SLIJTAGE BESTAAT NIET! ARTHROSE WEL. TJITTE KAMMINGA
TJITTE KAMMINGA
- Docent fysiotherapie HS Leiden - Fysiotherapeut / manueel therapeut - Trainer Haagatletiek en zelf actief hardloper - Auteur “Hardlopen zonder blessures” - Auteur “Tennis zonder blessures”
Atletiekunie
2
OPBOUW PRESENTATIE • • • • • • •
INLEIDING WAT IS HET PRECIES: SLIJTAGE, ARTROSE? HOE KOMT HET? WAT ZIJN DE KLACHTEN? HOE KAN JE HET VOORKOMEN? WAT KAN JE ERAAN DOEN? W.V.T.T.K. 3
Atletiekunie
SLIJTAGE • GEWRICHTEN? – BOT – GEWRICHTSKRAAKBEEN
• OORZAAK: – LANDING: MARATHON VAN 4 U. 90 PASSEN PER MINUUT 21600 PASSEN
Atletiekunie
4
LANDING
Atletiekunie
5
GEWRICHT
Atletiekunie
6
GEWRICHTSKRAAKBEEN
Atletiekunie
7
VOORKOMEN ARTROSE HEUP / KNIE • 1 JANUARI 2007: – 197.000 MANNEN • 115.000 ARTROSE KNIE • 82.000 ARTROSE HEUP
– 353.000 VROUWEN • 197.000 ARTROSE KNIE • 156.000 ARTROSE HEUP
• WERKELIJKE AANTAL 2-3,5 X HOGER • STIJGING TOT 2020 MET 40% Atletiekunie
8
ARTROSE
Atletiekunie
9
ARTROSE
Atletiekunie
10
KENMERKEN ARTROSE • • • • • •
PIJN STIJFHEID BEWEGINGSBEPERKING INSTABILITEIT KRAKENDE GEWRICHTEN SPIERZWAKTE
Atletiekunie
11
RISICOFACTOREN • • • • • •
LEEFTIJD GESLACHT RAS OVERGEWICHT BEROEP TEAMSPORT
Atletiekunie
12
INDELING ARTROSE • PRIMAIRE ARTROSE: • OORZAAK NIET AANWIJSBAAR
• SECUNDAIRE ARTROSE: • DUIDELIJKE OORZAAK
Atletiekunie
13
TAAK GEWRICHT • SCHOKDEMPING • BEWEGEN
Atletiekunie
14
PLAATS ARTROSE • VERMINDERD GEBRUIK • WAAR GEEN CONTACT MEER WORDT GEMAAKT MET TEGENOVERLIGGENDE GEWRICHTSOPPERVLAK.
Atletiekunie
15
ARTROSE • TE WEINIG BELASTING • OVERBELASTING
Atletiekunie
16
TE WEINIG BELASTING • STORING IN HET GEWRICHT • VERANDERDE LOOPRICHTING VAN DE BOTTEN • ONDERBELASTE SITUATIE • OVERBELASTE SITUATIE
Atletiekunie
17
KNIEGEWRICHT • EERST BEW.BEP. IN STREKRICHTING • DAN OPTREDEN VAN ARTROSE
Atletiekunie
18
OVERBELASTING • OVERBELASTING GEWRICHTSKRAAKBEEN • NA BV BLESSURE OF BREUK • OF EINDE VAN PASSIEVE LEVENSSTIJL • GEDOSEERD BEWEGEN
Atletiekunie
19
De klachten bij arthrose van het kniegewricht zijn: • Pijn in de knie; deze staat duidelijk op de voorgrond, • Stijfheid bij het starten van de beweging; dit duurt meestal korter dan 30 minuten, • Beperkte beweging, vooral merkbaar van het strekken, • Het gewricht kraakt, • De spierkracht van de bovenbeenspieren is verminderd, • Ook voelt het kniegewricht wat instabiel aan, • Soms is ook het kapsel van de knie ontstoken en heb je vocht in de knie en voelt deze ook wat warm en pijnlijk aan.
Atletiekunie
20
WAT KAN JE ER AAN DOEN? • • • • • • •
BLIJVEN BEWEGEN: GRADED ACTIVITY GOED SMEREN VAN DE GEWRICHTEN STATISCH REKKEN? GLUCOSAMINEN? KRAAKBEENTRANSPLANTATIES? PROTHESE? SCHOEISEL?
Atletiekunie
21
BLIJVEN BEWEGEN • • • •
GRADED ACIVITY PIEKBELASTINGEN VERMIJDEN OVER GROTE, FUNCTIONELE TRAJECTEN SPORTSPECIFIEKE WARMING-UP
Atletiekunie
GOED SMEREN VAN DE GEWRICHTEN • GROTE BEWEGINGEN • ZWEMMEN, FIETSEN E.D • SPORTSPECIFIEK • WEERSTAND TEGEN BEWEGEN < • SMERING >
Atletiekunie
STATISCHE REKOEFENINGEN? • GEEN PREVENTIEF EFFECT OP HET ONTSTAAN VAN BLESSURES (VAN MECHELEN, 1992; HALBERTSMA, 1999 ) • VOORAL LEEFTIJD EN GETRAINDHEID HEBBEN EEN RELATIE MET HET OPTREDEN VAN BLESSURES (POPE, 1998 en 2000) • KRACHTSLEVERANTIE VERMINDERT (V.D. POEL, 2008)
Atletiekunie
24
GLUCOSAMINEN? • GEEN POSITIEVE EFFECTEN AANGETOOND • INTERNATIONAAL VEEL ONDERZOEK
Atletiekunie
25
KRAAKBEENTRANSPLANTATIE? • EXPERIMENTEEL STADIUM • VEEL ONDERZOEK • ALLEEN KRAAKBEEN BESCHADIGD
Atletiekunie
26
PROTHESEN? HEUP: TOTALE HEUP RESURFACING KNIE: TOTALE EN HALVE KNIEPROTHESE
Atletiekunie
27
SCHOEISEL • EXTRA DEMPING? • CORRECTIES? • BAREFOOTRUNNING?
Atletiekunie
HOE TE STARTEN? • • • • •
WARMING-UP LOOPSCHOLING EERST DUUR, VERVOLGENS SNELHEID KERN COOLING-DOWN
• NB: – ONDERGROND – VERVANGENDE / TOEGEVOEGDE TRAININGSARBEID
Atletiekunie
29
LANDING
Atletiekunie
30
OPTIMALISATIE VAN • De bewegingsuitslag in de gewrichten (ROM), nodig voor het hardlopen (NB snelheid!) • De weerstand in het gewricht tegen bewegen, • De spierlengte, • De motorische controle, ook wel tuning, • De hart- / longfunctie.
Atletiekunie
31
DUS: Warming-up: 1. Oefeningen voor de functionele lenigheid van het gewricht: HOEKEN! (NB: de spier past zich aan aan de functie) 2. De koppeling tussen gewricht en spier functioneel effectief laten worden: COORDINATIE. – Wandelen – Brisk walken – Harder lopen – Hardlopen op snelheid 3. De kern van de training
Atletiekunie
32
HOEKEN De oefeningen hebben een dynamisch karakter: ze voeren de bewegingen in een gewricht uit, die nodig zijn voor het hardlopen. Je bent dus aan het “hoeken”!
Atletiekunie
33
DUS 1. 2. 3. 4. 5. 6.
HOEKEN WANDELEN: TUNEN BRISKWALKEN HARDER LOPEN HARDLOPEN OP SNELHEID KERN (MILA, SPRINT)
Atletiekunie
34
HOE? - ELKE OEFENING 10X - EEN FUNCTIONEEL TRAJECT
Atletiekunie
35
LITERATUUR • • •
• • • • • • •
Poel, G.v.d., Stretching in warming up en cooling down. Sportgericht nr. 3 / 2008jaargang 62. Pp. 3-7 Pope, R.P., Herbert J.D., Kirwan J.D., Graham B.J. A randomized trial of preexercise stretching for prevention of lower-limb injury; Med. Sci. Sports Exerc. 2000; 32(2):271–277. Lars Borghouts, Rekken heeft effect…. maar niet op alles, Sports Media, 21 November 2007 Short hamstrings & stretching; a study of muscle elasticity, J.P.K. Halbertsma, proefschrift 1999. Morree, J.J. de, Dynamiek van het menselijk bindweefsel. Bohn Scheltema en Holkema, 2008. Riezebos, C., e.a. De spierverkorting. Stichting Haags Tijdschrift voor Fysiotherapie. 1988. Kamminga, T.H. Tennis zonder blessures. Elsevier gezondheidszorg, Maarssen. 2003 Kamminga, T.H. Hardlopen zonder blessures. Elsevier gezondheidszorg, Maarssen. 2000. Kamminga, T.H. Niet rekken, maar hoeken. Proloop, juni 2009. Pisters, M., Exercise adherence improving long-term patient outcome in patients with osteoarthritis of the hip and/or knee. Dissertatie okt 2010.
Atletiekunie
36
OEF VOOR DE GROTE TEEN
Atletiekunie
37
OEF VOOR DE ENKEL EN GROTE TEEN
Atletiekunie
38
OEF VOOR DE HEUP
Atletiekunie
39
OEF VOOR DE HEUP
Atletiekunie
40
OEF VOOR DE HEUP
Atletiekunie
41
OEF VOOR DE KNIE
Atletiekunie
42
VRAGEN?
Atletiekunie
43
DE NIEUWE W-U ALLE THEORETISCHE ONDERBOUWING EN UITGEBREIDE BESCHRIJVING VAN DE OEFENINGEN VINDT U IN:
HARDLOPEN ZONDER BLESSURES, TJITTE KAMMINGA. (ELSEVIER GEZONDHEIDSZORG)
ARTIKEL “NIET REKKEN, MAAR HOEKEN” (WWW.RUNNERSWEB.NL/KAMMINGA)
GOED EN GEZOND HARDLOPEN: WAT ELKE HARDLOPER MOET WETEN.. (MAART 2011 TIRION SPORT)
Atletiekunie
44
