schoolgids lyceum-havo

schoolgids lyceum-havo

2015 | 2016

de goudse waarden | pro | vmbo 1 sectorinformatie 1.1 Contact 6 1.2 Schoolleiding 6 2.1 Dagopening en vieringen 7 2.2 Lestijden 7

2

algemene informatie 2.3 Vakanties 2015-2016 7 2.4 Website 8 2.5 Informatieportalen 8 2.6 Roosterinformatie 8 2.7 SOMtoday 9 2.8 Beveiligde cloudopslag en schoolmailadres 10 2.9 Belangrijke data 10 2.10 Pauze 10 2.11 Afspraken na schooltijd 10 2.12 Chipkaart 11 2.13 Kluisjes 12 2.14 Gymkleding 12 2.15 Schoolboeken, ouderbijdrage en overige leermiddelen 12

3

contact tussen thuis en school 3.1 Contact 15 3.2 E-mail protocol 15

2 | 2015-2016 schoolgids lyceum-havo

3.3 Adreswijziging 15 3.4 Informatieverstrekking aan gescheiden of niet langer samenlevende ouders 15 3.5 Ouderavonden 16 3.6 Docenten- en mentorenspreekavonden 16 3.7 Resonansgroepen 17 3.8 Medezeggenschapsraad 17

4

aandacht voor de leerlingen 4.1 Ondersteuningsstructuur 19 4.2 Schoolondersteuningsteam (SOT), Zorg Advies Team (ZAT) en Flex ZAT 20 4.3 Mentor 22 4.4 Leerjaarcoördinator 22 4.5 Zorgcoördinator 22 4.6 Decaan 23 4.7 Remedial Teacher 23 4.8 Dyslexiecoach 24 4.9 Orthopedagoog 24 4.10 Bijles 24 4.11 Schoolcounselor 24 4.12 Trajectbegeleider 25 4.13 Vertrouwenscontactpersoon seksuele intimidatie 25 4.14 Jeugdverpleegkundige 25

| havo | atheneum | gymnasium 4.15 Begeleiding bij rouw 26 4.16 Schoolmaatschappelijk werk 26 4.17 Sociaal Team Jeugd 26

5

praktische afspraken en regels 5.1 De Goudse Waarden leefregels 29 5.2 Het leerlingenstatuut 29 5.3 Afval 29 5.4 Fietsen 29 5.5 Agenda 30 5.6 Huiswerk 30 5.7 Toetsen 30 5.8 Aanwezigheid bij toetsen 31 5.9 Inhalen van toetsen 31 5.10 Dagelijkse roosterwijzigingen 31 5.11 Op tijd komen 32 5.12 Verzuim 33 5.13 Verwijdering uit de les 34 5.14 Schorsing en verwijdering 35 5.15 Genotmiddelen 35 5.16 Moderne communicatiemiddelen, gebruik van internet en social media 36 5.17 Beeld- en geluidsopnamen 36 5.18 Meerderjarigheid 36

6

onderwijs sector lyceum-havo 6.1 De school als lerende organisatie 39 6.2 Opbouw van ons onderwijs 39 6.3 Tweetalig onderwijs 39 6.4 Onderbouw 39 6.5 Bovenbouw 41 6.6 Cijferresultaten en overgangsnormen 41 6.7 Lessentabel 2015-2016 42 6.8 Profieloriëntatie en oriëntatie op vervolgonderwijs 43 6.9 Profielwerkstuk 43 6.10 Examendossier 44 6.11 Examen 44 6.12 Examenreglement en programma van toetsing en afsluiting 44 6.13 Examencommissie 45 6.14 Uittreksel persoonsregister 45 6.15 Extra vak 46 6.16 Talentontwikkeling 46 6.17 Burgerschapsvorming en Maatschappelijke stage 47 6.18 Buitenlesactiviteiten 48 6.19 Internationalisering 49 6.20 Mediatheek 50 algemene informatie

3


ter inleiding Met genoegen presenteren wij onze schoolgids 2015-2016. Deze gids is bedoeld als naslagwerk. U vindt hierin informatie over een breed scala aan onderwerpen. Uitgebreide reglementen en specifieke informatie zijn op onze website te vinden. De informatie die zowel de sector lyceum-havo als de sector vmbo betreft, staat in de algemene schoolgids op onze website. Een speciaal welkom aan de ouders* van onze leerlingen die dit jaar starten op onze sector. Wij zien de aanmelding van uw kind als een blijk van v ertrouwen in onze school. We hopen dat u zult ervaren dat wij ons best doen te handelen vanuit onze kernwaarden ‘aandacht, vertrouwen en verantwoordelijkheid’.

Deze schoolgids geeft hopelijk antwoord op veel van uw vragen. Met specifieke vragen kunt u terecht bij de mentor van uw kind. Hij zal uw vragen beantwoorden of u verder verwijzen. Tenslotte wensen we al onze leerlingen, de examenkandidaten in het bijzonder, een heel succesvol schooljaar toe.

Marja van Gurp en Klaas Clements directie sector lyceum-havo

aandacht, vertrouwen, verantwoordelijkheid

* Waar ‘ouder(s)’ staat kan ook ‘verzorger(s)’ gelezen worden, waar ‘hij’ staat wordt ook ‘zij’ bedoeld. Dit is gedaan voor een betere leesbaarheid.

5

1. sectorinformatie 1.1 Contact

1.2 Schoolleiding

Christelijke scholengemeenschap De Goudse Waarden Sector lyceum-havo

Mevr. M.P. van Gurp, directeur onderwijs Dhr. K. Clements, directeur personeel en o rganisatie

Hoofdlocatie en postadres: Heemskerkstraat 105 2805 SN Gouda Brugklaslocatie: Calslaan 100 2804 RT Gouda Telefoon (voor beide locaties): 0182 – 57 30 00 E-mail (algemeen) [email protected]


Mevr. drs. I. van der Brugge Mevr. W.G. de Groote-la Grand Dhr. A.J.A. van den Heuvel Dhr. drs. D. Roeleveld Dhr. J.F. Rothfusz Dhr. drs. L. van ’t Spijker Dhr. C. van Vliet MSc

2. algemene informatie 2.1 Dagopening en vieringen We beginnen elke dag met een dagopening in de klas. Wekelijks staat een bepaald thema centraal. Vier keer per jaar, waaronder met Kerst en Pasen, zijn er vieringen in de aula van de Heemskerkstraat. Alle leerlingen zijn hierbij verplicht aanwezig.

2.2 Lestijden 1e lesuur 2e lesuur 3e lesuur Pauze 4e lesuur 5e lesuur Pauze 6e lesuur 7e lesuur 8e lesuur 9e lesuur

08.20 - 09.10 09.10 - 10.00 10.00 - 10.50 10.50 - 11.10 11.10 - 12.00 12.00 - 12.50 12.50 - 13.20 13.20 - 14.10 14.10 - 15.00 15.00 - 15.50 15.50 - 16.40

2.3 Vakanties 2015-2016 Organisatiedag* Maandag 24 augustus 2015 Herfstvakantie Maandag 19 oktober t/m vrijdag 23 oktober 2015 Organisatiedag* Dinsdag 24 november 2015 Kerstvakantie Maandag 21 december 2015 t/m vrijdag 1 januari 2016 Organisatiedag* Dinsdag 9 februari 2016 Voorjaarsvakantie Maandag 22 februari t/m vrijdag 26 februari 2016 Goede Vrijdag Vrijdag 25 maart 2016 Pasen Maandag 28 maart 2016 Meivakantie Maandag 25 april t/m vrijdag 6 mei 2016 (incl. Koningsdag en Hemelvaart) Pinksteren Maandag 16 mei 2016 Zomervakantie Maandag 11 juli t/m vrijdag 19 augustus 2016

* Tijdens organisatiedagen zijn leerlingen vrij.

7

2.4 Website Op onze website staan allerlei zaken die met school te maken hebben. Zo plaatsen we er foto’s en verslagen van activiteiten. Ook kunt u via de website naar de informatieportalen.

2.5 Informatieportalen Via onze website kunt u inloggen in het ouderportaal. Aan het begin van het schooljaar ontvangen de ouders van nieuwe leerlingen per post hun persoonlijke inloggegevens. Deze gegevens kunt u, nadat u bent ingelogd, wijzigen. In het ouderportaal plaatsen wij gedurende het jaar informatie die specifiek bestemd is voor het leerjaar of de klas van uw kind. Daarnaast vindt u er algemene informatie, zoals een overzicht belangrijke data en een overzicht van onze docenten. Formulieren zoals het absentenbriefje kunt u downloaden via dit portaal. Verder kunt u via de link naar SOMtoday de resultaten van uw kind inzien en geven wij een overzicht van de (eventuele) absentie. Ook staat hier de link naar het rooster (Zermelo).


Leerlingen van 18 jaar en ouder moeten toestemming geven om deze informatie op het ouderportaal te tonen (voor meer informatie zie 2.5). In het leerlingportaal zijn onder andere de link naar het rooster (Zermelo), de link naar SOMtoday voor o.a. het inzien van de cijfers en (eventuele) absentie, een link naar de schoolmail en overige voor leerlingen relevante informatie te vinden.

2.6 Roosterinformatie Gedurende het schooljaar zijn er naast de “gewone” lesdagen ook toetsweken en activiteitendagen.

In totaal zijn voor alle leerjaren verspreid over het jaar vier toetsweken. Voor de bovenbouwklassen vinden in deze weken zowel voortgangstoetsen als schoolexamens plaats. De toetsen in de onderbouw vinden gedeeltelijk plaats in de toetsweken, maar ook in de reguliere lessen. Op de activiteitendagen vinden de excursies, vormingsactiviteiten en de onderwijs projecten plaats. We proberen lesuitval zo veel mogelijk te voorkomen. Lesuitval kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door ziekte van een docent, leerlingbesprekingen of scholing van docenten. Bij kortdurend lesuitval zullen de roostermakers proberen de tussenuren op te vullen door in het rooster te schuiven. Als een docent voor langere tijd afwezig is, wordt naar geschikte vervanging gezocht. Wij brengen de ouders hiervan zo snel mogelijk op de hoogte. Voor informatie over wijziging van het dagrooster zie 5.10. Iedere leerling op onze school heeft een persoonlijk lesrooster. Dit rooster is te bereiken via het leerlingportaal of via de Zermelo app. Het lesrooster is een weekoverzicht van de te volgen lessen, de docenten die de lessen geven en de plaatsen waar de lessen

gegeven worden. Voor informatie over wijziging van het dagrooster zie 5.10. Brugklasleerlingen mogen tijdens tussenuren het schoolterrein niet verlaten, tenzij de schoolleiding anders beslist.

2.7 SOMtoday Het programma SOMtoday is een combinatie van een digitaal leerlingvolgsysteem (lvs) en een elektronische leeromgeving (elo). In een lvs staat voor de school relevante informatie over leerlingen (denk aan resultaten, aanwezigheid en informatie over de begeleiding van de leerling). Het lvs is alleen toegankelijk voor hen die hiervoor toestemming hebben gekregen van de directie. Een elo is een programma dat docenten en leerlingen gebruiken om informatie die van belang is voor de lessen te delen. Zo staan hier de links naar de verschillende ePacks die via de boekenlijst zijn aangeschaft en kunnen docenten er bijvoorbeeld huiswerk, lesplanners en informatie over toetsen plaatsen.

kijk voor het rooster op de Zermelo App

9

2.8 Beveiligde cloudopslag en schoolmailadres Alle leerlingen krijgen een eigen schoolmailadres. Dit mailadres gebruiken wij regelmatig om relevante informatie aan leerlingen door te geven. Het is dus belangrijk dat de leerlingen hun mailbox regelmatig checken. Daarnaast heeft iedere leerling een eigen beveiligde ruimte in de cloud om zijn documenten op te slaan.

Ook de docenten hebben zo’n ruimte waardoor zij met elkaar en met de leerlingen documenten, links, etc. kunnen delen.

2.9 Belangrijke data Voor het overzicht van belangrijke data verwijzen wij u naar de informatieportalen en de agenda op de website. (zie 2.4 en 2.5).

2.10 Pauze In de pauzes kunnen de leerlingen in de aula, de benedenverdieping, de kelderruimte (Heemskerkstraat) of buiten verblijven. Brugklasleerlingen blijven tijdens de pauze op het schoolterrein.

2.11 Afspraken na schooltijd Het persoonlijk rooster van onze leerlingen wordt regelmatig aangepast. Los van dagroosterwijzigingen zijn er ook wijzigingen die veroorzaakt worden doordat een vak, volgens de lessentabel, een bepaalde periode wel of niet wordt aangeboden of doordat er een wisseling van docent plaats vindt. Over dit laatste


worden ouders en leerlingen vanzelfsprekend vooraf geïnformeerd. Het is daarom belangrijk om bij het maken van vaste afspraken voor bijvoorbeeld een bijbaantje, muziekles of sportactiviteit rekening te houden met het feit dat onze lesdag door kan lopen tot en met het 9e uur. Tijdens toetsweken en activiteitendagen kan het rooster sterk afwijken. Deze dagen worden daarom vooraf gecommuniceerd via het overzicht belangrijke data.

2.12 Chipkaart Iedere leerling ontvangt een chipkaart en is verplicht deze kaart bij zich te hebben. Op deze kaart staan persoonlijke gegevens zoals naam, geboortedatum, een foto en een barcode. Met deze chipkaart kunnen de leerlingen zich legitimeren als leerling van onze school en betalen in de kantine, bij de automaten en voor prints en kopieën. Voor het chipkaartsysteem betalen de leerlingen jaarlijks € 5,00. Deze kosten worden via de boeken leverancier in rekening gebracht. Bij verlies of beschadiging van de kaart koopt de leerling voor € 10,00 een nieuwe kaart bij de conciërge (zie 2.15).

11

2.13 Kluisjes Elke leerling heeft een kluisje. Wij raden de leerlingen aan hun kostbare spullen in het kluisje te bewaren. De school kan niet aansprakelijk gesteld worden voor schade aan of diefstal van eigendommen van leer lingen. Dit geldt ook voor de voorwerpen die in een kluisje zijn opgeborgen. Bij moedwillige vernieling aan de kluisjes verhalen we de kosten op de dader. De directie heeft het recht om de inhoud van de kluisjes op elk gewenst moment te controleren. De huur is opgenomen in de schoolkosten (zie 2.15).

2.14 Gymkleding Voor de gymnastieklessen zijn een sportbroek, een T-shirt en gymschoenen met lichte zool (wit/crème) verplicht. Er zijn geen speciale kleuren voorgeschreven.

2.15 Schoolboeken, ouderbijdrage en overige leermiddelen De verplichte schoolboeken worden gratis ter beschikking gesteld. U bestelt de boeken via de website van boekendistributiecentrum Iddink (www.iddink.nl).


De Goudse Waarden is géén partij in de relatie tussen u en de firma Iddink. Iedere leerling ontvangt een bestellijst van de klas waarin hij is geplaatst. Over de regels bij het bestellen krijgt u als ouder een aparte brief. Daarin staat ook informatie over levering en eventuele betalings regelingen. Als u vóór de uiterste besteldatum bestelt, bezorgt PostNL het pakket ruim voor aanvang van het nieuwe schooljaar op uw huisadres. Wij raden aan om een stevige, goed afsluitbare, regenbestendige tas, rugzak of koffer te gebruiken om de schoolboeken in te vervoeren. Schade aan boeken is voor rekening van de leerling. De leerling en zijn ouders zijn verantwoordelijk voor de controle van het boekenpakket bij ontvangst. Als er bij levering zaken niet in orde zijn, neemt u zo snel mogelijk contact op met Iddink. Woordenboeken, atlassen, bijbels en rekenmachines vallen niet onder de gratis schoolboeken. Op de website van Iddink kunt u de benodigde extra leermiddelen bekijken en eventueel voor uw eigen rekening bestellen. De bestelling wordt dan gelijktijdig met het verplichte lesmateriaal op uw huisadres afgeleverd.

Daarnaast worden ook de overige schoolkosten en ouderbijdrage verrekend via Iddink. De overige schoolkosten zijn o.a. bestemd voor aanvullende leermiddelen, excursies, classbuildingsactiviteiten, kluishuur en het chipkaartsysteem. Voor een specificatie per leerjaar verwijzen wij u naar het ouderportaal. Leerlingen, voor wie geen kosten met betrekking tot concrete activiteiten (bijvoorbeeld excursies) zijn betaald, kunnen we van deelname aan die activiteiten uitsluiten en een vervangend, kosteloos, programma aanbieden.

bijdragen en Schoolkosten en de regelingen van de Gemeentelijke Sociale Dienst. Als het totaalbedrag voor het onderwijsprogramma is voldaan, hoeft u gedurende het schooljaar geen aanvullende zaken meer te betalen, met uitzondering van deelneming aan niet-verplichte activiteiten, die via de school worden georganiseerd (bijvoorbeeld acties voor goede doelen, muziek- en toneelavonden, schoolfeesten en facultatieve reizen/excursies).

Met de vrijwillige ouderbijdrage van € 45,00 financiert de school belangrijke extra uitgaven die niet voldoende door het Ministerie van OC&W bekostigd worden. U moet daarbij denken aan vormende activiteiten, vieringen, activiteitendagen, maar ook aan algemene extra leermiddelen (bijvoorbeeld voor de mediatheek). Het voldoen van de ouderbijdrage is niet verplicht. Echter, wij beschouwen deze bijdrage als een nood zakelijke voorwaarde om als school ‘meer dan het gewone’ te kunnen doen voor onze leerlingen. Leerlingen, voor wie geen ouderbijdrage is betaald, kunnen we van bepaalde activiteiten uitsluiten. Wel wijzen wij u op de Wet Tegemoetkoming Onderwijs

13


3. contact tussen thuis en school 3.1 Contact De mentor is een belangrijke schakel in het contact tussen school en thuis. Hij zal, indien hij dit nodig acht, contact met thuis opnemen, maar het initiatief tot contact kan zeker ook van de ouders uitgaan. Ook tijdens ouderavonden en mentorenspreekavonden is er de mogelijkheid om contact te hebben met de mentor. Wilt u de mentor, een vakdocent of ander personeelslid spreken dan kunt u contact opnemen via ons algemene telefoonnummer 0182 - 57 30 00. Indien het niet mogelijk is u direct door te verbinden, zal het betreffende personeelslid verzocht worden zo spoedig mogelijk contact met u op te nemen. In het ouderportaal (zie ook 2.5) vindt u een lijst met namen en e-mailadressen van onze docenten. Het is ook mogelijk een e-mail te sturen naar [email protected]

3.2 E-mail protocol Binnen onze school gelden interne afspraken voor het gebruik van e-mail. Wij hebben deze in het ouder portaal geplaatst zodat u als ouders of verzorgers (vooraf) precies weet wat u van ons kunt verwachten indien u per e-mail contact zoekt met ons.

3.3 Adreswijziging Wij verzoeken u adreswijzigingen zo spoedig mogelijk schriftelijk aan de sectoradministratie door te geven. Uw telefoonnummer of e-mailadres kunt u zelf via het ouderportaal wijzigen (zie 2.5).

3.4 Informatieverstrekking aan gescheiden of niet langer samenlevende ouders Na een scheiding heeft de ouder, die de zorg over het kind heeft toegewezen gekregen, de plicht de andere ouder op de hoogte te houden van alle belangrijke zaken die met het kind te maken hebben. Ook moet deze ouder de andere ouder ‘in beginsel raadplegen’ over belangrijke beslissingen.

15

Indien beide ouders het ouderlijk gezag hebben, hebben zij beiden recht op dezelfde informatie, tenzij de rechter heeft beslist dat de andere ouder het recht op informatie en consultatie ontzegd wordt. Vanzelfsprekend zal de school zich aan die uitspraak conformeren. Hoe verloopt de informatieverstrekking? Schoolinformatie wordt naar beide ouders via de post of e-mail verzonden. Beide ouders ontvangen een inlogcode voor het ouderportaal. Het rapport en eventuele informatie ‘op papier’ worden in enkelvoud aan de leerling uitgereikt. Gesprekken tijdens onze spreekavonden worden in beginsel met beide ouders tegelijk gevoerd. De mentor onderhoudt contact met de ouder waarbij het kind volgens de burgerlijke stand ingeschreven staat. Hoe kunt u de informatie aanvragen? Bij aanname/intake wordt aan gescheiden of niet langer samenlevende ouders standaard de vraag voorgelegd of zij beiden onze informatie willen ontvangen.


Indien de gezinssituatie in de loop van een schooljaar wijzigt, geeft u dit dan zo spoedig mogelijk aan de mentor door. Deze zal, op uw verzoek, het aanvraagformulier voor dubbele informatieverstrekking naar u toesturen. Ook kunt u het formulier downloaden via het ouderportaal.

3.5 Ouderavonden Aan het begin van de cursus organiseren we voor ieder leerjaar een ouderinformatieavond waar onderwerpen aan de orde komen die speciaal voor dat leerjaar van belang zijn. Ook zijn er ouderavonden met een bepaald thema, zoals de richtingkeuze in de brugklas en de profielkeuze in het derde leerjaar.

3.6 Docenten- en mentorenspreekavonden In de loop van het jaar is er een aantal docentenspreekavonden. Ouders kunnen op die avonden met de docenten over de resultaten van hun zoon of dochter spreken. Voor de brugklas en de derde klas is er in mei nog een extra mentorenspreekavond waarbij het richtingkeuze-/profielkeuzeadvies besproken wordt.

3.7 Resonansgroepen Onze resonansgroepen zijn ons klankbord. De ouders uit de resonansgroep komen enkele malen per jaar bij elkaar en geven ons feedback of denken met ons mee over onderwerpen die het onderwijs en de organisatie daarvan. Aan het bezgin van het jaar doen wij een oproep aan ouders om aan de bijeenkomsten deel te nemen. Naast ouderresonansgroepen is er per leerjaar een leerlingresonansgroep.

3.8 Medezeggenschapsraad Zoals een bedrijf een ondernemingsraad heeft, zo heeft De Goudse Waarden haar medezeggenschapsraad (MR). In de MR zitten vertegenwoordigers van het personeel, ouders en leerlingen. De MR bespreekt allerlei zaken die voor de scholengemeenschap van belang zijn. Zo komen bijvoorbeeld aan de orde: het personeelsbeleid, het leerlingenstatuut, het formatieplan of het boekenfonds. Voor een aantal zaken moeten bestuur en directie de MR om instemming vragen. In andere gevallen heeft de MR adviesrecht.

onze resonans groepen zijn ons klankbord

17


4. aandacht voor de leerlingen Binnen onze school hebben we aandacht voor al onze leerlingen. Deze aandacht komt ten eerste in de klas bij de lessen naar voren. Hiernaast nemen de mentoren, de leerjaarcoördinatoren en onze tweedelijnsspecialisten een deel van de begeleiding op zich. Mentorgesprekken tussen mentor en leerling, regel matig overleg tussen de mentor en de leerjaar coördinator en leerlingbesprekingen waarbij alle docenten die lesgeven aan een leerling aanwezig zijn, zorgen ervoor dat we de leerling goed in beeld hebben. Soms heeft een leerling niet voldoende aan de basisondersteuning die de docenten en de mentor kunnen leveren. In dat geval roept de mentor de hulp in van één van onze tweede-lijnsspecialisten of zoeken we speciale zorg buiten de school. In 4.8 t/m 4.17 staat deze extra ondersteuning beschreven.

4.1 Ondersteuningsstructuur Met ingang van 1 augustus 2014 is de wet Passend Onderwijs van kracht geworden. Doel van deze wet is dat alle leerlingen een passende onderwijsplek krijgen. Aandacht voor al onze leerlingen waarbij wij hen uitdagen het beste uit zichzelf te halen staat hierbij centraal.

Aan leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte bieden wij passende begeleiding. In het School ondersteuningsprofiel (SOP) hebben wij beschreven welke basisondersteuning wij op school bieden en welke vormen van extra ondersteuning mogelijk zijn. U vindt het SOP op de website van de school. Onze school werkt met de andere scholen in de regio samen in het samenwerkingsverband VO/VSO Midden-Holland & Rijstreek. Via het samenwerkingsverband ontvangt de school geld om de extra ondersteuning te organiseren. Om de ondersteuningsstructuur voor leerlingen die daarbij gebaat zijn goed vorm te kunnen gegeven, werkt de school samen met diverse externe partners. Deze maken vaak onderdeel uit van het schoolteam en zijn betrokken bij de dagelijkse gang van zaken op school. Het gaat om ambulante begeleiders passend onderwijs en om medewerkers van het sociaal team jeugd (zie 4.17).

Soms heeft een leerling niet voldoende aan de basisondersteuning

De ambulante begeleiders passend onderwijs, die bekostigd worden door het samenwerkingsverband, werken onder verantwoordelijkheid van de school

19

leiding. Deze begeleiders beschikken over extra pedagogische en didactische kennis en vaardigheden om het onderwijs aan leerlingen die extra onder steuning nodig hebben te begeleiden. De inzet van deze begeleiders kan divers zijn en variëren van adviseren van school en ouders tot coachen van docenten, ouders en leerling. De ondersteuning aan de leerling wordt vastgelegd in een Ontwikkelings perspectiefplan (OPP), dat in overleg met en met instemming van de ouders en leerling wordt gemaakt. Soms komt het voor dat de school nader advies van de ambulante begeleiders passend onderwijs nodig heeft om het overleg met leerling en ouders onderbouwd te kunnen voeren. Het kan dan voorkomen dat de school de begeleider een of twee interventies in de vorm van een observatie of gesprek laat uitvoeren. Dit kan aanleiding geven om met de ouders en leerling nader in overleg te gaan. School, het samenwerkingsverband VO en de gemeenten in de regio vinden een goede samen werking en afstemming als het gaat om de b egeleiding van jongeren van groot belang. Daarom zijn er, naast de ambulante begeleiders passend onderwijs op school


ook medewerkers van het sociaal team jeugd op school betrokken bij de onderwijsbegeleidings structuur. Deze medewerkers van de jeugdhulp zijn op school actief voor het bieden van advies, coaching en preventieve begeleiding. Uiteraard worden ouders in voorkomende situaties daarbij betrokken. Als de school vindt dat er voor bepaalde leerlingen extra ondersteuning (bovenop de basisondersteuning) nodig is, wordt samen met de leerling en ouders bekeken wat er mogelijk is binnen of buiten de school. Voor deze leerling wordt dan een ontwikkelingsperspectief opgesteld samen met ouders en leerling zelf. Als er een geschil over het ontwikkelingsperspectief ontstaat, dan kan dit worden voorgelegd aan een geschillencommissie. Meer informatie over Passend Onderwijs kunt u vinden op de site van het samenwerkingsverband (http://www.swv-vo-mhr.nl) of op www.passendonderwijs.nl.

4.2 Schoolondersteuningsteam (SOT), Zorg Advies Team (ZAT) en Flex ZAT Het schoolondersteuningsteam bestaat uit mensen

van binnen en soms ook buiten de school. Het doel van het team is om leerlingen die ondersteuning nodig hebben in een vroeg stadium te signaleren en dan zo snel mogelijk gepaste zorg te bieden of die extern te zoeken. Het SOT bestaat uit de afdelings leider zorg en de zorgcoördinator en, al naar gelang wat nodig is, interne en externe specialisten zoals de jeugdverpleegkundige van de GGD, de leerplicht ambtenaar, een medewerker van het sociaal team jeugd van de gemeente etc. Ouders worden zo snel als mogelijk is betrokken bij het hele overlegproces, zeker als er een specialist van buiten school bij het overleg betrokken wordt. Het FlexZAT wordt ingezet als er input van buitenaf nodig is en externe ondersteuning gezocht moet gaan worden. Het FlexZAT bestaat, naast de zorgcoördinator, in ieder geval uit een onderwijsspecialist van het Samenwerkings verband VO en de jeugdhulpspecialist van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Als naar gelang de problematiek wordt gekeken welke hulpverleners (van binnen of buiten de school) nog meer aansluiten. De vergadering wordt voorgezeten door de zorg coördinator. Ook als er in het kader van Passend Onderwijs een ontwikkelingsperspectief gemaakt moet worden zal het FlexZAT ingeschakeld worden.

21

Bij de begeleiding van onze leerlingen speelt de mentor een centrale rol

4.3 Mentor Bij de begeleiding van onze leerlingen speelt de mentor een centrale rol. De mentor kent de persoonlijke omstandigheden van zijn mentorleerlingen en volgt de leerlingen op het gebied van resultaten, gedrag, motivatie en planning van schoolwerk. De mentor bespreekt regelmatig met de leerjaarcoördinator de klas als geheel en de individuele leerlingen. Als het cijfermatig of op sociaal-emotioneel gebied niet zo goed met een leerling gaat, zal de mentor proberen door middel van gesprekken met de leerling, de leerjaarcoördinator, docenten en met de ouders de oorzaken op te sporen en mogelijkheden tot verbetering te onderzoeken. Voor alle leerjaren zijn mentorlessen/mentorcontact momenten ingepland. Deze uren worden gebruikt voor activiteiten die de groepsvorming bevorderen, studievaardigheden, profielkeuze en oriëntatie op de vervolgopleiding. Ook worden tijdens die momenten gesprekken gepland tussen de mentor en één of meer leerlingen.

4.4 Leerjaarcoördinator Elk leerjaar heeft een leerjaarcoördinator. Deze vormt de tweede lijn in de begeleiding van de leerlingen en overlegt regelmatig met de mentoren over de begeleiding van de klassen als geheel en over individuele leerlingen. Bij leerlingen met speciale of langdurige problemen kan hij in nauw overleg met de mentor deze begeleiding overnemen. Leerjaarcoördinatoren: Mevr. A.E. van Diermen Dhr. R.H.T. Reijven Dhr. drs. T.G. Liefting Dhr. C. Bons Mevr. drs. M.H. van Riel-Vaandrager Mevr. Ir. A.F. Visscher-Hoffman

4.5 Zorgcoördinator De zorgcoördinator is het aanspreekpunt voor de leerlingen met betrekking tot extra zorg ondersteuning. Zorgcoördinator: Dhr. drs. M.J.M. Bergenhenegouwen


brugklassen havo 2 en 3 vwo 2 en 3 havo 4 en 5 vwo 4 vwo 5 en 6

4.6 Decaan Leerlingen moeten tijdens hun schoolloopbaan voortdurend kiezen. Vanzelfsprekend spelen zaken als persoonlijkheid, capaciteiten en toekomstplannen hierbij een grote rol. De decanen begeleiden samen met de mentoren het profielkeuzetraject in klas 3 en de oriëntatie op vervolgonderwijs in de bovenbouw. Doel van dit alles is de leerling zó te informeren, dat hij tot een weloverwogen keuze komt. Wanneer het keuzeproces stagneert, kunnen leerlingen en hun ouders contact zoeken met de decaan. In bijzondere gevallen kan een beroep gedaan worden op een extern testbureau. Een aanvraag daarvoor loopt via de decaan. De kosten hiervoor zijn voor rekening van de ouders. Decanen: Mevr. dr. I.E. van den Herik-Oudijk Mevr. drs. E. van Ouwerkerk Dhr. drs. M.C.F. Hagenaars

4.7 Remedial Teacher Op school is twee dagen per week een remedial teacher aanwezig. Zij biedt kortdurende specialistische hulp aan leerlingen met leerproblemen, waaronder dyslexie. Verder ondersteunt zij docenten bij de begeleiding van leerlingen met dyslexie. Leerlingen met een dyslexieverklaring hebben recht op voor hen passende f aciliteiten. De remedial teacher bespreekt deze met de leerling en de ouders en brengt de mentor op de hoogte. Deze informeert op zijn beurt het docententeam. De nieuwe brugklasleerlingen worden in de loop van het jaar een aantal keer getest op het gebied van taal, rekenen en Engels. Naar aanleiding van de uitslag van de taaltesten wordt gekeken of er mogelijk sprake is van dyslexie. In overleg met de remedial teacher wordt in de brugklas indien nodig gedurende enige tijd een hulpprogramma aangeboden op het gebied van spelling. Remedial teacher: Mevr. S.T.D.T.G. Dusseldorp-van Beek (op maandag en op vrijdag)

23

4.8 Dyslexiecoach De dyslexiecoach spreekt een aantal maal per jaar met de leerlingen met een dyslexieverklaring. Zij geeft advies aan docenten hoe zij om kunnen gaan met leerlingen met dyslexie in de klas. Ook is zij is het aanspreekpunt voor de leerlingen met dyslexie.

tweedelijnsspecialisten: o.a. remedial teacher, dyslexiecoach, orthopedagoog, trajectbegeleider

Dyslexiecoaches: Mevr. A.M. Dijkstra-Luhoff (onderbouw) en Mevr. drs. C. van den Berg-van Buren (bovenbouw)

4.9 Orthopedagoog Aan de school is ook een orthopedagoge verbonden. Zij test en begeleidt op verzoek van de mentor of de leerjaarcoördinator leerlingen met bepaalde leer- of gedragsstoornissen en geeft ondersteuning aan docenten over de begeleiding van deze leerlingen. Orthopedagoog: Mevr. J.M. Slappendel-Drok


4.10 Bijles Leerlingen uit klas 1 en 2 kunnen vanaf begin november tegen betaling bijles krijgen van bovenbouwleerlingen. Deze bijles kan aangevraagd worden door een mail te sturen naar [email protected].

4.11 Schoolcounselor De counselor zorgt voor de tweedelijns opvang van leerlingen met sociaal-emotionele problemen. Als een mentor vragen heeft bij de begeleiding van zijn mentorleerling kan hij advies vragen bij een counselor of een leerling doorverwijzen. Daarnaast geven de counselors ook faalangstreductie- en sociale vaardigheidstrainingen. Schoolcounselors: Mevr. A.J. van der Laan Mevr. A.M. Rothfusz-de Gijt Mevr. drs. K.M.F. Jacobs Faalangstreductie training: Mevr. drs. K.M.F. Jacobs Sociale vaardigheidstrainingen klas 1 & 2 (Rots en Water): Mevr. M.H. Kraan-van der Steen

4.12 Trajectbegeleider Voor de extra ondersteuning van leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum is op school een trajectbegeleidster. Leerlingen die voor deze begeleiding in aanmerking komen en hun ouders worden door de school hierover geïnformeerd. Trajectbegeleidster: Mevr. M.H. Kraan-van der Steen

4.13 Vertrouwenscontactpersoon seksuele intimidatie De vertrouwenscontactpersoon biedt een luisterend oor aan ieder die slachtoffer is van seksuele intimi datie of ongewenst gedrag op school. In overleg met het slachtoffer stelt de vertrouwenscontactpersoon een plan van begeleiding op. In principe voeren speciaal opgeleide deskundigen buiten de school de begeleiding uit. Zij behandelen alle informatie uiteraard in vertrouwen. Vertrouwenscontactpersoon: Mevr. A.E. van Diermen

4.14 Jeugdverpleegkundige De jeugdverpleegkundige van de GGD is regelmatig op school. De leerlingen kunnen met haar een afspraak maken via de mail of via de telefoon. Dit kan voor alles waar zij zich zorgen over maken op het gebied van gezondheid of (psychosociaal) welbevinden. Ook ouders en docenten kunnen een afspraak maken. De jeugdverpleegkundige heeft een beroepsgeheim. Medische handelingen, zoals het voorschrijven van medicijnen, zijn niet mogelijk. De jeugdverpleegkundige neemt jaarlijks bij alle tweede klassen én de vierde klassen een vragenlijst af. Ook worden alle leerlingen uit de tweede klas op school uitgenodigd voor een kort gesprek (naar aanleiding van de vragenlijst) en om gewogen en gemeten te worden. De jeugdverpleegkundige is tevens de contactpersoon voor onze school van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG).

Zij behandelen alle informatie uiteraard in vertrouwen

Jeugdverpleegkundige: Mevr. M. Jillissen (GGD Hollands Midden). Telefoon: 0182 - 54 56 00. E-mail: [email protected]

25

4.15 Begeleiding bij rouw Eén van de docenten van school is speciaal opgeleid als rouwbegeleider. Deze organiseert, indien nodig, een gespreksgroep om leerlingen die te maken hebben gehad met het verlies van bijvoorbeeld een ouder of een broer of zus te begeleiden met de verwerking daarvan. In de mediatheek is een hoekje ingericht als stilteplek. Leerlingen kunnen hier even rustig zitten als zij verdriet hebben vanwege overlijden of echtscheiding en hier boeken lezen over verlies en rouwverwerking.

4.16 Schoolmaatschappelijk werk Het schoolmaatschappelijk werk maakt samen met leerlingen, hun ouders en leerkrachten problemen inzichtelijk en bespreekbaar. Indien nodig legt het schoolmaatschappelijk werk contact met gespecialiseerde zorg buiten school. De maat schappelijk werker is één middag per week aanwezig op school. Via de mentor of leerjaarcoördinator kan contact opgenomen worden. U kunt u ook zelf contact met haar opnemen per e-mail.


Schoolmaatschappelijk werkster: Mevr. L. Verheul (Kwadraad). E-mail: [email protected]

4.17 Sociaal Team Jeugd Sinds de invoering van de jeugdwet in januari 2015 moeten alle doorverwijzingen naar de jeugdhulp verlening plaatsvinden via het Sociaal Team Jeugd (STJ). De contactpersoon van onze sector bij het STJ is: Mevr. M. Schinkel E-mail: [email protected]

27


5. praktische afspraken en regels Waar mensen samen leven en werken zijn praktische afspraken en regels nodig. Deze afspraken en regels zorgen ervoor dat we niet langs elkaar heen leven en dat alles op school ordelijk verloopt. Als iedereen zich daaraan houdt, blijft het leefbaar op school.

5.2 Het leerlingenstatuut Onze school kent een leerlingenstatuut waarin de rechten en de plichten van de leerlingen zijn vast gesteld. Ook vindt u hierin informatie over onze klachtenregeling en het reglement genotmiddelen. U kunt het leerlingenstatuut nalezen op onze website.

5.1 De Goudse Waarden leefregels ‘Omdat ik je behandel zoals ik zelf behandeld wil worden, spreken wij het volgende af:

De afspraken en regels die wij extra willen benadrukken of die specifiek zijn voor onze sector vindt u vanaf 5.3.

Wij accepteren elkaar gaan respectvol met elkaar om werken samen en helpen elkaar als het nodig is gaan zorgvuldig om met de eigen en andermans spullen zijn correct en beleefd in ons taalgebruik veroorzaken geen overlast Iedereen op onze school houdt zich aan deze regels. Ik spreek je er op aan als jij je er niet aan houdt.’

5.3 Afval We willen graag een schone school in een schone omgeving. Daar hebben we ieders hulp bij nodig. Afval moet in de daarvoor bestemde bakken gegooid worden.

5.4 Fietsen Leerlingen zetten hun fiets in de daarvoor bestemde rekken in de kelder of in de fietsenstalling buiten. Er mogen geen fietsen in de looppaden staan. Bromfietsen worden in de bromfietsstalling geparkeerd.

29

5.5 Agenda Iedere leerling moet een agenda hebben om huiswerk, cijfers en andere gegevens in op te schrijven. De leerling kiest zelf een agenda, maar deze mag geen aanstootgevende teksten, tekeningen en/of foto’s bevatten. De school heeft het recht om agenda’s af te keuren die niet in overeenstemming zijn met de identiteit van de school. Wij adviseren te kiezen voor een agenda met 1 week per 2 pagina’s, waarin genoeg ruimte is om het huiswerk te noteren.

5.6 Huiswerk Leerlingen zijn verplicht het opgegeven huiswerk te leren of te maken. Docenten zorgen voor een redelijke huiswerkspreiding en -belasting, in het bijzonder in de brugklas.

5.7 Toetsen Onder een toets verstaan wij een overhoring (schriftelijk of mondeling), een repetitie, werkstuk of andere opdracht waarbij de docent op voorhand aangeeft, dat deze beoordeeld wordt. In het leerlingenstatuut zijn de afspraken rond toetsing vastgelegd.


5.8 Aanwezigheid bij toetsen Het kan voorkomen dat een leerling een geldige reden heeft om niet bij een toets aanwezig te zijn. Dit moet hij, vooraf, met de betreffende docent of de leerjaarcoördinator bespreken. In geval van ziekte moet de leerling vóór 09.00 uur bij de administratie van de school worden afgemeld (zie 5.12). Als een leerling zonder geldige reden afwezig is bij een toets, dan krijgt hij hiervoor een 1,0. Dit is tevens het geval wanneer de leerling afwezig is en pas achteraf met een “geldige” reden komt. De leerjaarcoördinator beoordeelt het bovenstaande en geeft aan de betreffende docent advies over het al dan niet laten inhalen van de toets.

leerling verdere afspraken. Voor een inhaaltoets gelden dezelfde regels als voor een reguliere toets.

5.10 Dagelijkse roosterwijzigingen Onze roostermakers zorgen ervoor dat iedere leerling een up-to-date dagrooster heeft. Wijzigen worden op vaste momenten doorgevoerd. Aan het eind van de dag worden de wijzigingen voor de volgende dag verwerkt. Maar ook ’s morgens vroeg kan bijvoorbeeld door ziekte van een docent het rooster nog wijzigen. Iedere onvoorziene wijziging voor het eerste uur wordt direct gepubliceerd. Wijzigingen voor het 1e t/m 3e uur publiceren we voor het begin van het 1e uur. Het is dus belangrijk voor vertrek naar school

5.9 Inhalen van toetsen Als leerlingen met een geldige reden een toets hebben gemist, kunnen zij deze op maandag, dinsdag en woensdag tijdens het 8e uur inhalen. Dit gebeurt in lokaal 511. Op de Calslaan kan de toets ingehaald worden bij de onderwijsassistent. De docent maakt over het inhalen van toetsen in overleg met de

31

het persoonlijk rooster via de Zermelo App te checken. Overige wijzigingen gedurende de dag worden voor de start van de kleine en grote pauze gepubliceerd (zie ook 2.6). Als een docent aan het begin van een lesuur niet naar het lokaal komt, gaat één van de leerlingen voor nadere informatie naar de roosterkamer (kamer 502) of op de Calslaan naar de leerjaar coördinator (kamer C109). De overige leerlingen blijven wachten bij het lokaal. Leerlingen mogen niet weg zonder overleg met de roosterkamer of leerjaarcoördinator.

5.11 Op tijd komen We gaan ervan uit dat leerlingen op tijd in de les aanwezig zijn. Mochten ze toch te laat komen dan gelden de volgende regels: Een leerling die te laat komt, wordt slechts toegelaten als hij zijn chipkaart heeft laten scannen bij de conciërge en de strafmaatregel heeft afgesproken. De conciërge geeft de leerling een briefje. De leerling gaat vervolgens direct naar de les en geeft het briefje aan de docent.


Brugklasleerlingen die te laat komen krijgen één uur corvee na de lessen, leerlingen uit de tweede klas krijgen de volgende dag het negende uur corvee ongeacht het rooster. De overige leerlingen krijgen de volgende ochtend om 07.30 uur corvee ongeacht het rooster. Wanneer een leerling zijn chipkaart is vergeten, krijgt hij dubbel corvee. Andere corveetijden zijn alleen mogelijk met toestemming van de leerjaarcoördinator. Als een leerling meent een gegronde reden te hebben voor het te laat komen, dan neemt hij dezelfde dag contact op met de leerjaarcoördinator. Deze kan de opgelegde sanctie ongedaan maken.

5.12 Verzuim Voor goed onderwijs is het van het grootste belang dat leerlingen zo min mogelijk lessen verzuimen. Verzuim is alleen geoorloofd in de volgende gevallen: Wegens ziekte Ouders melden ziekte van hun kind op de eerste verzuimdag vóór 9.00 uur aan de medewerkers van onze schooladministratie.

Als een leerling ziek wordt tijdens de lessen of om een andere reden de lessen niet verder kan bijwonen, moet hij zich vóór vertrek afmelden in lokaal 511. Indien dit lokaal gesloten is, kan dit bij één van de leerjaarcoördinatoren. Brugklasleerlingen melden zich af bij de leerjaarcoördinator in kamer C109. Bezoek aan arts, tandarts of specialist Bezoek aan huisarts, tandarts of specialist moet bij voorkeur in de vrije uren van de leerling gepland worden. Mocht dit niet lukken, dan moet minimaal één dag van tevoren het absentiebriefje in de daarvoor bestemde brievenbus bij lokaal 511 (Calslaan: bij de conciërge) worden ingeleverd. Standaardbriefjes zijn verkrijgbaar bij lokaal 511 en bij de conciërge van de Calslaan. Tevens kunt u een exemplaar downloaden via het ouderportaal. Bij bijzondere omstandigheden In geval van afwezigheid wegens bijzondere omstandigheden moet van tevoren een schriftelijk verzoek ingediend worden bij de leerjaarcoördinator. Deze beoordeelt elke aanvraag individueel, eventueel in overleg met de afdelingsleider leerlingbegeleiding. Om tijd te creëren voor open overleg of een eventuele

33

bezwaarprocedure, moet de verlofaanvraag minimaal acht weken van tevoren binnen zijn. Deze hoofdregel geldt niet voor verlof voor een religieuze feestdag of als de termijn van acht weken niet redelijk en/of realistisch is door een bijzondere omstandigheid.

als het gaat om speciale familie gebeurtenissen moeten de ouders tijdig een schriftelijk verzoek indienen

Leerlingen mogen in principe geen lessen verzuimen buiten de vastgestelde vakantiedagen. De Leerplichtwet stelt heel duidelijk dat vakantie onder schooltijd vrijwel onmogelijk is. Alleen als voldaan wordt aan alle drie de volgende voorwaarden kan de school op verzoek extra vakantie toestaan: Als ten minste één van de ouders een beroep heeft met seizoensgebonden werkzaamheden, bijvoorbeeld in de agrarische sector of de horeca. Als het gezin in geen van de schoolvakanties in één schooljaar gezamenlijk met vakantie kan. Als de extra vakantie niet in de eerste twee weken van het schooljaar valt. Ook als het gaat om speciale familiegebeurtenissen moeten de ouders tijdig een schriftelijk verzoek indienen bij de verantwoordelijke leerjaarcoördinator. Deze beslist in overleg met de afdelingsleider leerlingbegeleiding over de geldigheid van de reden


en zal bij twijfel advies vragen aan de leerplicht ambtenaar. Na toestemming of afwijzing krijgen de ouders een officiële bevestiging. Voor verdere informatie kunt u terecht op http://www.leerplicht.net/veelgestelde-vragen/. Formulieren voor aanvraag van bijzonder (vakantie) verlof kunt u vinden in het ouderportaal. Wanneer leerlingen zonder toestemming afwezig zijn, is er sprake van ongeoorloofd verzuim. Dit verzuim moeten we als school doorgeven aan de leerplichtambtenaar van de betreffende gemeente.

5.13 Verwijdering uit de les Ontvangt een leerling opdracht om het lokaal of de mediatheek te verlaten, dan moet hij daaraan in elk geval gehoor geven, óók als hij van mening is dat dit onterecht is. Hij kan zijn belangen altijd bij de leerjaarcoördinator bepleiten. Als een leerling uit de les verwijderd is, meldt hij zich direct in lokaal 511 of als dit lokaal gesloten is bij de leerjaarcoördinator. De brugklasleerlingen melden zich bij de leerjaar coördinator (kamer C109). Daar vult hij een blauwe

kaart in. Aan het eind van het lesuur gaat de leerling met blauwe kaart terug naar het lokaal of de mediatheek. De docent bepaalt (eventueel in overleg met de leerjaarcoördinator) de sanctie.

5.14 Schorsing en verwijdering Als een leerling bij herhaling de regels overtreedt, of een zeer ernstige overtreding begaat, kan de school besluiten tot een aantal maatregelen: 1 een vierkant rooster of de toegang tot de les ontzeggen 2 een officiële schorsing van één dag 3 een officiële meerdaagse schorsing.

In het uiterste geval kan het bevoegd gezag overgaan tot verwijdering van school. In al deze gevallen is er vanzelfsprekend een gesprek met de leerling en zijn ouders om de beslissing toe te lichten. Ook zoeken we, tenzij sprake is van verwijdering, met de leerling en zijn ouders naar manieren om op een goede wijze terug te keren in de les en herhaling te voorkomen.

vierkant rooster: van 8-17 uur op school aanwezig zijn

5.15 Genotmiddelen In de school mag niet worden gerookt, behalve op de daarvoor door de directie aangewezen rokerszone. De school heeft regels opgesteld voor het gebruik van

35

genotmiddelen op school, zoals roken, alcohol en soft drugs. In dit reglement staat aangegeven wat de maatregelen zijn als de regels worden overtreden. Het reglement staat in het leerlingenstatuut (zie 5.2).

5.16 Moderne communicatiemiddelen, gebruik van internet en social media Het gebruik van de mobiele telefoon of een ander device is alleen buiten de lessen om toegestaan, tenzij de docent in de les toestemming heeft gegeven voor het gebruik. Deze regel geldt ook bij zelfwerkuren in de mediatheek of strafuren in lokaal 511. De telefoon is dan onhoorbaar (bij voorkeur uit) en onzichtbaar (in een tas of in de kluis). Als een leerling toch zonder toestemming met een telefoon of een andere device bezig is kan de docent of medewerker vragen aan de leerling om deze af te geven en daarna maatregelen nemen. Het apparaat wordt in de kluis in lokaal 511 gelegd (Calslaan: bij de leerjaarcoördinator in kamer C109). De leerling kan het apparaat aan het eind van de dag, om 16.30 uur, op komen halen. Als een leerling meer dan twee maal zijn telefoon heeft moeten inleveren zal de leerjaarcoördinator een passende aanvullende maatregel nemen.


5.17 Beeld- en geluidsopnamen Alleen met toestemming van de schoolleiding mogen beeld- en/of geluidsopnamen gemaakt worden. Misbruik maken van beeld- of geluidsopnamen om medeleerlingen of medewerkers in diskrediet te brengen (bijvoorbeeld via social media of sites als YouTube), evenals het sturen of plaatsen van kwetsende berichtjes via internet, social media, sms, etc. is onacceptabel en wordt zwaar bestraft.

5.18 Meerderjarigheid Leerlingen van achttien jaar en ouder zijn juridisch gesproken meerderjarig. Wij gaan ervan uit dat ouders hun gebruikelijke taak met betrekking tot absentie, financiën, begeleiding, etc. blijven vervullen. Ouders hebben echter niet meer automatisch toegang tot het ouderportaal om de gegevens van hun kind in te zien. Leerlingen kunnen hiervoor toestemming geven door dit in het leerlingportaal aan te vinken. De leerlingen die dit betreft zullen wij rond hun 18e verjaardag hierop attenderen.

37


6. onderwijs sector lyceum-havo 6.1 De school als lerende organisatie Onderwijs is continu in ontwikkeling. Veranderingen in de maatschappij, nieuwe inzichten op het gebied van leren en eisen vanuit het ministerie maken dat scholen blijven werken aan de invulling van hun onderwijs. In het schoolplan van De Goudse Waarden staan de missie, visie en identiteit van de school centraal. Hier komen met name onze kernwaarden aandacht, vertrouwen en verantwoordelijkheid naar voren. Die geven onze ontwikkeling richting en vormen daarmee de basis voor het vaststellen van speerpunten voor de sector lyceum-havo voor de komende jaren: kwaliteit van onderwijs, talentontwikkeling en leerlingenzorg. Bij deze speerpunten moet worden gedacht aan meer aandacht voor verschillen, werken aan (nog) betere resultaten, aandacht voor taal- en rekenen, ruimte voor het ontwikkelen van de talenten van onze leerlingen en het invoeren van passend onderwijs in de school. Het schoolplan is te vinden op onze website.

6.2 Opbouw van ons onderwijs Onze leerlingen kunnen op onze sector een diploma havo of vwo behalen. Het vwo is de verzamelnaam voor het atheneum en het gymnasium. Het gym

nasiumdiploma bevat tenminste één van de twee klassieke talen Latijn en Grieks. Het havo duurt vijf jaar en is bedoeld als voorbereiding op het hoger beroepsonderwijs (HBO). Het vwo duurt zes jaar en bereidt voor op een u niversitaire opleiding.

6.3 Tweetalig onderwijs Binnen het vwo bieden wij tweetalig vwo aan. Wij volgen hierbij de richtlijnen van het Europees platform. Voor meer informatie verwijzen wij u naar onze website.

6.4 Onderbouw Onze sector heeft een één-jarige brugperiode. De leerlingen beginnen het eerste jaar in één van onze vier brugklassen: havo/vmbo-t, havo/vwo, Nederlandstalig atheneum/gymnasium of tweetalig atheneum/gymnasium. In de havo/vmbo-t brugklas wordt op havoniveau lesgegeven. De leerlingen krijgen voor elke toets een vmbo-t cijfer en een havo cijfer. Leerlingen in deze klas stromen, als zij voldoen aan de overgangsnormen, door naar havo 2. Anders gaan zij verder in vmbo-t 2.

39

Elke leerling wordt op zijn niveau uitgedaagd. In april ontvangen de havo/vwo-leerlingen van de docentenvergadering een zogenaamd richtingkeuze-advies. De atheneum/gymnasiumbrugklas heeft een hoger tempo en niveau en de leerlingen krijgen extra uitdagingen, onder andere door de vakoverstijgende projecten. Na een oriëntatie op de klassieke taal en cultuur kunnen de leerlingen uit deze brugklas halverwege het schooljaar kiezen voor het gymnasium. Deze leerlingen krijgen vanaf dat moment twee lesuren Latijn per week, de overige leerlingen krijgen extra Nederlands en Wiskunde. Het tweetalig atheneum/gymnasium heeft hetzelfde programma als de atheneum/gymnasiumbrugklas. In klas 2 maken de leerlingen kennis met een nieuw vak: Duits. De atheneumleerlingen maken daarnaast kennis met het vak Chinees en voor de gymnasiasten is Grieks nieuw. De verschillen tussen de afdelingen worden dit jaar duidelijk zichtbaar. Zowel het tempo als het niveau gaan op het vwo (atheneum en gymnasium) sneller omhoog dan op het havo. De hoeveelheid huiswerk neemt toe, daarom vinden we het belangrijk dat alle leerlingen zelfstandig leren studeren en hun tijd goed leren indelen en plannen.


In de derde klas staan de leerlingen op de drempel van de bovenbouw. Ze ¬krijgen onder meer te maken met de nieuwe vakken scheikunde en economie. Het totale programma stelt forse eisen aan de leerling en zijn doorzettingsvermogen. De tijd die thuis aan schoolwerk besteed moet worden, kan oplopen van één tot drie uur per dag. Een goede planning is daarbij hard nodig. Vanaf periode 2 gaat de leerling aan de slag met de keuze voor het vakkenpakket in de bovenbouw. Daarvoor kiest de leerling eerst voor een van de vier profielen (studierichtingen) om vervolgens binnen dat profiel een keuze te maken uit de bij het profiel behorende bovenbouwvakken. Bij dit keuzetraject worden de leerlingen begeleid door de mentor en de decanen. De ouders worden over de verschillende keuzemogelijkheden en het keuzetraject geïnformeerd tijdens de ouderavond rond dit thema. Voor meer informatie over de verschillende leerjaren en niveaus verwijzen we u naar onze website en de informatie die op de verschillende ouderavonden wordt uitgereikt.

6.5 Bovenbouw Voor de leerling begint in de vierde klas de Tweede Fase. De leerlingen hebben gekozen uit één van de vier profielen: Cultuur & Maatschappij Economie & Maatschappij Natuur & Gezondheid Natuur & Techniek.

aatschappelijke stage. Verder wordt het vrije deel m ingevuld met activiteiten die verband houden met het gekozen profiel. Voor meer informatie over de verschillende leerjaren en niveaus verwijzen we u naar onze website en de informatie die op de verschillende ouderavonden wordt uitgereikt.

De vakken die in de Tweede Fase gevolgd worden, vallen in drie delen uiteen: Het gemeenschappelijk deel, waarin de vakken Nederlands, Engels, maatschappijleer, lichamelijke opvoeding en voor het vwo een tweede moderne vreemde taal en algemene natuurwetenschappen (vwo 6) zijn opgenomen. De gymnasiumleerlingen volgen Latijnse of Griekse taal en cultuur in het gemeenschappelijk deel in plaats van de tweede moderne vreemde taal. Daarnaast volgen alle havo- en atheneumleerlingen het vak culture en kunstzinnige vorming. Het profieldeel, dat bestaat uit de verplichte profielvakken en één of meer profielkeuzevakken. Het vrije deel, omvat het keuze-examenvak, het vak godsdienst, het profielwerkstuk en de

6.6 Cijferresultaten en overgangsnormen Ouders en leerlingen kunnen gedurende het schooljaar de cijfers bekijken via het ouder- of leerlingportaal. Drie keer per jaar krijgen de leerlingen een schriftelijke rapportage met een tussenstandgemiddelde dat de ouders voor gezien moeten tekenen. Aan het eind van het schooljaar krijgen alle leerlingen een eindrapport op basis waarvan de docentenvergadering bepaalt of een leerling al dan niet bevorderd wordt. Sommige vakken worden niet afgesloten met een cijfer maar moeten worden “afgevinkt” of afgesloten met ten minste een voldoende. In het ouderportaal staan de overgangsnormen per leerjaar. Ouders kunnen voor vakgerelateerde vragen contact opnemen met de desbetreffende vakdocent. Voor andere vragen kan contact opgenomen worden met de mentor.

41

3

3 2 2,5

3

3 3 2,5* 3* 3*

3

2 2 2 3 2 3 3

tweetalig atheneum 3

gymnasium 3

atheneum 3

havo 3

tweetalig atheneum 2 3

3 3 2,5 3

3 5 2,5* 3* 3*

3

vwo 6

3

2,5 4 2 3

tweetalig vwo 5

4/3,5

3 2 2,5

3 5 2,5 3 0,5

vwo 5

4/3,5

2,5 2 2 3

tweetaling vwo 4

4

gymnasium 2

atheneum 2

havo 2

tweetalig atheneum/ gymasium brugklas

atheneum/gymnasium brugklas

0,5/1,5 0,5/1,5

2 4 2 3

3 3 3 3

3,75 3,25 3,75 3,75

2,5 2 2,5 2,5 4 4,5 4,5

2,5 4 2,5 2,5 4 4,5 4,5

3 2,5 3 3 4 5 5

3 4,5 3 3 4 5 5

2,75 2,75 2,75 2,75 3 3,25 3,25

3 3

2,5 3,25

3 3 3 2 2,5

3 3 3 2 2,5

3 4 3 4 3

3 4 3 4 3

3 3,25 3 2,75 3

2,5 2

2,5 2

3 3

3 3

2,75 3

1 2,5 2

1 2,5 2

1 3

1 3

2,75

2 2,5 2 2,75 2 2 1

2 2,5 2 2,75 2 2 1

4 2,5 3 2,5

4 2,5 3 2,5

3,5 3 2,75 3

2 2 1

2 2 1

1,5 1,5 1

2

2

2

2

1

2 3 3

3

3

3

3

3

3

3,75

2

2 1

2 1

2 1

2 1

2 1

2,5 3,75 2,25

1 2

1 2

1 3

1 3

1 2

1 3

1 2

3 3 3 2 3 2

2

2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

3 3 3 2 2 2 1

2,75 3,75 2,75

2 3

1,5 2,25

2

2

2**

3

3

2

3

2

2

2

2

2

2

2

2

2 2

2 2

2 2

1 2

1 2

1 2

2

2

2

2

2

2

1 2

1 2

1 2

1 2

1 2

1 2

1 2

1 2

3

3

3

2

2

2

2

2

2 2

2 2

1 2

2 2

1 2

2 32

2 32,5

2 34,5

2 32

2 32

2 33

2 34

2 35

32,5

32,5

33

34,5

35

* in atheneum 3 kiezen de leerlingen 2 vakken uit Frans, Duits en Chinees


3 3 2,5 3 0,5

vwo 4

ak ec

3,5 3 2,5 3

havo 5

gd gsv

4/3,5 4/3,5 3 5 3 3

havo 4

bi

4 3 3

tweetalig gymnasium 3

wi

Nederlands Engels Frans Duits Chinees Latijn Grieks Wiskunde Wiskunde A Wiskunde B Wiskunde C Wiskunde D Natuurkunde Techna Scheikunde Biologie Natuur, leven & technologie Godsdienst Geschiedenis Maatschappijleer Maatschappijwetenschappen Aardrijkskunde Economie Management& organisatie Culturele en kunstzinnige vorming Kunstvak muziek Kunstvak beeldende vorming Kunst algemeen Muziek Beeldende vorming Kunst Lichamelijke opvoeding Bewegen, sport en maatschappij Talentklas Gemidd. aantal lesuren per week

tweetalig gymnasium 2

ne en fa du

vmbo-t/havo/vwo brugklas

6.7 Lessentabel 2015-2016

** in de tweetalige stroom krijgen de leerlingen science ipv techna

2,75

1,5 1,5 1

6.8 Profieloriëntatie en oriëntatie op vervolgonderwijs In klas drie kiezen de leerlingen hun profiel en hun vakkenpakket. Bij deze profielkeuze wordt de leerling intensief begeleid door de mentor en de decaan. Het profielkeuzetraject bestaat uit een aantal onderdelen: De profielmarkt: hier wordt behalve voorlichting over de verschillende profielen, ook uitleg gegeven over nieuwe vakken in de bovenbouw. Daarnaast komen studenten vertellen over hun studie en de mogelijkheden die de verschillende profielen bieden. Keuzebegeleidingslessen onder leiding van de mentor: deze bestaan uit verschillende testen en het onderzoeken van allerlei studiemogelijkheden via de computer. Een profieldag: de leerlingen gaan aan de slag met een opdracht waarbij hen duidelijk wordt wat een bepaald profiel inhoudt. Tijdens het hele proces is er een aantal voorlichtings momenten op school waar ouders en leerlingen met hun vragen over bijvoorbeeld de advisering terecht kunnen bij decaan of mentor. In de bovenbouw volgen de leerlingen het vak oriëntatie op vervolgonderwijs. Onder begeleiding

van de mentor voeren de leerlingen een aantal opdrachten uit waarbij ze zich verdiepen in diverse vervolgopleidingen. Daarnaast krijgen bovenbouwleerlingen gelegenheid bezoeken te brengen aan open dagen, meeloopdagen en proefstudeerdagen.

6.9 Profielwerkstuk Als onderdeel van het vrije deel moet ieder leerling een profielwerkstuk (PWS) maken. Dit werkstuk wordt gemaakt in het kader van één of meer vakken

43

6.10 Examendossier De examenvakken culturele en kunstzinnige vorming, godsdienst en maatschappijleer worden in de loop van de bovenbouw afgesloten. Het vak culturele en kunstzinnige vorming moet met een voldoende worden afgesloten. De resultaten van de overige vakken tellen mee in het combinatiecijfer.

waarin de leerling examen aflegt. Het PWS wordt afgesloten met een presentatie. De begeleiders kunnen, indien zij vinden dat een PWS daarvoor in aanmerking komt, het PWS inzenden voor deelname aan een van de landelijke PWS-wedstrijden. Daarnaast is er de Goudse Waarden PWS-prijs. Een jury beoordeelt de genomineerde profielwerkstukken en beloont het beste werkstuk met een geldprijs en een vermelding op onze “wall of fame”.


6.11 Examen Het examen bestaat uit een deel dat door de school wordt samengesteld, het zogenaamde School Examen (SE) en een landelijk gedeelte, het Centraal Examen (CE). Elk deel bepaalt voor de helft het eindcijfer. Het CE vindt plaats na afloop van het SE. De einduitslag wordt in de maand juni bekend gemaakt.

6.12 Examenreglement en programma van toetsing en afsluiting De belangrijke zaken rond het School Examen en Centraal Examen zijn vastgelegd in het examen reglement en het programma van toetsing en afsluiting. De sectordirectie stelt het examen

reglement vast. Dit reglement wordt aan het begin van het schooljaar uitgereikt en bevat regels over hoe het examen wordt afgenomen, regels over verzuim bij examens, examenfraude, herexamen en over de mogelijkheden om tegen beslissingen betreffende het examen bezwaar te maken. Het programma van toetsing en afsluiting (PTA) staat in het ouderportaal en bevat informatie over de toetsen die meetellen voor het School Examen. Voor de bovenbouwleerlingen staat alle informatie rond het examen in SOMtoday.

6.13 Examencommissie Mevr. M.P. van Gurp, voorzitter Mevr. drs. I. van der Brugge Dhr. drs. D. Roeleveld

6.14 Uittreksel persoonsregister Om een leerling te laten deelnemen aan het examen dient de school te beschikken over een bewijs van opneming in de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (uittreksel uit het persoons

register). Indien dit document ontbreekt, vragen wij aan het begin van het examenjaar om dit document alsnog in te leveren. Het uittreksel uit het persoonsregister kan worden aangevraagd via (de website van) de gemeente waar de leerling woonachtig is.

45

6.15 Extra vak Het volgen van een extra examenvak is mogelijk. De lessen van dit vak zullen niet worden ingeroosterd. Wel stelt de school de leerling in de gelegenheid om alle toetsen en schoolexamens te maken. Voor meer informatie verwijzen wij u naar het ouderportaal.

ontwikkelen. Daarom staat er één middag in de week de talentklas op het rooster van klas 1 en 2 waar de leerling wordt uitgedaagd om zijn talenten verder te ontwikkelen. Tijdens die uren gaat de leerling samen met anderen met dezelfde interesses aan het werk.

6.16 Talentontwikkeling Iedere leerling heeft talenten. De één kan goed tekenen of speelt graag toneel, de ander houdt van sporten. Op de sector lyceum-havo van De Goudse Waarden doen we er iets mee. Wij vinden het namelijk belangrijk dat onze leerlingen zich breed

De leerlingen kunnen kiezen uit vier talentklassen: de Sportklas, de Da Vinci-klas, de Wereldklas en de Kunst & Cultuurklas. De leerling kiest waar zijn interesses liggen, waar hij goed in is én beter in wil worden. We besteden in iedere klas aandacht aan vaardigheden als samenwerken, presenteren en reflecteren. Vaardigheden waar de leerlingen in de


andere lessen, vrije tijd, maar ook later in een vervolgstudie, veel aan zullen hebben. In klas 2 volgen de leerlingen dezelfde talentklas als in klas 1, er wordt voortgebouwd op het programma dat ze in klas 1 gevolgd hebben. Vervolgens gaan de leerlingen zich oriënteren op wat zij graag doen, waar ze goed in zijn en wat dit betekent voor profielkeuze en vervolgopleiding c.q. beroepskeuze. Zo kunnen leerlingen een of meer extra vakken kiezen en/of meedoen aan speciale programma’s van verschillende hbo’s en universiteiten. Leerlingen met sportieve talenten kunnen geselecteerd worden voor de schooltoernooien en mogelijk meedoen aan de landelijke finale Olympic Moves. Creatieve talenten kunnen hun uitdaging vinden in bijvoorbeeld het schoolkoor, de muziek- en toneelavonden. Leerlingen met een talent voor talen kunnen deelnemen aan het Angliatraject of de debatgroep. Ook nodigen we leerlingen uit om mee te doen aan diverse olympiades. Onze cognitieve talenten die gemiddeld een 8 op hun eindexamenlijst hebben, belonen we met het predicaat ‘met lof’.

6.17 Burgerschapsvorming en Maatschappelijke stage Het onderwijs op De Goudse Waarden is erop gericht om kennis, waarden, vaardigheden en attitudes te ontwikkelen die leerlingen in staat stellen om als actieve, mondige en geïnformeerde burgers deel te nemen aan onze democratische samenleving. Burgerschapsvorming is geen specifiek vak of leergebied. Het bestaat uit drie onderdelen: democratie, identiteit en sociale participatie, die bij bestaande vakken als geschiedenis, maatschappijleer en godsdienst onderwezen worden. Maar ook bij schoolbrede vakoverstijgende projecten en buitenschoolse activiteiten (stages, excursies etc.) is er veel aandacht voor burgerschapsvorming. Leerlingen maken kennis met begrippen als geloof en levens beschouwing, democratie, grond- en mensenrechten, duurzame ontwikkeling, conflicthantering, sociale verantwoordelijkheid, gelijkwaardigheid en het omgaan met maatschappelijke diversiteit. In havo 4 en vwo 4 doen de leerlingen een maatschappelijke stage. Deze stage laat leerlingen ervaren hoe het voelt om in vrije tijd belangeloos werk te verrichten voor (zorg)instellingen, verenigingen of

47

andere vrijwilligersorganisaties. In onze optiek past de maatschappelijke stage uitstekend bij de identiteit van onze school. De leerlingen lopen 30 uur stage en maken hiervan een verslag in een stagewerkboek. Tijdens de stage houden de leerlingen een logboek bij dat telkens door de stagebegeleider van de instelling, organisatie of vereniging wordt afgetekend. Ook schrijven de leerlingen na afloop een bedankbrief die aan het stagewerkboek wordt toegevoegd. De stageplekken worden grotendeels door de school aangeboden in het daarvoor beschikbare computerprogramma. Leerlingen mogen ook zelf een stageplek aandragen. Zelfgekozen plekken moeten eerst door de mentor worden goedgekeurd. De maat schappelijke stage moet buiten schooltijden worden gedaan. Als een leerling de maatschappelijke stage niet afrondt in het vierde leerjaar, kan hij niet bevorderd worden naar het volgende leerjaar. Coördinator Maatschappelijke Stage: Mevr. drs. E. van Ouwerkerk


6.18 Buitenlesactiviteiten Naast de lessen organiseert de school een aantal buitenlesactiviteiten. Deze activiteiten maken dat de school, naast een onderwijsgemeenschap, ook een leefgemeenschap is. Voorbeelden van buitenles activiteiten zijn: dagexcursies in alle leerjaren meerdaagse excursie havo 4 en vwo 5 sporten spelactiviteiten, o.a. sportdagen en interscolaire toernooien muziekavonden het opvoeren van een toneelstuk/musical internationale contacten en uitwisselingen acties voor goede doelen schoolfeesten eindexamengala

6.19 Internationalisering In diverse afdelingen worden er activiteiten georganiseerd in het kader van internationalisering. Zo zijn er de afgelopen jaren uitwisselingen geweest met scholen in Frankrijk, Spanje, Duitsland, Polen, Denemarken, Italië en de Verenigde Staten. Ook wordt Brussel bezocht in het kader van Europese en Internationale Oriëntatie. Daarnaast is onze school aangesloten bij het Anglia Netwerk. Het Anglia Netwerk is een actieve en snelgroeiende non-profit groep van inmiddels ruim 270 scholen die in Nederland internationaal samenwerken om het Engels te stimuleren. Dit houdt onder andere in dat er op verschillende niveaus bij het vak Engels examens worden georganiseerd. Kijk voor meer informatie op www.anglia.nl. Leerlingen kunnen ook meedoen aan het Delf- programma. Delf staat voor ‘Diplôme d’Etudes en Langue Française’. Het diploma is wereldwijd erkend. In aparte lessen wordt de leerling voor dit Delf-examen opgeleid. De examens worden op verschillende plaatsen in het land afgenomen.

49

6.20 Mediatheek De mediatheek is de centrale werken studieruimte van de school met ongeveer 120 werkplekken. Tijdens de schooluren kunnen leerlingen hier individueel of in groepjes zelfstandig aan een opdracht werken. De medewerkers van de mediatheek ondersteunen de leerlingen bij het maken van werkstukken of praktische opdrachten zoals bijvoorbeeld het profielwerkstuk. Ook bij het gebruik van internet, op zoek naar zinvolle en vooral betrouwbare informatie, kan hun hulp ingeroepen worden. Behalve over een werkruimte met overlegtafels en meerdere laptops beschikt de mediatheek over een stilteruimte en een bibliotheek. Verder is er een aparte werkruimte voor de schooldecanen waar leerlingen terecht kunnen voor informatie over studiebegeleiding, vervolgopleidingen en beroepskeuze. Ook is de mediatheek een ideale ruimte voor een presentatie of expositie. De mediatheek is tijdens alle lesuren geopend.


algemene informatie 1. De school  Ter inleiding  Visie en doelstelling van De Goudse Waarden  De structuur van De Goudse Waarden  Locaties

2. Algemene informatie  Sector lyceum-havo  Sector vmbo  School voor praktijkonderwijs  Aanmelding en toelating

3. Informatie voor leerlingen  Leefregels in en om de school  De Goudse Waarden leefregels  Het leerlingenstatuut  Veiligheid  Fotorechten  Dagopeningen en vieringen  Besteding onderwijstijd  Vormgeven goed burgerschap  Maatschappelijke stage  Beroepenoriëntatie

 Oriëntatie vervolgonderwijs  Overgangsrichtlijnen

4. Aandacht voor de leerling  Visie op leerlingenzorg  Informatievoorziening in het kader van basiszorg  Rol ouders bij toelating tot leerlingenzorg  Het Zorg Advies Team  Externe verwijzing  Arrangementen aangeboden door De Goudse Waarden m.b.t. leerlingenzorg  Bovenschoolse onderwijs- en zorgarrangementen  Financiën  Inzet basiszorg  Inzet extra zorg  Inzet arrangementen

 Informatieplicht  Informatieverstrekking aan gescheiden of niet langer samenlevende ouders  Resonansgroepen van leerlingen en ouders  Medezeggenschapsraad  Klachten en geschillen  Leerling gebonden financiering (LGF)  Schoolkosten  Ongevallenverzekering  Aansprakelijkheidsverzekering  Ouderbijdrageregeling  Sponsorbeleid  Verwijsinstanties

5. Contact tussen thuis en school  Informatie- en spreekavonden  Resultaten en opbrengsten  Uittreksel persoonsregister

51

De Goudse Waarden Christelijke scholengemeenschap voor pro | vmbo | havo | atheneum | gymnasium Heemskerkstraat 105 | 2805 SN Gouda T (0182) 57 30 00 | www.degoudsewaarden.nl 52 | 2015-2016 schoolgids lyceum-havo

schoolgids lyceum-havo

Recommend Documents