Hoe verovert u uw leerlingen?
NIEUW
ONTDEK
PLATEN
breidt uit IARI4A RO ST STO 4S 2 2 T O ARIA STR I R O IA O T O S RI 4 ST A A SO
A SO
TS
O
ASO LE ER BO E
T
S
ST
AS
R
SI
IA
C
LE
C
LA
4
ER
B
SS
O
IC
c la
4
RB
EK
ic
B
O
TS
EK
R IA
CL
ST
AS
RI CL
SIC
A
97
SI
R EE 2 L
AS
8-
90 -3 56 0620 71 49 42
ww -8
C
2
ers B ek tel cat De Kris nk n Fra Dille n lee rs ans t e a dem kx ek at K in B L c r erc el De ongie ist is M eau r Kr ank DilRle s Kr Mo s Fr en im an W hilip e m l x t e yP Ka ind erck Jack eck Bro r L is M reau n e e en i d g oor Kr Mo c iV D ipasn l Ro oris im uPh csk van W kL ik G y Jeo ro en. Gor c a B J .lr.v en ooo is n d n D Gor a a c V os v orik Lu J G .v. o.l
O
cl
8-
90 56 306 20 -7 49 14 2
w
w. va
-8
w
w. v
nin
.be
an
IN 2015
R
K
LE E
OE
ss
o.l.v. Gorik Goris
97
NIEUW
O
A
CL
K
LE E
K
Kr ist Fr el B Ka ank eke tle De rs K e ris ca n Kr D t F te W is M ille Ka ra l B n Lu i e c V Ja m M rck tle nk ek x c o an en De ers ky K re L r a W d i P u Jo u s D ca s v en B hilip c V Ja im Me ille t s an ro a n r M A ec Jo n d cky D o ck o.l nn en P rea x W oor k s .v. u Go ach en o A va B hil te rik .l.v nn n D ro ips e W Go rs o .G c ris or ach ore k n ik t G ers or is
EK
ST
Kristel Be kers Frank De cat Kristel Bekers Katleen Dillen Frank DecatRogie r Lindema ns Katleen Dillen Kris Me rckx Rogier Lindemans Wim Mo reau Kris Merckx Jacky Ph ilips Wim Moreau Luc Van den Broe ck Jacky PhilipsJos van Door en Broeck den Van Luc o.l.v. Go rik Goris Jos van Dooren
OE
RI
s ic
classic
EK
ST
s c la
LEERBO
LEERBOEK
4 LEER BO
O
O
BO
ic
A SO
ST RIA CLASSIC
AS
AS
L
R EE
RB
LEE
EK
ss
ST RIA CLASSIC 4 LEERBOEK
c la
classic
as
si
4
c
in
T .b
e
S
O
BO
LE
BO
EK
ER
978-90-30
EK
33 A I 1SS 1 S A R I T OO RR OOR ST 3 IA TT A A I I A I 3 R R O TO T S S
.be
.be
class
9
T
EK
Jacky Philips Luc Van den Broeck Jos van Door en Ann Wachters o.l.v. Gorik Goris
HRIFT
1
LEERBW OE KKSC ER HR
EK
RIF
BO
CH
ER
KS
LE
eau Wim Mor ips Jacky Phil den Broeck Luc Van ren Jos van Doo Goris o.l.v. Gorik
ER 1 W T
ASO/TSO
SIC
ASO/TSO
r lde Vo ns D e e Ja t r ul Pa rolin ossa x Ca y J rck Gu Me eau is r Kr Mo ilips im Ph W ck y k oe c Ja n Br ren de Doo ris o an n c V s va rik G Lu Jo . G o .v o.l
Kristel Bekers Frank Decat Katleen Dillen Kris Merckx Wim Moreau
SC 3 WERK
BO LEER IC 3
AS
SIC
CL
AS
A
4e leerjaar
ers Kristel Bek at Frank Dec n Katleen Dille emans Rogier Lind Kris Merckx
CL
RI
3e leerjaar
ASSIC ST RIA CL
LE
RIA
2e leerjaar
RI F
E
ST
1e leerjaar
CH
ST
LEERBOEK / WERKSCHRIFT
KRKS OEE W RB
SS IA CLA ST R
STORIA classic
EKKSCHRIFT BOER LEER W
ASO
classic
TS O
78
ic
ST RI A CL A SSIC 3 WER KSCHRI FT ST RIA CLA SSIC 3 LEE RBOEK
A SO
1 -7 06 -3 41 90 620 5
cl
ic as s A SO
c la
7
36
ic ss
T SO
ww
978-90-306-7138-1 562043
in an
v w.
6-7 -30 41 0 562
-90
978
nin.be
nin
a w.v
ww
-7 136
www.va
6-7138-1 562043
www.vanin.be
www.vanin.be
978-90-306-688 0-0 559428
cover storia DEF!!.indd
.be
95-97
www.vanin 52-4
14
/03/
12
:11
07
A SO
IFT
classic
SO claTss ic
TSO
4
NIEUW IN 2015
ARIA 4S OSRTIO T S TO 2 RIA A I R 5 O T S live
ST
RK
BO
EK
5
LE
l iv e
TS
O
BO
EK
Jos van Dooren o.l.v. Katleen Dillen
ER WE
RK
ER
ST
LE
Wim Moreau
Jacky Philips Luc Van den Broeck
OEK
W ER
KB
kers Kristel Be ris Gorik Go mans de Lin r Rogie x rck Me Kris reau Wim Mo ilips Ph y ck Ja ck den Broe Luc Van Dooren Jos van llen Di en o.l.v. Katle
Kris Merckx
Kris tel Ro Go Beke gie rs rik rL ind Goris Kris ema ns Wim Mer ckx Mo Lu c V Jack r y P eau an h de Jo n B ilips roe o.l.v s va n ck .K atle Doo re en Dil n len
T SO
LE
ER WE
Gorik Goris Rogier Lindemans
K OE
O
LEERWERKBOEK KBOEK
R IA LIV E
ER
ST RIA LIVE 4 LEERWERKBOEK
ERKB LEERW LIVE 4 ST RIA
LEERW
live
TS
T SO
A SO
e l iv
ASO
R IA E LIV 2 LE
-90
W ER ER
ww
-3 559 06-68 508 83-1
w.v a
nin
.be
KB OE
len Dil is r en Go tle Ka orik G
978
K www.vanin.be 978-90-306-7132-9 562035
.be
www.vanin -7131-2 978-90-306 562034
O
RW E
RKB
OE
K
ER KB OE
len Dil ris en tle Go Ka orik G
K cov
er sto
ASO/TSO
ASO/TSO
TSO
TSO
cover storia
ria DE
F!!.ind
d 107
-109
978-90-3
www.vani
06-69012 559902
DEF!!.indd
n.be
978-
ww
90-3 06 5595 -68831 08
w.v an
in.b
e
/14
104-106
09:55
22/04
n.be
www.vani 0 06-6877978-90-3 25 5594
OE
K
live
TSO
W ER
6e leerjaar
Krist el B Gori ekers kG Be oris Rog rt Hen dric ier kx Lin dem an Kris Merc s Wim kx Mo rea Jac Luc u ky Van Phili den ps Bro Jos ec van o.l.v. Doo k Katl ren e en Dill en
T SO
LEE
RKB
E 1 L
5e leerjaar
OEK
E LIV
4e leerjaar
live
EK
RW E
RIA
3e leerjaar
OEK
ST
LEERWERKBOEK
ers Kristel Bek ris Gorik Go ans Lindem Rogier rckx Kris Me reau Wim Mo lips Jacky Phi eck den Bro Luc Van Dooren Jos van en leen Dill o.l.v. Kat
LE
Gorik Go ris Rogier Lindem ans Kris Me rckx Wim Mo reau Jacky Phi lips Luc Van den Bro eck Jos van Dooren o.l.v. Kat leen Dill en
A SO
ERKBO
ST RIA LIV E 6 L EE
WE ER
ERKB LEERW LIVE 3 ST RIA
B RK
K OE
EK
live
LEERW
TS
A SO
ERKBO LEERW
STORIA live 2e leerjaar
ST RIA LIVE 3 LEERW ERKB
e l iv
8-2
2 -71 06 0-3 30 8-9 5620 97
1e leerjaar
TS O
3O S T A I 1 R RSIA 3 O T S A I TOR R O IA 6 ST
.be
nin
a w.v
ww
20/02/14
16:27
ÉÉN STERK BASISCONCEPT, 2 A I R 2 O IA R O T S T S c la s
s ic
classic
A SO
EK
ST R IA
CL A SSIC B EER 2 L
Kristel Bekers
O EK
Frank Decat Katleen Dillen kers l Be te cat Rogier Lindemans Kris k De n Fran Kris Merckx Dille e en ans Katl Wim Moreau m inde L x r k ie Jacky Philips Merc Rog Kris au Broeck MoreLuc Van den Wim ilips Jos van Dooren h P ky k c J ac e Bro o.l.v. Gorik Goris den ren Van Doo Luc van oris Jos rik G o .G o.l.v
www.vanin.be 978-90-306-7136-7 562041
7
13606-7 90-3 978- 562041
e
in.b
.van www
BOEK ST RIA CLASSIC 2 LEER
ASO
R BO
LEE
DE GESCHIEDENIS STAAT NIET STIL Als leerkracht geschiedenis weet u dat als geen ander. Uw vak evolueert mee met de veranderende schoolcontext: nieuwe inzichten in de manier waarop leerlingen leren, het belang van beeldrijke geschiedenislessen ... En, ook u groeit mee met de noden van de leerlingen. Toch is het belangrijk om uw authentieke onderwijsstijl te behouden. En dat is meestal geen evidentie.
LEERBOEK
DAAROM GROEIT ONZE STORIA-METHODE MET U MEE Naast de eigentijdse en heldere lay-out bevat deze nieuwe editie een stevige update met de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Bovendien zorgt cartoonist Lectrr in de live-methode voor een humoristische afwisseling en brengen de gloednieuwe ontdekplaten geschiedenis op een beeldrijke manier echt tot leven.
Kies uw methode van het eerste tot het zesde jaar.
twee lesmethodes
OPTIMALE LESONDERSTEUNING STAAT CENTRAAL ASO
Met STORIA classic en live is er een STORIA voor elk type klas en elke soort lesaanpak. U kunt zelf de methode kiezen die het beste bij u en uw leerlingen past. En dit vanaf het eerste jaar.
ST R IA LIV E
Kriste
EK
In deze brochure leest u alvast meer over de live- en classic-methode. Neem zeker een kijkje op www.storia.be. We verwelkomen u ook graag op onze infosessies: daarover vindt u meer informatie achteraan in deze brochure.
K BO
l B ek ers Gorik Goris Rogie r Lind eman s Kris M erckx Wim More au Jacky Philip Luc V s an de n Bro eck Jos v an Do o.l.v. oren Katle en Dill en
4 LE ERW ER
WE VERTELLEN U GRAAG MEER
978-90
www.v
-306-7 562034 131-2
anin.b
e
STOR IA 4
LEER WER
K BO
EK
live
ASO
classic STORIA classic, met een duidelijke keuze voor een leerboek en werkschrift, laat u toe om uw eigen accenten in de les te leggen.
STORIA classic zorgt met een heldere lay-out en structuur voor een duidelijke opbouw van de lessen, met vaste ankerpunten. Het leerboek focust op een brede waaier van unieke documenten en heldere lesteksten. Het opgefriste werkschrift verschijnt nu in vier kleuren. Inhoudelijk is deze STORIA-methode helemaal up-to-date en aangepast aan de meest recente wetenschappelijke inzichten.
D
Rome ontstaat omstreeks 1000 v.C. en is aanvankelijk niet groter dan een dorp. Later groeit het uit tot een stad en zelfs tot een heus rijk. In de volgende hoofdstukken leer je hoe de Romeinen hun grondgebied verder uitbreiden en welke gevolgen dat heeft voor de samenleving en het bestuur.
50
76
27
4
. v.C
1
. 9
v.C 3 75
ontstaan Rome
v.C
.
. v.C 0 0 10
HET KONINKRIJK
“Denk eraan,” zei Caligula eens, “dat ik iedereen alles kan aandoen wat ik wil.” En dat deed hij. Hoewel zijn eigen zuster Drusilla gehuwd was met een oud-consul, gaat het verhaal dat hij haar schaakte en tot zijn maîtresse maakte. Hij stelde er het grootste genoegen in te zien hoe veroordeelden werden gemarteld, en een keer telde hij bij een bezoek aan de kerkers alle gevangenen af “tussen de eerste kaalkop en de laatste”, waarna hij last gaf hen voor de wilde dieren te werpen. Vastbesloten Brittannië te veroveren, bracht hij zijn legioenen samen op de kust van het Kanaal. Helaas had hij er niet aan gedacht om ook in een vloot te voorzien, zodat hij zijn soldaten maar het bevel gaf schelpen te gaan zoeken. Nog veel ernstiger was dat Caligula, toen hij zijn vermogen had verkwist, begon met het heffen van hoge belastingen. Ten slotte vond zijn eigen Praetoriaanse Garde (de door Augustus ingestelde keizerlijke lijfwacht) het welletjes. In 41, (…), ging een aantal praetorianen Caligula te lijf en bracht hem met 30 zwaard- en dolksteken om het leven; ook zijn vrouw en dochtertje werden vermoord.
DEDE REPUBLIEK REPUBLIEK
HET KEIZERRIJK
legendarische stichting
OPDRACHT • Het Romeinse Rijk is zo groot geweest dat je vandaag zowel in Europa, Afrika als KleinAzië restanten terugvindt van Romeinse bouwwerken. Hier zie je enkele voorbeelden. In welk hedendaags land ligt elk bouwwerk? Zoek het juiste antwoord op. De ‘Porta Nigra’ in Trier
Leptis Magna
Sagalassos
Romeinse villa in Volubilis
Uit: TimeLife Wereldgeschiedenis, Wereldrijken in wording, 400 v.C.200 na C.
HET ROMEINSE RIJK
Uitnodigende
69
inleiding
90
LES 22
OPDRACHTENREEKS 1
Ontdek alle voorbeeldpagina’s op www.storia.be.
OPDRACHTENREEKS 2
1 Geef voor elk document de juiste tijd uit het referentiekader. 2 Welke documenten gaan over mensen uit Europa? 3 Over welk domein gaat elk document? Motiveer je antwoord.
DOC 1 Een Keltische krijger
1 Beschrijf DOC 2 met behulp van een observatieschema. 2 Geef voor elk document de soort waartoe het behoort (geschreven, mondelinge of materiële bron). 3 Pas op DOC 8 de vragen van de geschiedenis toe.
DOC 2 Fragment uit het tapijt van Bayeux (borduurwerk uit de 11e eeuw, 0,5 m breed; het volledige wandtapijt is 70 m lang)
Het paleis dient om de macht van de koning aan te tonen.
DOC 8
B Villa Adriana (Tivoli, ca.130 na C.) DOC 7 Fragment uit het schilderij ‘Zondagmiddag op het eiland’ (1884-1886) van Georges Seurat
We zouden niet mogen gescheiden leven in afzonderlijke staten en volkeren, die ieder hun bijzonder recht hebben. Maar wij geloven dat alle mensen onze volksgenoten en medeburgers zijn. Er zou maar één levensvorm en één staatsorde mogen bestaan. (...) Uit: Zenon, Over de staat
Het tapijt vertelt het verhaal van de verovering van Engeland door de hertog van Normandië (Frankrijk). Er staan onder andere 623 mensen, 55 honden, 202 paarden, 41 schepen en 49 bomen op.
De Griekse filosoof Zenon (336-264 v.C.) vertelt in zijn werk dat de mensen elkaar moeten helpen en bijstaan.
DOC 4 Afbeelding van Thot in een graf (1250 v.C.)
DOC 3 Een file op weg naar de vakantieoorden in het zuiden (periode 1950-1960)
KUNNEN 1
bronnen en gebeurtenissen in de juiste tijd en bij het juiste domein plaatsen bronnen en gebeurtenissen uit Europa aanduiden een reeks bronnen volgens soort sorteren een voorwerp met behulp van een observatieschema beschrijven 5 informatie opzoeken 6 de historische methode op een bron toepassen
Publius Cornelius Tacitus (ca. 54-117) is de belangrijkste geschiedschrijver van zijn tijd. Omdat geschiedschrijving in de oudheid geldt als een vorm van literatuur, is stijl heel belangrijk. Alles wat de stijl van de tekst kan schaden, wordt aangepast of weggelaten. Bovendien is hij een aanhanger van de oude republiek. Toch geldt hij als een goed waarnemer.
DE BLOEI VAN HET ROMEINSE RIJK
DOC 6 Het paleis van Versailles (1722)
Herhalingsoefeningen
Uit: Tacitus, Annales (jaarboeken), boek XV
• Welk beeld hangen deze teksten op van Caligula en Nero? • Pas op de tekst van Tacitus de historische methode toe.
D HET ROMEINSE RIJK
46
Keizer Hadrianus (117-138 na C.) gekleed als Griekse filosoof. De bebaarde keizer bewonderde alles wat Grieks was.
B Nero Om aannemelijk te maken dat het hem nergens zo goed naar de zin was als in Rome, richtte Nero zelf op openbare plaatsen festijnen aan en gedroeg zich alsof de hele stad zijn paleis was. (…) Tigellinus [een medewerker van Nero] liet op de vijver van Agrippa een vlot bouwen, zo dat dit, door andere vaartuigen getrokken, kon varen, waarop een gastmaal was aangericht. De schepen waren afgezet met goud en ivoor en als roeiers daarop dienden schandknapen, ingedeeld naar leeftijd en naar hun routine in de ontucht. Hij had gevogelte en wild uit verre landen laten komen en zeedieren helemaal vanuit de Oceaan. Langs de oevers van de vijvers stonden bordelen met, te kust en te keur, vrouwen uit de eerste stand, en daartegenover zag men hoeren met ontblote lichamen. (…)
DOC 5 De zuil van Trajanus
RANDINFO
• Noem één Europees, één Aziatisch en één Afrikaans land dat aan het begin van de 1e eeuw na C. tot het Romeinse Rijk behoort. • Welke gebieden verovert Trajanus? • Welke gebieden worden na de dood van Trajanus opnieuw prijsgegeven?
DOC 2 A Caligula
68 D
DOC 3 A Het Colosseum (Rome, ca. 80 na C.)
DOC 1 Het Romeinse Rijk in zijn grootste omvang (117)
Het Romeinse Rijk
2
3 4
• Welke indruk geven deze gebouwen over de Romeinse macht? • Onder welke groep van keizers werd elk gebouw gebouwd? Kies uit: opvolgers van Augustus – Flaviërs – adoptiekeizers.
Nieuwe docum enten en afbeelding en D HET ROMEINSE RIJK
91
K EEN REFERENTIEKADER VOOR HET VERLEDEN
192 LES 46
HERHALINGSOEFENINGEN
193
Handige herhalingsless en
Ruimte voor interpretatie LEERBOEK
WERKSCHRIFT
Het leerboek heeft een duidelijke structuur en ondersteunt optimaal uw les. Een inleidende tekst met kaart, tijdlijn, domeinankers en probleemstelling geven een duidelijke situering. Daarna komen de verschillende leselementen altijd op dezelfde manier terug: een krachtige lestekst, een helder overzicht van wat leerlingen moeten kennen en kunnen na de les en een verzameling van documenten om te gebruiken tijdens de les. Dat verhoogt de hanteerbaarheid en geeft u de kans om uw les flexibel te organiseren.
Ook het werkschrift krijgt een opfrisbeurt (4 kleuren) en is volledig aangepast aan het nieuwe leerboek. Voortaan is er ook ruimte bij het begin van elke les om een link te leggen naar de verschillende kaarten uit een van onze historische atlassen.
In een frisse lay-out reiken wij u een ruim aanbod teksten en documenten aan. Zo kunt u de lessen organiseren naar uw eigen wens.
NIEUW
AS
O
ST
EK
cla
K
LEER IC 1 BOEK
R BO
lder De Vo Paul ns ine Ja Carol ssart Guy Jo rckx Me is Kr u Morea im W s Philip Jacky Broeck n den n Luc Va n Doore Jos va Goris Gorik o.l.v.
Verschijningsplanning
www.vanin.be
EK
978-90-306-68800 559428
Al verschenen: Storia 1, Storia 3 ASO/TSO cover storia DEF!!.indd
www.vanin.be 978-90-306-7142-8 562049
978-90
www .van
-306-7 562043 138-1
in.be
95-97
2015: Storia 2, Storia 4 ASO/TSO
8/07/14 12:19
/14 07:11
12/03
2016: Storia 5 ASO, Storia 6 ASO in.be
.van www 136-7
-306-7 978-90562041
cover
storia
DEF!!.indd
80-82
.be
vanin
www. 8-7 306-687 978-90- 426 559
ssic
AS
OE
n Ann Wachters o.l.v. Gorik Goris
R BO
RB
ASO
Jos van Doore
LEE
3 L EE
sic
den Broeck
T SO
ic class
SSIC
clas
EK RBOJacky Philips LEELuc Van
classic
LEERBOEK
RIA CL A
EK
SS A CLA ST RI
EK
EE 2 L
kers tel Be at Kris k Dec Fran illen en D Katle emans nd er Li ckx Mer Rogi Kris eau Mor im W ilips y Ph ck Jack Broe den n ren Va Doo Luc van oris Jos ik G . Gor o.l.v
R BO
R BO
SSIC
o.l.v. Gorik Goris
LEE
4 L EE
CL A
Kris tel Be kers Fran k Dec Katle at en D Rogi illen er Li ndem ans Kris Mer ckx Wim Mor ea Ja u cky Luc Phili Van ps den Broe Jos ck van Doo o.l.v ren . Gor ik G oris
Ann Wachters
Kristel Beker s Frank Decat Katleen Dillen Kris Merckx Wim Moreau
ASO
SSIC
RIA
Jos van Dooren
CL A
ST
Kris Merckx
Wim Moreau Jacky Philips Luc Van den Broeck
cla
ST RIA
Katleen Dillen
ST RIA CLASSIC 4 LEERBOEK
RB
LEE
OEK
Frank Decat
T SO
LEERBOEK ssic
ST RIA CLA SSIC 3 LEE RBOEK
T SO
ASO
Kristel Bekers
4
STORIA 3 S1TO A I R RIA STO 3 T SO
STORIA STO A2 I R RIA STO 4 classic
IN 2015
O
live STORIA live gaat resoluut voor een handige lesaanpak: één leerwerkboek met een evenwichtige selectie van documenten en opdrachten.
STORIA live biedt een brede waaier aan activerende werkvormen, voor een dynamisch lesverloop en een grote betrokkenheid van uw leerlingen. In een leerlingvriendelijke structuur focust dit leerwerkboek op historische vaardigheden. Inhoudelijk is deze STORIA-methode helemaal up-to-date en aangepast aan de meest recente wetenschappelijke inzichten.
ONWAARSCHIJNLIJK!
LES 11 VERHAAL DIRK BRACKE
Over Columbus en de ontdekking van Amerika
20
25
30
35
40
60
65
70
75
80
DE OvErStEEk - DIrk brackE
284 dorische zuilen 140 heiligenbeelden van 3 m hoog
Die ‘verlichte despoten’ dienen in ruil voor hun macht het algemeen belang. Onze gewesten worden in de 18e eeuw bestuurd door de Oostenrijkse Habsburgers. Maria Theresia (1740-1780) neemt al verlichte maatregelen: ze richt, ook bij ons, colleges op en levert inspanningen om het
gelijkheid voor de wet van alle onderdanen (waardoor ook de adel belastingen moet betalen), de godsdienstvrijheid voor protestanten enz. Die radicale veranderingen roepen veel weerstand op.
Kort samengevat: alles voor het volk, niets door het volk.
5 4
50
50 17
50
C v. 0
14
0
.
.
Kenmerken: vrijheid, gelijkheid, rationaliteit
onafhankelijk verklaard van de Habsburgers (de Brabantse Omwenteling, 1789). Bijna een jaar later herstellen de Oostenrijkse troepen de orde. Ondanks hun sociale ingesteldheid en hun respect voor de individuele vrijheid zijn verlichte despoten geen democraten. Het blijven absolute vorsten.
- Wat zijn de typische kenmerken van een Griekse tempel? Onderstreep. C
1 Wat is de Verlichting?
Zijn opvolger moet wegens zwaar verzet van o.a. de adel en de geestelijkheid de meeste maatregelen weer intrekken. Onze gewesten zijn zelfs in opstand gekomen en hebben zich
Kaartnr(s).
PREHISTORIE STROOMCULTUREN
Verlichte denkers
volksonderwijs te verspreiden. Haar zorg voor een menswaardiger bestaan voor veel onderdanen maakt haar zeer geliefd. Haar zoon en opvolger Jozef II (1780-1790) is een echte verlichte despoot. Hij wil op korte tijd heel veel veranderen: de afschaffing van de lijfeigenschap, de
Wat zijn de typische kenmerken van deze klassieke bouwkunst? Welke invloeden zijn er zichtbaar?
v.
55
Plein: 240 x 340 m Beelden: 5,7 m hoog
LES 20 SCHEMA
ONWAARSCHIJNLIJK! Onder invloed van de Verlichting stellen sommige vorsten het welzijn van hun volk voorop.
19
15
50
we nog niet ver zijn, zodat iedereen het gevoel heeft dat we nog terug kunnen. De admiraal is sluw. Hij vaart al veel langer dan jij en ik samen. Hij weet heel wat over kaarten, wind richtingen en het kompas. En dat voor de zoon van een Italiaanse wever.’ ‘Italiaans? Daarom spreekt hij met zo’n raar accent.’ ‘En Portugees. En Spaans. Columbus denkt dat je vlugger langs het westen naar Indië kunt varen, dat deze zee niet zo groot is. Alleen vertrouwde de Portugese koning zijn plan niet. Zelfs de koning weet dat de zee veel te groot is.’ ‘Als we nog ver varen, dan vallen we misschien van de aarde’, mompelde Miguel somber. Nu lachte Rodrigo hardop. ‘Iedereen weet toch dat de aarde een bol is. Je kunt niet naar beneden vallen.’ ‘Echt?’ Het duurde een tijdje voor Miguel het zich kon voorstellen. ‘Waarom vallen we dan niet van de aarde? Of moeten we ons niet voortdurend vasthouden?’ Rodrigo haalde zijn schouders op. Dat wist hij ook niet. ‘Daarna is hij naar de Spaanse koning gelopen om steun te vragen voor zijn reis naar Indië langs het westen. Eerst had die geen geld, omdat hij de Moren uit Granada wilde ver jagen. Maar na een paar jaar kreeg Columbus dit.’ Hij wees met zijn duim naar het dek en daarna naar de twee kleine karvelen die een eind achter zijn rug voeren. Opeens knipperde Rodrigo met zijn ogen. ‘Jezus! Maria!’ Hij liep snel naar de reling aan de overkant van het dek. Stomverbaasd liep Miguel hem na. ‘Wat is er?’ Hij probeerde Rodrigo’s ogen te volgen. ‘Daar! Zie je dat niet?’ Zijn wijsvinger trilde. ‘Een licht!’ Miguel kneep zijn ogen tot spleetjes en tuurde een tijdlang in de richting die Rodigro aanwees. Toen zag ook hij een lichtje dat leek te flikkeren.
0
10
45
- Bestudeer de afbeelding van de Griekse tempel. Ontdek aan de hand van de volgende oefeningen de kenmerken ervan.
Vandaag nog bewonderen vele duizenden toeristen over heel Europa de overblijfselen van Griekse en Romeinse bouwwerken.
0
5
Eentonig klotsten de golven tegen de boeg van de kraak. Donkere wolken verborgen de sterren. In de buurt van het achterkasteel liet Miguel zich op de vloer zakken. De planken waren hard, maar toch sliepen heel wat matrozen en scheepsjongens buiten als het niet regende. Anderen sliepen in het ruim op stro, maar Miguel ontvluchtte liever de onfrisse warmte die de opeengepakte, ongewassen lichamen uitstraalden en de tastende handen die het soepele lijf van een zestienjarige jongen wilden voelen. Met open ogen keek hij naar de lucht boven hem. Op het achterdek hoorde hij het getrappel van de koe. Twee varkens, een koe, geiten en kippen reisden in hokken mee. Zo hadden ze soms wat eieren, melk en vers vlees. Miguel voelde zijn ogen langzaam zwaar worden, maar toen hij voetstappen hoorde naderen, was hij meteen klaarwakker. Het was Rodrigo, Miguel herkende het silhouet van de matroos. Hij kon best opschieten met de oudere man. ‘Slaap je al?’ vroeg Rodrigo overbodig. ‘Nu niet meer’, zei Miguel knorrig. Omdat hij zin had in een praatje, leunde Rodrigo naast Miguel met zijn rug tegen de reling en liet zijn ogen over het schip gaan. ‘De admiraal is op het achterdek. Hij is weer op zoek naar Indië.’ Miguel kwam overeind. Hij zag hoe Columbus met een kijker naar het westen tuurde. ‘Hij is vast nog ongeduldiger dan wij’, zei Rodrigo. ‘Het duurt te lang. Er komt geen einde aan de zee. De mensen zijn bang. Let op mijn woorden, nog enkele dagen en ze gooien Columbus overboord. Maar wat dan?’ ‘Dan kunnen we terug varen’, meende Miguel. ‘Zo ver zijn we niet van de kust.’ Rodrigo lachte meewarig. ‘Denk je dat echt? We varen al zes weken naar het westen. Volgens mij zegt de admiraal altijd weer dat
20 35
1
OPDRACHT 2
De klassieke bouwkunst
volle muren / gebruik van zuilen
EIGEN TIJD
eenvoudige bouwstijl / ingewikkelde bouwstijl
80
De oversteek
Aan de Sint-Pietersbasiliek in Rome wordt gebouwd van 1506 tot 1626. Ze is het werk van verschillende architecten, o.a. Michelangelo. Tijdens de bouw bereikt de aflatenhandel, die Luther zo bekritiseert, nooit geziene hoogten. De bouw van de basiliek wordt enkele keren stilgelegd door geldgebrek. Het uiteindelijke resultaat is verbluffend. De Sint-Pietersbasiliek is ca. 200 meter lang en op zijn breedste punt ca. 150 meter breed. Het ellipsvormige plein is ontworpen door de barokkunstenaar Bernini. Het vormt een mooi geheel met de basiliek. De zuilengalerijen stellen de armen van de Kerk voor die de gelovigen omhelzen. Als toemaatje nog enkele andere spectaculaire cijfers …
KLASSIEKE OUDHEID
MIDDELEEUWEN
absolutisme, standenmaatschappij ...
Waarom zijn bepaalde vorsten ‘Verlicht’? Wat is hun politiek? Meer informatie over hen vind je in de ICT-les ‘Verlichte despoten’.
2 De Verlichting in de praktijk Ontmoetingsplaatsen - waar over alle mogelijke onderwerpen gediscussieerd wordt - zonder standenonderscheid
kleurrijke fries / sobere fries NIEUWSTE TIJD
Baldakijn door Bernini
Koepel: 119 m hoog; diameter 42,6 m
NIEUWE TIJD
1
Hoofdaltaar: 28 m hoog
De Griekse bouwkunst is een openbare, monumentale kunst
OPDRACHT 1
De Grieken maken grote bouwwerken. Wat is de functie of de bedoeling van de volgende bouwwerken? Noteer.
in beweging / in harmonie en evenwicht
De wetenschappen (positieve en humane) kennen een belangrijke ontwikkeling.
gebruik van beeldhouwwerken / geen gebruik van beeldhouwwerken symmetrisch / niet symmetrisch
3 De Verlichting omvat alle aspecten van het leven
open bouwwerk / gesloten bouwwerk
De verlichte filosofen geloven dat met de rede de wereld kan worden verbeterd.
- In de Griekse bouwkunst kun je drie bouwstijlen onderscheiden: de Dorische, de Ionische
Wat je na deze les moet kennen en kunnen:
en de Korinthische. Vooral in de opbouw van de zuilen worden de verschillen tussen de drie bouwstijlen erg duidelijk. Bekijk de tekeningen aandachtig en vink de juiste eigenschappen aan.
De verlichte ideeën
KENNEN
a Dorische stijl
1 de begrippen ‘kritisch denken’, ‘rationaliteit’ en ‘scheiding der
b Ionische stijl c Korinthische stijl
machten’ uitleggen 2 de drie kenmerken van de Verlichting uitleggen 3 de Verlichting in de praktijk beschrijven 4 de invloed van de Verlichting op
a Tempel:
Stadion:
Diameter medaillon: 8 m
b
Letters: 1,30 m
a
c b
politiek, sociaal, economisch en wetenschappelijk vlak aantonen
c
KUNNEN
Politiek
1 heden en verleden met elkaar vergelijken 2 documenten ontleden en vergelijken 3 de ideeën van een verlichte filosoof uit een document afleiden 4 informatie uit grafieken afleiden 5 hedendaagse toepassingen van
Het (cijns)kiesrecht Het volk mag in opstand komen. Kerk en staat gescheiden
60
LES 8
Theater:
Spannende ve
Agora:
DE barOk IN DIENSt vaN kErk EN kONING
rhalen
a
162
LES 20
DE KLASSIEKE BOUWKUNST
Ontdek alle voorbeeldpagina’s op www.storia.be.
Straffe opdrach te b
E
c
D DE KLASSIEKE KUNST
163
n
afbOUw vaN HEt aNcIEN réGImE
Sociaal
Iedereen gelijk voor de wet
Economisch
Een zo groot mogelijke vrijheid Het grote principe is: laissez-faire, laissez-passer.
verlichte ideeën geven
Onderwijs
Al die onderdeeltjes van ‘kennen’ en ‘kunnen’ kun je bij het onlinelesmateriaal verder inoefenen. Als je denkt dat je een onderdeeltje kent of kunt, zet je daar een kruisje voor.
91
De scheiding der machten
Ook onderwijs voor het gewone volk (bv. armenscholen).
De Verlichting levert een belangrijke bijdrage aan onze ideeën over vrijheid, democratie, gelijkheid, rationaliteit enz.
171
172
LES 20
Duidelijke sch
vErLIcHtE DENkErS
ema’s
Reeks COMPLEET
Dynamische selectie LEERWERKBOEK Jeugdschrijver en geschiedenisfanaat Dirk Bracke schreef drie unieke verhalen voor elke STORIA live van de 1e en 2e graad. Historica en schrijfster Aline Sax tekent dan weer voor aangrijpende verhalen in STORIA live 5 en 6.
In het praktische leerwerkboek zijn lesteksten, opdrachten, documenten en schema’s op een logische manier geïntegreerd. Bovendien bieden we een brede waaier aan activerende werkvormen (groepswerk, rollenspellen enz.) aan. Dat garandeert een vlot lesverloop en een grote betrokkenheid van uw leerlingen. Bij het begin van elke les krijgt de leerling de inleiding te zien met een vast aantal ankerpunten: tijd, ruimte, domein, probleemstelling. Aan het eind van elke les kunnen uw leerlingen hun opgedane kennis testen via het afvinklijstje ‘Kennen en Kunnen’ en met het uitgebreide aanbod ICT-opdrachten. Geschiedenis hoeft niet altijd ernstig te zijn; de knotsgekke cartoons van de bekende cartoonist Lectrr zorgen doorheen het leerwerkboek voor een geestig intermezzo.
2015: Storia 2, Storia 4 ASO/TSO Storia 5 TSO
EK
EK
Al verschenen: Storia 1, Storia 3 ASO/TSO, Storia 6 TSO
BO
.be
RK
BO
nin
WE ER
RK
w.v a
E 1 L
WE ER be
EK
KBOEK
E LIV
EK
RIA
BO
LE www.vanin.
BO
ST
L
ST
O
TSO
RK
E RW EE
O EK
TS
ER ERW 3 LE
l iv e
EK
RKB
EK
e l iv
RW E
BO
LEERWERKBOEK
6 L EE
LIV E
RK
live
RIA LIV E
RIA
ER WE
K BO WER LEER
ST RIA LIVE 3 LEERWERKBOE K
A SO
LE
A LIVE ST RI
ST
RK
2 8-2
-712
.be
nin
a w.v
ww
ER WE
EK
E LIV
.be
vanin
www. 132-9 -306-7 978-90 035 562
06 90-3 2030 978- 56
ww
90-3 06 5595 -688 3-1 08
-7131-2 562034
live
Verschijningsplanning 978-
978-90-306
Kri ste l Ro Go Beke rs gie rik rL ind Goris em Kri an s Wim Merc s kx Mo Lu J ack rea cV yP u an hili de p nB Jos roe s o.l. v ck v. K an D o atl een oren Dill en
LE
RIA len Dil ris en tle Go Ka orik G
5
ST
Kristel Bek ers Gorik Gor is Rogier Lind emans Kris Mer ckx Wim Mor eau Jacky Phil ips Luc Van den Bro eck Jos van Dooren o.l.v. Katl een Dille n
K BO
Goris Gorik s man Linde kx Merc Kris au More Wim ilips Ph y Jack ck n Broe n de oren Luc Va n Do va s Jo llen en Di Katle o.l.v.
r Rogie
EK
KBOEK
IN 2015
TS O
O
K BO
RKBOEK
EK
WER LEER
ER ERW 4 LE
BO
VE IA LI ST R
RK
WE ER
LE
ST RIA LIVE 4 LEERWE
TS O
e l iv
LEERWER
A SO
TSO
TS
A SO
4 S A T I ORIA R ST4 O 2 T S OR IA IA 5 R O T S live
SIA STOR TO3R 3 A I IA 6 R1 STIO A R O ST
NIEUW
LESEO T RW
live
ERK
A SO
BO
EK
live
TSO
4 UNIEKE TROEVEN
dankzij de ontdekplaten
Voor het 1e, 2e en 3e jaar van STORIA classic en live ontwikkelden we ontdekplaten: digitale prenten waarin extra beeldmateriaal verwerkt is. Daarmee komt u tegemoet aan de steeds groeiende nood aan visuele ondersteuning bij leerlingen en creëert u een krachtige leeromgeving.
Speel in op de nieuwsgierigheid van uw leerlingen.
NIEUW
ONTD
EKPLA TEN
VOOR, TIJDENS OF NA, DE KEUZE IS AAN U
LAAT UW LEERLINGEN DE GESCHIEDENIS ERVAREN
U kiest zelf hoe u de ontdekplaten inzet: om uw leerlingen vooraf de leerstof te laten ontdekken, om uw lessen in de klas een krachtige en beeldrijke uitbreiding te geven of om leerlingen thuis verder te inspireren. Met deze platen creëert u een visuele leeromgeving waarbij uw leerlingen de leerstof nog intenser zullen beleven.
Duik met uw leerlingen in een Egyptische graftombe, beleef door beeld en geluid de gruwel van de pest, illustreer de opkomst en ondergang van het Romeinse Rijk, ontrafel het Stonehenge-mysterie … Kortom, dompel uw leerlingen onder in de boeiende wereld die geschiedenis is.
Verduidelijk moeilijke inhouden met korte instructiefilmpjes. Laat uw leerlingen de geschiedenis beleven met pakkende beelden en filmpjes.
Illustreer evoluties aan de hand van geanimeerde kaarten.
ONTDEK HET RUIME AANBOD Interactieve en geanimeerde kaarten, afbeeldingen met didactische tips, geluids- en videofragmenten … Met het ruime aanbod ontdekplaten motiveert en prikkelt u gegarandeerd elke leerling.
Ontdek STORIA classic of live tijdens de infosessies WOE 4 maart 2015 (15.30 u): Mechelen – Utopolis – Spuibeekstraat 5 DO 5 maart 2015 (19.45 u): Turnhout – Utopolis – Graatakker 99
Schrijf u in op www.storia.be
v.u. Winfried Mortelmans, Nijverheidsstraat 92/5, 2160 Wommelgem
DO 12 maart 2015 (19.45 u): Hooglede – Domein Vossenberg – Hogestraat 194 WOE 18 maart 2015 (15.30 u): Genk – Limburghal – Jaarbeurslaan 6 WOE 25 maart 2015 (15.30 u): Gent – Flanders Expo Meeting Center – Maaltekouter 1
Meer informatie of een presentatie op school? Neem contact op met uw vertegenwoordiger!
Stijn Forier
Koen Croonenborghs
Asella De Vos
0498 91 19 10
0477 38 15 40
0472 40 39 55
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Provincie Limburg, Vlaams-Brabant,
Provincie Antwerpen
Provincie Oost-Vlaanderen
Oost-Vlaanderen (postcodes 9300-9500),
(behalve postcode 2800),
(behalve postcodes 9000-9150
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Oost-Vlaanderen
en 9300-9500),
(postcodes 9000-9150)
West-Vlaanderen, Antwerpen (postcode 2800)
Uitgeverij VAN IN • Nijverheidsstraat 92/5 • 2160 Wommelgem • tel. 03 491 14 80 • fax 03 491 94 39 •
[email protected] • www.vanin.be
geef meer dan les
