de Ondernemerscoöperatie
Samenwerkingen die werken
NBTG – Congres 8 november 2013
de Ondernemerscoöperatie
Even voorstellen… Guus Koster
• Arbeidsmarkt en organisatie specialist • Regioadviseur Ondernemerscoöperatie
2
de Ondernemerscoöperatie
Focus van deze lezing: samenwerken • Waarom samenwerken? • Starten met samenwerken • Bepalen van de juiste rechtsvorm • Het Coöperatie concept • Opdrachten uitvoeren in een coöperatie • Samenwerken als groep, • Fiscale en juridische aspecten • Drie tips voor commercieel succes
3
de Ondernemerscoöperatie
Waarom samenwerken?
de Ondernemerscoöperatie
De organisatie van werk verandert • Groei van het aantal zzp’ers • Het aantal opdrachten geschikt voor één persoon blijft ongeveer gelijk • Bedrijven hebben drie opties voor hun grote projecten:
Een ander groot bedrijf inhuren
Een collectief van zzp’ers inhuren
5
Zzp’ers inhuren maar zelf de coördinatie doen
de Ondernemerscoöperatie
Waarom samenwerken? Voor je opdrachtgever
Voor jezelf
• Je organisatie heeft meer ‘body’
• Het is leuker: je kunt zorgen delen
en geloofwaardigheid
en leren van de ander
• Als er iemand wegvalt dan is er
• Je loopt minder risico dan
altijd een ander die hij kan aanspreken
wanneer je diensten van een ander inkoopt en doorverkoopt
• Samen heb je meer referenties en
• Het kan een groeipad voor je
daarmee een hogere kans om het project goed uit te voeren
organisatie zijn
6
de Ondernemerscoöperatie
Starten met samenwerken
de Ondernemerscoöperatie
Wat is de volgende stap voor jouw onderneming? • Welke kennis en competenties heeft jouw bedrijf/jij persoonlijk nodig?
• Bij welke klanten zou jij graag eens aan tafel zitten? • Wat heb je nodig om de volgende groeifase van je bedrijf in te gaan?
• Waar kom je niet aan toe wat wel zou moeten gebeuren? • Als je iemand aan zou nemen, wat zou hij of zij moeten doen?
8
de Ondernemerscoöperatie
Het profiel van de juiste partner… Zelfstandige
Groter bedrijf
Starter
Ervaren
Kennis
Netwerk
Part-time
Full-time
Zichzelf
Bezit
de Ondernemerscoöperatie
Hoe vind je een partner? Netwerken op een borrel is als het intypen van een willekeurige URL op internet
10
de Ondernemerscoöperatie
Gebruik je netwerk als zoekmachine Definieer wat je zoekt en biedt
Gebruik je netwerk
• Wie ben jij?
• Vertel het vrienden
• Wat is je businessplan?
• Praat erover met opdrachtgevers
• Waarvoor zoek je een partner?
• Zoek bewust mensen op die een groot netwerk hebben: zij verwijzen ook graag
• Wat voor partner zoek je?
• Wat krijgt hij/zij er voor terug?
• Gebruik eventueel fora zoals LinkedIn, Higherlevel, KvK Hallo
11
de Ondernemerscoöperatie
Bepalen van de juiste rechtsvorm
de Ondernemerscoöperatie Welke samenwerkingsvormen zijn er? Rechtsvorm
VENNOOTSCHAPPEN
PERSONEN
Nadeel
Eenvoudig te regelen, geen aparte administratie
Aansprakelijkheid voor hoofdopdrachtnemer
Vennootschap onder firma
Eenvoudig op te richten, goedkoop, bekend, fiscaal transparant
Onbeperkte aansprakelijkheid partners
Maatschap
Eenvoudig op te richten, fiscaal transparant
Partners blijven deels aansprakelijk
Besloten vennootschap
Bekend, goede afdekking aansprakelijkheid
Oprichting en nieuwe vennoten via de notaris
Vereniging of stichting
Eenvoudig op te richten, bekend
Mag geen winstoogmerk hebben
Coöperatie
Eenvoudig op te richten, snel in- en uittreden van leden
Relatief onbekend, lidmaatschap niet verhandelbaar
Contractuele samenwerking
RECHTSPERSONEN
Voordeel
13
de Ondernemerscoöperatie
Keuze van de rechtsvorm Weinig of goed te verzekeren risico’s
Werken onder eigen naam
VOF/ Maatschap
Contract Waarde in het eigen bedrijf houden Gemakkelijk kunnen wisselen van partner
Zelfstandig ondernemer Werken onder blijven gezamenlijke naam
Fulltime met elkaar werken
BV
Coöperatie Aansprakelijkheid voor elkaars risico’s goed afdekken 14
Waarde opbouwen en kunnen verkopen
In dienst treden
de Ondernemerscoöperatie Vragen om te komen tot een goede vorm voor een verkoopsamenwerking 1. Wil je onder één gezamenlijke naam naar buiten treden? Ja: Kies voor een rechtsvorm Nee: contractuele samenwerking volstaat
2. Is afdekking van aansprakelijkheid van belang? Ja: BV of coöperatie
Nee: vof of maatschap kan ook
3. Is het de bedoeling om (het aandeel van één van de partners in) de onderneming op termijn te verkopen? Ja: BV
Nee: BV of coöperatie
4. Willen de partners hun eigen onderneming behouden? Ja: coöperatie
Nee: BV of coöperatie waar je in dienst treedt
15
de Ondernemerscoöperatie
Zelfstandig ondernemer of niet? In loondienst bij je eigen onderneming
Als zelfstandige, maar niet als IB ondernemer
Als IB ondernemer
VAR-DGA
VAR-ROW
VAR-WUO
Je betaalt jezelf een gebruikelijk loon, daarover draag je premies af. Eventuele winst keer je uit in box 2
Je factureert aan je opdrachtgever(s), over je winst betaal je in box 1 belasting. Geen MKB winstvrijstelling of zelfstandigenaftrek
Je factureert aan je opdrachtgevers, over je winst betaal je in box 1 belasting, na aftrek van 14% MKB winstvrijstelling. Bij meer dan 1225 uur heb je recht op zelfstandigenaftrek
Fiscaal gunstig boven circa 150.000 euro winst of de beste oplossing als je maar één opdrachtgever hebt
Fiscaal ongunstig Weinig verdere verplichtingen
Fiscaal gunstig tot circa 150.000 euro winst Verplichting om verschillende opdrachtgevers te hebben
16
de Ondernemerscoöperatie
Wanneer ben je in loondienst? • Je opdrachtgever/werkgever heeft de verplichting om loon te betalen, ook al
• •
ben je ziek of op vakantie, èn Er is een gezagsverhouding: je moet orders opvolgen, èn Er is de verplichting om persoonlijk arbeid te leveren, je mag geen vervanger sturen
Wanneer ben je ondernemer voor de inkomstenbelasting? • Je drijft een onderneming voor jouw eigen rekening en risico • Jij als privé persoon bent rechtstreeks aansprakelijk voor contracten die jou onderneming aangaat. Dit is bij een BV dus niet het geval Kenmerken die volgens de belastingdienst bij een onderneming horen zijn: meerdere opdrachtgevers, investeren, zelf reclame maken, eigen beleid 17
de Ondernemerscoöperatie
Flex BV versus coöperatie Flexibele BV en coöperatie schuiven naar elkaar toe. Met name op gebied van: • Stemrecht los gekoppeld van winstrecht • Geen kapitaalstorting meer Voordelen van de coöperatie die er nog steeds zijn: • Toe- en uittreden van leden kan buiten de notaris om • Winstverdeling is flexibeler: kan bijvoorbeeld ook naar rato van omzet • Persoonlijk lidmaatschap • Minder winstgericht imago van de coöperatie • Voelt meer als gelijkwaardige samenwerking • Fiscale voordelen t.a.v. BV (eenmanszaak versus BV, circa € 150.000,--)
18
de Ondernemerscoöperatie
Het Coöperatie Concept Winst maken en verdelen
de Ondernemerscoöperatie
In een samenwerking moet je tijd investeren Zoeken en selecteren van partners
Leren werken in netwerken
Businessplan maken
Samenwerkingsmodel, kosten en opbrengsten
Propositie formuleren
Formaliseren van de samenwerking 20
Organiseren en projecten managen
Algemene Voorwaarden
Gezamenlijk verkopen
Fiscaal en financiën
de Ondernemerscoöperatie
Voor iedere partner moet er een goed evenwicht zijn
Inbreng Verantwoordelijkheden Risico’s
Opbrengsten Zeggenschap
21
de Ondernemerscoöperatie
Uitgangspunt: alle waarde moet beloond worden Achterliggende gedachte
Gevolg
• Geld verdienen is een
• Wie meer doet, mag ook meer
randvoorwaarde voor ondernemen, alleen of samen
verdienen
• Wie klanten binnen brengt, mag
• Tegenover elke inzet die waarde
ook meer verdienen
oplevert moet uiteindelijk een geldelijke beloning staan, anders stopt de inzet
• Wie een goed concept weet uit te werken, mag ook meer verdienen
• De verdiende omzet moet zoveel
• Wie (starters)risico neemt, mag
mogelijk naar ieders waardevolle inbreng verdeeld worden
ook meer verdienen 22
de Ondernemerscoöperatie
Opdrachten uitvoeren in een coöperatie
de Ondernemerscoöperatie
Het concept van de Ondernemerscoöperatie • Leden besturen samen de coöperatie, ieder lid blijft echter zelfstandig ondernemer
• Projecten waarbij één of meer leden betrokken zijn lopen via de coöperatie
Lid
Lid
Lid
Lid
Lid
Overeenkomsten met achterliggend de offerte en onderlinge werkverdeling
Coöperatie
• De coöperatie bundelt de verschillende offertes en is contractpartij voor de opdrachtgever
• De winst van de coöperatie wordt onderling verdeeld
25
Gezamenlijke offerte
Opdrachtgever
de Ondernemerscoöperatie Naast de statuten moet je vooraf afspraken maken over het uitvoeren van opdrachten Statuten • Naam en vestigingsplaats • Aanname van nieuwe leden • Contributie • Vergaderingen en besluitvorming • Winstverdeling • Wijzigen statuten en opheffing
Raamovereenkomst • Proces van offertes opmaken en uitbrengen naar klanten • Verdeling van opbrengsten, bijvoorbeeld voor acquisitie • Facturatie en betalingen • Verdeling van verantwoordelijkheden • Intellectueel eigendom • Aansprakelijkheid
Vastleggen in notariële akte
Onderlinge overeenkomst 26
de Ondernemerscoöperatie
De coöperatie heeft vijf leden waarvan één bestuurder is
27
de Ondernemerscoöperatie
Drie daarvan willen een opdracht binnenhalen bij een klant
28
de Ondernemerscoöperatie Ze maken samen de offerte en leggen de werkverdeling vast met de coöperatie
29
de Ondernemerscoöperatie
De bestuurder brengt formeel de offerte uit
30
de Ondernemerscoöperatie
De klant geeft opdracht aan de coöperatie
31
de Ondernemerscoöperatie Na uitvoering sturen de leden hun factuur aan de coöperatie, deze factureert de klant
32
de Ondernemerscoöperatie Als de klant betaalt, worden de drie leden ook betaald. De overige leden staan buiten deze transactie
33
de Ondernemerscoöperatie Mocht er wat mis gaan, dan spreekt de klant de coöperatie aan en deze de drie leden
34
de Ondernemerscoöperatie Eerst wordt alleen degene aangesproken die de fout heeft gemaakt, tot maximaal zijn omzet in dat project
35
de Ondernemerscoöperatie Mocht dat niet voldoende zijn, dan worden de andere deelnemers in het project aangesproken.
36
de Ondernemerscoöperatie Als dat niet voldoende is gaat de coöperatie failliet en de leden blijven buiten schot
37
de Ondernemerscoöperatie Hoe verklein je de kans op een financiele missers of eventueel faillissement? • Goede onderlinge controle
• Algemene voorwaarden die de aansprakelijkheid beperken • Een beroepsaansprakelijkheidsverzekering indien zinnig en mogelijk
38
de Ondernemerscoöperatie
Samenwerken als groep
de Ondernemerscoöperatie
Een samenwerking hoeft niet alleen leuk te zijn • Het gaat uiteindelijk om geld, niet alleen om de gezelligheid
• Samenwerken kost tijd, dus het moet ook iets opbrengen • Het is logisch als je af en toe discussies hebt over inzet en beloning
40
de Ondernemerscoöperatie
Een samenwerking gaat vaak door verschillende fasen • In een groep kun je focussen •
•
•
op je eigen belang of het gezamenlijk belang (ik-wij) Daarnaast kun je de nadruk leggen op overeenkomsten of verschillen Als deze twee factoren in evenwicht zijn zit je in de vitale ruimte: hier loopt de samenwerking goed en geeft deze energie Groepen cirkelen vaak in een vast patroon om deze vitale ruimte heen
Model: coherentiecirkel van Eelke Wielinga
41
de Ondernemerscoöperatie Essentieel voor elke samenwerking zijn vertrouwen, richting en … werk! •
Indien de partners al een hechtere relatie hebben, is er meer vertrouwen
•
Als er nog weinig vertrouwen is, dan is leiderschap van belang - Iemand die het voortouw neemt en de taken verdeelt - Consensus is lastiger te krijgen en kost veel tijd: daardoor kunnen partners afhaken
•
Concrete opdrachten of de kans daarop helpen om te focussen en om theoretische exercities concreet te maken. Door samenwerken groeit het vertrouwen ook sneller.
42
de Ondernemerscoöperatie
Financiën en Fiscaal
de Ondernemerscoöperatie De belastingdienst vindt dat de coöperatie winst moet maken
Standpunt van de belastingdienst • De coöperatie heeft toegevoegde waarde, o.a. in de marketing en het afdekken van aansprakelijkheid • De coöperatie moet hier iets voor krijgen, anders zijn de transacties tussen de leden en de coöperaties niet marktconform Onze oplossing • Leden facturen niet hun gehele omzetaandeel, maar slechts 80-90% • Dit percentage blijft achter in de coöperatie, kan dienen ter dekking van kosten, maar is ook uit te keren als winst • De winst wordt uitgekeerd naar rato van ieders omzet € 9.000 vergoeding op basis van facturen
€ 10.000 omzet
Opdrachtgever
Coöperatie
Leden € 1.000 winst
44
de Ondernemerscoöperatie In de meeste gevallen betaal je hierdoor geen extra belasting
Basisregel: over de winst van coöperatie betaal je vennootschapsbelasting Bij zelfstandig ondernemers als lid: verlengstukwinst regeling • Specifieke maatregel voor coöperaties • De coöperatie betaalt geen vennootschapsbelasting over winst die: 1. wordt uitgekeerd aan leden natuurlijke personen 2. is toe te schrijven aan de activiteiten van de leden 3. direct na afloop van het jaar waarin ze is gemaakt wordt uitgekeerd.
• De zelfstandig ondernemer betaalt over de winst wèl inkomstenbelasting Bij BV’s als lid: deelnemingsvrijstelling • De coöperatie betaalt vennootschapsbelasting over de winst van de BV’s • Een BV hoeft over winst die deze ontvangt van een andere rechtspersoon waarin hij deelneemt, niet nogmaals vennootschapsbelasting te betalen 45
de Ondernemerscoöperatie
BTW
De coöperatie factureert voor een opdracht:
De coöperatie is een rechtspersoon en BTW-plichtig volgens de gewone regels • De coöperatie brengt BTW in rekening aan de opdrachtgevers • De betrokken leden bij een project brengen de coöperatie BTW in rekening • De coöperatie brengt bij contributies BTW in rekening, voor zover deze zijn ter dekking van kosten voor de diensten die de coöperatie levert. • Leveranciers brengen aan de coöperatie BTW in rekening
Het restant BTW wordt afgedragen door de coöperatie aan de belastingdienst. 46
€ 10.000
€ 2.100 BTW
De leden factureren 90% aan de coöperatie:
€ 9.000 € 8.000
€ 1.890 BTW
De coöperatie houdt over:
€ 2.000 € 1.000
Uitkeren aan leden als winst (zonder BTW)
€ 210 BTW
Afdragen aan belastingdienst
de Ondernemerscoöperatie
De jaarlijkse begroting
• Voor de lopende kosten heeft een • • •
coöperatie jaarlijks een begroting Binnen die begroting kan de bestuurder uitgaven doen De kosten kunnen worden gefinancierd uit de projecten of door de contributie Ook kan bij toetreding van nieuwe leden entreegeld geheven worden.
Post
Bedrag eenmalig
Oprichting
895
Vergaderkosten
100
Verzekeringen
Bedrag jaarlijks
70 300
Website
500
50
Marketing
300
250
55
100
1850
900
Administratie Totaal
47
de Ondernemerscoöperatie
Drie tips voor commercieel succes
de Ondernemerscoöperatie
Gezamenlijke marketing • In alle officiële stukken moet je als naam voeren: …. Coöperatie U.A. • In reclames hoeft dit niet, maar je kunt je wel als samenwerkingsvorm profileren. Dit geeft de gelegenheid om ook de achterliggende bedrijven te tonen
49
de Ondernemerscoöperatie
1. Bepaal wat jullie uniek maakt
50
de Ondernemerscoöperatie
2. Bundel je referenties Spark bestaat uit 25 vaste ontwerpers en creatieven met een trackrecord in innovatie.
51
de Ondernemerscoöperatie
3. Benut dat veel grotere relatiebestand
52
de Ondernemerscoöperatie
Meer informatie LinkedIn groep Samenwerken in een Coöperatie
Boekje ‘Samenwerkingen die werken’
53
