Sociale balans 2016 Hoe registreert u uw opleidingsinspanningen? Michèle Claus, eerste adviseur Competentiecentrum Werk & Sociale zekerheid

Sociale balans 2016 Hoe registreert u uw opleidingsinspanningen? Michèle Claus, eerste adviseur Competentiecentrum Werk & Sociale zekerheid

Programma

1. Inleiding 2. Het huidige en toekomstige wettelijke kader 3. Levenslang leren: facts & figures 4. Hoe vult u de sociale balans in met behulp van de Excell-tool van het VBO? 5. Q&A 2

1. Inleiding

a. Een sociale balans: waarvoor? b. Welke ondernemingen? c. Aan wie de sociale balans meedelen?

a. Een sociale balans: waarvoor ?  Oorspronkelijke doelstelling (KB van 4 augustus 1996):  Impact meten van maatregelen ten gunste van tewerkstelling

 Na verloop van tijd:  Inlichtingen over tewerkstelling in de onderneming: aantal tewerkgestelde personen, personeelsverloop, gevolgde opleidingen,…

b. Toepassingsgebied

 Welke ondernemingen?  Iedere onderneming die personeel tewerkstelt

 Welke termijnen?  De sociale balans is een bijlage van jaarrekening, dus zelfde termijnen en regels voor bekendmaking

 Volledige of verkorte versie van sociale balans?  De rubriek “Opleiding” is dezelfde

c. Aan wie de sociale balans meedelen?  De sociale balans moet worden bekendgemaakt:  Intern:  Aan de ondernemingsraad  Indien geen OR, aan de vakbondsafvaardiging  Indien geen VA, ter beschikking van de werknemers gesteld  Extern:  Nationale Bank (met de jaarrekening)

c. Aan wie de sociale balans meedelen?  Niet vergeten:

 Werkgelegenheidsmaatregelen  De RSZ verstrekt de gegevens voortaan elektronisch aan de werkgever

2. Het huidige en toekomstige wettelijke kader a. Historiek : een hobbelig parcours b. Huidig wettelijke kader c. Stand still tot eind 2016 d. En daarna ...

a. Historiek: een hobbelig parcours (1)  Historische afspraak onder sociale partners (1999):  1,9% loonmassa aan opleiding besteden  meting via sociale balans  50% participatiegraad

 Hobbelig parcours sindsdien:  Generatiepact 2005: jaarlijkse verhoging inspanning en boetes  Pas in 2011 eerste boetes voor referentiejaren 2008 – 2009 (boetes voor 2010 en 2011 volgen)  Regeerakkoord Di Rupo + Programmawet 2012: resultaatsverbintenis + ontsnappingsmogelijkheid voor bedrijven (nooit uitgevoerd via KB)

a. Historiek (2)

 Annulatieberoep bij RvSt  Verslag Experten EGCW juni 2013  Cijfers CVTS >< sociale balans  Vaststelling : onderschatting van reële opleidingsinspanning (Bijdragen en PAC)  Kritiek op wetgevend kader

 Competitiviteitspact 2014  Invoering van een recht op het equivalent van een dag vorming  Regeerakkoord Michel 2014: “responsabilisering en stimulerend beleid”  Engagement sociale partners: nieuwe methodologie (monitoring)

a. Historiek (3)

 Oktober 2014 arrest GwH  Discriminatie voor bedrijven  Annulering Ministerieel Besluit boetes voor 2008-2009

 2015 – 2016 Standstill (akkoord G8)  Slaat zowel op jaarlijkse bijkomende inspanning als op invoering equivalent van dag vorming

b. Huidig wettelijk kader (stand still tot eind 2016) Alle bedrijven samen: 1,9%-norm 1.9%-norm niet bereikt Opleidings-cao in sector

Geen sanctie voor bedrijven van sector

Geen opleidings-cao in sector of cao niet conform KB van 11 oktober 2007 Sanctie voor alle bedrijven van sector

1.9% norm bereikt

Geen sanctie

Sectoren die ‘voldoende’ opleidingsinspanningen leveren (stand still tot eind 2016)  Sectoren die een opleidings-cao hebben gesloten conform het KB van 11 oktober 2007 = cao die voorziet in:  Ofwel jaarlijkse verhoging van opleidingsinspanningen met 0,1 procentpunt van de loonmassa  Ofwel een jaarlijkse toename van de mate van participatie aan opleiding met minstens 5 procentpunten

 Deze verplichting blijft behouden tot de opleidingsinspanningen van alle sectoren samen = 1,9% van de loonmassa

Controle- en sanctiemechanisme (stand still tot eind 2016)  Op basis van de sociale balansen gaat de CRB ieder jaar (sept.-okt) na of de 1,9%-doelstelling is bereikt  Als de doelstelling niet is bereikt, zullen de bedrijven in sectoren die ‘onvoldoende’ bijkomende inspanningen realiseren (geen conforme opleidingscao) een extra jaarlijkse bijdrage van 0,05% aan het Fonds voor Betaald Educatief Verlof moeten storten

Competitiviteitspact van de regering (stand still tot eind 2016)  Nieuwe verplichting vanaf 2015  Sectorale cao rond opleiding: Onverminderd gunstigere bepalingen voorzien de cao’s inzake bijkomende sectorale opleidingsinspanningen, in ieder geval minimaal in het equivalent van één dag voortgezette beroepsopleiding per werknemer per jaar

c. 2015 -2016 Standstill

 2015 – 2016 Standstill (akkoord G8)  Slaat zowel op jaarlijkse bijkomende inspanning als op invoering equivalent van dag vorming

d. What’s next?

Ontwikkelen van een dynamisch en toekomstgericht vormingsstelsel waarmee de overheid werkgevers én werknemers op een positieve wijze aanzet om te investeren in vorming •

Verschillende pistes worden onderzocht/besproken

Oproep tot alle ondernemingen

 Ondanks ‘stand still’ noodzakelijk om aan te tonen dat bedrijven voldoende opleiding geven  Dus het luik ‘Opleiding’ van de sociale balans invullen

3. Facts & figures Europees kader  Waarom opleiden?  Opleiding draagt bij aan productiviteit, groei en tewerkstelling  Europese economie heeft vooral toekomst in hoogwaardige producten en diensten, die hogere kwalificaties vereisen

Hoe? Onderwijs Levenslang leren 19

3. Facts & figures Europees kader  2000: ‘Lissabon-strategie’ Aandacht voor levenslang leren Doelstelling  “Van Europa de meest competitieve kenniseconomie ter wereld maken tegen 2010” Levenslang leren in de totale populatie (25-tot 64-jarigen) Schoolverlaters zonder kwalificatie

EU België Doelstelling 2000 2015 Doelstelling 2000 2015 12,5% 7,1% 10,6%1 12,5% 6,2% 6,8%2 Max. 10%

17,6% 10,9%

Max. 9,5%

13,8% 10%

1

11,5% bij de werkenden, 9,4% bij de werklozen et 8% bij de niet-werkenden 6,7% bij de werkenden, 9,2% bij de werklozen et 6,4% bij de niet-werkenden Bron: Eurostat 2

20

3. Facts & figures Europees kader  EU 2020-strategie EU Werkgelegenheidsgraad (20-64 jaar) Schoolverlaters zonder diploma % van 30-34-jarigen met diploma hoger onderwijs

75%

België Streefdoel In 2015 73,2% 67,3%*

Max.10%

9,5%

10%

40%

47%

43,1%

Vermindering van het aantal personen die 20 miljoen geconfronteerd worden met het risico op armoede of uitsluiting % van het BBP investeren in R&D 3% 20/20/20-doelstelling ter bestrijding van klimaatverandering

380.000

3%

Nog 472.000** 2,46%*

*: 2014, **: 2013 Bronnen: Eurostat, Nationaal Hervormingsprogramma 2015 21

3. Facts & figures Europees kader  NEETS Proportie jongeren (15-24-jaar) die noch werkten, noch studeerden, noch opleiding volgden in 2014 19,1

Bron: Eurostat

20

22,1

17,1 15,2

in %

15

10,2 10

6,3 6,4 5,5 5,5 5,8

12,3 12,5 11,4 11,9 12,0

13,6

7,2 7,7

5

0

22

3. Facts & figures Gegevensbronnen  Discussies over de cijfers Verschillende gegevensbronnen:

1) Europees niveau: CVTS-enquête 2) Belgisch niveau: sociale balans

23

3. Facts & figures Gegevensbronnen 1) CVTS – Continuous Vocational Training Survey    

Kosten van de opleidingen Survey bij bedrijven > 10 werknemers Basis voor Belgische 1,9%-doelstelling (1999) Formele opleiding Investeringen van de werkgevers

1999

2005

2010

België Buurlanden (Gem-3) - Duitsland - Nederland - Frankrijk Europa

1,6% 2,0% 1,5% 2,8% 2,4% 2,2%

1,6% 1,8% 1,3% 2,0% 2,3% 1,6%

2,4% 2% 1,5% 2,2% 2,5% 1,6%

Bron : Continuous Vocational Training Survey 2010

24

3. Facts and figures Gegevensbronnen

Kosten

België 2,4% > 1,9%

PARTICIPATIEGRAAD FORMELE OPLEIDING

België 52% > 50%

PARTICIPATIEGRAAD INFORMELE OPLEIDING

België 21%

België Luxemburg Spanje Zweden Noorwegen Frankrijk Gemiddelde buurlanden Finland Duitsland Nederland EU-27 Denemarken Verenigd Koninkrijk

52% 51% 48% 47% 46% 45% 41% 40% 39% 39% 38% 37% 31%

Verenigd Koninkrijk Duitsland Zweden Noorwegen België Gemiddelde buurlanden EU-27 Spanje Luxemburg Denemarken Frankrijk Nederland Finland

30% 28% 24% 22% 21% 21% 20% 20% 20% 16% 14% 14% 12%

25

3. Facts & figures Gegevensbronnen 2) Sociale balans  Steeds meer ondernemingen vullen minstens één rubriek van het luik “Opleiding” van de sociale balans in  Ondernemingen die niets invullen, halen algemeen gemiddelde omlaag (balans moet worden ingevuld!) Participatiegraad Sociale balans 2000 2010 2013 Gehele economie 32,3% 32,7% 36,5% Duur van de opleiding Sociale balans 2000 2010 Cursussen en stages 36,2 h 26,7 h

2013 27h

26

3. Facts & figures Conclusies  De Belgische ondernemingen investeren veel in levenslang leren  Het is belangrijk dat te kunnen aantonen door de sociale balans in te vullen

 Levenslang leren = gedeelde verantwoordelijkheid werkgever en werknemer

27

4. Hoe vult u de sociale balans (SB) in? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

De methodologische toelichting over de opleidingen Enkele nuttige begrippen De voortgezette beroepsopleiding De formele opleiding De informele opleiding De initiële opleiding Een perfect aanpasbare Excel-tool van het VBO om u te helpen 28

4. Hoe vult u de SB in? Methodologische toelichting  Documenten van de Nationale Bank (NBB)  Methodologische toelichting Legt uit hoe de rubriek ‘Opleiding’ van de sociale balans moet worden ingevuld https://www.nbb.be/doc/ba/socialbalance/notice_formations_nl_ 4%20avril%202008.pdf  Rubriek FAQ https://www.nbb.be/nl/balanscentrale/opmaken/modellen-vande-jaarrekening/sociale-balans/faq-sociale-balans  Verduidelijkingen van rubrieken in sociale balans https://www.nbb.be/doc/ba/socialbalance/cbn_advies_s100.pdf 29

4. Hoe vult u de SB in? Nuttige begrippen Opleiding

Formeel

Informeel

Initieel

Klassieke cursussen en stages die doorgaan op een plaats die afgescheiden is van de werkplek (bureau, productie-atelier, enz.)

On-the-job training, afstandsonderwijs, mentoraat, coaching, zelfscholing, deelname aan conferenties, workshops,…

Alternerend leren, industriële leerovereenkomst, overeenkomst tot beroepsinschakeling, patroonsopleiding

30

4. Hoe vult u de SB in? Nuttige begrippen  Financiële inspanning:  Kosten van de investeringen in opleiding  Bezoldiging van de werknemers in opleiding en van de lesgevers, verplaatsingskosten, huisvestingskosten, facturen van opleidingsinstellingen, werkingskosten (lokalen, materieel, meubilair, logistiek & pedagogische benodigdheden)

 Bruto en netto financiële inspanning (na aftrek van de subsidies)  Loonmassa  Boekhoudkundige definitie = cf. code 1023 = loon, 13de maand, vakantiegeld,… + werkgeversbijdragen + 2de pijler, verzekeringen,… voor de actieve werknemers die op de Belgische payroll staan

31

4. Hoe vult u de SB in? De voortgezette beroepsopleiding  Opleiding gevolg door personeelsleden  Op voorhand gepland  Met als doel de kennis te vergroten of de vaardigheden te vergroten  Integraal/gedeeltelijk gefinancierd door de onderneming

32

4. Hoe vult u de SB in? De formele opleiding  Cursussen en stages ontwikkeld door (interne of externe) lesgevers  Gekenmerkt door een hoge graad van organisatie  Gaat door op een van de werkplek afgescheiden plaats/lokaal  Richt zich tot een groep cursisten  Maakt, in voorkomend geval, het onderwerp uit van een attest waaruit blijkt dat de opleiding gevolgd werd 33

4. Hoe vult u de SB in? De formele opleiding Codes (M/V) 5801/5811

 Aantal opgeleide werknemers?  Personeel met arbeidsovereenkomst  Met uitzondering van leerlingen, uitzendkrachten, stagiairs  Aantal opgeleide werknemers die toegang hebben gehad tot één of meer formele opleidingen

 Aantal gevolgde uren opleiding 5802/5812

 Aan opleiding bestede arbeidsuren met behoud van loon (tijdens de werkuren of met compenserende verlofdagen, bv. betaald 34 educatief verlof)

4. Hoe vult u de SB in? De formele opleiding Codes (M/V) Nettokosten voor de onderneming? 58031/58131  Rechtstreeks aan de opleiding verbonden brutokosten (Bezoldiging van de werknemers in opleiding, verplaatsings- en huisvestingskosten, facturen van opleidingsinstellingen (externe opleiding), bezoldiging van het personeel dat de opleiding heeft gegeven of georganiseerd (interne opleiding), werkingskosten

58032/58132 58033/58133

 +verplichte bijdragen en stortingen aan collectieve fondsen  - subsidies ontvangen van collectieve fondsen of van de overheid Opleidingspremies, opleidingscheques, enz. ____________________________________________________________

5803/5813

= Nettokosten voor de onderneming 35

4. Hoe vult u de SB in? De informele opleiding  Andere vormingsactiviteiten dan de formele opleidingen, in rechtstreeks verband met het werk  Hoge mate van zelforganisatie door de leerling  Inhoud bepaald naargelang van de individuele behoeften van de leerling  Voorbeelden: mentoraat, coaching, on-the-job training, deelname aan kwaliteitskringen, zelfscholing, e-learning, afstandsonderwijs, deelname aan conferenties, workshops, beurzen,…

36

4. Hoe vult u de SB in? De informele opleiding Codes (M/V) 5821/5831

 Aantal opgeleide werknemers?  Personeel met arbeidsovereenkomst  Met uitzondering van leerlingen, uitzendkrachten, stagiairs  Aantal opgeleide werknemers die toegang hebben gehad tot één of meer informele opleidingen

5822/5832

 Aantal gevolgde uren opleiding?  Aan opleiding bestede arbeidsuren met behoud van loon 37

4. Hoe vult u de SB in? De informele opleiding Codes (M/V) Nettokosten voor de onderneming?  Rechtstreeks aan de opleiding verbonden brutokosten Bezoldiging van de werknemers in opleiding, bezoldiging van het personeel dat de opleiding heeft gegeven, kosten van benodigdheden, verplaatsings- en huisvestingskosten, inschrijvingsgeld voor conferenties, beurzen, workshops, enz.

 - Subsidies ontvangen van collectieve fondsen of van de overheid Door sommige sectorale fondsen uitgekeerde monitoraatpremies, enz. ____________________________________________

5823/5833

= Nettokosten voor de onderneming 38

38

4. Hoe vult u de SB in? De initiële opleiding  Opleiding aan personen tewerkgesteld in kader van systemen van alternerend leren en werken in de onderneming  Doel: behalen van een diploma of van een officieel certificaat  Opleidingsduur: ten minste 6 maanden

 Bv.: industriële leerovereenkomst, overeenkomst tot beroepsinschakeling, patroonsopleiding

39

4. Hoe vult u de SB in? De initiële opleiding Codes (M/V) 5841/5851

 Aantal betrokken werknemers?  Leerlingen, stagiairs en andere personen in het bezit van een opleidingsovereenkomst

5842/5852

 Aantal gevolgde uren opleiding?  Die de leerlingen en stagiairs in de onderneming doorbrengen

40

4. Hoe vult u de SB in? De initiële opleiding Codes (M/V) Nettokosten voor de onderneming?  Rechtstreeks aan de opleiding verbonden brutokosten Bezoldigingen, vergoedingen of uitkeringen betaald aan de personen die een initiële beroepsopleiding volgen, bezoldigingen van het personeel dat de opleiding heeft gegeven, werkingskosten, kosten voor leermateriaal.

- Subsidies ontvangen van collectieve fondsen of van de overheid ___________________________________________

5843/5853

= Nettokosten voor de onderneming 41

41

4. Hoe vult u de SB in? Excel-tool

 http://vbo-feb.be/ Nieuws & Media > Praktische tools > Hoe vul ik mijn sociale balans correct in?

42

5. Veel gestelde vragen …

     

Welke werknemers? Bijdragen Betaald educatief verlof Begrip loonkost Type opleidingskosten … 43

Nuttige links Brussels Hoofdstedelijk Gewest: • http://www.ecosubsibru.be/index.cfm?language=fr • www.actiris.be • http://www.huisnederlandsbrussel.be/fr/

Wallonië: • http://www.wallonie.be/fr/demarche/detail/3542 • http://emploi.wallonie.be • www.leforem.be

Vlaanderen: • Subsidiewegwijzer voor ondernemingen : http://www.agentschapondernemen.be/subsidiedatabank • www.werk.be

• www.vlaanderen.be 44

Nuttige links Vlaanderen (vervolg): • www.wordwatjewil.be • www.bedrijfsopleidingen.be • http://www.huizenvanhetnederlands.be/ • www.vdab.be • http://production.competent.be/competent-nl/main.html België: • www.traininginfo.be : naast een overzicht van het opleidingsaanbod biedt de site van Management Information ook een gratis discussieforum over opleiding aan. • http://www.cvdc.be/fr/entreprise/metiers.html • PC 200 : http://www.sfonds200.be/sociaal-fonds/sectorinformatie/beroepsindeling

• Samenstelling van de Groep van 10 : 5 vertegenwoordigers van de werkgeversorganisaties (2 VBO, Unizo, UCM en Boerenbond) en 5 vertegenwoorigers van de werknemersorganisaties (2 ACV, 2 ABVV en ACLVB) – voorgezeten door de voorzitster van het VBO 45

Contact

• Alice Defauw

[email protected] 02/515.08.90 • Michèle Claus

[email protected] 02/515.08.10

46