Casablanco. Werkervaringsproject Ondernemen in de sociale economie

Jaarverslag

2012

Casablanco

Werkervaringsproject Ondernemen in de sociale economie

Casablanco

vzw

François Malherbelaan, 42 1070 Brussel T. 02/527.57.75 F. 02/527.49.43 [email protected]

Een initiatief met de steun van :

Casablanco – Jaarverslag 2012

Jaarverslag

2012

1. Casablanco

2

2. Tewerkstellings- en Opleidingsbeleid

3

3. Bouwen aan Maatschappelijke Meerwaarde

11

4. Bouwen doe je niet alleen, Projecten en Partenariaten

15

5. Organisatie en Financieel beleid

21

6. Perspectieven en Uitdagingen 2013

25

Casablanco Casablanco wordt in 2001 opgericht door de fusie van verschillende verenigingen, allen actief op diverse terreinen zoals de strijd tegen de armoede, hulpverlening aan jongeren, beroepsopleiding en het recht op wonen. Het dispositief van de werkervaring diende zich dan ook aan als een interessant sociaal en economisch instrument om deze verschillende actieterreinen op een integrale wijze te benaderen. De vaststelling was immers tweeledig: Terwijl de behoefte aan betaalbare en degelijke woningen en sociale infrastructuur in Brussel enorm was, voornamelijk in de 19de-eeuwse gordel, en de middelen voor het uitvoeren van de nodige renovatiewerkzaamheden beperkt, was het des te prangender dat een nog grotere groep van mensen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest amper toegang hadden tot de arbeidsmarkt, voornamelijk voor laaggeschoolden voor wie zelfs een eerste werkervaring haast onbereikbaar was. Met de ontwikkeling van heel wat interessante federale en gewestelijke tewerkstellings-maatregelen op het einde van de jaren '90 ziet Casablanco dan ook een reële kans om haar maatschappelijke doelstelling van sociaal-economische integratie en sociale mobiliteit voor de meest kwestbaren onder ons sterk te verankeren in Brusselse Hoofdstedelijke Gewest: na een gestage groei telt Casablanco vandaag 16 conventies in het kader van het Doorstromingsprogramma en 24 overeenkomsten in het kader van de Art-60 tewerkstelling. Casablanco werd bovendien erkend als geregistreerd aannemer en kan vandaag buigen op een uitgebreide dienstverlening. Casablanco wil zo sociale meerwaarde genereren door werkervaring en vorming in te zetten voor de realisatie van werven voor sociale huisvestingsinitiatieven, voor verenigingen en particuieren zonder of met beperkte middelen, voor school- en gemeenschapsinfrastructuur, ... Voor particulieren met financiële moeilijkheden werkt Casabanco ook rond de problematiek van het energieverbruik, met een bijzondere aandacht voor diepgaande isolatiewerkzaamheden en voor het gebruik van duurzame materialen. Als laatste werden er sinds 2006 bijkomende activiteiten ontwikkelt in de zogenaamde Gewestelijke Wijkcontracten waardoor de werking zich sedertien uitdrukkelijk inschrijft in een zowel lokale als stedelijke dynamiek.


2

Tewerkstellings- en opleidingsbeleid Casablanco is voor vele doelgroepwerknemers een waardevol instrument voor wat vaak als een eerste reële en waardevolle werkervaring wordt ervaren. Voor Casablanco is dit een bewuste beleidskeuze: maatschappelijke deelname in het algemeen en socio-professionele inschakeling in het bijzonder, zijn immers slechts succesvol wanneer ook de werknemers zelf het gevoel krijgen dat ze via opleiding, vorming en inzet greep krijgen op hun eigen professionele toekomst. Casablanco wil zo haar bijdrge leveren aan de strijd tegen sociale en economische uitsluiting en een actief participeren aan de arbeidsmarkt stimuleren. Wat de aanpak van Casablanco echter zo specifiek maakt in vergelijking met ander vormen van tewerkstelling, is dat de socioprofessionele inschakeling als dusdanig de centrale doelstelling is en zo het kloppende hart van haar activiteiten. Gericht op de verzelfstandiging van haar doelgroepwerknemers en met het oog op hun doorstroom en integratie op de reguliere arbeidsmarkt – in eerste instantie in de bouwsector – vraagt een dergelijke aanpak dan ook om een coherente visie op de inspanningen van de doelgroep en het traject dat deze doorloopt. Van bij de aanwerving tot en met de actieve zoektocht naar een duurzame baan en vaak zelfs tot de afsluiting van het contract met de nieuwe werkgever worden de werknemers dan ook aangemoedigd en gestimuleerd tot een zelfreflectief en bewust leerproces.

Doelgroepwerknemers Om de tewerkstelling van het doelpubliek te financieren, doet Casablanco een beroep op het Doorstromingsprogramma (DSP), beheerd en deels gefinancierd door Actiris, dat tewerkstellingsperspectieven wil bieden aan personen die in het gewone arbeidscircuit nauwelijks kans maken. Bovendien wil de maatregel zo toelaten dat de organisaties die het DSP-programma uitvoeren sociale diensten en activiteiten ontwikkelen. Het Doorstromingsprogramma richt zich specifiek op langdurig en laaggeschoolde werkzoekenden. Daarnaast omkadert Casablanco ook personen die tewerkgesteld zijn via Artikel 60§7 van de Organieke OCMW-Wetgeving van 8 juli 1976. De voorwaarde voor tewerkstelling in Artikel 60-statuut is de teogang tot een sociaal integratie-inkomen of ondersteuning van het OCMW. En ook al lijken de administratieve voorwaarden minder streng dan die van het Doorstromingsprogramma, stellen we vast dat deze mensen ivaak nog verder van de reguliere arbeidsmarkt staan dan de doelgroep in het DSP-programma . Ze combineren immers vaak een opeenstapeling van sociale problemen met een zeer laag scholingsniveau en een zeer lange beroepsinactiviteit. Hun kennis van het Frans of het Nederlands is vaak problematisch. Het OCMW is de “administratieve” werkgever, terwijl Casablanco de werkervaring en het inschakelingstraject voor deze werknemers op zich neemt. De duur van de contracten is berekend op het aantal werkdagen dat nodig is voor het verkrijgen van toegang tot sociale rechten (werkloosheidsuitkering). In de praktijk gaat het meestal om een trajecten van 12, 18 of 24 maanden. Zowel DSP als Artikel 60 zijn contracten van beperkte duur waardoor vaak wordt gezinspeeld op hun precaire karakter. Hoewel deels terecht, stellen we vast dat dergelijke contracten voor velen zinvolle instrumenten zijn voor hun actieve deelname aan het sociale en economische gebeuren. Dat deze tewerkstelling slechts zinvol is wanneer er gedurende de arbeidstijd voldoende begeleiding en opleiding georganiseerd wordt is evident. Dat is dan ook de kern van hetgeen Casablanco via haar organisatie en activiteiten tracht te realiseren.


3

2012

– Casablanco stelde in 2012 een totaal van 81 medewerkers, ofwel 57,96 vte te werk. In totaal waren er 61 doelgroepwerknemers actief, ofwel 38,46 vte en dus 66,35% van het totale personeelsbestand. Wanneer we rekening houden met de omkaderingsfuncties voor de stafleden (een instructeur en trajectbegeleider telt voor 1 vte, terwijl technisch coördinerende functies voor 0,5 vte worden gerekend), betekent dit een omkaderingspercentage van 32,5 %, ofwel 1 vte omkadering per 3 doelgroepwerknemers. Van de werknemers in doelgroep-statuut, werden 35 personen te werk gesteld in het renovatieproject, 3 personen in de logistieke ondersteuning en 3 medewerkers in een administratieve functie. Casablanco telde in 2012 maar liefst 20 verschillende nationaliteiten. 21 medewerkers hebben de Belgische nationaliteit, waarvan 17 genaturaliseerd. De anderen zijn overwegend afkomstig uit Noord-Afrika (Marokko, Tunesië en Algerije) en sub-Sahariaans Afrika (Kameroen, Mauritanië, Soedan, RDC en Guinee). Verder meer zijn er medewerkers afkomstig uit Jordanië, Syrië, Libië, Joegoslavië, Roemenië, Columbia en Brazilië. Ook werden enkele werknemers uit Spanje, Italië en Portugal tewerkgesteld. De gemiddelde leeftijd van de werknemers bij Casablanco is 39 jaar. De jongste is 24, de oudste 62.

Werkervaring in de praktijk: het trajectplan In samenspraak met de doelgroep zelf wordt er individueel beroepstraject uitgestippeld. De aandacht gaat hierbij uit naar : • • •

een aangepaste positionering ten aanzien van werk en tewerkstelling in het algemeen; het verwerven van de nodige competenties (kennis en beroepsattitudes); de verbetering, of ten minste de stabilisering, van de persoonlijke sociale situatie.

In het begeleidingsplan gaat de eerste aandacht naar de motivatie van de kandidaten en het nut dat een werkervaring bij Casablanco voor hen heeft. De doelgroepwerknemers van Casablanco zijn immers vaak kwetsbaar op sociaal, economisch, administratief en familiaal vlak. De sociale begeleiding die Casablanco biedt, ondersteunt de arbeiders op diverse sociale terreinen opdat ze op een solide basis hun beroepscarrière verder kunnen ontwikkelen.

Het opleidingsplan volgt dan weer twee krachtlijnen: werkervaring en vorming. De kern van de opleiding bij Casablanco is en blijft de werkervaring zelf. Gedurende 34 uur per week zijn de doelgroepwerknemers actief op werven die hen confronteren met de praktijk en zo de basiscompetenties van hun eventuele toekomstige tewerkstelling onder de knie krijgen. Casablanco tracht zo goed mogelijk een voorafspiegeling te zijn van de realiteit op de werkvloer. In deze context vervullen de ploegbazeninstructeurs een eerstelijnsfunctie in de kennisoverdracht en een voorbeeldfunctie voor wat arbeidsattitude betreft. Om hun functie correct in te vullen, moeten de ploegbazen/instructeurs beroep doen op hun technische competenties maar evenzeer op hun kwaliteiten van leiderschap, kennisoverdracht en competentie-observatie. De doelgroepwerknemers nemen zelf deel aan de registratie van hun activiteiten op de werven. Dit maakt dat er een hoge mate van zelfreflectie ontstaat omtrent de relatie tussen het concrete werk op de werf, het pedagogische parcours dat ze doorlopen en de meer structurele evaluaties die Casablanco op vaste tijdstippen organiseert. Deze gesprekken hebben tot doel de werkervaring van individuele doelgroepwerknemers te koppelen aan een evaluatie van hun competenties en van hun functioneren in het kader van een arbeidsovereenkomst. Bovendien stellen de evaluaties ons ook in staat om de aangeboden opleidingen zo goed als mogelijk te laten aansluiten bij de werkervaring en het beroepsproject van de individuele doelgroepwerknemer. Het werkervaringstraject wordt vervolledigd met een klassiek opleidingsluik (gemiddeld 4 uur/week) voor het verwerven van bepaalde competenties en algemene kennis. Dit geheel van opleidingen beoogt de verbreding van de mogelijkheden voor tewerkstelling en de verhoging van de arbeidsmobiliteit van de doelgroepwerknemers na hun traject bij Casablanco.


4

Geen Werkervaring zonder vorming: Het Opleidingsplan Hoewel de werkervaring het instrument is waarrond het traject wordt uitgestippeld, investeerde Casablanco sedert 2006 heel wat eigen middelen en energie in de organisatie van een meer formeel opleidingsluik. Voor vele werknemers, vooral voor zij die met minder ervaring en voorkennis van start gaan, bleken opleidingen in meer schools kader bij te dragen aan de verbreding van hun mogelijkheden in het traject en de versterking van de arbeidsmobiliteit op de reguliere arbeidsmarkt. Bovendien zijn deze opleidingsmomenten een rustpunt en een aangename afwisseling voor het werk dat zij op de werven realiseren. Meer specifiek gaat het in deze opleidingen om het bevorderen van de competenties en kennis met betrekking tot de arbeidsmarkt in de brede zin van het woord en de socio-economische omgeving; De preventie van be roepsrisico's; Bepaalde theoretische aspecten van de beroepen van de bouwsector en de articulatie van vakkennis met deze van andere bouwvakken in het kader van een globaal bouw- of renovatieplan. De opleidingen in Casablanco bestaan uit twee luiken: • •

De algemene opleidingen die voor de gehele doelgroep worden georganiseerd; De opleidingen in het persoonlijke traject, waarbij wordt ingespeeld op het toekomstige beroepsproject van de werknemer zelf.

Algemene opleidingen – In 2006 werd een partnerschap aangegaan met het vormingscentrum Groep INTRO vzw. Twee modulaire theoretische programma’s werden uitgetekend gespreid over 10 maanden (telkens halve dagen op vrijdag voormiddagen). Er bestaat tussen de verschillende modules geen specifieke hiërarchie zodat de arbeiders op zowat elk moment kunnen instappen. Aangezien de rotatie van werknemers groot is (maandelijks stromen nieuwe werknemers in bij Casablanco), kunnen we de deelname van elke doelgroepwerknemer verzekeren. De lessen worden gegeven door ervaren en gespecialiseerde instructeurs. In de opleiding is er bovendien aandacht voor het gebruik van het Nederlands (2 specifieke modules zijn gewijd aan basiswoordenschat technisch Nederlands) met de bedoeling om de arbeiders vertrouwd te maken met de aanwezigheid en rol van het Nederlands. Belangrijk is ook dat het examen VCA (Veiligheidstest) integraal deel uitmaakt van het opleidingsprogramma. Met slaagkansen voor 70 % van de deelnemers, mag dit een succes heten. Voor specifieke werven of projecten, worden voor de werknemers opleidingen georganiseerd bij gespecia-

liseerde opleidingscentra. In de recente jaren organiseerde Casablanco opleidingsmodules voor gevelrenovatietechnieken in samenwerking met het “Centre FAC”, de opleiding “veilig werken op hoogte” en een intensieve cursus “thermische isolatie en luchtdichtheid” in samenwerking met het Beroepenreferentiecentrum Bouw Brussel. Opleidingen in het persoonlijke Traject – Naast algemenen opleidingen in het algemene trajectplan geven we de gelegenheid aan de arbeiders om opleidingen te volgen die passen in hun persoonlijke beroepsproject. Wie in aanmerking komt voor welke opleiding wordt mee bepaald dankzij de regelmatige evaluaties die plaatsvinden samen met de werknemers, de instructeurs en de trajectbegeleider. In het kader van UB3 (versterking van de beroepsopleiding in Brussel) werkten de Nederlandstalige inschakelingsprojecten in 2008 een aantal korte modules uit voor doelgroeparbeiders van de werkervaringsprojecten. De stuurgroep voor deze samenwerking bestaat uit Groep Intro, JES, Intec, FeBIO en Tracé Brussel. Voor de bouwsector gaat het o.a. over diverse renovatieen isolatietechnieken, uitwisseling met werkgevers in de bouw en initiatie vaktechnisch Nederlands bouw (2 niveaus). De opleidingen worden afwisselend in het Frans en in het Nederlands gegeven door de instructeurs uit verschillende organisaties van de sector.

Zowel de algemene opleiding als de individuele vormingen worden gefinancierd met de eigen middelen van Casablanco en gesteund door een interventie van het Fonds Risicogroepen van het paritaire comité 329,01. Zo investeerde Casablanco in 2012 voor een totaal van 23 000 euro aan opleidingen.


5

Taal alleen maakt niet vrij. Maar het helpt... Met een specifieke aandacht voor de taalachterstand waar vele doelgroepwerknemers te kampen hebben ontwikkelde Casablanco in 2008-2009 samen met het Huis van het Nederlands een Taalbeleidsplan. Casablanco neemt in haar taalbeleid steeds een pragmatische positie in: de vaststelling leert ons dat het gebrek aan ken nis van het Nederlands geen onoverkomelijke barrière is in de zoektocht naar werk voor de uitstromende werk nemers, vanzelfsprekend in zoverre de technische competenties en de beroepsattitudes beheerst worden. De bouwsector heeft immers de gewoonte om beroep te doen op handarbeiders van diverse afkomst. Wel is kennis van meerdere talen een belangrijke bijkomende troef om werk te vinden en de keuze om de doelgroepwerkne mers in aanraking te brengen met het Nederlands meer dan evident. Zo zijn er geen instroomcriteria Nederlands: iedereen moet de kans krijgen om te genieten van een inschakelingstraject bij Casablanco. Zo krijgen ook alle werknemers de kans om Nederlands te leren. Bij de aanwerving worden de deelnemers grondig ingelicht over de plaats die het Nederlands inneemt binnen Casablanco. Groepen en streefdoelen – Casablanco wenst rekening te houden met de diversiteit aan noden, verwachtingen en wensen van de doelgroepwerknemers met betrekking tot het aanleren van het Nederlands. In functie hiervan kunnen we drie groepen identificeren voor wie we verschillende aandachtspunten vooropstellen. Groep 1: Doelgroepwerknemers voor wie Nederlands leren geen prioriteit is. Ze hebben er bijvoorbeeld veeleer baat bij om eerst hun Frans te verbeteren, alfabetisering te volgen enz. Het gaat om personen die een minimale kennis van het Frans als contacttaal hebben (verworven tijdens hun verblijf in Brussel of in hun thuisland) maar die nog verder moeten werken aan hun beheersing van de taal om in hun doorstroom naar de arbeidsmarkt te kunnen slagen. Groep 2: Deze doelgroep wordt door Casablanco zoveel mogelijk gesensibiliseerd voor het Nederlands. In dit kader worden ze warm gemaakt om deel te nemen aan het “Kennismakingstraject Nederlands”. Voor hen stelt Casablanco tot doel dat ze een reeks woorden en uitdrukkingen in het Nederlands begrijpen. De nadruk ligt op het leren van enkele “overlevingszinnen”. Groep 3: De personen willen Nederlands leren: sommigen onder hen volgen naast het traject in Casablanco ook lessen Nederlands in het reguliere aanbod buiten de werkuren. Anderen hebben al een basiskennis Nederlands en moeten louter hun kennis van het beroepsspecifiek Nederlands uitbreiden. Voor beiden is het streefdoel het verwerven van een basistaalvaardigheid Nederlands. Kennismakingstraject i.s.m. het Huis van het Nederlands – Casablanco stimuleert haar medewerkers om deel te nemen aan het “Kennismakingstraject Nederlands”. Ze worden geïnformeerd over de mogelijkheden, de voordelen en de moeilijkheden die Nederlands leren met zich kan meebrengen met de bedoeling om eventuele drempels om de lessen te volgen weg te nemen.

De trajectbegeleider van Casablanco nodigt de doelgroepwerknemers uit om deel te nemen aan het kennismakingstraject. Hij enthousiasmeert hen en geeft een woordje uitleg over het doel. In een eerste sessie participeren de deelnemers aan een groepsgesprek over het belang van het Nederlands in Brussel en in België, op de arbeidsmarkt en in de sector bouw. In een volgende sessie nemen ze deel

aan een proefles Nederlands. Ten slotte is er voor diegenen die graag Nederlandse les willen volgen een screening en oriëntering in het Huis van het Nederlands om te bepalen wat de meest gepaste cursus Nederlands voor hen is. Later wordt er nog een debriefingsmoment georganiseerd voor de doelgroepwerknemers die al een tijdje Nederlandse les volgen om na te gaan of alles goed verloopt zodat eventuele problemen tijdig geremedieerd kunnen worden. Kennismakingstraject INTRO – In het kader van de wekelijkse opleidingsmodules door Groep Intro wordt er eveneens gewerkt aan het Nederlands. Zo worden twee modules gewijd aan de sensibilisering voor het Nederlands en elke week wordt een deel van de opleidingstijd gewijd aan het leren van de basiswoordenschat van de bouwberoepen.


6

Taallessen buiten de werkuren – Casablanco moedigt alle werknemers aan om een cursus Nederlands buiten de werkuren te volgen. De inschrijvingskosten van die taallessen zijn ten laste van Casablanco en de arbeiders genieten van tijdskrediet in functie van hun effectieve aanwezigheid op de cursus: Casablanco heeft een intern systeem van tijdkrediet opgesteld die de werknemers toelaat om 50% van de bestede tijd aan bijkomende opleidingen te recupereren als extra verlof.

2012

– In tegenstelling tot de periode 2008-2011, dat voornamelijk gericht was op de uitwerking en implementatie van een taalbeleidsplan (het taalbad, de identificatie van de verschillende niveaus van de doelgroepwerknemers en de hieraan verbonden streefdoelen, de wijze van meten en evalueren, enz.) was 2012 vooral een jaar van evaluatie, zelfreflectie en zelfkritiek. Want hoewel de ernst van Casablanco inzake het Nederlands er niet minder op is geworden, was 2012 wel het uitgelezen moment om te evalueren in hoeverre de inspanningen ten aanzien van andere trajectacties niet de bovenhand namen. Zo kwamen we tot vaststelling dat bijvoorbeeld de praktijk van het Taalbad veeleer een theoretisch gegeven was en in de praktijk moeilijk te realiseren. Gek genoeg, zijn de voornaamste redenen hiertoe het gevolg van de troeven en sterktes die Casablanco op het terrein ontwikkelde: •

•

Casablanco heeft zich doorheen de jaren ontwikkelt tot een belangrijke operator op het domein van de werkervaringsprojecten: meer dan anderen is ze erin geslaagd om een reële werksituatie te ontwikkelen, en dit via vele reële en complexe werven. Deze insteek om de werkervaring in te bedden in een sociale onderneming en aannemer heeft een grote impact op de interne mogelijkheden om externe "pedagogische" methodes te integreren in de dagelijkse werking, zo ook wat het taalbad Nederlands betreft; Als sterk ingebedde organisatie op lokaal en Gewestelijk niveau, en met een belangrijke drijfveer om sociale mobiliteit te promoten binnen de doelgroep zelf, is het personeelsbestand, en in het bijzonder de instructeurs, sociaal en cultureel zeer divers;

Naar analogie met, en ter uitbreiding van de opleidingen die Casablanco organiseert op vrijdagochtend, heeft Casablanco de beleidskeuze gemaakt om van vrijdag een opleidingsmoment te maken. De arbeiders zijn dan allen in opleiding of betrokken in een interne werking (groepswerk rond veiligheid en preventie, participatie rond welzijnsthema's, rond burgerschap, etc..). Om de inzet van Casablanco voor wat het Nederlands betreft te versterken, wil zij werk maken op vrijdagochtend een module Nederlands te organiseren voor een groep van 10 à 12 doelgroepwerknemers). Aan het Huis van het Nederlands werd dan ook gevraagd om deze keuze te analyseren en uit te werken. Vooral de vraag in hoeverre een dergelijke module wenselijk en mogelijk is (cvo vs basiseducatie, niveaus, aantal uren, etc.), en in hoeverre de verschillende opleidingspromotoren interesse hebben in het verstrekken van een dergelijk programma. Concreet zou een aanbod en programma “Nederlands op de Werkvloer” door de VDAB het meest aangewezen zijn. Momenteel is de fase van uitwerking volop aan de gang: de groepssamenstelling wordt beter gedefinieerd (COVAAR en screening van niveau), de totaal aantal uren en spreiding, de taal- en lesdoelen, etc. In juli zal een definitief voorstel worden uitgewerkt in samenwerking met het Huis van het Nederlands en aan de VDAB worden overgemaakt. In september hopen we met de module van start te kunnen gaan en zo de engagementen die werden aangegaan in het taalbeleidsplan hard te maken. Casablanco – Jaarverslag 2012

7

Naar een duurzame integratie op de arbeidsmarkt Het uiteindelijke doel van het traject dat Casablanco voor haar werknemers organiseert is een duurzame integratie op de arbeidsmarkt of het perspectief op een inkomstengenererende activiteit. Dit laatste is niet onbelangrijk: het doorstromen naar een arbeidscontract van onbepaalde duur is vanzelfsprekend het ideaaltype van een geslaagd parcours, maar het engagement om na Casablanco te investeren in een (kwalificerende) opleiding is dit evenzeer. Voor anderen is de verlenging van de tewerkstelling in Art.60 in het Doostroomprogramma bij Casablanco dan weer zinvol wanneer onvoldoende stabiliteit in de privésituatie werd bekomen en bijkomende vorming en ervaring nodig. Het hoeft geen betoog dat voor enkelen het traject minder gunstig verloopt en een verdere begeleiding door partners noodzakelijk is.

Uitstroomprofiel Eens de doelgroepwerknemers voldoende werkervaring hebben opgedaan om zich op de arbeidsmarkt te begeven, verlaten ze Casablanco. Meestal is dat na 18 à 24 maanden. Casablanco bereidt haar doelgroepwerknemers voor op de beroepen die door de bouwsector gevraagd worden. In algemene termen beantwoordt de door Casablanco verstrekte ervaring aan het officiële profiel van “geoefende hulpwerkman”.

Wat competenties betreft, is het uitstroomprofiel van de arbeiders van Casablanco niet gestandaardiseerd, en dit is een bewuste keuze. Casablanco gaat uit van een persoonlijke benadering, die het afgelegde traject in relatie tot de individuele vaardigheden en ambities in kaart brengt. Zo zullen we voor sommige arbeiders de nadruk leggen op polyvalentie, terwijl voor anderen de nadruk gelegd op de efficiënte beheersing en het rendement van bepaalde taken zoals pleisterwerk, cementeerwerk en plamuurwerk.

Het uitstroomprofiel worden:

De perspectieven op werk die na het parcours bij Casablanco de voorkeur genieten zijn:

•

kan

als

volgt

omschreven

Het kunnen uitvoeren van werkzaamheden met een normaal en constant rendement en dit met een gangbare kwaliteit;

•

Een gekwalificeerde arbeider kunnen bijstaan in het uitvoeren van zijn taken;

•

Zich aan een arbeidsreglement kunnen houden, rechten en plichten kennen, begaan zijn met de veiligheid op de werf…

• • • •

Bedrijven actief in de afbouw en afwerking; Kleine bedrijven van algemene aanneming; Bedrijven gespecialiseerd in gevelrenovatie; Diverse organisaties die mensen tewerkstellen voor het onderhoud van hun gebouwen zoals sociale woningmaatschappijen, sociale Verhuur-kantoren.

Het is echter niet uitzonderlijk dat de doelgroepwerknemers na hun vertrek bij Casablanco ook andere beroepsprojecten ontwikkeld hebben dan deze van de bouwsector.

Wat de doorstroomresultaten voor 2012 betreffen, merken we op, hoewel een kleine terugval in vergelijking met voorgaande jaren een gegeven is , de continuïteit van het geleverde werk grotendeels verzekerd werd. De terugval is wellicht terug te brengen tot de sociaaleconomische crisis die sedert 2008 de arbeidsmarkt overheerst en de algemene terugval van de bouwactiviteiten. De tegenvallende groeiperspectieven voor 2012, en met een daling van de activiteit voor de bouwsector met 1,5 procent in het bijzonder, ligt het aantal zichtbare werkaanbiedingen in de bouwsector gevoelig lager dan het niveau van 2008, voor het toeslaan van de crisis. De crisis zorgt echter ook voor een andere opmerkelijke situatie: vele van de arbeiders bij Casablanco zijn niet langer gefocust op de doorstroom, maar beschouwen het werk bij Casablanco als een volwaardige baan. Het einde van hun traject ervaren zij dan ook vaak als een belangrijke én negatieve gebeurtenis, met een tijdelijke terugval van hun motivatie om actief te zoeken naar werk ten gevolg.


8

De bouwsector blijft in onze ogen echter pertinent in het kader van de beroepsinschakeling: de doorstroom als arbeider naar de bouw vraagt immers niet om specifiek diploma, en de bouwsector zal, rekening houdend met de verwachte demografische explosie, de komende jaren hoe dan ook een blijvende bron van tewerkstelling blijven in Brussel en omstreken. De bouwsector biedt bovendien ook perspectieven op het vlak van carrière voor zij die de mogelijkheid hebben om in de loop van hun parcours te groeien op het vlak van hun kennis en competenties. Ook mag uit het werk in 2012 blijken dat een doelgericht beleid vruchten afwerpt: de steun die Casablanco verleende aan de opstart en groei van het ecologische bouwbedrijf “Limbourg et Fleury” in samenwerking met het Beroepsreferentiecentrum Bouw Brussel gaf aan drie arbeiders uitzicht op een duurzame job. Ook de ervaring met de sociale clausule is hiervan een toonvoorbeeld. De 65 % van de doelgroep die de organisatie in 2012 hebben verlaten en perspectief hebben op een duurzame integratie op de arbeidsmarkt, mogen getuigen van de efficiëntie en inzet die Casablanco op dit vlak aan de dag legt.

2012

– In 2012 verlieten 22 personen Casablanco, waarvan 2 vroegtijdig door ontslag of ziekte. Voor de 20 andere doelgroepwerknemers:

5 werknemers hebben na het tewerkstellingsparcours bij Casablanco in 2012 een duurzame betrekking gevonden, waarvan 3 in de bouwsector: • 1 werd tewerkgesteld als binnenhuisschrijnwerker bij CORACO te Vilvoorde; • 1 werd, in het kader van een samenwerking met het BRC, tewerkgesteld bij “Limbourg et Fleury”, een Brusselse aannemer in duurzaam bouwen • 1 kon, na een korte werkervaring via de sociale clausule, aan de slag bij “Limbourg et Fleury”; • 1 doelgroepwerknemer ging aan de slag als gemeentearbeider in Brainl'Alleud;

•

1 persoon werk op regelmatige interim-basis en behaalde in 2012 het diploma “Schilderwerken en binnenhuisdecoratie” aan het Institut Diderot 3 personen in een Art.60 tewerkstelling werden, in overleg met de betrokken OCMW's, verlengd in het kader van het Doorstromingsprogramma. 5 werknemers hebben na het tewerkstellingsparcours bij Casablanco in 2012 een kwalificerende opleiding aangevat: • 1 persoon volgt een intensieve cursus Nederlands ter voorbereiding van de opleiding “Polyvalent klusjesman” bij Groep Intro; • 1 persoon volgt de opleiding “Agent de maintenance HVAC” bij Bruxelles Formation Construction • 1 persoon volgt de opleiding “Plafonneur” bij Bruxelles Formation Construction • 1 persoon volgt, na een parcours als logistiek medewerker bij Casablanco, een opleiding “Conducteur poids Lourds” bij Bruxelles Formation Logistique • 1 persoon is recentelijk ingeschreven in een kwalificerende opleiding (verder nieuws is voorlopig niet voorhanden) 5 werknemers volgen momenteel een programma “Actief Zoeken naar Werk (AZW-RAE)”, waarvan 1 persoon via de Uitstroombegeleiding in samenwerking met het VGCSectoroverleg en Groep Intro en 4 via Casablanco zelf. 2 personen hebben jammer genoeg geen contact behouden met Casablanco. Er is een vermoeden dat beiden hun thuisland hebben bezocht, waarna ze hopelijk hun AZW-RAE programma bij Casablanco zullen verder zetten.


9

En toch... Knelpunten voor succesvolle doorstroom Werkaanbod en economische conjunctuur De recente crisis heeft, hoewel reeds langere tijd een gekend fenomeen, een grote impact gehad op de praktijk van precaire, tijdelijke en zelfs illegale arbeidsvormen. Hoewel dit laatste gelukkig eerder marginaal blijft, zien we dat de bouwsector steeds meer beroep doet op tijdelijke en minder duurzame werkaanbiedingen. Naast de tendens om beroep te doen op interim-arbeid voor basisfuncties in de bouwsector, merken we dat ook de arbeiders van Casablanco na hun traject voorstellen voor illegale contracten ontvangen, zoals een contract waarin de uren worden betaald in functie van de gerealiseerde hoeveelheden, halftijdse contracten aangevuld met zwartwerk en dergelijk meer… Daarenboven verscherpen de werkgevers voortdurend de vereisten die ze stellen aan handenarbeiders, voornamelijk wat hun autonomie op de werven betreft. Inzetten op “leren op de werkvloer” zoals via IBO-contracten, verliezen zo hun potentieel voor de doorstroom van de doelgroep. Sociale kwetsbaarheid Terwijl de motivatie van de arbeiders in het algemeen hoog en strijdbaar blijft, lijkt het wel of dat ook geldt voor hun sociale kwetsbaarheid. Dit uit zich in problemen met betrekking tot administratie, huisvesting, schulden, familiebanden.... De sociale begeleiding die Casablanco biedt, tracht mee te zoeken naar oplossingen voor elementen die vaak een grote hindernis vormen in de verdere uitbouw van de beroepsloopbaan van de werknemers. De specificiteit van de problemen zijn echter vaak hardnekkiger dan hetgeen Casablanco vanuit een generalistische visie aankan en de toeleiding naar begeleidingscentra niet altijd evident. Discriminatie bij aanwerving Discriminatie bij aanwerving op basis van afkomst blijft een wijdverspreid fenomeen. Het Brusselse beleid van strijd tegen discriminatie en racisme moet concrete resultaten halen, want deze onrechtvaardigheid weegt te zwaar door voor de werkzoekende die hier trouwens totaal geen vat op heeft. Onmogelijkheid van bedrijfsstage voor DSP-werknemers De federale wet werd aangepast opdat vanaf 1 september 2007 DSP-werknemers een stage zouden kunnen volgen in commerciële bedrijven. Een dergelijke stage kan integratie in het klassieke arbeidscircuit bevorderen. Maar Actiris moet de toepassingsmodaliteiten van deze maatregel voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest nog bepalen. Vier en een half jaar na deze wetswijziging, zijn bedrijfsstages voor DSPwerknemers nog steeds niet mogelijk in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.


10

Bouwen aan Maatschappelijke Meerwaarde Naast de focus op tewerkstelling, opleiding en inschakeling, ligt het kloppende hart van Casablanco bij de werven zelf. Het is immers hier dat de doelgroepwerknemers hun werkervaring opdoen, competenties verwerven en waardering krijgen voor de inspanningen die ze leveren. De groei die Casablanco de laatste jaren heeft gekend op vlak van de doelgroep, uit zich dan ook noodzakelijkerwijze in de verdere ontwikkeling van de werven die Casablanco realiseert: wanneer bij haar start in 2002, de uitvoering van enkele werven als succesvol mocht beschouwd worden, mag in 2012 de realisatie van meer dan 70 werven niet verwonderen. Deze ontwikkeling is echter verre van evident. Zonder de centrale doelstelling van Casablanco als hefboom voor sociale integratie en socio-professionele inschakeling uit het oog te verliezen, betekende dit evenzeer het inzetten op en het investeren in gespecialiseerd personeel, expertise, logistiek en infrastructuur. Voor haar werking als aannemer allen al telt Casablanco vier projectcoördinatoren, negen instructeurs en een logistiek coördinator, samen met de 40 doelgroepwerknemers bouw en logistiek, goed voor een uitvoerend potentieel van 54 medewerkers (op een totaal van 60 personeelsleden). De bijkomende eisen voor de organisatie op het vlak van veiligheid en preventie, verzekeringen en boekhoudkundige discipline zijn dan ook sprekend. De verdieping van onze expertise en knowhow voor wat de realisatie van grotere en meer complexe projecten betreft is niet alleen kwantitatief. Want hoewel een eenvoudige regel stelt dat hoe meer doelgroepwerknemers meer werven nodig zijn, gaat dit voorbij aan de bekommernis en het engagement van Casablanco om aan elke werknemer een volwaardige en leerrijke werkomgeving te bieden. Dit engagement versterkt dan weer de noodzaak voor meer technische en organisatorische expertise waardoor een dynamiek van continue prospectie, organisatie en realisatie tot stand komt.

Maatschappelijke Meerwaarde De werven die Casablanco realiseert willen dragen bij aan de verbetering van de levenskwaliteit van achtergestelde Brusselaars en aan de herwaardering van achtergestelde wijken. Verenigingen, bedrijvencentra, sociale verhuurkantoren, scholen, sociale huisvestingsmaatschappijen, ... genieten van onze diensten. Ook gezinnen kunnen beroep op ons doen. Wij beperken ons dan tot gezinnen (eigenaars en huurders) die met hun inkomen recht hebben op een sociale woning maar die er, door de jarenlange wachtlijsten, geen hebben. Verschillende factoren motiveren deze beperking: aan de ene kant is het aanbod van Casablanco beperkt en willen wij dat ze in de eerste plaats ten goede komt aan zij die het nodig hebben, en anderzijds vinden wij het niet meer dan eerlijk dat we ons niet begeven op markten die evengoed door commerciële ondernemingen kan

worden bediend. De voordelige prijzenpolitiek van Casablanco stelt onze klanten in staat bepaalde werken uit te voeren die ze anders, aan commerciële tarieven, nooit hadden kunnen uitvoeren. Bovendien zoekt Casablanco bij haar opdrachtgevers naar eenzelfde engagement, waardoor de klant aanvaardt en waardeert dat werven voor de werknemers een plek en proces zijn van scholing, vorming en ervaring.

Vakgebieden en erkenningen De vakgebieden die Casablanco bestrijkt, zijn deze van de zogenaamde afbouw- en afwerkingsberoepen: wanden en plafonds in diverse materialen, het plaatsen van thermische en akoestische isolatie, het uitvoeren van bezettings- en cementeerwerken, van dekvloeren en tegels, het uitvoeren van schilderen behangwerken, en de Casablanco – Jaarverslag 2012

11

plaatsing van binnenschrijnwerk en vloerbekleding. In het kader van onder andere de Wijkcontracten (zie ook “projecten”) werd er ook heel wat ervaring en expertise opgebouwd met betrekking tot de renovatie en verfraaiing van gevels. Belangrijk is op te merken dat het palet van afbouw- en afwerkingstechnieken, van zodra zij geïntegreerd worden in een coherent en logisch geheel, nauw aansluit met hetgeen vaak als “algemene renovatie” wordt beschouwd. Voor de grotere opdrachten van de sociale verhuurkantoren benaderen de werken dan ook de typologie van de “totaalrenovatie”. Hoewel ingrepen in de stabiliteit van het gebouw en ook de zogenaamde speciale technieken geen deel uitmaken van onze opdrachten, hechten we in het leerproces van de werknemers veel aandacht aan de articulatie, samenwerking en coördinatie van en met deze externe partners. Om te beantwoorden aan de wettelijke verplichtingen en garanties die de uitvoering van steeds meer complexe werven met zich meebrengen, vroeg en verkreeg Casablanco 2006 de registratie als aannemer. Bovendien werd onze dienstverlening aan gezinnen met bescheiden inkomens interessanter aangezien de registratie mogelijk maakte dat de gezinnen gebruik konden maken van het gunstige btw-tarief voor oudere woningen en de voordelen van de Gewestelijke renovatiepremies en meer recent ook de energiepremies. Door de erkenning als aannemer van openbare werken (klasse 1, werken tot 135 000 euro) voor de meeste van de afbouw- en afwerkingstechnieken die intern aanwezig zijn, is Casablanco sindsdien een belangrijke speler in de zogenaamde gereserveerde aanbestedingen voor de sociale economie.

2012 – Workspot (1) – ODON In het kader van het Wijkcontract Lemmens, organiseerde de gemeente Anderlecht een openbare aanbesteding voor de transformatie en renovatie van van de vroegere moskee tot een gemeenschaps-centrum. Met Art. 18bis kunnen publieke overheden opdrachten reserveren voor initiatieven uit de sociale economie. Het belang hiervan voor organisaties als Casablanco is groot: in het geval van Casablanco betreffen het meestal grotere werven die ons zo toelaten om meerdere ploegen te laten functioneren over een langere periode. Doordat de noodzaak tot prospectie van nieuwe werven ietwat mindert, kan er meer aandacht uitgaan naar de organisatie van het leerproces. De architecten, in dit geval het Centrum voor Stadsvernieuwing, zijn meestal zeer vertrouwd met de specificiteit van de werven voor de sociale economie. Hun functie als architect kan zo worden aangewend om op de werf specifiek in te gaan op meer theoretische aspecten zoals onder andere planlezen, het belang van kwaliteitseisen en tolerantiecriteria. Casablanco stond in voor de totale uitvoering van de pleisterwerken, wanden en tegelwerken realiseerde meer dan 500 m² isolatiewerken uit voor zowel dak als wanden, en rondde de werf af met de realisatie van meer dan 1000 m² schilderwerken. Het gebouw doet vandaag dienst voor onder meer kinderopvang, jeugdinfrastructuur en ontspanningsruimte. Opdrachtgever: Gemeente Anderlecht Architectuur: Centrum voor Stadsvernieuwing vzw


12

Energierechtvaardigheid en Duurzaamheid Sinds 2007, en met als hoogtepunt het project ISOPRIM tussen 2009 en 2012 (zie ook projecten), legt Casablanco zich steeds meer toe op de energetische en ecologische dimensie van renovatie van gebouwen . De aandacht voor duurzame ontwikkeling is immers ook een uitdaging voor de bouwsector: Volgens het Brusselse Instituut voor Milieubeheer (BIM) is de bouwsector in Europa verantwoordelijk voor de helft van het verbruik van ontgonnen natuurlijke rijkdommen, voor 45% van het totale energieverbruik en voor 40% van het afval. Tegelijkertijd is het ook in deze sector dat oplossingen moeten worden aangereikt, ondermeer in het gebruik van duurzame materialen en in technieken die het energieverbruik en dus CO²-uitstoot van de gezinnen en gebouwen moet terugdringen. Voor Casablanco is de vraag naar een meer duurzame bouwsector meer dan evident en beantwoordt het aan het dubbele maatschappelijke engagement van haar activiteiten. Duurzaam bouwen is immers zowel een mogelijke hefboom voor duurzame tewerkstelling van de doelgroep, als het toegankelijk maken van nieuwe technieken op het vlak van isolatie en gezonde materialen voor de meest precaire gezinnen onder ons. Casablanco investeerde zo heel wat tijd en energie in de opbouw van zowel theoretische als praktische kennis op het vlak van ecorenovatie en de energieefficiëntie van gebouwen. Daar waar wenselijk en budgettair mogelijk, stellen wij onze opdrachtgevers duurzame alternatieven voor in het gebruik van materialen en sensibiliseren hen voor het belang van een doorgedreven isolatie in combinatie met een nauwkeurige luchtdichtheid. Hoewel deze bekommernis bij onze publieke opdrachtgevers grotendeels ingang heeft gevonden, besteden we In het kader van de renovaties die wij voor particulieren uitvoeren, heel wat tijd om hen aan te moedigen om te investeren in

een goede isolatie van zowel dak als gevel. Naast de bezorgdheid voor het milieu, spelen voor Casablanco ook sociale en economische overwegingen immers een voorname rol. Arme huishoudens leven vaak in oude en slecht gerenoveerde gebouwen en de thermische isolatie van hun woning laat vaak te wensen over. Dit heeft als gevolg dat hun energieconsumptie zwaar doorweegt op hun reeds budget. Door hen een aantrekkelijke prijspolitiek en een ondersteuning te bieden in de aanvraag van renovatieen energiepremies en de groene lening, kan Casablanco voor hen een hefboom zijn om belangrijke investeringen te doen die zij anders als luxeuitgaven beschouwen. Deze twee ontwikkelingen beantwoorden ons inziens aan de toenemende competentieverwachtingen van de bouwsector ten aanzien van hun arbeiders. Casablanco wil haar doelgroepwerknemers dan ook voorbereiden op deze transitie die deels van technische aard is, maar die tevens een mentaliteitswijziging en bewustwording vereisen. Op het vlak van de kwaliteitseisen, de rol van elkeen in het bouw- of renovatieproces, maar ook met betrekking tot veiligheid en het gebruik van materialen die ook de gezondheid van de arbeiders zelf respecteren.

2012 – Workspot (2) – Mevrouw Platbroot Door het succes van het project ISOPRIM, neemt de vzw Habitat et Rénovation contact met ons op met de vraag of een gelijkaardig project mogelijk was in het kader van het Wijkcontract Scepter te Elsene. En hoewel er geen rechtsstreekse fianciering was vanuit het Wijkcontract zelf, maakte Casablanco van de uitnodiging toch gebruik om de samenwerking in haar algemene werking te integreren. Natuurlijk meer bescheiden dan in ISOPRIM zelf, werden in dit kader toch drie grote isolatiewerven gerealiseerd. Voor wat het publiek van Casablanco betreft spreekt Mevrouw Platbroot boekdelen:

Je dois dire que j'ai appris énormément de choses sur l'isolation et les matériaux écologiques qu'ils utilisent sur leurs chantiers. Dans ma toiture, ils ont placé une fibre de bois de 18 cm et je sens déjà la différence. Pour toutes mes démarches administratives concernant les aides financières et pour la coordination du chantier, j'ai obtenu le soutien du conseiller en rénovation de l'asbl Habitat et Rénovation. J'ai fait appel au Crédal pour pré-financer mes travaux d'isolation à 0 % et ai obtenu toutes les aides financières possibles : la prime à la rénovation, la prime énergie et les primes communales. Et en plus, en 2012, je profite d'une réduction d'impôts pour cet investissement économiseur d'énergie”.

“Casablanco a isolé ma toiture à un prix tout à fait abordable. L'équipe était dynamique et très sympathique. Ils ont pris le temps de m'écouter et de répondre à toutes mes questions.

In het geval van mevrouw Platbroot werd 70% van de investering gedragen door publieke financiële steun. In minder dan twee jaar zal haar investering bovendien gerendeerd hebben door de gerealiseerde energiebesparing.


13

Opdrachtgevers en werftypologie De werven waarop Casablanco actief is, kunnen opgedeeld worden in vier typologieën:

•

Nabijheidsdiensten: Kleinere opfrissingswerken in bewoonde woningen alsook kleine interventies aan sanitair en elektriciteit.

•

Dakisolatie en luchtdichtheid, vaak in combinatie met de afbouw en afwerking – en dus het bewoonbaar maken – van de zolderverdieping.

•

Integrale gevelrenovaties en gevelisolaties: van het zandstralen van de blauwe steen, over het herstellen, schilderen of kuisen van het parement, tot de restauratie en het schilderen van de kroonlijst.

•

Totaalrenovaties (speciale technieken, dak en ruwbouwwerken niet inbegrepen), voornamelijk in éénof meergezinswoningen voor Sociale Verhuurkantoren of voor verenigingen in het kader van de renovatie en inrichting van kantoor- of gemeenschapsinfrastructuur. De werken die Casablanco dan uitvoert, beslaan dan het hele proces van afbraak tot en met de laatste afwerking.

Naar analogie van de type werven, onderscheiden we in hoofdorde vier type opdrachtgevers:

•

Initiatieven voor sociale huisvesting: Sociale Verhuurkantoren, Huisvestingsmaatschappijen, het Netwerk Wonen;

•

Organisatie uit het middenveld: sociale diensten, jeugdhuizen, culturele verenigingen, organisaties voor wijkontwikkeling...

•

Publieke of Parapublieke instellingen zoals bedrijvencentra, kinderdagverblijven, opleidingscentra, maar ook bijvoorbeeld Gemeenten Actiris, en Nederlandstalige scholen in het kader van het Stedenfonds

•

Particulieren met lage of beperkte inkomens voornamelijk in het kader van specifieke projecten zoals ISOPRIM, in de Wijkcontracten, maar ook daarbuiten.

2012

– In 2012 realiseerde Casablanco 70 werven (excl. de kleine energiebesparende ingrepen in het kader van het project Energisole, zie verder), waarvan 22 gevelrenovaties en 49 interieurrenovaties. Van de 70 werven waren er 15 werven met betrekking tot doorgedreven isolatiewerken en 13 totaalrenovaties voor sociale huisvestingsprojecten (13 werven met in totaal 32 wooneenheden). Hoewel het aantal werven in vergelijking met 2011 (66 werven) stabiel bleef, realiseerde Casablanco enkele grotere werven, wat ook de lezen valt uit de werfomzet van 2012: 579.274,42 euro in vergelijking met 528.899 euro in 2011. Ook wat het klantenbestande betreft zien we continuïteit: met 43 werven voor gezinnen met beperkte inkomens, blijven particulieren het grootste aandeel van Casablanco bepalen. Met 9 (grote) werven voor diverse sociale huisvestingsmaatschappijen, 13 verenigingen en 5 scholen blijft ook deze niche stabiel in vergelijking met 2011. In 2012 werd er dan ook aanzienlijk geïnvesteerd in de verdere professionalisering van de organisatie en technische expertise: dit komt de productiecapaciteit en planning ten goede, maar evenzeer en in eerste instantie, het leertraject van de doelgroep.


14

Bouwen doe je niet alleen Projecten en Partenariaten De werking van Casablanco en de projecten die ze kan realiseren is vaak een werk van lange adem: waar informele samenwerkingsverbanden in een eerste instantie tijdrovend en arbeidsintensief lijken, zijn ze vaak ook het startpunt van concrete projecten en activiteiten die de statutaire doelstellingen van de vereniging en de acties ten aanzien van de doelgroep vooruit helpen. Bovendien heeft Casablanco organisatorisch en financieel ook behoefte aan projectgebonden activiteiten. Naast haar reguliere werking als Plaatselijk Initiatief voor de Ontwikkeling van de Werkgelegenheid, was Casablanco in 2012 dan ook actief in 5 verschillende projecten. Met 3 projecten in de Gewestelijke Wijkcontracten (CQ Saint-Antoine, CQ Ecluse SaintLazare en CQ Scheut), ISOPRIM i.s.m. het IBGE en “Casa voor scholen” in kader van de Stedenfondsprogramma was 2012 een uitermate intensief jaar. Deze projecten lieten de financiering toe van 6,5 vte op stafniveau en de realisatie van meer dan 16 opleidingsen tewerkstellingstrajecten. 2012 betekende echter ook het einde van ISOPRIM en de wijkcontracten Saint-Antoine en Ecluse Saint-Lazare.

Samenwerkingsverbanden Institutionele en Federatieve samenwerking Het werk van Casablanco is uiteraard sterk afhankelijk van de politieke en institutionele ontwikkelingen waarin haar activiteiten kan gedijen. Wat dat betreft is Casablanco zeer actief in het beleidsvoorbereidende en federatieve werk, onder meer door haar actieve inzet in Febio en Tracé. Casablanco is bestuurder van FeBIO, de Federatie van de Brusselse Initiatieven voor Ontwikkeling van Werkgelegenheid. FeBIO vertegenwoordigt de belangen van de Nederlandstalige projecten van sociale inschakelingseconomie in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. Als bestuurder van Febio, werden twee belangrijke dossiers actief begeleid: Het dossier met betrekking tot de “Paritaire Comités” en “De nieuwe ordonnantie in het kader van de PIOW en IO erkenning en financiering”. Hoewel deze inzet vaak zeer arbeidsintensief was, werd het engagement zowel door haar partners als door de subsidiërende overheden gewaardeerd en naar waarde geschat. Casablanco vzw werkt met Tracé Brussel in het kader van het Overleg Bouw en VIA 3. Ook maakt Casablanco deel uit van de zonale en interzonale commissies georganiseerd door Tracé Brussel. Dit commissiewerk is gericht op de verbetering van de coördinatie tussen de individuele partners en op een betere afstemming van de acties op de praktijk.


15

Projectgebonden partenariaten Op het vlak van de coördinatie en uitvoering van de tijdsgebonden projecten, werkt Casablanco nauw samen met het Brussels Hoofdstedelijke Gewest, twee Brusselse gemeenten en 4 OCMW's, en dit in het kader van de PIOW, de Wijkcontracten en ISOPRIM, een pilootproject voor energiebesparende maatregelen in achtergestelde buurten (en in beperkte mate de federale overheid via de integratiepremies voor de doelgroepmedewerkers). Ook in de Alliantie Werk-Milieu bleef Casablanco in 2012 actief, voornamelijk met betrekking tot de vraag naar de inschakelingsmogelijkheden van de groene economie, en dit als lid van de stuurgroep in samenwerking met Tracé Brussel en Febio. Hoewel hier de fiche 25 - die de mogelijkheden onderzoekt om in het Hoofdstedelijke Gewest via de sociale economie activiteiten te ontwikkelen op het vlak van kleine energiebesparende ingrepen – centraal stond, was Casablanco ook een actieve gesprekspartner in tal van andere acties in het kader van de Alliantie Werk-Milieu: De ontwikkeling van de zogenaamde “Grappe d'entreprise” in samenwerking met SAW-B, de ontwikkeling van Brusselse Inschakelingsondernemingen, etc. Een belangrijk samenwerkingsverband in 2012, was de deelname van Casablanco aan de ontwikkeling van de zogenaamde Huizen van Energie en Ecoconstructie, meer bepaald in het kader van de reeds genoemde kleine energiebesparende maatregelen. Met de ervaring van ISOPRIM en de ervaringen opgedaan in het kader van het project ENERGISOLE in Vorst, kon Casablanco zich opwerpen als een belangrijke gesprekspartner van het BIM, met de organisatie van een opleidingsmodule rond de sociale economie in het kader van de opleidingen voor de toekomstige werknemers van de HEE als sluitstuk.

Samenwerkingsverbanden in het kader van de pedagogisch opdracht Casablanco is actief lid van het Overleg Bouw, de verzameling van Nederlandstalige Brusselse organisaties die bezig zijn met opleidings-, werkervarings- en sociale tewerkstellingsprojecten met bouwactiviteiten. Het doel is om de projecten te professionaliseren en op die manier de kansen van het doelpubliek op duurzame tewerkstelling te verhogen, via inclusieve socioprofessionele inschakelingstrajecten. Dit jaar waren de belangrijkste aandachtspunten andermaal de VIA 3-opleidingen en het project GUB (zie verder). Een van de eerste realisaties van het Overleg Bouw was de Screening Bouw, waarbij het doelpubliek, aan de hand van gesprekken en technische testen, georiënteerd kan worden naar de (Nederlandstalige) opleidingsen werkervaringsorganisaties die het meest aansluiten bij hun mogelijkheden en bij hun wensen. Ook in 2012 staat Casablanco vzw in voor de Oefening Pleisterwerken van deze Screening. Om de doorstroom van doelgroepwerknemers uit de Nederlandstalige werkervaringsprojecten te stroomlijnen en te ondersteunen, werden 3 cellen opgericht binnen respectievelijk de horeca-, de zorgen bouwsector.

De Gecoördineerde Uitstroom-begeleiding sector Bouw (GUB) richt zich op laatste sector en maakt deel uit van Groep INTRO. Naast de opdracht tot ondersteuning heeft de GUB ook de opdracht om de trajecten doorstroomgegevens te controleren die de partners van het Overleg Bouw doorgeven aan de VGC. In het kader van de nieuwe wettelijke verplichtingen betreffende de energieprestaties van gebouwen en het ecologisch bouwen, werkt Casablanco vzw samen met het BRC Bouw voor de aanpassingen van de beroepsprofielen en kwalificaties van de arbeiders in functie van hun doorstroom naar de bouwsector. We gaan er vanuit dat het BRC Bouw in de toekomst als facilitator zal fungeren tussen de sector van de sociale inschakelingseconomie en de bouwsector. Sinds 2006 reeds is er een nauwe samenwerking tussen Casablanco vzw en Groep INTRO voor de opleidingen van onze doelgroepwerknemers. Elke vrijdagochtend volgen een vijftiental arbeiders van Casablanco een algemene bouwtechnische opleiding. De inhoud van deze opleidingen wordt regelmatig verfijnd en bijgestuurd om de noden van de arbeiders beter te kunnen beantwoorden, in functie van hun traject.

Naast deze drie speerpunten, werden de recurrente samenwerkingsverbanden zoals onder andere deze met het Netwerk Wonen, Samenlevingsopbouw en anderen ook in 2012 verder gezet.


16

WIJKCONTRACT Sint-Antonius In navolging van het project PRIF in het kader van het Wijkcontract Sint-Denijs, diende Casablanco in met betrekking tot het Wijkcontract Sint-Antonius. Na een 18 maand durende administratieve blokkade, werd, door een hervorming van de Ordonnantie die de Wijkcontracten regelt, in 2010 weerhouden. In tegenstelling tot het eerste Wijkcontract in Vorst, ontwikkelt Casablanco in de wijk Sint-Antoinius twee diensten: • •

Een nabijheidsdienst voor gezinnen met beperkte inkomens, Een gevelrenovatieploeg

Ook moet opgemerkt worden dat wat de nabijheidsdienst betreft, de gerealiseerde werven steeds uitgebreider zijn geworden. Bovendien is, in tegenstelling tot het eerste project, de dienst in Sint-Antonius niet gratis. De bescheiden bijdrage die aan de gezinnen wordt gevraagd heeft echter geen impact gehad op de vraag, maar heeft in zekere zin ook bijgedragen aan

de ernst en zin waarmee de doelgroep hun werken wensten te realiseren. De aard van de interventies was gevarieerder dan in voorgaande jaren, hoewel het ook hier om primaire interventies ging: vochtbestrijding, realisaties van sanitaire installaties, werken gericht op primair comfort, etc. Kortom, de dienstverlening kwam terecht bij de doelgroep die in de projectoproep centraal stond. Wat de gevelrenovaties betreffen, is de situatie enigszins anders: door de aanwezigheid van grotere meergezinsblokken, veelal met een patrimoniale meerwaarde, was het cliënteel veeleer “welgesteld” of “modaal”. Aangezien in de realisatie van de gevelwerken vooral het opleidende aspect centraal staat was dit op zich geen probleem. Veeleer, zag Casablanco de mogelijkheid om voor de doelgroepwerknemers een interessante werkervaring te organiseren. De 4 gevelrenovaties betroffen dan ook grotere (meer dan 100 m²) gevels met een zeer gevarieerde toepassing van diverse gevelrenovatietechnieken.

2012

– In 2012 realiseerde de ploeg van het Wijkcontract in totaal 21 werven, waaronder 4 grote gevelrenovaties. Het wijkcontract Sint-Antonius voorzag in de financiering van een halftijdse coördinator, twee voltijdse instructeurs en een voltijdse assistent. Bovendien werd een deel van de transversale Functies alsook een deel van de algemene functioneringskosten gefinancierd. Er werden in totaal 16 opleidingsen tewerkstellingstrajecten opgezet.


17

WIJKCONTRACT Sluis Sint-Lazarus In het kader van het Wijkcontract Sluis Sint-Lazarus, lanceerde de gemeente Sint-Jans-Molenbeek midden 2010 een projectoproep voor een nieuwe campagne van gevelrenovaties door verenigingen actief in de sociale economie, aangevuld met de missie om ook de eigenaars te begeleiden in de administratieve en technische stappen met betrekking tot de indiening van de premie voor gevelverfraaiing. Casablanco werd uiteindelijk geselecteerd en zo kon de continuïteit van de ploeg die opgericht werd in het kader van het Wijkcontract Ateliers-Mommaerts verzekerd worden.

De socio-economische crisis die we sedert 2007 kennen, is wellicht de voornaamste oorzaak: ondanks de begeleiding van particulieren in hun administratieve demarche en het relatief hoge bedrag van de gevelpremies, werden vele dossiers op het laatste nippertje afgeblazen. Niettemin kon Casablanco, dankzij deelname aan een offerteoproep in het kader van hetzelfde Wijkcontract nog een laatste en belangrijke werf realiseren, namelijk de uitvoering van drie gevelfresco's. Een realisatie die door de gemeente alvast werd gewaardeerd.

In 2012 werden er in dit kader 8 werven gerealiseerd, waarvan 2 binnenhuisrenovaties tijdens de winterperiode. Onafgezien het feit dat twee van de 6 gevels die gerenoveerd werden zeer intensief waren, ligt het aantal werven gevoelig lager dan hetgeen initieel werd vooropgesteld.

2012

- In 2012 realiseerde Casablanco in het kader van het Wijkcontract 20 werven, waaronder 14 gevelrenovaties, 3 binnenhuisrenovaties en 3 in het kader van het Miniwijkcontract. Het Wijkcontract stond garant voor de financiering van 2,5 vte (voltijdse coördinator, een voltijds instructeur en een deel van het transversale personeel), een deel van de algemene werkingskosten en zorgde voor de realisatie van 12 opleidingsen tewerkstellingstrajecten. Casablanco – Jaarverslag 2012

18

ISOPRIM Sedert 2008, zocht Casablanco in het kader van diverse projecten naar de instrumenten om een ploeg te ontwikkelen voor de verbetering van de energieprestaties van woningen van gezinnen met bescheiden inkomens door het uitvoeren van isolatiewerken. Eind 2009 werd in samenwerking met het Buurthuis Bonnevie (Netwerk Wonen) uiteindelijk een piloot-project voorgesteld, rechtstreeks bij de minister verantwoordelijk voor leefmilieu. Eigen aan het project is de articulatie van de samenhang van de bestaande instrumenten (begeleiding, advies, renovatiepremies, groene lening, … en de uitvoering van werken) die gezinnen met bescheiden inkomens ter beschikking hebben om hun woning op het vlak van isolatie en energiebesparing te verbeteren. Voor Casablanco was dit bovendien ook het geschikte moment om ook op het vlak van opleiding en vorming en dit zowel voor het omkaderingspersoneel als de doelgroepwerknemers het accent te leggen op isolatietechnieken en energiebesparing. Om het project te kunnen concretiseren, versterkte het OCMW van Sint-Jans-Molenbeek het bestaande contingent van doelgroepwerknemers in artikel 60 statuut met 4 extra posten. Na diverse administratieve beproevingen werd in oktober 2010 een conventie ondertekend met het BIM (Leefmilieu Brussel). Vanaf 2012 werd er in samenspraak met de BIM beslist om de acties in het kader van ISOPRIM uit te breiden naar het ganse Gewest. In totaal realiseerde Casablanco met ISOPRIM zo 6 werven voor verschillende gezinnen. Aangezien de meeste ervan zowel dak- als gevelisolatie betroffen, was het project in 2012 een groot succes, zowel op het vlak van bereik van het vooropgestelde cliënteel als op het vlak van opleiding en tewerkstelling.

2012

– In het kader van Isoprim realiseerde Casablanco tussen 2010 en 2012 om en bij de 18 werven. Samen met de vele kleine interventies in het kader van Energisol, goed voor 70 energiebesparende projecten. Isoprim financierde gedurende 2 jaar een halftijdse coördinator en een voltijdse instructeur.

ENERGISOLE Eind 2010 werd Casablanco door het OCMW van Vorst, na openbare aanbesteding, geselecteerd voor een pilootproject van Kleine Energiebesparende Maatregelen bij een kwetsbaar publiek (naar analogie met de zogenaamde Energiesnoeiers in Vlaanderen, in het kader van het Wijkcontract Vroege Groenten - Luttrebrug. Na de realisatie In 2011 van 65 interventies werd Casablanco in 2012 opnieuw weerhouden en dit om dezelfde ingrepen te realiseren in de ganse gemeente Vorst. Hoewel er in 2012 een totaal van 60 gezinnen werden bediend (goed voor een totaal van ongeveer 550 energie-ingrepen), zijn de ervaringen niet éénduidig positief: hoewel de uitvoering van de ingrepen relatief eenvoudig zijn, is de tijd die het vraagt op het vlak van de administratieve en logistieke ondersteuning zeer hoog. Bovendien is het zeer moeilijk om de aanbestedende overheid te overtuigen dat deze ondersteuning tijdrovend is, en de verrekening van deze kost in de offerte is niet altijd even eenvoudig (hoe integreer je bv een overheadkost in de post “plaatsing van een tochtstrip”?). Hoe het zij, de uitvoering van dergelijke ingrepen staat hoog op de agenda van het Gewest en de BIM, voornamelijk in het kader van de ontwikkeling van de Huizen van Energie en Ecoconstructie waaraan Casablanco actief deelnam. Er wordt wat dat betreft uitgekeken naar de inzet van Casablanco.


19

DIENSTVERLENING aan scholen In het kader van het Stedenfondsprogramma 20082013 werd de dienstverlening van Casablanco uitgebreid met een renovatieproject voor scholen, en dit in nauwe samenwerking met het SchoolInterventieTeam (SIT). Hiervoor werd één ploeg van 4 arbeiders in een DSP-statuut en één ploegbaas/instructeur gereserveerd. In 2012 werden 5 renovatieprojecten in Nederlandstalige scholen in het hele Brussels Gewest met prioritaire aandacht voor de meest achtergestelde buurten, gerealiseerd. Dit aantal ligt lager dan de 6 scholen die aan de basis liggen van de overeenkomst

met de VGC. De voornaamste reden hiertoe, is dat ook scholen voorzichtiger, hoe interessant de prijspolitiek in dit kader ook is, zijn geworden met investeringen. Aangezien ook het SchoolInterventieTeam deze terugval ervaart en zij het eerste aanspreekpunt blijft van de scholen, houden zij offerteaanvragen langer bij vooraleer deze contacten aan Casablanco door te spelen (in tegenstelling tot 2010 en deels 2011 waar nog sprake was van ellenlange wachttijden voor de scholen). Het tweede Stedenfonds loopt eind 2013 ten einde. De vraag stelt zich dus in hoeverre het project, en meer specifiek de samenwerking met SIT, nog langer de steun kan genieten van de VGC. Maar nog los van het project in se, kan Casablanco op heel wat waardering genieten van de VGC voor haar algemene uitstraling en werking.

ISOSCHEUT : Een wijkcontract in de startblokken Het project ISOSCHEUT ging al in 2012 deels van start. Het project voorziet in de ontwikkeling en financiering van een isolatieploeg (een halftijdse coördinator en voltijdse ploegbaas) in de perimeter en kan als een continuïteit van ISOPRIM beschouwd worden. Het project ging van start met een opleidingsinitiatief in de antenne van het wijkcontract: Casablanco zal tussen januari en mei voor haar arbeiders en instructeurs een intensieve opleiding organiseren met betrekking tot dak – en gevelisolatie. Deze actie heeft een tweeledige doelstelling, aangezien het ook dienst doet als pilootproject en ervaring om de mogelijkheden (en beperkingen) die Casablanco heeft om ook een luik “opleiding” te integreren in haar werking. Het initiatief zal later met Tracé en het BRC geëvalueerd worden en een eventuele financiering als “erkende” opleiding in UB³ is een optie. Na de opleiding zal de reguliere werking van start gaan.


20

Organisatie en Financieel beleid Met de groei van Casablanco voor wat de omkadering en begeleiding van doelgroepwerknemers betreft, nam ook het omkaderings- en beheerspersoneel gestaag toe. Zoals uit de tewerkstellingsresultaten, werfrealisaties en projecten ook blijkt, zijn de activiteiten en acties die worden ondernomen zeer intensief en vragen ze om specifieke expertise en kennis. Met de inzet van tien instructeurs voor 40 doelgroepwerknemers, is de omkaderingsgraad bovendien zeer hoog en staat het garant voor een zo individueel mogelijke begeleiding. De operationele specificiteit van de bouwsector waarrond het werkervaringsprogramma van Casablanco zich organiseert, bijvoorbeeld op het vlak van werfcoördinatie, logistiek en boekhouding, genereert de noodzaak om verder te investeren in sectorspecifieke profielen en functies. Meer dan andere vormen van dienstverlening, zijn de opdrachten die Casablanco realiseert gevoelig voor kwaliteitseisen, deadlines, garantieverplichtingen en veiligheidsvoorschriften. Op personeelsbeleid zien we hier een complexe dynamiek: het engagement naar de doelgroep om een kwaliteitsvolle en leerrijke werkomgeving te organiseren, kan slechts ingelost worden door in te zetten op meer en kwaliteitsvolle werven. Meer en betere werven impliceren echter de inzet van bijkomende coördinerend personeel en dus een druk op de financiële middelen van de organisatie. Aangezien de publieke financiering voor socio-professionele inschakeling voornamelijk voor omkadering en begeleiding voorzien zijn, stijgt de nood aan eigen werfinkomsten en dus personeel. Met bijna 3/4e van de totale begroting vertegenwoordigen de personeelskosten dan ook veruit de voornaamste uitgaven.

Personeel De dagelijkse leiding wordt waargenomen door de algemene directie. In tegenstelling tot de periode 2010 – 2012 werd om organisatorische budgettaire uiteindelijk afgestapt van een tweehoofdige directie. De verwevenheid tussen de relatie met subsidiërende overheden en de prospectie van nieuwe projecten, tussen de productie, de werfplanning en het financiële beheer is dermate dat een opsplitsing in de praktijk moeilijk te realiseren is. Samen met de Raad van Bestuur ontwikkelt de algemeen directeur de langetermijnvisie, wordt de link gemaakt tussen de institutionele en politieke ontwikkelingen, de statutaire doelstellingen van Casablanco en de nieuwe kansen en mogelijkheden die zich aftekenen. De directeur beheert tot slot ook de relatie met overheden en strategische partners, de financiën en staat in voor de algemene coördinatie van de productie. Hij wordt ondersteunt door een directieassistent voor wat onder andere subsidiedossiers en communicatie betreft en door een interne boekhouder voor de opvolging en verrichting van financiële transacties.

De personeelsverantwoordelijke heeft een dubbele opdracht. Hij ondersteunt de directie in de opvolging en uitwerking van het personeelsbeleid en de personeelsadministratie en onderhoudt de administratieve contacten met Actiris, de Federale overheden en de OCMW's. De personeelsverantwoordelijke is ook het aanspreekpunt van de doelgroepwerknemers en begeleidt hen in hun traject vanaf hun aanwerving tot aan hun duurzame professionele doorstroom. Hij werkt samen met de doelgroepwerknemers aan de ontwikkeling van een beroepsproject, evalueert samen met de instructeurs hun sociale en technische vaardigheden en definieert de behoefte aan bijkomende opleidingen. Tot slot begeleidt hij de werknemers naar mogelijke oplossingen voor bijvoorbeeld administratieve of en financiële problemen die de integratie opde arbeidsmarkt mogelijks bemoeilijken. Naar aanleiding van de directiewissel in 2012, werd er beslist om een interne reorganisatie door te voeren op het vlak van de projectcoördinatie dat op dat moment uit 4 voltijdse coördinatoren bestond.


21

De toenemende complexiteit en organisatie van de activiteiten vroeg immers om een meer doorgedreven arbeidsdeling tussen de verschillende deelaspecten, die verder ging dan de gebruikelijke indeling van lopende projecten

en werven. Hoewel de vierkoppige staf niet gewijzigd werd, en bepaalde aspecten (in functie ook van de werkdruk) transversaal worden benaderd, werd een verfijning doorgevoerd:

• De technische leiding maakt de meetstaten en bestekken op, stelt de

•

•

•

algemene werfplanning op is verantwoordelijk voor het opvolgen en bewaken van de kwaliteit en organisatie op de werven. In hoofdzaak bestaat deze technische leiding uit 3 vte. Organisatie en veiligheid: een halftijdse opdracht werd aan de projectcoördinatie toevertrouwd met betrekking tot de opvolging van veiligheidsprocedures op de werf. Deze persoon staat zo in voor de opstart van de werf, de werfinstallatie en definieert de behoeften en voorschriften van de werf mbt de veiligheid. Logistiek: De logistiek verantwoordelijke staat in voor de organisatie van werfaankopen en toelevering van en naar de verschillende werven. Hij leidt tegelijkertijd 3 doelgroepwerknemers op in logistieke beroepen. Projectwerking: één van de projectcoördinatoren staat samen met directie in voor de ontwikkeling en het beheer van projecten. Hij ondersteunt de directie in de rapportage van lopende projecten, onderhoudt de contacten met partners en prospecteert naar nieuw mogelijkheden en ontwikkelingen in het kader van de Wijkcontracten.

De ploegbazen-instructeurs staan in voor de dagelijkse organisatie van de werf en de ploeg die hen werd toevertrouwd. Zij staan in voor de opleiding van de doelgroepwerknemers, zowel op het vlak van hun technische competenties als op het vlak van de arbeidsattitudes in het algemeen. Als observator van de ontwikkeling van deze competenties, zijn zij bovendien de sleutelfiguur in het begeleidings- en evaluatieproces dat door de trajectbegeleider wordt georganiseerd. Als laatste superviseren zij ook de kwaliteit van het geleverde werk en zijn ze samen met de technische leiding verantwoordelijk voor de opvolging van de werfplanning. De 42 doelgroepwerknemers die Casablanco vandaag telt, zijn werkzaam in drie activiteiten: Administratie, logistiek en renovatie. Deze laatste groep is, met 37 doelgroepwerknemers vanzelfsprekend de grootste. Zij zijn meestal georganiseerd in teams van 4 tot 5 werknemers en één instructeur. Hoewel Casablanco in haar werkervaring en opleiding “polyvalentie” beoogt, kunnen specifieke ploegen rond bijvoorbeeld isolatie, schilderwerken of gevelrenovaties worden opgesteld in functie van de werftypologie en het beroepsproject van de werknemers. Naast de renovatieploeg, telt de organisatie vandaag ook logistieke pool van drie doelgroepwerknemers en een administratieve ploeg met twee werknemers. De eerste werken samen met de logistiek verantwoordelijke aan de leveringen op de werf en zijn verantwoordelijk voor de organisatie van het atelier en de het beheer van de stock. Het administratieve team tot slot, staat in voor het telefonisch onthaal en wordt onder toezicht van de personeelsverantwoordelijke opgeleid in administratieve taken met betrekking tot het personeel.


22

Financieel beleid Door haar erkenning en organisatie in de sociale inschakelingseconomie en haar partcipatie aan heel wat projecten, is de financiering van Casablanco zeer divers. De specificiteit van het Brussels Hoofdstedelije Gewest voor wat de organisatie van haar bevoegdheden betreft, maken dat zowel gewestelijke als communautaire steun mogelijk is. De financiële architectuur van Casablanco kan opgedeeld worden in verschilledne bronnen. Zij omvatten een groot aandeel van federale tewerkstellingsmaatregelen, de erkenning als Plaatselijk Initiatief voor de Ontwikeling van de Werkgelegenheid, een geheel van subsidies in het kader van de sociale akkoorden van de socio-culturele sector en sociale fondsen van het PC 329.01, en een diverse tijds- en projectgebonden subsidies. Bovendien kan Casablanco door haar activiteit als aannemer steunen op een aanzienlijk deel aan gegeneerde inkomsten.

Financiële bronnen Tewerkstellingsmaatregelen van Actiris met cofinanciering door de RVA in de Integratieuitkeringen. Actiris komt tussen in de werknemers in het DSP-programma en de GeCo-werknemers.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest financiert Casablanco in het kader van haar erkenning als Plaatselijk Initiatief voor de ontwikkeling van de Werkgelegenheid, en via haar bevoegdheid voor stadvernieuwing ook in het kader van de Gewestelijke Wijkcontracten. Het BIM financierde in 2012 een halftijdse projectcoördinator en een voltijdse instructeur voor het pilootproject ISOPRIM

De VGC ondersteunt Casablanco in het kader van Stedenfonds voor een deel van de personeelskosten en werkingskosten van een ploeg actief in de renovatie van Nederlandstalige Brusselse scholen De sociale fondsen van het PC 329.01 komen tussen voor de opleidingskosten van het personeel aslook in een deel van de personeelskosten (sociale maribel en compenserende aanwerving)

Eigen inkomsten en Prijspolitiek Hoewel de budgettaire logica van een verening ietwat eenvoudig kan lijken, is deze voor Casablanco allerminst. De werkervaring en de opleiding die Casablanco organiseert heeft immers nood aan interessante werven uitgevoerd volgens de regels van de kunst en met duurzame en professionele materialen, uitrusting en gereedschap. Dit alles moet dan weer omkadert worden door professionele vaklui, mensen met technische expertise, met zorg voor veiligheid, met financiële nauwgezetheid en ga zo maar door. Bovendien nemen onze activiteiten niet plaats in een sociaal-economische leegte: de latente kritiek op de sociale economie in het kader van de zogenaamde concurrentievervalsing maken dat ook wij de gangbare eenheidsprijzen hanteren. Ook de kwaliteitseisen en onze inzet op het gebruik van renovatieen energiepremies door kansarme gezinnen maakt dat Casablanco wat haar werven betreft functioneert als een reguliere onderneming. Onze sociale opdracht maakt dat wij niettemin samen met onze opdrachtgevers zoeken naar budgettaire en technische voorstellen. Voor het berekenen van de verkoopprijs maakt Casa-

blanco doorgaans een hypothese van de geraamde kosten en subsidies voor het komende jaar waarna een een som vastgelegd wordt die de werfverkoop zou moeten opbrengen. Deze kosten bestaan uit een samengaan van niet-gesubsidieerde werkingskosten en personeelskosten, afschrijvingen, bestemmingen voor provisies en voor het sociaal passief. Daarenboven berekenen we op basis van het aantal arbeiders in dienst het aantal werkuren dat gepresteerd zal worden gedurende het komende jaar. Door deze twee uitkomsten, de te genereren som en het aantal te presteren uren, te delen, komen we aan een het gehanteerde uurtarief. Deze redenering en berekening wordt volgens de logica van de analytische boekhouding op een verschillende wijze toegepast op de diverse projecten waarin Casablanco actief is. Er is één uitzondering op deze logica, namelijk met betrekking tot de dienstverlening naar scholen binnen het kader van het Stedenfonds van de VGC waar de tarieven via een conventie werden bepaald.


23

2012

– 2012 was op financieel vlak met een positief resultaat van 146,308 euro een uitzonderlijk jaar. Verschillende verklaringen kunnen hiervoor opgemaakt worden: • • • • •

Het aandeel van de Wijkcontracten (3) in 2012 is hoger dan in 2011 In 2012 was de totale personeelskost lager (-20,000 euro); De werkingskosten werden, ondanks de indexering en de sterke prijstoename, onder controle gehouden; De werfomzet lag gevoelig hoger, en ook de verhouding materialen/werkuren en dus eigen rendement lag iets hoger. Het aandeel van subsidies dat in 2012 werd ontvangen maar betrekking hadden op voorgaande jaren was eveneens aanzienlijk, vooral in het kader van de sectorfondsen.

Hoewel het verschil in personeelskost in vergelijking met 2011 klein lijkt, is de impact op het resultaat echter groot: met minder personeelskosten werd een hogere werfactiviteit gerealiseerd en doordat de beschikbare subsidies onder “minder” personeelsleden geventileerd kon worden is de “dekkingsgraad” van de subsidies hoger. Als laatste verklaring kan het volgende opgeworpen worden: Casablanco wil in eerste instantie een organisatie zijn waar mensen de kans krijgen om een rijke en ervaringsgerichte tewerkstelling op te doen. Het aandeel van subsidies mag in die zin geen reden zijn om minder te investeren in de prospectie en realisatie van interessante werven. Ten tweede kan er pas sprake zijn van een rijke en leerrijke ervaring indien de werfactiviteit in een professionele sfeer tot stand komt. Deze combinatie maakt dat het generen van projectsubsidies indirect een stimulerende invloed heeft op het aandeel eigen inkomsten en dus op het geboekte resultaat. De regularisatie van subsidies met betrekking tot voorgaande jaren relativeren echter het behaalde resultaat. De administratieve en institutionele complexiteit van deze bronnen, maken dat (ook door de administratie zelf) de budgetten niet nauwkeurig kunnen worden bepaald. Tot slot is het belangrijk te wijzen op het fragiele financiële evenwicht waarmee de sociale economie in het algemeen en Casablanco in het bijzonder moet functioneren. Vaak wordt structurele onderfinanciering gedragen door de prospectie en uitvoering van bijkomende en tijdelijke projecten die vaak zeer intensief zijn. Bovendien vraagt de huidige begrotingspolitiek om voorzichtigheid voor wat de toekomst betreft: het behalen van een positief resultaat is dan niet zozeer een kwestie van “succes” dan van een voorzichtig beleid dat de verdere sociale tewerkstellingsmogelijkheden vrijwaart. Met de resultaten van de recente jaren werd een financiële situatie gecreëerd die zelfs onder moeilijke omstandigheden het behoud van ervaring en expertise garandeert.


24

Perspectieven en uitdagingen 2013 2012 was in menig opzicht een uitzonderlijk jaar. Met een moeizame (maar geslaagde wissel in de directie van Casablanco) kon de vraag naar de duurzaamheid en stabiliteit van de organisatie in vraag gesteld worden. 2012 was ook zeer intensief wat de realisatie en begeleiding van projecten betreft, projecten waarvan 3 zich in een laatste fase bevonden. Bovendien was 2012 ook een jaar van nieuwe ontwikkelingen op het vlak van de sociale economie: de uitvoeringsbesluiten van de nieuwe ordonnantie met betrekking tot de de erkenning en financiering van de PIOW en IO, de discussie omtrent de Paritaire Comités, de ontwikkeling van de Huizen van Energie en Ecoconstructie, de discussie met betrekking tot de financiering van de Art.60 tewerkstelling en ga zo maar door. En ja, ook de socio-economische crisis laat zich gevoelen: op het vlak van de investeringen van gezinnen, verenigingen en sociale huisvestingsorganisaties en dus op de inzet van een doelgerichte prospectie. Al deze elementen zullen zich hoe dan ook een impact hebben in 2013. Het einde van ISOPRIM en de twee wijkcontracten in Vorst en Molenbeek zullen een impact hebben op de financiering van het personeel en dus een impact op de noodzaak van een zo rendabel en professioneel mogelijke werfactiviteit. Maar met een zeer goed resultaat in 2012 en dus een relatief comfortabele financiële uitgangspositie, zal het behoud van expertise en ervaring centraal staan.

Werfactiviteit Aangezien in 2013 een relatief groot deel van het stafpersoneel op eigen middelen zal functioneren, werd reeds in 2012 gestart met een uitgebreide prospectie. Vandaag kunnen we reeds rekenen op orderboek dat goed is voor 60% van de begrootte werfomzet. Meer dan voorheen, zal dit jaar ingezet worden op een rationeel beheer van materiaal en bronnen zodat het rendementsaandeel op zijn minst stabiel kan blijven. Het blijft uiteraard ook afwachten in hoeverre de uiteindelijke impact van de sociaaleconomische crisis zich zal laten gevoelen.

Wijkcontract Scheut Het project Isoscheut nam al in 2012 deels aanvang. Het project ging van start met een opleidingsinitiatief in de antenne van het wijkcontract: Casablanco zal tussen januari en mei voor haar arbeiders en instructeurs een intensieve opleiding organiseren met betrekking tot dak – en gevelisolatie. Deze actie heeft een tweeledige doelstelling, aangezien het ook dienst doet als pilootproject en ervaring om de mogelijkheden (en beperkingen) die Casablanco heeft om ook een luik “opleiding” te integreren in haar werking. Het initiatief zal later met Tracé en het BRC geëvalueerd worden en een eventuele financiering als “erkende” opleiding in UB³ is een optie. Na de opleiding zal de reguliere werking van start gaan.

Wijkcontract Leopold In 2012 stelde Casablanco in samenwerking met Buurthuis Bonnevie een project voor in het kader van het wijkcontract Leopold. Hoewel initieel een isolatieproject werd voorgesteld werd door de gemeente voorgesteld om ook een gevelrenovatieploeg op te starten. In januari 2013 kregen we uiteindelijk de formele bevestiging dat het project van start kan gaan. Het wijkcontract voorziet in de financiering van een halftijdse coördinator en een voltijdse instructeur, alsook in een deel van transversale personeels- en werkingskosten. In combinatie met het wijkcontract Scheut zorgt dit project in de continuïteit waarvoor sedert 2011 werd gevreesd en dit tot zeker 2016.

Huizen van energie en ecoconstructie Sedert lang is Casablanco een actieve partner in de ontwikkeling van dit dispositief. Eerst in het kader ISOPRIM, later ook in de deelname aan Fiche 25 van de Alliantie Werk-Milieu voor de uitwerking van de kleine energiebesparende maatregelen. De complexiteit (zowel associatief als institutioneel) van het dossier, zorgt


25

er echter voor dat het resultaat wel eens anders zal worden dan verwacht: hoewel de meeste HEE'en operationeel zijn, bestaat er onduidelijkheid over de realisatie van het luik energiebesparende maatregelen. Uiteindelijke besliste de BIM om een gratis dienst te leveren, en zijn de te realiseren ingrepen veeleer beperkt. Bovendien maakt het “gratis”-aspect het moeilijk om een echt financieel model te ontwikkelen. De dienstverlening komt dan quasi neer op een “terbeschikkingstelling” van personeel zonder dat de activiteiten zelf kunnen becijferd worden. De ervaring met het project Energisole te Vorst maakt ook duidelijk dat de administratieve en logistieke investering aanzienlijk is zonder dat deze consequent financieel kan voorzien worden. Twee modellen dienen zich vandaag aan: met het HEE zone West kan een conventie opgemaakt worden, terwijl de andere zones verplicht worden om te werken via een offerteaanvraag. Deze twee vormen van samenwerking worden vandaag onderzocht. Vast staat, dat de investeringen en engagement die Casablanco in dit dossier gedaan heeft er voor hebben gezorgd dat de BIM heel wat verwacht.

Stedenfonds 3 Eind 2013 loopt het Stedenfondsprogramma 2008-2013 ten einde. Hoewel de financiering in dit kader veeleer beperkt is, is de deelname aan het programma niettemin belangrijk, daar het zorgt voor een institutionele inbedding en erkenning als vereniging. Niettegenstaande de inspanningen die de VGC ondernam om het nieuwe Stedenfonds op een open en transparante wijze te organiseren via “Stadsspiratie”, is de toekomst ervan moeilijk voorspelbaar. Casablanco is immers steeds een buitenbeentje geweest: “Nederlandstalig” maar met een zeer sterke verankering in de lokale en Gewestelijke institutionele realiteit, gericht op opleiding en doorstroom maar met een sterke activiteit als aannemer. Casablanco zal wat dit betreft het dossier opvolgen en een participatie in het nieuwe programma is alleszins de doelstelling.

Entreprise Resource Management Door de jarenlange exponentiële groei van de doelgroepwerknemers die Casablanco begeleidt, werd een paradox vastgesteld met betrekking tot het maatwerk dat zij beoogd: hoe gevarieerder en leerrijker de activiteiten van Casablanco worden (de doelgroepwerknemers nemen immers deel aan tal van werven, opleidingen, ervaringsbewijzen, etc.), hoe intensiever en moeilijker het wordt om de informatiestroom van de jaarlijks 65 doelgroepmedewerker op te volgen. Het kunnen relateren van de werfervaring, de opleidingen en andere formele en informele competenties is immers de kerntaak van een individueel traject. Om de toestroom van informatie te kunnen beheren, en deze te gebruiken voor de optimalisering van het beroepstraject van de doelgroep, laat Casablanco tussen 2012 en 2013 een informaticasysteem ontwerpen dat de verschillende deelaspecten van de organisatie kan verbinden: personeelsadministratie van de doelgroepwerknemers, hun activiteit op de werven, de gevolgde opleidingen, etc. De uitvoering ervan is echter intensief en ook financieel aanzienlijk. In 2012 werd een project van Casablanco in het kader van MigrantenImpulsfonds weerhouden om een eerste stap te ondernemen. Het fonds voorziet in de financiering van een eerste module waarin de informatieverwerking van de activiteiten van de doelgroep en de werven zal worden uitgewerkt. Het systeem zal wellicht in september in een testfase van start gaan. Bovendien zal er gebruik gemaakt worden van "OPEN-erp", een opensource systeem: het ontwikkelde systeem zal aldus vrij gedeeld kunnen worden door partnerorganisaties die met de methodiek aan de slag willen.

Veiligheid en preventiebeleid Hoewel Casablanco steeds een veiligheidscultuur heeft gepromoot, moet er zowel op het formele en juridische vlak als op het terrein zelf heel wat vooruitgang geboekt worden. Hoewel deze situatie in de sector jammer genoeg niet ongewoon is, zal Casablanco in 2013 hiervan een prioriteit maken. Hiervoor werden reeds eerste gesprekken ingezet en een eerste programma opgemaakt. Na de tijdelijke aanstelling van een externe veiligheidsadviseur, zal een intern staflid na het volgen van een opleiding tot veiligheidscoördinator niveau B hiervoor ingezet worden. Eind 203 moet Casablanco op dit vlak zowel formeel als operationeel in orde zijn.


26

Casablanco. Werkervaringsproject Ondernemen in de sociale economie

Recommend Documents