S K W
CHENK
Jubileumnummer 1975 - 2005
LARE
Secretariaat: Postbus 1177, 3860 BD Nijkerk Rabobank Nijkerk: 1130.63.237
IJN
EEN UITGAVE DOOR DE STICHTING ‘GEEN KERKGELD VOOR GEWELD’
Postbanknr. COZA: 3930924
NIEUWSBRIEF nr. 106, december 2005
Zie, Ik sta aan de deur en Ik klop (Openbaring 3:20)
ST. COMITE OVERLEG ZUID-AFRIKA STICHTING COZA IS OP 28 FEBRUARI 1978 OPGERICHT TEN OVERSTAAN VAN NOTARIS MR. J.J. SISSING TE ZWOLLE; K.V.K. REG. NR. S22225
rechtigheid en de wetteloosheid in het Westen. Augustinus wees er bij deze tekst op dat de
Kerstfeest is en blijft Christusfeest. Dat wordt
hemel Zich nederig opstelt. Geen gedram maar
overal gevierd, van kroeg tot kerk, aan de bar
er staat Iemand die gewoon klopt. Niet hamert,
en door de nar. Maar dikwijls ontbreekt Chris-
maar klopt.
tus. De vraag is echter niet hoe anderen het
Wat er ook gebeurt, of er nu plaats is voor Hem
ervaren maar wijzelf. Het gaat in de Bijbel
of niet, Hij klopt, ook als blijkt dat er in de her-
immers niet om stichtelijke, zedelijke lessen
berg geen plaats is. Jezus koos de allergeringste
maar om Hem, als openbaring van Godswege.
positie: de plaats voor de gesloten deur; als
Met Kerst gaat het er om dat Hij komt. Zoals Hij
bedelaar, als wachtende. Bij vriend en vijand.
kwam tot profeten maar in het Kind van Beth-
Als Opgestane staat Hij weer aan de deur en
lehem ook tot magiërs en herders, en….. tot u
klopt Hij, bij ons allen. Wie Christus erkent na
en tot mij. Kerstfeest is niet een lesje, een
Hem herkend te hebben, is geroepen tot arbeid,
appèl tot vrede, solidariteit of medemenselijk-
begint voor Hem te werken. Kerst-vieren is geen
heid. Welnee, er komt Iemand. God Zelf. Het
relaxte bezigheid rond een boom. Het is vervuld
gaat om Zijn Persoon. Opstanding betekent dan
worden van nieuw leven, het ontvangen van
ook niet een nieuw mystiek inzicht met een
een geschonken Jezus, opdat wij maaltijd met
veelbelovend perspectief voor bijvoorbeeld de
Hem zouden hebben en leven zullen. Opdat we
discipelen, maar een ontmoeting met de leven-
Hem erkennen en, zoals in de column zo type-
de Heer, Die gisteren en heden Dezelfde is.
rend staat: herkend worden.
God Zelf klopt aan de deur van ons levenshuis in een tijd die bol staat van ongeloof of van een
In Gezang 139:3 staat dat zo treffend:
wazig, algemeen en door mensen zelf bedachte
O Heer Jesu, God en mense,/
religiositeit. De God van het Woord –want uit-
Die aanvaard hebt deze staat,/
sluitend daarin maakt Hij zich op het volmaaktst
Geef mij wat ik door U wense,
bekend- doet niet ter zake. Toch klopt Hij, of
Geef mij door uw kindsheid raad.
we dat nu erkennen of ervaren of niet.
Sterk mij door uw tere handen,/
Elke gebeurtenis in deze wereld is een klop van
Maak mij rijk door uw nood,/
Hem. Het beukt en het hamert: tsunami, Paki-
Maak mij blijde door uw lijden,/
stan, het leed in islamitische landen, de onge-
Maak mij levend door uw dood. 1
Terugblik met Kees Knibbe op 30 jarig bestaan van Geen Kerkgeld, COZA en stichting Herstel
Terrorisme: geen nieuws onder de zon Terrorisme? Er is geen nieuws onder de zon.
vader een degelijk gereformeerd man, ik als
Met stelligheid doet ir. G. Knibbe -Kees voor de
ingenieur bij Stork werkte en ik in de oorlog in
insiders- deze uitspraak. Hij kijkt terug op der-
het verzet actief was. Nou ja, daar kan je moei-
tig jaar Geen Kerkgeld voor Geweld, op het ont-
lijk de kritische vinger bij leggen."
staan van het Comite Zuidelijk Afrika (COZA) en
Vanuit de serre in zijn huis in Vijfhuizen, onder
op het reilen en zeilen van Herstel Kulturele
de rook van Schiphol, keek Kees met zijn vrouw
Betrekingen. Terrrorisme toen? Professionele
Jana dertig jaar geleden nog uit over de vlakke
misdadigers, betaald met links geld, gooiden
weiden. De naam van hun huis "De wijde zin" is
zand in de persen van de drukker van ons blad,
een variant op de straatnaam, Zijdewinde.
en onder het voorwendsel van de belasting-
De nu bijna 83-jarige strijder voor gerechtigheid
dienst stalen linkse terroristen boekhoudingen
ziet veel dingen nog helder voor zich. Maar
van winkels die produkten uit Zuid-Afrika ver-
eerst wil hij even wat kwijt, om de piketpaaltjes
kochten. Ordinaire terreur, vernieling en dief-
even helder uit te zetten. "Geen Kerkgeld was
stal, terrorisme in de zeventiger jaren.
vooral een hervormde aangelegenheid omdat men zich tegen de eigen synode verzette inzake
"Ik ben er altijd kalm onder gebleven", zegt
het linkse en radicale Zuid-Afrikabeleid. En
Kees. "Wel heb ik mijn huis indertijd professio-
zeker ook vanwege het beleid inzake oorlog en
neel laten beveiligen, met name toen politiek-
vrede, zeg maar het anti-Amerika-optreden. De
linkse krachten pure terreur en ordinair geweld
COZA is vooral een synodaal gereformeerde
niet schuwden en
aangelegenheid
daarbij voor grote
vanwege de opstel-
bedragen verniel-
ling inzake Afrika
den. Ik kwam er
en Herstel staat bij
later achter dat uit
die twee als het
links-kerkelijke kring
ware ernaast."
via een detective-
COZA houdt hem bij
bureau -bureau De
het ouder worden
Graaf, destijds
het meest bezig.
gerenommeerd-
"Weet je, in februari
pogingen onderno-
1983 plaatste de niet
men waren om in
onbemiddelde bur-
mijn verleden te
gemeester van Hil-
graven. Men wilde mij belasteren om zo de kri-
versum, Joost Boot, een advertentie in het dag-
tiek op synodebeleid en onze kritische houding
blad Trouw met daarin een aanval op al die
ten opzichte van de opstelling van de kerken en
linkse kerkelijke activisten.. Die advertentie kos-
veel linkse politici monddood te maken. Maar
te hem privé 20.000 gulden en hij deed een
ja, ze kwamen niet verder dan dat ik een boe-
oproep hem te helpen in de kosten. Dat leverde
renzoon uit de Haarlemmermeer was, mijn
toen 50.000 gulden op. Het verzet tegen al dat 2
kritische linkse socialistische gedoe met een niet-christelijke marxistische achtergrond leefde dus breed. Ik belde burgemeester Boot op om hem te feliciteren. Hij vroeg me of ik direct naar hem toe kon komen; Op zijn buiten in Bennekom, vlak bij het huis van de toenmalige zeer bekende boer Koekoek. Ik was nauwelijks binnen of hij benoemde me tot bestuurslid van de COZA. Burgemeester De Geus zat ook in die club en als tekstschrijver hadden we de wat eigengereide R. Gosker uit Zwolle. Voordat Kees Knibbe het wist maakte hij ook deel uit van de Stichting Geen Kerkgeld voor Geweld. Johann J. Grünbauer uit Wilnis, een industrieel, belde met Boot en vroeg of het goed was dat Knibbe deel uit kon maken van het bestuur dat toen al bestond. Er waren wat problemen in het bestuur." Kees lacht en zegt: "Men zei toen dat ik wel overwicht had op mensen. Ik was gewend leiding te
De Gereformeerde Kerken reageerden altijd wat geïrriteerd op de stichting die indertijd 11.000 symphatisanten telde. Men weigerde zelfs om een zwarte, behoudende bisschop uit Zuid-Afrika te woord te staan: men wilde niet objectief geïnformeerd worden.
geven want bij Stork had ik 80 man onder me. Gelukkig kon ik de problemen in het
wijt dat je niet die sinaasappel uitperste maar de
bestuur oplossen.
gekleurde, niet-blanke Zuid-Afrikaan. Op synodezittingen stond het verhandelen en eten van
Ik maakte kennis met ds. A. Vermeulen, Luthers
zulke produkten op één lijn met slavenhandel
predikant en diens schoondochter is jaren onze
en moest je schuldbelijdenis doen na het eten
penningmeesteresse geweest. De voormalige
ervan, als je dat eenzijdig gedram tenminste
ABN-man De Koning ageerde tegen de toen in
zou geloven. In die sfeer leefden we. In dat
opkomst zijnde bevrijdingsbeweging, bracht
opgehitste klimaat werden de wandaden van
eigen stencils rond met zijn gironummer erop en
actievoerders vergoelijkt en de financiële en
dat sloeg zo aan dat het een breed gedragen
andere wandaden van mensen als Boesak en
beweging werd met uiteindelijk zeker 11000
Chikane gewoon goedgepraat. Het is voor jon-
donateurs.
geren van nu moeilijk te begrijpen hoe fanatiek mensen toen reageerden. Maar nu zwart aan
We moeten goed beseffen", aldus Kees Knibbe,
de macht is in Pretoria, wordt er geen wanklank
"dat in die periode de zaken bijna altijd op
meer gehoord van die oude radicalen. Horen
scherp stonden. Als je een Outspan-sinaasappel
we op een synode wel eens kritiek op bijvoor-
-afkomstig uit Zuid-Afrika- at, kreeg je het ver-
beeld het totaal onzinnige beleid van president 3
Thabo Mbeki inzake de aidsproblematiek?"
stem van filmer, komediant/toneelschrijver Rijk
Terug naar toen. De doelstelling van Geen Kerk-
de Gooijer had. "Ik legde de hoorn neer en
geld was helder en viel in drie punten uiteen: a.
sliep rustig verder want een predikant heeft van
Het signaleren van gevaren, welke Nederland
een komediant of een artiest niets te vrezen",
bedreigen op het gebied van kerk, staat en
meldde hij stoïcijns ter vergadering."
maatschappij. B. Het activeren van het kerkelijk leven, indachtig de oude leuze "Tegen de revo-
Kees denkt terug aan het feit dat bevrijdings-
lutie het Evangelie" en c. Het streven van begrip
theologie fel bestreden werd. "Het lijkt nu dood
tussen Nederland enerzijds en andere landen -
maar toen werkte het verwoestend. In de ker-
met name Zuid-Afrika- anderzijds."
ken ontving het bij de leidslieden veel sympathie, waarbij de ontwikkelingsdepartementen
Dat vanaf het begin de doelstelling breder was
van de kerken het voortouw namen. Chez
dan alleen Zuidelijk Afrika laat uitgave num-
Guevara was een held, het geweld van het niets
mer 25 uit 1984 zien. Kees Knibbe heeft alle
ontziende ANC (African National Congres) werd
oude uitgaven bij de hand. De Oosteuropa-
verheerlijkt en tot op de dag van vandaag wordt
werkgroep schrijft in dat nummer over de vraag
Mao Tse Toeng gerespecteerd. De Zuid-Afri-
"Wat Charta '77 werkelijk gezegd heeft". Met
kaanse regering werd verketterd maar de door
name bestuurslid Grünbauer wist aannemelijk te
het ANC gepleegde halsbandmoorden werden
maken dat onze linkse activisten als Mient Jan
vergoelijkt. Met halsbandmoorden bedoelen
Faber helemaal niet zo populair waren bij Char-
we dat het ANC en het United Democratic Front
ta. In door linkse elementen vertaalde stukken
(de vakbond UDF) tegenstanders uit de weg
van Charta zijn delen weggelaten, zaken bewust
ruimden door hen een vast te binden, een auto-
verkeerd vertaald of bewust onduidelijk gela-
band om de nek te hangen er benzine in de gie-
ten."
ten waarop men het geheel aanstak: een vreselijke dood door verstikking. Als zeer cynisch grapje ging toen dat het UDF eigenlijk betekende: Uniroyal, Dunlop en Firestone, naar de merken autobanden." De visie van Kees Knibbe is ook een beetje cynisch geworden: Ach, met de komst van de PKN zijn zowel de Hervormde Kerk als de Gereformeerde Kerken op de fles. Maar ja, ze houden wel hun linkse streken". De kritische houding ten opzichte van de kerken dankt Kees aan zijn vader die hij heel intelligent
Afscheidsdiner in 1982 na een reis door Zuid-Afrika.
vond. "Vader kon zelf niet gaan studeren maar stopte zijn intellectuele bagage in bedrijf en
Maar dit terzijde. Kees Knibbe denkt terug aan
kerkelijke verenigingen. Hij leerde me denken.
de vergadering op de Amsterdamse Roosevelt-
Mijn moeder overleed toen ik zes was en in die
laan, op die bovenverdieping. "Ds. Vermeulen
tijd, de roaring twenties, hoorde ik veel over
was een rustig, nuchtere, droge en gevatte man.
Zuid-Afrika omdat tante Koossie emigreerde
Hij werd eens midden in de nacht opgebeld en
met het gezin waar zij huishoudster was."
uitgekafferd door een man die sprekend de
Vader Knibbe liet Kees studeren. "Als ik vanaf 4
Schiphol vertrek moet ik altijd naar de grond kij-
Ondertussen gingen wij te rade bij de toenmalig
ken waarop wij woonden en waar ik vooral in
zeer bekende mr. Van Heiningen. Die typte op
de vakanties zelf aan de slag moest."
zo'n ouderwetse machine een heel verhaal en
In zijn Stork-periode moest Kees naar Zuid-Afri-
wij lieten die via de deurwaarder bezorgen. Die
ka om een centrale te helpen bouwen waarvoor
eiste dat hij de brief las waar hijzelf bij stond. Er
zijn afdeling veel leverde. "We kregen die
stond in dat wij hem van malversatie verdachten
opdracht na een offerte die berekend was door
en dat wij als bestuur inzage in de boeken eis-
een jongen die uit Indonesië kwam. Ik ging op
ten. Die man werd zo kwaad dat hij een hart-
bezoek bij familie van mijn vrouw, een grote
stilstand kreeg en overleed, ... in de gang onder
bloemenkweker bij Hekpoort. Het was de tijd
het oog van de deurwaarder viel hij zo op de
dat de Zuidafrikaanse Panorama en de Zuidafri-
telefoon. We hebben wat meegemaakt hoor;
kaanse Koerier veel gelezen werd. Daar in Afri-
en zijn vrouw was boos en klaagde ons aan;
ka zelf zag ik dat apartheid lang niet altijd ver-
maar dat liep op niets uit, natuurlijk."
keerd uitpakte maar dat er zorg was voor de
Goede herinneringen heeft Knibbe aan de al
mede-Zuidafrikanen. Die oom had een eigen
overleden secretaris Piet van Es. "Die zag altijd
dorpje gesticht voor zijn personeel en zorgde
het positieve en wilde graag anderen met argu-
goed voor hen. Toen was voor mij de cirkel
menten overtuigen. Toen zijn we eens bij de
rond: van tante Koossie tot mijn oom en toen
Raad van Kerken geweest met onder andere
de COZA om de hoek kwam kijken, voelde ik dat
drs. G. Boer (van het hervormde Werelddiaco-
daar mijn plek was. Burgemeester Boot schoot
naat) en dr. B. Plaisier, de voormalige GZB-zen-
raak, ik verzette me niet."
deling en de huidige PKN-topambtenaar. Piet dacht met argumenten iets te bereiken maar je
Ondertussen bezocht Kees Knibbe een keer een
liep werkelijk tegen een blinde muur hoor, bij
lezing van de Nederlands Zuid-Afrikaanse Werk-
die kerkelijke top.
gemeenschap (NZAW) en ontmoette daar de
Ook belandden we in de Tweede Kamer waar
familie Helmig. Er werd reclame gemaakt voor
we wilden bepleiten dat een boycot van Zuid-
een vierweekse reis door het land waarbij men
Afrika ook voor de niet-blanken geen goede
ondergebracht werd in gastgezinnen. Dat kost-
zet was. Maar tegen fanatici als Jan Nico Schol-
te toen 1400 gulden en de groep herbergde 127
ten kreeg je geen poot aan de grond. Het hele
mensen.
denken in die tijd in zowel de politiek als in de
Daarna ontstond de Stichting Herstel (later:
kerk was zeer links gekleurd, marxistisch bijna."
Bevordering) Culturele Betrekkingen. Maar het rommelde in het bestuur. Het zat vooral vast op
We bladeren wat in oude uitgaven van "Schenkt
de bewuste Helmig uit Doetinchem waarvan
Klare Wijn" de uitgave van de SGKG. Een artikel
bleek dat hij in de oorlog een dubbelrol had
als "De Anti-Zuidafrikaanse propaganda van de
gespeeld naar de Joodse medelanders. "Ik cor-
heren Scholten en Bosgra" spreekt boekdelen.
respondeerde erover met Simon Wiesenthal en
Kees commentarieert: "Daarin wisten we aan te
toen viel voor ons het kwartje. Wij wilden de
tonen dat het marxistisch denken de tegenstan-
boeken controleren maar hij weigerde inzage.
ders van Zuid-Afrika inspireerde. Rusland was
Met behulp van de plaatselijke politecommissa-
uit op de macht in zuidelijk Afrika, onder meer
ris zijn we er heen gegaan. Hij belandde in de
om strategische redenen." Foto's uit plakboe-
cel maar mocht er een dag later weer uit omdat
ken laten zien hoe Knibbe en andere reisgeno-
hij hartpatiënt was.
ten buitgemaakt Russisch wapentuig bekijken 5
een luis in de pels en we telden toen rond de 11.000 donateurs. Ze reageerden geprikkeld naar ons"', licht Knibbe toe. "In Leusden spraken we met de gereformeerde synodebestuurders. Praeses ds. Hofland was een beminnelijk man die kon luisteren. Maar zijn 'adjudant', de latere praeses Kouwenhoven was gewoon een nare man. Toen een aantal heethoofdige Friezen de gereformeerde synode in een advertentie eens fel aanviel, kregen wij van ds. Kouwenhoven een geïrriteerd briefje met de beschuldiging dat wij debet waren aan die advertentie. Ik schreef hem terug dat het niet van ons was en dat hij zijn documentatie beter moest verzorgen én zijn informatie up to date moest houden. Nooit meer wat van gehoord."
Ook de Hervormde Synode liet de stichting praten en bleef heel
Knibbe moet nog wat glimlachen als
rechtlijnig en éénzijdig op haar eigen standpunt staan. Het “audi-
hij vertelt van de mensen "die door
te et alterem partem”, hoor ook de wederpartij, staat niet in het
die linkse rakkers werden ingehuurd
woordenboek van de Hervormde Kerk.
om te posten bij de Zuid-Afrikaanse ambassade. Dom dat die lui waren.
in Zuid-West-Afrika. Scholten werd omschreven
Gewoon van die halve beroepscriminelen die
als een revolutionaire wolf in schaapskleren die
per uur betaald werden en zelfs niet goed
christelijke normen en waarden de rug toe-
opletten."
keert. Sietse Bosgra werd als zijn meeloper
Met enig vermaak vertelt hij ook van de reis
geduid.
naar Zuid-Afrika met politie-officieren. Daaron-
Theologisch hanteert "Schenkt Klare Wijn" ook
der was de oud-commandant van de marechaus-
duidelijke normen. Onder andere jhr. mr. G.
see op Schiphol, Arie van de Kerhof. We verga-
Beelaers van Blokland schreef in het blad. Van-
derden vaak in de Oude Tram in Amersfoort.
uit het oogpunt van de geschiedschrijving heeft
Een hele horde journalisten, vooral van de linkse
de inhoud van het archief van Knibbe veel te
pers, toog daarheen. Maar de bijeenkomst ter
bieden. Het ging er heftig aan toe en men wist
voorbereiding was dit keer in de Aker in Putten.
zelfs te bereiken dat synodebesluiten werden
Daar waren we al weg toen ze daar aankwa-
vernietigd. De afgedrukte correspondentie laat
men. Op Schiphol hadden ze alle vierduizend
echter ook iets zien van de zeer afstandelijke
werknemers opgeroepen tot een staking op de
houding van de synodebesturen. "We waren
dag dat wij vertrokken. Twee werknemers pro6
testeerden met een knullig spandoekje. Arie
tiek selectief verontwaardigd. Ook dat is niet
ging heel hoogstaand met het journaille in
nieuw. Als Stichting willen we best helpen een
gesprek tot het klokje van gehoorzaamheid
aantal onderwerpen aan te dragen zodat de
daar een eind aan maakte."
kerken meer pijlen op hun boog krijgen om echt
Kees draagt het stokje over maar blijft op
als christen de vinger bij de ongerechtigheden
afstand betrokken. Hij schudt zijn hoofd als we
te leggen in deze wereld.
"De wijde zin" verlaten. "Er is echt niets
We moeten verder gaan met dit werk in de
nieuws onder de zon, het radicalisme van nu is
breedte en ik weet dat het huidige bestuur ook
in de kern niet anders dat van toen. Maar heftig
de vinger bij de pols wil houden als het over
was het wel en ook toen werd geweld niet
Zuid-Afrika gaat." Simon Cornelisse
geschuwd. En nog steeds is men in kerk en poli7
dr. Allan Boesak was voor hen niet eens een hal-
Artikelen dr. Dana
ve maar, jawel hoor, een hele heilige. Ja, ja,
Vanwege het feit dat we deze editie vooral
overspel op anti-apartheidsniveau (het blanke
terugkijken op het dertigjarig bestaan, hebben
nichtje van een minister uit wat in vakjargon
we besloten met de artikelenserie van dr. Dana
heette; een minister uit het apartheidsregime)
even te wachten tot volgend jaar. Bovendien
en ontvreemding van heel, heel veel geld en dat
had hij per abuis een ander verhaal opgestuurd
gebeurde met een religieus sausje; Hij kon de
en was hij vanwege een buitenlandse reis niet
eenvoudige jongen uithangen door eerste klas
bereikbaar. Dat verhaal bewaren we voor een
te vliegen terwijl de hervormde synodepraeses
andere aflevering.
eens in het zelfde vliegtuig zat met een econo-
Verder vroeg dr. Dana ons de lezers er op te wij-
my-kaartje. We begrijpen het wel, standsverschil
zen dat in het artikel, “Islam naar haar aard
moet ergens uit blijken.
oorlogszuchtig’’ het jaartal 638 niet sloeg op de vlucht van prins Naja Salman Farsi uit Iran maar
De Protetsantse Kerk in Nederland (PKN) blijft
op het jaar dat Arabische moslims Iran binnen-
heel fier bij haar bijdragebesluit. Deze onver-
drongen. De vlucht van de prins uit Iran, via
schrokken geuzen onder de -voor een ferme uit-
Syrië en Jeruzalem naar Saudi-Arabië was in 602.
spraak niet beduchte- aanvoering van dr. Bas Plaisier hebben al resoluut aangegeven hetzelfde
Red.
bedrag als eerder aan de Raad te zullen doneren. Zo, dan zullen we die papen eens een lesje leren, heeft de PKNB-top waarschijnlijk niet gedacht.
Steun in de rug voor ‘’Rome’
De flirtations met Rome zijn ons bekend. Met de oecumene wil het ondertussen dus nog niet zo
Het Reformatorisch Dagblad publiceerde
vlotten, mede omdat Petrus de protestanten nog
onlangs een zeer positief artikel over mogelijke
steeds ziet als uit de boot gevallen drenkelingen
besluitvorming van de Romeins-katholieke
die binnen eigen boord gehesen moeten worden.
Nederlandse kerkprovincie. Dat was even de
Armoe troef dus in de oecumene, constateren we
ogen uitwrijven. Support uit onverwachte hoek
vanaf onze waarnemerspost. Dus moet de Raad
voor de bisschoppen! Wat is het geval?
van Kerken intact blijven.
De Romeinskatholieke leidslieden overwegen zeer sterk hun bijdrage aan de Raad van Kerken aanzienlijk te verminderen. Jammer dat men nog niet overweegt het geheel aan donaties stop te zetten maar het begin is er. De nu voorgenomen stap zal het werk van de Raad van kerken vrijwel zeker in grote problemen brengen. Dat is helemaal niet erg want de pijlen van die club werden altijd zeer zorgvuldig gericht op doelen die slechts het eigen ik van de Raad bevestigde, zeer eenzijdig dus. Verbijsterend is de altijd aan de dag gelegde selectieve verontwaardiging van de Raad. De befaamde
Kardinaal Simonis 8
We wensen de Rooms-katholieke Kerk in deze
bezondigt zich daar echt niet aan. Als je zo een
veel wijsheid toe en hopen dat zij -in dit geval
keer zuivere koffie drinkt, kleeft daar ook geen
althans- voet bij stuk houdt. Dan krijgt kardi-
verkeerds aan.
naal Simonis straks misschien ook nog een com-
We moeten goed beseffen dat de hele ontwik-
plimentje van Protestants Nederland. Daar zul-
kelingsvisie binnen biobananenland en Solidari-
len wij dan vanaf deze plaats melding van
dad gedragen wordt door de bevrijdingstheolo-
maken.
gie, al dan niet latent aanwezig. Enkele jaren geleden nog werd het Reformatorisch Dagblad
Simon Cornelisse
er nog door ir. J. J. Grunbauer op gewezen dat –na een positief verhaal !!!!- over biobananen, er al heel lang speciale voorbedendiensten voor
Misbruik van kerkgeld, onzuivere hobby en arrogant lezersbedrog (slot)
het Solidaridad-gebeuren belegd werden. Uiteraard werd God voor het karretje van de bio-boerenbedrijf gespannen. Staat er niet geschreven dat we Gods Naam niet ijdel mogen gebruiken?
Samenvatting vorige ‘zuivere-koffie’-artikel
Met opbrengsten van al dit (on) zuivere gebeu-
De Fair Trade Organisatie is gevestigd in Culem-
ren werden (worden?) allerlei niet legale activi-
borg. Er werken 122 medewerkers. Het bedrijf is
teiten bekostigd. Er kleeft bloed aan de prijs
–om te overleven- wel genoodzaakt zichzelf en de mythe van het zuivere product blijvend in stand te houden. Er was maar één conclusie: Kerken houden een mythe in stand. Via allerlei zogenaamd theologische argumentatie met een sociaal sausje, gesteund door vakbonden en milieuenthousiastelingen, zetten ze consument en kerkganger op het verkeerde been. Om uiteindelijk de eigen toko draaiend te houden. Wie roept iets over het sociaal gezicht van de kerk. Ego-tripperij waarbij het vals getuigenis -de kerk onwaardig- naar onder andere internationals volop gepraktiseerd wordt. Misbruik van kerkgeld en een aantoonbaar oneerlijke gang van zaken. Zuivere koffie en bio-bananen kopen en eten- is niet zomaar een onschuldige bezigheid.. Tenminste als men dat zo fanatiek en bewust doet. Wie in zijn of haar onschuld een bio-banaan nuttigt,
Multatuli 9
van zogenaamde zuivere produkten. Zowel in
eerlijke prijs zeg maar een dubbeltje hoger.
de Schriften als in de gereformeerde belijdenis-
Maar als de wereldmarktprijs iets stijgt, met dat
geschriften staat het liegen en het belasteren
dubbeltje, dan is het opeens een oneerlijke
van mensen centraal genoteerd als verwerpelijk,
prijs. Dan is die oude prijs van Max ? 1.10,
als onchristelijk, als onbijbels. Bovendien heiligt
opeens een besmette, oneerlijke en door
zelfs het doel de middelen niet. Voor Max Have-
machtsmisbruik gestempelde prijs, waar –en we
laar en con-
schrijven dit
sorten gel-
met schroom-
den
God over
kennelijk
toornt, vol-
andere nor-
gens de ker-
men. Nou
kelijke leids-
ja, als je de
lieden!!! Wie
wereld ook
het vatte kan
wilt verbete-
die vatte het.
ren moet je
De eerlijke
zeker niet bij
prijs ligt dan
je eigen
opeens weer
instelling en
een dubbeltje
handelwijze
hoger. De
beginnen,
prijs die de
natuurlijk!
markt bereid is te betalen
Laten we
is dus volgens
eens kijken
onze kerkelij-
hoe de Have-
ke beleids-
laars en de
makers per
biobonzen
definitie
de wereld op
oneerlijk.
het verkeer-
Ook al
de been zet-
betaalde Max
ten. We
c.s. die eer-
beginnen
der zelf.
maar met de kreet over
Dat betekent
de eerlijke
dat onze
prijs die
semi-religieu-
betaald
ze weldoe-
moet worden. Max wil altijd iets meer betalen
ners altijd gelijk hebben met hun stelling dat de
dan de wereldmarktprijs want dat ‘’iets meer’
wereldhandel niet deugt. Want of die hoog of
maakt het eerlijke er aan, zo krijgen we keer op
laag is en al zouden kleine boeren er schatrijk
keer te horen. Stel dat de wereldmarktprijs voor
van worden, , oneerlijk is ze altijd want dat dub-
bananen 1 (één) euro per kilo is. Dan ligt de
beltje extra is er nooit, behalve bij de (in eigen 10
oog) ‘rechtvaardigen’. Max Havelaar en de bio-
holle kreten en loze leuzen. Weet Max wél wat
religieuzen blijven dus altijd nodig om het
een eerlijk leenpercentage is? Kritiek leveren
‘onrecht’ aan de kaak te stellen. Ze worden
zonder aan te geven hoe het wel moet is wel
daarbij geholpen door de Raad van Kerken en
bijzonder goedkoop.
uiteraard de daarbij aangesloten kerken zelf, want die hebben deze profetische taak , welis-
Max Havelaar en de semi-religieus geïnspireerde
waar heel selectief, op zich genomen. De
cacao-, thee-, koffie- en honingdistributeurs
anti—apartheidsbeweging mag dan ooit opge-
helpen helemaal niet aan de opbouw van recht-
heven zijn, Max Havelaar cs. zullen altijd blij-
vaardige handel maar doen slechts aan liefda-
ven want de wereldmarktprijs blijft, hoe hoog
digheid. Dat is op zich goed maar wees daar dan
die ook zal oplopen, altijd onder dat dubbeltje
ook eerlijk in; zonder de rechtvaardige christen
extra. Dat is nou een mooi voorbeeld van jezelf
te spelen ten koste van het valselijk belasteren
onmisbaar maken.
van anderen. Maar ja, we snappen het wel: liefdadigheid
Het is duidelijk dat er veel gegoocheld wordt
vanuit het Westen naar de Derde Wereld heeft
met getallen en prijsberekeningen. Een objec-
zo iets koloniaals, en ja, dat zijn we natuurlijk
tieve norm voor de kostprijs is er niet. Max
niet meer hè. Dat kan niet, aldus de nu vigeren-
heeft de door vraag en aanbod ontstane
de theologische opvattingen. Dus beschuldig je
wereldmarktprijs nodig om zich naar te richten.
valselijk de wereldhandel en plak je op de
Het kan dus best zijn dat de wereldmarktprijs
bedreven liefdadigheid het etiket van rechtvaar-
plus het dubbeltje nog lang niet voldoende is
digheid. Maar daarmee rechtvaardigen zowel
voor die arme sloebers van boeren. Max Have-
Max Havelaar als alle bij de |Raad van Kerken
laar en anderen laten de consument in het
aangesloten kerken alleen zichzelf. Wie zichzelf
ongewisse maar hameren er slechts op dat zij
verhoogt, …… ja daar staat toch iets van in de
de goeien en de multinationals en de koffiesto-
Bijbel?
kers de slechten zijn . Wat staat er eigenlijk over Farizeeërs in de Bijbel?
Wij raden u aan Multatuli’s geschriften nog eens
Langzamerhand beginnen we iets te begrijpen
grondig te lezen. Hij veroordeelt niet de
van de zogenaamde morele superioriteit die
wereldhandel maar de handel die gemanipu-
kerken en aanverwante clubs zich aanmeten.
leerd werd door de regenten. Boeren in ‘ons
Maar we weten ook dat het juist deze arrogan-
oude Indië’ mochten alleen maar aan de staat
te, (echt) koloniale en betweterige houding is
verkopen en niet, zoals de boeren nu, aan ieder-
die zoveel afschuw oproept bij niet-christenen.
een, aan alle multinationals of kleinere bedrij-
Het is niet de geest van bijbelse nederigheid en
ven. Als de Indische boeren aan anderen wil-
het verspreiden van het goed gerucht van de
den verkopen, grepen politie en justitie in. Dat
naaste. Integendeel, hier zien we de houding
lezen we in Multatuli’s geschriften. Max Have-
van het jezelf verheffen tot rechtvaardige ten
laar cs. moet leren lezen en dat eerlijk verwoor-
koste van de ander. En dat staat nou net haaks
den en niet met een door modern-theologische
op het bijbels getuigenis.
inzichten beslagen bril lezen. Nu misbruiken ze de geschriften van onze beroemde schrijver.
Vrijwel alle kreten die Max cs gebruiken om het
Multatuli schreef een gedicht onder de titel
‘duivelse’ aan te tonen van de oneerlijke ‘gewo-
“Meester Pennewips leerlingen’. Zijn leerlingen
ne handel zonder dat dubbeltje extra’ blijken
moesten leren dichten. Een jongetje met poë11
tisch inzicht schreef: Fietsen is een schone zaak/
K n i b b e ’s Column
en geeft het menschdom veel vermaak. Zijn buurman was niet bedreven in het dichten en spiekte. Hij bedacht dat meester Pennewip veel met godsdienst bezig was en dichtte: Godsdienst is een schoone zaak/ en geeft het menschdom veel vermaak. De toepassing? Max Havelaar/ (en de godsdienst van de Raad van Kerken) is een schoone
De stichting tot Bevordering van Kulturele
zaak/ en geeft het menschdom veel vermaak.
Betrekkingen Nederland Zuid-Afrika, die jaren-
Beter is te dichten: geeft veel irritatie en veel vals gerucht .
lang reizen naar Zuid-Afrika organiseerde, had
Zeggen wij nu dat er geen sprake is van het
in Zuid-Afrika een bijzonder fijn steunpunt in de
slecht behandelen van kleine boeren op wereld-
persoon van Mevr. Chr. Van Wyk. Zij is gehuwd
niveau? Dat zij verre. Er is veel te verbeteren aan de hoogte van importheffingen, veel te ver-
met een predikant en moeder van een groot
beteren aan belastingwetgeving, hier en in de
gezin. Een van haar dochters kreeg een kind dat
Derde Wereld. Laat de Raad van Kerken en al
een gebrek had aan de ogen. De vader zag
die bio-rechtvaardigen eens de vinger leggen daarin een roeping om arts te worden in de
bij de echt onrechtvaardige praktijken. Wereldwijd. Wij willen het lijstje wel helpen aanvullen,
hoop iets voor zijn dochtertje te kunnen doen.
zodat er echt profetisch gesproken kan worden;
Als wij op bezoek kwamen in Pretoria-Noord om
naar het kastenstelsel in India, het systematisch
te praten over de reizen gebeurde het een keer
misbruik van de arbeiders in China, de aan banden gelegde godsdienstvrijheid daar, enzo-
dat het mijn vrouw opviel dat zij altijd dezelfde
voorts. We houden ons aanbevolen.
parfum gebruikte. Zoiets intrigeert vrouwen. Een keer moest het er van komen er achter te
Simon Cornelisse komen waarom. De oplossing was heel eenvoudig. Als zij haar kleindochter bezocht dan herkende haar blinde kleinkind haar aan de lucht.
Adres en bankrekening
De moraal van dit verhaal? Zijn wij in alles te
Let op: het postbusnummer is gewijzigd. Voortaan werken we via postbus 1177,
herkennen? In waar wij voor staan? Want ook
3860 BD te Nijkerk.
na dertig jaar bezig zijn voor deze stichting
Voortaan gebruikt de stichting banknum-
moeten we herkenbaar zijn en dat uitstralen. In
mer 1130.63.237 (Rabo Nijkerk). De giro-
woord en daad.
nummers zijn ongewijzigd, maar we ontvangen het liefst bijdragen via onze bankrekening.
12
