S K W
CHENK
Secretariaat: Postbus 150, 1300 AD Almere Haven Redaktie: G. Knibbe,
LARE
Vijfhuizen, 023-5581810 Postbanknr. SKW: 309261 Postbanknr. COZA: 3930924
IJN
EEN UITGAVE DOOR DE STICHTING ‘GEEN KERKGELD VOOR GEWELD’
NIEUWSBRIEF nr. 102, oktober 2003
HARDLEERS EN ONVERBETERLIJK
ST. COMITE OVERLEG ZUID-AFRIKA STICHTING COZA IS OP 28 FEBRUARI 1978 OPGERICHT TEN OVERSTAAN VAN NOTARIS MR. J.J. SISSING TE ZWOLLE; K.V.K. REG. NR. S22225
van de Naam niet schuwt. Toen echter velen na de zogenaamde eenwording afgelopen mei de kerk verlieten, was het ‘Goddank’ verstomd. Ver-
Dat kerkelijk leiders hardleers zijn, is een
brokkeling was het gevolg van een zoeken naar
bekend verschijnsel. Maar het lijkt niet echt
valse eenheid. Toch laat de Heere Zijn werk niet
onbijbels om je zonden te belijden en deze ver-
los. Maar dat rechtvaardigt het gedrag van de
volgens na te laten. Anders heeft berouw en
kerkelijke top niet.
schuld belijden geen zin. Ook vandaag struikelt het recht op de straten van de gevestigde grote
Waarheid wordt in de kerk bijna dagelijks
kerken. Ook vandaag wordt kerkgeld oneigen-
omgekeerd in haar tegendeel, rechtvaardigheid
lijk gebruikt:
sneuvelt omdat
voor geweld of
men goede sier
andere niet
wil maken. Of het
ethisch verant-
nu was aan de
woorde doelen.
welgevulde dis van Zimbabwes
Voor kerkelijke
dictator Moegabe,
leiders van van-
tijdens een Assem-
daag geldt wel
blee van de Werel-
in het bijzonder
draad van Kerken.
dat ze behalve hardleers ook
Studenten theologie in de door de staat verboden huisgemeenten krijgen in het geheim hun opleiding
Of het was aan de in een sfeervolle
onverbeterlijk zijn. Dat kan ook moeilijk anders
ambiance goedgevulde Chinese ronde tafel met
als je geen of nauwelijks ernst maakt met de
leiders van de door de staat gecontroleerde Drie
meest fundamentele bijbelse waarheden. Bij
Zelf Kerk; opkomen voor verdrukten is er dan
schijnvertoningen over eenheid wordt luidkeels
‘uiteraard’ niet bij. Profeten als in het Oude Tes-
‘Goddank’ geroepen. Wie beseft dat het bijbels
tament zal men vergeefs zoeken in de leiding
is te stellen dat misbruik van Gods Naam vloe-
van de kerken die menen eenheid te beleven
ken is, weet dat de leiding van de kerk misbruik
binnen bredere verbanden als de Wereldraad. 1
Helaas zijn de grotere Nederlandse protestantse
van Oost-Europeaanwerkgroepen niet. L’Histoire
kerken daar geen uitzondering op. Integendeel,
se repète. Lessen worden niet ter harte geno-
ze lijken wel voorop te lopen als het gaat om
men. De PKN had voor 1 mei al de intentie de
het geven van een totaal verkeerd voorbeeld.
steun aan de officiële Protestantse Kerk in China
De grove fouten gemaakt in Oost-Europa en de
(de Drie-Zelfkerk) fors te verhogen. Ze willen
schande van de ‘bijna-schijnbare-dan-wel-nage-
vooral een bijdrage leveren aan de opleiding
noeg-heuse-collaboratie’ met kerken die één
van predikanten. De Chinese Protestantse Kerk
waren met de oude regimes hebben niet gere-
groeit zeer snel en kampt met een nijpend
sulteerd in bijstelling van de ethiek. We laten de
tekort aan goed opgeleide voorgangers.
lijst met artikelen over deze zwarte bladzijde uit de kerkgeschiedenis maar voor wat ze is. De ker-
Dat verklaarde een delegatie van de SoW-ker-
ken schuwden zelfs schorsing van kritische leden
ken enkele jaren geleden al na terugkeer van een elfdaags bezoek aan China. De kerken wilden onder meer in de afgelopen twee jaar twee Chinese theologen in Nederland laten promoveren. Daarvoor was dan al gauw een vervijfvoudiging van de huidige steun aan China nodig, dacht A. Mook van Kerkinactie. Het Chinabudget van de kerkelijke hulporganisatie bedroeg twee jaar geleden € 40.000.- per jaar. Welnu, de doelstelling is nagenoeg gehaald en er prijkt in de rapporten over 2004 voor rond € 164,000.- hulp op de lijst van kerkinactie. Maar de handen van de PKN en hun officiële Chinese partners zijn allesbehalve schoon. De kerken dachten verder aan het uitzenden van Nederlandse gastdocenten naar de nationale
In China wordt rigoreus de één-kindpolitiek gevoerd. Kritische vragen daarover zal de PKN niet stellen. 2
predikantenopleiding in Nanjing en een program-
ma voor de vertaling van theologische boeken
Zelf Kerk onderdeel uitmaakt van het Ministerie
in het Chinees. "De groei van de Chinese kerk en
van Godsdienstzaken en daar volledig door
de problemen waar zij mee kampt, rechtvaardi-
gecontroleerd en gedirigeerd wordt noemt men
gen een grotere inzet van de SoW-kerken", zei
dat "nauwe banden met de staat"
SoW-secretaris dr. B. Plaisier. Met de heer Mook
De PKN-leiding kan weten dat elke dominee in
en prof. dr. F. de Lange, rector van de Theologi-
de Drie Zelf Kerk al bij de studie en zeker bij de
sche Universiteit Kampen, vormde hij de eerste
bevestiging een gelofte aflegt. Het hoofd van
officiële kerkelijke delegatie naar China.
de Drie Zelf Kerk is officieel verplicht lid van de
De delegatie is volgens dr. Plaisier onder de
Communistische Partij! De ‘gewone’ dominee
indruk geraakt van de "geweldige groei" van de
moet beloven geen Chinezen onder de pakweg
officiële, door het Chinese bewind erkende Pro-
20 jaar in de kerk toe te laten. Hij of zij belooft
testantse Kerk. Zij telt nu 15 tot 20 miljoen
niet te evangeliseren EN men moet beloven de
leden en krijgt er jaarlijks een miljoen leden bij.
regeringspolitiek van Peking volledig te onder-
(Die "geweldige groei" stelt overigens niet
steunen. Hoe naïef is het dan te stellen: "Kritiek
zoveel voor als dr. Plaisier suggereert.)
op de staat, b.v. de éénkindpolitiek of het abor-
China telt ook een onbekend aantal niet-geregi-
tusbeleid, lijkt voor de kerk ondenkbaar te zijn".
streerde protestanten, die vaak aan vervolging
Het lijkt niet ondenkbaar: het is ondenkbaar.
blootstaan. De delegatie heeft volgens dr.
Toch stijgt het PKN-budget voor China elk jaar
Plaisier in alle gesprekken met kerkleiders en
en daarmede de theologische opleiding in dat
overheidsfunctionarissen de kwestie van de
land.
godsdienstvrijheid aangeroerd."Er is in China meer godsdienstvrijheid dan we gezien de
Het onderhouden van banden met de officiële
omstandigheden verwacht hadden", aldus de
kerk betekent volgens dr. Plaisier geen keuze
SoW-secretaris. Chinezen zijn volgens hem rede-
tegen de ondergrondse kerken in China. "Maar
lijk vrij om christen te worden en als christen te
we voeren geen tweesporenbeleid. We gaan
leven.
niet tegelijkertijd contacten onderhouden met
Tsja, hoe leest een theoloog de krant zou je den-
de officiële kerk en een lijn met de ondergrond-
ken? Het antwoord is eenvoudig: Precies eender
se kerken leggen. We willen betrouwbare part-
als eerder toen de media de zere vinger legden
ners zijn zonder naïef te wezen.
bij de schandalige relaties met Oost-Eurpese col-
Leest de PKN-leiding de krant niet? De Chinese
laborateurs. De PKN zou beter kunnen weten.
politie treedt hard op tegen huisgemeenten.
De Wereldraad van Kerken zou beter kunnen
Niet zelden krijgt ze informatie van de Drie Zelf
weten. De Chinese kerkleiding heeft volgens de
Kerk. Wat een onbijbelse redenering van de
delegatie nauwe banden met de staat. "Kritiek
PKN! De drenkeling, de zeker 80 miljoen tellen-
op de staat, bijvoorbeeld op de éénkindpolitiek
de ondergrondse kerk, laten we verdrinken
of het abortusbeleid, lijkt voor de kerk ondenk-
omdat we betrouwbare partners willen zijn voor
baar te zijn", zei dr. Plaisier.
degenen die meehelpen hen in het water te
De Nederlanders constateerden dat de Chinese
duwen. Want die zijn officieel kerk!
officiële kerk nauwe banden heeft met de staat,
Niet naïef? Neen, dat klopt. Het is nog erger.
dat noemen we nu een eufemisme. Als iemand
Dat is tegen beter weten in de waarheid veran-
liegt dat men groen en blauw ziet noemt de
deren in leugen. Om kerkgeld te besteden in
kerk dat "men heeft niet helemaal een goed
dienst van de ongerechtigheid. Als de PKN
beeld van de werkelijkheid". Als de Chinese Drie
docenten uitstuurt naar China, laten ze dan 3
Oud-Testamentici uitsturen gespecialiseerd in de
het was immers Gods Naam ijdel gebruiken!
profeten die onrecht aantoonden en bestreden.
Wie nu denkt dat de kerkelijke leidinggevenden
Laten die theologen dan eigentijdse, in de Chi-
zich iets van serieuze kritiek aantrekken, heeft
nese context geplaatste voorbeelden aandra-
echt nog niets begrepen van het karakter én de
gen. Dan wordt kerkgeld op bijbelse wijze
eenzijdige gedrevenheid van deze leidinggeven-
besteed.
den. Maar ja, als God ook aan je kant staat; Simon Cornelissen
Gott mit Uns. Lezers van dit blad wisten het al lang: Als kerkleiders hun blik op oneindig zetten, gaan zij met bij wijze van spreken rode
Gott mit Uns en de PKN-Bijbel
bloeddoorlopen ogen door zonder dat de redelijkheid of series goede argumenten hen kunnen stoppen. Met name de dubieuze kerkelijke han-
De ouderen onder ons herinneren zich de kop-
delwijze in Oost- Europa en zuidelijk Afrika is
pel van de Nazi-Duitse militairen. Gott mit Uns
daarvan het levende bewijs. Raadgevers als
stond daarop. Elke oprechte christen gruwde
Allan Boesak werden blindelings gevolgd. Ook
daarvan. Maar vandaag wordt God, en Zijn
al weten we vandaag wie Boesak ten diepste
Woord, opnieuw misbruikt. Er is een kerkbijbel
was, toen hadden de kerkleiders het kunnen
uit ter gelegenheid van de kerkhereniging per 1
weten. Maar men luisterde naar deze en andere
mei. Een verklaring van eenwording van de drie
zogenaamde broodprofeten. Terug naar het
betreffende kerken staat daarin.
"Gott mit Uns" van de PKN. Hoe is het mogelijk
Ten diepste godslasterlijk! De PKN roept luid:
dat een herenigingbesluit dat leidde tot grote
"Gott mit Uns".
kerkscheuring in vooral hervormde gemeenten
Het "Gott mit Uns" was meer dan een opschrift:
én dat de meest trouwe kerkleden de kerk uit-
een hele gedachte-
joeg, de uitgave van
wereld waarbij chris-
een speciale Bijbel tot
tendom voor het kar-
gevolg heeft? Los van
retje gespannen
de vraag of de Hersteld
wordt van heidens en
Hervormde Kerk (HHK)
antigoddelijk denken,
op terechte gronden
zit er achter. Het was
afscheid nam, moet het
in meer dan een
antwoord zijn dat deze
opzicht God ‘inhuren’
speciale Bijbel in
voor oneigenlijk
wezen hetzelfde is als
gebruik. De Bijbel
het opschrift op de
noemt dat Gods Naam
Het teken dat elke Duitse militair op zijn riem droeg
koppel van de Duitse militairen. Immers: een
ijdel gebruiken. Wij noemen dat ook wel vloeken. Helaas is er niets
Bijbel met daarin het herenigingbesluit sugge-
nieuws onder de zon.
reert dat het besluit voluit Bijbels is. We willen
In het artikel over de banden van de PKN met de
heel kort de gedachten achter de Bijbeluitgave
Chinese godsdienstige ambtenaren, verwezen
toelichten. In de Bijbel staat de bekende tekst
we naar de uitspraak van dr. Plaisier over het
waarin de Heere Jezus vraagt om eenheid. Het
‘Goddank’ bij de kerkhereniging die tegelijk een
gaat om eenheid op grond van Zijn Woord en
scheuring was. Daar kwam veel protest tegen,
op grond van geestelijke eenheid. Pas dat geeft 4
de kern van de bijbelse eenheid weer. De kerk-
artikeltje aan hem geweid dat we graag nog
leiding van de PKN denkt echter theologisch
een keer afdrukken.
heel beperkt. Eenheid betekent voor hen alleen maar organisatorische eenheid. Bovendien
Ds Beyers Naudé ging te ver
denkt de kerkelijke top ook nog eens Ameri-
De Zuid-Afrikaanse regering heeft Ds Beyers
kaans-fundamentalistisch. Immers: die bijbelse
Naudé Het zwijgen opgelegd. Wij betreuren
eenheid kan alleen maar als fusie en niet als
dat. Een predikant is geroepen het evangelie te
federatie verstaan worden. Geweldige exegeten
verkondigen –niet minder en niet meer. De
daar in Utrecht. Voor zo’n conclusie moet je
hardheid van zo’n maatregel mag niet onder-
weel heel intelligent zijn. Rechtlijnig en kort-
schat worden. En dan rijzen er vragen. Was hij
zichtig is het echter om zo eenheid te verstaan,
te kritisch ten aanzien van het regeringsbeleid?
En om Goddank te roepen en om zelfs een spe-
En mag dat dan niet? Uit betrouwbare bron ver-
ciale Bijbel uit te geven. Misbruik van Zijn
namen wij onlangs het volgende.
Woord, misbruik van kerkgeld. Maar ja, het mag
Ds Beyers Naudé preekte in zwarte kerken op
wat kosten om het "Gott mit Uns" te onpas uit
een wijze, die de overheid niet wilde toestaan,
te dragen.
We lichten dat toe met twee voorbeelden. Ds Beyers Naudé preekt over David en Goliath, Simon Cornelissen
een geschikt onderwerp om heroïeke gevoelens op te wekken. En dan de toepassing: Jullie zijn David en de blanke overheid is Goliath. God
DS. BEYRS NAUDÉ †
inspireerde David enz. enz. Daarna vlogen de stenen door de ramen van (eigen) scholen, poli-
Als er één persoon is die met de beste bedoelin-
tieburo’s enz. Met andere woorden, de preek
gen in de fout is gegaan tijdens het apartheids-
zette aan tot burgerlijke ongehoorzaamheid en
bewind in Zuid-Afrika dan is het wel ds Byers
geweld. En ander voorbeeld: Een preek over
Naudé. Met de beste bedoelingen, laten we dat
Simson en de Filistijnen. Simson wreekt zich op
voorop stellen. 22 Jaar geleden hebben wij een
de Filistijnen door fakkels te binden aan de
5
staarten van vossen, deze in brand te steken en
ders eronder lijden, dat zij niet meer in staat zijn
het te velde staande koren aldus in de brand te
hun ervaringen en herinneringen over te dragen
steken. En de toepassing is dan weer: Jullie zijn
aan hun kinderen en kleinkinderen, omdat die
Simson en de blanken zijn de Filistijnen. En zo
er niets (meer) over willen horen In de tijdgeest
ging de brand erin. Welke overheid kan zoiets
van vandaag wordt dat maar gezeur over vroe-
toestaan? Waarschuwingen hielpen niet, de
ger gevonden. De jongere generaties hebben
overheid greep in met het trieste resultaat, dat
niets meer met het verleden. Maar dat is dan
een predikant moet zwijgen. Laten we hopen,
wel een verontrustend gebrek aan historisch
dat de strafperiode voor Ds Beyers Naudé er een
inzicht! Evenals dat velen in Nederland volko-
mag zijn van inkeer en bezinning.
men ten onrechte de gedachte koesteren om
(Deze voorbeelden zijn ook toepasbaar op de
het verleden nu verder maar te laten rusten.
situatie in ons land met betrekking tot de pre-
Terecht stelt professor Smalhout, dat wij allen
ken van imams in moskeeën)
producten zijn van de historie. Men kan geen zinvolle toekomst opbouwen zonder weet te hebben van het verleden en daar lessen uit trek-
Barbarij
ken. Nogmaals veroordeelde hij het doelbewust veronachtzamen van het vak geschiedenis op
Wie de columns leest van Prof. Bob Smalhout in
onze scholen. Hij stelt met nauwelijks ingehou-
De Telegraaf wordt niet vrolijk. De algemene
den scherpte, dat het door de staat moedwillig
vervlakking van normen en waarden wordt
onderdrukken van de historische kennis doet
ongenadig aan de kaak gesteld. Maar Smalhout
vermoeden, dat de overheid aanstuurt op een
is niet de eerste die daarover een boekje open
jong electoraat dat van toeten noch blazen
doet. Er was een vroege voorganger n.l. Deside-
weet. Dom gehouden mensen zijn immers ideaal
rius Erasmus. Die schreef Het boek tegen de
stemvee voor ambitieuze politici met gevaarlijke
barbarij. Hij schreef het als jongeman. Het speelt
ideeën. G.Knibbe
in de jaren 1490 en heeft de vorm van een dialoog tussen geestverwanten. Plaats van handeling is een buitenverblijf bij Bergen op Zoom.
De Stichting
Gezeten onder een perenboom bespreken de jonge humanisten de toestand van de westerse beschaving. Hoe heeft die na de Oudheid zo
Deze Nieuwsbrief is laat. Zoals eerder gemeld
diep kunnen zinken? Het onderwijs krijgt de
wordt er gewerkt aan een nieuw bestuur en een
schuld. Onbekwame schoolmeesters houden de
nieuwe opzet. Nieuwe bezems vegen schoon is
onwetendheid in stand, gesteund door geestelij-
een oude waarheid. Door vakantie en ziekte is
ken die de klassieke auteurs verketteren.
dat helaas vertraagd, maar we gaan door en
Terug naar prof Smalhout. Hij hield een voor-
blijven rekenen op uw onmisbare steun.Ook
dracht ter gelegenheid van de herdenking van
schakelen we over naar een andere drukkerij
de capitulatie van Japan.
omdat die dichter bij huis is gevestigd. In ZuidAfrika gaat het helaas beroerd. Dat uitmeten
Een oproep tot bewaren van ervaringen en
wordt vervelend. Werkloosheid is de grote voe-
herinneringen
dingsbodem van criminaliteit en corruptie.
Uit persoonlijke contacten en ervaring weet
U zult al wel gemerkt hebben dat de aandachts-
Prof. Smalhout hoezeer de Indische Nederlan-
velden in verband daarmee aan het schuiven zijn. 6
