50plussers in de sociale economie: feiten en uitdagingen Sectorevent Sociale Economie ERSV Limburg 25 mei 2012 Hoe omgaan met de vergrijzing van het werknemersbestand ? Lieve De Lathouwer
Departement WSE- expertisecentrum Leeftijd en Werk
01-04-2009
STRUCTUUR VAN MIJN PRESENTATIE 1. Feiten over 50+ en de arbeidsmarkt 2. Feiten over 50+ in de sociale economie 3. Uitdagingen: een duurzaam HR-beleid, ook in de sociale economie 4. Het nieuwe maatwerkdecreet
1
1. Feiten over 50+ en de arbeidsmarkt
55plussers op de arbeidsmarkt: Vlaanderen zit bij staart van het Europese peloton (werkzaamheidsgraad 55-64 jaar)(2010)
Bron: FOD Economie ADSEI - EAK, Eurostat LFS (Bewerking Departement WSE/Steunpunt WSE)
De werkzaamheidsgraad daalt sterk me de leeftijd (Vlaams Gewest en EU-27, 2010)
Lage arbeidsdeelname oudere werknemers: We stoppen gemiddeld met werken op 60 jaar 61
60
60 60
60
60 59
60
59
59
59
59
58,9
58,8 59
59
58
59,1
59
58
58
58
57
Vlaams Gewest 2001
Waals Gewest 2005 2006
Brussels Hoofdstedelijk Gewest 2007 raming 2008
Bron: Datawarehouse AM&SB bij de KSZ (bewerking Steunpunt WSE).
Bron: Datawarehouse AM&SB bij de KSZ (bewerking Steunpunt WSE).
01-04-2009
En we werken bovendien gemiddeld weinig jaren over de totale carrière (mannen en vrouwen die op rustpensioen gingen in 2007, België) men
women
Gewerkte jaren
28
18
Gelijkgestelde jaren
9
9
Inactieve jaren
7
17
44 jaar
44 jaar
Totaal aantal jaren in de carrière
Bron: CIMIRe en Datawarehouse AM&SB (bewerking door Steunpunt Werk en Sociale Economie)
6
Als 50+ uitvallen op de arbeidmarkt , geraken ze moeilijk opnieuw aan het werk (herintredekans) 09 08
NO UK
07 06
EE DK
05
CY LT ES LU
04
IT CZ PT HU
03 PL DE FR SK
02 01
LV
AT
FI RO
GR WA BR
SI
00 WA BR SI GR FR SK PL DE FI RO CZ PT HU AT IT ES LU LT CY DK EE LV UK NO
Bron: Eurostat – Labour Force Survey (Bewerking Steunpunt WSE).
Bron: Eurostat – Labour Force Survey (Bewerking Steunpunt WSE).
Werkzaamheidsgraad 55-64 jarigen is stijgende: Bijna weer bijgebeend … na 30 jaar (Vlaams Gewest 1983-2010) 60
Lissabon 2010 51 50
46 40
30
38 30
32
20
10
00
Totaal
Mannen
Vrouwen
Lage arbeidsdeelname bij oudere leeftijdsgroepen staat in schril contrast met stijgende levensverwachting
Gemiddelde levensverwachting bij geboorte (België) mannen
1900
2009
43,6
77,2
vrouwen
46,9
82,4
Bron: FOD Economie, Algemene directie statistiek en economische Informatie
Bedrijven/sectoren vergrijzen in sneltempo, België 2006-2014
Bron: RSZ DMFA (Bewerking Steunpunt WSE)
Bron: RSZ DMFA (Bewerking Steunpunt WSE)
Gevolgen vergrijzing= Krappe arbeidsmarkt: iedereen is nodig! grote uitstroom versus geringe nieuwe instroom Veel vacatures zullen vrijkomen door pensionering 2010-2015: 300.000 of 60.000 per jaar (Steunpunt WSE) Financieel draagvlak Sociale Zekerheid (onevenwicht tussen werkenden en gepensioneerden) vergrijzingskost stijgt in periode 2010-2060 met 5,6% van het BBP (sociale uitgaven: 25,3% in 2010-> 30,9% in 2060) (Studiecommissie voor de Vergrijzing 2011)
1. Feiten over 50+ in de Sociale Economie
Aantal werknemers in Sociale Economie maatregelen, Vlaanderen en Limburg 2010 Beschutte W. Sociale W. Lokale dienstenec. Invoeg Arbeidszorg Totale loontrekkende werkgelegenheid
Totaal % 50+ Totaal % 50+ Totaal % 50+ Totaal % 50+ Totaal % 50+ % 50+ (6)
Vlaanderen 19.963 (1) 22,7% (3) 7.582 (1) (4) 25,3% (5) 1.839 30,1% 1.725 23,7% 1.231 28,8% 23,0% (4)
Bron: Monitor Sociale Economie (VSAWSE gegevens)
Limburg BW+SW 2.906 27,9% 396 38,6% 270 24,1% 243 22,6% 23,7%
(2) (4)
13
3. Uitdagingen: een duurzaam HR-beleid, ook in de sociale economie
01-04-2009
campagne www.dejuistestoel.be Uitgangspunt: mensen willen langer werken wanneer ze een job doen die hen ligt (men zit op ‘de juiste stoel’) Doel: méér 50+ in werk krijgen, maar focus is gericht naar de globale loopbanen van alle werknemers. Verspreiden TOOLBOX50+ met praktische instrumenten, tips, links én sensibiliserende boodschappen + ondersteund door communicatiecampagne met posters; flyers; post-its, banners, e-signature, beeldmateriaal (te downloaden); persberichten
15
01-04-2009
Naar een beleid van duurzame inzetbaarheid = anders omgaan met menselijk kapitaal •
• •
Werkgevers: leeftijdbewust personeelsbeleid & aanpassing van de arbeidsorganisatie om oudere werknemers langer in dienst te houden/aan te werven Werknemers: versterken van inzetbaarheid om aan de slag te blijven Overheid: ondersteunende diensten en uitkeringen die langer werken stimuleren
16
01-04-2009
18
Thema’s uit dejuistestoel.be: 1.
2.
Draagvlak creëren= werken na 50, iedereen mee! Bv. Leeftijdscan voor bedrijven (grafieken+vragenlijst mét benchmark) Bv. Test voor werkgevers (waarom zou ik investeren in mijn 50plussers?) en werknemers (waarom zou ik langer blijven werken ?) Loopbaan in ontwikkeling: juiste stoel vandaag is niet per sé juiste stoel van morgen externe loopbaanbegeleiding interne loopbaanbegeleiding (binnen bedrijf doorgroeien, jobrotatie) Waarom: Ifv aangepast werk, om demotivatie tegen te gaan; als anticipatie op herstructurering Belang van competentieontwikkeling/EVC cfr. ervaringsbewijs
01-04-2009
19
3. Organisatie van het werk: werkbaar werkt het best Het Ervaringsfonds (subsidies voor ergonomie) Diversiteitsplannen (subsidies én begeleiding) Handvaten voor zelfsturende teams Begeleiding door Flanders Synergy
4. Gezond en gemotiveerd aan het werk Aandacht voor ergonomie Tips preventie van werkstress en burn-out Tips voor gezonde leefstijl Tijdskrediet/Vlaamse aanmoedigingspremies (deeltijdwerk mét subsidie)
Werkzaamheid en werkbaarheid hangen samen: Denkt u in staat te zijn uw huidige job voort te zetten tot uw pensioen? 100% 90%
17,5% 36,8%
80%
56,4%
70%
79,0%
60% 50% 40%
nee 82,5%
ja 63,2%
30%
43,6%
20%
21,0%
10% 0% werkbaar werk
één knelpunt
twee knelpunten
drie of vier knelpunten
Werkbaarheidsmonitor SERV 2010 werkbaarheidsindicatoren zijn: psychische vermoeidheid, welbevinden in het werk, leermogelijkheden en werk-privé-balans
201 0
4. Naar een nieuw Maatwerkdecreet voor de sociale economie (collectief maatwerk)
22
Enkele grote principes: • Maatwerkbedrijven (min. 20 VTE doelgroepwerknemers) en maatwerkafdelingen (tussen 5 VTE en < 20VTE) • accent op een maatgerichte benadering: kijken naar specifieke behoeften en noden (itt generiek criterium bv. leeftijd) • ‘de loopbaanrugzak’ : ondersteuningspakket op maat met een loonpremie, begeleiding op de werkvloer, opleiding en arbeidspostaanpassing/aanpassing van werkomgeving • aandacht voor organisatieondersteuning (budget voor bv. ergonomie, arbeidsorganisatie)
23
Slotoverwegingen: “Niet leeftijd bepaalt of je ‘oud’ bent, wél de conditie waarin je werkt” “Laat ons spreken over ervaren werknemers en niét over ‘oudere werknemers” Dank u voor uw aandacht! Meer info:
[email protected] www.werk.be; www.leeftijdenwerk.be; www.dejuistestoel.be
