Sociale balans 2013 Hoe registreert u uw opleidingsinspanningen? Michèle Claus, eerste adviseur Competentiecentrum Werk en Sociale zekerheid
Programma 14.00 - 14.10: Inleiding 14.10 - 14.40: Het huidige en toekomstige wettelijke kader 14.40 - 15.00: Facts and figures 15.00-15.15 : Coffee break 15.15: Hoe vult u de sociale balans in met behulp van de Excelltool van het VBO 16.00: Vragen en antwoorden 16.30: Einde
1
I. Inleiding 1. Een sociale balans: waarvoor? 2. Jongste wijziging 3. Welke ondernemingen? 4. Definities
2
I. Inleiding
1. Een sociale balans: waarvoor ? Oorspronkelijke doelstelling (KB van 4 augustus 1996): Impact meten van maatregelen ten gunste van tewerkstelling
Na verloop van tijd: Inlichtingen over tewerkstelling in de onderneming: aantal tewerkgestelde personen, personeelsverloop, gevolgde opleidingen,…
3
I. Inleiding
2. De sociale balans: jongste wijziging
Loonkloofwet: splitsing van de rubrieken 100x tot 103x (man/vrouw) Herinnering aan de algemene regel:
In te vullen vakken indien meer dan 3 werknemers
4
I. Inleiding
3. Welke ondernemingen? Welke ondernemingen? Iedere onderneming die personeel tewerkstelt
Welke termijnen? De sociale balans is een bijlage van jaarrekening, dus zelfde termijnen en regels voor bekendmaking
Volledige of verkorte versie van sociale balans? De rubriek “Opleiding” is dezelfde 5
I. Inleiding
4. Definities
Rubriek “Opleidingen” 3 soorten opleiding: Formele opleiding: klassieke cursussen Informele opleiding: on-the-job training, e-learning, conferenties,.. Initiële opleiding: alternerend leren, industriële leerovereenkomst, … 6
II. Wettelijk kader 1. Waarom de opleidingsinspanningen meten? 2. Mededeling van de sociale balans aan de OR/VA 3. Bekendmaking van de sociale balans 4. Competitiviteitspact van de regering 5. Verslag van de Expertengroep « Concurrentievermogen en Werkgelegenheid » (EGCW) 7
II. Wettelijk kader
1. Waarom de opleidingsinspanningen meten? Akkoord onder sociale partners, op gebied van opleiding : 1998 : doelstelling om 1,9% van de loonmassa aan opleiding te besteden → meting: sociale balans; Werkgelegenheidsconferentie 2003: niet enkel de kosten, maar ook de participatiegraad meten (aantal personen dat opleiding volgt)→ 50% tegen 2010; Generatiepact 2005: controle op 1,9%-doelstelling via de sociale balans en boete van 0,05% van de loonmassa ten gunste van het Fonds voor Betaald Educatief Verlof 8
II. Wettelijk kader
1. Waarom de opleidingsinspanningen meten? (2) IPA 2007-2008: jaarlijkse verhoging van de inspanningen van de sectoren zolang de 1,9%-norm niet is bereikt Controle: vernieuwde sociale balans vanaf 1 december 2008: vollediger want opname van informele en initiële opleidingen Evaluaties in CRB/NAR in 2011: boetes voor de referentiejaren 2008, 2009, 2010, 2011
9
II. Wettelijk kader
Overzicht van het sanctiemechanisme Alle bedrijven samen: 1,9%-norm 1.9%-norm niet bereikt Opleidings-cao in sector
Geen sanctie voor bedrijven van sector
Geen opleidings-cao in sector of cao niet conform KB van 11 oktober 2007
1.9%norm bereikt
Geen sanctie
Sanctie voor alle bedrijven van sector
10
II. Wettelijk kader
Sectoren die voldoende opleidingsinspanningen leveren Sectoren die een opleidings-cao hebben gesloten conform het KB van 11 oktober 2007 = cao die voorziet in: Ofwel jaarlijkse verhoging van opleidingsinspanningen met 0,1 procentpunt van de loonmassa Ofwel een jaarlijkse toename van de mate van participatie aan opleiding met minstens 5 procentpunten
Deze verplichting blijft behouden tot de opleidingsinspanningen van alle sectoren samen = 1,9% van de loonmassa 11
II. Wettelijk kader
Controle- en sanctiemechanisme Op basis van de sociale balansen gaat de CRB ieder jaar (sept.-okt) na of de 1,9%-doelstelling is bereikt; Als de doelstelling niet is bereikt, zullen de bedrijven in sectoren die onvoldoende bijkomende inspanningen realiseren (geen conforme opleidings-cao) een extra jaarlijkse bijdrage van 0,05% aan het Fonds voor Betaald Educatief Verlof moeten storten 12
II. Wettelijk kader
Oproep tot alle ondernemingen Vul het luik ‘Opleiding’ van de sociale balans in om sancties te vermijden Ter herinnering: Geen sanctie INDIEN: 1,9% bereikt op interprofessioneel niveau Of indien opleidings-cao afgesloten in uw sector
13
II. Wettelijk kader
2. Mededeling van de sociale balans aan de OR/VA
Werkgelegenheidsmaatregelen
De RSZ verstrekt de gegevens voortaan elektronisch aan de werkgever Werkgever deelt informatie binnen de maand mee aan eventuele ondernemingsraad, of aan vakbondsafvaardiging of aan werknemers (art. 5 CAO nr. 9)
14
II. Wettelijk kader
3. Bekendmaking van de sociale balans De sociale balans moet worden bekendgemaakt: Intern: Aan de ondernemingsraad Indien geen OR, aan de vakbondsafvaardiging Indien geen VA, ter beschikking van de werknemers gesteld (idem arbeidsreglement)
Extern: Nationale Bank (met de jaarrekening) 15
II. Wettelijk kader
4. Competitiviteitspact van de regering Nieuwe verplichting vanaf 2015 Sectorale cao rond opleiding: Onverminderd gunstigere bepalingen voorzien de cao’s inzake bijkomende sectorale opleidingsinspanningen, in ieder geval minimaal in het equivalent van één dag voortgezette beroepsopleiding per werknemer per jaar
16
II. Wettelijk kader
4. Competitiviteitspact van de regering Huidig wettelijk kader blijft bestaan Cao met jaarlijkse bijkomende financiële inspanning of verhoging participatiegraad Verplichting om sectorale cao te sluiten die eveneens voorziet in equivalent van één dag opleiding per WN per jaar formele en informele opleiding
17
II. Wettelijk kader
4. Competitiviteitspact van de regering Boete bij onvoldoende inspanningen Bestemming wijzigt: fonds voor risicogroepen i.p.v. stelsel BEV
18
II. Wettelijk kader
5. Verslag EGCW Expertengroep “Concurrentievermogen en Werkgelegenheid” (EGCW) Opdracht regering: onderzoek naar verschil cijfers sociale balans – Europese CVTS-enquête Rapport uitgebracht in juli 2013 Akkoord binnen Groep van 10 in november 2013 om een nieuwe methodologie uit te werken om de opleidingsinspanningen van de ondernemingen te monitoren 19
III. Levenslang leren: Facts & figures België en Europa 1. Europees kader 2. Gegevensbronnen 3. Conclusies
20
III. Facts & figures
1. Europees kader Reeds in 2000 : ‘Lissabon-strategie’ aandacht voor Levenslang leren Doelstelling: “Van Europa de meest competitieve kenniseconomie ter wereld maken tegen 2010” Doel Levenslang leren in de 12,5% totale populatie (25-tot 64-jarigen) Schoolverlaters zonder Max. 10% kwalificatie
EU 2000
2012
Doel
7,1%
9%1
12,5%
17,6%
13,5%
België 2000
2012
6,2%
6,6%2
Max. 9,5% 13,8%
12%
1
9,7% bij de werkenden, 9% bij de werklozen en 7% bij de niet-werkenden 6,7% bij de werkenden, 9,2% bij de werklozen en 5,7% bij de niet-werkenden Bron: Eurostat 2
21
III. Facts & figures
1. Europees kader Waarom opleiden? Opleiding draagt bij aan productiviteit, groei en tewerkstelling Europese economie heeft vooral toekomst in hoogwaardige producten en diensten, die hogere kwalificaties vereisen
Hoe? Onderwijs
Levenslang leren 22
III. Facts & figures
NEETS
1. Europees kader
Proportie jongeren (18-24 jaar) die noch werkten, noch studeerden noch opleiding volgden in 2012 (in %) 30.0 25.0
in %
20.0 15.0
15.0
10.0 5.0 0.0
Bron: Eurostat 23
III. Facts & figures
1. Europees kader EU 2020-strategie EU Werkgelegenheidsgraad (20-64-jarigen) Schoolverlaters zonder diploma
75% Max.10%
België Te bereiken In 2012 73,2% 67,2% 9,5%
% van 30-34-jarigen met diploma hoger 40% 47% onderwijs Vermindering van het aantal personen 20 miljoen 380.000 die geconfronteerd worden met het risico op armoede of uitsluiting % van bbp investeren in O&O 3% 3% 20/20/20-doelstelling ter bestrijding van de klimaatverandering
12% 43,9% 21%*
2,24%*
* Gegevens van 2011 Bron: Eurostat 24
III. Facts & figures
2. Gegevensbronnen Discussies over de cijfers
3 gegevensbronnen: 1) CVTS-enquête 2) Sociale balans 3) Verslag van de Expertengroep “Concurrentievermogen en Werkgelegenheid” (EGCW) van juli 2013
25
III. Facts & figures
2. Gegevensbronnen 1) CVTS – Continuous Vocational Training Survey
Kosten van de opleidingen Survey bij bedrijven > 10 werknemers Basis voor Belgische 1,9%-doelstelling (1999) Formele opleiding Investeringen van de werkgevers België
1999
2005
2010
1,6%
1,6%
2,4%
Buurlanden (Gem-3)
2,0%
1,8%
2%
- Duitsland - Nederland - Frankrijk Europa
1,5% 2,8% 2,4% 2,2%*
1,3% 2,0% 2,3% 1,6%
1,5% 2,2% 2,5% 1,6%
Bron: Continuous Vocational Training Survey 2010
26
III. Facts & figures
2. Gegevensbronnen Opleidingskost voor ondernemingen in Europa in 2010 3.0 2.5
in %
2.0
1.5 1.0 0.5 0.0
Bron: Continuous Vocational Training Survey 2010
27
III. Facts & figures
2. Gegevensbronnen Participatiegraad Formele opleiding België Buurlanden - Duitsland - Nederland - Frankrijk Europa
1999 41% 38% 32% 41% 46% 39%*
2005 40% 37% 30% 34% 46% 33%
2010 52% 41% 39% 39% 45% 38%
Informele opleiding
2005
2010
België Buurlanden - Duitsland - Nederland - Frankrijk Europa
21% 17% 26% 11% 7% 16%
21% 21% 28% 14% 14% 21%
Bron: Continuous Vocational Training Survey 2010
28
III. Facts & figures
2. Gegevensbronnen 2) Basis: sociale balans
Steeds meer ondernemingen vullen minstens één rubriek van het luik “Opleiding” van de sociale balans in Ondernemingen die niets invullen, halen algemeen gemiddelde omlaag (balans moet worden ingevuld!)
Doelstelling: bruto/netto investering van 1,9% Sociale Balans
Standpunt vakbonden 2009
2010
2011p
Formeel
1,06%
1,02%
1,05%
Formeel + informeel + bijdragen
1,56%
1,53%
1,54%
Formeel + informeel + bijdragen + 10
1,72%
1,70%
1,72%
Standpunt werkgevers
p: prognose Bron: CRB
29
III. Facts & figures
2. Gegevensbronnen Participatiegraad Sociale balans
2000
2009
2010
2011
Gehele economie
32,3%
32,6%
32,7%
34,4%
Opleidingstijd Sociale balans
2000
2009
2010
2011
Cursussen en stages
36,2 u 29 u
26,7 u
27 u
Bron: CRB
30
III. Facts & figures
2. Gegevensbronnen 3) Verslag van de Expertengroep EGCW
Hoe vallen de verschillen te verklaren?
Verschillende groepen (CVTS: meer dan 10 werknemers, bepaalde takken) Onderschatting van bepaalde elementen in de sociale balansen: - Directe kosten, zoals de bezoldiging van het personeel in opleiding (PAC*) - Bijdragen en stortingen aan collectieve fondsen
Correcties aan te brengen aan de cijfers van de sociale balansen * PAC: Personnel Absence Cost 31
III. Facts & figures
2. Gegevensbronnen Formele + informele + initiële opleiding
1,52%
Rekening houden met het PAC en met de bijdragen
2,21%
Toepassingsgebied (CVTS-enquête)
2,4%
Uitsluiting bedrijven <10 werknemers
32
III. Facts & figures
3. Conclusies Levenslang leren is belangrijk in de competitieve kenniseconomie van vandaag De Belgische ondernemingen investeren veel in levenslang leren Het is belangrijk dat te kunnen aantonen door de sociale balans in te vullen
Levenslang leren = gedeelde verantwoordelijkheid van werkgever en werknemer
33
IV. Hoe vult u de sociale balans in? 1. Model van de sociale balans 2. De methodologische toelichting over de opleidingen 3. Enkele nuttige begrippen 4. De voortgezette beroepsopleiding 5. De formele opleiding 6. De informele opleiding 7. De initiële opleiding 8. Een perfect aanpasbare Excel-tool van het VBO om u te helpen 34
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
1. Model van de sociale balans
35
36
37
38
39
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
2. De methodologische toelichting over de opleidingen Document van de Nationale Bank (NBB) Legt uit hoe de rubriek „Opleiding‟ van de sociale balans moet worden ingevuld Ook FAQ-rubriek nuttig
www.nbb.be
40
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
3. Enkele nuttige begrippen (1) Opleiding
Formeel
Informeel
Initieel
Klassieke cursussen en stages die doorgaan op een plaats die afgescheiden is van de werkplek
On-the-job training, afstandsonderwijs, mentoraat, coaching, zelfscholing, deelname aan conferenties, workshops,…
Alternerend leren, industriële leerovereenkomst, overeenkomst tot beroepsinschakeling, patroonsopleiding
41
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
3. Enkele nuttige begrippen (2) Financiële inspanning: Kosten van de investeringen in opleiding Bezoldiging van de werknemers in opleiding en van de lesgevers, verplaatsingskosten, huisvestingskosten, facturen van opleidingsinstellingen, werkingskosten (lokalen, materieel, meubilair, logistiek & pedagogische benodigdheden)
Bruto en netto financiële inspanning (na aftrek van de subsidies) Loonmassa Boekhoudkundige definitie = cf. code 1023 = loon, 13de maand, vakantiegeld,… + werkgeversbijdragen + 2de pijler, verzekeringen,… voor de actieve werknemers die op de Belgische payroll staan 42
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
4. De voortgezette beroepsopleiding Opleiding gevolgd door personeelsleden Op voorhand gepland Met als doel de kennis te vergroten of de vaardigheden te verbeteren Integraal/ gedeeltelijk gefinancierd door de onderneming
43
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
5. De formele opleiding Cursussen en stages ontwikkeld door (interne of externe) lesgevers Gekenmerkt door een hoge graad van organisatie Gaat door op een van de werkplekafgescheiden plaats/lokaal Richt zich tot een groep cursisten Maakt, in voorkomend geval, het onderwerp uit van een attest waaruit blijkt dat de opleiding gevolgd werd 44
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
5. De formele opleiding Codes (M/V) 5801/5811
Aantal opgeleide werknemers? Personeel met arbeidsovereenkomst Met uitzondering van leerlingen, uitzendkrachten, stagiairs Aantal opgeleide werknemers die toegang hebben gehad tot één of meer formele opleidingen
5802/5812
Aantal gevolgde uren opleiding Aan opleiding bestede arbeidsuren met behoud van loon (tijdens de werkuren of met compenserende verlofdagen, bv. betaald educatief verlof) 45
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
5. De formele opleiding Codes (M/V) Nettokosten voor de onderneming? Rechtstreeks aan de opleiding 58031/58131 verbonden brutokosten (Bezoldiging van de werknemers in opleiding, verplaatsings- en huisvestingskosten, facturen van opleidingsinstellingen (externe opleiding), bezoldiging van het personeel dat de opleiding heeft gegeven of georganiseerd (interne opleiding), werkingskosten
58032/58132 58033/58133
+ verplichte bijdragen en stortingen aan collectieve fondsen - subsidies ontvangen van collectieve fondsen of van de overheid (opleidingspremies, opleidingscheques, enz.) _______________________________________________________
5803/5813
= Nettokosten voor de onderneming
46
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
6. De informele opleiding Andere vormingsactiviteiten dan de formele opleidingen, in rechtstreeks verband met het werk Hoge mate van zelforganisatie door de leerling Inhoud bepaald naargelang van de individuele behoeften van de leerling Voorbeelden: mentoraat, coaching, on-the-job training, deelname aan kwaliteitskringen, zelfscholing, e-learning, afstandsonderwijs, deelname aan conferenties, workshops, beurzen,…
47
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
6. De informele opleiding Codes (M/V) 5821/5831
Aantal opgeleide werknemers? Personeel met arbeidsovereenkomst Met uitzondering van leerlingen, uitzendkrachten, stagiairs Aantal opgeleide werknemers die toegang hebben gehad tot één of meer informele opleidingen
5822/5832
Aantal gevolgde uren opleiding? Aan opleiding bestede arbeidsuren met behoud van loon 48
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
6. De informele opleiding Codes (M/V) Nettokosten voor de onderneming? Rechtstreeks aan de opleiding verbonden brutokosten Bezoldiging van de werknemers in opleiding, bezoldiging van het personeel dat de opleiding heeft gegeven, kosten van benodigdheden, verplaatsings- en huisvestingskosten, inschrijvingsgeld voor conferenties, beurzen, workshops, enz.
- subsidies ontvangen van collectieve fondsen of van de overheid Door sommige sectorale fondsen uitgekeerde monitoraatpremies, enz. _______________________________________________________
5823/5833
= Nettokosten voor de onderneming 49
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
7. De initiële opleiding Opleiding aan personen tewerkgesteld in kader van systemen van alternerend leren en werken in de onderneming Doel: behalen van een diploma of van een officieel certificaat Opleidingsduur: ten minste 6 maanden Bv.: industriële leerovereenkomst, overeenkomst tot beroepsinschakeling, patroonsopleiding
50
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
7. De initiële opleiding Codes (M/V) 5841/5851
Aantal betrokken werknemers? Leerlingen, stagiairs en andere personen in het bezit van een opleidingsovereenkomst
5842/5852
Aantal gevolgde uren opleiding? Die de leerlingen en stagiairs in de onderneming doorbrengen
51
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
7. De initiële opleiding Codes (M/V) Nettokosten voor de onderneming? Rechtstreeks aan de opleiding verbonden brutokosten Bezoldigingen, vergoedingen of uitkeringen betaald
aan de personen die een initiële beroepsopleiding volgen, bezoldigingen van het personeel dat de opleiding heeft gegeven, werkingskosten, kosten voor leermateriaal.
- subsidies ontvangen van collectieve fondsen of van de overheid _______________________________________________________
5843/5853
= Nettokosten voor de onderneming
52
IV. Hoe vult u de sociale balans in?
8. Een perfect aanpasbare Excel-tool van het VBO om u te helpen
Zie http://vbo-feb.be/nl-be/ Nieuws & Media > Praktisch > Hoe vul ik mijn sociale balans correct in?
53
Nuttige links (1) Brussels Hoofdstedelijk Gewest: http://www.ecosubsibru.be/index.cfm?language=NL http://www.actiris.be http://www.huisnederlandsbrussel.be/ Wallonië : http://www.wallonie.be/fr/demarche/detail/3542 http://emploi.wallonie.be www.leforem.be http://www.leforem.be/contacts/conseil/conseillers-en-ressources-humaines.html Vlaanderen: subsidiewegwijzer voor ondernemingen: http://www.agentschapondernemen.be/subsidiedatabank www.werk.be www.vlaanderen.be www.wordwatjewil.be www.bedrijfsopleidingen.be http://www.huizenvanhetnederlands.be/ www.vdab.be http://production.competent.be/competent-nl/main.html
54
Nuttige links (2) België: www.traininginfo.be Naast een overzicht van het opleidingsaanbod biedt de site van de Management Information ook een kosteloos gespreksforum over de opleiding aan. http://www.cvdc.be/fr/entreprise/metiers.html PC 218 http://www.sfonds218.be/sociaal-fonds/sectorinformatie/beroepsindeling Samenstelling van de groep van 10: 5 vertegenwoordigers van de representatieve werkgeversorganisaties (2 VBO, Unizo, UCM: en Boerenbond) en 5 vertegenwoordigers van de representatieve werknemersorganisaties (2 ACV/CSC, 2 ABVV/FGTB en ACLVB) en wordt voorgezeten door de voorzitter van het VBO
55
Contact
Alice Defauw
[email protected] 02/515.08.90
Michèle Claus
[email protected] 02/515.08.10
Ontdek onze app VBO Radar en krijg toegang tot cijfers, trends en analyses van de sociaaleconomische gegevens voor België: Installeer via Google Play of de App Store Of ontdek de webversie: www.febradar.be 56