en institutionele situering

4.4.3 Projectontwikkeling stimuleren

1.3.3 Project “Ondersteuning van de lokale besturen bij de regierol inzake lokale diensteneconomie”

4.5 CONCRETE TOEPASSING: SOCIALE TEWERKSTELLING IN DE ZORG 4.5.1 Prognose werkgelegenheid in de zorgsector

1.3.4 Operationele situering: lokaal bestuur als regiseur

4.5.2 Zorg en sociale economie: focus op WZC

1.4 EEN VERANDERENDE MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT 1.4.1 Demografische veranderingen: vergrijzing en ontgroening 1.4.2 Socio-economische ontwikkelingen: een krimpende arbeidsmarkt 1.4.3 Economische ontwikkelingen: technologie, globalisering en de kenniseconomie

BIJLAGEN COLOFON

1.4.4 Veranderende leefgewoonten

HOOFDSTUK II ZUID-OOST-VLAANDEREN: ANALYSE ARBEIDSMARKT 2.1 BEVOLKING 2.1.1 Verouderingscoëfficiënt 2.1.2 Vervangingscoëfficiënt 2.1.3 Prognose vergrijzing 2.2 TYPOLOGIE VAN DE GEMEENTEN 2.3 WERKGELEGENHEID 2.4 WERKLOOSHEID

HOOFDSTUK III ZUID-OOST-VLAANDEREN: ANALYSE SOCIALE ECONOMIE & LOKALE DIENSTENECONOMIE 3.1 METHODOLOGIE 3.1.1 Deskresearch 3.1.2 Fieldresearch 3.2 FEITEN EN CIJFERS 3.2.1 Sociale economie in Zuid-Oost-Vlaanderen 3.2.2 Analyse vragenlijst 3.3 WAARNEMINGEN UIT HET WERKVELD 3.3.1 Knelpunen 3.3.2 Opportuniteiten 3.3.3 Noden 3.4 CONCLUSIE

4

Sociale Economie in Zuid-Oost-Vlaanderen


5

INLEIDING In onze benadering zijn we niet vertrokken van een bepaalde definitie van ‘regie’ om onze vaststellingen daarop af te toetsen en vervolgens te oordelen of een lokaal bestuur al dan niet beantwoordt aan de ‘vereiste criteria’. Tot op vandaag bestaat hiervan geen éénduidige definitie, maar is die regierol zelf onderhevig aan discussie. Het leek ons dan ook aangewezen om bottum-up te werken: vertrekken vanuit de ervaringen van de lokale besturen en in kaart brengen hoe zij die ‘regierol’- die zij op zich moeten nemen- vandaag invullen en ervaren. In hoofdstuk I geven we een algemene situering van de sociale economie en de context waarin dit zich vandaag situeert. Vervolgens wordt in de twee volgende hoofdstukken een analyse weergegeven van enerzijds de arbeidsmarkt van de regio en anderzijds de sociale economie in Zuid-Oost-Vlaanderen. In dit laatste hoofdstuk gaan we ook dieper in op de waargenomen elementen tijdens het ganse projectverloop en in hoofdzaak tijdens de regiotoer. Ten slotte stellen we in hoofdstuk IV, op basis van de voorgaande analyses, strategische doelstellingen voor, waarbinnen telkens een aantal actiepunten worden opgesomd.


7

1 Algemeen kader

8


1.1 EEN GECONTESTEERD BEGRIP…

1.2 … MET VASTE MEERWAARDEN

Tot op vandaag bestaat geen éénduidige definitie over wat sociale economie inhoudt, maar wor-

Ondanks de contestatie van het begrip en het gebrek aan duidelijke afbakening, zijn een aantal

den verschillende definities gebruikt, al dan niet door elkaar. In België bestaan er drie verschillende 1

Vlaams Overleg Sociale Economie

2

Hoger Instituut Voor de Arbeid,

officiële definities van sociale economie. Er is deze die in 1990 door de Waalse Raad voor de Sociale Economie werd aangenomen. Daarnaast werd in 1997 binnen VOSEC1 door een dertigtal vertegenwoordigende organisaties van de sociale economie een andere definitie geformuleerd. Tenslotte

Katholieke Universiteit Leuven

ontstond in 2004 een derde definitie in het licht van een samenwerkingsakkoord tussen de federale overheid en de bevoegde eenheden van de gemeenschappen en gewesten. Toch vindt men op het eerste zicht in elke officiële definitie steeds gemeenschappelijke elementen terug. Zo gaan de drie definities uit van het bestaan van een ‘derde sector’ waar organisaties toebehoren die niet tot het regulier economisch circuit behoren noch tot die van de overheden. Een andere gelijkenis tussen de verschillende gehanteerde definities is de opsomming van een aantal ethische principes, telkens in combinatie met de juridisch-institutionele afbakening van de sector. Op enkele

meerwaarden inherent aan de sociale economie zelf. Ze verheffen deze branche tot een volwaardige partner die, naast de huidige actoren, bijdraagt tot de sociale èn economische ontwikkeling. • Werk voor elk De meest voor de hand liggende bijdrage van de sociale economie is het activeren van en het bieden van werk aan mensen met een grotere afstand tot de reguliere arbeidsmarkt: laaggeschoolden, oudere werklozen, personen met een handicap, mensen met een problematisch verleden... In Vlaanderen bieden 830 ondernemingen deze groepen werk op maat, in combinatie met een intensieve begeleiding of een beperkt duwtje in de rug, met het oog op doorstroom naar het reguliere circuit of als finale werkgever. Zo worden ook aan deze mensen kansen aangereikt tot ontwikkeling, leveren ze een volwaardige bijdrage aan de maatschappij en wordt de sociale aanvaardbaarheid vergroot.

nuanceringen na baseren ze zich alle drie op dezelfde principes en worden steeds dezelfde juridische

• Veelvoudige maatschappelijke winst

of institutionele vormen vermeld.

De sociale economie biedt meer dan jobs alleen. Werk is belangrijk, maar niet het enige doel. De so-

In een onderzoek naar de overeenkomsten en verschillen van de in België gehanteerde definities van sociale economie, toonde HIVA2 aan dat, ondanks de terugkerende elementen, net die elementen op zeer uiteenlopende manieren geïnterpreteerd worden. Zo wordt de sociale economie door de academische wereld beschouwd als een sector waar alle niet-kapitalistische en niet-staatse producenten onder vallen, terwijl het effectieve beleid dan weer streeft naar een concrete en duidelijke afbakening van de sector. Zo beperkt het de sociale economie vaak tot een aantal categorieën zoals organisaties die actief zijn op het gebied van de sociale inschakeling van moeilijk tewerk te stellen groepen. Dit creëert niet alleen een kloof die het concept van de sociale economie ondermijnt. Het schept een waas van onduidelijkheid, wat een doeltreffende werking en een volwaardige deelname als speler

ciale economie heeft haar kwantitatief belang doen gelden, samen met het vermogen een effectieve bijdrage te leveren bij het oplossen van nieuwe sociale noden en behoeften. Daardoor is ook de positie van de sector versterkt als een noodzakelijke instelling voor stabiele en duurzame economische groei, die diensten koppelt aan behoeften, de waarde verhoogt van economische activiteiten die voldoen aan die behoeften. Daarbij gaat het de onevenwichtigheid tegen die de arbeidsmarkt vandaag kent. Zo komen bijvoorbeeld kringloopwinkels, fietspunten en energiesnoeiers tegemoet aan steeds groeiende maatschappelijke en individuele noden. Daarnaast maakt een sociale-economieonderneming finan ciële winst, die opnieuw, rechtstreeks of onrechtstreeks, wordt geïnvesteerd in duurzame tewerkstelling.

op de markt enkel in de weg staat. Voor de betrokken actoren, maar evengoed voor de potentiële

• Brug naar het normaal economische circuit

klanten, zoals lokale besturen en reguliere bedrijven, leidt dit immers tot een algemeen gevoel van

De sociale economie vervult een hefboomfunctie die doelgroepwerknemers doet doorstromen naar

verdeeldheid over de rol, de werkzaamheid, het aanbod van de sector en de potentiële werknemers. Laat staan dat er zich überhaupt een gevoel van collectief behoren tot deze ‘derde sector’ zou bestaan.

het regulier economisch circuit. Door de contacten met toeleiders, interactie met de reguliere economische sector en de nodige opleiding en activering van de eigen werknemers kunnen deze laatsten gemakkelijker doorstromen naar het normaal economisch circuit. • Groei en (sociale) innovatie Sociale-economieorganisaties bieden vaak vanuit andere invalshoeken concrete antwoorden aan maatschappelijke noden en brengen interessante marktniches onder de aandacht. Uit de nieuwe marktniches ontstaan vervolgens koppelingen naar nieuwe sectoren en beleidsdoelstellingen. Daarnaast zouden de afgelopen jaren volgens VOSEC binnen de sociale economie in Vlaanderen meer dan 6.000 jobs bijgekomen zijn, wat meteen ook het meest zichtbare teken van groei is. Die groei is nog op andere vlakken zichtbaar. Men kan er immers niet om heen dat de sector erin slaagt te groeien en dit in tijden van zware economische crisis. • Winst voor de klant • De burger: de sociale economie biedt oplossingen voor (nieuwe) noden in onze maatschappij. • De economie: de sociale economie kan een interessante ‘aanvullende’ businesspartner zijn voor het bedrijfsleven. Heel wat reguliere ondernemingen besteden reeds activiteiten uit aan de sociale economie, die garant staat voor kwaliteit en flexibiliteit. • De overheid: ook voor de overheid en de sociale zekerheid biedt de sociale economie belangrijke meerwaarden. Zo worden cruciale taken zoals seniorenzorg, kinderopvang en buurtzorg uitgevoerd en worden maatschappelijke behoeften op een efficiënte en voordelige manier ingevuld. Het huidig beleid schenkt immers in de sociale economie speciale aandacht voor de tewerkstelling van personen die daar ondersteuning voor nodig hebben: de sociale economie biedt immers werk op maat, voorziet in begeleiding en heeft de nodige expertise daartoe en geeft kansen tot ontwikkeling en participatie in de samenleving.

10



11

1.3 SOCIALE ECONOMIE VANDAAG

1.3.2 Regelgevende en institutionele situering In voorgaande tekst werd reeds verwezen naar de moeilijke definiëring en afbakening van ‘de sociale

1.3.1 Economische situering

economie’. Dit wordt ook weerspiegeld in het beleid.

In periodes van crisis neemt de zoektocht naar alternatieven sterk toe. Het is dan dat de formules die de sociale economie te bieden heeft méér dan anders onder de aandacht komen. Duurzaam werk voor personen met beperkte kansen op de arbeidsmarkt, coöperatieve ondernemingsvormen... blijken immers crisisbestendig en werken inspirerend. Deze nieuwe waardering is er vandaag ook uit onverwachte hoek. Het was immers in volle economische en financiële crisis dat het Europees Parlement de meerwaarde erkende die deze ‘derde sector’ kon leveren in het realiseren van de ambitieuze Lissabon-doelstellingen en vandaag in functie van de ‘Europa-2020’-strategie; net datgene wat Europa tot de meest concurrentiële economie ter wereld moet maken. Het is dan ook weinig toevallig dat de Europese Unie, zoals het ieder jaar de aandacht van het publiek op een specifiek thema vestigt, in 2010 de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting in de Europese schijnwerpers zette. het oplossen van nieuwe sociale problemen, het toonde zichzelf ook als een sector die bijdraagt tot stabiele en duurzame economische groei. De grootste en belangrijkste trend die kan worden waargenomen in de recente ontwikkeling van de sociale economie is dan ook haar consolidatie in de Europese maatschappij als volwaardige sector tussen de kapitalistische en de openbare sector. In de zoektocht naar antwoorden op de nieuwe uitdagingen van de (wereld)economie en de maatschappij, ligt de basis van het toenemende belang die de sociale economie kan spelen in de welvaartsmaatschappij In 2002 hadden de sociale economie verenigingen binnen de EU-15 één miljoen mensen in dienst. En in 2005 waren ze binnen de EU-25 goed voor meer dan 4% van het Bruto Nationaal Product. In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de sector in de EU-15 voor de periode 2002-20033. Betaalde tewerkstelling in de sociale economie ten opzichte van totale betaalde tewerkstelling in de EU-15 (2002-2003) Land België

Tewerkstelling in de sociale economie

ring in de weg staat. Zo worden er een aantal regels vanuit het Europees niveau opgelegd, situeren de domeinen rond ondermeer PWA, Activa, Sine zich op Federaal niveau. En zelfs op Vlaams niveau valt de materie onder verschillende bevoegdheden. Een voorbeeld:

In de praktijk ondervindt de uitbouw van arbeidszorg heel wat moeilijkheden. Het ontbreken van

uniforme regelgeving brengt immers heel wat complicaties met zich mee, zoals voor de financiering

en rechtspositie van de arbeidszorgmedewerkers. Deze hinderpaal is helaas niet zo eenvoudig op te

Totale tewerkstelling *

%

snippering van bevoegdheid ontbreekt het aan een coördinerend minister die omvattende regelingen

treft voor arbeidszorg en dit opvolgt. Daarbij zijn er ook raakvlakken op federaal niveau betreffende

bijstand aan personen.

Daarnaast worden ook steeds meer bevoegdheden en verantwoordelijkheden, in de lijn van het subsidiariteitsprincipe, van het Vlaams niveau verder naar beneden gestuwd, naar de lokale overheden toe. Daartussen nemen de Provincies ook een aantal zaken op zich. Het is binnen deze context dat de (kleine) lokale besturen recent taken toegeschoven kregen in het kader van werkgelegenheid en de uitbouw van de lokale arbeidsmarkt. De nefaste weerslag van de mix van een complex en versnipperd beleidskader, in combinatie met het prangend gebrek aan lokale middelen en de daaraan gekoppelde werkdruk binnen de administraties van de kleine(re) lokale besturen, vereist dan ook geen verdere verduidelijking.

1.3.3 Project “Ondersteuning van de lokale besturen bij de regierol inzake lokale diensteneconomie”

279.611

4.048.499

6,9

Frankrijk

1.985.150

23.859.402

8,3

Ierland

155.306

1.730.381

9,0

cedure tot erkenning in het kader van het decreet lokale diensteneconomie op. De lopende projecten

1.336.413

21.477.906

6,2

Portugal

210.950

4.783.988

4,4

uit de actieplannen centrumsteden, de actieplannen ter bestrijding van de jeugdwerkloosheid en het

Spanje

872.214

16.155.305

5,4

Zweden

205.697

4.252.211

4,8

Italië

Oostenrijk

260.145

3.786.969

6,9

Denemarken

160.764

2.684.311

6,0

Finland

175.397

2.354.265

7,5

2.031.837

35.850.878

5,7

Griekenland

69.834

3.832.994

1,8

Luxemburg

7.248

187.809

3,9

Duitsland

Nederland Verenigd Koninkrijk TOTAAL EU-15

772.110

8.089.071

9,5

1.711.276

27.960.649

6,1

10.233.952

161.054.638

6,4

* Actieve bevolking tussen de 16 en 65 jaar, Eurostat, 2002. Bron: L’économie sociale dans l’union européenne’ | Comité économique et social européen (2007)

In 2008 berekende de Koning Boudewijnstichting dat een omzet van bij benadering 1 miljard euro de omvang bedroeg van deze snel groeiende sector in België. En in Vlaanderen zouden meer dan 830 kleine en middelgrote ondernemingen binnen de sociale economie actief zijn. We kunnen concluderen dat in vrijwel alle geïndustrialiseerde landen een opmerkelijke groei van de ‘derde sector’ vast te stellen is. Intuïtief voelt men aan dat deze evolutie niet los kan gezien worden van allerlei maatschappelijke kwesties. 12

breder tewerkstellingsbeleid, versnipperd over verschillende overheden wat een efficiënte beleidsvoe-

lossen aangezien deze werkvorm ingebed is in verschillende Vlaamse beleidsdomeinen. Door de ver-

De sociale economie heeft niet alleen aangetoond dat het een effectieve bijdrage kan leveren bij

3. De statistische informatie over de sociale economie in Europa is gebaseerd op secundaire gegevens. (Bron: Comité économique et social européen (CESE), in: ‘L’économie sociale dans l’union européenne 2005’)

In se is de sociale economie hoofdzakelijk Vlaamse materie, maar is het in de praktijk, zoals ook het


Het Vlaams Subsidieagentschap voor Werk en Sociale Economie (WSE) startte in oktober 2007 de pro-

projectenfonds buurt- en nabijheidsdiensten konden intekenen op de gesloten oproep door een aanvraag tot erkenning in te dienen. Later volgden nog nieuwe projectoproepen lokale diensteneconomie waarbij een erkenning kon worden aangevraagd voor nieuwe projecten lokale diensteneconomie (of een uitbreiding van reeds bestaande initiatieven). Bovendien werden er thematische oproepen (kinderopvang, aanvullende thuiszorg, buurtsport, sociale huisvesting,...) gelanceerd vanuit het kabinet Werk en Sociale Economie samen met een andere beleidsdomeinen in het kader van de klaverbladfinanciering. In 2009 kregen de RESOC’s in Vlaanderen de mogelijkheid in te dienen op de gesloten projectoproep ‘Ondersteuning lokale besturen in de uitbouw van een lokale regierol bij niet-centrumsteden en -gemeenten’ om een optimale en duurzame uitbouw van de regierol lokale diensteneconomie van lokale diensten te faciliteren en ondersteunen

1.3.4 Operationele situering: lokaal bestuur als regisseur Aangezien steeds meer wordt verwezen naar de regierol van de lokale besturen bij de oplossing van maatschappelijke vraagstukken, willen wij even stilstaan bij de inhoud van deze regierol. Het stijgende belang van lokale besturen wordt immers ook in de praktijk weerspiegeld binnen het groeiend pakket aan taken die zij van Vlaanderen toegewezen krijgen. Bij de uitbouw van het lokaal arbeidsmarktbe-


13

leid is dit niet anders. Hierin kadert de regierol van lokale besturen inzake sociale economie. Dit, niet

De afname van het aantal actieven en de toename van het aantal (zorgbehoevende) gepensioneerden

alleen vanuit een maatschappelijk oogpunt, maar tevens omwille van het aanzienlijk economisch

stelt de overheid voor een grote budgettaire en beleidsinhoudelijke uitdaging.

aandeel dat dit aspect van de economie inhoudt. Invulling van de regierol kan op vier verschillende manieren: • Beleidsbepalende rollen (uittekenen beleidslijnen) • Beleidsondersteunende rollen (creëren van condities, verstrekken van info/advies) • Beleidscoördinerende rollen (sturing, afstemming en coördinatie) • Beleidsuitvoerende rollen (uitvoeren van aspecten van beleid) In tegenstelling tot de theorie komt van op het terrein het geluid dat, los van de omschrijving, de invulling van deze regierol in de praktijk niet vanzelf gaat en lang niet zo afzonderlijk kan worden bekeken als theoretisch gesteld. Regie zou zich richten op de afstemming van actoren en hun handelingen, met als oogmerk een bepaald doel te bereiken. In de praktijk vraagt dit regisseren veel meer dan het louter invullen van ‘een rol bij de samenwerking’. Het Streekoverleg wil aan de 21 lokale besturen die onze regio telt, de nodige ondersteuning geven in de uitbouw van die regierol.

1.4 EEN VERANDERENDE MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT De profilering van de sociale economie speelt zich af in een sterk wijzigende maatschappelijke context. In dit hoofdstuk worden een aantal algemene demografische, socio-economische en maatschappelijke tendensen weergegeven die hierbij een rol spelen.

1.4.1 Demografische veranderingen: vergrijzing en ontgroening De kans dat u vandaag nog niet op de hoogte bent van het feit dat de komende decennia gekenmerkt zullen worden door vergrijzing, verzilvering en ontgroening is klein. De levensverwachting in de westerse samenleving is de voorbije decennia steeds toegenomen terwijl het geboortecijfer daalde. Ondertussen nadert de babyboomgeneratie van de golden sixties de oudere leeftijdscategorieën. Beide evoluties samen zorgen ervoor dat in zeer korte tijd het aandeel 65-plussers in de meeste Europese landen aanzienlijk zal toenemen, wat de groei van nieuwe behoeften voor deze verouderende generatie met zich meebrengt. Daarnaast vindt er een afname van het aantal jongeren tot 20 jaar plaats. Leeftijdsopbouw naar geslacht – Vlaams Gewest, 2007 en 2021

1.4.3 Economische ontwikkelingen: technologie, globalisering en de kenniseconomie Laaggeschoolde arbeidskrachten bij ons ondervinden steeds meer concurrentie van het groeiende aanbod van goedkope laagopgeleiden in opkomende economieën en lageloonlanden. Deze toegenomen concurrentiedruk mondt vaak uit in delokalisatie4 van arbeidsintensieve productieactiviteiten. Dit brengt structurele verschuivingen van het economisch weefsel teweeg. De dienstensectoren winnen namelijk aan belang en dit ten nadele van de industriële jobs. Hierdoor ontstaat een grote uitstoot van laaggeschoolde arbeid uit de industrie terwijl de dienstensector sterk groeit. Toch blijft er in de primaire en secundaire sector een aanzienlijke vraag bestaan naar laaggeschoolden. Aangezien het arbeidspotentieel voor de sociale economie vooral laaggeschoold is, is afstemming met die sectoren dan ook essentieel. Ook in de lokale diensteneconomie zijn er groeimogelijkheden, zowel voor diensten aan particulieren als aan bedrijven. Het uitgangspunt dat deze geschetste ontwikkelingen gepaard gaan met de opkomst van de kenniseconomie maakt dat het contrast tussen laaggeschoolden5 enerzijds en midden- en hooggeschoolden anderzijds één van de grootste ongelijkheden op de Vlaamse arbeidsmarkt is en zal blijven. In 2009 maken laaggeschoolden meer dan de helft uit van alle werklozen. Voor de regio Zuid-Oost-Vlaanderen is dit zelfs 55%.

4

Delokalisatie is het door bedrijven verplaatsen van bepaalde activiteiten naar het buitenland

5.

Een werkzoekende wordt door de VDAB als laaggeschoold beschouwd als hij geen diploma of getuigschrift van secundair onderwijs behaalde. Ook werkzoekenden uit de leertijd (Syntra) en het deeltijds beroepssecundair onderwijs worden als laaggeschoold beschouwd.

1.4.4 Veranderende leefgewoonten Aan de andere kant leiden deze demografische verschuivingen tot het ontstaan van nieuwe en veranderende behoeften, wat zich vertaald in de ontwikkeling van groei-en krimpsectoren. De vraag naar werkgelegenheid in de zorgsector stijgt aanzienlijk wegens diverse maatschappelijke verschuivingen, zoals vergrijzing, erosie van de mantelzorg, groeiende arbeidsparticipatie van de vrouw, algemene verschuiving van leefgewoontes en verdunning van de gezinsstructuur. Het gedragspatroon van de burgerconsument is immers grondig gewijzigd in verhouding tot pakweg 20 jaar geleden. Ook zorgbehoevenden krijgen andere en vaak bijkomende verwachtingen. De gewijzigde verwachtingspatronen hebben ook een weerslag op de zorgsector, waarbij de zorgbehoevende consument wordt en goede gezondheidszorg steeds meer als een recht ziet. De patiënt eist ook dat wordt voldaan aan de eigen individuele noden. Zo vinden steeds meer zorgbehoevenden het niet meer dan normaal dat ze beroep kunnen doen op zorg op de momenten dat het hen uitkomt en verwachten ze meer dan de basiszorgverlening. Wanneer we de beschreven tendensen toepassen op mantelzorg en vrijwilligerswerk, is de kans niet min dat beide in de toekomst anders georganiseerd zullen worden. Vrijwilligerswerk levert een belangrijke - kosteloze - bijdrage bij het verlenen van niet-medische zorgen. Waar vrijwilligers traditioneel duurzame relaties aangingen met verenigingen, zien we vandaag de dag dat jongere generaties hun vrijwillige inzet vaker anders willen invullen. I.p.v. zich voor lange duur te binden aan een bepaalde organisatie zetten ze zich vaker op ad hoc-basis in.

Bron: VUB-projectie (Surkyn e.a., 2008); bewerking door SVR

1.4.2 Socio-economische ontwikkelingen: een krimpende arbeidsmarkt Als we de lijn van de hierboven beschreven evolutie doortrekken naar de arbeidsmarkt, kunnen we vaststellen dat het potentieel aan werkenden de komende jaren steeds kleiner zal worden. Of anders gesteld: de actieve beroepsbevolking zal relatief gezien steeds kleiner worden terwijl het aantal vacatures en de nood aan arbeidskrachten verder zal toenemen. Daarbij komt dat een aanzienlijk deel van die beroepsactieve bevolking niet aan het werk is. Op deze groep zal moeten ingezet worden aan de hand van een activeringsbeleid, waarbij de competenties van een zo groot mogelijke groep wordt benut. 14


Daarnaast valt men ook terug op de mantelzorg. Bij de verzorging van ondermeer hulpbehoevenden neemt die een belangrijke plaats in en wordt ook hier een belangrijke en kosteloze bijdrage geleverd aan de gezondheidszorg. Het Ouderencahier van de provincie Oost-Vlaanderen verwijst naar een enquête die in 2004 een profiel van de mantelzorg schetste. Daaruit bleek dat de doorsnee-mantelzorger 52 jaar is, waarvan 1 op 3 beroepsactief is. Hoewel de afwijkingen groot zijn, blijkt dat een mantelzorger gemiddeld 9 jaar voor een zorgbehoevende zorgt. Daarnaast wordt het verlenen van mantelzorg hoofdzakelijk mogelijk gemaakt doordat mantelzorger en zorgbehoevende in elkaars nabijheid wonen. Meer en meer echter vestigen kinderen zich op grotere afstand van hun ouders, hetgeen het verlenen van mantelzorg vaak praktisch onhaalbaar maakt. Sociale Economie in Zuid-Oost-Vlaanderen

15

In onderstaande tabel wordt een prognose weergeven van het aantal alleenwonenden naar geslacht en leeftijd. Alleenwonenden naar geslacht en leeftijd. Vlaams Gewest, 2007 en 2021 Land

2007

2021

Aantal x 1.000

Aantal x 1.000

Aantal x 1.000

Verschil 2007-2021 %

Totaal

742

950

208

28

Mannen

341

433

92

27

Vrouwen

402

518

116

29

<30 jaar

84

90

6

7

30-54 jaar

259

294

35

14

55-79 jaar

293

408

115

39

80 jaar en ouder

106

158

52

49

<30 jaar, mannen

48

52

4

8 8

<30 jaar, vrouwen

36

39

3

30-54 jaar, mannen

167

182

15

9

30-54 jaar, vrouwen

92

112

20

22

55-79 jaar, mannen

102

159

57

56

55-79 jaar, vrouwen

191

249

58

30

80 jaar en ouder, mannen

23

41

18

78

80 jaar en ouder, vrouwen

83

118

35

42

Bron: VUB-projectie (Surkyn e.a., 2008); bewerking door de SVR

Mantelzorg tussen oudere koppels komt vaak voor, waardoor de partner vaak de belangrijkste zorgverstrekker is als een ouder iemand hulpbehoevend wordt. Door de verschuivende gezinsstructuren en een stijging aan alleenwonenden zal het aandeel oudere koppels dus sterk afnemen, en daarmee ook een daling van de permanente beschikbaarheid van een potentiële mantelzorger. Terzelfder tijd zal er door een stijging van de levensverwachting in de toekomst net meer behoefte zijn aan intensieve mantelzorg. Deze veranderingen zullen naast de verwachte bevolkingstoename en vooral de toename van het aantal ouderen, de vraag naar formele zorg dan ook sterk beïnvloeden. Daarnaast zijn alleenstaande ouders met jonge kinderen, vooral moeders, in de bevolking sterk toegenomen en hun aandeel zal blijven stijgen. Eénoudergezinnen hebben vaak een lager gezinsinkomen en hebben daarmee een grotere kans om in de armoede terecht te komen. Vooral alleenstaande moeders nemen minder actief deel aan het beroepsleven. Voor velen valt een voltijdse job immers moeilijk te combineren met de gezinstaken. Een relatief hoog aandeel doet dan ook beroep op een werkloosheidsuitkering of een leefloon. Uitbesteden van de huishoudelijke taken aan derden is voor alleenstaande ouders vaak financieel niet haalbaar. Laagdrempelige, beschikbare en betaalbare kinderopvang zijn dan ook zeer belangrijk voor deze groep om hun intrede tot de arbeidsmarkt te verhogen.

16


2 Zuid-Oost-Vlaanderen: analyse arbeidsmarkt

In hoofdstuk I werd reeds gewezen op een aantal invloeden waar de sociale, economische en demo-

Ninove

36,359

36,743

506

72,6

0,82

0,83

Oudenaarde

29,307

29,785

437

68,1

0,91

0,89

nooit zo sterk gekrompen als in het economische rampjaar 2009.

Ronse

24,778

25,176

730

34,5

0,71

0,95

In dit hoofdstuk staan we even stil bij de wijze waarop deze verschillende verschuivingen en econo-

Sint-Lievens-Houtem

9,599

9,721

364

26,7

0,89

0,90

Wortegem-Petegem

6,313

6,271

149

42,0

0,69

0,84

Zingem

7,021

7,139

299

23,9

0,76

0,85

Zottegem

24,764

24,908

439

56,7

1,04

0,81

Zwalm

8,042

8,069

239

33,8

0,77

0,77

grafische domeinen in Vlaanderen onderhevig aan zijn. Daarbij is in de voorbije 60 jaar de economie

misch dieptepunt zich vandaag in Zuid-Oost-Vlaanderen vertalen..

2.1 BEVOLKING Belgische gemeenten met oudste bevolking, situatie 01/03/2010

2.1.1 Verouderingscoëfficiënt Als we de verhouding van het aantal jongeren tegenover de oudere bevolking bekijken, kunnen we

Gemeente

Gemiddelde leeftijd

Herstappe

46,76

Edegem

44,44

Chaudfontaine

44,42

Vresse-sur-semois

44,33

Schilde

44,18

Hastiere

44,07

Bouillon

43,98

Montigny-Le-Tilleul

43,93

Sint-Martens-Latem

43,86

Ook binnen de provincie telt onze regio het meest aantal gemeenten met een sterk verouderende

Spa

43,80

bevolking. Zo worden in de volgende tabel de Belgische gemeenten weergegeven met de oudste

Horebeke

43,76

bevolking in maart 2010. De acht kustgemeenten buiten beschouwing gelaten, behoort Horebeke net

vaststellen dat onze regio een iets oudere bevolking heeft dan gemiddeld in Vlaanderen en Oost-Vlaanderen. Dit vertaalt zich ook in de verouderingscoëfficiënt : de verhouding van het aantal ouderen (65+) ten opzichte van het aantal jongeren (-20). Die coëfficiënt is een aanduiding van de bevolkingsvergrijzing. Zo heeft het aantal jongeren een weerslag op onder meer de behoefte aan kinderopvang. Ouderen vormen op hun beurt de groep van gepensioneerden, wat onder meer gevolgen heeft voor de nood aan woon- en gezondheidsinfrastructuur. Een verouderingsgraad boven de 100 betekent dat het aandeel van de bevolking boven de 65 groter is dan de groep onder de 20 jaar. Dit is reeds zo voor Zottegem en Horebeke. Ook Aalst, Erpe-Mere en Brakel hebben dit punt haast overschreden.

niet tot de top 10 voor gans België.

Bron: www.verkiezingen.fgov.be

Arr. Aalst

270,835

274,064

584

468,9

0,89

0,84

Arr. Oudenaarde

118,988

120,213

287

418,8

0,82

0,86

Oost-Vlaanderen

1.418.081

1.436.217

482

2.982,2

0,82

0,90

Vlaams Gewest

6.197.222

6.276.869

464

13.522,3

NB

NB

Bron: Sociaal-economische situatieschets van Oost-Vlaanderen (2010) | Studiedienst van het Huis van de Economie Provincie Oost-Vlaanderen

2.1.3 Prognose vergrijzing Op basis van prognoses (van 2007 naar 2025) wordt in onderstaande tabel een beeld geschetst van de verwachte vergrijzing. We kunnen vaststellen dat in 2007 het aandeel 60-plussers in verhouding tot de totale bevolking in Vlaanderen gemiddeld minder dan 25% was. Zowel het arrondissement Aalst als arrondissement Oudenaarde telden procentueel iets meer ouderen dan Oost-Vlaanderen en Vlaanderen. Voor 2015 wordt voorspeld dat meer dan 1 op 4 van de bevolking ouder dan 60 jaar zal zijn. Daarbij scoort arrondissement Aalst (27,25%) in vergelijking met arrondissement Oudenaarde (26,77%), Oost-Vlaanderen (26,28%) en Vlaanderen (26,39%) het hoogst. Volgens de prognose kan deze trend zelfs doorgetrokken worden tot 2025. Dan zal net geen 33% van de bevolking in het Aalsterse arrondissement ouder zijn dan 60 jaar. Voor arrondissement Oudenaarde, Oost-Vlaanderen en Vlaanderen gaat het telkens om een goede 31%. Hieruit kunnen we dus concluderen dat bijna 1 op 3 tegen 2025 60-plusser zal zijn.

2.1.2 Vervangingscoëfficiënt

Aantal verwachte 60-plussers (2007, 2015 en 2025)

De vervangingscoëfficiënt meet de verhouding tussen de groep van jong actieven (20-39) tegenover de groep van ouder actieven (40-59). Het geeft aan in welke mate vervanging plaatsvindt binnen de actieve bevolking: de jong volwassenen bepalen de instroom op de arbeidsmarkt, terwijl de ouder actieven de groep uitmaken van diegenen die hun pensioen naderen. Hoe hoger deze coëfficiënt hoe beter. Onderstaande tabel geeft een uitgebreid overzicht weer van de verouderings- en vervanginscoëfficiënt in de regio, provincie en in Vlaanderen. Overzicht verouderingscoëfficiënt en vervanginscoëfficiënt dichtheid inwoners/km2

Inwonersaantal

01.01.2009

18

01.01.2010

Aalst

78.882

80.320

Brakel

13.985

Denderleeuw

18,165

Erpe-Mere

01.01.2010

Opp

km2

verouderings coëff

vervangings coëff.

65+ j. / -20 j.

20-39 j. / 4059 j.

01.01.2009

01.01.2009

Geografische afbakening

60+ - 2007

60+ - 2015

60+ - 2025

index

aantal

%*

aantal

%*

aantal

%*

2007-2025

Arr. Aalst

64027

23,96

42612

27,25

86946

32,92

135,80

Arr. Oudenaarde

28234

24,11

30962

26,77

36181

31,43

128,15

Prov. Oost-Vlaanderen

52435

22,67

60833

26,28

72317

31,15

137,92

1427101

23,33

1630494

26,39

1957479

31,45

137,16

Vlaams Gewest

Bron: Ouderen in beeld - Oost-Vlaams Ouderencahier - * t.o.v. totale bevolking

2.2 TYPOLOGIE VAN DE GEMEENTEN Elke gemeente heeft haar eigen sociaal-economische context die grotendeels wordt bepaald door de samenstelling en evolutie van de bevolking, hun inkomensniveau en de economische bedrijvigheid. Om gemeenten op diverse vlakken te kunnen vergelijken, baseert de Provincie Oost-Vlaanderen zich in zijn ‘Socio-economische situatieschets 2010’ op een vast referentiekader, waarbij de gemeenten

1.028

78,1

0,94

0,85

14.122

250

56,5

0,98

0,77

18,503

1,341

13,8

0,77

0,86

de levensstandaard en de socio-professionele positie van de bevolking, de demografische evolutie en

19,137

19,295

568

34,0

0,95

0,78

Geraardsbergen

31,697

32,113

403

79,7

0,86

0,80

de verstedelijkingsgraad.

Haaltert

17,618

17,668

583

30,3

0,89

0,81

Herzele

17,055

17,156

362

47,4

0,81

0,89

Horebeke

2,038

2,059

184

11,2

1,03

0,72

worden ondergebracht in een aantal clusters. Dit gebeurt op basis van gelijkaardige kenmerken, zoals

Voor Zuid-Oost-Vlaanderen geldt volgende onderverdeling: Woongemeenten waarvan in landelijke zones: Erpe-Mere, Sint-Lievens-Houtem en Zingem.

Kluisbergen

6,445

6,46

213

30,4

0,77

1,01

Landelijke gemeenten waaronder kleine agrarische gemeenten: Horebeke, Lierde, Maarkedal,

Kruishoutem

8,152

8,166

174

46,8

0,77

0,81

Lede

17,559

17,637

594

29,7

0,85

0,85

Wortegem-Petegem, Zwalm.

Lierde

6,466

6,538

250

26,1

0,85

0,83

Maarkedal

6,441

6,428

141

45,6

0,91

0,73


Gemeenten met een concentratie van economische activiteit waarvan landelijke en agrarische gemeenten met industriële activiteit: Kluisbergen, Kruishoutem.


19

Semistedelijke gemeenten of agglomeratiegemeenten waaronder weinig verstedelijkte gemeenten met demografische achteruitgang: Brakel, Denderleeuw, Haaltert, Herzele, en Lede en sterk verstedelijkte gemeenten met lage inkomens: Ronse. Centrumgemeenten waarbij middelgrote steden: Geraardsbergen, Ninove, Oudenaarde en Zottegem en een regionale stad: Aalst. Hieruit kunnen we besluiten dat Zuid-Oost-Vlaanderen eerder een landelijke regio is, wat inhoudt dat het niet evident is om alle woonkernen optimaal te ontsluiten. De uitbouw van een netwerk van openbaar vervoer in een landelijke regio is immers niet evident. Woonkernen liggen soms ver uit elkaar wat

Lede

769

1295

2063

Lierde

176

337

513

Maarkedal

269

447

716

Ninove

3310

5390

8701

Oudenaarde

4764

9688

14452

Ronse

3293

3999

7291

Sint-Lievens-Houtem

511

1118

1629

Wortegem-Petegem

283

1152

1434

Zingem

318

866

1184

het kostenplaatje aanzienlijk maakt. Daartegenover staat dat dienstverlening of tewerkstelling vaak

Zottegem

2333

3382

5715

geconcentreerd is in stedelijke kernen of bedrijventerreinen.

Zwalm

229

584

813

Bron: Mobiliteitsrapport van de Regio Zuid-Oost-Vlaanderen (stand van zaken mei 2010) | Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen (Resoc-Serr)

2.3 WERKGELEGENHEID

In het licht van deze mobiliteitsproblematiek die sterk aanwezig is in onze eerder landelijke regio en

Qua tewerkstelling is het zo dat Zuid-Oost-Vlaanderen in 2007 een jobratio had van gemiddeld 51,8

entiteit sterk naar voor. Uit onderstaande tabel blijkt dat in december 2009 heel wat openstaande

jobs per 100 deelnemers. Daarmee had onze regio 14,5 beschikbare jobs minder dan Vlaanderen en 10,6 minder dan Oost-Vlaanderen. Dit wordt in onderstaand diagram weergegeven:

voornamelijk kansengroepen treft, komt de noodzaak in te zetten op tewerkstelling binnen de lokale jobs niet ingevuld raakten, waarvan vooral deze zonder of slechts met een lage diplomavereiste. In december 2009 waren er gemiddeld 1.600 openstaande vacatures in Zuid-Oost-Vlaanderen. Van die vacatures stonden er 59,9% open voor ongeschoolde of laaggeschoolde personen. In dit kader is een

Jobratio - Aantal jobs per 100 inwoners op arbeidsleeftijd (16 - 64 jaar)

sterk uitgebouwd opleidingsaanbod met een verdere uitbreiding van de VDAB-mobiele secties, een belangrijk werkpunt. Openstaande jobs naar vereist studieniveau GEMEENTE

Bron: Vlaamse Arbeidsrekening

Middengeschoold

Hooggeschoold

Aalst

145

61

116

TOTAAL 322

Brakel

13

6

7

26

Denderleeuw

8

3

14

25

Erpe-Mere

38

13

11

62 252

In tegenstelling tot het lage werkaanbod binnen onze regio, beschikken wij over een merkelijk hogere

Geraardsbergen

162

48

42

Haaltert

32

8

8

48

activiteitsgraad dan het provinciaal gemiddelde en dat van Vlaanderen (zie bijlage 1). Dit vertaalt zich

Herzele

24

4

2

30

in de vele pendelaars die dagelijks naar Brussel, Gent, Kortrijk, enz. sporen. Uit de tabel in bijlage 2

Horebeke

13

1

1

15

kunnen we vaststellen dat Zuid-Oost-Vlaanderen, met meer dan de helft van zijn werkende bevolking

Kluisbergen

4

4

1

9

als pendelaar, de pendelregio bij uitstek is (56% t.o.v. 36% in Brussel)! Dit maakt dat we over een

Kruishoutem

31

6

5

42

Lede

16

5

9

30

Lierde

4

4

2

10

negatief pendelsaldo beschikken van 53.180 personen. Er is immers een lage inkomende pendel, hoofdzakelijk afkomstig uit Halle-Vilvoorde, Dender-Waas en Gent. In onderstaande tabel wordt een weergave gegeven van de cijfers van de inwoners die in hun eigen gemeente werken en het aantal inwoners dat buiten de gemeente werkt. Globaal gezien werkt 2/3 van de inwoners in een andere stad/gemeente. Overzicht inwoners werkend binnen eigen gemeente / pendelaars (2007) Werkplaats / Gemeente

20

STUDIES Laag of geen vereiste

woongemeente = werkgemeente

woongemeente ≠ werkgemeente

6

2

2

10

Ninove

Maarkedal

205

34

31

270

Oudenaarde

105

39

61

205

Ronse

39

16

13

68

Sint-Lievens-Houtem

7

2

3

12

Wortegem-Petegem

15

5

6

26

Totaal

Zingem

15

6

3

24

Zottegem

46

17

14

77

Zwalm

30

2

5

37

958

286

356

1600

Aalst

10910

19036

29945

Brakel

838

956

1794

Denderleeuw

786

1530

2316

RESOC ZOV

Openstaande jobs in alle sectoren in RESOC ZOV voor de maand december 2009

Erpe-Mere

1017

2442

3459

Geraardsbergen

2631

2721

5352

Haaltert

701

969

1670

Herzele

861

966

1827

Horebeke

51

126

177

Kluisbergen

454

1242

1695

Kruishoutem

489

1981

2470


Bron: VDAB Studiedienst


21

2.4 WERKLOOSHEID Hieronder willen we op basis van een globale arbeidsmarktanalyse (bijlage 3) een overzicht geven van het gemiddelde aantal werklozen in Zuid-Oost-Vlaanderen in 2009. Naast een aantal algemene cijfers wordt het aantal werklozen volgens een aantal indelingen weergegeven. De cijfers van deze analyse zijn afkomstig van Arvastat (VDAB - http://arvastat.vdab.be) en uit de ‘Sociaal-economische situatieschets van Oost-Vlaanderen (2009 en 2010)’. In bijlage 4 staan, per gemeente, de belangrijkste vaststellingen uit de arbeidsmarktanalyses weergegeven. De uitgebreide analyses zelf kunnen steeds opgevraagd worden bij het Streekoverleg.

-1 jaar werkloos

61,0%

56,4%

57,4%

57,1%

1 tot 2 jaar werkloos

15,5%

15,9%

16,2%

16,1% 26,8%

2 jaar of meer werkloos

23,5%

27,7%

26,4%

Nationaliteit ≠ EU

8,4%

5,8%

5,8%

5,8%

Allochtoon (origine≠EU)

21,6%

17,8%

14,1%

15,2%

Arbeidsgehandicapten

15,2%

19,6%

17,4%

18,0%

Bron: www.vdab.be (Arvastat)

Er zijn relatief meer ouderen: 27,3% van de niet-werkende werkzoekenden is 50 jaar of ouder, 20,8% is jonger dan 25 jaar. De Vlaamse cijfers zijn 24,3% resp. 22,4%. In 2002 was de Zuid-Oost-Vlaamse werkzoekendenpopulatie een stuk jonger dan die van nu, en zelfs jonger dan die van Vlaanderen.

In de eerste plaats kunnen we positief vaststellen dat Zuid-Oost-Vlaanderen in 2009 de kleinste stijging kende van de werkloosheid in gans Vlaanderen.

Binnen de groep van -25-jarigen is het aandeel jonge mannen het grootst, terwijl het aantal mannen binnen de groep 50-plussers aanzienlijk kleiner is dan het aantal vrouwen in die groep. Daarnaast zijn er relatief meer laaggeschoolden (waarvan de voorbije twee jaren hun aandeel nog verder steeg) en

Procentuele evolutie niet-werkende werkzoekenden naar RESOC (2008-2009)

iets meer arbeidsgehandicapten6. Zo blijkt in een aantal gemeenten 1 op 4 van de werkzoekenden erkend te zijn als arbeidsgehandicapte. Ten slotte zijn er relatief minder werkloze allochtonen dan gemiddeld in Vlaanderen. Toch was er de voorbije jaren een procentueel sterkere toename. Het aandeel van de allochtonen is nu ruim dubbel zo hoog als in 2002. In een aantal steden is een toenemende

6 Vanaf februari 2009 wordt (conform de 7 criteria opgenomen in het besluit van de Vlaamse regering (BVR) van 18 juli 2008) een werkzoekende als arbeidsgehandicapt beschouwd wanneer na een administratief onderzoek , uit attesten of verslagen, blijkt dat deze: 1.

groep werkzoekenden vastgesteld die niet of nauwelijks het Nederlands beheersen. Dit is vooral het

2.

geval bij de allochtone bevolking en specifiek in Ronse, Aalst, Denderleeuw, Geraardsbergen en Ninove – steden dicht van Brussel en/of van de taalgrens – wordt voldoende talenkennis een belangrijke

3.

randvoorwaarde naar tewerkstelling toe. In dat opzicht is het gebrek aan deze vereiste talenkennis een

4.

belangrijke speler in de hoge werkloosheidscijfers die deze steden treffen. Zo kan afgeleid worden uit een onderzoek dat de VDAB in juni 2009 voerde, dat in die maand 71,4% (1604 personen) van alle anderstalige werkzoekenden uit de vijf bovengenoemde steden (2246 personen), slechts in beperkte

5.

mate of geen kennis van het Nederlands had. In bijlage 5 wordt deze trend in een tabel weergegeven.

6.

De totale anderstalige bevolking in Zuid-Oost-Vlaanderen telde in juni 2009, 2.670 personen.

7.

Zo telde Ronse in juni 2009 1.408 niet-werkende werkzoekende (NWWZ), waarvan 62% een andere moedertaal had dan het Nederlands. Van die groep had 76% een beperkte tot geen kennis van het Nederlands, of 47,9% van de het totaal aantal NWWZ in Ronse.

bron: WSE, Departement Werk en Sociale Economie

Wanneer gekeken wordt op arrondissementeel niveau valt op dat zowel het arrondissement Aalst (6,71%) als het arrondissement Oudenaarde (6,52%) verhoudingsgewijs een lagere werkloosheidsgraad hebben dan Oost-Vlaanderen (7%) en Vlaanderen (7,06%). Uit bijlage 1 kan gesteld worden dat globaal gezien vooral de steden uit de regio Zuid-Oost-Vlaanderen een relatief hoge werkloosheidsgraad hebben in vgl. met de (kleinere) gemeenten. Dit kan verklaard worden door het feit dat steden

Aalst telde 3.095 NWWZ, waar 25% van hen een andere moedertaal had en 64% van hen een beperkte tot geen kennis van het Nederlands had. Voor Geraardsbergen was dit 22% van de 1.021 NWWZ, waarvan 76% met een beperkte tot geen kennis van het Nederlands.

arbeidsmarkt hebben en/of de Nederlandse taal onvoldoende beheersen (hierover later meer).

Ninove kende in juni 2009 1.079 NWWZ. Daarvan had 22% een andere moedertaal dan het

De structuur van de werkzoekendenpopulatie in Zuid-Oost-Vlaanderen wijkt op enkele punten af van

Nederlands, waarbij 65% van die groep met een beperkte tot geen kennis van het Nederlands.

Vlaanderen (cijfers gemiddelden 2009). In onderstaande tabel gaan we, aan de hand van een aantal

Aan de hand van kruistabellen worden een aantal kansengroepen en groepen die doorgaans meer

Daarbij wordt de opdeling gemaakt per arrondissement en worden deze cijfers vergeleken met die van Vlaanderen.

moeilijkheden hebben om toe te treden tot de reguliere arbeidsmarkt onder de loep genomen door een combinatie van verschillende ‘kansenfactoren’ te maken. Vaak is het een combinatie van factoren die er immers voor zorgt dat iemand moeilijk aan een baan geraakt.(zie Kruistabel kenmerken NWWZ Zuid-Oost-Vlaanderen op pagina 24).

Structuur van de werkzoekendenpopulatie (gemiddelde 2009) NWWZ 2009

Dit werd als criterium aangenomen aangezien men na 1 jaar werkloosheid in aanmerking kan komen voor tewerkstelling binnen bijvoorbeeld de lokale diensteneconomie.

een beperkte tot geen kennis van het Nederlands.

om diverse redenen vaker bewoners huisvesten of aantrekken die een grotere afstand tot de reguliere

indelingen, dieper in op de groep van 12.369 werklozen die onze regio in 2009 gemiddeld telde.

22

In Denderleeuw had 27% van de 584 NWWZ in juni 2009 een andere moedertaal, waarvan 78% met

7

ingeschreven is in het huidige VAPH (Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap); een kwalificatie of getuigschrift heeft uit het buitengewoon onderwijs, of ex-BUSO of BLO-leerling is zonder dat er kwalificaties of getuigschriften behaald zijn; recht heeft op een inkomensvervangende- of een integratietegemoetkoming; in het bezit is van een afschrift van een definief geworden gerechtelijke beslissing of van een attest van een bevoegde federale instelling waaruit een blijvende graagd van arbeidsongeschiktheid blijft; recht heeft op bijkomende kinderbijslag of recht heeft op verhoogde kinderbijslag (als ouder met een handicap); recht heeft op een invaliditeitsuitkering in het kader van de ziekteverzekering; een attest heeft van een arbeidshandicap, afgeleverd door een door de VDAB erkende dienst of arts.

Vlaanderen

Arrondissement Oudenaarde

Arrondissement Aalst

ZOV

Wanneer gefocust wordt op jongeren valt op dat 1.282 (10,4%) van de 12.369 werklozen in 2009 jonger dan 25 en laaggeschoold waren. Zowel binnen de groep laaggeschoolde -25-jarigen als bij deze die

Mannen

52,0%

50,4%

51,9%

51,5%

Vrouwen

48,0%

49,6%

48,1%

48,5%

-25-jarigen

22,4%

23,2%

19,9%

20,8%

25 tot 50-jarigen

53,3%

51,3%

52,1%

51,8%

50-plussers

24,3%

25,6%

28,0%

27,3%

langer dan 1 jaar werkloos7 waren, valt op dat het aantal mannen groter is, met respectievelijk 66,5% en 65,1%. Er kan dus gesteld worden dat 6,9% van de werklozen in Zuid-Oost-Vlaanderen mannelijk was, jonger dan 25 en laaggeschoold. Daarnaast kan vastgesteld worden dat 2.252 (66,7%) van hen

Laaggeschoold

51,1%

52,7%

55,2%

54,5%

langer dan een jaar werkloos waren. Zowel binnen de groep laaggeschoolde 50-plussers als bij deze

Middengeschoold

33,4%

33,2%

32,1%

32,4%

Hooggeschoold

15,5%

14,1%

12,7%

13,1%

die langer dan 1 jaar werkloos waren, valt op dat het aantal vrouwen groter is, met respectievelijk


55,7% en 56,6%. In het kader van de Vlaamse en Europese doelstellingen om meer ouderen aan


23

het werk te helpen, kan dit dus een belangrijk aandachtspunt worden. Daarnaast waren er in 2009 gemiddeld 3.471 laaggeschoolden langer dan 1 jaar werkloos (51,5% of 28,1% van het totaal aantal werklozen). De belangrijkste vaststellingen voor de groep arbeidsgehandicapten zijn dat 1.774 (79,5%) van de 2.231 arbeidsgehandicapten laaggeschoold waren en dat 1.555 personen (69,7%) uit die groep langer dan 1 jaar werkloos waren. Ook hier waren binnen de groep laaggeschoolde arbeidsgehandicapten als bij deze die langer dan 1 jaar werkloos waren, meer vrouwen werkloos, respectievelijk 53,6% en 55,8%. Daarnaast hadden meer +50-jarige vrouwen (64,8%) een arbeidshandicap. De groep werkloze allochtonen was in Zuid-Oost-Vlaanderen vrij beperkt in verhouding tot het Vlaams gemiddelde. Wanneer gekeken wordt naar de combinatie met andere factoren die het toetreden tot de arbeidsmarkt kunnen bemoeilijken, wordt de groep verder gereduceerd. Zo was 7,6% van de werklozen van allochtone afkomst en laaggeschoold. Dit is echter 50,0% van het totaal aantal werkloze allochtonen. Kruistabel kenmerken NWWZ Zuid-Oost-Vlaanderen Jongeren (< 25 jaar)

ouderen (> 50 jaar)

M

V

Tot.

M

V

Tot.

laaggeschoolden

853

429

1282

> 1 jaar werkloos

353

189

542

laaggeschoolden

997

1255

2252

> 1 jaar werkloos

1085

1417

arbeidsgehandicapten

138

83

2502

221


320

588

908

allochtonen

155

130

285

allochtonen

128

70

198

• NWWZ gem. 2009: 12369

• NWWZ gem. 2009: 12369

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 2577

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 3378

• NWWZ < 25j. dec. 2009: 2663

• NWWZ > 50j. dec. 2009: 90

> 1 jaar werkloos


M

V

Tot.

M

V

Tot.

laaggeschoolden

1735

1736

3471

laaggeschoolden

824

950

1774

< 25 jaar

353

189

542

< 25 jaar

138

83

221

> 50 jaar

1085

1417

2502

> 50 jaar

320

588

908

allochtonen

380

328

708

> 1 jaar werkloos

687

868

1555


687

868

1555

allochtonen

61

51

112

• NWWZ gem. 2009: 12369

• NWWZ gem. 2009: 12369

• NWWZ > 1j. werkloos gem. 2009: 5304

• NWWZ arbeidsgeh. gem. 2009: 2231

• NWWZ > 1j. werkloos dec. 2009: 5884

• NWWZ arbeidsgeh. dec. 2009: 2233

Allochtonen

24

Laaggeschoolden

M

V

Tot.

M

V

Tot.

laaggeschoolden

516

422

938

< 25 jaar

853

429

1282

< 25 jaar

155

130

285

> 50 jaar

997

1255

2252

> 50 jaar

128

70

198

> 1 jaar werkloos

1735

1736

3471


61

51

112


824

950

1774

> 1 jaar werkloos

380

328

708

allochtonen

516

422

938

• NWWZ gem. 2009: 12369

• NWWZ gem. 2009: 12369

• NWWZ allochtonen gem. 2009: 1876

• NWWZ laaggeschoolden gem. 2009: 6736

• NWWZ allochtonen dec. 2009: 2083

• NWWZ laaggeschoolden dec. 2009: 6897


3 Zuid-Oost-Vlaanderen: analyse sociale economie & lokale diensteneconomie

3.1 METHODOLOGIE

woordiger van de gemeentelijke administratie, van het OCMW en van het schepencollege bij aanwezig

In zijn aanpak verkoos het Streekoverleg om zich niet enkel te richten op het domein ‘lokale dien-

lokale diensteneconomie in het bijzonder, daarnaast werd de huidige lokale arbeidsmarktsituatie op

steneconomie’, maar het project open te trekken naar het breder kader dat de ‘sociale economie’ inhoudt. Zo bestond de uiteindelijke doelstelling erin een Masterplan Sociale Economie voor de regio Zuid-Oost-Vlaanderen op te maken. Een aantal redenen liggen aan de basis van deze werkkeuze. Een projectoproep vanuit lokale diensteneconomie (LDE) werd immers niet onmiddellijk verwacht, terwijl we vaststelden dat heel wat van onze lokale besturen niet enkel ondersteuning nodig hadden inzake lokale diensteneconomie, maar onvoldoende op de hoogte waren van de verschillende mogelijkheden binnen de ruime sociale economie en de verschillende tewerkstellingsmaatregelen. Ten slotte ligt deze aanpak in de lijn van de intentie, opgenomen in het Streekpact 2007-2013, om bijzondere aandacht te schenken aan tewerkstellingskansen en -projecten voor kansengroepen. Bedoeling van deze aanpak is om een gemeenschappelijke visie op te bouwen die tegemoetkomt aan de missie die we van Vlaanderen kregen. Bijgevolg worden uit de opgemaakte analyse een strategie en concrete

was. De gesprekken bestonden telkens uit een theoretische toelichting over sociale economie en basis van een arbeidsmarktanalyse gesitueerd. Ten slotte werd bij het overlopen van een vragenlijst (bijlage 7) gepeild naar een eerste indicatie van de invulling, de mogelijke concrete uitbreiding van lokale diensteneconomie/sociale economie in de stad/gemeente en de wisselwerking tussen het lokaal bestuur en de lokale sociale-economieactoren. Dit vormde steeds de aanzet voor een diepgaand gesprek over de concrete invulling van de regierol en mogelijke knelpunten en opportuniteiten die men daarbij ondervindt. Dit laatste werd ook steeds op de regiotafels met de sociale-economieorganisaties besproken. Er is een steeds verder toenemende groep werkzoekenden die niet of nauwelijks het Nederlands beheersen. Daarom besloot het Streekoverleg de relatie tussen de taalproblematiek en de werkloosheid meer in kaart te brengen. Er werd een werkgroep opgestart.

voorstellen voorgelegd.

Bij de recente projectoproep lokale diensteneconomie van de Vlaamse overheid bood het

3.1.1 Deskresearch

bij het aangaan van mogelijke samenwerkingsverbanden.

De brochure ‘Sociale Economie in Zuid-Oost-Vlaanderen’ brengt een overzicht van de mogelijke inzetbare tewerkstellingsmaatregelen en het huidig aanbod vanuit sociale-economieorganisaties in kaart. De brochure geeft een gedetailleerde momentopname weer van de uitbouw van de sociale economie in Zuid-Oost-Vlaanderen anno 2009 en dit zowel betreffende het bestaande aanbod als het aantal VTE per tewerkstellingsmaatregel per organisatie. Zowel van ieder lokaal bestuur, als van de regio, de provincie en het gewest is een arbeidsmarktanalyse uitgevoerd (zie bijlage 3 voor de regio en 4 voor de lokale besturen, overige en/of meer uitgebreide analyses kunnen steeds opgevraagd worden). Daarnaast werden ondermeer volgende onderzoeken gevoerd en uitgewerkt:

Streekoverleg ondersteuning en advies bij het indienen en uitwerken van een aanvraagdossier en/of

3.2 FEITEN EN CIJFERS 3.2.1 Sociale economie in Zuid-Oost-Vlaanderen9 Voor een uitgebreid overzicht van de sociale-economieorganisaties in Zuid-Oost-Vlaanderen en de huidige samenwerking met de lokale besturen, verwijzen we graag naar de brochure ‘Sociale Economie in Zuid-Oost-Vlaanderen’10 die eind 2009 werd uitgegeven en zowel de sociale-economie-initiatieven in de regio situeert als de regelgeving en tewerkstellingsmaartregelen toelicht die hierop betrekking Invoegbedrijven, doelgroepwerknemers naar werkplaats

gemeenten werd statistisch in kaart gebracht; er werd een literatuurstudie gemaakt over het potenti-

Arrondissement werk

Regio

en financiële steuntrekkers bij ieder OCMW is in kaart gebracht (zie bijlage 6); op regelmatige basis werd het projectverloop teruggekoppeld en werd deelgenomen aan overleg met andere regio’s, de VVSG en het kabinet.

3.1.2 Fieldresearch Een contactmoment vond plaats onder de vorm van een ‘Rondrit doorheen lokale sociale economie’ in de regio.

Zuid-OostVlaanderen

het project teruggekoppeld naar de lokale actoren. Daarbij werd steeds de mogelijkheid gegeven om

Regio

Aalst Oudenaarde

Onderwijsniveau

Eind 2008

Laaggeschoold

1

Middengeschoold

3

Laaggeschoold

1

Middengeschoold

1

Arrondissement wonen

Onderwijsniveau

Eind 2008

Laaggeschoold

36

Aalst

Middengeschoold

9

Hooggeschoold

3

Laaggeschoold

17

Middengeschoold

5

Zuid-OostVlaanderen

bedenkingen of suggesties te geven. Het is ook daar dat de aangegane strategie werd gestuurd en

Regio

Zuid-OostVlaanderen

Oudenaarde

Arrondissement werk Aalst Oudenaarde

naar de relatie tussen lokale besturen en sociale-economieorganisaties. Vanuit de werkgroep ‘Duurzame Tewerkstelling voor Kansengroepen’ van de Stad Aalst kwam de vraag om de mogelijkheden van sociale tewerkstelling in de zorgsector te bekijken. Zo werd het project ‘Zorg en sociale economie’ vanuit het Streekoverleg (zowel vanuit het domein ‘Zorg’ als vanuit het domein 8 Slechts 1 gemeente wenste niet deel te nemen 1 gemeente was bereid om de vragenlijst in te vullen – voor 2 gemeenten kon geen geschikte datum meer worden gevonden

26

Beschutte Werkplaatsen, doelgroepwerknemes naar werkplaats Regio Zuid-OostVlaanderen

Arrondissement werk

September 2009

Aalst

361,58 VTE

Oudenaarde

308,87 VTE

Onderwijsniveau

Eind 2008

Laaggeschoold

6

Middengeschoold

1

Laaggeschoold

18

Middengeschoold

6

Sociale werkplaatsen, doelgroepwerknemers naar werkplaats Regio

Arrondissement werk

Onderwijsniveau

Eind 2008

Laaggeschoold

81

Aalst

Middengeschoold

8

Zuid-OostVlaanderen Oudenaarde

feedback gegeven. Tijdens meerdere regiotafels met sociale-economieorganisaties ging ondermeer specifieke aandacht

10 Deze brochure kunt u gratis aanvragen bij het Streekoverleg.

Lokale Diensteneconomie, doelgroepwerknemers naar werkplaats

Arbeidszorg, doelgroepwerknemers naar woonplaats (enkel binnen sociale of beschutte werkplaatsen!)

Op regelmatige basis en tijdens verschillende overlegmedia (burgemeesteroverleg, RESOC/SERR-vergaderingen, regiotafels met lokale besturen en sociale-economieorganisaties) werd het verloop van

Zie bijlage 8 voor meer info over de besproken organisaties

hebben.

Een demografische analyse van de regio; de toenemende taalproblematiek in een aantal steden en eel van sociale tewerkstelling in de zorgsector; een cijferoverzicht van het aantal artikel 60, leefloners

9

Hooggeschoold

4

Laaggeschoold

74

Middengeschoold

8

Hooggeschoold

3

Bron: Monitor Sociale Economie Departement WSE

Sociale Economie in Zuid-Oost-Vlaanderen Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen

‘sociale economie’) in samenwerking met de Stad Aalst opgestart. In samenwerking met de stafmedewerker Arbeidsmarkt SERR/RESOC vond een ‘regiotoer’ plaats. Bij 17 van de 21 gemeenten vond een panelgesprek plaats, waarbij steeds minstens een vertegen-



27

De bovenstaande tabellen zijn een weergave van het aantal doelgroepwerknemers (naar werkplaats of naar woonplaats) in Zuid-Oost-Vlaanderen. Deze cijfers zijn afkomstig van de ‘Monitor Sociale Economie’ van het Departement Werk en Sociale Economie. De cijfers omtrent Arbeidszorg betreffen

3.3.1.1 Middelen

slechts één segment van de arbeidszorginitiatieven, namelijk de arbeidszorg die aansluit bij sociale

• Personeel

werkplaatsen of bij beschutte werkplaatsen. Er zijn nog geen cijfers beschikbaar op RESOC-niveau voor de Beschutte Werkplaatsen. We kunnen wel de regionale verdeling weergeven van de doelgroepwerknemers tewerkgesteld in een beschutte werkplaats in de regio Zuid-Oost-Vlaanderen op basis van onze brochure ‘Sociale Economie in Zuid-Oost-Vlaanderen, situatie september 2009. Ook de cijfers voor Invoegbedrijven en Lokale Diensteneconomie worden in een tabel weergegeven. Na de open projectoproep die door de Vlaamse overheid in maart 2010 werd gelanceerd, werden 7 aanvraagdossiers ingediend binnen Zuid-Oost-Vlaanderen, waarvan in totaal de vraag voor 18 nieuwe voltijdse arbeidsplaatsen binnen de lokale diensteneconomie. Op de gesloten oproep voor de uitbreiding van sociale werkplaatsen dienden vijf organisaties in voor

Door ondermeer tijdsgebrek heeft men binnen het lokaal bestuur vaak een tekort aan kennis over de sociale economie en lokale diensteneconomie in het bijzonder, waardoor vaak niet wordt ingegaan op mogelijke (gerechtigde) voordelen. Daarnaast is, wegens een gebrek aan expertise en know-how, een gespecialiseerde en permanente begeleiding vaak problematisch. Dit leidt tevens tot een gebrek aan kennis over het reeds bestaande aanbod aan aanvullende dienstverlening tot het laten liggen van mogelijke efficiënte antwoorden op bepaalde noden. Kleinere gemeenten hebben vaak moeite om een voldoende gevuld en gespreid takenpakket op te stellen (bvb. naar overbrugging winterperiode, grote vraag kinderopvang tijdens vakantieperiodes versus aanbod scholen in schoolperiode) waardoor niet wordt ingespeeld op bepaalde lokale noden

een totaal van 24 voltijdse equivalenten.

via aanvullende dienstverlening. Dit vraagt een te hoge mate aan flexibiliteit.

3.2.2 Analyse vragenlijst

over een beperkt ambtenarenkorps. Die ambtenaren worden steeds weer geconfronteerd met tal

Uit de vragenlijst blijkt dat de gemeenten (<20.000 inwoners) in Zuid-Oost-Vlaanderen het meest aantal knelpunten ervaren bij het uitbouwen van een lokale-diensteneconomie-initiatief of een eventuele samenwerking met een organisatie uit de sociale economie. Van de 11 gemeenten die hier antwoord op gaven, werden volgende knelpunten aangeduid: • Regelgeving/kennis van de sociale economie: bij 8 lokale besturen • Financiering: bij 7 lokale besturen • Contacten/relatie met en/of kennis over de doelgroepwerknemers: bij 5 lokale besturen • Detecteren van behoeften: bij 4 lokale besturen • Samenwerking/contact leggen met sociale-economieorganisaties: bij 2 lokale besturen • Twee lokale besturen gaven aan geen knelpunten te ervaren Bij de steden (>20.000) werd financiering door vijf van de zes onder hen genoemd als voornaamste knelpunt, gevolgd door het leggen van contacten met en/of kennis over de doelgroepwerknemers. Voor een aantal lokale besturen waren ook de mogelijke concurrentie met de reguliere economische sector, het leggen van contacten met begeleiders en de relatie tussen doelgroepwerknemer en klant knelpunten. Het merendeel van de lokale besturen maakt gebruik van de algemene communicatiekanalen, zoals het gemeentelijk infoblad, om de bevolking te informeren over de uitbouw van en het aanbod aan aanvullende dienstverlening van de sociale economie. Ook via de gemeentelijke website en het sociaal huis wordt hierover gecommuniceerd. Een aantal lokale besturen gaven aan ook beroep te doen op de pers, mailings, nieuwsbrieven en/of elektronische borden. Geen van de bevraagde lokale besturen maakt gebruik van de website www.dienstenwijzer.be. Ten slotte zijn er een aantal gemeenten die

De regio wordt gevormd door veelal kleinere gemeenten en lokale besturen. Deze beschikken vaak van nieuwe wetten, regels en verplichtingen vanuit de hogere overheden – een problematiek die ook door de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG) regelmatig wordt aangeklaagd. Door de reglementitis van hogere overheden komen de administraties van de lokale besturen er vaak niet toe om ook een antwoord te bieden op de sociaal-economische problemen in hun gemeente. Daarom is bovenlokale samenwerking in bepaalde projecten een grote uitdaging maar ook een grote opportuniteit voor de lokale besturen. Daarbij is het beleidsdomein lokaal werkgelegenheidsbeleid relatief nieuw voor heel wat lokale besturen. De kleine(re) gemeenten met een beperkt ambtenarenkorps zijn vaak moeilijker aanspreekbaar. Dit is echter ook een gegeven binnen andere projecten of domeinen. Voor kleinere gemeenten blijkt het niet evident om een regierol lokale diensteneconomie uit te bouwen. Zelfs een beleidsondersteunende rol is vaak moeilijk in te vullen. Enerzijds zijn deze gemeenten dikwijls moeilijker te sensibiliseren, anderzijds is er een kleinere aanwezigheid van het aantal potentiële doelgroepwerknemers. Toch kon vastgesteld worden dat er wel onbeantwoorde noden zijn die bijvoorbeeld door lokale diensteneconomie vervuld kunnen worden. Na een inventarisatie van het aantal artikel 60, leefloners en financiële steuntrekkers bij ieder OCMW te hebben opgemaakt, kon een stijging worden vastgesteld van die groepen. Dit wijst op het belang van de rol van het lokaal bestuur bij het uitzetten van het lokaal werkgelegenheidsbeleid en specifiek bij het vervullen van hun rol als regisseur lokale diensteneconomie. Er zijn bijvoorbeeld steeds meer personen i.k.v. artikel 60 tewerkgesteld, ook in sociale-economie-initiatieven. Hierbij wordt vaak geen aanspraak gemaakt op de gerechtigde verhoogde staatstoelage wegens ‘niet gekend’. Daardoor kan ook geen deel van die middelen doorstromen naar actoren in de sociale economie om de nodige

niet berichten over sociale economie.

deskundige begeleiding te voorzien. Momenteel is er immers in principe geen omkaderingssubsidie

3.3 WAARNEMINGEN UIT HET WERKVELD

Het outsourcen van bepaalde diensten aan organisaties actief binnen de sociale economie is een

De opgesomde waarnemingen zijn een weergave van wat wij tijdens het voorbije jaar en aan de hand van bovenvernoemde methodologie hoorden op het terrein. Deze zijn grotendeels gebaseerd op de vaststellingen die tijdens de regiotoer werden gemaakt. Aan de hand van panelgesprekken is immers, naast het in kaart brengen van de reeds bestaande initiatieven in en de arbeidsmarktsituatie van de regio, eveneens de wisselwerking tussen de lokale besturen en de sociale-economieprojecten,

voorzien voor art.60-medewerkers wat in de praktijk wel een noodzaak is. relatief nieuw gegeven voor de lokale besturen. Vaak ontbreekt het de actoren aan voldoende kennis over de ruime mogelijkheden bij de invulling van de inhoud van samenwerkingsverbanden. De vraag werd een aantal keren gesteld om daar meer toelichting over te krijgen. In het kader van de toenemende activering van werkzoekenden ontstaat er een groot tekort aan arbeidszorginitiatieven in de regio voor personen die niet tewerkgesteld kunnen worden op de reguliere

i.e. noden, knelpunten, mogelijke uitdagingen en eventuele (intergemeentelijke) samenwerkingsver-

arbeidsmarkt of binnen andere sociale-economie-initiatieven.

banden, in kaart gebracht. Daarnaast zijn, los van het feit dat de focus op de lokale besturen ligt, ook

• Financieel

vaststellingen die tijdens de regiotafels met de sociale-economieorganisaties naar voren kwamen, mee opgenomen. Hierna worden de belangrijkste vaststellingen weergegeven die uit discussies, overlegmomenten, uitwisselingen enz. voortkwamen. 28

3.3.1 Knelpunten


Momenteel is er een te beperkte financiering voor omkaderingspersoneel hetgeen voor onzekerheid zorgt. Daarbij werd aangegeven dat de door de regelgeving vereiste VTE aan begeleiding vaak onhaalbaar is.


29

De financiering van infrastructuur en materiaal is problematisch. Het is zoeken naar creatieve op-

• Bevolking

lossingen terwijl een degelijke infrastructuur een basisvoorwaarde is voor stabiele tewerkstelling. Bo-

Vaak ondervinden lokale besturen moeilijkheden om een effectieve bekendmaking van het aan-

vendien moet ook aan een aantal wettelijke voorwaarden voldaan zijn (bijvoorbeeld naar veiligheid en hygiëne). Nu is er meestal enkel loonsubsidiering voor doelgroepwerknemers en omkaderingspersoneel. Vaak is het moeilijk ‘geschikte’ doelgroepwerknemers te vinden die telkens beantwoorden aan de vereiste criteria om in aanmerking te komen voor een bepaalde tewerkstellingsmaatregel, terwijl vaak genoeg kandidaten zijn.

niet hun eigendom wat de huurprijs kan doen stijgen. Ouderen zijn vaak geen vragende partij voor dergelijke aanpassingen in hun woning. • Sociale-economieorganisaties Tussen sociale-economieorganisaties onderling is er een gebrek aan efficiënte communicatie en samenwerking. Er moet ook vermeden worden elkaar voor de voeten te lopen en elkaar te beconcur-

• Informatie regelgevend kader

staan.

van de lokale besturen is in de praktijk dikwijls zeer moeilijk te linken aan de theorie. Vaak kunnen de verschillende mogelijke invullingen of regelgevingen niet los van elkaar worden gezien. Ook naar de invulling van het klaverblad als financieringsmodel staat de theorie veraf van de praktijk. De klaverbladfinanciering is zelden gebaseerd op en beantwoordt niet aan de reële kost. Er is een onevenredigheid tussen de vraag van lokale actoren naar de uitbouw van bijkomende dienstverlening, versus middelen en mogelijkheden die daar tegenover staan, waaronder een gebrek aan oproepen en de vaak moeilijk in te vullen klaverbladfinanciering. De afwezigheid van een duidelijke definiëring en het gebrek aan juridisch-institutionele afbakening van de sector weerspiegelt zich in het feit dat op lokaal vlak het thema vaak niet éénduidig te linken is aan één bevoegde beleidsdomein, wat een efficiënte communicatie en werking vaak bemoeilijkt. Er ontbreekt dan ook een centraal aanspreekpunt omtrent sociale economie per gemeente. Doorgaans is er immers te weinig coördinatie tussen de verschillende diensten binnen het lokaal bestuur. Ook op de herverdeling van taken en het gebruik van de sociale clausule wordt te weinig ingezet. Federale barrières kunnen de uitwerking van bepaalde dienstverlening hinderen (bvb. halt aan uit-

reren. Dat zorgt er immers voor dat lokale besturen de boot afhouden of net in een sterkere positie Lokale besturen leggen een te grote focus op de eigen lokale entiteit. Sociale-economieorganisaties zijn echter vaak op een bovenlokaal niveau georganiseerd. Door deze actoren niet te betrekken en eventueel zelfs niet te kennen, laat men vaak belangrijke kansen onbenut. Daarbij zijn er, zeker bij kleinere gemeenten, weinig sociale-economieorganisaties op gemeentelijk vlak georganiseerd. Daarnaast ontbreekt het vaak aan enige vorm van communicatie naar het werkveld en naar de bevolking toe of is het zeer beperkt. De communicatie met sociale-economieorganisaties beperkt zich dikwijls tot een klantrelatie (zoals groenonderhoud en energiesnoeiers) of zijn er contacten bij het doorverwijzen van OCMW-cliënteel. Afgesloten samenwerkingscontracten tussen lokale besturen en sociale-economieorganisaties gelden vaak voor een bepaalde duur en vaak slechts voor één jaar. Het is dan ook steeds afwachten of ze verlengd worden. Samenwerkingsverbanden zouden in een ideale situatie dan ook voor een langer termijn afgesloten moeten worden. De lokale besturen zijn vaak het meest betrokken bij en ondersteunen dikwijls de sociale ondernemingen waar ze in zetelen of door henzelf zijn opgericht. Daardoor heeft men te weinig zicht op het volledige domein van de sociale economie en hun aanbod.

bouw fietspunten in Vlaanderen wegens achterstand in Wallonië).

• Andere actoren

Het systeem van openbare aanbestedingen is vrij vaag. Ook de keuze tussen aanbestedingen en

De toeleiding door de VDAB in de arrondissementen Aalst en Oudenaarde is sterk verschillend. De

samenwerkingsovereenkomsten is niet altijd duidelijk. Er is dringend nood aan meer duidelijke en

Kringwinkel in Aalst krijgt bijv. voldoende instroom. Ook in Ronse is er een positieve kentering geko-

concrete informatie over de Europese DAB-, DAEB- en NEDAB-richtlijnen11 in het kader van openbare

men. Toch kan de toeleiding nog veel verbeterd worden.

aanbestedingen.

Er is een gebrek aan actieve participatie van de gemeenten/steden binnen de werking van de lokale

De veelheid aan regelgevingen en maatregelen binnen het domein werkgelegenheidsbeleid is een

werkwinkel. Er is nood aan een effectief lokaal overlegplatform en een goed functionerend dagelijks

knelpunt en drempel voor veel lokale ambtenaren en lokale politici. De regio Zuid-Oost-Vlaanderen

bestuur van de Lokale Werkwinkels.

wordt gevormd door veelal kleinere gemeenten. Deze beschikken vaak over een beperkt ambtena-

De relatie tussen het OCMW en de gemeente/stad en het maken van goede afspraken is niet altijd

renkorps die al een zware werk-load hebben. Die ambtenaren worden steeds weer geconfronteerd met nieuwe wetten, regels en verplichtingen vanuit de hogere overheden – een problematiek die ook door de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten regelmatig wordt aangeklaagd. Door deze reglementitis van bovenaf komen de administraties van de lokale besturen er vaak niet toe om ook nog een antwoord te bieden op de sociaal-economische problemen in hun gemeente. De beperkte indientermijn van de projectoproepen staat dan ook in schril contrast tot de te volgen procedures door het lokaal niveau. Afstemming tussen de verschillende tewerkstellingsmaatregelen – Federaal en Vlaams – is noodzakelijk. Elders verworven competenties worden te weinig erkend. Op termijn zou meer aandacht aan de erkenning daarvan besteed moeten worden. Ondanks de vele regelgeving opgemaakt teneinde doelgroepwerknemers aan de slag te krijgen zijn er nog steeds veel andere drempels zoals arbeidsattitude, taal, aanbieden van gepaste begeleiding en vinden van gepaste kandidaat.

30

of missen hun doel. Zo zijn energiesnoeiers bedoeld voor kansengroepen, maar hun woonst is vaak

3.3.1.2 Communicatie

Er bestaat een discrepantie tussen de theorie en de praktijk: de concrete invulling van de regierol

11 Diensten van niet-economisch Algemeen Belang, Diensten van Algemeen Economisch Belang en Niet Economische Diensten van Algemeen Belang.

bod bij de bevolking over te brengen. Bepaalde diensten bereiken het vooropgestelde doelpubliek niet


even evident. Zo is het vaak onduidelijk wie bepaalde zaken gaat betalen of de trekkersrol op zich zal nemen. Het ontbreekt immers vaak aan een concreet afsprakenkader en een duidelijke taakverdeling. Ondersteuning vanuit en het aanleveren van cijfermateriaal door de VDAB aan de lokale besturen is niet altijd evident. De visie vanuit de VDAB is beperkt tot de eigen werking en de regierol inzake basisdienstverlening. De ontwikkeling naar meer provinciaal gestuurde VDAB-werking is een bijkomend knelpunt. Er is een gebrek aan transparantie vanwege de VDAB ten opzichte van bvb. de OCMW’s. Zo gaven een aantal OCMW’s aan dat de samenwerking tussen VDAB en OCMW niet optimaal verloopt, wat voor wrevel en een niet-optimale begeleiding van doelgroepwerknemers zorgt. Een snellere actieve reactie van VDAB voor (jonge) werklozen zou wenselijk zijn alsook een beter afsprakenkader om de warme overdracht van OCMW naar VDAB vlotter te laten verlopen. De promotie van dienstverlening vanuit lokale diensteneconomie komt in de praktijk vaak in het vaarwater van reeds bestaande PWA-activiteiten, wat ook vaak een belemmering is voor engagement van het beleid. De relatie met het PWA kan daarom moeilijk verlopen.


31

3.3.1.3 Perceptie en visie Het gebrek aan visie van de lokale besturen over de positie en de maatschappelijke en financiële bijdrage die de sociale economie kan leveren maakt dat vaak niet wordt ingegaan op mogelijke opportuniteiten. Vaak bestaat de vrees bij lokale besturen om in een samenwerkingsverband de dienstverlening wel mee te financieren maar daar geen return voor te krijgen in de vorm van aanwerving en tewerkstelling van kansengroepen uit de eigen lokale entiteit, wat (intergemeentelijke) samenwerking dan ook

• Fietsverhuur, ook vanuit dienst toerisme • Mailings verzorgen en/of bezorgen • Zwerfvuil opruimen • Aanpassen woningen zorgbehoevenden • Isolatiewerken bij particulieren • Bosbeheer

belemmert.

3.4 CONCLUSIE

De vele intenties en engagementen voor de uitwerking van projecten kaderend in de lokale diensten-

De regiotoer is door zo goed als alle 21 de lokale besturen positief ontvangen. Vaak diende dit

economie stoten vaak op weerstand vanuit het beleid, wat de concretisering ervan belemmert. Daar ligt immers ook de keuze voor al dan niet te mee te financieren. Het beleid (en de bevolking) kan moeilijk te overtuigen zijn wegens het imago van de sociale economie als valse concurrentie en een dienstverlening die niet kwalitatief is. Het creëren van sociale economie mag niet gelijk staan aan het creëren van fictieve jobs. Zuid-Oost-Vlaanderen heeft een lage werkgelegenheidsgraad hetgeen ervoor zorgt dat mensen uit sociale economie ook minder kunnen doorstromen aangezien zij vaker te kampen hebben met een mobiliteitsprobleem. Op het vlak van doorstroming scoren we als regio dan ook minder goed. Daarnaast kent de reguliere sector onvoldoende de activiteiten van de sociale economie en hun doelpubliek, waardoor het zich onvoldoende openstelt voor instroom van die laatste. Het dient ook vermeld te worden dat sommige doelgroepwerknemers het circuit van de sociale economie niet willen of kunnen verlaten. Vaak wordt ook het gebruik van art.60 gezien als een brug naar werkloosheidsuitkering wat niet de enige bedoeling kan zijn, de focus naar werk is ook zeer belangrijk.

3.3.2 Opportuniteiten Het lokaal bestuur kan vanuit zijn voorbeeldfunctie belangrijke signalen doorgeven aan de lokale

panelgesprek als een (eerste) verdere kennismaking met de (brede) sociale economie en de diverse mogelijkheden tot het vervullen van de regierol hier rond. Globaal gezien kan gesteld worden dat de lokale besturen de weg naar de sociale economie steeds meer beginnen te vinden. Een aantal kansen bieden zich zelfs aan door het aanbod ook naar andere beleidsvelden aan te reiken. Een gebrekkige kennis en een aantal misvattingen leiden er echter toe dat de sociale economie zich nog steeds in een ‘grijze zone’ situeert, wat zich weerspiegelt in het huidig beleid. Het grootste knelpunt is het gebrek aan structurele financiering en de hoge werkdruk bij het ambtenarenkorps. Hierdoor kan men zich niet voldoende inwerken in het domein rond sociale economie en mist men expertise, wat vervolgens de netgenoemde ‘misvattingen’ niet doet afnemen. Daarbij wordt men geconfronteerd met een veelheid aan regelgevingen en een weinig transparant Vlaams en Federaal beleidskader. Dit vertaalt zich in de praktijk in de versnippering van het lokaal beleid over verschillende domeinen, wat efficiëntie en een vlotte communicatie bemoeilijkt. Het beleidsdomein lokaal werkgelegenheidsbeleid is relatief nieuw voor heel wat lokale besturen. Hierbij is nood aan voldoende ondersteuning en is er behoefte aan goede voorbeelden en eenvoudige scenario’s. Het outsourcen van bepaalde diensten aan organisaties actief binnen de sociale economie

entiteit.

is ook een vrij recent gegeven voor de lokale besturen maar biedt zeker heel wat voordelen. De nood-

De mogelijke samenwerking op diverse vlakken biedt heel wat perspectieven (schaalgrootte, werk-

en deskundigheid van die sociale-economieorganisaties. Deze samenwerking dient ook bekeken te

druk, financieel, flexibiliteit, expertise…). Er dienen zich nieuwe niches aan, zowel binnen de diensten van het lokaal bestuur als binnen bredere maatschappelijke domeinen. Verder onderzoek naar mogelijkheden hierin is reeds gestart. Lokale besturen kunnen voor expertise terugvallen op de diverse aanwezige deskundige sociale actoren in de regio Zuid-Oost-Vlaanderen. Daarnaast is het voordeel van de regio dat de verschillende actoren ook vlot bereikt kunnen worden. De verlenging van de ondersteuning van lokale besturen inzake lokaal werkgelegenheidsbeleid biedt de mogelijkheid lokale besturen vertrouwd te kunnen maken met dit beleidsdomein. Aangezien

zakelijke begeleiding en omkadering van de doelgroepwerknemers gebeurt hierbij vanuit de expertise worden in het kader van het huidig financieel draagvlak van de gemeenten en steden. Anderzijds focussen lokale besturen zich nog te vaak op de eigen activiteiten en op het eigen lokale niveau. Terwijl, indien men zijn gezichtsveld zou verbreden over de lokale grenzen heen, diverse mogelijkheden zich zouden aanbieden, zoals schaalgrootte. Samenwerking dient verder gestimuleerd te worden en dit niet enkel bovenlokaal. Vandaag is de relatie met sociale-economieorganisaties er vaak een van klant en dienstverlener, terwijl beide partijen elkaar ook hier kunnen versterken. De actoren op het werkveld worden onvoldoende betrokken bij het uitstippelen van deze koers, ondanks hun expertise. Er is nood aan structurele samenwerking tussen heel wat actoren, waarbij men elkaar niet

in eerste instantie over een minder toegankelijk onderwerp is gecommuniceerd kan nu dieper worden

als concurrent mag zien maar als complementaire en elkaar verstekende spelers.

ingegaan op het operationaliseren van geopteerde engagementen.

In het volgend hoofdstuk willen we een aantal mogelijkheden aanreiken, een aantal pistes, waarop

Naast de sterktes onderstaand weergegeven, kunnen ook uit de knelpunten zelf heel wat kansen

kan worden verder gebouwd om het lokaal werkgelegenheidsbeleid van de regio via sociale economie

worden vertaald. Dit is verder uitgewerkt in het volgende hoofdstuk.

3.3.3 Noden

en lokale diensteneconomie verder te versterken. Op basis van de opgesomde waarnemingen en werd een SWOT-analyse opgemaakt, waar ook de voornaamste knelpunten mee zijn opgenomen.

Op basis van de panelgesprekken en de vragenlijsten konden een aantal onbeantwoorde noden worden gedistilleerd. Hieronder volgt een opsomming van de meest voorkomende elementen: • Sociaal restaurant (uitbreiden particulieren / niet-OCMW-cliënteel) • Klusjesdienst • Groenonderhoud (ruime mogelijkheden: kerkhoven, speelpleintjes, tuinen, natuur- en industrieparken) 32



33

EXTERN

INTERN

SWOT ANALYSE

34

HULPVOL

SCHADELIJK

Sterkte

Zwakte

Voordelen aanreiken bij andere beleidsdomeinen

Beperkt financieel draagvlak  beslissende factor

PWA als tewerkstellingsvzw uitbouwen

Beperkt ambtenarenkorps  veelheid aan taken en vereiste expertise

Doelstellingen lokaal sociaal beleidsplannen

Gebrek beleidsvisie maatschappelijke en financiële meerwaarde sociale economie

Invoeren sociale clausules

Ontbreken concreet afsprakenkader OCMW - gemeentebestuur

Lokaal bestuur als overkoepelend regulerend orgaan van de lokale entiteit

Terughoudendheid samenwerking wegens vrees: ‘wel financieren’ maar ‘geen lokale return’

Opportuniteiten

Bedreigingen

(Intergemeentelijke) samenwerking  schaalgrootte  kostenspreiding  expertise en knowhow

Voldoende gevulde en verspreide takenpakket op lange termijn (o.a. groenonderhoud en winter; beperkte respons energiesnoeiers)

Aanwezigheid deskundige Sociale-economieactoren en goede voorbeelden

Theorie Federaal en Vlaams niveau  praktijk lokaal niveau

Nieuwe niches en innovatie

Communicatie PWA en VDAB

Regionaal fonds sociale economie

Complexe Federale en Vlaamse regelgeving

Kleine (sub-)regio  vlot samenbrengen en bereiken diverse actoren

Lokaal werkgelegenheidsbeleid is nieuw domein voor lokale besturen

RESOC als ontmoetings- en interactieplatform

Misvattingen reguliere economische sector  doorstroom


4 Zuid-Oost-Vlaanderen en de toekomst: wat en hoe?

Streekoverleg wil een aanzet geven aan de verdere uitbouw van het beleid en de regie van de sociale economie, en dit eerst en vooral door een visie te ontwikkelen die tegemoetkomt aan de missie die wij vooropstelden. In een volgend punt wordt deze missie ontleed in drie strategische doelstellingen. Deze vormen de leidraad bij het aanreiken van de concrete acties.

4.1 MISSIE “Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen wil ondersteuning bieden aan de lokale besturen bij het creëren en het verder uitbouwen van het lokaal werkgelegenheidsbeleid, door in te zetten op sociale

4.2.3 Activeren  sociale economie als brug naar reguliere tewerkstelling Ondanks de geleverde inspanningen, leiden diverse al dan niet persoonlijke factoren er toe dat een onoverbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt blijft en een job in dit ‘normaal economisch circuit’ (nog) niet realiseerbaar maakt. Zo blijven de werkloosheidscijfers aanzienlijk hoog terwijl er paradoxaal genoeg een veelheid aan openstaande vacatures is. In dit opzicht is sociale economie niet enkel een middel tot jobcreatie maar een brug naar de reguliere arbeidsmarkt. Zoals ook uit hoofdstuk I bleek, kan de sector als hefboom ingezet worden om kansengroepen toe te leiden naar de reguliere arbeidsmarkt.

economie en lokale diensteneconomie in het bijzonder: sociale economie als middel tot creëren van

Het levert daartoe ook een expliciete kwalitatieve bijdrage door de bijzondere aandacht die gaat naar

deel van de bevolking.”

alsook in het kader van het aanleren van de nodige werkattitudes en sociale vaardigheden die vaak

tewerkstelling, het invullen van noden, meewerken aan de activering van een zo breed mogelijk Deze missie gaat uit van de continuering van het huidig regelgevend beleidskader zoals deze vandaag

is uitgezet. De realisatie van de doelstellingen en de aangegane strategie hiertoe hangen daar van af.

4.2 VISIE 4.2.1 Tewerkstelling creëren  sociale economie als recht op werk en maatschappelijke participatie Het realiseren van de sociale grondrechten is een belangrijke taak, weggelegd voor het gemeentebestuur. Een van die rechten is het recht op arbeid. Dit gewaarborgde recht wordt ook vervuld door de sociale-economie-initiatieven. Zij bieden immers aangepast werk aan, aan personen die, omwille van persoons- en/of maatschappijgebonden redenen, tijdelijk of definitief niet in het normaal economische circuit aan de slag kunnen. Men laat er werkwil-

een ruim vormings- en opleidingsaanbod. Dit, in functie van de vereiste technische vaardigheden, een belemmering zijn voor actieve arbeidsdeelname. Vanuit hun bestaande expertise zijn ze ook een belangrijke schakel naar toeleidingskanalen zoals VDAB, Werkwinkel, GTB12… Daarbij dient te worden opgemerkt dat deze gecreëerde doorstroom ook bijdraagt tot de continuïteit van het systeem van de sociale economie zelf. Er zouden immers maar weinig nieuwe kansen geschapen worden voor personen die in de toekomst ook behoefte hebben aan ‘werk op maat’. De nodige acties dienen dan ook te worden ondernomen om dit ‘doorstroomprincipe’ verder ingang te doen vinden en op de agenda te krijgen van zowel sociale als reguliere bedrijven. Hier ligt ook een onmiskenbare rol voor lokale besturen als regisseur van het eigen werkgelegenheidsbeleid. Een duidelijke keuze voor doorstroming als finaliteit voor een deel van de doelgroep zou de bestaande instrumenten inzake competentieontwikkeling en begeleiding immers efficiënter inzetten. Zo kan de sociale economie efficiënt blijven bijdragen tot de versterking van de werkgelegenheid en de economische ontwikkeling van onze regio.

lige personen toe een beroepsactiviteit uit te oefenen in overeenstemming met hun capaciteiten.

4.3 STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN

Ook hier moet verder werk worden gemaakt van een sterk uitgebouwde ‘sociale’ economie. Zo wordt

Om de visie in de praktijk om te zetten, vertaalt deze zich in drie aan elkaar inherente strategische

tegemoetgekomen aan een bepaalde doelgroep, om ook hun competenties te benutten en bij te

doelstellingen:

dragen tot welvaart en welzijn in de maatschappij.

1. Samenwerking optimaliseren

4.2.2 Noden invullen  sociale economie als aanvullende dienstverlening

2. Communicatiestromen reguleren

Naast de bovengenoemde functie van de sociale economie, worden ook producten en diensten aange-

Als we even stilstaan bij de voornaamste obstakels die aangepakt dienen te worden om de realisatie

boden die een kwalitatief antwoord bieden op nieuwe maatschappelijke of particuliere noden. Noden

van de vooropgestelde visie te bereiken, is het meest voor de hand liggende knelpunt dit van een

waarvoor de reguliere economie geen of onvoldoende aanbod tegenover heeft, meestal wegens de

gebrek aan middelen. Dit werd ook bevestigd door de regioanalyse. Dit creëert vervolgens ver-

grotere kost die aan deze specifieke noden vasthangt ten opzichte van de opbrengst. Daarbij werd

schillende andere moeilijkheden en gebreken. Daarvan zijn het gebrek aan expertise, tijd, efficiëntie

reeds aangetoond dat de impact van economische factoren zoals desindustrialisatie, delokalisatie en

en doeltreffendheid nog maar enkele voorbeelden van. Dit terwijl vandaag innovatie overal op de

mondialisering bepalend is voor de evolutie en aard van de loontrekkende werkgelegenheid van-

agenda staat bij ondernemers en ook steeds meer bij die van beleidsmakers en van het middenveld.

daag. Ook demografische evoluties zoals de vergrijzing en ontgroening brengen nieuwe behoeften

Nieuwe demografische, socio-economische en maatschappelijke tendensen vragen hierom. Een dui-

met zich mee. Dit vertaald zich in de ontwikkeling van groei-en krimpsectoren. In deze meervormige

delijke innovatiestructuur biedt schaalvoordelen om doeltreffend te innoveren.

maatschappij neemt de sociale economie verder de vorm aan als een opkomende sector die steeds onmisbaarder is naarmate er een adequaat antwoord nodig is op deze nieuwe uitdagingen van de (wereld)economie en de maatschappij. De mogelijkheid te voldoen aan nieuwe sociale behoeften die de laatste decennia zijn gebleken, kan het belang van de sociale economie alleen maar kracht bijzetten. Ook personen in een precaire financiële en/of familiale situatie kunnen zich hierop beroepen voor een aangenamere levenssfeer. Tenslotte zijn er talrijke initiatieven die bijdragen tot de sociale cohesie en aangename buurt, gemeente of stad.

12 Gespecialiseerde dienst voor Trajectbepaling- en Begeleiding

3. Projectontwikkeling stimuleren

Het is een antwoord op enerzijds het hoog risicogehalte dat investeren met zich meebrengt waar ook sociale-economieondernemingen mee worden geconfronteerd. Anderzijds komt het tegemoet aan de obstakels die lokale besturen ervan weerhouden nieuwe projecten te ondersteunen/een innovatief beleid te voeren. Binnen een gemeenschappelijk kader kunnen namelijk trajecten ontwikkeld worden die de kostprijs, het risico en de kwaliteit aanzienlijk verbeteren. De efficiëntie van de huidige inspanningen op lokaal niveau wordt verhoogd. Maatschappelijke trends brengen nieuwe vragen en vragen tegelijk om nieuwe antwoorden. De bewuste consument wil op het juiste moment op maat bediend worden. Aan de andere kant ziet het beleid zich steeds meer genoodzaakt oplossingen te vinden voor deze maatschappelijke gevolgen. De complexiteit hiervan is het meest voelbaar op lokaal vlak.

36



37

Deze maatschappelijke gevolgen kunnen ook gezien worden als nieuwe groeimarkten, waarbij nieuwe opportuniteiten zich aanbieden. Door een tijdige en goed uitgewerkte projectontwikkeling kan op die opportuniteiten ingespeeld worden. De mogelijkheden van lokale besturen om in de toekomst nieuwe noden op te vangen, is grotendeels afhankelijk van hun strategische keuzes van vandaag, waaronder de keuze ook andere actoren al dan niet te betrekken in het beleid. Een efficiënte kennis- en informatie-uitwisseling is hierbij noodzakelijk. Het verwerven van een zo breed mogelijke kennis en draagvlak is immers een basisvereiste om een doeltreffende uitvoering te realiseren van het lokaal werkgelegenheidsbeleid.

4.4 ACTIES Zoals in hoofdstuk III aangegeven werd in de eerste fase van het project ingezet op de bekendmaking en informatieverspreiding van het project dat van Vlaanderen uitging en de inhoud ervan. Nu willen wij hierop verder bouwen en deze aanpak doorzetten. In zijn contacten heeft het Streekoverleg immers steeds aandacht voor de lokale eigenheid van alle 21 de lokale besturen en wil zich daarbij zo laagdrempelig mogelijk opstellen bij de vraag naar ondersteuning. Daarbij streeft het RESOC er naar ondersteuning op maat aan te bieden. De door de afgenomen scan vastgestelde knelpunten en opportuniteiten vormen nu de basis om een effectieve regierol verder te ontwikkelen en in te spelen op lokale noden via een aanvullende dienstverlening en/of intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met andere lokale besturen die dezelfde noden kennen. Dit plan pretendeert niet feilloos en pasklaar te zijn, op basis van een aantal concrete voorstellen wordt een aanzet gegeven en een eerste model aangereikt om een optimale en duurzame uitbouw van de regierol van lokale diensten te faciliteren en te ondersteunen. Wellicht zullen in de loop van het project zaken worden bijgestuurd, in samenspraak met de betrokken actoren.

4.4.1 Samenwerking integreren 4.4.1.1 Efficiënte inzet financiën 1. Klaverbladfinanciering: • Gedeelde verantwoordelijkheid Naar een verdere optimalisering van de beschikbare budgetten en een verfijning van de klaverbladfinanciering. In overleg met de VVSG, de Koepel Lokale Diensteneconomie en de Vlaamse Stuurgroep dient een duurzaam financieringsmodel uitgewerkt te worden dat uitgaat van de gedeelde verantwoordelijkheid van het Federale, Vlaamse en lokale niveau, met de betrokkenheid van alle beleidsdomeinen en - waar mogelijk - met inbreng van het werkveld en de eindgebruiker. De verdere uitbouw van de lokale diensteneconomie vergt echter verdere optimalisering van de beschikbare budgetten en een verfijning van de klaverbladfinanciering. • Werkmap Om een duurzaam beleid vanuit de lokale besturen te realiseren wil het Streekoverleg een werkmap ontwikkelen bestemd voor de financieel verantwoordelijken. Concreet moet dit verdere uitleg inhouden over ondermeer het opzetten en beheren van een klaverbladfinanciering. Ook de voordelen en de al dan niet mogelijke combinaties van tewerkstellingsmaatregelen zullen worden belicht (bvb. omzetting van activa-jobs naar SINE-jobs in de lokale diensteneconomie). • Nieuwe subsidiëringsmogelijkheden Andere mogelijke subsidiekanalen blijven opvolgen en opportuniteiten die zich bij projectoproepen aanbieden doorgeven aan de betrokken lokale actor. Verder verkennen van mogelijke subsidiëringsmogelijkheden (Programma voor Plattelandsontwikkeling, Koning Boudewijnstichting, Programmatorische Overheidsdienst Maatschappelijke Integratie, Cera-

2. Nieuwe financieringsmethodiek: Oprichten van lokaal fonds sociale economie: bedoeling is dat verschillende actoren (bijv. overheden, business angels, …) investeren om de uitbouw van sociale economie in ZOV te stimuleren. Het precieze doel en de rechtsvorm van het fonds moeten aangepast zijn aan de (lokale) noden van sociale-economieorganisaties. Maar vragen die bijv. bestaan zijn: moet het fonds giften uitkeren of moet het om renteloze leningen gaan? Moet gekozen worden voor een vzwstructuur of een coöperatieve vennootschap? Het fonds zou gekoppeld kunnen worden aan het voorstel om een keurmerk voor sociale economie op te richten. Het idee van een lokaal fonds wordt positief onthaald. De lokale besturen en RESOC ZOV gaven hun akkoord voor een verdere uitwerking van dit idee. RESOC ZOV zal zich daarom verdiepen op het potentieel van een gecentraliseerd regionaal fonds.

4.4.1.2 Personeelsinzet 1. Actor versus regie • Huidige focus van lokale besturen als actor verder verschuiven naar een eerder beleidsmatige sturing (‘regie’). De uitvoering door sociale-economieorganisaties laten uitvoeren, al dan niet via outsourcen. • Deze discussie met de betrokken actoren opstarten om verder uit te maken wie het beste geplaatst is om een bepaalde dienst te vervullen. Dit gesprek dient gevoerd te worden tijdens de diverse overlegmedia. • Kosten versus baten van personeelsinzet in kaart brengen. 2. Informeren en ondersteunen • Vanuit Streekoverleg verdere ondersteuning op maat bieden en op regelmatige tijdstippen informeren over bepaalde mogelijkheden die zich aanbieden, wijzigingen in het beleid, projectoproepen… . • Studiedag organiseren over de inhoud van sociale clausules.

4.4.1.3 Samenwerkingsovereenkomsten 1. Voor verdere groei van lokale diensteneconomie moeten de verschillende beleidsdomeinen inspelen op deze nieuwe werkvorm bij de operationele uitvoering: De inhoud en mogelijkheden van de brede invulling van samenwerkingsovereenkomsten toelichten door toelichtend document op te stellen. 2. Database met ‘goede praktijken’ opmaken van binnen en buiten de regio waarbij ingegaan wordt op verschillende samenwerkings-/uitbestedingsvormen. 3. Op basis van vastgestelde noden en knelpunten tijdens de regiotoer, een matching maken tussen lokale besturen onderling en/of sociale-economieorganisaties. De verschillende partijen in contact brengen met elkaar om de mogelijkheid toe te reiken synergiën uit te bouwen. Indien men dit wenst zal het Streekoverleg als overlegmedium optreden.

4.4.2 Communicatie reguleren Verschillende acties zullen worden ondernomen per verschillende doelgroep/actor om sociale economie te versterken. Twee speerpunten daarbij zijn het uitwisselen van kennis en informatie en afstemmen van vraag en aanbod.

4.4.2.1 Sociale economie 1. Het aanbod aan diensten van de regionale sociale-economie-initiatieven breder verspreiden binnen de lokale besturen, ondermeer op basis van de vastgestelde noden tijdens de regiotoer. Dit kan door een document op te stellen met een overzicht waar per soorten activiteiten de organisaties worden opgesomd die dit aanbieden.

foundation, Nationale loterij…) en mogelijkheden van initiatieven zoals Trividend en Hefboom vzw nagaan. 38



39

2. Interactieve contactmomenten, vb. speeddating • Speedating: de bedoeling is dat ieder, aan de hand van een inbreng vanuit zijn eigenheid en knowhow, diverse competenties samen legt om zo tot de meest voordelige aanpak te komen voor alle spelers. • Een beurs waar vraag en aanbod van lokale besturen en sociale-economieorganisaties aan bod komen. 3. Communicatie met de sociale-economieorganisaties versterken: • Er vinden reeds op regelmatige tijdstippen uitwisselingsmomenten plaats tussen het RESOC en deze actoren. Nu willen we ook interactiemomenten organiseren tussen deze organisaties en lokale besturen. Deze actoren beschikken immers over ruime expertise waar zowel het RESOC als lokale besturen zich op kunnen beroepen. Ook de voordelen van de uitbesteding van bepaalde LDE-initiatieven kunnen hier aangekaart worden (o.a. naar omkadering en middelen).

4.4.2.2 Bevolking 1. In kaart brengen van noden, de wijze om dit te doen zal besproken worden met de betrokken lokale actoren. Er wordt gedacht aan een enquête, eventueel bij het personeel van de lokale besturen, bij OCMW-cliënteel, tweeverdieners, ouderen… 2. Stimuleren van de invoering van het dienstaanbod op de website www.dienstenwijzer.be en dit per zorggebied Lokale Werkwinkel. 3. Als lokaal bestuur een meer gerichte communicatie voeren over het aanbod, daarbij eventueel beroep doen op adviesorganen.

4.4.2.3 Normaal Economisch Circuit (NEC) 1. Via samenwerking en overleg met de werkgeversorganisaties zoeken naar een geschikte manier voor een betere bekendheid van de sociale economie en de verschillende voordelen die het biedt aan ondernemingen in de privé-sector. 2. Goede voorbeelden bundelen die het imago van sociale economie tot zijn recht brengen en het aanvullend karakter van deze dienstverlening benadrukken. Daarbij kijken we niet enkel naar ‘good practices’ binnen de openbare sector, maar willen we ook buiten onze regio zoeken naar dergelijke voorbeelden binnen de privé-sector. 3. Een idee die kan worden uitgewerkt is het organiseren van een ‘beurs’, voorafgegaan door een debat waar het nut en de rol van deze aanvullende dienstverlening in de privé uitgebreid wordt bediscussieerd.

4.4.2.4 Andere gemeentediensten • In overleg met de lokale besturen, een bevraging voeren bij de andere diensten binnen een lokaal bestuur, zoeken naar opportuniteiten, inefficiëntheden en de mogelijkheden die het sociale-economieaanbod biedt onder de aandacht brengen.

4.4.2.5 OCMW - gemeentebestuur • Naar een concreet afsprakenkader gaan en afstemmen van de doelen en strategiën.

4.4.2.6 Centralisatie bevoegdheden • Ondanks de aanstelling van een verbindingsambtenaar binnen ieder lokaal bestuur, blijft er nood aan een gestuurde communicatie tussen de (vaak) verschillende bevoegde beleidsvoerders en personeelsleden. Ook één duidelijk aanspreekpunt naar buiten toe zou communicatie van en naar de bevolking, sociale-economieorganisaties, het Streekoverleg, enz. beter sturen en de juiste vraag bij de juiste persoon/instantie loodsen.

4.4.2.7 Lokaal beleid 1. Onderzoek inzetten naar de financiële vertaling van de maatschappelijke meerwaarde van sociale economie en lokale diensteneconomie in het bijzonder. Een eerste piste hierbij is het onderzoek dat recent door het VOSEC13 werd opgestart.

13 Vlaams Overleg Sociale Economie

2. Op verschillende overlegmedia (RESOC-vergaderingen, Burgemeesteroverleg, Parlementair overleg, overleg met OCMW-voorzitters, regiotafels…) de discussie op gang brengen over de rol, de perceptie en de positie van de sociale economie ten opzichte van het beleid. Daarbij gerichte informatie geven over de sector in de praktijk. 3. Uitwisselingsmoment organiseren tussen de sociale-economieorganisaties en de lokale beleids makers. 4. De beleidsdoelstellingen van verschillende verwante domeinen op elkaar afstemmen: hierbij de verschillende schepenen en diensthoofden samenbrengen om de wijze waarop elk zijn beleidsdoelstellingen wil realiseren te stroomlijnen.

4.4.2.8 Streekoverleg ZOV 1. Regelgevend kader • Het Streekoverleg wil een signaalfunctie opnemen en een spreekbuis zijn voor zowel de lokale besturen als de sociale-economie-initiatieven in de regio. Dit, ondermeer door de noden, vragen, knelpunten… die er leven bundelen en aankaarten bij de hogere bevoegde beleidsinstanties. • Omgekeerd wil het Streekoverleg wijzigingen in het beleid of opportuniteiten die zich aanbieden (bvb. projectoproepen) opvolgen en waken dat dit de lokale actoren bereikt. • Het Streekoverleg zal permanente ondersteuning blijven bieden bij de verklaring en toepassing van (nieuwe) regelgeving en beleidsmaatregelen. 2. Netwerk en overleg • In eerste instantie dient de aangenomen strategie te worden gedragen door de RESOC/ SERR-leden. Daarom zal steeds een terugkoppeling worden gemaakt naar het verloop van het project, de stand van zaken en zal steeds de mogelijkheid bestaan tot het geven van opmerkingen, waarbij de aanpak indien nodig zal worden aangestuurd. Daarnaast zullen de lokale besturen en sociale-economieorganisaties op regelmatige tijdstip uitgenodigd worden op de regiotafels. • Om effectief te zijn, zal de ondersteuningsopdracht vanuit de RESOC-werking verder op maat ingevuld worden van en in overleg en wisselwerking met de betrokken steden en gemeenten. Diverse communicatiekanalen en overlegmomenten zullen daartoe blijven worden ingezet: SERR/RESOC –vergaderingen, Burgemeestersoverleg, OCMW-voorzittersoverleg, Parlementair overleg, Forum lokale werkgelegenheid Zuid-Oost-Vlaanderen, Lokale Werkwinkels, PWA-overleg, Regiotafels Sociale economie met de lokale besturen, Regiotafels Sociale economie met de sociale-economieorganisaties. Uiteraard zal er ook een regelmatige terugkoppeling tussen de verschillende stuurgroepen worden georganiseerd. • Vanuit het Streekoverleg en als vertegenwoordiger van de regio Zuid-Oost-Vlaanderen, deelnemen aan verschillende netwerken zoals VVSG en hun Lerend Netwerk, de Vlaamse Stuurgroep en zelf een actieve inbreng .

4.4.2.9 Sociale partners (via RESOC/SERR) • Betrekken en raadplegen van de sociale partners bij het uitstippelen van de strategie en bij de uitvoering van de geplande acties. Er zal regelmatig worden teruggekoppeld. Zo kan het Streekoverleg terugvallen op een breed draagvlak.

4.4.2.10 PWA • Zoeken naar mogelijkheden van samenwerking met lokale-diensteneconomie-initiatieven. Hiervoor zal overleg met de betrokken actoren plaatsvinden en zal gezocht worden naar voorbeelden uit de praktijk.

40



41

4.4.2.11 Interactie met de centrumstad Aalst voortzetten. • Er zal immers overleg blijven worden voorzien omtrent het project met de regieconsulent. Vanuit het Streekoverleg zullen we blijven participeren aan twee ad-hocwerkgroepen van Aalst: ‘Duurzame tewerkstelling voor kansengroepen’ en ‘Problematiek infrastructuur en gebouwen/ sociale-economieorganisaties’.

4.4.2.12 Bevorderen instroom en doorstroom 1. Een eerste stap is de instroom naar de sociale economie en de doorstroom naar het reguliere circuit in kaart te brengen, door ondermeer een balans op te maken van de doorstroom van kansengroepen uit de sociale economie naar de reguliere arbeidsmarkt. Tot nog toe is er geen duidelijk zicht op het aantal succesvolle doorstromingen van doelgroepwerknemers, noch van het duurzaam karakter ervan. Er zal hierbij gepolst worden naar een mogelijke samenwerking met de Arteveldehogeschool die hier onderzoek naar voert. Ook andere regio’s zullen bevraagd worden. 2. Vervolgens worden de knelpunten die hier een rol spelen in kaart gebracht, in combinatie met de voorwaarden die vervuld moeten zijn voor duurzame doorstroming. In overleg met organisaties actief in toeleiding naar werk, met de bedrijfswereld en met werkgeversverenigingen onderzoeken hoe de werknemers die klaar zijn om door te stromen, beter kunnen toegeleid worden. Zo kan een toeleidingsplan worden ontwikkeld waarbij, om doeltreffend te zijn, beroep wordt gedaan op alle betrokken organisaties, zoals VDAB, OCMW, opleidings- en begeleidingsorganisaties. 3. Bedrijfsbezoeken organiseren die de bekendheid van de jobs in de sociale-economiesector en de specifieke kenmerken hiervan verhogen bij potentiële toeleiders. 4. Zowel in kader van toeleiding naar sociale economie als toeleiding van sociale economie naar de reguliere sector zullen uitwisselingsmomenten worden georganiseerd. Dit kan ondermeer door bedrijfsbezoeken te organiseren naar sociale-economie-initiatieven voor toeleiders en reguliere bedrijven of het organiseren van een jobbeurs waar werkgevers uit één of meerdere werkvormen van de sociale economie hun vacatures bundelen en informatie verstrekken over de verschillende tewerkstellingsmogelijkheden. Kennisuitwisseling tussen reguliere en sociale economie inzake HR-instrumenten voor begeleiding van kansengroepen. Vaste kanalen uitwerken voor de uitwisseling van vraag en aanbod van geschikt personeel. Bovendien kan gebruik worden gemaakt van de methodiek van Supported Employment. Die voorziet in doorstroom naar reguliere tewerkstelling met extra begeleiding door de vroegere werkgever uit de sociale economie, zowel in een voorbereidende fase als tijdens de eerste maanden van nieuwe tewerkstelling. Zo is de invoegmaatregel een belangrijk instrument voor rechtstreekse inschakeling van doelgroepwerknemers in de reguliere arbeidsmarkt. De loonsubsidie is immers beperkt in de tijd zodat de werknemer automatisch doorstroomt. 5. Op overlegmedia kunnen kwantitatieve streefdoelen worden gelinkt aan de creatie van meer nieuwe jobs in de sociale economie in Zuid-Oost-Vlaanderen. Deze hoeven echter niet bindend te zijn (o.a. rol van de economische conjunctuur en andere externe factoren) maar eerder stimulerend. 6. Optimaal benutten opleidingsaanbod: • Het opleidingsaanbod van ondermeer de sectoren bouw, social-profit en vervoer kennen het hoogst aantal vragen van en de langste wachttijden voor werkzoekenden. Een betere afstemming is hierbij noodzakelijk. • De inzetbaarheid van deze werkzoekenden verhogen vraagt extra inspanningen, die moeilijk enkel door de bedrijven kunnen gedragen worden. Bepalende factoren zijn immers niet zozeer technische vakkennis, maar vooral arbeidsattitude, kennis van het Nederlands, mobiliteit, psychosociale aspecten enz. Alle actoren omtrent opleiding samenbrengen. • Aanbieden van extra, maatgerichte opleidingen en coachings tijdens de eerste cruciale

7. Taalproblematiek: Een rondetafel met de betrokken steden/gemeenten zal hieromtrent worden georganiseerd. Het Streekoverleg zal eveneens een overleg met VDAB, Huis van het Nederlands en andere relevante actoren organiseren om de problematiek beter in kaart te brengen en daarbij suggesties en voorstellen te doen voor oplossingen. Het Streekoverleg heeft tot doel de komende maanden, in overleg met de lokale besturen en andere betrokken actoren, een globaal actieplan uit te werken. De eerste verkennende gesprekken vonden reeds plaats.

4.4.3 Projectontwikkeling stimuleren 4.4.3.1 Maximaal benutten van tewerkstellingsmaatregelen • Zoeken waar te weinig of geen gebruik wordt gemaakt van tewerkstellingsmaatregelen en meer voordelige opportuniteiten opsporen (bijvoorbeeld Sine i.p.v. activa).

4.4.3.2 Arbeidszorginitiatieven • In overleg met het RWO de mogelijkheden nagaan voor het creëren van bijkomende arbeidszorginitiatieven in de regio.

4.4.3.3 Benutten projectoproepen • Als er oproepen zijn: daarop voorbereid zijn. Het Streekoverleg is bereid om samen met lokale besturen en sociale-economieorganisaties op voorhand een subsidiedossier op te maken, ongeacht of men dit, eenmaal een oproep is gelanceerd, men daarop indient.

4.4.3.4 Database good practices • Duidelijk beeld van het diverse bestaande aanbod met bijzonder aandacht voor de verschillende mogelijke combinaties.

4.4.3.5 Focus bij innovatieve projecten verbreden/verleggen 1. Een database ter beschikking stellen waar lokale besturen zich op kunnen beroepen bij de ontwikkeling en uitbouw van diensten i.k.v. lokale diensteneconomie. Concreet moet dit een bundeling aan goede praktijkvoorbeelden inhouden, zowel van binnen als buiten de regio Zuid-OostVlaanderen. 2. Toepassen van de meest geschikte tewerkstellingsmaatregel of regelgeving.

4.4.3.6 Inspelen op nieuwe niches 1. Brainstormsessies met lokale actoren. 2. Verkennen van vernieuwende activiteiten in andere regio’s. 3. Project Zorg Doel is om op basis van een aantal overlegmomenten concrete projectideeën uit te werken in samenwerking met de lokale actoren door af te toetsen hoe ondermeer lokale diensteneconomie een aanvulling kan zijn op de reeds bestaande zorgvoorzieningen. Op basis van de resultaten uit een eerste globale literatuurstudie en een eerste overleg tussen Stad en OCMW Aalst, Kaho Sint-Lieven en het Streekoverleg is het initiatief genomen meerdere brainstormmomenten te organiseren omtrent mogelijke nieuwe niches voor sociale tewerkstelling in de zorgsector. Nieuwe niches binnen de zorgsector houden ook voor dit domein kansen in naar bijkomende tewerkstelling en aanvullende dienstverlening. De (onverwacht) grote respons hierop over gans Vlaanderen, kan enkel wijzen op het belang en vooral het potentieel van deze piste. Ondermeer OCMW’s zien hier diverse opportuniteiten in het kader van aanvullende dienstverlening vanuit lokale diensteneconomie, daarbij bestaat een grote vraag naar diepgaand onderzoek. Het Streekoverleg zal zich hierop toespitsen.

maanden van tewerkstelling kunnen voor deze werkzoekenden uit de kansengroepen bijkomende jobs worden gecreëerd. 42



43

4.5 CONCRETE TOEPASSING: SOCIALE TEWERKSTELLING IN DE ZORG

voor 15%. Voor poetshulp wordt meer dan de helft ervan in het arrondissement Aalst (55%) geleverd

In verschillende hoofdstukken werd erop gewezen dat de perspectieven van een sterk verouderende

het nog steeds om 32% gaat.

bevolking, in combinatie met een vertraging in de groei van het aantal jongeren, en de daaruit vloeiende krapte op de arbeidsmarkt, een onmiskenbare impact zullen hebben op het maatschappelijk leven en de socio-economische situatie van ons land. Op verschillende domeinen bereidt men zich hierop voor en zoekt men naar manieren om dit op te vangen. Zo besloot WZC Sint-Vincentius uit Erpe-Mere een pioniersrol op te nemen en opende dit voorjaar (2010) een dagopvanginitiatief voor beginnende dementerenden zodat ook zij langer thuis kunnen blijven terwijl partners en/of mantelzorgers ontlast worden.

door de openbare sector. In het arrondissement Oudenaarde gaat het om een kleiner aandeel hoewel

4.5.2 Zorg en sociale economie: focus op WZC Als we de beschreven tendensen doortrekken naar de zorgsector, waar het aantal zorgbehoevenden samen met de werkdruk sterk zal stijgen terwijl het aanbod personeel schaarser zal worden, kunnen we het volgende stellen: indien bijvoorbeeld een rusthuis het groeidend aantal noden en behoeften van zijn bewoners zal laten opvangen door regulier betaald personeel, zal ofwel de dagprijs voor de senior aanzienlijk moeten stijgen ofwel zal er voorzien moeten worden in een grotere subsidiëring.

Ook het Streekoverleg wil een antwoord bieden op deze nieuwe tendensen. Vanuit het luik ‘Zorg’ wordt momenteel een Zorginnovatiecluster uitgebouwd, waarbij ook wordt gezocht naar niches bin-

Deze sector kent vandaag al een tekort aan werkkrachten en zorgkundigen moeten steeds vaker nietgespecialiseerde taken erbij nemen. Er is echter nog een derde optie, deze van de sociale economie.

nen de zorgsector waar sociale tewerkstelling kan ingezet worden.

Door een aantal taken op te splitsen en waar mogelijk een externe organisatie of doelgroepwerkne-

4.5.1 Prognose werkgelegenheid in de zorgsector

werk waardoor hun werkkwaliteit kan stijgen en doelgroepwerknemers kunnen in aanmerking komen

Als gekeken wordt naar de werkgelegenheid in de sectoren gezondheidszorg en maatschappelijke

lijke diensten op zich te nemen.

mers in te schakelen. Dit kan kostenefficiënt werken. Zorgkundigen worden ontlast van bijkomend

dienstverlening is vast te stellen dat beide sectoren in Zuid-Oost-Vlaanderen steeds meer jobs kunnen aanbieden. Vanuit regionaal perspectief bekeken is de zorgsector één van de belangrijkste sectoren. Op basis van gegevens van VDAB (Arvastat) wordt in onderstaande tabellen weergegeven hoeveel vacatures er voor de sectoren bijkwamen. Noteer echter wel dat VDAB niet alle openstaande vacatures ontvangt.

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Laag of geen vereiste

65

63

53

65

77

102

43

93

93

125

Middengeschoold

68

58

48

60

42

76

49

72

95

76

Hooggeschoold

86

101

125

170

158

147

170

170

167

170

TOTAAL

219

222

226

295

277

325

262

335

355

371

organisaties – kunnen ook uitbesteed worden aan externe bedrijven, waarbij die externe organisatie optreedt als werkgever en taken uitvoert in opdracht van het WZC. Uit een onderzoek gevoerd door Hefboom vzw, in opdracht van de Provincie Limburg, werden nog een aantal noden in kaart gevraagd, ondersteuning bij volgende taken: wandelen met de bewoners, herstelwerk in wasserij, verdelen van linnen, bewoners helpen bij toilet, met bewoners naar de winkel gaan. Uit het onderzoek van Hefboom vzw kunnen ook drie opties naar voren worden geschoven, met vooral een focus op (residentiële) seniorenzorg: • Individuele tewerkstelling Er bestaan reeds pilootprojecten die werkzoekenden uit de kansengroepen (langdurig werklozen,

Openstaande vacatures in Zuid-Oost-Vlaanderen, sector maatschappelijke dienstverlening 2000-2009 Scholingsgraad

Taken zoals groenwerk, catering en onderhoud – waarvoor lokale besturen al beroep doen op die

op basis van een bevraging bij bewoners en personeelsleden van WZC’s. Er was vooral vraag naar

Openstaande vacatures in Zuid-Oost-Vlaanderen, sector gezondheidszorg 2000-2009 Scholingsgraad

voor tewerkstellingsmaatregelen. De ‘derde sector’ leent er zich dus perfect toe om maximaal derge-

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Laag of geen vereiste

24

19

20

23

23

23

30

67

106

128

Middengeschoold

27

21

9

21

15

15

11

15

31

21

Hooggeschoold

18

20

33

21

19

21

17

37

36

51

TOTAAL

69

60

62

65

57

59

58

119

173

200

Bron: Zorgeconomie in Zuid-Oost-Vlaanderen. Analyse en toekomstvisie | Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen

Vast te stellen is dat zowel ziekenhuizen, woon- en zorgcentra (WZC’s) als thuisverplegingsdiensten

arbeidsgehandicapten, enz.) opleiden en bemiddelen naar een tewerkstelling in een rusthuis of in de thuiszorg. Deze mensen worden vooral ingezet als logistieke hulp, onderhoudsmedewerker of keukenpersoneel. Na een inwerkstage worden zij vaak opgenomen tot het reguliere personeel. De verschillende tewerkstellingsprogramma’s en contractvormen waar beroep op kan worden gedaan zijn: via OCMW artikel 60, Vlaamse ondersteuningspremie (VOP), Gesubsidieerde contractuele, Gesco Wep+.Daarnaast is er ook een mogelijkheid om mensen in residentiële zorginstellingen te laten meehelpen vanuit de arbeidszorgmethodiek ‘begeleid werken’. Uiteraard is daar de nodige omkadering voor nodig.

meer verplegend personeel zullen nodig hebben. Waar de stijging bij ziekenhuizen tussen 1999 en

• Enclavewerking

2019 ‘beperkt’ blijft tot ongeveer 20% zien we dat de nood in de thuisverpleging stijgt met meer dan

Zoals in bedrijven reeds voorbeelden bestaan van enclavewerking door beschutte werkplaatsen, kan

40% en die voor WZC’s met bijna 60%. Gezien het feit dat WZC’s vandaag reeds grote moeilijkheden ondervinden om verplegend personeel aan te trekken, ziet de toekomst er niet rooskleurig uit indien er geen veranderingen gebeuren. (Oudere) zorgbehoevenden die thuis verblijven, kunnen terugvallen op gezinszorg en aanvullende thuiszorg. Gezinszorg is hulp- en dienstverlening die bestaat uit persoonsverzorging, huishoudelijke hulp en schoonmaakhulp. Aanvullende thuiszorg (en logistieke hulp) is het hulp- en dienstverleningsaanbod aan huis dat bestaat uit schoonmaakhulp, klusjeshulp en/of oppashulp. Zowel voor gezinszorg als voor aanvullende thuiszorg bestaan private en openbare aanbieders. Aalst, Erpe-Mere, Geraardsbergen, Haaltert, Ronse en Zwalm bieden vanuit het OCMW gezinszorg aan. In Zuid-Oost-Vlaanderen is de private sector goed voor ongeveer 85% van de gezinszorg en de publieke

dit ook perfect in een rusthuis worden toegepast. Kleine groepen medewerkers (vaak een vijftal doelgroepwerknemers) kunnen er onder leiding van een deskundige begeleider heel wat arbeidsintensieve taken voor hun rekening nemen. Door taaksplitsing van de eenvoudige en routinematige taken, kan het zorgkundig personeel zich meer concentreren op de sterk toenemende verzorgende taken. • Lokale diensteneconomie Ook lokale diensteneconomie kan worden uitgebouwd in de zorgsector waarbij doelgroepwerknemers ondersteunende taken opnemen zoals bewoners helpen bij eten, koffie brengen, bewoners naar kinesitherapeut of kapper brengen. Zowel leidinggevenden als directie gaven aan dat deze taken op de afdelingen, samen met de technische dienst, prioritair zijn. Daarbij moet erover gewaakt worden dat deze diensten aanvullend zij, aangezien dit een van de vereiste criteria is van het decreet lokale diensteneconomie.

44



45

Bijlagen en Colofon

46


Bijlagenoverzicht Bijlage 1

Werkloosheids-, activiteits-, werkgelegenheidsen werkzaamheidsgraad per lokaal bestuur in Zuid-Oost-Vlaanderen

48


Bijlage 2

Regionale in- en uitgaande pendel - 2007

Bijlage 3

Arbeidsmarktanalyse Zuid-Oost-Vlaanderen

Bijlage 4

Korte arbeidsmarktanalyse lokale besturen Zuid-Oost-Vlaanderen

Bijlage 5

Kennis Nederlands anderstalige NWWZ

Bijlage 6

OCMW-cliënteel in Zuid-Oost-Vlaanderen

Bijlage 7

Vragenlijst wisselwerking sociale economie en lokale besturen

Bijlage 8

Monitor Sociale Economie, Departement WSE: verklarende woordenlijst


49

Bijlage 1

Werkloosheids-, activiteits-, werkgelegenheidsen werkzaamheidsgraad per lokaal bestuur in Zuid-Oost-Vlaanderen

Lokaal bestuur

Oost-Vlaanderen (2010) • Studiedienst van het Huis van de Economie Provincie OostVlaanderen

Bron: www.vdab.be (Arvastat)

Bron: www.steunpuntwse.be (Cijfers)

50

Lokaal bestuur

Werkloosheids° gem. 2008

7,06

Vlaanderen

70,8

Oost-Vlaanderen

7,00

Oost-Vlaanderen

72,3

RESOC Dender-Waas

6,29

RESOC Dender-Waas

71,3

RESOC Gent

9,31

RESOC Gent

72,0

RESOC Meetjesland

4,96

RESOC Meetjesland

73,0

RESOC ZOV

6,66

RESOC ZOV

73,3

Arr. Aalst

6,71

Arr. Aalst

73,7

Arr. Oudenaarde

6,52

Arr. Oudenaarde

72,9

1

3,29

1

Ronse

68,2

Horebeke

2

Kruishoutem

3,49

2

Geraardsbergen

72,4

3

Wortegem-Petegem

3,61

3

Maarkedal

72,6

Regionale in- en uitgaande pendel - 2007 Uitgaande pendel

RESOC ZOV

Aantalwerkenden

Wonend in RESOC ZOV

148.185

en werkend buiten RESOC ZOV

82.621

%

56%

Top-5 pendelregio’s

Brussels H. Gewest

29.511

36%

RESOC Gent

13.731

17%

RESOC Halle-Vilvoorde

13.515

16%

RESOC Dender-Waas

5.173

6%

RESOC Meetjesland

3.396

4%

Aantalwerkenden

%

4

Maarkedal

4,36

4

Lede

72,7

5

Zingem

4,47

5

Ninove

72,9

6

Zwalm

4,56

6

Aalst

73,2

RESOC ZOV

7

Zottegem

4,91

7

Lierde

73,3

8

Kluisbergen

5,12

8

Horebeke

73,7

Werkend in RESOC ZOV

95.219 29.441

31%

RESOC Halle-Vilvoorde

4.964

17%

RESOC Dender-Waas

4.714

16%

RESOC Gent

4.014

14%

Inkomende pendel

9

Sint-Lievens-Houtem

5,15

9

Zottegem

73,9

en wonend buiten RESOC ZOV

10

Brakel

5,20

10

Erpe-Mere

73,9

11

Lierde

5,32

11

Kruishoutem

74,0

Top-5 pendelregio’s

12

Haaltert

5,36

12

Herzele

74,2

13

Erpe-Mere

5,43

13

Oudenaarde

74,3

14

Herzele

5,48

14

Denderleeuw

74,3

15

Oudenaarde

5,72

15

Wortegem-Petegem

74,4

16

Lede

5,86

16

Kluisbergen

74,4

RESOC Zuid-West-Vlaanderen

2.732

9%

17

Ninove

6,45

17

Brakel

74,5

18

Denderleeuw

7,03

18

Sint-Lievens-Houtem

74,6

RESOC Meetjesland

2.730

9%

19

Geraardsbergen

7,04

19

Haaltert

74,8

20

Aalst

8,49

20

Zwalm

74,9

21

Ronse

13,35

21

Zingem

75,4

Lokaal bestuur

Bron: Sociaal-economische situatieschets van


Vlaanderen

Bijlage 2


Lokaal bestuur

-53.180

Bron: Vlaamse Arbeidsrekening


Vlaanderen

69,7

Vlaanderen

66,7

Oost-Vlaanderen

65,4

Oost-Vlaanderen

68,0

RESOC Dender-Waas

57,9

RESOC Dender-Waas

67,5

RESOC Gent

55,1

RESOC Gent

66,4

RESOC Meetjesland

54,6

RESOC Meetjesland

70,0

RESOC ZOV

56,0

RESOC ZOV

69,0

Arr. Aalst

50,1

Arr. Aalst

69,7

Arr. Oudenaarde

61,9

Arr. Oudenaarde

68,3

1

Oudenaarde

98,5

1

Ronse

60,3

2

Aalst

74,9

2

Geraardsbergen

67,8

3

Kruishoutem

74,0

3

Aalst

67,9

4

Ronse

62,5

4

Ninove

68,5

5

Kluisbergen

61,7

5

Lede

68,9

6

Wortegem-Petegem

59,7

6

Maarkedal

69,7

7

Ninove

51,4

7

Lierde

69,9

8

Zottegem

51,2

8

Denderleeuw

70,0

9

Zingem

44,5

9

Erpe-Mere

70,4

10

Sint-Lievens-Houtem

41,9

10

Herzele

70,6

11

Erpe-Mere

41,7

11

Zottegem

70,6

12

Geraardsbergen

41,6

12

Oudenaarde

70,8

13

Maarkedal

39,0

13

Brakel

71,0

14

Brakel

34,8

14

Sint-Lievens-Houtem

71,0

15

Horebeke

34,8

15

Haaltert

71,1

16

Zwalm

31,5

16

Kluisbergen

71,2

17

Lede

30,9

17

Horebeke

71,8

18

Herzele

29,8

18

Zwalm

71,9

19

Denderleeuw

28,9

19

Kruishoutem

71,9

20

Lierde

26,2

20

Wortegem-Petegem

71,9

21

Haaltert

25,6

21

Zingem

73,0


Pendelsaldo


51

Bijlage 3

Arbeidsmarktanalyse Zuid-Oost-Vlaanderen

Deze globale arbeidsmarktanalyse is een overzicht van het gemiddelde aantal werklozen in Zuid-OostVlaanderenin 2009. Naast een aantal algemene cijfers wordt het aantal werklozen volgens een aantal indelingen weergegeven. De cijfers van deze analyse zijn afkomstig van Arvastat (VDAB - http://arvastat.vdab.be) en uit de ‘Sociaal-economische situatieschets van Oost-Vlaanderen (2009)’.

1

2

NWWZ volgens verschillende indelingen

Onderstaand wordt dieper ingegaan op de groep van 12.369 werklozen. Achtereenvolgens wordt een indeling volgens geslacht, leeftijd, scholingsgraad, werkloosheidsduur én nationaliteit en origine gegeven. De laatste grafiek is een weergave van het aantal arbeidsgehandicapten. Daarnaast wordt de procentuele verdeling telkens weergegeven. Indeling volgens geslacht Indeling volgens geslacht

Algemene cijfers

14000

Onderstaand kan u een tabel terugvinden waarin per (Resoc)gemeente wordt weergegeven hoeveel werklozen er gemiddeld in 2009 en 2008 waren, hoeveel de werkloosheidsgraad gemiddeld in 2009 bedroeg, hoeveel beroepsactieven er in 2007 (berekeningsbasis werkloosheidsgraad 2009 voor VDAB) waren en hoeveel inwoners de desbetreffende gemeenten telden op 1 januari 2008.

Procentuele verdeling

12369

10000 8000

6369

NWWZ gem. 2008

WLH-gr. gem. 2009

6000 4000

Actieve bevolking 2007 (18-65j.)

bevolkingsaantal 2008

Aalst

3.216

2.722

8,49

37.198

78.271

Brakel

341

309

5,20

6.494

13.881

Denderleeuw

613

523

7,03

8.628

17.937

Erpe-Mere

507

453

5,43

9.266

19.201

1.057

957

7,04

14.880

31.667

Haaltert

471

435

5,36

8.681

17.528

Herzele

455

406

5,48

8.252

16.999

Horebeke

30

24

3,29

914

2.073

Kluisbergen

155

129

5,12

2.964

6.382

Kruishoutem

139

110

3,49

3.916

8.148

Geraardsbergen

Lede

493

449

5,86

8.283

17.473

Lierde

165

144

5,32

3.082

6.475

Maarkedal

130

117

4,36

2.938

6.446

1.130

1.064

6,45

17.357

36.219

805

670

5,72

13.780

29.050

1.411

1.225

13,35

10.445

24.639

Sint-Lievens-Houtem

237

221

5,15

4.550

9.534

Wortegem-Petegem

109

100

3,61

2.940

6.135

Zingem

148

110

4,47

3.254

6.953

Zottegem

578

526

4,91

11.685

24.660

Ninove Oudenaarde Ronse

Zwalm Arr. Aalst Arr. Oudenaarde

179

160

4,56

3.785

7.919

8.757

7.755

6,71

128.780

269.489

3.612

3.098

6,52

54.512

118.101

Prov. Oost-Vlaanderen

46.975

40.071

7,00

660.016

1.408.484

Vlaanderen

202.808

168.890

7,06

2.827.967

6.161.600

0 NWWZ gem. 2009

14000

Uit de tabel op pagina 1 is af te leiden dat de kleinere gemeenten vaak lage werkloosheidsgraden hebben. In 2009 had Ronse (13,35) immers gemiddeld de hoogste werkloosheidsgraad, terwijl die in Horebeke (3,29) het laagst was.

Vrouwen

48,50%

NWWZ gemiddelde 2009

100,00%

Vlaams gemiddelde: mannen: 52,0%, vrouwen: 48,0%


12369

12000

< 25 jaar

20,80%

25-50 jaar

51,80%

> 50 jaar

27,30%


100,00%

10000 8000

6412

6000 4000

3381

2576

2000 0

NWWZ gem. 2009

<25j

25-50j

50+

Vlaams gemiddelde: +50=24,3%, 25-50=53,3%, -25=22,4%

Indeling volgens scholingsgraad


Inde ling volge ns scholingsgra a d 14000

12369

12000

laaggeschools

54,40%

middengeschoold

32,40%

hooggeschoold

13,10%


100,00%

10000 8000

6736

6000

4008

4000 1625

2000 0

NWWZ gem. 2009

laaggeschoold

middengeschoold

hooggeschoold

Vlaams gemiddelde: lg=51,1%, mg=33,4%%, hg=15,5%

Indeling volgens werkloosheidsduur

het feit dat steden om diverse redenen vaker bewoners huisvesten of aantrekken die een grotere

werklozen hebben dat Oost-Vlaanderen (7,00) en Vlaanderen (7,06).

Aantal vrouwen

Inde ling volge ns le e ftijd

hoge werkloosheidsgraad hebben in vgl. met de (kleinere) gemeenten. Dit kan verklaard worden door

valt op dat zowel het arrondissement Aalst (6,71) als Oudenaarde (6,52) verhoudingsgewijs minder

Aantal mannen

Indeling volgens leeftijd

Globaal gezien kan gesteld worden dat vooral de steden uit de regio Zuid-Oost-Vlaanderen een relatief

afstand tot de reguliere arbeidsmarkt hebben. Wanneer gekeken wordt op arrondissementeel niveau

51,50%

6000

2000

NWWZ gem. 2009

Mannen

12000


Inde ling volge ns we rklooshe idsduur 14000

12369

12000

< 1 jaar werkz

57,10%

1-2 jaar werkz.

16,10%

> 2 jaar werkz.

13,10%


100,00%

10000 7066

8000 6000

3309

4000

1994

2000 0

NWWZ gem. 2009

<1 jaar werkz.

1-2jaar werkz.

>=2 jaar werkz.

Vlaams gemiddelde: < 1j.=61%, 1-2j.=15,5%, > 2j.=26,8%

52



53

Indeling volgens origine en nationaliteit Indeling volgens origine en nationaliteit 14000

Bijlage 4

Procentuele verdeling niet-EU

5,80%

allochtonen

15,20%


100,00%

Korte arbeidsmarktanalyse lokale besturen Zuid-Oost-Vlaanderen

12369

12000 10000 8000 6000 4000

1875

2000

713

0

NWWZ gem. 2009

niet-eu

allochtonen

Aandeel arbeidsgehandicapten in de groep NWWZ

Aandeel arbeidsgehandicapten in de groep van NWWZ 14000

Vlaams gemiddelde: niet-EU=8,4%, allochtonen=21,6%

12369

Procentuele verdeling arbeidsgehandicapten

18,0%


100,00%

Arbeidsmarktanalyse Aalst Jongeren (< 25 jaar) M

V

Tot.

laaggeschoolden

241

121

362

> 1 jaar werkloos

94

50

144


34

19

allochtonen

56

44

8000 6000 4000

2231

2000 0

NWWZ gem. 2009


Vlaams gemiddelde: 15,2%

werklozen in opleiding: 948 (5,6% Vlaanderen: 16.820)

3 Focus op kansengroepen Op de volgende pagina worden een aantal kansengroepen en groepen die doorgaans meer moeilijkheden hebben om toe te treden tot de reguliere arbeidsmarkt onder de loep genomen door een combinatie van verschillende ‘kansenfactoren’ te maken. Vaak is het een combinatie van factoren die er voor zorgt dat iemand moeilijk aan een baan geraakt. Wanneer gefocust wordt op jongeren valt op dat 1.282 (10,4%) van de 12.369 werklozen in 2009

M

V

Tot.

laaggeschoolden

258

269

527

> 1 jaar werkloos

257

302

559

53


70

117

187

100

allochtonen

35

25

60

• NWWZ gem. 2009: 3216

• NWWZ gem. 2009: 3216

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 634

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 801

> 1 jaar werkloos

12000 10000

ouderen (> 50 jaar)


M

V

Tot.

M

V

Tot.

laaggeschoolden

468

397

865

laaggeschoolden

217

209

426

< 25 jaar

94

50

144

< 25 jaar

34

19

53

> 50 jaar

257

302

559

> 50 jaar

70

117

187

allochtonen

114

120

234

> 1 jaar werkloos

171

192

363


171

192

363

allochtonen

14

19

33

• NWWZ gem. 2009: 3216

• NWWZ gem. 2009: 3216



Allochtonen M

V

Tot.

laaggeschoolden

177

167

344

< 25 jaar

56

44

100

> 50 jaar

35

25

60


14

19

33

> 1 jaar werkloos

114

120

234

•NWWZ gem. 2009: 3216

Laaggeschoolden M

V

Tot.

< 25 jaar

241

121

362

> 50 jaar

258

269

527

> 1 jaar werkloos

468

397

865


217

209

426

allochtonen

177

167

344

• NWWZ gem. 2009: 3216 • NWWZ laaggeschoolden gem. 2009: 1836

• NWWZ allochtonen gem. 2009:678

jonger dan 25 en laaggeschoold waren. De groep van jonge laaggeschoolden bestond uit 853 jongens Jongeren (< 25 jaar)

werkloos waren, valt op dat het aantal mannen groter is, met respectievelijk 66,5% en 65,1%. Er kan 25 en laaggeschoold. Voor de groep ouderen is vast te stellen dat 2.252 (66,7%) van hen langer dan een jaar werkloos waren en 20,2% zowel ouder dan 50 als laaggeschoold was. Zowel binnen de groep laaggeschoolde 50-plussers als bij deze die langer dan 1 jaar werkloos waren, valt op dat het aantal vrouwen groter is, met respectievelijk 55,7% en 56,6%. In het kader van de Vlaamse en Europese doelstellingen om meer ouderen aan het werk te helpen, kan dit dus een belangrijk aandachtspunt

M

2.231 arbeidsgehandicapten laaggeschoold waren en dat 1.555 personen (69,7%) uit die groep langer dan 1 jaar werkloos waren. Ook hier waren binnen de groep laaggeschoolde arbeidsgehandicapten als bij deze die langer dan 1 jaar werkloos waren, meer vrouwen werkloos. Namelijk respectievelijk 53,6% en 55,8%. Daarnaast hadden meer +50-jarige vrouwen (64,8%) een arbeidshandicap. De groep werkloze allochtonen was in Zuid-Oost-Vlaanderen vrij beperkt in verhouding tot het Vlaams

lozen van allochtone afkomst en laaggeschoold. Dit is echter 50,0% van het totaal aantal werklozen allochtonen. Zoals in punt twee aangetoond, vormt een lage scholingsgraad een grote risicofactor om werkloos te worden en dat voor een lange periode te blijven. De combinatie van laaggeschoold zijn, ouder dan 50 jaar en/of meer dan 1 jaar werkloos zijn, maakte het risico dan ook nog groter. Zo waren er in 2009 gemiddeld 3.471 laaggeschoolden langer dan 1 jaar werkloos (51,5% of 28,1% van het totaal aantal werklozen).

54


Tot.

ouderen (> 50 jaar) M

V

Tot.

15

9

24

laaggeschoolden

33

51

84

> 1 jaar werkloos

8

5

13

> 1 jaar werkloos

35

55

90


2

4

6


17

28

45

allochtonen

0

1

1

allochtonen

1

1

2

• NWWZ gem. 2009: 341

• NWWZ gem. 2009: 341

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 75

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 115

> 1 jaar werkloos laaggeschoolden


M

V

Tot.

46

58

104

laaggeschoolden

M

V

Tot.

31

39

70

< 25 jaar

8

5

13

< 25 jaar

2

4

6

> 50 jaar

35

55

90

> 50 jaar

17

28

45

allochtonen

2

2

4

> 1 jaar werkloos

28

41

69


28

41

69

allochtonen

0

0

0

• NWWZ gem. 2009: 341

• NWWZ gem. 2009: 341



Allochtonen

gemiddelde. Wanneer gekeken wordt naar de combinatie met andere factoren die het toetreden tot de arbeidsmarkt kunnen bemoeilijken, wordt de groep verder gereduceerd. Zo was 7,6% van de werk-

V

laaggeschoolden

worden. De belangrijkste vaststellingen voor de groep arbeidsgehandicapten zijn dat 1.774 (79,5%) van de

3216

Mannen

53,2 %

Vrouwen

46,8 %

<25 j.

19,7 %

25-50 j.

55,4 %

> 50 j.

24,9 %

Laaggeschoold

57,1 %

Middengeschoold

30,1 %

Hooggeschoold

12,8 %

< 1 jaar werkz.

59,7 %

1-2 jaar werkz.

16,6 %

>= 2 jaar werkz.

23,7 %

Niet-EU

8,6 %

Allochtonen

21,1 %


16,0 %

Arbeidsmarktanalyse Brakel

en 429 meisjes. Zowel binnen de groep laaggeschoolde -25-jarigen als bij deze die langer dan 1 jaar dus gesteld worden dat 6,9% van de werklozen uit Zuid-Oost-Vlaanderen mannelijk was, jonger dan

NWWZ gem. 2009

M

V

Tot.

Laaggeschoolden M

V

Tot.

laaggeschoolden

3

3

6

< 25 jaar

15

9

24

< 25 jaar

0

1

1

> 50 jaar

33

51

84

> 50 jaar

1

1

2

> 1 jaar werkloos

46

58

104


0

0

0


31

39

70

> 1 jaar werkloos

2

2

4

allochtonen

3

3

6

•NWWZ gem. 2009: 341 • NWWZ allochtonen gem. 2009:17



NWWZ gem. 2009

341

Mannen

47,5%

Vrouwen

52,5%

<25 j.

22,0%

25-50 j.

44,3%

> 50 j.

33,7%

Laaggeschoold

50,1%

Middengeschoold

37,0%

Hooggeschoold

12,9%

< 1 jaar werkz.

53,7%

1-2 jaar werkz.

15,0%

>= 2 jaar werkz.

31,4%

Niet-EU

2,6%

Allochtonen

5,0%


25,5%

55

Arbeidsmarktanalyse Denderleeuw NWWZ gem. 2009

Jongeren (< 25 jaar)

613

M

V

Arbeidsmarktanalyse Geraardsbergen ouderen (> 50 jaar)

Tot.

M

V

Tot.

Jongeren (< 25 jaar) M

V

Tot.


V

Tot.

Mannen

51,5%

laaggeschoolden

37

20

57

laaggeschoolden

48

52

100

laaggeschoolden

68

38

106

laaggeschoolden

84

95

179

Vrouwen

48,5%

> 1 jaar werkloos

12

7

19

> 1 jaar werkloos

46

63

109

> 1 jaar werkloos

29

18

47

> 1 jaar werkloos

97

117

214


3

3

6


15

19

34


9

6

15


19

48

67

allochtonen

9

4

13

allochtonen

8

6

14

allochtonen

11

6

17

allochtonen

8

6

14

<25 j.

19,4%

25-50 j.

56,4%

> 50 j.

24,4%

Laaggeschoold

53,7%

Middengeschoold

34,1%

Hooggeschoold

12,2%

< 1 jaar werkz.

60,7%

1-2 jaar werkz.

17,7%

>= 2 jaar werkz.

21,4%

Niet-EU

7,2%

Allochtonen Arbeidsgehandicapten

19,3% 13,2%

• NWWZ gem. 2009: 613

• NWWZ gem. 2009: 613

• NWWZ gem. 2009: 1057

• NWWZ gem. 2009: 1057

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 119

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 148

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 211

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 276

> 1 jaar werkloos


> 1 jaar werkloos

M

V

Tot.

M

V

Tot.

M

V

Tot.

M

V

Tot.

laaggeschoolden

75

81

156

laaggeschoolden

33

37

70

laaggeschoolden

165

148

313

laaggeschoolden

64

74

138

< 25 jaar

12

7

19

< 25 jaar

3

3

6

< 25 jaar

29

18

47

< 25 jaar

9

6

15

> 50 jaar

46

63

109

> 50 jaar

15

19

34

> 50 jaar

97

117

214

> 50 jaar

19

48

67

allochtonen

18

21

39

> 1 jaar werkloos

30

32

62

allochtonen

25

29

54

> 1 jaar werkloos

54

89

143


30

32

62

allochtonen

0

0

0


54

89

143

allochtonen

4

2

6

• NWWZ gem. 2009: 613

• NWWZ gem. 2009: 613

• NWWZ gem. 2009: 1057

• NWWZ gem. 2009: 1057





Allochtonen M

V

laaggeschoolden

24

20

44

< 25 jaar

9

4

13

Laaggeschoolden

Tot.

> 50 jaar

8

6

14


0

0

0

> 1 jaar werkloos

18

21

39

•NWWZ gem. 2009: 613

M

V

Tot.

< 25 jaar

37

20

57

> 50 jaar

48

52

100

> 1 jaar werkloos

75

81

156


33

37

70

allochtonen

24

20

44

• NWWZ gem. 2009: 613

M

V

Tot.

laaggeschoolden

36

37

73

< 25 jaar

11

6

17

> 50 jaar

8

6

14


4

2

6

> 1 jaar werkloos

25

29

54

•NWWZ gem. 2009: 1057



Allochtonen


507

M

V

Laaggeschoolden M

V

Tot.

< 25 jaar

68

38

106

> 50 jaar

84

95

179

> 1 jaar werkloos

165

148

313


64

74

138

allochtonen

36

37

73



Arbeidsmarktanalyse Erpe-Mere NWWZ gem. 2009


ouderen (> 50 jaar)

Tot.

M

V

Tot.


V

Tot.


V

Tot.

50,9%

laaggeschoolden

30

11

41

laaggeschoolden

52

62

114

laaggeschoolden

32

15

47

laaggeschoolden

42

79

121

Vrouwen

49,1%

> 1 jaar werkloos

14

6

20

> 1 jaar werkloos

63

72

135

> 1 jaar werkloos

15

6

21

> 1 jaar werkloos

46

77

123


4

3

7


18

23

41


4

3

7


10

31

41

allochtonen

3

2

5

allochtonen

4

2

6

allochtonen

2

1

3

allochtonen

0

2

2

19,5%

25-50 j.

45,2%

> 50 j.

35,3%

Laaggeschoold

53,3%

Middengeschoold

33,1%

Hooggeschoold

13,6%

< 1 jaar werkz.

56,2%

1-2 jaar werkz.

17,2%

>= 2 jaar werkz.

26,6%

Niet-EU

3,0%


7,3% 14,8%

56

• NWWZ gem. 2009: 507

• NWWZ gem. 2009: 507

• NWWZ gem. 2009: 471

• NWWZ gem. 2009: 471

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 99

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 179

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 97

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 162



M

V

Tot.

70

74

144

laaggeschoolden

> 1 jaar werkloos


M

V

Tot.

M

V

Tot.

24

32

56

laaggeschoolden

68

81

149

laaggeschoolden

M

V

Tot.

27

37

64

< 25 jaar

14

6

20

< 25 jaar

4

3

7

< 25 jaar

15

6

21

< 25 jaar

4

3

7

> 50 jaar

63

72

135

> 50 jaar

18

23

41

> 50 jaar

46

77

123

> 50 jaar

10

31

41

allochtonen

8

6

14

> 1 jaar werkloos

23

31

54

allochtonen

2

5

7

> 1 jaar werkloos

23

43

66


23

31

54

allochtonen

0

2

2


23

43

66

allochtonen

0

0

0

• NWWZ gem. 2009: 507

• NWWZ gem. 2009: 507

• NWWZ gem. 2009: 471

• NWWZ gem. 2009: 471





Allochtonen M

V

Tot.

laaggeschoolden

10

6

16

< 25 jaar

3

2

5

> 50 jaar

4

2

6


0

2

2

> 1 jaar werkloos

8

6

14



1057

Mannen

52,3%

Vrouwen

47,7%

<25 j.

20,0%

25-50 j.

53,8%

> 50 j.

26,1%

Laaggeschoold

56,2%

Middengeschoold

33,7%

Hooggeschoold

10,1%

< 1 jaar werkz.

54,1%

1-2 jaar werkz.

15,6%

>= 2 jaar werkz.

30,3%

Niet-EU

5,9%

Allochtonen

12,7%


17,6%

Arbeidsmarktanalyse Haaltert

Mannen

<25 j.

NWWZ gem. 2009

Laaggeschoolden

M

V

Tot.

3

7

10

2

1

3

> 50 jaar

0

2

2


0

0

0

> 1 jaar werkloos

2

5

7

M

V

< 25 jaar

30

11

41

laaggeschoolden

> 50 jaar

52

62

114

> 1 jaar werkloos

70

74

144

< 25 jaar


24

32

56

allochtonen

10

6

16


Tot.

Allochtonen


Laaggeschoolden M

V

Tot.

< 25 jaar

32

15

47

> 50 jaar

42

79

121

> 1 jaar werkloos

68

81

149


27

37

64

allochtonen

3

7

10



NWWZ gem. 2009

471

Mannen

51,4%

Vrouwen

48,8%

<25 j.

20,6%

25-50 j.

45,0%

> 50 j.

34,4%

Laaggeschoold

57,5%

Middengeschoold

30,6%

Hooggeschoold

11,9%

< 1 jaar werkz.

54,7%

1-2 jaar werkz.

15,9%

>= 2 jaar werkz.

29,3%

Niet-EU

2,1%

Allochtonen

4,7%


18,0%

57

Arbeidsmarktanalyse Herzele NWWZ gem. 2009


455

M

V

Arbeidsmarktanalyse Kluisbergen ouderen (> 50 jaar)

Tot.

M

V

Tot.


V

Tot.


V

Tot.

Mannen

48,4%

laaggeschoolden

18

11

29

laaggeschoolden

42

64

106

laaggeschoolden

14

7

21

laaggeschoolden

7

15

22

Vrouwen

51,6%

> 1 jaar werkloos

8

5

13

> 1 jaar werkloos

37

67

104

> 1 jaar werkloos

3

4

7

> 1 jaar werkloos

5

18

23


3

4

7


13

25

38


3

1

4


3

7

10

allochtonen

0

1

1

allochtonen

1

1

2

allochtonen

1

1

2

allochtonen

0

0

0

<25 j.

18,2%

25-50 j.

51,4%

> 50 j.

30,3%

Laaggeschoold

52,3%

Middengeschoold

33,8%

Hooggeschoold

13,8%

< 1 jaar werkz.

56,3%

1-2 jaar werkz.

14,7%

>= 2 jaar werkz.

29,0%

Niet-EU

2,0%


4,0% 20,7%

• NWWZ gem. 2009: 455

• NWWZ gem. 2009: 455

• NWWZ gem. 2009: 155

• NWWZ gem. 2009: 155

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 83

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 138

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 37

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 35

> 1 jaar werkloos


> 1 jaar werkloos

M

V

Tot.

M

V

Tot.

M

V

Tot.

M

V

Tot.

laaggeschoolden

59

77

136

laaggeschoolden

33

46

79

laaggeschoolden

17

23

40

laaggeschoolden

14

13

27

< 25 jaar

8

5

13

< 25 jaar

3

4

7

< 25 jaar

3

4

7

< 25 jaar

3

1

4

> 50 jaar

37

67

104

> 50 jaar

1

1

2

> 50 jaar

5

18

23

> 50 jaar

3

7

10

allochtonen

3

4

7

> 1 jaar werkloos

29

44

73

allochtonen

1

1

2

> 1 jaar werkloos

11

15

26


29

44

73

allochtonen

2

2

4


11

15

26

allochtonen

0

0

0

• NWWZ gem. 2009: 455

• NWWZ gem. 2009: 455

• NWWZ gem. 2009: 155

• NWWZ gem. 2009: 155





Allochtonen M

V

Tot.

laaggeschoolden

5

5

10

< 25 jaar

0

1

1

> 50 jaar

1

1

2


2

2

4

> 1 jaar werkloos

3

4

7

•NWWZ gem. 2009: 455

Laaggeschoolden

Tot.

M

V

Tot.

2

1

3

1

1

2

> 50 jaar

0

0

0


0

0

0

> 1 jaar werkloos

1

1

2

M

V

< 25 jaar

18

11

29

laaggeschoolden

> 50 jaar

42

64

106

> 1 jaar werkloos

59

77

136

< 25 jaar


33

46

79

allochtonen

5

5

10

• NWWZ gem. 2009: 455

•NWWZ gem. 2009: 155



Allochtonen

Mannen

43,3%

Vrouwen

56,7%

<25 j.

16,7%

25-50 j.

50,0%

> 50 j.

33,3%

Laaggeschoold

30,0%

Middengeschoold

33,3%

Hooggeschoold

36,7%

< 1 jaar werkz.

60,0%

1-2 jaar werkz.

10,0%

>= 2 jaar werkz.

30,0%

Niet-EU Allochtonen Arbeidsgehandicapten


30

0% 0% 10,0%

58

Laaggeschoolden M

ouderen (> 50 jaar)

V

Tot.

laaggeschoolden

1

0

1

laaggeschoolden

> 1 jaar werkloos

0

0

0

> 1 jaar werkloos


0

0

0

allochtonen

0

0

0

< 25 jaar

14

7

21

> 50 jaar

7

15

22

> 1 jaar werkloos

17

23

40


14

13

27

allochtonen

2

1

3

• NWWZ gem. 2009: 155

M


V

Tot.

M

V

Tot.

2

2

4

laaggeschoolden

4

3

7

> 1 jaar werkloos

7

4

11

2

3

4


1

1

2

allochtonen

0

0

0


2

1

allochtonen

0

1


V

Tot.

laaggeschoolden

7

16

23

> 1 jaar werkloos

11

18

29

3


2

4

6

1

allochtonen

0

1

1

• NWWZ gem. 2009: 30

• NWWZ gem. 2009: 30

• NWWZ gem. 2009: 139

• NWWZ gem. 2009: 139

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 5

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 10

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 36

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 40

laaggeschoolden

Tot.


> 1 jaar werkloos

M

V

Tot.

M

V

Tot.

3

4

7

laaggeschoolden

1

2

3

laaggeschoolden


M

V

Tot.

M

V

Tot.

13

19

32

laaggeschoolden

8

8

16

< 25 jaar

0

0

0

< 25 jaar

0

0

0

< 25 jaar

2

3

4

< 25 jaar

2

1

3

> 50 jaar

4

3

7

> 50 jaar

1

1

2

> 50 jaar

11

18

29

> 50 jaar

2

4

6

allochtonen

0

0

0

> 1 jaar werkloos

1

2

3

allochtonen

0

2

2

> 1 jaar werkloos

6

11

17


1

2

3

allochtonen

0

0

0


6

11

17

allochtonen

0

1

1

• NWWZ gem. 2009: 30

• NWWZ gem. 2009: 30

• NWWZ gem. 2009: 139

• NWWZ gem. 2009: 139





Allochtonen M

V

Tot.

laaggeschoolden

0

0

0

< 25 jaar

0

0

0

> 50 jaar

0

0

0


0

0

0

> 1 jaar werkloos

0

0

0



155

Mannen

48,4%

Vrouwen

51,6%

<25 j.

23,9%

25-50 j.

53,5%

> 50 j.

22,6%

Laaggeschoold

53,5%

Middengeschoold

29,7%

Hooggeschoold

16,8%

< 1 jaar werkz.

57,4%

1-2 jaar werkz.

11,6%

>= 2 jaar werkz.

31,0%

Niet-EU

3,9%

Allochtonen

5,8%


22,6%

Arbeidsmarktanalyse Kruishoutem

M

> 1 jaar werkloos

V



Arbeidsmarktanalyse Horebeke NWWZ gem. 2009


NWWZ gem. 2009

Laaggeschoolden M

V

Tot.

Allochtonen M

V

Tot.

Laaggeschoolden M

V

Tot.

< 25 jaar

1

0

1

laaggeschoolden

0

1

1

< 25 jaar

7

4

11

> 50 jaar

2

2

4

< 25 jaar

0

1

1

> 50 jaar

7

16

23

> 50 jaar

0

1

1

> 1 jaar werkloos

13

19

32


0

1

1


8

8

16

> 1 jaar werkloos

0

2

2

allochtonen

0

1

1

> 1 jaar werkloos

3

4

7


1

2

3

allochtonen

0

0

0


•NWWZ gem. 2009: 139 • NWWZ allochtonen gem. 2009: 5



NWWZ gem. 2009

139

Mannen

41,7 %

Vrouwen

58,3 %

<25 j.

25,2 %

25-50 j.

46,0 %

> 50 j.

28,8 %

Laaggeschoold

36,6 %

Middengeschoold

34,4 %

Hooggeschoold

29,0 %

< 1 jaar werkz.

61,9 %

1-2 jaar werkz.

13,7 %

>= 2 jaar werkz.

24,4 %

Niet-EU

1,4 %

Allochtonen

3,6 %


15,8 %

59

Arbeidsmarktanalyse Lede NWWZ gem. 2009


493

M

V

Arbeidsmarktanalyse Maarkedal ouderen (> 50 jaar)

Tot.

M

V

Tot.


V

Tot.


V

Tot.

Mannen

48,3%

laaggeschoolden

37

23

60

laaggeschoolden

39

70

109

laaggeschoolden

5

1

6

laaggeschoolden

5

17

22

Vrouwen

51,7%

> 1 jaar werkloos

19

8

27

> 1 jaar werkloos

37

76

113

> 1 jaar werkloos

2

1

3

> 1 jaar werkloos

11

23

34


7

6

13


10

36

46


2

0

2


2

7

9

allochtonen

0

1

1

allochtonen

3

2

5

allochtonen

0

1

1

allochtonen

0

0

0

<25 j.

21,7%

25-50 j.

47,3%

> 50 j.

31,0%

Laaggeschoold

57,6%

Middengeschoold

29,2%

Hooggeschoold

13,2%

< 1 jaar werkz.

55,0%

1-2 jaar werkz.

15,2%

>= 2 jaar werkz.

29,8%

Niet-EU

2,4%


4,9% 21,5%

• NWWZ gem. 2009: 493

• NWWZ gem. 2009: 493

• NWWZ gem. 2009: 130

• NWWZ gem. 2009: 130

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 107

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 153

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 23

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 42

> 1 jaar werkloos


> 1 jaar werkloos


M

V

Tot.

M

V

Tot.

M

V

Tot.

M

V

Tot.

laaggeschoolden

65

91

156

laaggeschoolden

30

51

81

laaggeschoolden

8

22

30

laaggeschoolden

5

14

19

< 25 jaar

19

8

27

< 25 jaar

7

6

13

< 25 jaar

2

1

3

< 25 jaar

2

0

2

> 50 jaar

37

76

113

> 50 jaar

10

36

46

> 50 jaar

11

23

34

> 50 jaar

2

7

9

allochtonen

4

1

5

> 1 jaar werkloos

24

57

81

allochtonen

1

0

1

> 1 jaar werkloos

6

13

19


24

57

81

allochtonen

2

1

3


6

13

19

allochtonen

0

0

0

• NWWZ gem. 2009: 493

• NWWZ gem. 2009: 493

• NWWZ gem. 2009: 130

• NWWZ gem. 2009: 130





Allochtonen M

V

Tot.

laaggeschoolden

7

5

12

< 25 jaar

0

1

1

> 50 jaar

3

2

5


2

1

3

> 1 jaar werkloos

4

1

5

•NWWZ gem. 2009: 493

Laaggeschoolden

Tot.

M

V

Tot.

0

0

0

0

1

1

> 50 jaar

0

0

0


0

0

0

> 1 jaar werkloos

1

0

1

M

V

< 25 jaar

37

23

60

laaggeschoolden

> 50 jaar

39

70

109

> 1 jaar werkloos

65

91

156

< 25 jaar


30

51

81

allochtonen

7

5

12

• NWWZ gem. 2009: 493

•NWWZ gem. 2009: 130



Allochtonen

Laaggeschoolden M

Mannen

46,7%

Vrouwen

53,3%

<25 j.

20,6%

25-50 j.

49,1%

> 50 j.

30,3%

Laaggeschoold

44,8%

Middengeschoold

42,4%

Hooggeschoold

12,7%

< 1 jaar werkz.

53,9%

1-2 jaar werkz.

17,6%

>= 2 jaar werkz.

28,5%

Niet-EU

3,0%



165

5

1

6

> 50 jaar

5

17

22

> 1 jaar werkloos

8

22

30


5

14

19

allochtonen

0

0

0



4,8% 23,6%

60

V

Tot.

laaggeschoolden

3

5

8

> 1 jaar werkloos

2

2

4


1

1

allochtonen

1

0


V

laaggeschoolden

8

24

32

> 1 jaar werkloos

11

26

37

2


5

12

1

allochtonen

1

0


Tot.

M

V

Tot.

laaggeschoolden

75

32

107

> 1 jaar werkloos

28

10

38

17


12

11

1

allochtonen

10

11


V

Tot.

laaggeschoolden

110

107

217

> 1 jaar werkloos

120

124

244

23


37

73

110

21

allochtonen

10

7

17

• NWWZ gem. 2009: 165

• NWWZ gem. 2009: 165

• NWWZ gem. 2009: 1130

• NWWZ gem. 2009: 1130

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 34

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 50

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 206

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 326

laaggeschoolden


> 1 jaar werkloos

M

V

Tot.

M

V

Tot.

14

29

43

laaggeschoolden

11

16

27

laaggeschoolden


M

V

Tot.

M

V

Tot.

163

157

320

laaggeschoolden

83

106

189

< 25 jaar

2

2

4

< 25 jaar

1

1

2

< 25 jaar

28

10

38

< 25 jaar

12

11

23

> 50 jaar

11

26

37

> 50 jaar

5

12

17

> 50 jaar

120

124

244

> 50 jaar

37

73

110

allochtonen

1

3

4

> 1 jaar werkloos

12

19

31

allochtonen

28

30

58

> 1 jaar werkloos

74

110

184


12

19

31

allochtonen

0

0

0


74

110

184

allochtonen

4

6

10

• NWWZ gem. 2009: 165

• NWWZ gem. 2009: 165

• NWWZ gem. 2009: 1130

• NWWZ gem. 2009: 1130





Allochtonen

130

Mannen

46,2%

Vrouwen

53,8%

<25 j.

17,7%

25-50 j.

49,2%

> 50 j.

33,1%

Laaggeschoold

39,2%

Middengeschoold

40,8%

Hooggeschoold

20,0%

< 1 jaar werkz.

53,8%

1-2 jaar werkz.

10,0%

>= 2 jaar werkz.

36,2%

Niet-EU

0,8%

Allochtonen

3,1%


17,7%

NWWZ gem. 2009

1130

Mannen

52,4%

Vrouwen

47,6%

<25 j.

18,2%

25-50 j.

53,0%

> 50 j.

28,8%

Laaggeschoold

55,2%

Middengeschoold

32,8%

Hooggeschoold

11,9%

< 1 jaar werkz.

57,0%

1-2 jaar werkz.

16,5%

>= 2 jaar werkz.

26,5%

Niet-EU

5,2%

Allochtonen

14,8%


21,8%

Arbeidsmarktanalyse Ninove

M

> 1 jaar werkloos

Tot.

< 25 jaar

Arbeidsmarktanalyse Lierde NWWZ gem. 2009

V

NWWZ gem. 2009

M

V

Tot.

laaggeschoolden

1

2

3

< 25 jaar

1

0

1

> 50 jaar

1

0

1


0

0

0

> 1 jaar werkloos

1

3

4



Laaggeschoolden M

V

Tot.

Allochtonen M

V

Tot.

Laaggeschoolden M

V

Tot.

< 25 jaar

3

5

8

laaggeschoolden

34

43

77

< 25 jaar

75

32

107

> 50 jaar

8

24

32

< 25 jaar

10

11

21

> 50 jaar

110

107

217

> 50 jaar

10

7

17

> 1 jaar werkloos

163

157

320


4

6

10


83

106

189

> 1 jaar werkloos

28

30

58

allochtonen

34

43

77

> 1 jaar werkloos

14

29

43


11

16

27

allochtonen

1

2

3





61

Arbeidsmarktanalyse Oudenaarde NWWZ gem. 2009 Mannen

51,9%

Vrouwen

48,1%

<25 j.

25,0%

25-50 j.

50,6%

> 50 j.

24,5%

Laaggeschoold

49,1%

Middengeschoold

34,3%

Hooggeschoold

16,6%

< 1 jaar werkz.

60,0%

1-2 jaar werkz.

14,3%

>= 2 jaar werkz.

25,8%

Niet-EU

5,7%



805

11,1% 19,6%

M

V

Tot.

Arbeidsmarktanalyse Sint-Lievens-Houtem ouderen (> 50 jaar) M

V

Tot.


V

Tot.

M

V

Tot.

laaggeschoolden

64

29

93

laaggeschoolden

52

66

118

laaggeschoolden

13

6

19

laaggeschoolden

24

40

64

> 1 jaar werkloos

29

17

46

> 1 jaar werkloos

64

79

143

> 1 jaar werkloos

4

2

6

> 1 jaar werkloos

30

40

70


10

7

17


21

41

62


4

1

5


2

11

13

allochtonen

7

9

16

allochtonen

7

0

7

allochtonen

1

0

1

allochtonen

0

0

0

• NWWZ gem. 2009: 805

• NWWZ gem. 2009: 805

• NWWZ gem. 2009: 237

• NWWZ gem. 2009: 237

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 201

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 197

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 47

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 89

> 1 jaar werkloos


> 1 jaar werkloos


M

V

Tot.

M

V

Tot.

M

V

Tot.

M

V

Tot.

laaggeschoolden

98

105

203

laaggeschoolden

48

80

128

laaggeschoolden

32

41

73

laaggeschoolden

10

15

25

< 25 jaar

29

17

46

< 25 jaar

10

7

17

< 25 jaar

4

2

6

< 25 jaar

4

1

5

> 50 jaar

64

79

143

> 50 jaar

21

41

62

> 50 jaar

30

40

70

> 50 jaar

2

11

13

allochtonen

17

17

34

> 1 jaar werkloos

37

77

114

allochtonen

0

2

2

> 1 jaar werkloos

6

16

22


37

77

114

allochtonen

6

1

7


6

16

22

allochtonen

0

0

0

• NWWZ gem. 2009: 805

• NWWZ gem. 2009: 805

• NWWZ gem. 2009: 237

• NWWZ gem. 2009: 237





Allochtonen M

V

laaggeschoolden

25

16

41

< 25 jaar

7

9

16

> 50 jaar

7

0

7


6

1

7

> 1 jaar werkloos

17

17

34

Laaggeschoolden

Tot.

•NWWZ gem. 2009: 805

Tot.

M

V

Tot.

0

3

3

1

0

1

> 50 jaar

0

0

0


0

0

0

> 1 jaar werkloos

0

2

2

M

V

< 25 jaar

64

29

93

laaggeschoolden

> 50 jaar

52

66

118

> 1 jaar werkloos

98

105

203

< 25 jaar


48

80

128

allochtonen

25

16

41

• NWWZ gem. 2009: 805

•NWWZ gem. 2009: 237



Allochtonen


1411

Laaggeschoolden M

V

Tot.

< 25 jaar

13

6

19

> 50 jaar

24

40

64

> 1 jaar werkloos

32

41

73


10

15

25

allochtonen

0

3

3



Arbeidsmarktanalyse Ronse NWWZ gem. 2009

ouderen (> 50 jaar)

M

V

Tot.


V

Tot.


V

Tot.


V

Tot.

53,6 %

laaggeschoolden

125

71

196

laaggeschoolden

101

108

209

laaggeschoolden

8

3

11

laaggeschoolden

3

17

20

Vrouwen

46,4 %

> 1 jaar werkloos

53

34

87

> 1 jaar werkloos

110

116

226

> 1 jaar werkloos

5

1

6

> 1 jaar werkloos

4

23

27


24

10

34


49

43

92


2

0

2


1

11

12

allochtonen

48

43

91

allochtonen

50

16

66

allochtonen

0

0

0

allochtonen

0

0

0

22,6 %

25-50 j.

56,0 %

> 50 j.

21,4 %

Laaggeschoold

61,3 %

Middengeschoold

29,3 %

Hooggeschoold

9,4 %

< 1 jaar werkz.

54,8 %

1-2 jaar werkz.

18,4 %

>= 2 jaar werkz.

26,9 %

Niet-EU

9,3 %


35,3 % 17,9 %

62

• NWWZ gem. 2009: 1411

• NWWZ gem. 2009: 1411

• NWWZ gem. 2009: 109

• NWWZ gem. 2009: 109

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 319

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 302

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 30

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 32



> 1 jaar werkloos


M

V

Tot.

M

V

Tot.

M

V

Tot.

M

V

Tot.

240

198

438

laaggeschoolden

177

99

216

laaggeschoolden

9

18

27

laaggeschoolden

4

11

15

< 25 jaar

53

34

87

< 25 jaar

24

10

34

< 25 jaar

5

1

6

< 25 jaar

2

0

2

> 50 jaar

110

116

226

> 50 jaar

49

43

92

> 50 jaar

4

23

27

> 50 jaar

1

11

12

allochtonen

151

78

229

> 1 jaar werkloos

93

88

181

allochtonen

0

0

0

> 1 jaar werkloos

6

14

20


93

88

181

allochtonen

28

17

45


6

14

20

allochtonen

0

0

0

• NWWZ gem. 2009: 1411

• NWWZ gem. 2009: 1411

• NWWZ gem. 2009: 109

• NWWZ gem. 2009: 109





Allochtonen

237

Mannen

49,8%

Vrouwen

50,2%

<25 j.

19,8%

25-50 j.

42,6%

> 50 j.

37,6%

Laaggeschoold

54,0%

Middengeschoold

34,2%

Hooggeschoold

12,2%

< 1 jaar werkz.

51,1%

1-2 jaar werkz.

16,9%

>= 2 jaar werkz.

32,1%

Niet-EU

0,8%

Allochtonen

3,0%


13,5%

Arbeidsmarktanalyse Wortegem-Petegem

Mannen

<25 j.

NWWZ gem. 2009

M

V

Tot.

laaggeschoolden

181

92

273

< 25 jaar

48

43

91

> 50 jaar

110

116

226


28

17

45

> 1 jaar werkloos

151

78

229



Laaggeschoolden M

V

Tot.

Allochtonen M

V

Tot.

Laaggeschoolden M

V

Tot.

< 25 jaar

125

71

196

laaggeschoolden

0

0

0

< 25 jaar

8

3

11

> 50 jaar

101

108

209

20

438

0

17

198

0

3

240

0

> 50 jaar

> 1 jaar werkloos

< 25 jaar

0

27

276

0

18

99

0

9

177

> 50 jaar

> 1 jaar werkloos


15

273

0

11

92

0

4

181

0


allochtonen

arbeidsgehandicapten > 1 jaar werkloos

0

0

0

allochtonen

0

0

0





NWWZ gem. 2009

109

Mannen

40,4%

Vrouwen

59,6%

<25 j.

27,5%

25-50 j.

43,1%

> 50 j.

29,4%

Laaggeschoold

42,2%

Middengeschoold

38,5%

Hooggeschoold

20,2%

< 1 jaar werkz.

56,0%

1-2 jaar werkz.

14,7%

>= 2 jaar werkz.

29,3%

Niet-EU

0,9%

Allochtonen

1,8%


21,1%

63

Arbeidsmarktanalyse Zingem NWWZ gem. 2009 Mannen

48,6%

Vrouwen

51,4%

<25 j.

25,7%

25-50 j.

43,2%

> 50 j.

31,1%

Laaggeschoold

44,6%

Middengeschoold

37,8%

Hooggeschoold

17,6%

< 1 jaar werkz.

56,8%

1-2 jaar werkz.

15,5%

>= 2 jaar werkz.

27,7%

Niet-EU

1,4%



148

2,7% 19,6%

Arbeidsmarktanalyse Zwalm

M

V

Tot.

laaggeschoolden

12

4

16

> 1 jaar werkloos

6

3

9


2

0

allochtonen

3

0

ouderen (> 50 jaar)


M

V

Tot.

M

V

Tot.

laaggeschoolden

10

19

29

laaggeschoolden

> 1 jaar werkloos

11

23

34

> 1 jaar werkloos

13

7

20

6

2

8

2


1

12

13

3

allochtonen

0

0

0


2

2

allochtonen

0

0


V

Tot.

laaggeschoolden

13

21

34

> 1 jaar werkloos

20

20

40

4


5

13

18

0

allochtonen

0

0

0

• NWWZ gem. 2009: 148

• NWWZ gem. 2009: 148

• NWWZ gem. 2009: 179

• NWWZ gem. 2009: 179

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 38

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 46

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 39

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 55

> 1 jaar werkloos


> 1 jaar werkloos


M

V

Tot.

M

V

Tot.

M

V

Tot.

M

V

Tot.

laaggeschoolden

19

19

38

laaggeschoolden

8

10

18

laaggeschoolden

25

25

50

laaggeschoolden

15

17

32

< 25 jaar

6

3

9

< 25 jaar

2

0

2

< 25 jaar

6

2

8

< 25 jaar

2

2

4

> 50 jaar

11

23

34

> 50 jaar

1

12

13

> 50 jaar

20

20

40

> 50 jaar

5

13

18

allochtonen

2

0

2

> 1 jaar werkloos

7

15

22

allochtonen

1

0

1

> 1 jaar werkloos

13

18

31


7

15

22

allochtonen

1

0

1


13

18

31

allochtonen

0

0

0

• NWWZ gem. 2009: 148

• NWWZ gem. 2009: 148

• NWWZ gem. 2009: 179

• NWWZ gem. 2009: 179





Allochtonen M

V

Tot.

laaggeschoolden

3

0

3

< 25 jaar

3

0

3

> 50 jaar

0

0

0


1

0

1

> 1 jaar werkloos

2

0

2

•NWWZ gem. 2009: 148

Laaggeschoolden M

V

Tot.

M

V

Tot.

< 25 jaar

12

4

16

laaggeschoolden

> 50 jaar

10

19

29

2

1

3

> 1 jaar werkloos

19

19

38

< 25 jaar

0

0

0


8

10

18

> 50 jaar

0

0

0

allochtonen

3

0

3


0

0

0

> 1 jaar werkloos

1

0

1

• NWWZ gem. 2009: 148

•NWWZ gem. 2009: 179


• NWWZ allochtonen gem. 2009: 4

Allochtonen


Laaggeschoolden M

V

Tot.

< 25 jaar

13

7

20

> 50 jaar

13

21

34

> 1 jaar werkloos

25

25

50


15

17

32

allochtonen

2

1

3


NWWZ gem. 2009 Mannen

48,0%

Vrouwen

52,0%

<25 j.

21,8%

25-50 j.

47,5%

> 50 j.

30,7%

Laaggeschoold

50,8%

Middengeschoold

33,0%

Hooggeschoold

15,6%

< 1 jaar werkz.

56,4%

1-2 jaar werkz.

16,2%

>= 2 jaar werkz.

27,4%

Niet-EU

2,8%

Allochtonen

3,4%


21,8%

Arbeidsmarktanalyse Zottegem NWWZ gem. 2009


578

M

V

Tot.

51,7 %

laaggeschoolden

35

12

47

laaggeschoolden

55

63

118

Vrouwen

48,3 %

> 1 jaar werkloos

17

6

23

> 1 jaar werkloos

67

78

145


8

3

11


19

27

46

allochtonen

2

3

5

allochtonen

0

1

1

23,5 %

25-50 j.

44,6 %

> 50 j.

31,9 %

Laaggeschoold Middengeschoold

45,0 % 37,0 %

Hooggeschoold

18,0 %

< 1 jaar werkz.

57,1 %

1-2 jaar werkz.

13,8 %

>= 2 jaar werkz.

29,1 %

Niet-EU

2,8 %


4,7 % 17,6 %

64

V

Tot.

ouderen (> 50 jaar)

Mannen

<25 j.

M

• NWWZ gem. 2009: 578

• NWWZ gem. 2009: 578

• NWWZ < 25j. gem. 2009: 136

• NWWZ > 50j. gem. 2009: 184

> 1 jaar werkloos


M

V

Tot.

M

V

Tot.

laaggeschoolden

79

67

146

laaggeschoolden

43

36

79

< 25 jaar

17

6

23

< 25 jaar

8

3

11

> 50 jaar

67

78

145

> 50 jaar

19

27

46

allochtonen

3

5

8

> 1 jaar werkloos

37

42

79


37

42

79

allochtonen

0

0

0

Tot.

• NWWZ gem. 2009: 578

• NWWZ gem. 2009: 578



Allochtonen M

V

Tot.

laaggeschoolden

4

3

7

< 25 jaar

2

3

5

> 50 jaar

0

1

1


0

0

0

> 1 jaar werkloos

3

5

8



Laaggeschoolden M

V

< 25 jaar

35

12

47

> 50 jaar

55

63

118

> 1 jaar werkloos

79

67

146


43

36

79

allochtonen

4

3

7



179

65

Bijlage 5

Kennis Nederlands anderstalige NWWZ

Kennis van het Nederlands

Niet

Beperkt

Lokaal Bestuur %

26,6%

43,0%

20,7%

9,8%

100,0%

2,2%

3,6%

1,7%

0,8%

8,3%

113

200

156

38

507

%

22,3%

39,4%

30,8%

7,5%

100,0%

% NWWZ

3,7%

6,5%

5,0%

1,2%

16,4%

181

310

209

63

763

%

23,7%

40,6%

27,4%

8,3%

100,0%

% NWWZ

5,8%

10,0%

6,8%

2,0%

24,7%

181

311

1210

1393

3095

Artikel 60

5,8%

10,0%

39,1%

45,0%

100,0%

Leefloon

Lokaal Bestuur


Denderleeuw

Frans

Financiële steuntrekkers

26

42

13

7

88

%

29,5%

47,7%

14,8%

8,0%

100,0%

% NWWZ

4,5%

7,2%

2,2%

1,2%

15,1%

27

26

11

4

68

%

39,7%

38,2%

16,2%

5,6%

100,0%

% NWWZ

4,6%

4,5%

1,9%

0,7%

11,6%

53

68

24

11

156

%

34,0%

43,6%

15,4%

7,1%

100,0%

% NWWZ

9,1%

11,6%

4,1%

1,9%

26,7%

53

70

196

265

584

9,1%

12,0%

33,6%

45,4%

100,0%

51

52

27

9

139

%

36,7%

37,4%

19,4%

6,5%

100,0%

% NWWZ

5,0%

5,1%

2,6%

0,9%

13,6%

28

38

14

2

82

%

34,1%

46,3%

17,1%

2,4%

100,0%

% NWWZ

2,7%

3,7%

1,4%

0,2%

8,0%

79

90

41

11

221

%

35,7%

40,7%

18,6%

5,0%

100,0%

% NWWZ

7,7%

8,8%

4,0%

1,1%

21,6%

79

93

427

422

1021

7,7%

9,1%

41,8%

41,4%

100,0%

Andere

Totaal anderstalig

Totaal NWWZ % NWWZ Lokaal Bestuur

Geraardsbergen

Frans

Andere

Totaal anderstalig

Totaal NWWZ % NWWZ Lokaal Bestuur

Schaal

Totale bevolking

29

44

34

13

120

%

24,2%

36,7%

28,3%

10,8%

100,0%

% NWWZ

2,7%

4,1%

3,2%

1,2%

11,1%

45

33

30

5

113

%

39,8%

29,2%

26,5%

4,4%

% NWWZ

4,2%

3,1%

2,8%

74

77

%

31,7%

% NWWZ

Andere

Totaal anderstalig

Totaal NWWZ % NWWZ

> 50.000

< 50.000

Aalst

91

467

815

36219

Ninove

19

122

/

31667

Geraardsbergen

26

162

68

29050

Oudenaarde

16

106

34

24660

Zottegem

5

26

13

24639

Ronse

46

209

46*

19201

Erpe-Mere

2

22

43 Niet bekend

2

78

/

39

0

17473

Lede

7

55

15

100,0%

16999

Herzele

4

38

80

0,5%

10,5%

64

18

233

13881

Brakel

5

12

3

33,0%

27,5%

7,7%

100,0%

9534

Sint-Lievens-Houtem

0

10

10

6,7%

7,1%

5,9%

1,7%

21,6%

8148

Kruishoutem

Niet bekend

Niet bekend

Niet bekend

74

79

455

471

1079

6,9%

7,3%

42,2%

43,7%

100,0%

34

663

< 20.000

< 10.000

279

123

< 7.000

%

34,2%

42,1%

18,6%

5,1%

100,0%

16,1%

19,8%

8,7%

2,4%

47,1%

81

85

33

11

210

%

38,6%

40,5%

15,7%

5,2%

100,0%

< 5000

% NWWZ

5,8%

6,0%

1,1%

0,8%

14,9%

Totaal

308

364

156

45

873

%

35,3%

41,7%

17,9%

5,2%

100,0%

% NWWZ

21,9%

25,9%

11,1%

3,2%

62,0%

308

367

306

427

1408

21,9%

26,1%

21,7%

30,3%

100,0%

% NWWZ

78271

Haaltert

% NWWZ

Totaal NWWZ

Financiële steuntrekkers

Denderleeuw

227

Totaal anderstalig

Leefloon

17937

Ronse

Andere

Artikel 60

17528

Lokaal Bestuur Frans

Lokaal bestuur

Situatie december 2009

Ninove

Frans

66

Procentuele evolutie niet-werkende werkzoekenden naar RESOC (2008-2009)

% NWWZ

% NWWZ

gegevens juni 2009

256

53

Totaal NWWZ

Bron: VDAB-onderzoek talenkennis NWWZ,

25

110

Totaal anderstalig

taalcodering.

Totaal


68

Andere

+ na taalopleiding Nederlands o.b.v. Europese

Zeer Goed

Aalst

Frans

Indelingscriteria o.b.v. intake VDAB-consulent

Goed

Bijlage 6


7919

Zwalm

1

14

3

6953

Zingem

1

11

4

6475

Lierde

2

4

2

6446

Maarkedal

Niet bekend

Niet bekend

Niet bekend

6382

Kluisbergen

3

16

3

6135

Wortegem-Petegem

2

4

21**

2073

Horebeke

0

0

0

232

1395

1093


67

Bijlage 7


2 Leven er in je gemeente ideeën om een initiatief inzake lokale diensteneconomie uit te werken? Of denk je eraan om in de toekomst samen te werken met een organisatie uit de sociale economie? a) Ja/nee b) Over welke dienstverlening zou het gaan?

Activiteit

In eigen beheer of i.s.m. een initiatief sociale economie

0 Bedelen van folders/brochures

0 autonoom 0 i.s.m. partner uit sociale economie

0 Bosbeheer

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0


Via deze vragenlijst willen we een eerste beeld krijgen op de wisselwerking van sociale economieprojecten en lokale besturen in ZuidOost-Vlaanderen. We willen vragen om de volgende vragen in te vullen. U kan ons deze vragenlijst op volgende manieren bezorgen:

0 Energiesnoeiers

- Post: Keizersplein 42, 9300 Aalst (t.a.v. Tilde Metzger) - Fax: 053 60 77 01 (t.a.v. Tilde Metzger) - e-mail: [email protected]

0 Groenonderhoud 0 Isolatiewerken/particulieren 0 Kleine klussen/renovatie

Voornaam: ............................................................................................................ Naam: ..................................................................................................................

0

Gemeente: ............................................................................................................

Mailings verzorgen

0 Onkruidvrij houden/alternatieve technieken

0 Sociaal restaurant 0 Strijkatelier

Met welke partner(s) uit de sociale economie wens je eventueel samen te werken

autonoom i.s.m. partner uit sociale economie autonoom i.s.m. partner uit sociale economie autonoom i.s.m. partner uit sociale economie autonoom i.s.m. partner uit sociale economie autonoom i.s.m. partner uit sociale economie autonoom i.s.m. partner uit sociale economie autonoom i.s.m. partner uit sociale economie autonoom i.s.m. partner uit sociale economie

0 autonoom

1

4

0 i.s.m. partner uit sociale economie

1 Bestaan er in je gemeente reeds initiatieven inzake lokale diensteneconomie1 of werk je al samen met bestaande sociale economie-initiatieven?

0 Was/strijken van werkkledij


0 Zwerfvuil opruimen


0 Andere:


a) Ja/nee b) Welke aanvullende dienstverlening verzorgt lokale diensteneconomie/sociale economie in uw gemeente?

Activiteit 0 Kinderopvang 0 Aanvullende thuiszorg 0 Klusjesdienst 0 Strijkdienst 0 Groen- en buurtonderhoud 0 Sociaal restaurant 0 Fietspunt 0 Energiesnoeier 0 Andere:

In eigen beheer of i.s.m. een initiatief uit de sociale economie 0 autonoom 0 i.s.m. partner uit sociale economie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

............................................ ............................................ ............................................ ............................................

Met welke organisatie werk je samen?

autonoom i.s.m. partner uit sociale economie autonoom

c) Welke knelpunten zijn er op dat vlak?

i.s.m. partner uit sociale economie autonoom

0 Financiering (budget rondkrijgen)


0 Regelgeving/kennis inzake lokale diensteneconomie


0 Het leggen van contacten met een sociale economie-organisatie

0 Detecteren van behoeften 0 Geen of weinig kennis over de doelgroepwerknemers uit de gemeente


0 Schrik voor reacties van de reguliere economische sector 0 Andere:


.............................................................. .............................................................. ..............................................................


1 Het doel van lokale diensteneconomie is om een lokale nood/behoefte in te vullen en dit d.m.v. de lokale tewerkstelling van mensen die moeilijk toegang hebben tot de reguliere arbeidsmarkt. Een voorbeeld van lokale diensteneconmie is een (inter)gemeentelijke klusjesdienst waarbij mensen uit kansengroepen kleine klusjes (gras afrijden, kleine herstelwerken, …) bij ouderen gaan uitvoeren. Lokale diensteneconomie is een subsector van de sociale economie.

5

2

3 Lokale besturen kunnen hun burgers ook informeren over de bestaande dienstverlening van lokale diensteneconomie-initiatieven of organisaties uit de sociale economie in de regio. .......................................... .......................................... .......................................... ..........................................

0 i.s.m. partner uit sociale economie

a) Informeert je gemeente de burgers over initiatieven lokale diensteneconomie of regionale organisaties uit de sociale economie?

0 Ja 0 Nee b) Op welke manier(en)?

0 0 0 0 0

c) Kan je aangeven welke knelpunten je ondervindt bij het uitbouwen van je lokale diensteneconomie-initiatief of een eventuele samenwerking met een organisatie uit de sociale economie.

0 Financiering (budget rondkrijgen) 0 Regelgeving/kennis inzake lokale diensteneconomie

Via het gemeentelijk infoblad Via infosessies Via de dienstenwijzer (www.dienstenwijzer.be) Via het sociaal huis Andere: .......................................................................... ..........................................................................

0 Contacten/relatie met doelgroepwerknemers 0 Contacten/relatie met begeleider 0 Relatie doelgroepwerknemer - klanten 0 Relatie met reguliere economische sector 0 Samenwerking met organisatie uit de sociale economie 0 Andere: ............................................................. ............................................................. ............................................................. .............................................................

6 3

68



69

Bijlage 8

Monitor Sociale Economie, Departement WSE: verklarende woordenlijst

Arbeidzorg

De informatie die gebruikt werd om dit sociale-economiedossier samen te stellen, is afkomstig van verschillende bronnen en personen. We wensen onderstaande auteurs, lokale besturen en organisaties

“Het programma Arbeidszorg richt zich tot personen die (nog) niet of niet meer kunnen werken in

dan ook uitdrukkelijk te bedanken voor het toeleveren van informatie.

het reguliere of beschermde arbeidscircuit vanwege persoonsgebonden kenmerken zoals psychische

Bronnen

problemen, extreem lage stressbestendigheid, een handicap, gebrek aan zelfvertrouwen, enz. In een arbeidszorgproject werken zij op een gestructureerde manier binnen een arbeidsmatige setting, maar zonder dat de druk aanwezig is die een betaalde job kenmerkt. Zij hebben geen arbeidscontract maar putten hun inkomen meestal uit een vervangingsinkomen. De begeleiders in deze projecten bieden zowel arbeidsbegeleiding als zorgbegeleiding. Arbeidszorgprojecten zijn er al meerdere jaren in diverse domeinen zoals de geestelijke gezondheidszorg, de gehandicaptensector, het algemeen welzijnswerk en ook de sociale werkplaatsen. Er zijn geen subsidies van de Vlaamse overheid voor die doelgroepmedewerkers, maar wel voor het omkaderingspersoneel.”

Beschutte Werkplaatsen “Beschutte werkplaatsen (BW) zijn wellicht de oudste vorm van een sociale-economie onderneming. Ze bestonden al in de jaren vijftig, maar werden voor het eerst gereglementeerd in 1963. In 1990 werd de erkenning en de financiering overgedragen aan het Vlaams Fonds voor de Sociale Integratie van Personen met een Handicap (nu het Vlaams Agentschap) dat de BW’s erkende en betoelaagde. Sinds april 2006 worden ze gefinancierd vanuit het Vlaams Subsidieagentschap Werk en Sociale Economie, en sinds 1 oktober 2008 bepaalt de VDAB welke personen met een arbeidshandicap voor subsidies in aanmerking komen. Voorts wordt ook het kaderpersoneel gefinancierd en kan de BW nog ander personeel in dienst nemen (al dan niet gesubsidieerd uit andere bronnen). Er zijn 68 erkende BW’s, die werk bieden aan meer dan 14 000 doelgroepwerknemers.”

Sociale Werkplaatsen “Na een experimentele periode in de jaren negentig kwam in 1999 een decretale regeling op de Sociale Werkplaatsen (SW) tot stand. De organisaties die erkend worden als SW zijn VZW’s en hebben als maatschappelijk doel de arbeidsmarktintegratie van zeer moeilijk tot onbemiddelbare werkzoekenden. Het programma is opgezet voor: niet-werkende-werkzoekenden die een begeleidingstraject van de VDAB of van door de VDAB erkende derden volgen, en al minstens 5 jaar inactief en kortgeschoold zijn (maximaal een diploma van lager secundair onderwijs, buitengewoon secundair onderwijs of hoger secundair beroepsonderwijs) en fysieke of psychische of sociale beperkingen en moeilijkheden hebben.”

Invoegbedrijven “Het programma invoegbedrijven beoogt de creatie van duurzame tewerkstelling voor kansengroepen binnen de reguliere economie. Aan ondernemingen die de principes van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen onderschrijven en een aantoonbare maatschappelijke en ecologische meerwaarde creëren worden tijdelijke en degressieve loonkostensubsidies gegeven voor de indienstneming van invoegwerknemers. Om voor subsidiëring in aanmerking te komen mogen die werknemers hoogstens een diploma Hoger Secundair hebben en ze moeten 12 maanden inactief zijn (indien jonger dan 50 jaar) of zes maanden (ouder dan 50 jaar), of minstens zes maand leefloongerechtigd zijn of zes maand werkzoekende met een arbeidshandicap of deeltijds werkzoekende leerling zijn van het deeltijds beroepssecundair onderwijs. Gedurende het eerste jaar bedragen de loonsubsidies 50% à 35% naarge-

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Als lokaal bestuur werk maken van werk | Contipelli F., Delatter C., Jughmans A. (2007) Armoede en sociale uitsluiting in België. | Koning Boudewijnstichting De definitie van de sociale economie in België | Steunpunt Coöperatief Ondernemen De sociale economie wil groeien. Marktniches en groeipotentieel van de sociale economie in Vlaanderen | Katholieke Universiteit Leuven. HIVA Eindrapport “Enclavewerking in rusthuizen in de provincie Limburg” | Hefboom vzw Lokale regie uit macht of onmacht? | Pröpper I., Litjens B. & Weststeijn E. (2004) L’économie sociale dans l’union européenne’ | Comité économique et social européen (2007) Masterplan Sociale Economie Gent 2010 | Stad Gent – Departement Werk en Economie Mobiliteitsrapport van de Regio Zuid-Oost-Vlaanderen (stand van zaken mei 2010) | Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen (Resoc-Serr) Monitor Sociale Economie | Departement WSE Naar een sociale economie in Vlaanderen en Europa | Over.Werk Tijdschrift van het Steunpunt WSE Onderzoek naar de optimalisering van de gemeentelijke regiefunctie, Partners+Pröpper, Vught. Organisatie en ontwikkeling van de sociale economie. Onderzoeksdeel 1: Ontstaan, geschiedenis en dynamiek van de sociale economie | Steunpunt Werk en Sociale Economie Ouderen in beeld. Oost-Vlaams ouderencahier (2009) | Directie Welzijn en Gezondheid Provincie Oost-Vlaanderen Regie van sociale economie in Zuid-West-Vlaanderen. Een analyse | RESOC Zuid-West-Vlaanderen Sociaal-economische situatieschets van Oost-Vlaanderen (2009) | Studiedienst van het Huis van de Economie Provincie Oost-Vlaanderen Sociaal-economische situatieschets van Oost-Vlaanderen (2010) | Studiedienst van het Huis van de Economie Provincie Oost-Vlaanderen Sociale economie in Zuid-Oost-Vlaanderen | Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen (Resoc-Serr) Sociale economie: ons antwoord op de crisis | Vlaams Overleg Sociale Economie Streekpact 2007 – 2013 | Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen (Resoc-Serr) Veranderende leefvormen in het Vlaamse Gewest, 1990-2007 (en 2021) | Studiedienst van de Vlaamse Regering Vlaamse Arbeidsrekening | Steunpunt WSE, Departement WSE Zicht op zorg: studie van de mantelzorg in Vlaanderen in 2003 | CBGS-werkdocument Zorgeconomie in Zuid-Oost-Vlaanderen. Analyse en toekomstvisie | Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen (Resoc-Serr) www.ersvlimburg.be www.expertisepunt.be www.pomlimburg.be www.pomwvl.be www.socialeconomy.be www.socialeeconomie.be www.steunpuntwse.be www.vdab.be (Arvastat) www.vlaamseprovincies.be www.vosec.be www.vvsg.be www.werk.be epp.eurostat.ec.europa.eu

Met dank aan volgende besturen en organisaties Dank aan de 21 lokale besturen van de regio Zuid-Oost-Vlaanderen, alle sociale-economieorganisaties

lang de grootte van de onderneming, in het tweede jaar zakt dit tot 30% respectievelijk 15%. Vanaf

actief binnen de regio en alle andere organisaties en personen die hier eveneens aan meewerkten.

januari 2008 is een deel van het Invoegprogramma, namelijk de Collectieve Invoeg, overgebracht naar

Vragen?

de Lokale Diensteneconomie. In 2009 kunnen Dienstenchequeondernemingen geen nieuwe invoegwerknemers meer gesubsidieerd krijgen.” Bron: Monitor Sociale Economie, Departement WSE

70

Colofon


Tilde Metzger, Projectmedewerker Lokale Diensteneconomie T: 053 60 77 10 • E: [email protected]


71

Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen RESOC-SERR Keizersplein 42 9300 Aalst T: 053/60.77.00 F: 053/60.77.01 [email protected] www.streekoverlegzov.be Met de steun van de Vlaamse Administratie Werk en Sociale Economie, Provincie Oost-Vlaanderen, de 21 steden en gemeenten van Zuid-Oost-Vlaanderen en alle leden van Resoc en Serr.

SOCIALE ECONOMIE. in Zuid-Oost-Vlaanderen. Analyse en toekomstvisie

Recommend Documents