S K W
CHENK LARE
Secretariaat: Postbus 1177, 3860 BD Nijkerk Bankrek.nr. GKVG: 1130.63.237 Postbanknr. COZA: 3930924 E-mail:
[email protected]
IJN
EEN UITGAVE VAN DE STICHTING ‘GEEN KERKGELD VOOR GEWELD’
[email protected]
NIEUWSBRIEF nr. 112, december 2007
ST. COMITE OVERLEG ZUID-AFRIKA STICHTING COZA IS OP 28 FEBRUARI 1978 OPGERICHT TEN OVERSTAAN VAN NOTARIS MR. J.J. SISSING TE ZWOLLE; K.V.K. REG. NR. S22225
Kerkinactie zwijgt al jaren in alle talen
Tranen over Zuid-Afrika Door ds. L.J. Geluk
Van bevriende zijde ontving ik vanuit Zuid-Afri-
verkoop loopt nog altijd.
ka per e-mail een artikel uit de London Sunday
Alan Paton, een blanke Zuid-Afrikaan, werd
Times dat ik aanvankelijk voor recent hield,
geboren in 1903 en was in de tijd dat hij het
maar dat toch niet is. Ook de afzender liet kort
boek schreef dat hem direct beroemd maakte,
daarna weten dat het al wat ouder is. Het bleek
hoofd van de Diepkloof-verbeteringskool, een
geschreven te zijn in 1998, maar heeft op de een
instituut voor onderwijs en heropvoeding van
of andere wijze de laatste maanden in brede
jeugdige misdadigers. Als gevolg van dit boek
kring opnieuw aandacht gekregen. Vandaar dat
ging hij de politiek in en verbond zich aan de
het onder mijn aandacht werd gebracht. Want
Liberale Partij. Hij zette zich in voor de vrijlating
al is het bedoelde artikel al negen jaar oud, het
van Nelson Mandela en voor een zwarte meer-
beschrijft de toestand in Zuid-Afrika die in die
derheidsregering. De dag dat Zuid-Afrika die
periode alleen maar is verslechterd.
kreeg, beleefde hij niet, want Paton stierf in 1988. Zijn weduwe echter beleefde de fel
Het werd geschreven door mevrouw Anne Paton, een Engelse dame die 35 jaar lang in
begeerde ‘omslag’ wel, de verkiezingen van
Zuid-Afrika heeft gewoond en de weduwe is
1994, waardoor Mandela aan de macht kwam.
van Alan Paton, de man die in 1948 op één slag
Maar al vier jaar later was het voor haar geen
wereldwijd bekend werd door zijn boek Cry, the
leven meer in Zuid-Afrika onder het zwarte
beloved country, in het Nederlands vertaald
bewind. Zij voelde zich nergens meer veilig. In
onder de titel Tranen over Johannesburg. Het
die vier jaren werden negen vrienden van haar
boek, waarmee Paton zijn debuut maakte, werd
en vrienden van die vrienden vermoord. Zij was
in meer dan 20 talen vertaald. Meer dan 15 mil-
bang wanneer zij in haar auto voor een rood
joen exemplaren werden ervan verkocht en die
verkeerslicht moest wachten, bang in haar 1
beveiligde huis. Eens werd haar auto onder schot genomen, een zwarte man drong haar opzij en nam achter het stuur plaats. Nadat zij een ogenblik daar verstijfd van angst had gezeten, rukte zij het portier open en ging ervan door. Achteraf begreep zij niet hoe zij dat had kunnen doen. Een andere keer drong men haar woning binnen, zij werd bij de keel gegrepen, bedreigd met een mes, haar mond met sellotape dichtgeplakt, terwijl haar werd gezegd: “Als je gaat schreeuwen, sterf je”. Nu had men de handen vrij om waardevolle zaken uit haar huis te stelen. Enkele weken later brak men haar auto open en was haar autoradio verdwenen.
Wereldraad van Kerken, die onder druk van
Daarna werd met een hamer een ruit van haar
wereldconcerns met alle kracht geholpen heeft
huis ingeslagen, het alarm ging af, maar de die-
het blanke bewind ten val te brengen, al jaren
ven wisten dat zij wel even tijd hadden om wat
in alle talen zwijgt over wat in Zuid-Afrika zich
van hun gading was af te voeren. Deze en ande-
afspeelt. In dit zwijgen hulden zich ook de men-
re ervaringen kon zij niet langer verwerken.
sen van het voormalige Werelddiaconaat van de
Haar eigen belevenissen en de verhalen van
Hervormde Kerk, die beweerden zich in te zet-
anderen over het beroven, onteren en vermoor-
ten voor recht en gerechtigheid. Of Kerk in actie
den van mannen en vrouwen, van kinderen en
dit zwijgen eindelijk verbreekt, zal de toekomst
baby’s werden haar te veel. Zij stelde vast dat er
leren. Wanneer deze zaken anders zijn zal ik dat
meer spanningen tussen de rassen waren dan zij
graag vernemen en daaraan bekendheid geven.
ooit had meegemaakt. De complete anarchie, waaronder het land te lijden had gekregen,
Dit artikel is met toestemming van de auteur
deed haar besluiten na 35 jaar terug te keren
overgenomen uit het blad Ecclesia van de Vrien-
naar Engeland. Zij schreef daarover in de eerder
den van Kohlbrugge
genoemde courant een artikel, Waarom ik ZuidAfrika ontvlucht (“Why I’m fleeing South Africa”). Enkele maanden geleden verklaarde zij nog dat zij helemaal achter dit artikel stond. Hoe droevig moet het zijn te leven in land waarin de misdaad welig tiert en niet wordt bestraft, omdat de politie lijdelijk toeziet, de justitie faalt en de regering onder leiding van Thabo Mbeki volkomen incompetent is. Ook droevig is het vast te stellen dat de 2
Chartisten diep verontwaardigd over IKV-houding Even de geschiedenis ophalen, om vanuit het verleden naar het heden – een Charta’77-con gresen dan weer naar het verleden te stappen. Namelijk hoe het IKV en Mient Jan Faber zich toen opstelden en Charta voor het IKV-karretje spanden. Nu maakt Faber goede sier als hoogleraar. Maar hoe zat het destijds nu echt? Door ir. Johann Grünbauer
Ruim 30 jaar geleden, haalden enkele Tsjechoslowaakse dissidenten de wereldpers doordat zij het manifest Charta’77 verspreidden. Het was in de tijd van de Koude Oorlog, waar West-Europa tegenover Oost-Europa stond. Begrippen als communisme, IJzeren Gordijn, Berlijnse Muur, Nato, Warschaupact, neergeschoten vluchtelingen, enzovoort kwamen veelvuldig in de Westerse pers voor. Tsjecho-Slowakije was zo’n Oostblokland. In de zeventiger jaren maakte het communisme de
Vaclav Maly bij aanvang van zijn speech
samenleving er uiterst mistroostig. Er was absolute stilte. Alleen de stem van de communisti-
ka. Waarschijnlijk kunt u zich nog herinneren
sche partij deed van zich horen. Daarom was het
dat prof. Pato ka in begin maart 1977 met onze
zo opmerkelijk dat op 1-1-1977 enkele dissiden-
minister Max van der Stoel, die een officieel
ten het manifest Charta’77 verspreidden.
bezoek bracht aan de communistisch autoriteiten in Praag, een gesprek had. Toen onze minis-
Met bovenstaande inleiding bent u weer geheel
ter na enkele dagen weer was vertrokken werd
op de hoogte, wanneer ik hier de naam Char-
Pato ka bij herhaling ondervraagd. De bijna 70-
ta’77 noem. Deze dissidentenbeweging ont-
jarige Patoka was niet bestand tegen deze ver-
stond in 1977, dus dertig jaar geleden. Zoals u
horen, en stierf op 13 maart, dus nog geen 14
zich herinnerd, hebben wij begin dit jaar er in
dagen later.
dit blad de nodige aandacht aan geschonken.
De Patoka-conferentie ging voor een deel ook
Wij hebben toen de reünie van chartisten finan-
over Charta’77. Dit deel heb ik ook bijgewoond.
cieel ondersteund. Een delegatie van onze stich-
Toen werd het wat stil in Praag wat betreft
ting, de heer Bax en ik waren er als ere-gasten
Charta’77. Tot enkele weken geleden, toen op
aanwezig. Vlak na deze reünie was er nog een
28 november een conferentie werd gehouden
activiteit: een seminar over Charta’77. Deze
over “Charta’77 en de religieuze oppositie”. Ik
duurde 3 dagen, te weten van 21 maart tot en
zou hierover een uitgebreid verslag kunnen
met 23 maart.
geven. Gezien de toch wel specifieke aspecten
Eén maand later was er een conferentie over de
die er genoemd zijn, wil ik hier volstaan met het
grondlegger van Charta’77: professor Jan Pato-
verslag van Václav Malý. 3
Václav Malý is nu de hulpbisschop van Praag en wel sedert 1996. Tijdens de communistische periode was hij priester. Toen hij Charta’77 had ondertekend mocht hij zijn ambt van priester niet meer publiekelijk uitoefenen. Kerkelijk gezien bleef hij priester. Zodoende kon hij zijn ambt alleen nog bij de mensen thuis uitoefenen. Václav Malý vertelde dat hij in 1981 woordvoerder werd van Charta’77. Zoals wij eerder schreven, waren er steeds drie woordvoerders voor een tijd van ongeveer één jaar. Toen hij woordvoerder werd was hij nog geen 31 jaar oud. Zo vertelde hij dat hij woordvoerder werd van een verzwakt Charta’77. Zij was bijna aan het
Jan Dus in gesprek met Vaclav Vasko
einde van haar bestaan. De belangrijke mannen van Charta’77 zoals Havel, Benda enz. zaten in
voor een vakantie in Tsjechië is geweest.
de gevangenis. Verder wilde niemand Charta’77 ondersteunen. Ik bedoel hier de kerken en
Afgezien van deze overweging schoot mij bij
bekende personen zoals Dub ek, bekend van-
zijn verhaal nog het volgende aspect te binnen.
wege de Praagse Lente. In het Westen had men
Juist in die tijd dat Charta’77 zo verzwakt was,
dat niet zo in de gaten: Solidarnosc, de Poolse
gingen onze vredesbewegingen IKV en PAX
vrije vakbond bestond uit duizenden leden. Dat
Christi contact zoeken met Charta’77. De Char-
was een massa-organisatie. Charta’77 kende
risten waren allang blij dat er mensen naar hen
slechts een honderdtal ondertekenaars. Dus
omkeken. Het waren er maar weinig die hen
zelfs van “leden” kon geen sprake zijn. In het
bezochten, en die er dan toch kwamen werden
Westen scheerde men ze over één kam.
altijd positief ontvangen. Het is dan ook uiterst laakbaar, dat de vredesbewegingen dit vertrou-
Václav Malý vertelde verder, dat hij zich twee
wen van Charta’77 diep beschaamd hebben.
keer per week bij de politie moest melden. Hij
Met name IKV heeft het destijds doen voorko-
werd toen onderworpen aan een verhoor dat
men, alsof Charta’77 achter de vredesdemon-
uren duurde. De meest onzinnige dingen wer-
straties van de vredesbewegingen stonden. En
den hem gevraagd. Afgezien van de spanningen
dit is een pertinente leugen. Ik heb deze kwestie
die die verhoren ten gevolge hadden, kostte het
op de conferentie van november aan de orde
ook ontzettend veel tijd. Václav Malý prees zich
gesteld. De oud-chartisten bleken verontwaar-
gelukkig dat hij na een jaar zijn positie als
digd hierover, en vroegen mij dit verder ook
ondertekenaar over kon dragen aan een andere
bekend te maken in ons land. GKVG heeft dit
Chartist.
reeds eerder gedaan, maar dan hierbij nog-
Tot zover het verhaal van Václav Malý.
maals. Waarvan akte.
Heden ten dagen zijn dit onvoorstelbare verha-
Ir. Grünbauer is adviseur van Stichting Geen
len. Zeker voor iemand die onlangs bijvoorbeeld
Kerkgeld Voor Geweld 4
Aan onze trouwe lezers en vaste donateurs De besturen van de stichtin-
dit jaar aan de VU verbonden in zeer beperkte
gen GKVG en COZA hebben
deeltijd. Hij is predikant in Lelystad. Daarvoor
besloten om voor in ieder
was dr. Kommers zendeling in Mozambique
geval dit jaar financiële
waarheen hij werd uitgezonden door de Gere-
hulp te verlenen aan de
formeerde Zendingsbond in de Hervormde Kerk
begeleiding van Afrikaanse
(GZB). Hij promoveerde in het Zuidafrikaanse
theologische studenten die
Potchefstroom. Het betekent dat vanuit gerefor-
naar ons land komen.
meerd theologisch perspectief begeleiding van deze studenten plaats heeft. Het gaat om con-
Van het International Reformed Theological
tacten zowel hier als het onderhouden van goe-
Institute (IRTI) is het verzoek gekomen voor
de banden met de theologische opleidingen in
deze hulp. In Amsterdam studeren nogal wat
Afrika.
Afrikanen die bezig zijn met hun Master-oplei-
Onze stichtingen vergoeden aan dr. Kommers
ding of die een Ph-programma volgen. Het gaat
die onkosten die niet door het IRTI dan wel de
er om deze studenten te helpen hun vaardighe-
VU worden bekostigd. Na een jaar heeft een
den in de beoefening van de theologische
evaluatiegesprek plaats.
wetenschap te vergroten en zo bij te dragen aan hun vorming.
Wij vragen onze lezers en donateurs om een extra gift om dit werk blijvend mogelijk te
Aan het IRTI is bijvoorbeeld dr. H. van den Belt,
maken. Maar we vragen u ook of dit werk in
hervormd predikant te Nijkerk verbonden. Als
uw gebed wordt opgedragen. Hoop is er voor
begeleider van deze Afrikaanse studenten is dr.
Afrika alleen als het Woord van de Heere door
J. Kommers aangezocht. Hij is sinds september
middel van voorgangers ook voortgang vindt.
5
De overheid ‘wenst’ u gezonde feestdagen ‘Biologisch’ is helemaal niet gezonder! Het is weer zover, het Kerstfeest en Oud en
Op 14 december 2007 verscheen er in Volkskrant
Nieuwjaar.
een schokkend bericht, dat kopte:
Veelal zijn pa en ma al enkele dagen druk doen-
‘Biologische kippen zijn niet gezonder.’ Een en
de met inkopen. Er worden liet alleen cadeaus
ander is gebleken uit een studie van gerenom-
gekocht maar ook lekkernijen, waaronder kal-
meerde onderzoeksorganisaties, zoals de Uni-
koen, kip, haas, konijn, biefstuk, ossenhaas en
versiteit van Wageningen, het Instituut voor
heerlijke toetjes.
Voedselveiligheid Rikilt en TNO. Ook het biologisch-ideologisch ingestelde Louis Bolkinstituut werkte mee deze studie.
Maar behalve pa en ma, zijn er nog anderen druk doende rondom de feestdagen. Bijvoorbeeld actievoerders en organisaties die deze
Één dag daarvoor had men gezamenlijk de
periode ge(mis)bruiken om hun politieke opvat-
resultaten van dit twee jaar durende onderzoek
tingen zoveel mogelijk draagvlak te geven.
aan minister Verburg van Landbouw, Natuur en
Neem nou het rijkelijk gesubsidieerde netwerk
Voedselkwaliteit (LNV) gepresenteerd. Volgens
aan organisaties die ons met allerhande activi-
Verburg heeft de consument behoefte aan bio-
teiten en regelgevingen willen dwingen om bio-
logische producten, maar diezelfde consument
logisch producten te eten en produceren. Op
wil ook het wetenschappelijk bewijs dat biolo-
zich een nobel streven ware het niet dat hun
gisch produceren en consumeren niet alleen
biologische medaille een nogal dubieuze keer-
beter is voor het milieu, maar ook gezonder is
zijde heeft.
voor hemzelf. Verburg vond het onderzoeksre-
Minister Verburg op werkbezoek
6
van Waren (de huidige Voedsel en Waren Autoriteit, VWA) aan de Tweede Kamer bekend dat biologische eieren een hogere dioxineverontreiniging hebben ten opzichte van eieren die afkomstig zijn uit reguliere bedrijven. Uit nader onderzoek van 68 biologische eieren is gebleken dat maar liefst 13 procent ‘verdacht’ is! In augustus 2004 verscheen een onderzoeksrapport van de VWA, waarin de stelling van het biologische platform Biologica, dat meent dat de belangrijkste reden voor de consument om biologische producten te kopen, de perceptie is dat deze gezonder zijn, nadrukkelijk werd ontkracht. Uit een overzichtsstudie die tegelijkertijd werd uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit van Wageneningen en Rikilt, is gebleken dat sultaat ‘enigszins teleurstellend’. Op zich een
het houden van varkens in scharrel- en biologi-
nogal opmerkelijke reactie, omdat de belang-
sche huisvestingssystemen weliswaar een wel-
rijkste conclusies rondom gesubsidieerde biolo-
zijnsverhogend effect heeft op de dieren, maar
gische voedingsmiddelen allang bekend zijn en
tegelijk een gevaar vormt voor de volksgezond-
dat de strijdkreet ‘Biologisch is gezonder’ niet
heid.
klopt. Ook pluimvee dat buiten loopt, heeft meer kans Al jaren stelt men de vraag of biologische pro-
om in aanraking te komen met ziekteverwek-
ducten gezonder zijn voor de mens en al jaren
kers dan pluimvee dat binnen gehouden wordt.
worden vele miljoenen euro’s aan gemeen-
Wormen (spoelwormen, lintwormen) komen in
schapsgeld door overheden verdeeld onder
de biologische pluimveehouderij veel vaker voor.
allerhande instituten en actiegroepen, die de
Het percentage van de met de Salmonellabacte-
voor- en nadelen van biologisch produceren en
rie besmette eieren van kippen in legbatterijen
consumeren willen aantonen.
ligt een stuk lager (10 procent) dan die van de in de biologische sector gehouden kippen (30 pro-
Politiek gezien is het buitenparlementaire net-
cent), waarbij wederom het hoge dioxinegehal-
werk (actiegroepen, maatschappelijke organisa-
te in biologische eieren naar voren komt.
ties) van de linkse politieke partijen aan de winnende hand. De grote verliezers zijn de
Op 20 april 2005 stuurde de VWA nogmaals een
realistische politiek, de gangbare agrarische sec-
brief aan de toenmalige minister van LNV (waar-
tor, de gerenommeerde onderzoeksinstituten
van kopieën aan een aantal topambtenaren van
en, last but not least, de gezondheid van de bur-
dit ministerie en het Ministerie van Volksge-
ger.
zondheid zijn verstuurd), waarin men opnieuw
Al in 2001 maakte de toenmalige Keuringsdienst
wees op de risico’s van de biologische sector 7
kunnen de onderzoekers niet aantonen. Intussen gaan de overheden en actievoerders gewoon door om met het geld van de belastingbetaler de opgeklopte biologische luchtkastelen in stand te houden. Gezien de resultaten van meerdere onderzoeken kan men met een gerust hart spreken van een misdadig en misleidend beleid. Ik wens u prettige en bewuste feestdagen.
voor de volksgezondheid. Uit nieuw onderzoek is gebleken dat de biologische- en scharrelhou-
Peter Siebelt
derij van diverse diersoorten meer risico’s voor de volksgezondheid met zich meebrengt. In het onderzoek werd van de volgende schokkende
Bronnen: Sinistra. Politieke maffiosi op Haags, pro-
resultaten melding gemaakt: “Biologisch gehou-
vinciaal en gemeentelijk niveau. Pagina 146-148
den varkens en scharrelvarkens lopen meer kans op besmetting met Trichinella spp., Toxoplasma
Noot van de redactie als theologische naden-
gondii, Mycobacterium avium en Salmonella
ker: Het dier is er voor de mens, de mens is er
spp.; biologisch gehouden pluimvee loopt meer
niet voor het dier. Ligt hier de omslag niet in
kans op besmetting met Salmonella spp., Cam-
het huidige denken over het milieu?
pylobacter spp. en het Aviare influenza virus”. Hierna volgden nog een aantal onderzoeken en werden eerdere onderzoeksresultaten beves-
De besturen van COZA en GKVG wensen u allen veel heil en zegen in het nieuwe jaar!
tigd. Op biologische pluimveebedrijven werd de Campylobacter (die bij mensen ernstige darmstoornissen kan veroorzaken) gevonden, in een beduidend hoger percentage dan bij de gangbare pluimveehouderij. Het aanzienlijk hogere dioxinegehalte van biologische eieren werd wederom aangetoond. En nu, eind 2007, is er onder druk van het enorme netwerk aan gesubsidieerde actiegroepen die hun gelijk willen halen, wéér een onderzoeksopdracht de deur uit gegaan. Maar ten opzichte van de eerdere onderzoeken is er één groot verschil: dit onderzoek moet uitwijzen of de slogan ‘Biologisch is Gezonder’ dan op zijn minst voor de kippen zelf geldt. Maar zelfs dit 8
