Schoolgids

Schoolgids 2015-2016 Twee locaties, één school Oog voor verscheidenheid Nieuwsgierig naar elkaar Gericht op dynamiek

Locatie Eksterlaan voor mavo-havo-vwo en vwo tto Eksterlaan 48 4143 AC Leerdam

Locatie Joost de Jongestraat voor vmbo basis- en kaderberoeps (inclusief lwoo) Joost de Jongestraat 45 4142 AV Leerdam

Telefoon (voor beide locaties):. 0345-613531 E-mail: [email protected] www.heerenlanden.nl

Inhoudsopgave I

ALGEMEEN DEEL

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Voorwoord ……………………………………………………………. Algemeen ……………………………………………………………... Organisatie van het onderwijs ….…………………………………... Aanmelding ……………...………….………………………………… Bevordering en doorstroming ……………………………………….. Contacten met ouders / verzorgers………………………………….. Begeleiding …………………… ……………………………………… Leerlingbegeleiding op maat ..………………………………………. Vorming algemeen …………..……………………………………… Schoolreglement ……………………………………………………. Financiële zaken / Aansprakelijkheid …………………………….. Ouders met vragen …………………………………………………. Bij klachten …………………………………………………………... Gebruik van foto’s ……………………………………………………

3 4 5 7 7 8 9 10 10 11 11 13 13 13

II

MAVO (VMBO TL) / HAVO / VWO / VWO-TTO …….

1 2 3 4 5 6 7

Structuur ……………………….……………………………………. Brugklassen …………………………………………………………. Programma Keuzeklassen …………………………………………. Leerlingbegeleiding op maat ……………………………………….. Lessentabellen ………………………………………………………. Rapporten en oudercontacten ……………………………………… Burgerschapsvorming ……………………………………………….

14 14 14 14 15 16 19 19

Afdeling MAVO (VMBO TL) ………………………………………… 1 2

Algemene info ………………………………………………………. Het onderwijs per leerjaar ………………………………………….

Afdeling HAVO / VWO ………………………………………………. 1 2

De onderbouw ……………………………………………………… De bovenbouw ………………………………………………………

20 20 20 22 22 22

III VMBO BASIS- EN KADERBEROEPS 1 2 3 4 5 6

De basis- en kaderberoepsgerichte leerweg ……………………. Inrichting van het onderwijs op de locatie Joost de Jonge … De onderbouw ……………………………………………………….. De bovenbouw ………………………………………………………. Communicatie met ouders / verzorgers ………………………….. Leerlingbegeleiding op maat…..…………………………………….

24 24 25 25 28 28

IV NAMENLIJST 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Schoolleiding …………………………………………………. Medewerkers met een bijzondere taak in de leerlingbegeleiding Onderwijzend personeel …………………………………………… Onderwijs ondersteunend personeel …………………………….. Medezeggenschapsraad / GMR …………………….……………. College van Bestuur …………… ………………………………….. Raad van Toezicht …………………………………………………. Inspectie …………………………………………………………….. Algemeen Ondersteunende Dienst………………………….……..

2

31 31 32 34 34 35 35 35 35

Voorwoord In de eerste helft van de schoolgids vindt u algemene informatie over het Heerenlanden College. Daarnaast wordt in twee afzonderlijke delen het onderwijs op de beide locaties beschreven. Ten slotte treft u een overzicht van alle medewerkers aan. Bij iedere docent staat het school e-mailadres aangegeven. De communicatie tussen ouders en docenten verloopt veelal via de e-mail. Van beide kanten merken we dat dit goed werkt. De schoolgids van het Heerenlanden College is een digitaal document; het wordt in principe niet op papier verstrekt. Steeds meer informatie is via de website van de school goed beschikbaar, steeds meer ook wordt door leerlingen en ouders / verzorgers en overige belanghebbenden de website bezocht om informatie op te zoeken. Een digitale schoolgids past beter bij deze tijd dan een gedrukte versie. Het is ook beter voor het milieu; een schoolgids drukken kost veel papier! Vol verwachting starten we met een nieuw schooljaar, waarin ieder een steentje wil bijdragen aan de vorming en ontwikkeling van onze leerlingen. Wij mogen daarbij bidden om Gods zegen. Wij wensen alle bij de school betrokkenen, de leerlingen en hun ouders / verzorgers en de medewerkers een goed en zegenrijk schooljaar toe. Drs. A.J. van Staalduine Directeur locatie Eksterlaan J.A.M. Smid-Vink, Msen Directeur locatie Joost de Jongestraat

3

1 Algemeen Het Heerenlanden College is een christelijke school voor voortgezet onderwijs. De school bestaat uit twee locaties: de locatie Eksterlaan voor mavo (vmbo-TL), havo, vwo en vwo tweetalig onderwijs en de locatie Joost de Jongestraat voor vmbo BB en KB.

Missie De missie van de school luidt:  Het Heerenlanden College is een school die zich baseert op de Bijbel. Daaraan ontleent zij de inspiratie en motivatie om onderwijs te geven waarin mens en talent een eenheid vormen.  Het onderwijs is gericht op ontwikkeling van kennis en vaardigheden waarmee jongvolwassenen straks invulling kunnen geven aan hun rol in de wereld.  De school biedt ruimte en geborgenheid om elkaar in verschil en eenheid te herkennen.

Visie en doelstelling van de school De school ziet de leerlingen als unieke persoonlijkheden  die tal van mogelijkheden hebben die ontdekt en verder ontwikkeld kunnen worden,  die een leergeschiedenis hebben (basisonderwijs) en die zich verder ontwikkelen (vervolgonderwijs),  die met de juiste begeleiding in toenemende mate in staat zijn verantwoordelijkheden te dragen en heel veel kunnen leren, als zij zich in de school prettig voelen en op een actieve manier leerervaringen kunnen opdoen,  die in hun totale ontwikkeling aandacht verdienen: 'lichaam en geest', 'hart, hoofd en handen'.  die leren in een betekenisvolle en krachtige leeromgeving, zowel individueel als in groepen van wisselende samenstelling. Vanuit deze visie geven wij het onderwijs aan en de begeleiding van onze leerlingen vorm en inhoud. We houden rekening met de verscheidenheid van leerlingen (aanleg, behoeften, interesses, achtergrond) en geven met nadruk aandacht aan waarden, normen en zingeving. Kort samengevat stellen we ons ten doel om: leerlingen uit Leerdam en omgeving een veilige en stimulerende leeromgeving te bieden, waarin zij zich met toenemende verantwoordelijkheid en zelfstandigheid voorbereiden op een toekomst, waaraan zij keuzebewust en sociaal vaardig invulling kunnen geven.

“Het Heerenlanden College geeft 8” In acht aansprekende begrippen geven we aan, waar wij in ons onderwijs voor staan. Acht krachtige uitspraken die kleur geven aan onze school, als onderwijsinstelling en als samenleving in het klein. 1. Open Een open school die gelooft dat God ons inspireert, zodat wij ruimte geven aan elkaar. 2. Warm Een warme school waar iedereen gezien mag worden en zich durft te laten zien omdat hij zich thuis voelt. 3. Lerend Een lerende school die met inzet en humor jonge mensen in ontwikkeling aansprekend onderwijst. 4. Oplettend Een oplettende school die talent stimuleert om mensen met vertrouwen straks hun eigen weg te laten gaan. 5. Saamhorig Een saamhorige school die het niet in zijn eentje klaart, maar rekent op de kracht van wie er komen. 6. Actief Een actieve school waar inspanning en ontspanning elkaar in een gezond evenwicht houden. 7. Menselijk Een menselijke school waar prestaties geen prestige zijn, maar persoonlijke successen die we vieren. 8. Hoopvol Een hoopvolle school die werkt aan een samenleving waarin we zorg hebben voor de wereld en voor elkaar

4

Bestuursvorm Het Heerenlanden College maakt deel uit van de Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs voor de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (CVO-AV). Onder deze stichting vallen ook de locaties van de Christelijke Scholengroep De Hoven in Gorinchem..Door onze samenwerking is in een grotere regio thuisnabij christelijk voortgezet onderwijs gewaarborgd. Een eenhoofdig College van Bestuur geeft leiding aan de stichting.

Aanbod van onderwijs Het Heerenlanden College bestaat uit twee zelfstandige locaties. Vanwege de goede onderlinge samenwerking is een, indien nodig, een soepele overstap van de ene locatie naar de andere, gewaarborgd. Locatie Eksterlaan:  Mavo (Vmbo theoretische leerweg)  Havo  Vwo en Vwo-tto Tto staat voor tweetalig onderwijs. Vanaf de brugklas krijgen leerlingen binnen het Vwo-tto een aantal vakken in het Engels aangeboden en wordt extra aandacht besteed aan internationalisering. Meer informatie vindt u in deel II van deze schoolgids. Locatie Joost de Jongestraat  Vmbo basis- en kaderberoeps gerichte leerweg, inclusief leerweg ondersteunend onderwijs (lwoo) Meer informatie vindt u in deel III van deze gids.

Keuzeklassen In de leerjaren 1 en 2 maken leerlingen van de locatie Eksterlaan een keuze uit het volgen van lessen in de sportklas, de kunstklas, de theaterklas of de techniekklas. Binnen het vmbo basis- en kaderberoeps is er de keuze tussen sport- en cultuurklas. Twee lesuren per week worden de lessen in deze klassen aangeboden. Het normale klassenverband wordt hierbij doorbroken. Omdat de leerlingen op een andere wijze worden gegroepeerd, organiseren we deze lessen aan het eind van een lesdag, op het 7e en 8e uur of op het 8e en 9e lesuur. De invulling van de lessen en de samenstelling van de groepen vindt per locatie plaats. Voor meer informatie: zie deel II en deel III.

2 Organisatie van het onderwijs Kernteams De school is ingedeeld in kernteams. Een kernteam bestaat uit een groep van circa 25 docenten, geleid door een teamleider. Het kernteam verzorgt het onderwijs aan en de begeleiding van een afdeling. De locatie Eksterlaan is opgedeeld in drie teams, de locatie Joost de Jongestraat kent één team.

Les- en pauzetijden In het kader vindt u een overzicht van de les- en pauzetijden. Op de dinsdagen geldt een verkort lesrooster dat voor alle leerlingen wordt afgesloten met de mogelijkheid van hulplessen. In het jaaroverzicht staan de overige dagen met een verkort lesrooster vermeld (zie de website).

Standaard lesrooster

Verkort lesrooster

e

08.30 – 09.20

08.30 – 09.15

e

09.20 – 10.10 10.10 – 11.00 11.00 – 11.20

09.15 – 10.00 10.00 – 10.45 10.45 – 11.05

e

11.20 – 12.10

11.05 – 11.50

e

12.10 – 13.00 13.00 – 13.30

11.50 – 12.35 12.35 – 13.05

1 les 2 les e 3 les Pauze 4 les 5 les Pauze

5

e

13.30 – 14.20

13.05 – 13.50

e

14.20 – 15.10 15.10 – 16.00

13.50 hulples (dinsdag) 14.35 – 15.20

e

16.00 – 16.50

15.20 – 16.05

6 les 7 les e 8 les 9 les /KB

Pauzetijden In de eerste pauze blijven de leerlingen over het algemeen in het gebouw of op het schoolplein. In de tweede pauze kunnen leerlingen het schoolterrein verlaten. Zowel binnen als op het schoolplein is er toezicht op de leerlingen.

Lessentabel De lessentabellen zijn per leerjaar of afdeling verschillend. Een overzicht van de lessentabellen treft u in deel II aan voor de locatie Eksterlaan en in deel III voor de locatie Joost de Jongestraat.

Lessen en lesuitval Door het jaar heen wordt lesuitval zoveel mogelijk beperkt. Docenten die kortere tijd door ziekte of door andere onverwachte gebeurtenissen uitvallen, zijn helaas niet zo maar te vervangen door docenten van hetzelfde vak. Bij lesuitval werken leerlingen aan de hand van studiewijzers of lesplanners zelfstandig verder, veelal onder toezicht. Op de website van de school staan de dagelijkse roosterwijzigingen vermeld. Valt een les uit, dan brengen de leerlingen de boeken van het betreffende vak mee, om zelfstandig of onder toezicht verder te werken. Als het eerste uur van die dag bijvoorbeeld door ziekte van een docent alsnog uitvalt, worden de leerlingen op de hoogte gebracht via de telefoonketen of via e-mail.

Lesroosters De lesroosters zijn te vinden op de website. Zodra de roosters van de volgende periode bekend zijn, is bij Perioderooster het wekelijkse rooster van elke klas te downloaden.

Activiteiten schooljaar 2015-2016 Op de website staan alle activiteiten die we naast het normale lesprogramma organiseren, vermeld. Er is een overzicht voor de locatie Eksterlaan en een overzicht voor de locatie Joost de Jongestraat. De activiteiten die binnen een paar dagen of weken plaats vinden, worden aangegeven in de agenda van de site. Het is voor ouders en leerlingen sterk aan te raden regelmatig de site te raadplegen, als ze niets willen missen van de ontwikkelingen in en om school.

Vakantie schooljaar 2015-2016 Herfstvakantie Kerstvakantie Voorjaarsvakantie Goede Vrijdag/Pasen Meivakantie (incl. Hemelvaartsdag) Pinksteren Zomervakantie

Eerste schooldag ma 19-10-2015 ma 21-12-2015 ma 22-02-2016 vr 25-03-2016 ma 25-04-2016 ma 16-05-2016 ma 11-07-2016

Laatste schooldag vr 23-10-2015 vr 01-01-2016 vr 26-02-2016 ma 28-03-2016 vr 06-05-2016 vr

19-08-2016

In de laatste schoolweek zijn er geen lessen of andere activiteiten meer voor de leerlingen. Dit geldt niet voor de leerlingen die in de laatste schoolweek nog aan (extra) opdrachten moeten werken. In deze week worden de overgangsbesprekingen gehouden en is er zo nodig contact met leerlingen en ouders naar aanleiding van het eindrapport. Op de laatste dag van het schooljaar, vrijdag 8 juli 2016, halen de leerlingen hun rapport op. Ouders wordt dringend verzocht zich aan de vakantiedata te houden. Alleen in bijzondere omstandigheden kan van de vakantiedata afgeweken worden na schriftelijk verzoek, met opgave van redenen en ruim van te voren ingediend bij de schoolleiding (gericht aan de teamleider). Over het algemeen vindt bij zulke verzoeken overleg plaats met de leerplichtambtenaar. Als een leerling zonder opgave van redenen een of meer dagen afwezig is, melden we dit aan de leerplichtambtenaar. Uitgebreidere info over de wettelijke mogelijkheden van verlof kan bij de Afdeling Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten van de Dienst Gezondheid & Jeugd zhz opgevraagd worden.

6

De Afdeling Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten is gevestigd in Dordrecht en is bereikbaar onder telefoonnummer: 078 – 7708500. Het internetadres is: www.dienstgezondheidjeugd.nl

3 Aanmelding Aanmelding voor de brugklassen Als leerlingen zich voor de brugklas aanmelden, leggen we contact met de basisschool. Naast het Onderwijskundig Rapport waarin het schooladvies wordt beschreven, is er telefonisch of persoonlijk contact over elke nieuwe leerling. Op basis van alle gegevens plaatsen we de leerlingen in een van de brugklasafdelingen. Ruim voor de zomervakantie ontvangen de ouders/verzorgers bericht over de plaatsing. Bij plaatsing gaan we uit van het schooladvies van de basisschool, dat gebaseerd is op de gegevens uit het leerlingvolgsysteem. Wij onderscheiden de volgende brugklas-afdelingen:  A-klassen: VMBO basisberoepsgerichte leerweg met leerwegondersteuning;  B-klassen: VMBO basis- en kaderberoepsgerichte leerweg;  M-klassen: MAVO (VMBO theoretische leerweg)  H-klassen: HAVO  V-klassen: VWO  Vt-klassen: VWO, TTO

Introductieprogramma Wij proberen ervoor te zorgen dat nieuwe leerlingen zich zo snel mogelijk thuis voelen op onze school. Daarvoor hebben we het 'Heerenlanden introductieprogramma' gemaakt. Dat programma begint nog voor de zomervakantie. In de maand juni komen onze toekomstige brugklassers al een keer op school. In een kennismakingsprogramma leren ze dan hun medeleerlingen, hun mentor en de school al vast kennen. Bij de samenstelling van de verschillende brugklassen proberen we de leerlingen 'goed in te passen'. Als het mogelijk is, plaatsen we een beperkt aantal 'bekenden' bij elkaar. In de eerste week van het nieuwe schooljaar vindt in een speciaal programma een uitgebreide kennismaking plaats met de leerkrachten en ook met de nieuwe vakken. Na ongeveer vier weken wordt de introductieperiode met een feestavond afgesloten. In de eerste weken nemen we enkele toetsen af die als doel hebben mogelijke ‘gaten’ in kennis of vaardigheden op te sporen. Deze toetsen beslaan het gebied van de Nederlandse taal, rekenen en informatieverwerking.

Aanmelding voor hogere leerjaren Bij de aanmelding voor een hoger leerjaar neemt de ouder/verzorger contact op met de teamleider van het betreffende leerjaar. Als een leerling geplaatst kan worden neemt de school contact op met de toeleverende school voor de onderwijskundige gegevens. De ouders/verzorgers zorgen voor een aanmeldingsformulier en een kopie van het identiteitsbewijs. Wanneer het nog niet duidelijk is of er plaats is komt een leerling op een wachtlijst. Bij specifieke problematiek kan een leerling onder voorwaarden worden geplaatst.

Aanmelding voor havo 4 met een tl diploma Vanuit de mavo kun je ook instromen in havo 4. Een voordeel van het Heerenlanden College is dat dit op dezelfde school en in hetzelfde gebouw kan. Instromen vanuit havo 5 in vwo 5 behoort ook tot de mogelijkheden. Om in te kunnen stromen moeten leerlingen voldoen aan de toelatingsnormen zoals vermeld op de website bij www.heerenlanden.nl/ouders/bevorderingsnormen.

4 Bevordering en doorstroming Bevorderingsnormen Voor ieder leerjaar zijn er bevorderingsnormen. Deze staan op de website onder het kopje “ouders”. De bevorderingsnormen worden in het najaar, uiterlijk bij de uitreiking van het eerste cijferrapport, op de website gepubliceerd. Tijdens de overgangsvergadering valt de beslissing over bevordering en doorstroming. De cijfers op het overgangsrapport en de normen voor de verschillende afdelingen zijn daarbij doorslaggevend. Een enkele maal besluit de vergadering een leerling buiten de norm om te bevorderen. Voorwaardelijk

7

bevorderen is niet mogelijk. Heeft een leerling aan het eind van het schooljaar het programma niet volledig of onvoldoende afgesloten, dan is daar alsnog gelegenheid voor in de laatste schoolweek, onder toezicht en op school.

Doorstromen Een leerling kan opstromen naar een hoger niveau of afstromen naar een lager niveau al naar gelang de resultaten. Op- en afstroom kan op het vmbo tot klas 3, op havo en vwo tot klas 4. Daarna is het in principe niet mogelijk omdat de examenprogramma’s dan gestart zijn.

Programma van toetsing en afsluiting (PTA) Vóór 1 oktober krijgt elke leerling in de Tweede Fase en 3 en 4 vmbo/ mavo het PTAboekje. Hier staat de leerstof per vak beschreven, het moment van toetsen en hoe zwaar de toetsen tellen. In het boekje staan ook gegevens over het Centraal Examen. Er zit een examenreglement in, waaraan iedereen (examenkandidaat, leraar en school) zich moet houden. Iedereen tekent voor ontvangst, zodat we er van uit mogen gaan dat ook iedereen op de hoogte is van de inhoud van het reglement.

Rapporten Gedurende het schooljaar ontvangen de leerlingen cijferrapporten. In deel II en III van deze schoolgids is te vinden op welke wijze de rapportage op de beide locaties vorm krijgt.

Resultaten en kwaliteit van de school Via de website van de school kunt u de resultaten van de school inzien. U klikt op de knop “Ouders”, vervolgens op de knop “Schoolprestaties” en tenslotte op “Vensters voor Verantwoording”. Daar vindt u onder andere informatie over onze examenresultaten, het welbevinden van onze leerlingen, de resultaten van de tevredenheidsenquêtes onder de ouders, en allerlei zakelijke gegevens.

5 Contacten met ouders/verzorgers De kennismakingsavonden In het begin van het schooljaar organiseren wij voor alle klassen een kennismakingsavond. U kunt na een centrale start in de aula klasgewijs met de mentor kennismaken. Gezien het belang van een goede communicatie door het jaar heen is het wenselijk, dat de ouders deze avonden bezoeken. U ontvangt ongeveer een week voor deze avonden een uitnodiging.

Contact met docenten en mentor Gedurende het jaar ontvangen de ouders een aantal maal een uitnodiging om op school te komen praten met de vakdocent(en) of de mentor over de vorderingen en het welbevinden van hun zoon of dochter. Hoe een en ander georganiseerd is leest u in deel II en III van deze schoolgids.

Algemene ouderavonden We organiseren voor de ouders van onze leerlingen regelmatig ouderavonden rond een speciaal thema. Daarin kunnen vragen aan de orde komen hoe je als ouders het beste kan omgaan met je kind, nu het op een nieuwe school zit en bovendien de leeftijd krijgt waarop het gaat puberen, of hoe we op school invulling willen geven aan Christelijk georiënteerd onderwijs. Ook kunnen thema’s als mediawijsheid of het voorkomen van pestgedrag aan de orde komen. Een aanrader voor iedere ouder!

Klankbordgroepen van ouders Vanuit de kernteams organiseren we enkele keren per jaar een gesprek met ouders. Het streven is dat uit iedere klas een ouder aan zo’n klankbordgroep deelneemt. Op de kennismakingsavond in september kunnen ouders zich hiervoor aanmelden.

Oudergeleding van de MR De medezeggenschapsraad kent een oudergeleding van drie ouders. Ze hebben onder andere instemmingsrecht over de hoogte van de ouderbijdrage.

8

Nieuwsbrieven Regelmatig publiceren wij een nieuwsbrief. Afhankelijk van de informatie zijn dit schoolbrede of locatiegebonden nieuwsbrieven. De (nieuws-) brieven zijn na te lezen op onze website, onder de knoppen “Info” en daarna “Downloads”. De nieuwsbrieven versturen wij per e-mail naar ouders / verzorgers. Het is hierbij van groot belang dat wij over de actuele e-mail adressen van alle ouders / verzorgers beschikken.

Informatiebrieven Met enige regelmaat komt het voor dat wij onze leerlingen een brief mee naar huis geven om de ouders/verzorgers te informeren over een specifieke activiteit of over andere zaken die het onderwijs aan hun kind betreffen. Deze brieven zijn ook terug te vinden op de website onder “Downloads”. Mocht de brief dus kwijt raken, dan kan de tekst altijd worden teruggehaald via de site.

6 Begeleiding Wij zien het als onze opdracht om leerlingen te begeleiden naar de volwassenheid, zodat ze overeenkomstig hun capaciteiten een diploma kunnen halen, succesvol aan een vervolgopleiding kunnen beginnen en volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving.

Mentor en mentortijd Iedere leerling heeft een mentor. De mentor is het eerste aanspreekpunt en de spil van de begeleiding. Taken van de mentor zijn:  het bijdragen aan een positief leef- en werkklimaat voor de leerlingen;  het beheren van de persoonlijke gegevens van de leerlingen (leerlingendossier);  het tijdig signaleren van problemen en, indien nodig, actie ondernemen in samenwerking met meer gespecialiseerde leerlingbegeleiders;  de leerlingen adviseren bij het maken van goede keuzes voor een volgend schooljaar (zie ook onder het kopje De decaan). Verder organiseren de mentoren veel activiteiten met hun klas.

De teamleider De teamleider heeft de zorg voor de dagelijkse gang van zaken binnen de afdeling. De teamleider is verantwoordelijk voor het onderwijs in zijn afdeling. Daarnaast kennen de verschillende afdelingen een leerlingencoördinator. De teamleider delegeert een aantal taken rondom de leerlingenzorg naar de leerlingencoördinator. Alhoewel de mentor de eerstaangewezen contactpersoon voor de ouders is, kunnen ouders desgewenst met de leerlingencoördinator of de teamleider contact opnemen.

De decaan Aan de school zijn verschillende decanen verbonden. De decaan zorgt ervoor dat de leerlingen op een goede manier hun profiel- of sectorkeuze kunnen maken, adviseren bij het kiezen van een vervolgstudie (zowel binnen als buiten de school) en bij het kiezen van het beroep of beroepenveld waarin zij later willen werken. De decaan is op de donderdagen voor de leerlingen bereikbaar voor een advies of voor informatie over vervolgopleidingen, en verder op nader af te spreken momenten. In zijn advisering houdt de decaan rekening én met de capaciteiten en interesses van de leerling én met het studieprogramma dat een leerling aan het voortgezet onderwijs gevolgd moet hebben, om aan de toelatingseisen van een vervolgopleiding te kunnen voldoen.

Zorg Advies Team (ZAT) Specifieke vragen of zorgen over een leerling worden in het ZAT besproken. Ouders dienen daarvoor toestemming te verlenen. Aan het zeswekelijks ZAT-overleg nemen de zorgcoördinator(en) en externe deskundigen deel: de contactpersoon van het samenwerkingsverband, de leerplichtambtenaar enb de hulpverlener van Bureau Jeugdzorg. Het doel is te komen tot een concreet begeleidingsadvies.

Zorg voor Jeugd Als school zijn wij aangesloten bij “Zorg voor Jeugd”. Dat betekent dat wij verplicht zijn een melding te doen als wij ons zorgen maken over (de ontwikkeling van) een leerling. De melding is een signaal, het gaat niet om een inhoudelijke melding. Op het moment dat een tweede aangesloten instelling ook een signaal afgeeft, wordt er automatisch een casemanager aangesteld die contact opneemt met beide signaalgevers en beoordeelt of en welke actie gewenst is. Voor het melden van leerlingen is geen

9

toestemming van ouders nodig. Ouders worden geïnformeerd over de melding. Voor verdere informatie verwijzen wij u naar de volgende link: www.drechtsteden.zorgvoorjeugd.nu

Netwerk 12+ Binnen de gemeente Leerdam is het Netwerk 12+ actief. Het doel van dit netwerk is om te komen tot positieverbetering van jongeren die maatschappelijk in de knel dreigen te raken of al in de knel zijn geraakt. Aan het netwerk nemen als vaste vertegenwoordigers onder andere RIVAS, de politie, Bureau Jeugdzorg en het Heerenlanden College deel.

Veiligheidsconvenant Tussen de gemeente Leerdam, de politie en het Heerenlanden College is een veiligheidsconvenant afgesloten. Doel hiervan is om te komen tot goede afspraken tussen de drie partijen om de veiligheid van leerlingen en medewerkers (nog meer) te kunnen waarborgen. Jongeren Informatie Punt Op beide locaties houdt het JIP (Jongeren Informatie Punt), een door de gemeente gesubsidieerde instelling die jongeren die dat nodig hebben, wil ondersteunen, op gezette tijden spreekuur. Leerlingen kunnen bij de medewerkers van het JIP in principe met elke vraag terecht. Als het naar de inschatting van de medewerker van belang is dat de school, of een hulpinstantie, actie onderneemt, wordt dat gemeld. De school is niet verantwoordelijk voor wat er tijdens de gesprekken op het JIP-spreekuur wordt besproken.

7 Leerlingbegeleiding op maat In onze begeleiding richten wij ons zowel op het leren, als op de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerling. De verschillende vormen van leerlingbegeleiding staan beschreven in het school ondersteuningsplan (SOP). Meer informatie hierover kunt u vinden onder II voor de locatie Eksterlaan en onder III voor de locatie Joost de Jongestraat.

8 Vorming algemeen 'Het onderwijs is gericht op ontwikkeling van kennis en vaardigheden waarmee jong-volwassenen straks invulling kunnen geven aan hun rol in de wereld'. Dit staat te lezen in de missie van het Heerenlanden College. Dat betekent dat we meer willen dan alleen kennis en vaardigheden aanbieden die noodzakelijk zijn om voor de verschillende vakken een voldoende te halen op het eindexamen. Om die reden kent het Heerenlanden College naast het leren in de vaklessen, allerlei situaties waar de vormende aspecten op de voorgrond staan. Enkele voorbeelden daarvan:

Buitenles-activiteiten Door het jaar heen worden er allerlei activiteiten georganiseerd waarbij leerlingen elkaar ontmoeten. Het zijn activiteiten als: klassenfeest, theater- of filmbezoek, sportactiviteiten, culturele avonden enz. Regelmatig worden er acties georganiseerd voor een concreet ontwikkelingsproject in een Ontwikkelingsland of voor een ander goed doel.

Excursies, meerdaagse reizen en internationalisering In alle jaren worden er meerdere excursies georganiseerd. Het zijn allemaal reizen die vanuit één of meerdere vakken worden vormgegeven. De excursies zijn een onderdeel van het onderwijsprogramma waarin de vakinhoud in een andere omgeving wordt aangeboden of geoefend. Zo gaan de leerlingen in het derde of vierde leerjaar vmbo en in het vierde leerjaar havo/vwo op een meerdaagse reis. De rol van Europa wordt steeds belangrijker. Veel van onze leerlingen zullen in de toekomst in werk en privé te maken krijgen met buitenlandse contacten. Wij willen onze leerlingen hierop voorbereiden. In het kader van internationalisering hebben we contacten met scholen in diverse Europese landen. Er worden ontmoetingsprogramma’s ontwikkeld waaraan door steeds meer leerlingen deelgenomen wordt. In de TTO afdeling vinden jaarlijkse diverse excursies of uitwisseling met het buitenland plaats.

10

9 Schoolreglement Zoals iedere samenleving heeft ook de school een aantal regels. Deze regels hebben enerzijds tot doel de school als organisatie en gemeenschap goed te laten functioneren en anderzijds een plezierig en prettig leer- en leefklimaat voor onze leerlingen te bewerkstelligen. Daarom verwachten wij dat ieder: 1. zich gedraagt naar de algemene regels van fatsoen en respect voor de ander en zijn of haar bezittingen; 2. er aan bijdraagt alles in de school zo goed mogelijk te laten verlopen. De bovenstaande verwachting is terug te vinden in de onderstaande basisregels van de school:  Gedraag je naar de algemene regels van fatsoen.  Respecteer de ander. Pesten, discrimineren en grof taalgebruik worden niet geaccepteerd.  Ga netjes om met andermans spullen.  Houd de school en je omgeving schoon.  Veroorzaak geen overlast.  Geen alcohol of drugs in (de omgeving van) de school.  Geen voorwerpen die gevaar kunnen opleveren voor anderen.  Zorg dat je altijd je leerlingenpasje bij je hebt.  Binnen de school eet en drink je alleen op de daarvoor bestemde plekken. De bovenstaande basisregels zijn nader uitgewerkt in schoolregels die aan het begin van het cursusjaar met de leerlingen worden besproken. Bij misdragingen van leerlingen handelt de school volgens het vastgestelde schoolprotocol. Dit protocol is te vinden op onze website.

Kluisjes Alle leerlingen beschikken over een kluisje om leerboeken, gymkleding en dergelijke tijdelijk op te bergen. Natte kleding, etenswaren en zaken die niet met school te maken hebben, horen niet in de kluisjes thuis. Bij eventueel vermoeden van een overtreding behoudt de school zich het recht voor om de kluisjes te controleren op de inhoud daarvan.

Mobiele telefoon Bijna alle leerlingen zijn in het bezit van mobiele telefoons. Voor de communicatie onderling en met thuis zijn ze niet meer weg te denken vandaag de dag. Binnen de lessituatie is gebruik van de mobiele telefoon echter verboden. We verlangen van onze leerlingen dat de mobiels onhoorbaar en onzichtbaar opgeborgen zijn tijdens de les, tenzij de docent nadrukkelijk toestemming heeft gegeven voor gebruik van de telefoons. Bij overtreding van de regels kan de school voor enige tijd materialen in beslag nemen. De school kan niet aansprakelijk worden gesteld wanneer in deze gevallen materialen beschadigen of zoekraken.

Leerplicht / Startkwalificatie Iedere leerling is tot en met het schooljaar waarin hij 16 jaar wordt leerplichtig. Daarnaast moet iedere leerling minimaal een diploma op mbo niveau 2 halen om gekwalificeerd te zijn. Wanneer een leerling een diploma havo of vwo heeft voldoet hij ook aan de kwalificatieplicht. Zolang de startkwalificatie niet behaald is, is een leerling verplicht onderwijs te volgen. Verzuim wordt consequent gecontroleerd. Onrechtmatig of langdurig verzuim wordt doorgegeven aan de ambtenaar leerplicht. In principe is verlof onder schooltijd niet toegestaan. Bezoek aan huisarts, tandarts en specialist moet zoveel mogelijk buiten schooltijd plaatsvinden. Lukt dit niet, dan kunt u zich vooraf door middel van een briefje tot de verzuim-coördinator wenden. Voor de regels bij afwezigheid in verband met doktersbezoek, ziekmeldingen, ziek naar huis, te laat en dergelijke verwijzen wij naar ons reglement en de website van de school.

10 Financiële zaken / Aansprakelijkheid  Wie vergoedt de medische kosten, wanneer een leerling gewond raakt, bijvoorbeeld bij een proef in het scheikundelokaal of bij een oefening tijdens de gymles?  Wie is aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door een medeleerling?  Heeft de school een verzekering die het risico van ongevallen op weg naar of van school dekt?

11

Met regelmaat horen we op school deze vragen. We proberen steeds een zo duidelijk mogelijk antwoord te geven. In het algemeen geldt:  Via de besturenorganisatie van het prot. Chr. onderwijs is het bestuur verzekerd tegen schadeclaims die het gevolg zijn van schade in een lessituatie.  De ouders van de leerling die schade toebrengt aan een medeleerling of de school zijn aansprakelijk. Gewoonlijk wordt door die ouders de schade gedeclareerd bij hun eigen WA-verzekering.  De school heeft een ongevallenverzekering voor leerlingen (zie Scholierenongevallenverzekering).

Scholierenongevallenverzekering De school heeft een collectieve scholierenongevallenverzekering met een aanvulling van een 24uursdekking schoolongevallenverzekering afgesloten. De leerlingen zijn tijdens hun verblijf op school verzekerd voor ongevallen met lichamelijk letsel. Dit geldt voor alle activiteiten, excursies, kampen e.d. in schoolverband. Uitkeringen: € 5.000,- in geval van overlijden max. € 60.000,- in geval van invaliditeit max. € 1.000,- voor geneeskundige kosten max. € 1.000,- voor tandheelkundige hulp max. € 1.500,- bij agressie en geweld Deze verzekering dekt géén materiële schade (brillen e.d.). Aangezien de verzekering beperkt is, wordt ouders/verzorgers in overweging gegeven een aanvullende ongevallenverzekering af te sluiten.

Schoolkosten Sinds een paar jaar is de regeling “Gratis schoolboeken” van kracht. Dit houdt in dat alle leerboeken, de werkboeken, projectboeken en tabellenboeken, examentrainingen (alleen voor zover verplicht), eigen leermateriaal van de school, de licentiekosten van digitaal lesmateriaal, cd’s en dvd’s met lesmateriaal gratis worden verstrekt. Niet onder de regeling vallen de kosten van o.a. de huur- en werkboeken van “extra” keuzevakken, gebruiksartikelen (verzekering, huur kluisje, schoolpas, gebruik mediatheek, woordenboeken school, atlassen school), sportkeuzeprogramma, introductieweek, danstheater, sport-, kunst/cultuur-, theater- en techniekklassen, gewone modules, excursies, sportkleding, schoolkamp en meerdaagse reizen, werkkleding (schoenen, werkjas, e.d.) en gereedschapskisten. De kosten van deze laatste categorie zullen, voor zover uw zoon/dochter daar gebruik van maakt, in rekening worden gebracht. Kinderen voor wie geen bijdrage is betaald voor deze laatste voorzieningen, kunnen daar geen gebruik van maken. Heb ik recht op de WTOS (Wet Tegemoetkoming Onderwijsbijdrage en Schoolkosten)? Ouders met een gezinsinkomen tot en met modaal kunnen in aanmerking komen voor een extra bijdrage via de WTOS. Uiteraard volgt geen vergoeding meer over de schoolboeken die thans vallen onder de regeling “Gratis schoolboeken”. Meer informatie vindt u op www.ibgroep.nl onder “tegemoetkoming ouders”. Telefonisch: 050-5997755. Gemeenteregeling Ouders die in aanmerking komen voor bijzondere bijstand, kunnen van de gemeente een vergoeding ontvangen voor bepaalde kosten die te maken hebben met de scholing van hun kind. Dit heeft geen gevolgen voor de tegemoetkoming die ouders van de Informatie Beheer Groep (WTOS) ontvangen. Op de schoolsite www.heerenlanden.nl vindt u bij “Ouders – Financiën – Gemeenteregelingen” een overzicht van de diverse gemeentelijke regelingen in onze regio. Reductie- en kwijtscheldingsregeling In bijzondere gevallen is er de mogelijkheid een beroep te doen op de reductie- en kwijtscheldingsregeling van het Heerenlanden College zelf. Deze regeling is te vinden op onze schoolsite www.heerenlanden.nl bij “Ouders – Schoolkosten – Reductie en Kwijtscheldingsregeling”.

Boekenfonds 2015-2016 Het Heerenlanden College heeft een intern boekenfonds. Bij het intern boekenfonds huurt en/of krijgt u de boeken van de school zelf en kunt u de boeken volgens rooster ophalen op de laatste vrijdag voor de zomervakantie. Op onze schoolsite www.heerenlanden.nl vindt u meer informatie bij “Ouders – Boekenfonds”. U vindt er een overzicht van het inleverrooster en het ophaalrooster van de boeken.

12

Bijdragen schooljaar 2015-2016 Op onze schoolsite: www.heerenlanden.nl vindt u bij “Ouders – Schoolkosten – Ouderbijdragen” per klas een overzicht van de hoogte van de ouderbijdragen die gevraagd worden bij (eventuele) deelname aan de diverse voorzieningen en excursies. U ontvangt aan het begin van het schooljaar een brief waarin u nader geïnformeerd wordt over de betaling van de ouderbijdragen. De oudergeleding van de Medezeggenschapsraad heeft ingestemd met deze bijdragen.

11 Ouders met vragen Ouders met vragen over onderwijs (zoals over examens, overgaan en zittenblijven, pesten, ouderbijdrage, leerplicht, toelating en verwijdering, medezeggenschap en alle andere mogelijke onderwijsvragen) kunnen terecht bij de landelijke informatie- en adviesdienst 0800-5010, voor ouders over onderwijs. De 5010-medewerkers van OUDERS & COO zijn in het telefonisch keuzemenu bereikbaar via keuzetoetsen 1, en dan 3 (gratis nummer). Ouders kunnen hun vraag tevens per mail stellen, en ontvangen binnen drie schooldagen antwoord. Ga naar www.ouders.net en stel uw vraag. OUDERS & COO is de landelijke ouderorganisatie voor christelijk en oecumenisch onderwijs. Het Heerenlanden College is lid van deze ouderorganisatie.

12 Bij klachten In zijn algemeenheid geldt dat klachten over de gang van zaken op school in eerste instantie kunnen worden besproken met de mentor of de betreffende teamleider. Vervolgens kan men zich, indien noodzakelijk, wenden tot de directeur van de locatie. Als klachten niet intern kunnen worden opgelost, dan kan een ouder zich tot de externe klachtencommissie wenden. Zie hiervoor de informatie hieronder. De school heeft tevens een externe en onafhankelijke vertrouwenspersoon. Hij geniet het vertrouwen van de schoolgemeenschap en heeft als taak de klager (of aangeklaagde) te ondersteunen en te begeleiden in de klacht. De externe vertrouwenspersoon is te benaderen via het emailadres [email protected] Als de hiervoor genoemde mogelijkheden niet tot een oplossing leiden, kan een beroep worden gedaan op Stichting GCBO (Landelijke Klachtencommissie voor het christelijk onderwijs): Postbus 82324, 2508 EH Den Haag www.klachtencommissie.org . tel. nr: 070 - 38 61 697. e-mail [email protected] De procedure is voor iedere leerling of ouder/verzorger verkrijgbaar op bovengenoemde website.

13 Gebruik van foto's Regelmatig nemen we foto’s van leerlingen bij activiteiten op school of tijdens reizen, excursies en sportclinics.

Ook maken leraren in opleiding voor hun studie video-opnamen van lessen die zij geven. Wij vragen u schriftelijk aan te geven dat u geen bezwaar heeft tegen gebruik van dit materiaal voor onze bulletins en voor plaatsing op onze website. Mocht u kenbaar hebben gemaakt daar bezwaar tegen te hebben, maar door een misverstand worden er toch foto’s van uw kind(eren) op de site geplaatst of in een bulletin verwerkt, dan verzoeken wij u dit kenbaar te maken door een mail te sturen naar [email protected], onder vermelding van de naam van uw kind(eren).

13

II locatie Eksterlaan MAVO (VMBO TL) / HAVO / VWO / VWO-TTO 1 Structuur Op de locatie Eksterlaan verzorgen we onderwijs in de schooltypen: MAVO (VMBO theoretische leerweg), HAVO en VWO, inclusief VWO-TTO Elke afdeling heeft zijn eigen kernteam; in totaal telt de locatie er dus 3. 6 VWO 5 HAVO

5 VWO(-t)

4 MAVO

4 HAVO

4 VWO (-t)

3 MAVO

3 HAVO

3 VWO (-t)

2 MAVO

2 HAVO

2 VWO (-t)

1 MAVO

1 HAVO

1 VWO (-t)

BASISONDERWIJS

2 Brugklassen In voorgaande jaren kenden we op de Eksterlaan naast homogene brugklassen ook combiklassen mavo/havo en havo/ vwo. Vanaf het schooljaar 2014-2015 werken we alleen nog met homogene brugklassen: mavo, havo, vwo en vwo-tto. Het is onze overtuiging dat we daarmee onze leerlingen optimaal recht doen. Omdat de variatie aan leerlingen in een homogene klas kleiner is dan in een combiklas, kunnen we elke individuele leerling meer aan bod laten komen. Een plaatsing in een specifieke brugklas wil niet zeggen dat de leerlingen daarmee al bij voorbaat gedetermineerd zijn; op- of afstroom bij de overgang naar klas 2 behoort nadrukkelijk tot de mogelijkheden. In alle afdelingen hanteren we voor de brugklas dezelfde lessentabel; leerlingen die over de capaciteiten beschikken kunnen probleemloos instromen in het hogere niveau in klas 2. In het najaar, uiterlijk bij het uitreiken van het eerste cijferrapport, worden de eisen waaraan leerlingen moeten voldoen om op te kunnen stromen aan ouders en leerlingen bekend gemaakt. Alle leerlingen volgen de lessen in hun eigen klas. Hierop is echter één uitzondering: één blokuur (twee aaneengesloten lessen) per week krijgen de leerlingen hun keuzeprogramma, bestaande uit sport-, kunst-, theater of techniekklassen. Hier wordt dus het klassenverband doorbroken en zitten leerlingen van verschillende klassen bij elkaar. De tto-brugklas neemt niet deel aan de keuzeklassen; deze klas heeft een extra les Engels per week, en in de andere les plannen we de “talent-uren”, waarin zij een gedeelte van het programma van de sport-/kunst-/theater-/techniekklassen aangeboden krijgen.

3 Programma Keuzeklassen Sportklassen Skiën, rugby, klimmen, golfen, streetdance, judo, voetbal, basketbal, kanoën, boksen… Allerlei sporten die we in de extra uren bewegingsonderwijs aanbieden. Soms in de gymzaal, soms ergens anders. Dan gaan we bijvoorbeeld met de bus naar de skibaan of naar een stadion. Lessen van je eigen docent, maar ook lessen van topsporters die we uitnodigen. Clinics noemen we deze activiteiten. Voorwaarde is wel dat je sportief bent ingesteld en van sporten houdt. Een aanvullend en attractief programma, voor

14

leerlingen leuk en gezond. Kijk voor meer informatie op www.heerenlanden.nl onder de knoppen “Eksterlaan - Sportklas”.

Kunstklassen De kunstklas brengt leerlingen in contact met kunstenaars en met kunststromingen. We nodigen kunstenaars uit om op school over hun werk te vertellen, maar we gaan ook naar tentoonstellingen of voorstellingen toe. Kunst is wat ons betreft een breed begrip: een schrijver, een schilder, een muzikant, een beeldhouwer, een danser, een filmer, een fotograaf: je kunt ze allemaal (en nog meer) tegen komen in de kunstklas.

Theaterklassen In de theaterklas werk je onder de leiding van onze docent drama aan producties die je op school kunt opvoeren en aan de basisvaardigheden die bij toneelspelen horen.

Techniekklassen Het programma van de techniekklassen staat los van het vak techniek en engineering, het vormt er wel een verdieping van. Allerlei vormen van techniek en van de toepassing er van komen langs tijdens de lessen. In leerjaar twee nemen we deel aan een internationale lego-wedstrijd, waar veel computertechnologie bij komt kijken. Bij de keuzeklas lessen gaan kennis en vaardigheden hand in hand. Het geleerde wordt meteen in de praktijk toegepast. Leerlingen moeten de onderdelen met een voldoende afsluiten.

4 Leerlingbegeleiding op maat Hulplessen De hulplessen zijn op dinsdag vanaf 13.50 uur. Alle docenten zijn op dat tijdstip op school aanwezig. Hulplessen zijn voor leerlingen die bijvoorbeeld lessen gemist, of uitleg niet goed begrepen hebben. Leerlingen kunnen zelf bepalen of ze naar een hulples gaan. De docent kan ze ook verplichten deel te nemen.

Remediale begeleiding In de eerste maanden van het schooljaar worden alle leerlingen van de eerste klas MAVO, HAVO en VWO getest op specifieke achterstanden die kunnen wijzen op dyslexie. Deze testperiode loopt tot eind december. De remedial teacher neemt bij grote achterstanden contact op met de betreffende ouders/opvoeders. Afhankelijk van de behaalde resultaten krijgt een aantal leerlingen individueel of in een klein groepje hulp. Zo nodig volgt een onderzoek door een orthopedagoog van het Samenwerkingsverband, die een dyslexieverklaring kan afgeven. Dit proces kan in sommige gevallen wel twee jaar duren. Dit is afhankelijk van de hoeveelheid aantoonbare hulp (remedial teaching) die op de basisschool is gegeven. In klas 3 en hoger worden leerlingen niet meer getest door het Samenwerkingsverband. Ouders dienen dan zelf het initiatief te nemen. Leerlingen van klas 2 en hoger kunnen eventueel op verzoek van de mentor en/of door de vergadering van docenten alsnog getest worden op mogelijke dyslexie door de remedial teacher. Leerlingen met een dyslexieverklaring krijgen in principe geen remediale hulp meer. Als een leerling dyslectisch verklaard is op lezen en/of spelling, kan hij/zij gebruik maken van verschillende faciliteiten zoals vergroot schrift, verlengde tijd of een alternatieve wijze van toetsen en aangepaste normering van de toets. Ook tijdens de examens kan de leerling gebruik maken van ondersteunende faciliteiten als een aparte ruimte en een computer met spellingscorrectie, die zo nodig de tekst voorleest. Met betrekking tot dyscalculie hanteren wij het beleid dat leerlingen met een dyscalculie verklaring van een orthopedagoog recht hebben op het gebruik van extra tijd bij toetsen waar enig rekenwerk voor nodig is. Conform de richtlijnen van de overheid (te lezen in het eindexamenbesluit, gepubliceerd in september 2013) geldt deze regel voor SE en CE-toetsen voor wiskunde en economie. Voor reguliere toetsen in de onder- en bovenbouw kunnen leerlingen met een dyscalculieverklaring 30% extra tijd krijgen, als de vakdocent van oordeel is dat het rekenwerk in de toets dat billijkt.

15

Huiswerkbegeleiding Buiten lestijd kan de leerling deelnemen aan huiswerk- en studiecoaching. Dit gebeurt gewoon in de school en wordt verzorgd door Maltha insCool®. Aan het begin van het schooljaar geven wij de leerlingen informatie mee. Zie voor het volledige aanbod www. malthainscool.nl of kijk op de website van het Heerenlanden College onder “Leerlingen – Begeleiding”. U kunt ook e-mailen via [email protected] . Aan de ondersteuning door Maltha zijn kosten verbonden.

Vertrouwenspersonen  Wanneer je als leerling om wat voor reden dan ook behoefte aan een gesprek hebt, kun je, behalve bij je mentor, ook bij onze vertrouwenspersoon terecht. Als je over je problemen wilt praten, kun je erop rekenen dat er geluisterd wordt. Je kunt haar bereiken via [email protected] De vertrouwenspersoon voor de Eksterlaan is mevrouw Kruiswijk. Bij de interne of externe vertrouwenspersonen kun je ook terecht wanneer het nodig is melding te doen van (seksuele) intimidatie.  De externe vertrouwenspersoon is bereikbaar via het e-mailadres: [email protected]

Faalangst, examenvrees en sociale vaardigheden Op school worden er gerichte trainingen in groepsverband georganiseerd voor leerlingen met faalangst, examenvrees of problemen op het gebied van sociale vaardigheden. In deze kleine groepen voelen de leerlingen zich gesteund door anderen en leren ze van elkaar. De mentor van uw kind licht u graag hierover in.

5 Lessentabellen Lessentabel brugklassen Eksterlaan Vak

Mavo

Havo

Vwo

Vwo tto

Aardrijkskunde

2

2

2

2

Biologie

2

2

2

2

Engels

3

3

3

4

Frans

3

3

3

3

Geschiedenis

2

2

2

2

Godsdienst

1

1

1

1

Handvaardigheid

1

1

1

1

Lichamelijke Opvoeding

3

3

3

3

Muziek

1

1

1

1

Nederlands

4

4

4

4

Tekenen

1,5

1,5

1,5

1,5

Techniek & Engineering

2

2

2

2

Wiskunde

4

4

4

4

Studieles

0,5

0,5

0,5

0,5

Keuzeklas/talenturen

2

2

2

1

Totaal

32

32

32

32

16

Lessentabel tweede en derde leerjaar Eksterlaan 2 mavo

2 havo

2 vwo,

2 vwo tto

3 mavo

3 havo

3 vwo,

3 vwo tto

Ak

2

2

2

2

2,5K

2

2

2

Bi

2

2

2

2

3

1

1

1

Du

3

3

3

3

2,5K

3

3

3

1

1

1 3

2

2

2

Drama Ec

2

En

3

3

3

4

3

3

3

4

Fa

2

2

2

2

2,5K

3

3

3

Gs

2

2

2

2

2,5K

2

2

2

Gl

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

3

3

3

1

1

1

3

2

2

2

2

2

2

2

Ha Kunstv.1 Lo

1 2

2

2

2

3

Lo-2

2,5K

Mu

1

1

1

1

Na/nsk1

2

2

2

2

Nsk2 Ne

3

3

3

3

4

3

3

3

Te

1

1

1

1

1

1

1

1

Tn & E

1

1

1

1

Wi

3

3

3

3

3,5

3

3

3

Pso

1

keuzeklas

2

2

2

1

Totaal

33

32

32

32

32,5

32

32

33

*K = keuzevak; de leerlingen kiezen 2 van de 5 vakken

17

Lessentabel vanaf leerjaar 4 locatie Eksterlaan

Ak

4 mavo

4 havo

5 havo

4 vwo

4 vwo tto

5 vwo

5 vwo tto

6 vwo

6 vwo tto

4*

3*

2,75*

2,5*

2,5*

2,5*

2,5*

3*

3*

2,25

2,25 2,75*

2,75*

ANW Bi

4*

3,5*

3,75*

3*

3*

3*

3*

BSM

3*

2,75*

3*

3*

3*

3*

CKV

2,25

2

2

1

1

Du

4*

4*

3,25*

3*

3*

3*

3*

2,75*

2,75*

Ec

4*

3,5*

3,75*

3*

3*

3*

3*

2,75*

2,75*

En

4

3

3,5*

2,5

4

2,5

4

2,25

4

Fa

4*

4*

3,25*

3*

3*

3*

3*

2,75*

2,75*

Global studies Gs

4*

3*

2,75*

2,5*

2,5*

2,75*

2,75*

2,75*

2,75*

Gl

1

1

1

1

1

1

1

1

1

Lo

2

2

1

1

1

2

2

1

1

Lo-2

4* 2,75*

3*

2,75*

2,75*

3*

3*

2,25*

2,25*

1

M&O

1

Mijleer

2

2,25

Na/nsk1

4*

3,5*

3,75*

3*

3*

3*

3*

2,75*

2,75*

Sk/nsk2

4*

3*

2,75*

2,5*

2,5*

2,75*

2,75*

2,75*

2,75*

Ne

4

3,75

3,5

3

3

3

3

2,75

2,75

Te

4*

2,75*

3*

3*

3*

2,75*

2,75*

3*

3*

Wi

4*

Wis-A

3*

3*

3*

3*

3,75*

3,75*

2,75*

2,75*

Wis-B

3,5*

3,25*

4*

4*

4*

4*

3*

3*

3*

3*

3,75*

3,75*

2,75*

2,75*

Wis-C

2,25

* = keuzevak - BSM: Bewegen, Sport en Maatschappij - Wiskunde A en C worden in klas vwo4 gecombineerd aangeboden. In klas vwo5 en vwo6 ook; vanaf halverwege klas 5 is er één uur per week dat voor wiskunde C apart wordt aangeboden.

18

6. Rapporten en oudercontacten Twee maal per jaar ontvangen de leerlingen een cijferrapport. De cijfers worden tot één plaats achter de komma afgerond. Op het tweede rapport (eindrapport) wordt tevens het cijfer afgerond tot een heel cijfer. Op beide rapporten wordt het gemiddelde cijfer van alle tot dan toe behaalde cijfers vanaf de start van het schooljaar vermeld ( systeem van het voortschrijdend gemiddelde). In de brugklas tellen de cijfers van de eerste vier schoolweken niet mee bij de bepaling van het rapportcijfer. Ouders/verzorgers kunnen via ons leerlingadministratiesysteem Magister op elk moment gedurende het schooljaar de cijfers van hun kinderen inzien. We raden hen aan om dat ook met enige regelmaat te doen.

10-minuten-avonden en mentorspreekuur Twee maal per jaar ontvangen de ouders/verzorgers een uitnodiging voor een 10-minutenavond. Op deze avonden kunnen ouders/verzorgers met vakdocenten naar keuze een afspraak maken om over de vorderingen van hun zoon of dochter te spreken op basis van de cijfers op de rapporten en in Magister. Na periode 3 worden ouders/verzorgers in de gelegenheid gesteld om een afspraak te maken met de mentor van hun zoon/dochter tijdens het mentorspreekuur. Als daar aanleiding toe is, kan er van gedachten gewisseld worden over de resultaten van een leerling in het algemeen, en over zijn of haar welbevinden op school. Uitnodigingen voor de 10-minutenavonden worden via de mail verspreid, en staan vermeld op de website. Ouders/verzorgers kunnen via Magister intekenen.

7. Burgerschapsvorming In ons curriculum besteden we gestructureerd aandacht aan burgerschapsvorming. Bij de vakken Geschiedenis en Maatschappijleer komen aspecten van burgerschapsvorming regelmatig aan de orde, zoals de grondbeginselen van de rechtstaat, de principes waarop een democratische samenleving gebaseerd is, en de rol die ieder lid van die samenleving daarin speelt. Bij het vak Godsdienst worden geregeld ethische kwesties besproken op basis waarvan leerlingen inzicht krijgen in hun eigen handelen, en in de beginselen waarop je de beslissingen die je neemt, baseert. We brengen de principes rond burgerschapsvorming onder andere in de praktijk in jaarlijks of tweejaarlijks terugkerende Goede doelenacties en in onze maatschappelijke stage. Deze stage blijft onderdeel uitmaken van ons onderwijsprogramma, ook nadat de overheid hem heeft geschrapt uit het verplichte curriculum. We geloven dat het voor onze leerlingen een belangrijke en waardevolle ervaring is om zich in te zetten voor mensen en/of instellingen in hun omgeving. We vragen van alle leerlingen dat zij gedurende 15 klokuren in totaal, deels in de onderbouw, deels in de bovenbouw, aan vrijwilligerswerk doen. Daarbij stimuleren we hen meer uren te maken; als leerlingen het aantal uren maatschappelijke stage verdubbelen tot 30 uur, wordt dit vermeld op hun cijferlijst die ze bij het diploma ontvangen..

19

MAVO (VMBO TL) 1 Algemene info De mavo-afdeling vormt als het ware het hart van de school. Aan de ene kant zit het vmbo basis- en kaderberoeps, waar meer praktijkgericht geleerd wordt, aan de andere kant heb je havo en vwo, waar de theorie meer verdiept wordt aangeboden. En daartussen dus de mavo nieuwe stijl. Vernieuwd, met meer praktijkgerichte theorie en van een ander niveau. Vaardigheden spelen meer een rol, zelfstandigheid wordt belangrijk en het examenprogramma kent slechts één, hoog niveau. In het tweede leerjaar mavo vormt PSO (Praktische Sector Oriëntatie) een belangrijk onderdeel van het programma. De leerlingen volgen een aantal praktijklessen en zijn bezig met de vraag, welke sector het best bij hen past. Zo begint het nadenken over het keuzeproces, dat uiteindelijk zal leiden tot een sectorkeuze naar leerjaar 4. Aan het eind van leerjaar 4 volgt het examen. Met het diploma kun je naar het mbo (middelbaar beroeps onderwijs) of naar havo-4.

2 Het onderwijs per leerjaar Kenmerken van het onderwijs per leerjaar in de MAVO-opleiding

De brugklas MAVO  introductieweek waarin we een start maken met het aanbieden van vaste structuren. Het betreft hier omgaan met huiswerk, leer-en maakwerk, agenda invullen en al die andere punten waarbij regelmaat van belang is;  de eerste weken tellen de cijfers nog niet mee; de introductieperiode wordt afgesloten met een brugklasfeest;  keuzeklassen (zie boven onder 3);  excursie naar Blijdorp, vlak voor de herfstvakantie. Samenspel van de vakken biologie en verzorging;  een brugklasactiviteit aan het eind van het schooljaar.

Het tweede leerjaar  in dit jaar wordt de onderbouw afgesloten en maken leerlingen hun eerste keuzes voor later. Dit gebeurt in de lessen PSO, Praktische Sector Oriëntatie;  op de kennismakingsouderavond krijgen ouders meer informatie over de mogelijkheden na de onderbouw;  leerlingen die naar 3 mavo gaan, maken een keuze van twee vakken uit het rijtje Frans, Duits, Aardrijkskunde, Geschiedenis en LO2. Alle overige vakken in 3 mavo zijn verplicht voor alle leerlingen.  vanuit diverse vakken worden excursies georganiseerd.

Het derde leerjaar  de leerlingen ontvangen aan het begin van het jaar het PTA, het Programma van Toetsing en Afsluiting, want in leerjaar 3 beginnen onderdelen voor het schoolexamen. We richten ons dus al op het examen, maar zeker ook op de toekomst in algemene zin;  de leerlingen doen mee met de toetsweken aan het eind van iedere periode;  in leerjaar 3 wordt de keuze gemaakt voor een sector met bijbehorende vakken. Zou je naar de havo willen, dan moet je daarmee rekening houden. In leerjaar 4 is het dan wenselijk dat er naast Engels een tweede vreemde taal gekozen worden. Dus Frans of Duits;  leerlingen bezoeken bedrijven of instellingen, om zo een beeld te krijgen wat daar gebeurt, hoe het werk er concreet uitziet.  leerlingen oriënteren zich verder door een stage in een bedrijf of instelling naar keuze en maken er een verslag van;

20

Het vierde leerjaar  het examenjaar, dus de blik wat meer gericht op de boeken. Maar niet alleen boekenwijsheid telt;  leerlingen kiezen een onderwerp waarover zij zelfstandig, veelal in tweetallen, een sectorwerkstuk maken. In de perioden 2 en 3 krijgt dit vorm en inhoud, met uiteindelijk een grootse presentatie op school voor elkaar en voor de ouders;  in één van de weken voor de herfstvakantie staat de reis naar Londen op het programma. Een van de hoogtepunten van de mavo-opleiding en inmiddels een traditie, waar geen enkele leerling mee wil breken;  een keuze maken voor na de mavo. Wordt het een beroepsopleiding of naar de havo? We stellen die vraag aan het begin van het schooljaar, want aan toelating voor 4 havo stellen we enkele voorwaarden, naast het diploma. Naast de verplichting van bepaalde vakken houden we ook rekening met motivatie, inzicht en studiehouding. De docenten geven hierover een advies.

21

HAVO/VWO 1 De Onderbouw Leerlingen met een havo advies worden in principe in de havo-brugklas geplaatst, leerlingen met een vwo advies in principe in de vwo-brugklas. In de vwo-brugklas wordt het principe van 'doeltaal is voertaal' toegepast. Dat wil zeggen dat in de lessen Frans, Duits en Engels zoveel mogelijk die taal gesproken wordt.

TTO-brugklas In de tto-brugklas staat 1 extra uur Engels per week op het programma: 4 uur in plaats van 3 uur. Het keuzeles-programma van de andere brugklassen is in de tto-klas vervangen door de talentenuren: de leerlingen maken geen keuze tussen sport, kunst, theater of techniek, maar krijgen gedurende het schooljaar gedeeltes voorgeschoteld van alle vier de programma’s. De tto-bruggers volgen een aantal workshops van de sportklas, van de kunstklas, van de theaterklas en van de techniekklas.

VWO-TTO Het Heerenlanden College is door het Europees Platform erkend als TTO Junior School: dat wil zeggen dat we in de onderbouw aan alle standaarden van het tweetalig onderwijs voldoen. We zijn in 2010 gestart met het officiële tto-programma. In 2016 hopen we de eerste tto-examenleerlingen een diploma uit te mogen reiken. Rond die tijd is het dan ook mogelijk de erkenning van het Europees Platform te verkrijgen voor onze bovenbouw, zodat we onszelf dan Senior School mogen noemen. Vwo leerlingen met een goede dosis doorzettingsvermogen en een goed ontwikkeld taalgevoel kunnen geplaatst worden in de TTO-afdeling. De leerstof is gelijk aan de gewone vwo-klas, maar een aantal vakken wordt in het Engels aangeboden. In de brugklas betreft het de vakken: English, History, Biology, Geography, Art and Design, Physical Education en Music. In leerjaar 2 worden de vakken English, History, Biology, Geography, Music, Art and Design, Physical Education en Physics in het Engels aangeboden. In leerjaar 3 gaat het om de vakken English, History, Geography, Art and Design, Chemistry, Physics, Music and Physical Education. Bij de talen wordt uitgegaan van het principe “doeltaal is voertaal”. Bij Engels wordt gebruik gemaakt van Engelstalige boeken en materiaal.. De leerlingen in de bovenbouw van het tto krijgen English, Global perspectives, social studies en science in het Engels aangeboden. Aan de TTO-afdeling zijn extra kosten verbonden, waarvoor extra activiteiten en excursies worden georganiseerd

2 De Bovenbouw Derde leerjaar Het derde leerjaar is een schakeljaar. De onderbouw is afgerond en vanaf het vierde leerjaar begint de tweede fase. In dit derde leerjaar werken de leerlingen aan de kennis en vaardigheden die van belang zijn om goed voorbereid aan de tweede fase te beginnen. Voor de leerlingen verschijnen nieuwe vakken als scheikunde en economie op het lesrooster. Plannen en organiseren van werkzaamheden krijgen tijdens projectdagen extra aandacht. Kennis en vaardigheden van alle vakken komen dit jaar uitgebreid aan de orde. Voor sommige vakken is dit eindonderwijs. In dit jaar moeten de leerlingen een aantal belangrijke keuzes maken. Ze moeten een profiel kiezen en een aantal vakken waarmee ze in de tweede fase verdergaan. Dit moet een keuze zijn die aansluit bij hun belangstelling en capaciteiten. De profielkeuze en de extra vakken bepalen de mogelijkheden voor de ontwikkeling na de havo en het vwo.

Tweede Fase De tweede fase omvat havo 4, 5 en vwo 4, 5, 6. Hoewel de vakken en de keuzemogelijkheden voor de leerlingen van havo en vwo voor een deel gelijk zijn, is de inhoud van de vakken sterk verschillend. De kernteams voor havo en vwo ontwikkelen beide een aanpak en didactiek die is toegesneden op de kenmerken van de leerlingen van hun afdeling. De leerlingen in de tweede fase hebben een studielast van 1600 uur per schooljaar. De totale studielast is verdeeld over een gemeenschappelijk deel, een profieldeel, een keuzedeel met profielvakken en een vrij deel. In de laatste drie onderdelen zit enige keuzevrijheid van de leerlingen. Het Heerenlanden College heeft onderdelen als godsdienst/levensbeschouwing, meerdaagse reizen, loopbaanoriëntatie en begeleiding in het vrije deel geplaatst. Totaal moeten de havoleerlingen 3200 en de vwo-leerlingen 4800

22

studielasturen vullen. Het studieprogramma van de leerlingen wordt elk jaar vastgelegd in het programma van toetsing en afsluiting (PTA), zodat de leerlingen aan het begin van het schooljaar weten, wat er op welk moment wordt getoetst. De tweede fase op het Heerenlanden College staat voor:  evenwicht tussen kennis en vaardigheden;  een heldere organisatie van het onderwijsproces;  ruime keuzemogelijkheden voor leerlingen;  groei naar verantwoordelijkheden voor het eigen leren;  een goede leerlingbegeleiding;

Tussenuren Voor de leerlingen van de havo- en vwo-bovenbouw zijn tussenuren in het lesrooster onvermijdelijk. Zij kunnen tijdens de tussenuren zelfstandig aan het werk zijn, in de aula of in een van de studiehoeken in de school. Ook de mediatheek biedt een goede gelegenheid tot zelfwerkzaamheid.

Verdiepingsmodules In de bovenbouw van havo en vwo bieden we een aantal verdiepingsmodules aan, waar leerlingen op vrijwillige basis op kunnen intekenen. Op deze wijze bieden we de leerlingen de mogelijkheid hun horizon te verbreden op velerlei gebied: filosofie, extra taalcertificaten (voor Frans, Duits en Engels), onderdelen van het vak NL&T (Natuur, Leven en Technologie) en een uitgebreid economisch en bedrijfskundig programma in het kader van de Vecon Business School. In het schooljaar 2015-2016 bieden we ook voor het eerst een module Spaans aan. Aan de modules zijn kosten verbonden.

23

II Locatie Joost de Jongestraat VMBO BASIS- EN KADERBEROEPS 1 De basis- en kaderberoepsgerichte leerweg De locatie Joost de Jongestraat is een school voor beroepsonderwijs. Het onderwijs wordt gegeven op basisberoepsgericht en kaderberoepsgericht niveau. We maken gebruik van een modern schoolgebouw dat ingericht is met allerlei voorzieningen voor het huidige onderwijs. In de basisberoepsgerichte en kaderberoepsgerichte leerweg nemen de praktijkvakken een belangrijk plaats in. In de bovenbouw wordt er gewerkt met een werkplekkenstructuur. Dit houdt in dat een werkplek als bijvoorbeeld een kapsalon terug te vinden is binnen de school. In het onderstaande schema is weergegeven hoe de schoolloopbaan van een leerling kan verlopen. De pijlen laten zien dat het op verschillende momenten mogelijk is om op een ander niveau de opleiding voort te zetten. Leerlingen die binnen VMBO KB boven het niveau KB presteren kunnen aan het eind van klas 1 of klas 2 naar VMBO TL. Op de overstap worden zij voorbereidt door voor de kernvakken op TL niveau te werken. Een aantal leerlingen heeft extra ondersteuning nodig om een vmbo diploma te kunnen halen. Zij kunnen in aanmerking komen voor Leerwegondersteuning (LWOO). Leerwegondersteuning is mogelijk voor BB en KB niveau.

4 VMBO bb

4 VMBO kb

3 VMBO bb

3 VMBO kb

2 VMBO bb

2 VMBO bb/kb

1 VMBO bb

1 VMBO bb/kb

BASISONDERWIJS

2 Inrichting van het onderwijs op de locatie Joost de Jonge Algemeen De onderbouw omvat leerjaar 1 en 2. De onderbouw kent twee typen brugklassen. Brugklassen KB/BB (deze klassen werken op KB-niveau) en brugklassen BB (deze klassen werken op BB-niveau). In beide groepen zitten leerlingen met een beschikking voor Leerwegondersteuning (LWOO). Leerwegondersteuning is bestemd voor leerlingen met leerproblemen of problemen op sociaalemotioneel gebied waardoor er leerachterstanden kunnen zijn ontstaan. Door gericht aan de problematiek te werken behalen zij uiteindelijk een regulier diploma. Na het tweede leerjaar kiezen de leerlingen een sector. Binnen het Heerenlanden College zijn er vier sectoren mogelijkheden. Meer hierover: zie punt 4 - De Bovenbouw.

24

3 De Onderbouw De onderbouw bestaat uit de klassen 1 en 2.  In de onderbouw krijgen de leerlingen les in 15 vakken. In de vakken is veel aandacht voor het aanleren van diverse vaardigheden. Voorbeelden hiervan zijn: samenwerken, presenteren, vergaderen. Er is een “4U” boekje waarin de vaardigheden beschreven zijn.  Introductieactiviteiten In de brugklas starten we met een introductieweek waarin leerlingen met elkaar en de werkwijze van de school kennismaken. Hoe maak je je huiswerk, hoe gebruik je je agenda en de ELO (de elektronische leeromgeving). Hoe moet je bijvoorbeeld vrij vragen voor een bezoek aan de tandarts? Op deze en vele anderen vragen krijg je in de eerste week een antwoord. Half september is er een brugklasfeest, samen met de leerlingen van de locatie Eksterlaan. Klas twee begint het schooljaar met een survival als teambuildingsactiviteit.  Niveaubewaking In maart wordt in de 1e, 2e en 3e klas een Citotoets afgenomen. Dit is een methode onafhankelijk toets. De toets bepaalt voor de vakken Nederlands, Engels en Rekenen het niveau van de leerling. De uitkomsten zijn medebepalend voor het niveau waarop een leerling uiteindelijk examen kan doen.  Keuzeklassen In de onderbouw kunnen de leerlingen kiezen tussen twee lessen sportklas of twee lessen cultuurklas. In de keuzeklas sport maken leerlingen kennis met een groot aantal verschillende sporten: waterskiën, rugby, schermen, skiën enz. In de keuzeklas cultuur maken de leerlingen kennis met verschillende cultuuraspecten: dans, zang en toneel. Een uitvoering en excursie maken deel uit van het programma.  Praktische sectororiëntatie Aan het eind van het tweede leerjaar kiest elke leerling een leerweg en een sector. Voorafgaand aan deze keuze volgen alle tweedejaars leerlingen een halfjaar drie blokuren in de vier sectoren les. Bij deze lessen is de vakdocent ook de mentor. De mentor bespreekt met de leerling de ervaringen. Daarnaast is het mogelijk dat zij in het tweede deel van het jaar op bezoek gaan bij een bedrijf of instelling.  Excursies In mei brengt de brugklas in het kader van het vak biologie een bezoek aan een dierentuin. Klas 2 gaat met een opdracht van geschiedenis naar het Openluchtmuseum in Arnhem. e De 3 klassen gaan op excursie aansluitend bij de sector  Afsluiting schooljaar Het schooljaar wordt door de brugklas afgesloten met een bezoek aan de Efteling, klas 2 gaat naar de Walibi.

4 De bovenbouw De bovenbouw bestaat uit de klassen 3 en 4. In klas 3 starten de leerlingen met het schoolexamen. Alle behaalde resultaten tellen vanaf dat moment mee voor het eindcijfer in klas 4. In de bovenbouw gaan leerlingen meer praktisch aan de slag. Naast de algemene vakken als Nederlands, Engels, bewegingsonderwijs enz. worden tien tot twaalf lesuren in de week besteed aan sector gerelateerde vakken. Naast kennis vergaren is het ‘leren door doen’ belangrijk. In de derde klas maken leerlingen kennis met de wereld van het werk door een oriënterende stage van twee weken in het bedrijfsleven. Na het behalen van het diploma stroomt 95% van de leerlingen door naar het MBO.

De sectoren Handel en Administratie Deze opleiding is gericht op uiteindelijke functies in o.a. de detailhandel, verkoop, administratie, PR/Marketing-ondersteuning, promotie. Deze sector werkt met digitale lesmaterialen. De lessen worden ondersteund met praktische opdrachten en waar nodig groepsgewijze uitleg. Voorbeelden van thema’s die aan de orde komen zijn:

25

   

Boekhouden Economische principes Etaleren Kassaverkoop

Techniek Breed Deze opleiding is gericht op functies in onder andere de ICT, bouw, autohandel, garages en grafische industrie. Deze sector werkt met werkopdrachten, ondersteunt met theoretische uitleg. Voorbeelden van thema’s die aan de orde komen zijn:  Autocad tekening maken  Werken met (hand)gereedschappen  Doorrekenen van maatvoeringen  Sleutelen aan fiets en auto  Maken van voorwerpen als een barbecue, trapje Zorg & Welzijn breed Deze opleiding is gericht op functies in onder andere de gezondheidszorg, beauty-salons, horeca en welzijn (kinderdagverblijven, peuterspeelzalen). Deze sector werkt zowel met praktische als met theoretische opdrachten. Van de leerlingen wordt een zelfstandig werkhouding verwacht. Voorbeelden van thema’s die aan de orde komen zijn:  Uiterlijke verzorging.  Zorg voor de huishouding.  EHBO  Zorg voor baby, peuter en oudere.  Koken en facilitaire dienstverlening.  Voedingsleer. Sport, Dienstverlening en Veiligheid Deze opleiding is gericht op functies in de toeristische sector, brandweer, politie, defensie, sportmanagement en sociaal pedagogisch werk. Deze sector werkt met opdrachten vanuit bedrijven en organisaties buiten de school (competentiegericht leren). Er wordt in de opleiding veel gebruik gemaakt van ICT. Voorbeelden van thema’s die aan de orde komen zijn:  Opstellen van een veiligheidsplan  Een EHBO-post organiseren  Opzetten van naschoolse sportlessen  Organiseren van sprotdagen voor basisscholen  Samenwerken met bedrijven, instellingen en de Mbo’s in de regio

Stages In de derde en vierde klas neemt de stage een belangrijke plaats in. Stage per sector Techniek Breed kent een oriënterende stage in het derde leerjaar en een beroepsvoorbereidende stage in het vierde leerjaar. Beide stages duren twee weken. Zorg en Welzijn heeft in het derde leerjaar een stage van twee weken. In het vierde leerjaar is er het project De Springplank. In dit project lopen alle leerlingen minimaal dertien dagen stage in een verzorging- of verpleeghuis. Eén week als blokstage van 4 dagen, de overige 9 dagen staan als een zogenaamd lintstage in het rooster . Daarnaast zijn er een aantal dagdelen waarop groepen van buiten de school te gast zijn op de Joost de Jonge school. De Zorg en Welzijn leerlingen vervullen dan de rol van gastheer/gastvrouw. Handel en Administratie heeft in het derde leerjaar een stage van twee weken. In het vierde leerjaar zijn er projecten samen met andere afdelingen en Mbo-scholen.

26

Sport Dienstverlening en Veiligheid neemt actief deel aan activiteiten binnen de gemeente Leerdam op het gebied van Sport en Spel. Voorbeelden zijn het organiseren van Buitenspeeldagen en sportdagen op basisscholen.

Het Leerwerktraject Het Heerenlanden College is officieel gekwalificeerd om een leerwerktraject te kunnen aanbieden. Een leerwerktraject maakt een nieuwe manier van leren mogelijk. Leerlingen, die praktisch ingesteld zijn, volgen op school een beperkt aantal lessen in combinatie met een buitenschools leertraject. Op die manier biedt de locatie Joost de Jonge onderwijs op maat. Het is een volwaardige leerroute, gericht op doorstroom naar een opleiding op niveau 2 in het MBO.

Burgerschapsvorming In een tijd van een steeds verder gaande informatiemaatschappij geven wij in ons onderwijs systematisch aandacht aan burgerschapsvaardigheden. Onder burgerschap verstaan we alle kennis en vaardigheden die er voor kunnen zorgen dat we actief mee kunnen doen aan een samenleving waarin we vreedzaam en met respect met elkaar kunnen omgaan. Leerlingen leren in de lessen godsdienst/levensbeschouwing en maatschappijleer hun mening te vormen en te verwoorden. Daarnaast worden leerlingen op allerlei gebieden gestimuleerd om zich, belangeloos, in te zetten voor hun medemens. Projecten als “Leeftijd geen Verschil”, het Kringloopproject, Edukans en de maatschappelijke stages zijn hiervan voorbeelden .

Doorstromen naar het Middelbaar Beroeps Onderwijs (MBO). Leerlingen die één van de leerwegen met succes hebben afgerond, kunnen op hun niveau doorstromen naar ROC’s in de regio. We werken nauw samen met deze ROC’s, om een goede aansluiting en doorstroming te kunnen garanderen. Het VMBO is een voorbereidende opleiding richting Startkwalificatie. Deze Startkwalificatie wordt behaald door, na de VMBO opleiding, een MBO opleiding te doen.

De lessentabellen Klas 1

Klas 2

Klas 3

klas 4

BB

KB

BB

KB

H&A BB/ KB

W BB/KB

TB BB/ KB

SDV BB/KB

H&A BB/ KB

ZW BB/KB

TB BB/KB

SDV BB/KB

Godsdienst/levensbeschouwing

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

Nederlands

4

4

3

3

3

3

3

3

4

4

4

4

Engels

3

3

2

2

3

3

3

3

3

3

3

3

Techniek/ natuurkunde

3

3

3

3

Wiskunde

4

3

4

3

3

3

3

3

3

3

3

3

Rekenen

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

Biologie/verzorging

2

2

2

2

Geschiedenis/aardrijkskunde

3

3

3

3

2

2

Vak

Maatschappijleer

2

Economie Begeleidingsuur

1

1

1

1

Tekenen/ handvaardigheid

2

2

3

3

CKV Leertuin

3

3

27

2

3

2

3

3

1 1

3

2

3

1

1

1

3

Lichamelijke opvoeding

3

3

3

3

Keuze klas cultuur

2

2

2

2

Keuzeklas sport

2

2

2

2

1

1

Praktische Sector Oriëntatie

2

Zorg en Welzijn

2

2

2

2

12

2

2

10

Sport Dienstverlening, veiligheid

12

Handel en Administratie

12

10 10

Techniek Breed

12

Aardrijkskunde (bij ZW)

10

2

Natuur/ scheikunde1

3 3

Duits (7e vak) 34

2

3

1

0

2

3

3

3

3

3

3

3

3

34

33

34

34

37

34

34

30

33

30

30

5 Communicatie met ouders/ verzorgers Rapporten: Viermaal per jaar ontvangen de leerlingen een cijferrapport. De cijfers worden tot één plaats achter de komma afgerond. Op het vierde rapport (eindrapport) wordt het cijfer afgerond tot een héél cijfer. Op ieder rapport wordt het gemiddelde cijfer van alle tot dan toe behaalde cijfers vanaf de start van het schooljaar vermeld (systeem van het voortschrijdend gemiddelde).  Rapport periode 1: het gemiddelde van de cijfers in periode 1.  Rapport periode 2: het gemiddelde van de cijfers in periode 1 en 2.  Rapport periode 3: het gemiddelde van de cijfers in periode 1, 2 en 3.  Rapport periode 4: het gemiddelde van de cijfers in periode 1, 2, 3 en 4. Ouders/verzorgers kunnen via ons leerling administratiesysteem Magister op elk moment gedurende het schooljaar de cijfers van hun kinderen inzien. We raden hen aan om dat ook met enige regelmaat te doen.

Ouderspreekavond Bij de uitreiking van het 1e, 2e en 3e cijferrapport ontvangen de leerlingen een uitnodiging voor de 10minutenavond n.a.v. het rapport. Op de eerste twee avonden kunnen ouders met vakdocenten naar keuze een afspraak maken, op de derde avond is alleen een gesprek met de mentor mogelijk. De centrale vraag bij het derde rapport is dan ook welke mogelijkheden er voor een leerling zijn in het komende schooljaar. In de laatste schoolweek kunnen gesprekken gevoerd worden, als daarvoor aanleiding bestaat. Zowel ouders als school kunnen een gesprek aanvragen.

Nieuwsbrieven Vier keer per jaar verschijnt er een nieuwsbrief van de afdeling. Daarnaast is er de website waarop algemene informatie over de school te vinden is.

Heerenlanden Paspoort Alle leerlingen van vmbo BB/ KB ontvangen aan het begin van het schooljaar een Heerenlanden Paspoort. In het paspoort is een gedeelte opgenomen voor het noteren van behaalde cijfers, voor opmerkingen van de mentor, docent of teamleider en voor het registreren van het aantal keren dat leerlingen geoorloofd te laat of ongeoorloofd te laat is. De leerling heeft het paspoort altijd bij zich.

6 Leerlingbegeleiding op maat Alle klassen hebben een mentor die het eerste aanspreekpunt voor de leerling en ouder is. In de onderbouw geeft de mentor, naast een aantal vak lessen, een begeleidingsuur. Aan het begin van het schooljaar is er een kennismakingsouderavond. Ouders kunnen op deze avond de mentor ontmoeten.

28

Daarnaast is er na iedere periode een ouderspreekavond naar aanleiding van het rapport. Voor ouders van aankomende brugklasleerlingen is de kennismakinggesprek met de mentor in juni.

RT taal en RT rekenen De coördinatie van RT taal en RT rekenen wordt door de taalcoördinator en een rekencoördinator gedaan. Zij analyseren de instroomgegevens van de leerlingen, de resultaten van de Cito toetsen en maken aan de hand daarvan handelingsplannen die binnen de klas en/of in kleine groepen worden uitgevoerd. Zij dragen zorg voor geschikte materialen waarmee de leerlingen worden ondersteund. Wanneer er sprake is van dyslexie of dyscalculie wordt er nader onderzoek gedaan met ondersteuning van het samenwerkingsverband. Ouders dragen hiervoor bij in de kosten.

Sociale vaardigheid Niet alle leerlingen gaan als vanzelfsprekend met anderen om. Een aantal heeft hierbij een steuntje in de rug nodig. Jaarlijks wordt er een sova cursus georganiseerd bestaande uit 9 bijeenkomsten. Een leerling kan worden aangemeld door de mentor of door een ouder. Wanneer de ouder wil aanmelden verloopt de aanmelding via de mentor.

Vertrouwenspersonen 



Interne vertrouwenspersoon: Wanneer je als leerling behoefte hebt aan een gesprek kan je in eerste instantie terecht bij de mentor. Soms zijn er vragen die je liever met een vertrouwenspersoon bespreekt. Mevrouw Muilenburg is de interne vertrouwenspersoon. Je kunt haar via de mail benaderen [email protected] of aanspreken op school. Binnen de school is er ook een externe vertrouwenspersoon. Bij hem kun u terecht om melding te doen over bijvoorbeeld (seksuele) intimidatie. Het mailadres is [email protected]

Zorgteam (ZAT) Binnen de school is er een zorg advies team. Binnen het ZAT worden leerlingen besproken met specifieke zorgvragen waar het onderwijzend personeel geen direct antwoord op heeft. In dit team zitten deskundigen uit verschillende disciplines: Bureau Leerplicht, Bureau Jeugdzorg, Yulius (GGZ), Schoolmaatschappelijk werk en het Samenwerkingsverband. Vanuit de school neemt de zorgcoördinator en een teamleider deel aan het overleg. Een aanvraag voor een begeleidingsadvies wordt gedaan in overleg met de ouders.

Passend Onderwijs Het Heerenlanden College maakt onderdeel uit van het Samenwerkingsverband 48.14 Gorinchem en omstreken. Binnen dit samenwerkingsverband werken de scholen samen om voor alle leerlingen in de regio een passende plaats in het onderwijs te bieden. Wat wij als school bieden staat in het School Ondersteuning Plan. De locaties hebben ieder een eigen plan. In de plannen staat beschreven welke ondersteuning de locatie biedt. Daarnaast is er vanuit het samenwerkingsverband een Ondersteuningsplan met daarin de aanvullende mogelijkheden vanuit het samenwerkingsverband. De medezeggenschap is geregeld via de Ondersteuningsplanraad. U kunt beide plannen vinden op onze website. Door veranderingen binnen de Jeugdgezondheidszorg is vanaf 1 januari 2015 de Gemeente verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid. Hiervoor is het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) opgericht. Als school nemen we deel aan het overleg binnen het CJG.

Hulplessen Iedere dinsdagmiddag is er van 13.45 tot 14.30 uur de hulples. Leerlingen kunnen hiervoor worden uitgenodigd door de docent of op eigen initiatief gebruik van maken.

29

Huiswerkklas: Intern Op maandag, woensdag en donderdag is er vanaf 15.15 uur tot 16.45 uur een huiswerkklas. Deze klas is in eerste instantie bedoeld voor leerlingen die niet in staat zijn zelfstandig hun huiswerk te maken. In de rapportvergadering wordt bepaald wie er aan de huiswerkklas kan deelnemen. Leerlingen kunnen in deze huiswerkklas hun resultaten aanzienlijk verhogen omdat deskundige docenten aanwezig zijn.

Huiswerkbegeleiding: Extern Naast de hierboven beschreven huiswerkbegeleiding is er ook de mogelijkheid om gebruik te maken van de diensten van een extern huiswerkinstituut Maltha.

Nakomen Op dinsdagmiddag, na de hulples, is er een vast tijdstip waarop leerlingen terug moeten komen omdat zij hun huiswerk niet gemaakt hebben of spullen vergeten zijn. Binnen de school hanteren we het zogenaamde “lik op stuk” beleid. Dat wil zeggen dat de leerling terug moet komen op de eerste gelegenheid die door de school wordt geboden. Het tijdstip is van 15.15 uur tot 16.30 uur.

30

IV NAMEN EN ADRESSEN 1 Schoolleiding Directie VMBO BB/KB - locatie Joost de Jongestraat mw. J.A.M. Smid Msen

SMV

R.V. Blankevoort

BLA

[email protected] 0345-631194 [email protected] 06-29437229

directeur locatie teamleider 1 tm 4 VMBO BB/KB

Directie VMBO TL (MAVO) HAVO VWO - locatie Eksterlaan A.J. van Staalduine

STN

mw. drs. M.C. Klopper

KLO

mw. A. de Laet Med

LAA

P. Maas

MAP

[email protected] 026-3255075 [email protected] 0183-634292 [email protected] 0182-386128 [email protected] 010-5019619

directeur locatie teamleider 1 tm 6 VWO + VWO-TTO teamleider 1 tm 5 HAVO teamleider 1 tm 4 MAVO

2 Medewerkers met een bijzondere taak in de leerlingbegeleiding Decanen T.J. Elbertsen drs. W.M. van Hoogevest M.C.J. Daamen

ELB [email protected] HOW [email protected] DAA [email protected]

vmbo tl havo en vwo vmbo bb/kb

BIK DIJ WAL ZIE

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

Eksterlaan Eksterlaan Eksterlaan Joost de Jongestraat

VEH ZIE

[email protected] [email protected]

Eksterlaan Joost de Jongestraat

Leerlingcoördinatoren mw. drs. M. Bikker-Kroes A.M. van Dijk A. v.d. Wal mw. P.J. van Ziel

Zorgcoördinatoren mw. J.C. Veldhuyzen-van Mourik mw. P.J. van Ziel

Remedial hulp mw. A.E. de Weerd-de Haas mw. Y. Busard

WEN [email protected] BUS [email protected]

Eksterlaan Joost de Jongestraat

JAA LEZ

[email protected] [email protected]

Eksterlaan Joost de Jongestraat

KRB

[email protected]

Eksterlaan

KNY WIJ

[email protected] Eksterlaan [email protected] Joost de Jongestraat

KRB LOA

[email protected] [email protected]

Rekenbeleid S.P.A.M. Janssens mw. Z. van der Leeden

Faalangst reductie training mw. J.E. Kruiswijk-Boschma

Sociale vaardigheidstraining mw. H.J. de Knijf-Jansen mw. P.A.M. v.Wijngaarden-v.Hemert

Vertrouwenspersoon mw. J.E. Kruiswijk-Boschma mw. J.A. Lok

31

Eksterlaan Joost de Jongestraat

3 Onderwijzend personeel N.F.H. van Aacken mw. I.A.M.W. Bakermans M. Bakker drs. A. van den Berg mw. drs. A.A. van Beuzekom-Tukker mw. drs. M. Bikker-Kroes R.V. Blankevoort W.A.T. Blom mw. A.N. Boer mw. A. Bok mw. S. Boogerd mw. drs. H.M. Bos mw. E. Brakband mw. Y. Busard M.C.J. Daamen drs. Ing. H.W.J. Damen E.G. van Diggelen A.M. van Dijk D. van Dijk T.J. Elbertsen mw. drs. M. van Es mw. drs. A. Fijan F.C. Fraanje N. Fraanje A.J.J. Geboers V.R. Geers mw. M. Gerstel T. Gort mw. N. de Graaf G.F. Grondman drs. A.M. de Gruijter E. de Haard mw. M. den Hartog-den Besten mw. N.F. Hiddink mw. S.H. Hoeksema mw. G.Y.C.M. den Hollander R. Hoogendoorn G.K. Hoogeveen drs. W.M. van Hoogevest C.A. van Horssen R.C.F. Hurkmans mw. J. Jacobs R. Janmaat S.P.A.M. Janssens A. de Jong mw. M. de Jong R.B. de Jong mw. R.I. de Jong mw. F.Kamping B. Kars drs. C. Karssen mw. M. Kerkhof A.G. Kiel

AAC BAK BAM BER BEU BIK BLA BLO BOI BOK BOR BOS BRL BUS DAA DAH DIG DIJ DID ELB ESM FIJ FRA FRN GEB GEV GEM GOJ GRN Gro GRU HAE HAR HIN HOE PEO HOB HOO HOW HOD HUR JAJ JAN JAA JOB JOM JOO JOR KAM KAR KAS KEM KIE

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

32

wi eng bo bio/anw du eng bio/vz lo/nat ec te/ha te/ha/ckv fa du ne/leertuin bo/sdv sk ak ak ne bo ne wi du du ak/gs/leertuin dr wi gs gs/ak/ne bo gl tn bio/vz tk/hv bo eng ne wi gs ec eng bio te/ha nask/tn ec ha mu eng bio/vz ec/wi bio/vz ne bio/vz

W.J. Kiel mw. drs. M.C. Klopper mw. H.J. de Knijf-Jansen mw. J.E. Kruiswijk-Boschma mw. A. de Laet-Ottingh MEd mw. L. Lakerveld mw. Z.J. van der Leeden-Haag mw. K. de Leeuw mw. J.A. Lok H.J. Looij P. Maas mw. C.G. Manschot J. Markus mw. A. van Mechelen-Kool F. Mores H.G.K. Mostert mw. S. Muilenburg-van de Bunt mw. D. Muilwijk mw. L.A. Need G. Nieman mw. A.J.R. Nouwens J.J. Offringa mw. J.J.A. Ordelman-van der Burgt B. Otten F.J.J. Oude Elferink T. Ploeg mw. S.M.H. van Putten mw. H. Sadiki R. Schouten drs. E. Sebök M. Sluijter P. Spithoven drs. L. van Straten P.R.A. Temminck mw. S.V. van Tuijl drs. R. Veenstra mw. J. Veenstra-Doornekamp mw. N. N. van der Velde mw. J.C. Veldhuyzen-van Mourik mw. M.J. van Velzen-van Oosterum mw. E.M.C. Verbeek mw. J. Verkaik-Koolen R. Vermelis C.J.C. Vermeulen J.P. Vos mw. M.B. van de Vreede K.L. de Vries J. van Vulpen A. van der Wal mw. A.E. de Weerd-de Haas mw. P.A.M. v.Wijngaarden-v.Hemert

KIW KLO KNY KRB LAA LAK LEZ LEW LOA LOO MAP MAH MAR MEA MOR MOJ MUI MUD NEE NIE NOU OFF ORD OTT OUD PLO PUT SAD SCR SEB SLU SPI STR TEM TUI VEE VED VEL VEH VEO VEN VEV VES VEC VOJ VRE VRI VUJ WAL WEN WIJ

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

gs/ne eng ne bo bio eng bio/vz eng te/ha nask wi gl gl ne ak [email protected] [email protected] ak [email protected] bio/vz [email protected] mij [email protected] wi [email protected] wi [email protected] zw [email protected] ec/m&o [email protected] wi [email protected] ma/gs [email protected] ne [email protected] h&a [email protected] fa/ha [email protected] fa [email protected] h&a/wi [email protected] wi [email protected] bo [email protected] bo [email protected] mu/ckv [email protected] wi [email protected] ne [email protected] gs/ma [email protected] eng [email protected] te/ha [email protected] ne [email protected] ne/leertuin [email protected] eng [email protected] ne [email protected] tn [email protected] na [email protected] tn [email protected] nask [email protected] wi [email protected] du [email protected] nask [email protected] eng [email protected] zw/sdv

mw. drs. B. de Wildt-Klingenbeck H. Willigenburg mw. drs. C.H. de With

WIB WIL WIT

[email protected] [email protected] [email protected]

33

du ne fa

mw. M. Witkam A.L. van Zandwijk mw. P.J. van Ziel

WIK ZAN ZIE

[email protected] [email protected] [email protected]

Betekenis van de gebruikte afkortingen voor de vakken ak aardrijkskunde anw algemene natuur wetenschappen bio biologie bio/vz biologie/verzorging bo bewegingsonderwijs ckv culturele en kunstzinnige vorming dr drama du Duits ec economie eng Engels fa Frans gl godsdienst/levensbeschouwing gs geschiedenis ha handenarbeid inf informatiekunde

h&a ma m&o mu na nask ne rt sdv sk tb te tn wi zw

eng wi zw

handel en administratie maatschappijleer management en organisatie muziek natuurkunde natuur- en scheikunde Nederlands remedial teaching sport dienstverlening en veiligheid scheikunde techniek breed tekenen techniek wiskunde zorg en welzijn

4 Onderwijs ondersteunend personeel mw. C. Arlotta mw. M.M. Baas-Nijssen mw. H.R. Bakker-Blom Z. Bekdemir mw. J.G. Bel-Baggerman mw. T.M. van der Blom-Schuld mw. O.W. Brouwer-Versteeg J.G. van Dam G.J.W. van Driel mw. M. Groen-van Rossum D. den Hartog mw. N.C. den Hartog-van Dijk mw. E.M. van Hemert-Egberts mw. L.A. Hendriks-de Bruin M. van Heukelom R.O.S. Jansen mw. L. Kleijn mw. A.M.M. Kruis-Kooijman mw. S.R. van Leeuwen M.S. Maaroufi mw. G. Overheul-v.d. Hammen A.J. Postma mw. A.D. Steenbeek G.A.J. Sterk mw. C.P. Verweij mw. A.D. Volders-van Es

cAr mBa hBa zBe aBe dBl oBr gDa DRJ mGr dHa eHa tHe HEE rHe rJa mKl aKo sLe mMa gOv POS dSt sTt lVe aVo

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

admin.medewerker/verzuim medew. admin. en secret.ondersteuning kantinemedewerker conciërge mediatheek directiesecretaresse receptioniste repromedewerker/conciërge technisch onderwijsassistent leerlingenadministratie systeembeheerder receptioniste leerlingenadministratie onderwijsassistent resultaten- en applicatie beheer conciërge receptioniste/verzuim technisch onderwijsassistent mediatheek technisch onderwijsassistent onderwijsassistent roostermaker kantinemedewerker conciërge technisch onderwijsassistent medew. admin. en secret.ondersteuning

5 Medezeggenschapsraad / GMR Medezeggenschapsraad Heerenlanden College F.C. Fraanje mw. M.J. van Velzen

voorzitter secretaris

[email protected] [email protected]

Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad Stichting CVO-AV F.C. Fraanje A.J.Th. van Oosten

voorzitter secretaris

[email protected] [email protected]

34

6 College van Bestuur Drs. A. Smits - voorzitter [email protected] B. Groeneveld - secretaris [email protected]

7 Raad van Toezicht dr. ing. A. Romeijn mr. E. Hoogendam mw. drs. J. Tj. van den Hul – Omta mw. drs. G. Bikker-Trouwborst drs. H. de Jong QC Het correspondentieadres is: Postbus 667, 4200 AR Gorinchem Tel. 0183-646631 [email protected]

8 Inspectie De school staat onder toezicht van de Rijksinspectie Inspectie van het onderwijs [email protected] www.onderwijsinspectie.nl Vragen over onderwijs: 0800 - 8051 (gratis) Klachtmeldingen over seksuele intimidatie, seksueel misbruik, ernstig psychisch of fysiek geweld: meldpunt vertrouwensinspecteurs 0900 - 111 3 111 (lokaal tarief).

9 Algemeen Ondersteunende Dienst College van Bestuur en Algemeen Ondersteunende Dienst Nieuwe Walsteeg 9, Postbus 667, 4200 AR Gorinchem Tel 0183-646631

35