Aan
:
Van
:
Onderwerp Datum Bijlage Contact
: : : :
College van B&W, wethoudersoverleg (PHO3), Ronald Ruijters (Manager Zorgkantoren Coöperatie VGZ Nijmegen en Noord- en Midden-Limburg) Implementatieteam begeleiding: Ron Genders (gemeente Peel en Maas), Angelique Gillis (Zorgkantoor Coöperatie VGZ), Maarten Thönissen (Extern adviseur) Beleidsadvies vervoer 15-04-2013 1 Ron Genders, regisseur Leven in het Dorp WWZ, tel.: 077-3279630, GSM: 06-54972596, Mail:
[email protected]
1 Inleiding Vervoer is een belangrijke component in de collectieve pijler van de begeleiding. Bereikbaarheid van de dagvoorzieningen voor burgers (in een kwetsbare positie) én behoud van keuzemogelijkheid staan centraal. Betaalbaarheid van het vervoersysteem is echter met teruglopende budgetten van belang. Tevens willen wij het AWBZ-vervoer laten aansluiten bij de kantelingsgedachte en zoveel mogelijk aanhaken op de initiatieven van vrijwilligersvervoer in de dorpen.
2020FLITS * Burgers in een kwetsbare positie maken regionaal gebruik van een vervoerssysteem samengesteld uit dorpsvervoer, openbaar vervoer en (commercieel) taxivervoer. * Dorpsvervoer Peel en Maas In Peel en Maas is in kader van Leven in het Dorp WWZ op diverse plekken dorpsvervoer ontstaan, waarbij vrijwilligers uit de dorpen vervoer regelen voor andere dorpsbewoners (met name senioren), die minder mobiel zijn en waar de reguliere vervoervoorzieningen niet goed in voorzien. Op dit moment functioneert vrijwilligersvervoer in de kernen Helden, Egchel, Panningen (HEP), Meijel, Grashoek, Kessel en Kessel-Eik. Dit vrijwilligersvervoer richt zich op individueel vervoer van senioren en (beperkt) vervoer naar dorpsdagvoorzieningen. Voor individueel vervoer van mensen uit het dorp naar een individuele bestemming wordt door de mensen zelf een bijdrage betaald. Het vervoer van mensen uit de dorpen naar de dorpsdagvoorzieningen wordt voor AWBZ-geïndiceerde mensen betaald vanuit het vervoerbudget van de zorgaanbieder/dagvoorziening. Het vervoer van deelnemers aan de dorpsdagvoorziening Koningslust wordt op dit moment in eigen beheer geregeld. De meeste deelnemers komen op eigen gelegenheid. Enkele deelnemers komen met dorpsvervoer Grashoek, waarbij de deelnemer een eigen bijdrage betaalt. Naar de toekomst zal de vervoercomponent ook onderdeel gaan uitmaken van de begroting en werkplan van de zelfstandige stichtingen van de dorpsdagvoorzieningen. AWBZ-vervoer Ca.90% van de deelnemers met een AWBZ-indicatie Begeleiding groep, heeft ook een vervoersindicatie. Voor de 0-18 jarigen en de 65-plussers is dit bijna 100%.Het meeste vervoer van AWBZ-geïndiceerde deelnemers naar dorpsdagvoorzieningen en andere dagvoorzieningen zoals zorgboerderijen is nu veelal geregeld via beroepsmatig/commercieel vervoer en door de zorgaanbieders of zorgboerderijen grotendeels uitbesteed aan professionele vervoerders.
1
Bezuiniging op AWBZ-vervoer per 1-1-2013 Vooruitlopend op de overheveling begeleiding is in de rijksbegroting voor 2013 een bezuiniging van meer dan 110 miljoen euro op het AWBZ-vervoer doorgevoerd. Dit betekent dat de vervoerstarieven in de AWBZ vanaf 1-12013 meer dan gehalveerd zijn (voor ouderen van € 15,99 naar € 6,75 per retourrit). Centrale gedachte hier achter is dat binnen de AWBZ de vervoersbewegingen verminderd moeten worden. Dat beroepsmatig/commercieel vervoer met dit nieuwe tarief in een landelijke meer-kernengemeente niet haalbaar is moge duidelijk zijn. Keuzevrijheid voor deelnemers wordt hiermee bovendien sterk verminderd. Op dit moment zien we dan ook een beweging dat door zorgaanbieders het vervoer van deelnemers over grotere afstanden ontmoedigd wordt of de bezuiniging op het tarief één op één doorgeschoven wordt naar de onderaannemer, i.c. de zorgboerderijen/maatschappelijk ondernemers, waarmee de toegankelijkheid/bereikbaarheid van voorzieningen voor deelnemers van verder weg bemoeilijkt wordt. Deelnemers zouden op basis daarvan kunnen kiezen voor de meest nabije voorziening en niet voor de meest passende of geschikte. Hierbij dient aandacht te zijn voor keuzevrijheid van de burger in een kwetsbare positie. Daar waar vanuit het persoonlijke arrangement blijkt dat een voorziening die niet in de gemeente ligt waar de burger woont een meerwaarde heeft voor het bevorderen van de eigen kracht en eigen regie moet dat als een afweging mee worden genomen in de match tussen vraag en aanbod. Decentralisatie begeleiding De functie AWBZ- begeleiding wordt vanaf 1-1-2015 overgeheveld naar gemeenten. Het regeerakkoord Rutte II geeft daarbij aan dat de aanspraak op dagbesteding komt te vervallen. Mensen kunnen volgens het regeerakkoord hiervoor vaker (maar niet altijd) terugvallen op alternatieven in eigen kring. Gemeenten dienen burgers in een kwetsbare positie daarbij te ondersteunen. Het budget voor AWBZ-begeleiding wordt gekort met 25%. Met de overheveling van de AWBZ-begeleiding naar de Wmo komt ook de verantwoordelijkheid voor het vervoer van deze groep over naar de Wmo. Beleidslijn dagbesteding Peel en Maas Collectieve voorzieningen zoals dagvoorzieningen ziet de gemeente Peel en Maas als het hart van haar aanpak van de ondersteuning van burgers in een kwetsbare positie. Juist door ondersteuning in de dorpen te organiseren met inzet van andere dorpsgenoten zorgt ervoor dat mensen langer zelfstandig in eigen dorp kunnen blijven wonen en de zorg voor elkaar in de dorpsgemeenschappen versterkt wordt. Vervoer naar dagvoorzieningen is daarbij van essentieel belang. Mensen moeten de dagvoorziening in hun dorp kunnen bezoeken, maar ook keuzevrijheid blijven behouden om deel te nemen aan een dagvoorziening elders in een andere kern, als die het beste bij hun ondersteuningsvraag past. Daarnaast is de inzet om ook de huidige deelnemers en andere deelnemers van buiten gemeente Peel en Maas, in specifieke dagvoorzieningen/zorgboerderijen opvangen, die niet in hun eigen omgeving/gemeente beschikbaar zijn. 2 Beleidslijn vervoer burgers in een kwetsbare positie Met bovenstaande ontwikkelingen neemt de urgentie voor de kanteling van het vervoer toe. In de implementatiestrategie begeleiding heeft gemeente Peel en Maas en zorgkantoor dan ook aangegeven het vervoer van burgers in een kwetsbare positie toekomstbestendig volgens de gekantelde systematiek te gaan vormgeven. Centraal daarin staat de volgende beleidslijn: eerst kijken of men zelf het vervoer kan regelen, vervolgens of het vervoer via het dorpsvervoer ingericht kan worden en als sluitstuk de inzet van beroepsmatig/commercieel vervoer waar nodig. Hiermee kan het vervoer tegen lagere kosten gerealiseerd worden en kunnen mensen toch nog (tot bepaalde hoogte) kiezen voor dagvoorzieningen buiten de eigen kern. Bovendien sluit dit aan bij de beleidslijn in Peel en Maas waarbij zorg voor en door elkaar (vrijwilligers) centraal staat en beroepsmatige inzet indien nodig. Beide vormen van vervoer zullen complementair aan elkaar functioneren. Samenwerking en dwarsverbanden tussen vrijwilligersvervoer en beroepsmatig/commercieel vervoer wordt gezocht. Tenslotte kan hiermee de infrastructuur (financiële draagvlak) van het dorpsvervoer verstevigd worden en wordt daarmee de versterking van de leefbaarheid van de kernen gekoppeld aan de ondersteuningsvraag van burgers in een kwetsbare positie. Persoonlijk (vervoers)arrangement Bij het samenstellen van persoonlijke arrangementen van burgers in een kwetsbare positie in het Schakelplein zal dan ook telkens het vervoersarrangement worden meegenomen, uitgaand van de gekantelde aanpak van ondersteuning. Zie schema hier beneden. 2
Kanteling ondersteuning Individuele
Vervoerarrangementen Individueel taxivervoer
Collectieve
Collectief vervoer
Sociaal
Dorpsvervoer
Eigen kracht
Eigen vervoer
netwerk voorziening voorziening
Het vervoer voor burgers in een kwetsbare positie in Peel en Maas zal via twee lijnen opgepakt worden: • Doorontwikkeling van vrijwilligersvervoer voor individuele dorpsbewoners en niet specialistisch vervoer naar dagvoorzieningen binnen Peel en Maas, onder de noemer dorpsvervoer. • Kanteling beroepsmatig/commercieel vervoer voor specialistisch vervoer en vervoer van deelnemers aan dagvoorzieningen van buiten Peel en Maas. In dit beleidsadvies is de beleidslijn ten aanzien van het dorpsvervoer verder uitgewerkt. Streven is om in de eerste helft van 2013 een impuls te geven aan de doorontwikkeling van het dorpsvervoer en daarmee ook al een antwoord te bieden op de bezuinigingen in het AWBZ-vervoer voor burgers in een kwetsbare positie uit Peel en Maas. Zoals de dorpsdagvoorzieningen het hart vormen van de ondersteuningsvoorzieningen om mensen zo lang als mogelijk zelfstandig te laten blijven deelnemen aan de sociale structuur in de eigen kern, is het dorpsvervoer het hart van de mobiliteitsvoorzieningen voor burgers die daarvoor ondersteuning nodig hebben. De tweede lijn, kanteling beroepsmatig/commercieel vervoer, wordt opgepakt in regionaal verband én in het overleg met de zorgaanbieders en zorgboeren/maatschappelijk ondernemers. Deze beleidslijn zal in ieder geval voor de overheveling van de AWBZ/dagbesteding ingeregeld moeten zijn. Dit beroepsmatig/commercieel vervoer zal vervolgens aangehaakt worden bij het regionaal onderzoek naar samenhang met Regiotaxi, leerlingenvervoer en openbaar vervoer. 2.1 Aanpak Dorpsvervoer De komende jaren wordt gewerkt aan de doorontwikkeling en inrichting van een structureel en dekkend netwerk van dorpsvervoer, als een van de pijlers van de implementatiestrategie begeleiding en Leven in het Dorp WWZ. Initiatief ligt primair bij de dorpen en de dagvoorzieningen. De gemeente faciliteert dit beleidsmatig, financieel en door ondersteuning te organiseren. Streven is om op termijn een dorpsvervoer op te bouwen voor alle kernen en ingebed in de lokale WWZinfrastructuur, waarbij een nauwe samenwerking met de dagvoorzieningen/zorgboerderijen plaatsvindt. Op dit moment zijn er 4 dorpsvervoerorganisaties die in zijn totaliteit 7 kernen afdekken. Met name in Maasbree en Baarlo is nog een witte vlek. Er is een tweesporen aanpak: • Doorontwikkeling bestaand dorpsvervoer en uitbreiding naar Beringe en Koningslust • Ontwikkeling dorpsvervoer voor Maasbree en Baarlo. 2.1.1 Doorontwikkeling bestaand dorpsvervoer en uitbreiding naar Beringe en Koningslust Elk bestaand dorpsvervoer (Grashoek, HEP, Kessel(-Eik), Meijel) is toe aan een nieuwe bus of uitbreiding van de capaciteit. Bovendien hebben zij allen aangegeven ook het vervoer naar dagvoorzieningen en zorgboerderijen op te willen pakken en intensiveren. Dit is dus een natuurlijk moment om een impuls te geven aan het bestaande dorpsvervoer.
3
Stand van zaken dorpsvervoer De stand van zaken en plannen van het bestaande dorpsvervoer is: Dorpsvervoer Grashoek • Grashoek heeft een busje aangeschaft met behulp van sponsoring en subsidie. • Vrijwilligersvervoer Grashoek verzorgt vooral individuele ritten en vervoer naar de dorpsdagvoorziening in Grashoek. Ook rijdt men incidenteel deelnemers voor dagvoorziening Koningslust. • De organisatie is relatief klein van omvang en ‘gelieerd’ aan de dorpsdagvoorziening. • In de nieuwe situatie wil het dorpsvervoer ook voor de dagvoorzieningen en kernen Koningslust en Beringe gaan rijden. Overleg hierover is reeds gestart. In Koningslust en Beringe is op dit moment geen dorpsvervoer. Vervoer naar de dagvoorzieningen wordt hier veelal zelf geregeld. • De huidige auto is toe aan vervanging. Dorpsvervoer HEP • HEP verzorgt individueel vervoer in de kernen Helden, Egchel en Panningen en tevens vervoer naar de dorpsdagvoorzieningen in Helden en Egchel. De vraag voor individueel vervoer groeit. Onlangs is de 10.000e deelnemer vervoerd. • HEP heeft met behulp van een provinciale subsidie een bus aangeschaft. De exploitatie wordt gedraaid door sponsoring, inkomsten van individuele deelnemers (€ 1,60 enkele rit) en inkomsten voor de ritten naar de dagvoorzieningen (€ 6,25 retour, sinds 1-1-2013). • HEP is een stevige vrijwilligersorganisatie, met een coördinatiepunt en veel vrijwilligers (coördinatoren en chauffeurs). • HEP wil ook het vervoer naar de dagvoorziening in de Ringoven gaan verzorgen en wellicht andere activiteiten. Tevens is de intentie uitgesproken om het vervoer van deelnemers uit Peel en Maas naar de zorgboerderijen de Paddestool en De Fabriek in Maasbree te gaan verzorgen. Hiervoor zijn inmiddels berekeningen gemaakt. HEP zou dan over een tweede bus moeten beschikken. HEP wil hier op korte termijn mee starten maar wil daarbij wel de (exploitatie)risico’s op voorhand afgedekt hebben. • Met een tweede bus kan HEP ook een verdere groei van het individueel vervoer vormgeven
Kessel(-Eik) • In Kessel is vanuit een initiatief van de fysiotherapeut een vrijwilligervervoer ontstaan die vervoer verzorgt naar een aantal vaste activiteiten, zoals het eetpunt in Kessel-Eik. Er worden geen ritten naar individuele bestemmingen gereden. • De bus is destijds om niet ter beschikking gesteld. De exploitatie (benzine, onderhoud, vaste kosten) is door sponsoring afgedekt. De deelnemers betalen geen vergoeding voor de ritten naar de vaste activiteiten zoals het eetpunt, mede om het eetpunt/activiteiten ook financieel laagdrempelig te houden voor de deelnemers. • De organisatie is redelijk kleinschalig, waarbij vaste vrijwilligers ieder hun eigen taak/ritten verzorgt. Er is geen coördinatiepunt. Men rijdt vaste ritten, waarbij telkens aan/afmelding plaatsvindt bij de betreffende chauffeur. Men zoekt nog uitbreiding van chauffeurs. • Vanuit de Zorgboerderij Odahoeve is contact gezocht met het dorpsvervoer Kessel voor samenwerking. Dorpsvervoer Kessel verzorgt sinds kort de ritten naar de dagvoorziening Odahoeve. De zorgboerderij fungeert daarbij ook als stallingsplaats voor de bus en aanspreek/inloopplek voor de chauffeurs/vrijwilligers. Hiermee is de vrijwilligersorganisatie ook verder versterkt. • Inmiddels is een nieuwe 8-persoonsbus aangeschaft mede met behulp van sponsoring door de Rabobank en een bijdrage van de gemeente Peel en Maas. • Dorpsvervoer wil ook op korte termijn ritten naar de dagvoorziening in WoZoCo Hof van Kessel gaan verzorgen. Verder wil men op termijn in een groeimodel kijken of er nog meer ritten gereden kunnen worden, naar gelang de behoefte uit het dorp en de mogelijkheden van de vrijwilligers
4
Dorpsvervoer Meijel • Vrijwilligersvervoer Meijel verzorgt individuele ritten en ritten naar de dagvoorzieningen in Sint Jozef Wonen en Zorg en Zorgboerderij de Katsberg. • De bus is aangeschaft met behulp van sponsoring en een garantiesubsidie vanuit de gemeente (oudgemeente Meijel). De exploitatiekosten worden gedekt uit deelnemersgelden voor de individuele ritten en bijdrage vanuit zorgboerderij en het zorgcentrum van Sint Jozef Wonen en Zorg voor ritten naar de dagvoorzieningen (tegen hetzelfde tarief van € 2 als de individuele ritten). • De vrijwilligersorganisatie heeft een aantal coördinatoren en chauffeurs. De ritten worden opgegeven en geadministreerd bij de receptie van het zorgcentrum van Sint Jozef Wonen en Zorg. Planning van ritten/chauffeurs gebeurt door de coördinatoren. • Vrijwilligersvervoer Meijel heeft vanaf 2014 behoefte aan een nieuwe bus. Daarnaast wil men ook het dorpsvervoer verder doorontwikkelen, de ritten naar de dagvoorzieningen intensiveren en samenwerken met ander dorpsvervoer. Samenvattend geldt voor elk dorpsvervoer dat zij behoefte hebben aan een nieuwe bus, waarmee zij onder meer de uitbreiding van hun taak naar een groter verzorgingsgebied en vervoer naar dagvoorzieningen en zorgboerderijen kunnen uitvoeren. Tevens kan hiermee het gebruik en daarmee de functie, organisatie en financiële draagkracht van het dorpsvervoer verstevigd worden. De vrijwilligersorganisaties willen graag de taak met betrekking tot ritten naar de dagvoorzieningen op zich nemen, maar daarbij wel ondersteund worden zodat zij geen (financieel) risico lopen. Op basis van een analyse van de vervoersbehoefte van de dagvoorzieningen/zorgboerderijen en de mogelijkheden van het dorpsvervoer kan het merendeel van de huidige vervoersbehoefte van deelnemers uit Peel en Maas naar de dagvoorzieningen/zorgboerderijen, door het bestaande dorpsvervoer afgedekt worden. Zie bijlage 1. 2.1.2 Opzet nieuw dorpsvervoer Baarlo en Maasbree In Maasbree en Baarlo functioneert op dit moment nog geen dorpsvervoer. Vanuit deze kernen is op dit moment nog geen duidelijke behoefte aangegeven voor een dergelijke voorziening. Vervoer naar de dagvoorzieningen en zorgboerderijen kan wellicht de aanzet zijn tot de ontwikkeling van dorpsvervoer in beide kernen. Vanuit de zorgboerderijen is wel contact gezocht met het Kernteam WWZ Maasbree om te kijken of vrijwilligersvervoer opgezet kan worden. Maar dat heeft nog niet tot resultaat geleid. Uitgangspunt is dat het initiatief voor vrijwilligersvervoer van onderop uit het dorp ondersteund moet worden. Desondanks zal mede in het kader van het vervoer naar dagvoorzieningen dit wel in de overleggen met beide dorpen worden geagendeerd.
2.2
Randvoorwaarden dorpsvervoer
2.2.1 Ondersteuningsvraag dorpsvervoer Alhoewel het initiatief bij het vrijwilligersvervoer zelf ligt en de vrijwilligersorganisaties zelf een (financieel) plan maken voor de aanpak en inrichting van het dorpsvervoer wil dat niet zeggen dat de gemeente/zorgkantoor geen bijdrage levert. Concreet hebben de vrijwilligersorganisaties aangegeven dat ze het dorpsvervoer willen doorontwikkelen en verbreden naar vervoer voor de dagvoorzieningen en zorgboerderijen. Daarbij willen zij geen financiële risico’s lopen, waar zij zelf geen invloed op hebben. Gedacht moet dan worden aan onbeïnvloedbare risico’s zoals een sterk teruglopend gebruik, landelijke beleidswijzigingen, sterk stijgende kosten, etc.. Ook willen zij in dat kader dat reserves voor exploitatietekorten of investeringskosten door middel van een (start)subsidie afgedekt wordt door gemeente/zorgkantoor. Daarbij willen zij zelf ook door middel van sponsorwerving etc. de subsidiebijdrage zo laag mogelijk houden. Daarnaast hebben de vrijwilligersorganisaties (de een meer dan de ander) behoefte aan ondersteuning bij de opzet en doorontwikkeling van het vrijwilligersvervoer. Gedacht moet worden aan vrijwilligersbeleid, organisatie, ondersteuning bij sponsorwerving etc.. Mede hiervoor wordt door het dorpsvervoer ondersteuning gevraagd door een beroepskracht. Deze zal ook moeten zorgen voor afstemming en kennisuitwisseling tussen dorpsvervoer onderling en met het specialistisch vervoer, georganiseerd door de dagvoorzieningen/zorgboerderijen. 5
2.2.2 Financiën Het dorpsvervoer kan een stevig financieel fundament krijgen als de aanpak en opzet van vrijwilligersvervoer gecombineerd wordt met de ritten van burgers in een kwetsbare positie naar de dagvoorzieningen in Peel en Maas. Het mes snijdt dan aan twee kanten. Het vrijwilligersvervoer kan toekomstbestendig haar belangrijke (en financieel laagdrempelige) functie blijven vervullen in de dorpsgemeenschappen én het vervoer van burgers in een kwetsbare positie naar dagvoorzieningen kan binnen de krappere financiële kaders toch gerealiseerd worden. Huidige financiering van AWBZ-vervoer Het vervoer van AWBZ-geïndiceerde deelnemers aan dagvoorzieningen wordt op dit moment vanuit de AWBZ vergoed aan de zorgaanbieders. Het budget is zoals aangegeven per 1-1-2013 fors gekort. Op basis van deelnemergegevens van het zorgkantoor uit 2011 betekent dit een terugloop van budget in Peel en Maas (voor burgers uit Peel en maas met AWBZ-indicatie begeleiding groep) van € 575.000 naar € 250.000. Bij de overheveling van de begeleiding naar de Wmo is de gemeente vrij om zelf budgetten in te zetten voor de verschillende ondersteuningsarrangementen, dus ook vervoer. Maar duidelijk moge zijn dat het vervoer anders ingericht zal moeten worden om dit naar de toekomst ook betaalbaar te houden. De inzet is om deze financiële opgave via de optimale inzet en ondersteuning van het dorpsvervoer toekomstbestendig vorm te geven. Opzet toekomstige financiering Financieringsbronnen Financiering van het dorpsvervoer vindt straks uit de volgende bronnen plaats: • Individuele bijdrage van deelnemers voor individuele bestemmingen en niet AWBZ-geïndiceerden voor ritten naar de dagvoorziening. • Bijdrage vanuit AWBZ voor vervoer van AWBZ-geïndiceerde deelnemers naar de dagvoorzieningen. Straks na overheveling begeleiding naar gemeenten vanuit de Wmo voor vervoer van de burgers in een kwetsbare positie naar de dagvoorziening als onderdeel van zijn/haar persoonlijk arrangement. Hierop zal door zorgkantoor en gemeente gestuurd moeten worden. • Sponsoring, bijdragen in natura door sponsors. • Subsidie gemeente voor investering in bus, c.q. voor opbouw reserve. Kostenopzet dorpsvervoer Voor de HEP, Kessel(-Eik) en Meijel zijn berekeningen gemaakt voor de nieuwe financieringsopzet. Daarbij is ervan uit gegaan dat het dorpsvervoer het huidig aantal individuele ritten blijft rijden (conform de huidige opzet en tarieven) en daarnaast ritten voor de deelnemers vanuit de kernen naar de dagvoorzieningen/zorgboerderijen gaat verzorgen. Hierbij is uitgegaan van het nieuwe tarief voor vervoer naar dagvoorziening van € 6,75, vanuit AWBZ betaald. Hieruit komt naar voren dat het dorpsvervoer kostendekkend kan werken, indien voldoende ritten gemaakt worden voor 2 dagvoorzieningen/zorgboerderijen. Op dit moment is het aantal ritten voor dagvoorzieningen nog wisselend, afhankelijk van de afspraken per dorpsvervoer. In de nabije toekomst is het mogelijk om het vervoer naar twee dagvoorzieningen/zorgboerderijen te koppelen aan een dorpsvervoer. In bijlage 2 is als voorbeeld een begrotingsopzet genomen voor de tweede bus van dorpsvervoer HEP, als deze voor twee dagvoorzieningen/zorgboerderijen gaan rijden. Gestreefd moet worden naar een optimale bezetting van het dorpsvervoer. Indien er voldoende ritten zijn naar dagvoorzieningen is de exploitatie kostendekkend, behoudens (een reservering voor) investeringen in de aanschaf van een bus. Deze investeringen kunnen afgedekt worden door middel van een gemeentelijke subsidie en aanvullende sponsoring. Gemeentelijk investeringssubsidie Om het dorpsvervoer in staat te stellen om het vervoer door te ontwikkelen wordt voorgesteld om een eenmalige investeringssubsidie beschikbaar te stellen. Deze subsidie wordt dan gebruikt voor de aanschaf van een bus en de opbouw van een reservering. Deze subsidie bedraagt maximaal € 15.000 per bus, maar kan afhankelijk van de lokale mogelijkheden lager zijn indien er een sponsor gevonden wordt. Zo heeft dorpsvervoer Kessel(-Eik) een sponsorbijdrage van € 12.000 van de Rabobank uit het kernenfonds ontvangen en heeft de gemeente een investeringsbijdrage van € 1.000 geleverd. Met behulp van deze subsidie kan het dorpsvervoer een tweedehands bus aanschaffen en een kostendekkende exploitatie inrichten. Daarnaast werkt het dorpsvervoer aan sponsorwerving en een kostendekkende exploitatie waarbij tevens een reservering opgebouwd wordt voor onvoorziene kosten en de aanschaf van een nieuwe bus over 5 jaar. De reservering wordt gemaximeerd. Aan het einde van het jaar vindt een afrekening van de subsidie 6
plaats, indien de maximale reservering bereikt is. De bijdrage van de verschillende partijen worden vastgelegd in de subsidiebeschikking. Mogelijkheden optimalisatie exploitatie Er zijn nog reële mogelijkheden voor exploitatieverbeteringen via kostenverlagingen en inkomstenverhogingen. Het betreft: • Sponsoring individueel dorpsvervoer. Het betreft sponsoring in natura (bijv. onderhoud), dat door het dorpsvervoer zelf opgepakt wordt via het eigen netwerk en ten goede komt aan de exploitatie van het eigen dorpsvervoer. • Inkomsten uit individuele ritten of andere activiteiten afhankelijk van initiatieven en plannen dorpsvervoer. • Gedeeltelijke vrijstelling motorrijtuigenbelasting. Vanuit Kessel is aangegeven dat vrijwilligersvervoer gedeeltelijke vrijstelling kan krijgen voor motorrijtuigenbelasting. Dit wordt nog verder uitgezocht. • Sponsoring dorpsvervoer in Peel en Maas. Met de Rabobank worden gesprekken gevoerd over sponsoring van alle dorpsvervoer in Peel en Maas. • Mogelijkheden onderzoeken van overname overtollige bussen van zorgorganisaties. Verwachting is dat hiermee het tekort weggewerkt kan worden en mogelijk ook voldoende reserves opgebouwd kunnen worden voor investeringen later in een nieuwe bus. Het voorstel is om deze exploitatieverbetering niet volledig als opdracht bij de vrijwilligersorganisaties neer te leggen, maar wel hun burgerschap en ondernemerschap aanspreken om naar een kostendekkende exploitatie toe te werken en hen daarbij te ondersteunen. Dit wordt vastgelegd in de subsidiebeschikking. 2.2.3 Ondersteuning door gemeente/zorgkantoor De bijdrage vanuit gemeente en zorgkantoor vindt op drie vlakken plaats: • Financieel • Ondersteunend • Beleidsontwikkeling regionaal Financieel De financiële ondersteuning bestaat uit twee componenten: • Een eenmalige subsidie van maximaal € 15.000 per bus, waarmee het dorpsvervoer structureel neergezet kan worden. Hierbij de opdracht meegeven aan het dorpsvervoer om additionele sponsorgelden te werven. Verrekening subsidie vindt plaats bij opbouw van maximale reserve. • Structurele bekostiging van de ritten van AWBZ-geïndiceerde deelnemers naar de dagvoorzieningen tegen het huidige AWBZ- tarief van € 6,75 retour. Hierover zullen afspraken gemaakt worden met de zorgaanbieders, c.q. dagvoorzieningen/zorgboeren, d.w.z. dat zij primair gebruik moeten maken van het dorpsvervoer voor deelnemers uit Peel en Maas tegen het tarief dat zij van het zorgkantoor ontvangen. o Tot de overheveling van de functie begeleiding (1-1-2015) wordt dit bekostigd uit de AWBZ-middelen o Na overheveling naar gemeenten zal dit bekostigd worden als onderdeel van het persoonlijk arrangement (Wmo en/of AWBZ). In principe wordt dan hetzelfde tarief gehanteerd als binnen de AWBZ. Vooralsnog wordt de bekostiging van de ritten naar de dagvoorzieningen aan de individuele ritten/deelnemers gekoppeld (uit de AWBZ-gelden). Na overheveling kan er ook voor gekozen worden om dit te bekostigen door middel van een rechtstreekse subsidie aan het dorpsvervoer gecombineerd met een eigen bijdrage door de deelnemers (in het kader van het gemeentelijke eigen bijdragebeleid). De afdracht van de huidige eigen bijdrage aan het CAK komt immers te vervallen. Met deze ondersteuning kunnen gemeente Peel en Maas en zorgkantoor het dorpsvervoer voor individueel vervoer van burgers in een kwetsbare positie stevig en duurzaam neerzetten én het vervoer naar de dagvoorzieningen structureel voor een aanzienlijk deel van de deelnemers uit Peel en Maas realiseren tegen het sterk verlaagde AWBZ-tarief. Met de individuele stichtingen voor dorpsvervoer zal op basis van een begroting en plan afspraken gemaakt worden over de financiële ondersteuning. Dit betreft zowel de subsidie voor de investeringen als de afspraken (ook met de zorgaanbieders/dagvoorzieningen) over de structurele bekostiging van de ritten naar de dagvoorzieningen. Maatwerk is hierbij uitgangspunt. Een en ander zal vastgelegd worden in de subsidieafspraken met betrekking tot de ontwikkeling en exploitatie van het dorpsvervoer. Ondersteunend De vrijwilligersorganisaties hebben behoefte aan ondersteuning bij de ontwikkeling en uitvoering van hun taken. Voorgesteld wordt om deze ondersteuning in het kader van het Schakelplein onder te brengen bij de ondersteuner van collectieve voorzieningen (dorpsdagvoorzieningen en vervoer) van Vorkmeer.
7
Taken van de ondersteuner zijn: • Ondersteunen van de lokale initiatieven bij de (door)ontwikkeling van het dorpsvervoer. • Aanjagen van nieuwe initiatieven van dorpsvervoer in de kernen waar dit nog niet is. • Aanspreekpunt voor zorgboeren/zorgaanbieders met betrekking tot opzet van vervoer. • Organiseren, coördineren en begeleiden van de afstemming en samenwerking tussen het dorpsvervoer onderling en tussen vrijwilligersvervoer en vervoer door zorgboeren/zorgaanbieders. • Aanspreekpunt van zorgaanbieders/dagvoorzieningen met betrekking tot vervoerarrangementen. • Inbrengen thema vervoer in Schakelplein in kader van voorlichting over de verschillende vervoerarrangementen aan burgers (in een kwetsbare positie). Dit wordt meegenomen in de afspraken met Vorkmeer over de ondersteuning ten aanzien van de dorpsdagvoorzieningen. Beleidsontwikkeling regionaal Het beroepsmatig/commercieel vervoer is op regionale schaal georganiseerd. De gemeente Peel en Maas zal met andere gemeenten afstemmen bij de inrichting en omvorming van het beroepsmatig/commercieel vervoer voor de deelnemers van de begeleiding en zal dit ook inbrengen bij de ontwikkeling van het beroepsmatig/commercieel vervoer in Peel en Maas. Vervoer m.b.t. begeleiding is een vraagstuk dat in de regionale werkgroep decentralisatie Wmo-AWBZ wordt vastgepakt. De verdere integratie van het dorpsvervoer met andere vervoerssystemen (leerlingenvervoer, WSW-vervoer, Regiotaxi, Openbaar vervoer) zal in regionaal verband verkend worden.
3 Planning beleidslijn dorpsvervoer De volgende stappen worden gezet om bovenstaande beleidslijn te operationaliseren e e 1 kw 2 kw Planning 2013 2013 Opstellen begroting en bekostigingsystematiek dorpsvervoer /vervoer X X naar dagvoorzieningen Afspraken vastleggen met dorpsvervoer m.b.t. (financiële) ondersteuning X en facilitering Inrichting overlegstructuur en beroepsmatige ondersteuning X Opbouw van een dekkende structuur van dorpsvervoer Inrichting gekanteld beroepsmatig/commercieel vervoer en specialistisch vervoer (rolstoel, specifieke ‘moeilijke doelgroepen’) Regionale afstemming over vervoer deelnemers andere gemeenten X Verkenning afstemming en integratie met vervoer andere doelgroepen X Aansluiting op Schakelplein
e
3 kw 2013 X
e
4 kw 2013 X
2014
X
X
X X X
X X
X X
X X
X X
X X X
X
4 Financiën implementatie 2013 Voor de implementatie van de beleidslijn dorpsvervoer zijn in 2013 de volgende middelen begroot: Onderdeel Totaal VGZ Gemeente Peel en Maas Facilitering doorontwikkeling dorpsvervoer (HEP, Meijel, € 45.000 Grashoek) Beroepsmatige ondersteuning dorpsvervoer vanuit Schakelplein N.v.t.* € 45.000 Totaal *Wordt meegenomen in afspraken Vorkmeer m.b.t. ondersteuning dagvoorzieningen.
P.M.
€ 45.000
€0
€ 45.000
Dit betreft middelen voor implementatieprojecten. Afspraken over de inzet van middelen voor de reguliere uitvoering (vervoer AWBZ-geïndiceerden uit AWBZ-middelen Zorgkantoor) worden vastgelegd in het gezamenlijk inkoopkader en regionale afspraken. 8
5 •
•
•
Voorstel In te stemmen met doorontwikkeling van dorpsvervoer in Peel en Maas naar een dekkende structuur van vrijwilligersvervoer voor: individuele bestemmingen én vervoer naar dagvoorzieningen/zorgboerderijen van burgers in een kwetsbare positie uit gemeente Peel en Maas, bestaande uit: o Facilitering van bestaand dorpsvervoer HEP, Grashoek (Beringe en Koningslust), Meijel en Kessel(-Eik). o Stimuleren van ontwikkeling dorpsvervoer in kernen Maasbree en Baarlo In te stemmen met facilitering en ondersteuning dorpsvervoer door middel van: o Beschikbaar stellen van een budget van € 45.000 (€ 15.000 per bus) voor investeringen in een nieuwe bus en opbouw reserve. o Vastleggen afspraken met dorpsvervoer in subsidieafspraken ten aanzien van werving sponsorgelden, optimale inrichting exploitatie en maximalisering reserve (afrekenen subsidie bij maximale opbouw reserve). o Stuwen en vastleggen afspraken met zorgaanbieders c.q. dagvoorzieningen en zorgboerderijen m.b.t. structurele inzet dorpsvervoer bij vervoer deelnemers naar dagvoorzieningen binnen Peel en Maas tegen vergoeding van het AWBZ-tarief en daarmee structurele bekostiging van dit vervoer vanuit AWBZ-gelden. o Bieden van organisatorische ondersteuning aan dorpsvervoer vanuit het Schakelplein door de ondersteuner dorpsdagvoorzieningen van Vorkmeer. In te stemmen met voorstel om specialistisch vervoer en vervoer van deelnemers van buiten Peel en Maas aan dagvoorzieningen zorgboerderijen/maatschappelijk ondernemers toekomstbestendig in te richten door: o Aan de betrokken zorgboeren/maatschappelijk ondernemers te vragen een voorstel uit te werken hoe het vervoer van deelnemers van buiten Peel en Maas voor de korte termijn efficiënt ingericht kan worden. o Te verkennen of en hoe dit vervoer gekoppeld kan worden aan ander beroepsmatig/commercieel vervoer/doelgroepvervoer. o De structurele aanpak van het specialistisch vervoer in regionaal verband verder uit te werken en te bekijken hoe dit aan kan sluiten op andere vervoerssystemen (leerlingenvervoer, WSW-vervoer, Regiotaxi, Openbaar vervoer).
9
Bijlage 1: Potentieel gebruik dorpsvervoer door deelnemers dagvoorzieningen uit Peel en Maas Uit een analyse blijkt dat met de doorontwikkeling van de huidige vier dorpsvervoervoorzieningen de vervoersbehoefte van AWBZ-deelnemers aan dagvoorzieningen uit Peel en Maas ingevuld kan worden. Zie plaatje hier beneden het vervoer voor de dagvoorzieningen die donker gekleurd zijn. Voor de andere dagvoorzieningen geldt dat er geen vervoersbehoefte is of dat zij het zelf geregeld hebben. Voor vervoer van deelnemers van buiten Peel en Maas speelt het dorpsvervoer geen rol.
Gebruik dorpsvervoer naar dagvoorzieningen door deelnemers uit Peel en Maas Licht= geen vervoersbehoef te Middel= zelf geregeld Donker= gebruik dorpsvervoer Primair verzorgingsgebied dorpsvervoer
Grashoek
Meijel
11 17 3 11
6 Beringe
6
.
9 4 Koningslust
10
Panningen
7 22 18 10 1 12 8 8 Egchel 10 5
4
1 2 3 4 5
8
9
12 Dagvoorziening Wietel/Ringoven 13 Dagvoorziening ZC Ter Borcht Baarlo 14 Dagvoorziening Wozoco Hof van Kessel 15 Dagvoorziening De Merwijck Senioren 16 Dagvoorziening Wozoco In de Clockenslagh Maasbree 17 Dagvoorziening St. Jozef WenZ 18 Activiteitencentrum Vorkmeer Panningen
13 Baarlo 6 4
5 Helden 7
1
1 2 3 4 5 6
Zorgboerderij Odahoeve Kessel Zorgboerderij Paddestool Maasbree Zorgboerdrij Dubbroek Maasbree Zorgboerderij Kastberg Meijel Zorgtuinderij Kaate Helden Zorgwijngaard Vinea Cura Beringe
7 Dagvoorziening De Fabrie k Maasbree 8 Zorgpony Menno Panningen 9 Initiatief Selen Baarlo 10 Peetershof Panningen
3
2
Huiskamer Wozoco Hof van Kessel Contactgroep Keppelerhof Huiskamer ‘t Hofje Maasbree Ouderensoos Baarlo Hoeskamer ‘t Erf Egchel
6 Wieksjlaag DDV Beringe 7 Kerkeböske DDV Helden 8 Ankerplaats DDV Grashoek 9 Sprunk DDV Koningslust 10 ‘t Erf DDV Egchel 11 Huiskameractiviteiten St. Jozef WenZ
Maasbree 9 7
16 3
Kessel-eik
14 1 5
Kessel 15 1 Dagbehandeling De Wietel De Zorggroep 2 Dagbesteding Vincent Depaul 3 Dagbesteding St. Jozef WenZ 4 Dagbesteding Savelberg Daelzicht 5 De Merwijck Proteion/Daelzicht 6 Activiteitencentrum De Maashorst SGL 7 Atelier Oet de Verf Daelzicht 8 Dagbesteding Schoolstraat Daelzicht 9 Atelier Greun De Fabriek Daelzicht 10 Bakkerij Op de Beek Dichterbij 11 Assemblagegroep Meijel Daelzicht
10
Bijlage 2: Voorbeeld begroting Dorpsvervoer Begroting dorpsvervoer Peel en Maas HEP rijdend voor Fabriek/Paddestool
Bedrag
Toelichting
Investeringsbegroting Investeringskosten Bus Aanschaf Aanpassingen Winterbanden
€ 12.000 2e hands bus € 2.000 € 1.000
Totaal inkomsten
€ 15.000
Investering inkomsten Sponsoring/subsidiering sponsoring
PM
Subsidie Subsidie
€ 15.000
Totaal inkomsten
€ 15.000
Dekking investering
€0
Exploitatiebegroting dorpsvervoer Exploitatiekosten Organisatie Huur kantoorruimte coordinator Kantoor en administratiekosten Telefoon bus Vrijwilligers Exploitatiekosten bus Onderhoud Belasting Verzekering Benzine Stalling Onvoorzien Reservering bus Afschrijving/reservering/lease bus Totaal exploitatielasten
€ 3.350 Stelpost voor huur kantoorwerkplek € 750 Stelpost voor kantoor en adminstratiekosten € 700 Budget voor telefoon in de bus en coordinator € 1.000
€ 1.500 € 2.200 € 1.200 € 3.000 € 500 € 1.500
jaarlijkse onderhoudsbeurten, incl verwisselen winterbanden geen vrijstelling verrekend op basis van berekend aantal kilometers o.a. voor vervangend vervoer
€ 0 vijf jaar € 15.700
Inkomsten exploitatie Sponsoring exploitatie
Ritten dagvoorzieningen Ritten dagvoorziening dorp Ritten dagvoorziening gemeente Ritten dagvoorziening regio Individuele deelnemers Ritten dorp Ritten gemeente Ritten regio Overige activiteiten Uitstapjes Overig Overig Totaal inkomsten Resultaat/ reservering
€ 5.040 € 10.800 €0 €0 €0 €0 €0 €0 €0 € 15.840 € 140
11
