Kernelement ‘Samenwerking tussen zorg en sport’ Wat en waarom? Bij de Sportimpuls Kinderen sportief op gewicht (KSG) is de samenwerking tussen professionals in de sport en de -zorg essentieel, omdat het begeleiden van kinderen bij een gedragsverandering, op weg naar en bij het behouden van een gezonde leefstijl, ingewikkeld is. Samenwerken met andere professionals of organisaties kan complex zijn en kost in het begin veel tijd. Echter, samenwerking is nodig om expertise van de verschillende professionals te bundelen en uit te wisselen om zo een optimaal resultaat te bereiken. Sport- en beweegaanbieders missen vaak nog de expertise om kinderen met overgewicht (zelfstandig) te begeleiden en kunnen daarbij gebruik maken van de expertise van professionals in de zorg. Omdat het uiteindelijke doel van KSG is dat kinderen in hun eigen omgeving gaan en blijven bewegen bij regulier aanbod en niet bij een zorgaanbieder is de samenwerking met een reguliere sportaanbieder cruciaal. Kortom: samenwerking tussen zorg en sport is noodzakelijk! Rollen van zorgprofessionals Kinderen met (ernstig) overgewicht komen in verschillende fases in contact met verschillende professionals. Het gaat hierbij om de fases: 1. Signalering en doorverwijzing; 2. Begeleiding en coaching; en 3. Nazorg. 1. Signalering en doorverwijzing Professionals of organisaties die een signalerende functie hebben en kinderen met (ernstig) overgewicht en hun ouders/ opvoeders kunnen opsporen en doorverwijzen. Deze professionals hebben rechtstreeks contact met de doelgroep. Bijvoorbeeld het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), consultatiebureau, de peuterspeelzaal, het kinderdagverblijf, de school, de huisarts, de fysiotherapeut en eventueel de kinderarts. 2. Begeleiding en coaching Professionals of organisaties die een begeleidende- of coachende rol hebben naar een gezonde en actieve leefstijl. Bijvoorbeeld sport- en beweegleiders, de huisarts, fysiotherapeut, buurtsportcoach, diëtist of pedagoog. Let op: met sport- en beweegaanbieders1 worden naast sportverenigingen ook zwembaden, maatschappelijke- en welzijnsinstellingen en commerciële organisaties met beweegaanbod bedoeld. 3. Nazorg en indien nodig terug verwijzing Professionals die een rol spelen in de nazorg. Dit zijn professionals die regelmatig contact onderhouden met de kinderen en hun ouders. Zij volgen hoe het gaat, benadrukken het belang van een actieve leefstijl, coachen om de gedragsverandering (gezonde leefstijl) vol te houden en grijpen eventueel in en verwijzen door naar een intensievere begeleiding. Bijvoorbeeld professionals vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), de jeugdgezondheidszorg, de peuterspeelzaal, de school, de huisarts, de fysiotherapeut en de sport- en beweegleider.
Sport en Bewegen in de Buurt, 19-01-2015
Het is belangrijk dat de verschillende zorgprofessionals die in deze fases betrokken zijn met elkaar samen werken om zo de kinderen optimaal te begeleiden naar een actieve- en gezonde leefstijl. In de aanvraag beschrijft u concreet hoe u professionals die actief zijn in alle drie de fases betrekt in het project. Welke professionals of organisaties daadwerkelijk een rol spelen, is afhankelijk van de doelgroep, de interventie of aanpak en de lokale situatie. Wanneer is het voldoende? Een succesvolle samenwerking tussen verschillende professionals uit de zorg en de sporten beweegsector is van vele factoren afhankelijk. Er zijn factoren waarvan bekend is dat ze de samenwerking bevorderen en de kans op succes vergroten. Deze factoren worden hieronder opgesomd. In uw aanvraag maakt u duidelijk hoe u deze factoren / criteria vorm geeft: •
• •
Tenminste één organisatie uit de sport- of beweegsector en één organisatie uit de zorgsector of de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) vormen een samenwerkingsverband en ondertekenen de intentieverklaring; Het samenwerkingsverband heeft een gezamenlijke ambitie of doel die beschreven wordt in de aanvraag; Het samenwerkingsverband heeft afspraken gemaakt over taken en verantwoordelijkheden van de verschillende professionals in de drie fases: 1. signalering en doorverwijzing van de doelgroep naar het sport- en beweegaanbod; 2. begeleiding of coaching van de doelgroep naar een gezonde en actieve leefstijl; 3. nazorg en eventueel opnieuw verwijzen naar een intensievere begeleiding van de doelgroep. Voorbeelden Op de menukaart KSG staat wat de verschillende interventies doen op het gebied van samenwerking tussen de sport/ beweeg- en zorgsector. In de bijlage ‘kernelementen’ van de interventie staat in hoeverre al wordt voldaan aan de kernelementen als deze interventie lokaal wordt toegepast. Hieronder staan drie voorbeelden van hoe de keten van samenwerking eruit zou kunnen zien.
Sport en Bewegen in de Buurt, 19-01-2015
Sport en Bewegen in de Buurt, 19-01-2015
Tips voor het vinden van zorgaanbieders Probeer als sport- en beweegaanbieder aansluiting te vinden bij bestaande (zorg)netwerken. Daarnaast kunt u natuurlijk rechtstreeks contact opnemen met zorgverleners in de wijk en ze verleiden tot samenwerking. De onderstaande organisaties kunnen een ingang bieden om de juiste professionals in de wijk te vinden: • De gemeente, via de ambtenaren sport, gezondheid of de buurtsportcoach (of combinatiefunctionaris); • Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). De jeugdgezondheidszorg maakt vaak onderdeel uit van het centrum. Contact kunt u leggen via de gemeente, CJG- coördinator en/of ambtenaren jeugd; • De Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD). Vaak laten gemeenten de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) uitvoeren door de GGD; • De lokale sportserviceorganisatie of provinciale sportraad; • De Regionale Ondersteuningsstructuur (ROS) voor de eerstelijnszorg in uw regio (zie www.lvg.org). Tips voor samenwerking Als het contact er is, kunnen onderstaande tips helpen om tot een goede samenwerking te komen: • Stel vragen aan de ander in plaats van (alleen maar) te vertellen wat u kunt bieden. • Probeer te ontdekken wat de ander wil bereiken en welke behoefte de ander heeft. • Wees ervan bewust dat de ander bijna altijd een beeld van u of uw organisatie heeft (en dat dit mogelijk niet juist is). • Door regelmatig met elkaar in gesprek te gaan op lokaal niveau. • Bespreek gezamenlijk wat u wilt bereiken en waarom. Wat is de gezamenlijke ambitie? Hier kunt u gedurende het project altijd op terugvallen. Dat is waar u het voor doet! • U kunt alleen goed samenwerken als u de belangen van de ander kent en begrijpt. Bespreek die belangen dus open met elkaar. Bedenk hierbij dat het niet vreemd is om belangen te hebben. Het is logisch dat iedereen iets uit de samenwerking wil halen. Wees zo open mogelijk over uw individuele- en organisatie belangen en leg uit waarom u die belangen hebt. Hiermee creëer je vertrouwen en openheid. • Sta af en toe stil bij het samenwerkingsproces, door gezamenlijke evaluatie of een reflectiemoment.
Tips voor sportaanbieder als hoofdaanvrager • • •
•
Realiseer je dat het schrijven van de aanvraag niet alleen door de sportaanbieder gedaan hoeft te worden, gebruik de expertise van de partners. Zoek samenwerking met de OOSI, zij kunnen vanaf de ideeënfase meedenken in opzet en samenwerking. Doe een oproep onder je leden wie expertise heeft op het gebied van schrijven/samenwerking c.q. wie de samenwerkingspartners kent en zo de samenwerking goed kan begeleiden. Neem de tijd. Opzetten en onderhouden van een goed samenwerkingsverband kost tijd.
Sport en Bewegen in de Buurt, 19-01-2015
Meer informatie Meer informatie is te vinden via onderstaande links: • Informatie, praktische tools en praktijkvoorbeelden over netwerkvorming en samenwerking tussen zorg, sport en bewegen: http://www.beweegkuur.nl/netwerkzorg-sport-bewegen/netwerkwijzer-zorg-sport- bewegen.html; • In voor zorg! heeft een handreiking uitgebracht over communicatie binnen zorgnetwerken en ketens met praktische informatie en adviezen: http://www.invoorzorg.nl/ivz/literatuur-handreiking-vijf-stappen-voor-communicatie-inzorgnetwerken-en-ketens.html?highlight=communicatie%2c%20zorgnetwerken ; • Praktische tips en informatie over samenwerking tussen huisartsenpraktijk en de gemeente:http://www.vng.nl/onderwerpenindex/maatschappelijkeondersteuning/wmo/nieuws/samen-werken-in-de-wijk-praktijkinfo-voor-huisartsgemeenten.
Sport en Bewegen in de Buurt (SBB) in samenwerking met Partnerschap Overgewicht Nederland (PON).
Sport en Bewegen in de Buurt, 19-01-2015
