SAMENWERKING TUSSEN HUISARTSENPOST EN KETENPARTNERS IN DE ACUTE ZORG Maandag 14 maartvan 9.30-15.15 uur in Theater De Kom in Nieuwegein
In de zorg wordt veel samengewerkt tussen verschillende professionals en tussen instellingen. Overdag, op werkdagen weten mensen elkaar doorgaans goed te vinden, en is onderling consult mogelijk. Buiten kantooruren, in de avonden, nachten en weekenden is de reguliere zorg echter meestal niet bereikbaar en kunnen mensen met acute zorgvragen op een beperkt aantal plaatsen terecht. De afgelopen jaren is ingezet op substitutie van tweede lijn naar eerste lijn en op zorg thuis in plaats van in intramurale instellingen. Dit zal tot gevolg hebben dat er in de avond- nacht- en weekenduren (ANW) een groter beroep op huisartsenposten en andere ambulante zorg wordt gedaan dan in vroeger jaren. Daarbij is goede afstemming met ambulancezorg, gespecialiseerde ouderenzorg en GGZ onmisbaar. Het lijkt dan ook zinvol en doelmatig om in de ANW uren, net zoals overdag is gebeurd, meer samenhang en samenwerking te zoeken. De afgelopen twee jaar heeft InEen als brancheorganisatie van onder meer huisartsenposten, gefaciliteerd door een subsidie van het ministerie van VWS, een project uitgevoerd gericht op versterking van deze samenwerking in de acute zorg. Met het symposium op 14 maart 2016 ‘Samen in acute zorg’ wordt dit project afgesloten. Doel van het symposium is de overdracht van opgedane kennis en inzichten, het verspreiden van goede voorbeelden en de uitwisseling van ervaringen.
Voor wie? Het symposium is bestemd voor regionale ketenpartners in acute zorg: Huisarts, Huisartsenpost, SEH, RAV, instellingen VVT/ouderenzorg, Acute GGZ, dienstapotheek, ROAZ. Verder voor onder meer beroeps- en brancheorganisaties en voor beleidsmakers.
Kosten en aanmelding Voor bovengenoemde groepen en genodigden zijn aan deelname aan het symposium geen kosten verbonden. Maar vol is vol! U kunt zich hier aanmelden voor het symposium. Daarbij wordt gevraagd om een voorkeur voor twee van de deelsessies uit het middaggedeelte aan te geven. Deelnemers ontvangen begin maart per mail het definitieve programma en de routebeschrijving.
PROGRAMMA Accreditatie Aan het programma is accreditatie toegekend voor 4 punten (Accreditatiebureau Cluster 1) 09.30-10.00
Registratie, ontvangst en koffie
10.00-10.05
Opening door de dagvoorzitter. Mr.drs. Dite Husselman- Oosterom, onafhankelijk adviseur eerstelijnszorg.
10.05-10.20
InEen Project Samenwerking in de keten van acute zorg. En nu verder! Drs. Anoeska Mosterdijk, directeur InEen. Anoeska Mosterdijk geeft in een nutshell de uitkomsten weer van de gesprekken die in het kader van het project met alle huisartsenposten gevoerd zijn. In de gesprekken is gevraagd naar de stand van zaken, ervaren knelpunten, mogelijke oplossingen en goede voorbeelden in de samenwerking vanuit de huisartsenpost met respectievelijk SEH, RAV, acute GGZ, acute thuiszorg/ouderenzorg en farmaceutische spoedzorg Duidelijk naar voren kwam dat de huisartsenzorg de zorgvragen die in ANW-uren op haar afkomen niet alleen aan kan. Door de transities in de zorg, met als gevolg dat steeds meer zorg thuis geboden wordt, zal zich ook in de ANW-uren meer problematiek aandienen die in voorgaande jaren intramuraal werd opgelost. Goede samenwerking met de ketenpartners in ANW-uren wordt van eminent belang. Vanuit ouderenzorg en geestelijke gezondheidszorg zal ook meer ingezet moeten gaan worden op ambulante zorg in de ANW-uren. Goede afspraken over beschikbaarheid en over wie wat kan en doet zijn nodig. In het kader van het InEen project zijn samen met landelijke en regionale ketenpartners uit resp. ambulancezorg, acute GGZ, thuiszorg en ouderenzorg handreikingen gemaakt om regionaal tot goede afspraken te komen. De voorbeelden van regionale samenwerking en overeenkomsten worden via de website van InEen en de landelijke ketenpartners toegankelijk gemaakt. Met ketenpartners in de acute zorg is gesproken over wenselijk onderzoek dat de samenwerking kan ondersteunen en richting geven, en bijdraagt aan veiligheid en voorkomen van calamiteiten. Enkele onderzoeken zijn inmiddels in gang gezet (het overnemen van elkaars triage door ambulance versus HAP en patiëntveiligheid, idem in zake HAP en SEH), voor anderen wordt getracht gezamenlijk mogelijkheden te vinden.
10.20-10.40
Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking. Mr. Diederik van Meersbergen, jurist KNMG. Een belangrijk knelpunt in het aangaan van samenwerking vormen de vragen en beeldvorming rond de verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking. Een voorbeeld: “Ben ik als huisarts verantwoordelijk voor een patiënt als de ambulanceverpleegkundige mij de mededeling doet dat ze na een 112 melding bij een patiënt thuis zijn geweest , maar deze niet hebben meegenomen?”
PROGRAMMA SYMPOSIUM SAMEN IN ACUTE ZORG
2/8
Nog een voorbeeld: “Als ik een patiënt met spoed aanmeldt bij de crisisdienst van de GGZ , waar ligt dan mijn verantwoordelijkheid tot het tijdstip van arriveren van de crisisdienst?” Deze situaties leveren veel vragen op; onduidelijkheid kan leiden tot ernstige calamiteiten. De KNMG heeft in 2010 de handreiking ‘Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking’ uitgebracht. Diederik van Meersbergen zal aan de hand van casuïstiek verduidelijken hoe je in de praktijk deze handreiking kunt gebruiken. 10.40-11.00
Chronisch zieken en kwetsbare ouderen in acute zorg. Yvonne Guldemond-Hecker, huisarts, lid Raad van Bestuur Huisartsen Oostelijk Zuid-Limburg. Substitutie van specialistische zorg en van intramurale zorg naar zorg in de eerste en anderhalve lijn geeft overdag een andere inhoud aan de zorg. Maar ook in de ANWuren moet goed ingespeeld worden op deze verandering. Hoe zorg je ervoor dat het ingezette zorgbeleid ook bij acute zorgvragen in ANW-uren uitgangspunt van handelen vormt? Hoe kan de HAP haar rol hier goed in vervullen? Zijn de benodigde competenties ook in ANW-uren beschikbaar? Yvonne Guldemond-Hecker zal, vanuit haar kennis en inzichten van zowel de praktijk van de huisarts als van de huisartsenpost, de problematiek schetsen en haar visie op de aansluiting van dagzorg en zorg in de ANW-uren geven.
11.00-11.20
Koffiepauze
11.20-11.35
Veranderingen in zorggebruik en morbiditeit op de huisartsenpost. Dr. Robert Verheij en drs. Tessa Jansen, respectievelijk programmaleider en onderzoeker NIVEL Zorgregistraties. Onderzoeksinstituut NIVEL levert al vele jaren rapportages over de aard van het zorggebruik van de huisartsenpraktijk. Sinds enkele jaren inventariseert NIVEL Zorgregistraties ook het zorggebruik op een groot aantal huisartsenposten. InEen heeft in december 2015 een onderzoeksopdracht aan NIVEL verstrekt naar Veranderingen in morbiditeit en zorgvraag op de huisartsenposten in de jaren 20122015. Er wordt onderzocht op welke gezondheidsproblemen en welke patiëntengroepen deze veranderingen vooral betrekking hebben. Verder wordt gekeken in hoeverre huisartsenposten onderling verschillen in deze veranderingen. Robert Verheij en Tessa Jansen presenteren de eerste resultaten van het onderzoek.
11.35-11.50
Huisartsenpost en ketensamenwerking: waar staan we en waar gaan we? Dr. Paul Giesen, huisarts, projectleider Spoedzorg Onderzoek IQ Healthcare. Paul Giesen, huisarts en onderzoeker, met al vele onderzoeken naar aspecten van huisartsenposten op zijn naam, geeft een beeld van de ontwikkelingen nationaal en internationaal. Recent onderzoek van IQ Healthcare naar samenwerking van de huisartsenpost met ketenpartners, bijvoorbeeld afstemming van zorginzet tussen huisartsenpost en ambulancezorg bij de hoogst urgente zorgvragen, komen aan de orde.
PROGRAMMA SYMPOSIUM SAMEN IN ACUTE ZORG
3/8
11.50-12.10
Hoe kan het ROAZ bijdragen aan verbetering van de acute zorg? Drs. Arold Reusken, hoofd bureau landelijk netwerk acute zorg Nederland kent 11 door de minister ingestelde regionale Acute Zorgnetwerken. In het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) maken de aanbieders van acute zorg in regionaal verband afspraken over organisatie, samenwerking en verbetering van acute zorg. Het bureau LNAZ ondersteunt de acute zorgnetwerken bij de uitvoering van hun taken en coördineert landelijke projecten. Er is bijvoorbeeld een Landelijke Acute Zorgkaart ontwikkeld, die door het ROAZ regionaal wordt beheerd. Arold Reusken gaat onder andere in op hoe de regionale partners in acute zorg het ROAZ ook kunnen benutten voor kennis en ondersteuning.
12.10-12.25
Powerpitches. Twee of drie korte presentaties van actuele onderwerpen. Onder andere: Gebruik van de App ‘Mag ik meekijken?’, door Ilva Schoorlemmmer. De app ‘Mag ik meekijken?’ kan in de acute zorg bijvoorbeeld ingezet worden in contact tussen thuiszorg en huisartsenpost. Een korte demonstratie laat zien hoe.
12.25-13.15
Lunch en ontmoeting, gecombineerd met stands en posterpresentaties Onder meer een stand van onderzoeksinstituut NIVEL. Posterpresentaties van IQ Healthcare: – lopend onderzoek naar calamiteiten op de huisartsenpost – patiëntervaringen met samenwerking HAP en SEH
13.15-14.10
1e ronde Deelsessies , keuze uit 6.
14.15-15.10
2e ronde Deelsessies, keuze uit 6.
15.15
Koffie en thee
INHOUD DEELSESSIES 1
HAP-SEH
Er is de afgelopen jaren hard gewerkt aan substitutie SEH-HAP, maar we zijn nog niet klaar. Wat vindt de verzekeraar van de stand van zaken? Diagnostiek op de HAP, net zoals in de dag-praktijk? De HAP overdag open, en voor wie dan? En waar kan de patiënt in ANW-uren de benodigde medicijnen krijgen? Moderator: ir. Kien Smulders, bestuurder Huisartsen Gelderse Vallei en bestuurslid van InEen Met bijdragen van: – Corry Steensma, senior zorginkoper Zilveren Kruis – Ir. Willem Regout, directeur SMASH Den Haag – Dr. Jules Keyzer, voorzitter Raad van Bestuur Diagnostiek voor U
PROGRAMMA SYMPOSIUM SAMEN IN ACUTE ZORG
4/8
Toelichting: Op steeds meer plaatsen is substitutie van SEH naar HAP gerealiseerd. Daarmee wordt ook in ANW-uren concreet invulling gegeven aan de poortwachtersrol van de huisarts. In sommige plaatsen is de samenwerking HAP-SEH nog in voorbereiding en dienen bijvoorbeeld eerst ingrijpende verbouwingen plaats te vinden. Vanuit de zorgverzekeraar zal Corry Steensma aangeven wat zij nog aan verbetermogelijkheden ziet . In de ANW-uren zijn nog niet altijd de ondersteunende faciliteiten beschikbaar om patiënten niet onnodig door te laten stromen naar de tweede lijn. Laboratoriumbepalingen en röntgendiagnostiek zijn in de ANW-uren wel toegankelijk maar anders geregeld dan overdag. Met minder mogelijkheid voor de huisarts om zelf af te handelen. De ontwikkelingen in de eerstelijnsdiagnostiek gaan echter razendsnel en maken in de toekomst meer diagnostiek ter plekke mogelijk. Jules Keyzer gaat in op de ontwikkelingen in de eerstelijnsdiagnostiek, en hoe we ons daar op kunnen voorbereiden. Nu in de ANW-uren de huisartsenpost op veel plaatsen het voorportaal is voor de toegang tot de SEH, dient de vraag zich aan of dit overdag ook niet het geval moet zijn. In Den Haag heeft men de afgelopen twee jaar hiermee ervaring opgedaan. Willen Regout vertelt hierover en gaat in op de vraag of dit overal gewenst en nuttig is. Tijdens de inleidingen en na afloop is er gelegenheid voor vragen van en discussie met de deelnemers.
2
HAP-RAV
Regionale visie op de samenwerking HAP en ambulancezorg en de uitwerking daarvan. Hoe maken we duidelijke afspraken over ‘Eerste Hulp Geen vervoer’? Moderator: Koos Reumer, directeur Ambulancezorg Nederland Met onder meer bijdragen van: – Drs. Monique Birkhoff, directeur Dokterswacht Friesland – Harrie Geboers resp. Gerben Welling, Raad van bestuur Huisartsenposten Oost-Brabant – Piet Huizinga, Directeur-bestuurder Ambulance Oost Toelichting: Bij zorgvragen met zeer hoge urgentie die binnenkomen op de huisartsenpost is het zaak een goede afweging te maken of de huisarts gaat rijden of dat de ambulance wordt gevraagd. Als het overduidelijk is dat de patiënt naar het ziekenhuis moet worden vervoerd, wordt meteen een ambulance opgeroepen. Maar stel dat bij een terminaal zieke patiënt wel snel hulp nodig is, maar ook is afgesproken niet te vervoeren naar het ziekenhuis. Kan dan de ambulanceverpleegkundige toch al eerste ondersteuning bieden? En hoe voorkom je dat indien direct 112 wordt gebeld dergelijke patiënten niet tegen hun wil in alsnog naar het ziekenhuis worden vervoerd? Hoe kunnen we de beschikbare capaciteit in ANW-uren zo doelmatig mogelijk inzetten? Monique Birkhoff zet de visie uiteen die in Friesland is ontwikkeld en die tot nauwe samenwerking tussen HAP en ambulancezorg heeft geleid. De Raad van bestuur van Huisartsenposten Oost-Brabant, geeft aan hoe zij tot nieuwe afspraken met de ambulancezorg zijn gekomen. Piet Huizinga, geeft de visie en valkuilen van de inzet van Eerste Hulp Geen Vervoer door de ambulancezorg weer. In de sessie is gelegenheid voor vragen en discussie.
PROGRAMMA SYMPOSIUM SAMEN IN ACUTE ZORG
5/8
3
HAP-ACUTE GGZ
Veel huisartsenposten hebben te maken met acute vragen op het gebied van geestelijke gezondheidszorg die niet onder de definitie ‘crisis’ van de crisisdienst vallen, maar waar wel acuut om zorg vragen (geen crisis, wél dringend). In Noord-Limburg heeft huisartsencoöperatie Cohesie vanuit een totaalvisie op de huisartsenpost/spoedpost ook de acute geestelijke gezondheidszorg vorm gegeven. De inzet van de GGz triagist op de huisartsenpost (SPV’er) en de samenwerking met andere GGz partners komen aan de orde. Een vertegenwoordiger van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam vertelt hoe daar de zorg in ANW-uren is geregeld en hoe de samenwerking met de huisartsenposten verloopt. Moderator: Karel Rosmalen, huisarts, hoofd afdeling beleid en ontwikkeling van de LHV Met onder meer bijdragen van : – Arne van Groenland, manager Spoedpost – Irene Piets, directeur Provico – Vertegenwoordiger van Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam Toelichting: In de interviewronde langs de huisartsenposten in het kader van het project van InEen kwam naar voren dat bij ongeveer de helft van de huisartsenposten problemen werden ervaren in de samenwerking met de crisisdienst/acute psychiatrie. De snelheid van response en wederzijdse verwachtingen waren niet voldoende op elkaar afgestemd. Daarentegen waren er ook regio’s die al grote stappen hadden gemaakt in het gezamenlijk optrekken in ANW-uren. In deze deelsessie worden voorbeelden besproken van het zoeken naar goede aansluiting op elkaar. Ook wordt ingegaan op de veranderende rol van de huisartsenzorg overdag en de consequenties daarvan op de in ANW-uren te leveren zorg. Arne van Groenland en Irene Piets vertellen samen over visie en praktische uitwerking in de ANW-zorg in NoordLimburg. Vanuit de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam wordt aangegeven hoe in een dichtbevolkt gebied gewerkt wordt en wat de afspraken met de huisartsenposten zijn. Kan de werkwijze in Amsterdam ook elders worden toegepast? In de sessie is gelegenheid tot vragen stellen en ruimte voor discussie.
4
HAP-ACUTE THUISZORG/OUDERENZORG
Vanwege de grote veranderingen in de ouderenzorg is het belangrijk om ook in de ANW-uren zeker te stellen dat er voldoende mogelijkheden zijn om adequate acute zorg te kunnen leveren. Hoe krijg je zicht op wat je in de ANW-uren in gezamenlijkheid zou kunnen? Voorbeelden van samenwerking. Wat kan eerstelijnsverblijf betekenen voor zich in ANW-uren aandienende problematiek? Wat is het afwegingskader eerstelijnsverblijf? Hoe kun je in een grootstedelijk gebied als Rijnmond komen tot betere samenwerking in de ouderenzorg? Waar loop je allemaal tegen aan en hoe leg je verbindingen tussen de talloze zorgverleners en instellingen? Moderator: drs. Frederik Vogelzang, programmamanager InEen Met bijdragen van onder meer: – Monique Oord, relatiemanager 1e/2e lijn van Sensire – Margreet Zeelen, directeur Huisartsenpost Zutphen – Pieter Le Rütte, beleidsmedewerker Verenso, vereniging van specialisten ouderengeneeskunde – Bert Prins, directeur Huisartsenposten Rijnmond en een senior adviseur van Zorgimpuls
PROGRAMMA SYMPOSIUM SAMEN IN ACUTE ZORG
6/8
Toelichting: In de zorg voor ouderen is de afgelopen jaren veel veranderd. De meeste ouderen, ook zeer zorgbehoevende kwetsbare ouderen, worden niet meer in een instelling opgenomen maar blijven thuis wonen. De zorg voor deze mensen wordt veelal in multidisciplinair verband gegeven en er is zo nodig verzorging en verpleging aan huis. Veelal is ook geregeld hoe deze patiënten in ANW-uren de thuiszorg kunnen bereiken. Wanneer er echter zeer plotseling in ANW-uren behoefte ontstaat aan ouderenzorg /thuiszorg wordt er als eerste veelal naar de huisartsenpost gebeld. Denk bijvoorbeeld aan plotseling wegvallen van mantelzorg, ziekte of een valblessure waardoor de oudere niet één of meer dagen zonder (thuis)zorg kan. Deze situaties vragen om een goede relatie vanuit de huisartsenpost met een of meer thuiszorgorganisaties. Margreet Zeelen en Monique Oord vertellen over hun gerealiseerde samenwerking en aandachtspunten daarin. In een aantal situaties is in ANW-uren een directe opvangmogelijkheid nodig. De tijdelijk verblijf plaatsen in verzorgingshuizen zijn vervallen. Daarvoor in de plaats is er nu een nog niet helemaal uitgekristalliseerde regeling eerstelijnsverblijf gemaakt. Verenso, vereniging van specialisten ouderengeneeskunde, heeft in opdracht van het ministerie een afwegingskader eerstelijnsverblijf gemaakt. Pieter le Rütte, projectleider Afwegingskader Eerstelijnsverblijf, geeft een toelichting op dit afwegingskade en gaat ook in op de mogelijkheid tot inschakelen van specialisten ouderengeneeskunde voor complexe zorgvragen in ANW-uren. Last but not least vertellen twee mensen uit de regio Rijnmond over het complexe proces om in een grootstedelijke regio tot een goede samenwerking in de ouderenzorg te komen. In de sessie is tijdens en na de inleidingen ruimte voor het stellen van vragen en voor discussie.
5
CREATIEF DENKEN
Tijdens de interactieve workshop Creatief Denken leer je buiten de gebaande paden te treden. Na een korte introductie over de ‘spelregels’ van Creatief Denken, ga je aan de slag met korte oefeningen en opdrachten en maak je kennis met diverse denkmethoden en technieken om ‘out of the box’ te leren denken. Deze zijn er op gericht om zaken vanuit andere invalshoeken te bekijken. Een verrassende workshop in een hoog tempo, praktijkgericht en concrete handvatten om de tools op een later moment toe te passen in je werk of privésituatie. Deze workshop wordt gegeven door: – Ellen Spanjers en Door Hooijer van Stichting De Bagagedrager. Toelichting: Bedenken wat er in je eigen regio nu en in de toekomst allemaal kan en wenselijk is rond samenwerking in de acute zorg vraagt ook om eens buiten gebaande paden te denken. Kun je daarbij bijvoorbeeld ook een andere rol aan de huisartsenzorg toedenken? Daarom is er op dit symposium een deelsessie die je laat kennismaken met tools om echt op een andere wijze te denken, waardoor je van gebaande paden afwijkt, uit het gareel loopt en nieuwe dingen bedenkt. Dit is een interactieve workshop.
PROGRAMMA SYMPOSIUM SAMEN IN ACUTE ZORG
7/8
6
PROCESSEN ROND SAMENWERKING
Hoe ga je met je ketenpartner(s) in gesprek over kernwaarden en belangen? Hoe zet je processen rond samenwerking in gang? Wie en wat kan je daar bij helpen? Geen blauwdruk maar een ontwikkelproces. Moderator: Arhur Eyck, programmamanager van InEen Met medewerking van: – Dr. Thomas Plochg, directeur Nederlandse Public Health Federatie en universitair docent AMC Toelichting: Samen (gaan) werken tussen instellingen en tussen zorgverleners is lang niet altijd gemakkelijk of snel gerealiseerd. Aan een succesvolle samenwerking gaat vaak een intensief traject vooraf van elkaar leren kennen, het aftasten van elkaars competenties en mogelijkheden en het krijgen van vertrouwen in elkaar. Wat komt daar allemaal bij kijken? Thomas Plochg heeft veel ervaring in begeleiding en onderzoek en neemt ons mee langs theorie en praktijk. Hij kijkt naar samenwerking vanuit de complex adaptief systeemtheorie. Doorgaans focussen onderzoekers zich op voor samenwerking relevante deelaspecten, zoals professionele competenties, leiderschap, cultuur, ICT-systemen etc. De focus in de gepresenteerde zelfevaluatie-tool ligt op de onderlinge relaties en interacties tussen betrokkenen en hoe deze de samenwerking kunnen stimuleren dan wel frustreren. Bewustwording van patronen in die interacties biedt gebruikers van de tool de mogelijkheid hun eigen adaptieve vermogen te vergroten en op zoek te gaan naar werkbare oplossingen om de samenwerking (verder) te verbeteren. In de deelsessie is volop ruimte voor vragen en interactie.
Afscheidsbijeenkomst Hansmaarten Bolle Aansluitend aan het slotsymposium start om 15.45 uur in de plenaire zaal de afscheidsbijeenkomst van Hansmaarten Bolle als directeur van InEen. Voor de fusie tot InEen was hij vanaf de oprichting directeur van de Vereniging Huisartsenposten Nederland. Hansmaarten zelf houdt een afscheidsrede onder de titel: (Acute) Zorg 3.0. Zou het zó ook kunnen? Daarna geven bestuurders van verschillende branche- en beroepsorganisaties een korte reflectie hierop. Rond 17.30 uur begint de feestelijke borrel. Deelnemers aan het symposium zijn van harte uitgenodigd om te blijven bij de afscheidsbijeenkomst, waarvan het inhoudelijk deel sterk raakt aan het thema van het symposium. Bij uw aanmelding voor het symposium kunt u aangeven of u ook bij de afscheidsbijeenkomst aanwezig bent.
PROGRAMMA SYMPOSIUM SAMEN IN ACUTE ZORG
8/8