Scenario vervoer vervoer 2020 2020 Infrastructuur Wegennet De infrastructuur in 2020 ziet er grotendeels hetzelfde uit als 15 jaar eerder. Plannen voor aparte banen voor autonoom rijdende voertuigen zijn afgehouden wegens hoge kosten en omdat zowel ‘oude’ auto’s als nieuwe auto’s (C,mm,n) gebruik moeten kunnen maken van de infrastructuur. Om deze reden zijn de autofabrikanten gedwongen auto’s te ontwikkelen die autonoom kunnen rijden op een weg waar ook auto’s rijden die op de ouderwetse manier bestuurd worden. Wel kan de infrastructuur geleidelijk aan veranderen, een bestaande baan op de snelweg kan toegewezen worden aan autonoom rijdende voertuigen (men betreed op een vooraf bepaald punt de baan en blijft daar rijden totdat de afslag naar de eindbestemming komt). In 2020 is te zien dat deze autonome trajecten op bestaande banen en in tunnels meer ontwikkeld worden. Vaste verkeersborden zijn grotendeels verdwenen en op de meeste plaatsen vervangen door displayzuilen. Deze zuilen kunnen verschillende aanwijzingen geven afhankelijk van de actuele verkeerssituatie. Ze zijn vergelijkbaar met de oude matrixborden, maar de displayzuilen zijn een stuk intelligenter en flexibeler. De displayzuilen dienen met name voor de oudere auto’s, omdat de nieuwste modellen zijn uitgerust met een informatiesysteem waarbij in de auto zelf wordt weergegeven wat de geldende verkeersregels (snelheid, inhaalverboden, voorrang, etc.) op de huidige weg zijn. De maximumsnelheid bijvoorbeeld is direct gerelateerd aan de drukte van de weg. Wanneer het erg druk is wordt een lage maximumsnelheid gehanteerd die zo dicht mogelijk bij de ideale doorstroomsnelheid ligt. ’s Nachts wanneer er weinig auto’s op de weg zijn gaat de maximumsnelheid beduidend omhoog. Zowel C,mm,n’s als oudere auto’s dienen zich aan de displayzuilen te houden, maar er zijn tests met de interne systemen in de nieuwere auto’s waarbij per auto een maximumsnelheid berekend wordt. Deze aangepaste maximumsnelheid is geoptimaliseerd voor een ideale balans tussen zo snel mogelijke verplaatsing en een zo zuinig mogelijke verplaatsing. Deze snelheid wordt dan ook op het interne informatiesysteem van de auto getoond. Openbaar Vervoer Het openbaar vervoer heeft ook een sterke verandering doorgemaakt in de afgelopen 15 jaar. Op de drukste trajecten in de Randstad rijden nu treinen zonder dienstregeling. Dit zijn kleine wagons die elke paar minuten vertrekken en een capaciteit hebben van 50 tot 100 mensen. Deze personentreinen zijn elektrisch en gebruiken het oude bovenleidingsysteem voor de voeding. Tevens rijden er in de binnenstad van grote steden semiautonome bussen die gratis te gebruiken zijn voor nietautobezitters. Een buspas kan verkregen worden wanneer wordt aangetoond dat er geen auto op de naam van de persoon staat. Voor autobezitters is de bus toegankelijk tegen een kleine vergoeding. Voor de veiligheid zijn er in de bussen camerasystemen geplaatst en kan door persoonsidentificatie bij entree bijvoorbeeld de toegang geweigerd worden aan personen die eerder problemen hebben veroorzaakt. Het metronetwerk is ook nog in gebruik in de oude vorm, maar gebruikt dezelfde toegangsregeling als de bussen. De metro’s zijn volledig autonoom en onbemand maar worden wel constant gemonitord door een controlekamer. Energie In 2020 is Europa, en met name West-Europa, voor een groot deel van het gebruik van fossiele brandstoffen afgestapt, en overgegaan op energieopwekking uit kernenergie en zon-, wind- en waterkracht. ‘Groene’ energie verdringt de oude ‘grijze’ energie door de relatief lage prijzen. Vanwege het kleine aanbod van fossiele brandstoffen is de prijs van grijze energie de laatste jaren gestegen, terwijl de prijs van groene energie door nieuwe technologieën en innovaties relatief gezien daalt. Tevens is door overheidssubsidies op groene energie de consumentenprijs laag, en neemt 85% van alle Nederlandse huishoudens groene energie af. Elektrische auto In 2020 rijden er overwegend auto’s op elektromotoren. De accu’s die in deze auto’s gebruikt worden zijn ten opzichte van 15 jaar daarvoor een stuk kleiner geworden en hebben een veel grotere capaciteit. Met een volle
accu kan in een normale situatie meer dan 30 uur of 1800 kilometer gereden worden. De accu’s kunnen zowel thuis als bij verschillende oplaadpunten langs de weg binnen 5 minuten tot 80% worden volgeladen. Om de accu volledig te laden is een laadtijd van minimaal een half uur nodig. Bij verschillende laadstations is de mogelijkheid om nog sneller te laden (enkele seconden). Omdat dit echter het net belast met grote, korte pieken van elektriciteitsafname zijn de kosten hiervoor hoger. De gebruiker kan bij de laadzuil zelf kiezen wat de gewenste laadtijd is en ziet daarbij het verschil in kosten. Voor bezitters van elektrische auto’s kunnen ook in huis laadpunten worden geïnstalleerd. Deze laadpunten hebben ook de mogelijkheid tot snelladen, maar zijn met name bedoeld om geleidelijk de auto volledig te laden op momenten dat het net het minst belast wordt (bijvoorbeeld ’s ochtends of ’s nachts). In 2012 is de Nederlandse overheid begonnen met het inbouwen van laadpunten op openbare parkeerplaatsen en in parkeergarages. De afgenomen elektriciteit wordt doorberekend in de prijs van het parkeren. Uiteraard zijn de accu’s en laadpunten intelligent genoeg om te stoppen met laden wanneer de accu voldoende opgeladen is. Waterstofauto Tevens is er een deel van de markt bezet door waterstofauto’s. Deze waterstof wordt gebruikt als brandstof voor de standaard verbrandingsmotoren die in veel oude auto’s al te vinden waren. Waterstofaandrijving is vooral van toepassing in kleine stadsauto’s, vanwege de beperkte actieradius, maar ook in het openbaar vervoer. Vanwege de grote tank die nodig is voor het opslaan van ongecomprimeerd waterstofgas is de toepassing in bussen een voor de hand liggende. Vanuit de overheid zijn er regulaties opgelegd om de productie van waterstof in de hand te houden. Het gebruik van waterstof als brandstof is een goede ontwikkeling, maar de productie van waterstof vergt veel energie. Er wordt dus gepleit voor een gecentraliseerde en gecontroleerde productie van waterstof als brandstof. Dit dient er voor te zorgen dat er uitsluitend hernieuwbare energiebronnen worden aangewend bij de productie van waterstof. De overheid hoopt zo goedkope waterstofprijsvechters uit de markt te houden. Benzine Er rijden nog steeds veel benzineauto’s rond, maar dit zijn allemaal oudere modellen. Nieuwe auto’s met benzinemotoren worden vrijwel niet meer gemaakt, en ook benzine-elektrisch-hybride auto’s zijn uit de productielijnen aan het verdwijnen. Bij tankstations kan nog benzine worden getankt, maar de prijzen hiervan zijn dusdanig hoog dat veel autobezitters ervoor kiezen om in een elektrische of waterstofauto te rijden. Wat kosten betreft is een elektrische auto de voordeligste keuze. Technieken in het voertuig De huidige ontwikkelingen in de techniek gaan erg snel, op alle fronten (zowel technisch, softwarematig, designmatig als gebruikersinterfaces). Dit is in auto’s wellicht nog wel sneller dan andere producten, maar vaak is de autobranche voorzichtig met het implementeren van nieuwe technieken. Gezien de huidige ontwikkelingen zullen er grote verschillen zijn in 2020, maar niet dermate groot dat het concept auto niet langer bestaat.
Figuur 1
Qua technieken is er in een auto een scheiding te maken tussen verschillende soorten, namelijk: 1. Veiligheid 2. Efficiëntie (o.a. Energie en routebepaling) 3. Rij-ondersteunend/Gemak 4. Taakvervangend Hierin zal enige overlap zijn, maar in het kort zijn deze technieken het meest bruikbaar in het gebruik van een auto. - Veiligheid spreekt voor zich, dit zijn technieken die de algemene veiligheid van de bestuurder en zijn omgeving vergroten. - Efficiëntie is in zowel de vorm van energieverbruik, maar ook in kilometers en moeite dat het kost om te rijden. Ook nieuwe energievormen worden hieronder gerekend. - Rij-ondersteunend zijn extra mogelijkheden om het autorijden te vergemakkelijken, en bepaalde onnodige taken uit handen te nemen of makkelijker te maken. - Taakvervangend heeft een overlap met rij-ondersteunend, maar deze taken zijn meer gericht op volledig autonoom bepaalde keuzes te kunnen maken. In figuur 1 zijn de verschillende mogelijkheden met de toepassingen vermeld. Op de eerste plaats is het voertuig is bewust van de context; Bijvoorbeeld op welke weg het voertuig rijdt, waar andere voertuigen zich bevinden, wat de verkeersregels zijn, waar scholen, ziekenhuizen en brandweerkazernes liggen, etc. Het contextbewust zijn, is zowel belangrijk om de veiligheid te waarborgen als om zo efficiënt mogelijk te kunnen rijden. Ook voor het gemak en voor het taakvervangend rijden is het van belang dat de auto weet in welke context het zich bevindt. De informatie over de context zal in sommige gevallen aan de bestuurder kenbaar gemaakt moeten worden en in sommige gevallen wordt de informatie direct door de auto als input gebruikt om bepaalde taken te kunnen uitvoeren (autonoom rijden). De verwachting is dat in ieder geval ACC (Adaptive Cruise Control) standaard is, alsmede ondersteuning voor het parkeren doormiddel van sensoren. De verwachting is niet dat het merendeel van de auto’s volledig autonoom zullen zijn, maar wel een gedeelte. De auto zal semiautomatisch zijn (deels autonoom). Met name in de backbone-structuur (snelwegen) kan de auto taken van de bestuurder overnemen. Een gedeelte van de bevolking zal geen vertrouwen hebben in autonome auto’s, en daardoor zo lang mogelijk proberen te rijden in normale auto’s. Autonoom rijdende auto’s krijgen een subsidie van de regering, en hebben bij bepaalde verzekeraars kortingen boven normale auto’s. Dit stimuleert het gebruik van auto’s wel, maar het zal nog enkele jaren duren voordat het gemeengoed is. Naast het verlagen van de premies van verzekeraars voor bestuurders in autonome auto’s, zijn er ook premies voor het veilig rijden in normale auto’s. Door gebruik van zogenaamde “black boxes” kunnen verzekeraars het
rijgedrag van hun cliënten monitoren. Hoewel hierover veel gesproken is en het een aantasting van de privacy zou zijn, is het systeem toch streng aanbevolen door de regering en verzekeraars. Van een eventuele verplichting is nog geen sprake, maar er is een verwachting dat dit niet lang op zich laat wachten. Auto’s rijden zuiniger op fossiele brandstoffen dat ooit daarvoor. De gemiddelde auto rijdt 1 op 30, ook de zwaardere modellen. De prijzen van de brandstoffen zijn alleen zo duur dat weinig gebruikers deze nog voor standaard reizen gebruikt. Technieken zoals elektriciteit en waterstof zijn veel beter betaalbaar, en hebben de fossiele brandstoffen vervangen als brandstoffen. Daarnaast zullen auto’s qua sensoren steeds preciezer worden en efficiënter rijden door gebruik van nieuwe technieken. Technieken als GPS zullen voor steeds meer gebruikt worden dan puur wegnavigatie. Auto’s kunnen hiermee teruggevonden worden, en zullen alle restaurants en interessante plaatsen erin zijn verwerkt. Dit systeem verkleint ook het probleem van parkeren, omdat het automatisch een geschikte vrije plaats kan vinden en indien nodig een OV vervolgroute toont. Ook zorgt deze techniek voor automatische aanpassingen van het rijgedrag d.m.v. ISA (Intelligent Speed Adaption). Dit systeem vergroot de algemene veiligheid binnen de steden, en het aantal verkeersslachtoffer is al significant verlaagd hierdoor. Systemen zullen in de toekomst zelf ook informatie toevoegen aan het GPS-systeem, hierdoor zijn alle wegen up to date ook bij nieuwe aanbouw, en kloppen de regels altijd door het aflezen van de borden. Alle GPS-systemen zijn op laste van de regering uitgerust met navigatie die automatisch de stroming van het verkeer regelt om files te voorkomen, en daarnaast overlast en vervuiling voorkomen. Nieuwe auto’s zijn standaard allemaal uitgerust met ABS, ACC, ESC, dode hoek en parkeersensoren. Deze zijn allemaal verplicht en ook ingebouwd in oudere types auto’s. Een klein aantal gebruikers weigert over te stappen, maar deze groep is niet significant en maken geen standaard onderdeel uit van het wegverkeer. Wel moet er rekening mee gehouden worden dat deze ook een onderdeel van het verkeer vormen. De financiële impact van files is in de afgelopen jaren bovenaan de lijst gekomen van problemen. Bedrijven lopen vele miljoenen mis door de verkeersinfarcten. Hiervoor zijn nieuwe carpoolsystemen ontwikkeld en verstrekt de overheid subsidies voor het gebruik van deze systemen. Ook door het gebruik van ACC kunnen auto’s veiliger dichter bij elkaar rijden, wat de files verkleind. Verder is het kilometerrijden eindelijk succesvol toegevoegd, waardoor mensen bewust op andere tijden gaan reizen. Om de afstanden in Nederland kleiner te maken is de snelheid op de wegen aangepast. Vanwege de betrouwbaarheid van veel auto’s is op sommige plekken de snelheid verhoogd naar 140. Plannen zijn er om dit op meer wegen toe te passen. De nieuwe technieken en subsidies maken het samen reizen en carpoolen interessanter. Werkgevers zullen steeds vaker het nut inzien van het carpoolen en dit stimuleren, ook gezien de efficiëntie in sommige gevallen en het persoonlijke contact. Door systemen die dit automatiseren kunnen gemakkelijker “partners” gevonden worden die met elkaar mee kunnen reizen. Hoewel deze technieken een duidelijke invloed hebben uitgeoefend op de verkeersveiligheid en het fileprobleem, zijn deze problemen nog lang niet opgelost. Nederland groeit snel door zijn sterke economie en de import blijft vors. Er is een kleine vergroting van de files, maar lang niet zo groot als het zou zijn zonder deze maatregelen. Behoeften gebruiker De basisbehoefte van de gebruiker zal ook in de toekomst het zich verplaatsen van punt A naar punt B zijn. De manier waarop de verplaatsing plaats vindt, is uitgebeeld in een viertal collages (figuur 2 t/m 5). Het vervoeren moet efficiënt gebeuren, het mag dus niet veel tijd, moeite, geld en energie kosten. Verder moet het de gebruiker ook gemakkelijker gemaakt worden. De auto en de gebruiker moeten elkaar helpen in het besturen van het voertuig. Doordat de auto steeds slimmer wordt, zullen er taken van de bestuurder overgenomen kunnen worden en zal het besturen van de auto gemakkelijker verlopen. Wanneer de auto geheel autonoom rijdt kan de bestuurder ook dingen voor zichzelf gaan doen zoals ontspannen of een vergadering voorbereiden. Een volgend aspect wat zeer belangrijk is, is veiligheid. Niet alleen moet de auto veilig zijn in het verkeer, ook moet de gebruiker het gevoel hebben dat hij of zij beschermd wordt en veilig is in de auto. Tenslotte zal de auto ook milieuvriendelijk moeten zijn. Door de juiste energie bronnen te gebruiken en slimme technieken in het voertuig zelf kan het milieu gespaard worden.
