Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk Voorwoord Al geruime tijd wordt nagedacht over de bestuurlijke toekomst van de Duin- en Bollenstreek. Met voorliggend rapport van de gemeenten Katwijk en Noordwijk wordt een duidelijke koers voor de bestuurlijke organisatie van beide gemeenten uitgestippeld. Katwijk en Noordwijk vinden elkaar in een gemeenschappelijke visie op intergemeentelijke samenwerking. In deze visie werken autonome gemeenten met elkaar samen in een flexibele netwerkstructuur met alle partijen die relevant zijn voor het inhoudelijk vraagstuk. Dat geldt voor beide gemeenten ook voor de samenwerking in de Duin- en Bollenstreek. Beide gemeenten gaan uit van hun eigen kracht. Dit rapport is daar ook een voorbeeld van. Het is in een korte periode tot stand gebracht door de samenwerkende managementteams. De samenwerking tussen beide organisaties vond plaats in een constructieve sfeer. Het vooruitzicht op verdergaande samenwerking werkt enthousiasmerend. Evenzo is er sprake van een constructieve houding bij beide colleges om van de samenwerking een succes te maken. Het is vanuit deze achtergrond dat beide colleges u deze rapportage aanbieden. Zij gaat vergezeld van een voorstel aan de gemeenteraden van Katwijk en Noordwijk waarin de hoofdlijnen en de kern van de samenwerking onder woorden zijn gebracht. Wij hopen en vertrouwen erop dat ook de raden delen in ons enthousiasme voor de samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk en leggen deze rapportage aan hen voor ter besluitvorming. Na de verkiezingen van 19 maart 2014 wordt de gemeenteraden gevraagd de koers die met deze nota wordt uitgezet opnieuw te bevestigen.
De portefeuillehouders bestuurlijke organisatie,
Katwijk, 4 februari 2014,
drs. J. Wienen Burgemeester
Noordwijk, 4 februari 2014,
L.J. van Ast
drs. J.P.J. Lokker
Wethouder Burgemeester (wnd.)
Inhoud
Samenvatting en conclusies
2
1. Inleiding
6
1.1. Toegewijde en niet vrijblijvende samenwerking 6 1.2. Voorgeschiedenis 6 1.3. Bestuursopdracht 8 2. De omgeving van Katwijk en Noordwijk
10
3. De strategische meerwaarde van samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk
12
4. Criteria voor samenwerking
13
5. Lichte en zware vormen van samenwerking
15
6. Recente ervaringen in de samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk
17
7. Samenwerking op de 36 afspraken van het Valentijnsberaad
28
8. Samenwerking op de 200 producten van de gemeenten
23
9. Financiën
25
Bijlage 1. M otie Uitwerken ‘Bestuurlijk Alternatief’ - Katwijk als toegewijde en niet vrijblijvende 26 samenwerkingspartner voor Noordwijk, Noordwijk, 30 september 2013 Bijlage 2. Bestuursopdracht samenwerking tussen Katwijk, Noordwijk en met de Bollen4 op 28 de strategische agenda van de Duin- en Bollenstreek Bijlage 3. Onderzoeksvragen en de toelichting daarop 34 Bijlage 4. Quick scan van de 36 strategische samenwerkingsafspraken voor
40
de Duin- en Bollenstreek uitgewerkt Bijlage 5. Quick scan van samenwerkingsmogelijkheden bij 200 gemeentelijke producten 54
1
Samenvatting en conclusies
In de discussie over de bestuurlijke toekomst van de Duin-
Daarnaast wordt door beide gemeenten met de samenwerking
en Bollenstreek is voor de vijf gemeenten Hillegom, Lisse,
vooral een verdere toename van de efficiency en op enkele
Noordwijk, Noordwijkerhout en Teylingen een regionale
onderdelen een versterking van de continuïteit en kwaliteit
strategische agenda geformuleerd. Deze agenda bestaat uit
van de taakuitvoering voorgestaan.
36 afspraken die betrekking hebben op de beleidsterreinen veiligheid en openbare orde, het sociaal domein, economische
Het merendeel van de 36 strategische afspraken spelen zich
zaken, ruimtelijke ordening en infrastructuur. De eerste
af op het schaalniveau van de zes gemeenten van de Duin- en
bespreking over die afspraken vond plaats op 14 februari
Bollenstreek. Samenwerking met alle zes gemeenten van de
2013, om welke reden de afspraken sindsdien bekend staan
Duin- en Bollenstreek ligt dus voor de hand. De strategische
als de Valentijns-afspraken. Voor de realisatie van die
meerwaarde van die samenwerking, verwoord met de
afspraken is aan de vijf gemeenten voorgesteld een regionaal
36 afspraken, laat zich in de kern als volgt samenvatten:
bestuur in het leven te roepen in de vorm van een
• het creëren van de veiligste regio van de Randstad;
gemeenschappelijke regeling.
• op sociaal terrein het benutten van de solidariteit en zelfredzaamheid van de inwoners en met elkaar zorgen voor
Op 31 oktober 2013 heeft de gemeenteraad van Noordwijk besloten zich niet aan te sluiten bij een dergelijke gemeenschappelijke regeling. Noordwijk wil samenwerken met gemeenten en andere partners die vanuit de inhoud logische samenwerkingspartners zijn. Dat leidt tot samenwerkingsvormen die gekarakteriseerd kunnen worden als flexibele netwerken. Bovendien is voor de gemeente Noordwijk niet de
risicobeheersing; • operationeel opgewassen zijn tegen de nieuwe taken door decentralisaties en een sterkere positie verwerven ten opzichte van de grotere welzijns- en zorginstellingen; • het gezamenlijk versterken van de economie van de greenport Duin- en Bollenstreek; • het ruimtelijk beleid vormgeven vanuit een regionale visie
Bollenstreek maar de Duin- en Bollenstreek, dus inclusief haar
op het buitengebied, op investeringen voor
zuiderbuurgemeente Katwijk, uitgangspunt van denken voor
bedrijventerreinen, winkelstraten en kantoorlocaties en op
de vorming van flexibele netwerkstructuren.
het revitaliseren van de woningmarkt; • het versterken van de regionale infrastructuur met een
De gemeenteraad van Noordwijk heeft daarom op 31 oktober
focus op het openbaar vervoernetwerk, de Rijnlandroute,
2013 ook besloten om het alternatief voor deelname aan een
fiets- en wandelpaden en op recreatieve verbindingen.
Bollenraad, namelijk een toegewijde, niet vrijblijvende samenwerking met de gemeente Katwijk te onderzoeken.
Door deze strategische samenwerking van de zes gemeenten
Als vervolg daarop hebben de colleges van burgemeester en
kan de regio meer gewicht in de schaal leggen en sterkere
wethouders van Katwijk en Noordwijk het onderzoek in de
coalities vormen teneinde de belangen van de regio en zijn
afgelopen 2 maanden uitgevoerd. De gegeven periode was vrij
inwoners beter te behartigen. Bestuurlijke en ambtelijke
kort en het beoogde doel is vooralsnog gediend met een
slagkracht kunnen worden gecreëerd om de strategische
globaal onderzoek, een quick scan.
afspraken waar te maken.
De strategische meerwaarde van de samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk levert ook nieuwe
Katwijk en Noordwijk delen hun visie op intergemeentelijke
kustgemeenten aan de rand van de Bollenstreek. Te denken
samenwerking. Deze behelst een niet vrijblijvende
valt aan gezamenlijke promotie en de ontwikkeling van
samenwerking als autonome gemeenten in een flexibele
recreatie en toerisme met mogelijk een zee-jachthaven. De
netwerkstructuur met partners die relevant zijn voor het
bedrijvigheid en werkgelegenheid op ’s Gravendijck, Klei-Oost
betreffende vraagstuk. Met een samenwerking tussen Katwijk
en ‘t Heen kan profiteren van elkaars nabijheid. En ook de
en Noordwijk wordt door Noordwijk een bestuurlijk alternatief
doorontwikkeling van het space cluster schept nieuwe kansen
voor de Bollen5 beoogd.
voor beide gemeenten.
2
kansen in de ontwikkeling van twee bloeiende complementaire
Verder kunnen Katwijk en Noordwijk door hun samenwerking
Wij zijn eveneens van mening dat de schaal van de
hun dienstverlening ondanks bezuinigingen in stand houden,
samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk over het algemeen
verder kwalitatief verbeteren en effectiever organiseren.
te klein is om bij de regionale vraagstukken, uitgewerkt in
Katwijk wil de beste gemeentelijke dienstverlener van
36 Valentijns-afspraken effectief aan te pakken. Tegleijk geldt
Nederland worden. In die ambitie werkt Noordwijk graag met
dat waar die noodzaak tot verdergaande samenwerking is
Katwijk samen. Op vrijwel alle 200 onderzochte producten en
aangegeven, deze in de praktijk reeds plaats vindt.
diensten valt winst uit samenwerking te behalen in termen van kwaliteit, efficiency en/of continuïteit.
Zo wordt op het gebied van veiligheid en openbare orde op onderdelen samengewerkt binnen het verband van het
Ten slotte geldt dat zowel de combinatie Katwijk - Noordwijk
politiedistrict van zes gemeenten. De veiligheidsproblematiek
als de Bollen4 circa 90.000 inwoners tellen. Dat betekent een
binnen de gemeenten is overigens wel zo divers dat
zelfde schaalgrootte voor deze samenwerking zonder extra
samenwerking niet op alle fronten toegevoegde waarde heeft.
bestuurslaag waardoor er dus ook geen sprake is van extra coördinatiekosten. De samenwerking tussen Katwijk en
Op het sociaal domein is nu al sprake van samenwerking
Noordwijk leidt zonder meerkosten tot een verdere
op het schaalniveau van de Duin- en Bollenstreek om de
versterking van hun strategische positie in de regio en de
implementatie van de decentralisatie van rijkstaken voor te
onderliggende bestuurskracht.
bereiden. De Valentijns-afspraken kunnen hierbij worden
De Valentijns-afspraken De gemeente Noordwijk had al eerder, op 4 april 2013, en
ondergebracht. In de loop van 2014 zal blijken voor welke taken welk schaalniveau het meest is aangewezen: lokaal, Duin- en Bollenstreek of Holland Rijnland.
net als de andere gemeenten in de Bollenstreek, wel de inhoudelijke agenda van de Valentijns-afspraken onder-
Medio 2013 een samenwerking tot stand gebracht tussen
schreven. De gemeenteraad van Katwijk heeft op 4 april 2013
de zes gemeenten van de Duin- en Bollenstreek voor de
laten weten geïnteresseerd te zijn in samenwerking met de
economische agenda van de Greenport. Dit samenwerkings-
vijf bollengemeenten, zonder zich overigens uit te spreken
verband is bij uitstek de plek om de Valentijns-afspraken op
over de afzonderlijke Valentijns-afspraken en met een opening
dit gebied bij onder te brengen.
naar samenwerkingsmogelijkheden op een andere schaal, afhankelijk van het onderwerp.
Op het gebied van ruimtelijke ordening wordt sinds 2006 samengewerkt op basis van de Intergemeentelijke
Naar aanleiding van de quick scan en het overleg tussen
Structuurvisie Greenport. Het merendeel van de Valentijns-
Katwijk en Noordwijk over de Valentijns-afspraken kan worden
afspraken op dit beleidsdomein kunnen in die samenwerking
geconcludeerd dat Katwijk deze samenwerkingsagenda in de
worden betrokken.
praktijk eveneens onderschrijft, voor zover dat niet leidt tot overdracht van bevoegdheden en budget. Aan deze
Op het gebied van infrastructuur is de conclusie dat de
randvoorwaarde, die overigens ook voor Noordwijk geldt, kan
samenwerking op het niveau van de Duin- en Bollenstreek nog
in vrijwel alle gevallen worden voldaan. De uitkomst van het
te kleinschalig is aangezien infrastructurele netwerken een
eventuele onderzoek naar een gezamenlijk grond- en
grotere schaal hebben, vergelijkbaar met Holland Rijnland.
ontwikkelbedrijf (Valentijns-afspraak nummer 30) staat voor
De Valentijns-afspraken zijn qua schaalniveau te divers zijn
beide gemeenten vast: er komt geen gezamenlijk grond- en
om er een eenduidig samenwerkingsverband voor aan te
ontwikkelbedrijf.
wijzen.
Wij concluderen verder dat de Valentijns-afspraken in de meeste gevallen voor wat betreft de gemeenten Katwijk en Noordwijk, in aanmerking komen voor inhoudelijke kennisuitwisseling. Dat neemt niet weg dat er verschillen van inzichten mogelijk zijn en moeten blijven. Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 3
Samenwerking op vijf beleidsdomeinen verdiept
Wij stellen voor om voor deze kwetsbare taken de voordelen
De samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk op de
van samenwerking tussen beide gemeenten verder te
36 strategische afspraken betreffen de beleidsdomeinen
onderzoeken en in daden om te zetten.
veiligheid en openbare orde, het sociaal domein, economische niet alle gemeentelijke producten op deze beleidsdomeinen
Samenwerking tussen Teylingen, Katwijk en Noordwijk verder uitgebouwd
onderwerp van samenwerking. Uitbreiding en intensivering
Daarnaast blijkt uit de quick scan dat voor een aantal
van de samenwerking op deze beleidsterreinen met andere
uitvoerende taken efficiencywinst kan worden geboekt. Het
gemeentelijke producten voorkomt versnippering van de
betreft hier voornamelijk uitvoerende taken voor het beheer
samenwerking en zal naar verwachting synergievoordelen
en onderhoud van de openbare ruimte. Voor deze uitvoerende
opleveren in de vorm van een kwaliteitsslag, efficiënter
taken is al een samenwerkingsvorm actief gevormd door de
werken en een meer strategische invloed op deze
gemeenten Teylingen, Katwijk en Noordwijk, de ‘TKN-
beleidsdomeinen.
samenwerking’. Recent is de samenwerking tussen de drie
zaken, ruimtelijke ordening en infrastructuur. Daarmee zijn
gemeenten op het gebied van openbare werken geëvalueerd. Voor zover het om beleidsvormende taken gaat, besluiten
Het succes van de samenwerking van de afgelopen twee jaar
gemeenteraden afzonderlijk over het vast te stellen beleid.
in termen van kwaliteit en efficiency, leidt tot verdere
De randvoorwaarde van geen overdracht van bevoegdheden
initiatieven op dit gebied. De onderwerpen die de drie
of budget, blijft voor alle onderwerpen van kracht.
gemeenten thans onderzoeken zijn de beheersystemen,
De 200 gemeentelijke producten De dienstverlening van de gemeenten staat onder druk, mede
het groenonderhoud en het onderhoud van de speeltoestellen in de gemeenten.
als gevolg van bezuinigingen. In de afgelopen jaren is al sterk
Groeimodel voor de middellange termijn
bezuinigd op het ambtelijk apparaat van beide gemeenten.
Uit het onderzoek is gebleken dat op vrijwel alle 200
Voor beide gemeenten zijn toekomstige bezuinigingen op de
gezamenlijke producten winst uit samenwerking valt te
formatie al ingeboekt. Uit de quick scan is gebleken dat
behalen in termen van kwaliteit, efficiency en/of continuïteit.
Katwijk en Noordwijk op een aantal onderdelen kwetsbaar zijn
Door de samenwerking geleidelijk op te bouwen worden de
en de continuïteit van de dienstverlening op die producten dus
minste risico’s op onzorgvuldige voorbereiding gelopen.
niet gewaarborgd is. Samenwerking tussen Noordwijk en
Eerdere onderwerpen van samenwerking kunnen goed
Katwijk kan naar verwachting de ambitie om de beste
ingebed worden, alvorens nieuwe onderwerpen van
gemeentelijke dienstverlener van Nederland te worden sneller
samenwerking op de agenda te zetten.
waarmaken. Het ligt voor de hand om te starten met de taken die door hun kleine ambtelijke capaciteit kwetsbaar zijn.
Financiën
Deze kwetsbare taken zijn:
In dit stadium kan nog niet worden aangegeven hoeveel
• E conomie, toerisme en marketing
besparing op bovenstaande samenwerkingen in de toekomst
• V olkshuisvesting
mogelijk is. Dat geldt zowel voor de samenwerking op de
• S portbedrijf
Valentijns-afspraken als voor de samenwerking op de
• B eheer en onderhoud sport
200 gemeentelijke producten.
• M onumenten/erfgoed • U itvoering subsidieverlening • R egistratie en handhaving kinderopvang • B egraafplaatsenadministratie • A dministratieve organisatie en interne controle • V erzekeringen
4
Voor beide categorieën geldt tevens dat een quick scan als nu gedaan een te globaal onderzoek over een te breed terrein is om op het niveau van afspraken of producten uitspraken te kunnen doen. De voorstellen voor samenwerking leiden in ieder geval niet tot extra kosten. Van extra kosten als gevolg van een extra bestuurslaag is hier geen sprake. Wel van het realiseren van een hogere ambitie en het minder kwetsbaar maken van een aantal onderdelen van de gemeentelijke dienstverlening. Er is in de afgelopen jaren al veel bezuinigd op beide gemeentelijke organisaties. Toekomstige bezuinigingen op de formatie zijn eveneens al ingeboekt. Dat betekent dat er weinig tot geen extra financieel voordeel verwacht kan worden. Voor Noordwijk zijn de bezuinigingen op de formatie vanaf 2010 tot en met 2016 ingeboekt in de begroting. Het gaat daarbij om een efficiencywinst van € 1,4 miljoen. wat neerkomt op circa 24 voltijdsbanen. Voor zover taken in regie zijn uitbesteed aan andere partijen, zoals in Noordwijk deels het geval is, is daar geen additionele winst op te behalen, hooguit vermindering van kwetsbaarheid van de opdrachtgeversfunctie. Voor Katwijk geldt dat al is ingezet op een efficiencywinst van € 3 miljoen, in casu 50 formatieplaatsen. Door in de periode tot 2018 ‘lean’ te organiseren kan de productie in stand blijven terwijl 50 medewerkers uitstromen wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. De in deze nota benoemde samenwerkingsvormen zullen een bijdrage leveren aan het invullen van deze taakstelling, maar naar verwachting niet of nauwelijks leiden tot een additionele besparing boven op de efficiencywinst van € 3 miljoen. Verdere winst kan wellicht worden geboekt als er sprake is van intensieve harmonisering van beleid en integratie van ondersteunende processen door ambtelijke fusie. In deze quick scan is niet voor die benadering gekozen.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 5
1.
Inleiding
1.1. Toegewijde en niet vrijblijvende samenwerking
Daartoe uitgenodigd hebben de gemeente Hillegom, Lisse en Teylingen laten weten eveneens geïnteresseerd te zijn in een
De gemeenten Katwijk en Noordwijk hebben in de afgelopen
dergelijk onderzoek. De gemeente Noordwijkerhout heeft
jaren op verschillende terreinen een constructieve samen-
gezien het onderwerp van onderzoek te kennen gegeven niet
werking opgebouwd. Als uitkomst van de discussie over de
te willen deelnemen.
bestuurlijke toekomst van Noordwijk in de Duin- en Katwijk te kiezen als toegewijde en niet vrijblijvende
Onderzoek naar de regionale agenda en bestuurlijke inrichtingsvarianten
samenwerkingspartner voor Noordwijk.
Begin 2012 is een projectorganisatie van de vier gemeenten
Bollenstreek heeft de raad van Noordwijk besloten om voor
Hillegom, Lisse, Noordwijk en Teylingen ingericht met De begrippen ‘toegewijd’ en ‘niet-vrijblijvend’ hebben elk een
deelname vanuit de vier colleges, gemeenteraden en
eigen waarde en betekenis. Het begrip ‘toegewijd’ is meer de
ambtelijke organisaties. Overeenstemming werd bereikt over
gevoelscomponent. Het begrip ‘niet-vrijblijvend’ de juridische
de volgende vraagstelling van het onderzoek.
component.
1. Wat zijn de economische, ruimtelijke en sociaal-culturele strategische opgaven van de regio Duin- en Bollenstreek
‘Toegewijd’ impliceert commitment aan de andere partij.
als geheel en van de vier gemeenten afzonderlijk?
Je serieus inspannen om alle mogelijkheden van samen-
2. W elke bestuurlijke inrichtingsvarianten zijn er en in
werking onderzoeken, met zo min mogelijk voorwaarden
hoeverre dragen ze bij aan de realisatie van de
vooraf. ‘Toegewijd’ impliceert eveneens een duurzaam
strategische opgaven van vraag 1?
samenwerkingsverband. In goede en in slechte tijden.
3. Onderzoek het bedrijfsvoerings- en dienstverleningsprofiel van de vier verschillende gemeenten en de te verwachten
‘Niet-vrijblijvend’ betekent dat men zich als partijen verplicht.
schaaleffecten van de verschillende bestuurlijke
En dat ook vastlegt in contracten, convenanten, gemeen-
inrichtingsvarianten, vooral ook voor de inwoners.
schappelijke regelingen of andere vormen van zichtbare
Het onderzoek is in de periode maart tot en met juni 2012
afspraken, om gemeenschappelijk op te trekken in
uitgevoerd door bureau Berenschot.
beleidsvoorbereiding en uitvoering. Niet alleen voor laaghangend fruit en minder belangrijke onderwerpen,
Op 2 oktober 2012 hebben de gemeenteraden van Hillegom,
maar vooral voor de strategisch belangrijke onderwerpen.
Lisse, Noordwijk en Teylingen in gelijktijdige vergaderingen de uitkomsten van het onderzoek besproken. De beraadslagingen
De gemeenten Katwijk en Noordwijk willen op deze wijze hun
hebben geleid tot het besluit om verder onderzoek te doen
samenwerking verder uitbouwen. U wordt uitgenodigd om
naar een intensievere vorm van onomkeerbare en niet
deze rapportage in dit licht te lezen.
vrijblijvende samenwerking voor het aanpakken van de strategische opgaven van de gemeenten in de Duin- en
1.2. Voorgeschiedenis
Start van de huidige discussie
Bollenstreek. De gemeenteraad van Noordwijkerhout heeft daarop laten weten zich in deze benadering te kunnen vinden en te willen deelnemen aan dit vervolgonderzoek.
Al geruime tijd wordt nagedacht over de bestuurlijke toekomst
Op uitnodiging hebben raad en college van Katwijk
van de Duin- en Bollenstreek. Zo heeft de gemeente
aangegeven het proces met interesse te volgen en op die
Noordwijk in november 2011 de discussienota ‘Bestuurlijke
punten waar efficiency- of kwaliteitswinst voor Katwijk aan
Toekomst Noordwijk: een nieuw perspectief’ het licht doen
de orde is, open te staan voor samenwerking.
zien. Op 30 november 2011 besloot de gemeenteraad van Noordwijk onderzoek te doen naar de concrete voor- en nadelen die een fusie van de Bollenstreek zou kunnen hebben voor de inwoners van Noordwijk en voor die van de andere gemeenten in de Bollenstreek.
6
Radenconferentie over strategische samenwerking: het Valentijnsberaad
Besluit van Katwijk tot samenwerking
Bij gelegenheid van de gelijktijdige vergadering van
vergadering bijeen. Zij heeft toen vastgesteld dat de ambities
gemeenteraden op 2 oktober 2012 is ook besloten tot een
van de gemeente Katwijk voor de samenwerking op het niveau
radenconferentie, als belangrijke vervolgstap in het proces.
van de Duin- en Bollenstreek overeenkomen met de
De conferentie richtte zich op de inhoudelijke kant van de
onderwerpen waarop de andere gemeenten in de Duin- en
samenwerking en dan in het bijzonder de samenwerking in de
Bollenstreek willen samenwerken. De raad van Katwijk heeft
vijf domeinen openbare orde en veiligheid, sociaal domein,
daarom besloten tot samenwerking met de gemeenten in de
economische zaken, ruimtelijke ordening en infrastructuur.
Duin- en Bollenstreek op deze onderwerpen, met daarbij als
Het ging om samenwerking in de beleidsvorming en om
kanttekening dat dit geen exclusief samenwerkingsgebied is.
beleidsbepaling op strategisch niveau die alle gemeenten
Ook de gemeenteraad van Katwijk was op 4 april 2013 in
raken en die betrekking hebben op een periode van 10 tot
Vormen van samenwerking
15 jaar in de toekomst. De manier van samenwerken was
De uitwerking van de mogelijke samenwerkingsvormen voor
uitdrukkelijk geen thema voor de conferentie omdat dat de
de 36 strategische samenwerkingsafspraken, waartoe op
discussie over de inhoud zou verdringen.
4 april 2013 door de vijf bollengemeenten was besloten, is beschreven in het rapport ‘Strategische Samenwerking in de
De voorbereiding van de radenconferentie is ondersteund
Duin- en Bollenstreek’ (Blaauwberg, 11 juni 2013). Naar
door bureau Blaauwberg, onder meer met een position paper
aanleiding van dit rapport zijn bijeenkomsten voor raadsleden
voor elk van de vijf genoemde beleidsdomeinen. De raad van
georganiseerd waarin drie varianten voor samenwerking aan
Katwijk is uitgenodigd om de conferentie met een delegatie
de orde zijn gekomen: fusie, gemeenschappelijke regeling met
als waarnemer bij te wonen, zo ook het dagelijks bestuur van
een hoog ambitieniveau en een gemeenschappelijke regeling
Holland Rijnland en het college van gedeputeerde staten.
met flexibele afspraken. Op basis van deze bijeenkomsten is de zogenoemde Bouwstenennotitie voor de Gemeenschap-
De radenconferentie is gehouden 14 februari 2013 en staat
pelijke Regeling Duin- en Bollenstreek tot stand gekomen.
sindsdien bekend als het Valentijnsberaad. De position papers
Deze Bouwstenennotitie en het bijbehorende raadsvoorstel
zijn besproken en geamendeerd, evenals een concept
zijn aangeboden aan de vijf gemeenteraden. Het voorstel
slotverklaring. De position papers hebben geleid tot een set
behelsde de instelling van een Bollenraad, c.q. een zware
van 36 afspraken op het gebied van openbare orde en
gemeenschappelijke regeling van de gemeenten uit de Duin-
veiligheid, het sociaal domein, economische zaken, ruimtelijke
en Bollenstreek waarbij voor de 36 afspraken bevoegdheden
ordening en infrastructuur.
en budget zouden worden overgedragen aan die
Bekrachtiging van de afspraken
gemeenschappelijke regeling.
Lisse, Noordwijk, Noordwijkerhout en Teylingen de
Besluitvorming over de zware gemeenschappelijke regeling
36 strategische samenwerkingsafspraken bekrachtigd in
De gemeente Katwijk heeft naar aanleiding van dit voorstel
gelijktijdige raadsvergaderingen. Tevens is op 4 april 2013
voor een zware gemeenschappelijke regeling zijn deelname
besloten de uitwerking van de samenwerkingsvorm voor deze
aan de stuurgroep Bestuurlijke Toekomst Duin- en
afspraken aan de colleges op te dragen en deze uitwerking
Bollenstreek opgeschort.
Op 4 april 2013 hebben de vijf gemeenteraden van Hillegom,
nog voor de zomer aan de raden aan te bieden zodat besluitvorming mogelijk was uiterlijk 1 oktober 2013.
De gemeenteraden van Hillegom, Lisse, Noordwijkerhout en Teylingen hebben op 30 september 2013 besloten tot die zware gemeenschappelijke regeling. De gemeente Noordwijkerhout neemt daarover een definitief besluit met het concrete raadsvoorstel dat te zijner tijd voorligt.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 7
De gemeenteraad van Noordwijk heeft het raadsvoorstel op 30 september 2013 aangehouden. Het besluit is genomen tot
1.3. Bestuursopdracht
een extra raadpleging van de andere gemeenteraden in de
Doel en resultaat
Bollenstreek. Mocht die raadpleging niet leiden tot een
De bestuursopdracht heeft tot doel het waar nodig of mogelijk
wijziging van de voorgenomen zware gemeenschappelijke
verbeteren van de kwaliteit, continuïteit, effectiviteit en
regeling, dan wordt het bestuurlijk alternatief, te weten
efficiency van de ambtelijke taakuitvoering van de gemeenten
samenwerking met de gemeente Katwijk en waar nodig met
Noordwijk en Katwijk door middel van versterking van de
de Bollen4, verder uitgewerkt. Dat bestuurlijk alternatief is
samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk en waar nodig of
neergelegd in de motie ‘Uitwerken Bestuurlijk Alternatief-
mogelijk met de vier andere gemeenten uit de Bollenstreek.
Katwijk als toegewijde en niet vrijblijvende samenwerkingspartner voor Noordwijk’ (Bijlage 1).
De bestuursopdracht moet leiden tot een voorstel aan de beide raden op welke taken de gemeenten Katwijk en
Het overleg van de raad van Noordwijk met die van de
Noordwijk verder onderzoek doen om te komen tot nadere
andere bollengemeenten vond plaats op 24 oktober 2013.
voorstellen voor samenwerking tussen beide gemeenten en
De resultaten zijn besproken tijdens de raadsvergadering
voor welke onderdelen daarvan samenwerking met de andere
van de gemeente Noordwijk op 31 oktober 2013. De
vier gemeenten van de Bollenstreek gewenst is. Bijgaand treft
gemeenteraad heeft toen tegen het raadsvoorstel van de
u dat voorstel aan.
stuurgroep Bestuurlijke Toekomst Duin- en Bollenstreek gestemd. Bij gevolg is voor de raad van Noordwijk nu de motie
Met dit voorstel wordt invulling gegeven aan een toegewijde
‘Uitwerken bestuurlijk alternatief’ aan de orde als opdracht
en niet vrijblijvende samenwerking. Dat betekent onder meer
aan het college van Noordwijk.
dat we uitgaan van duurzame samenwerkingsverbanden.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk
Alle mogelijke organisatievormen en samenwerkingsschalen mogen worden onderzocht. De bestaande samenwerkings-
Het college van Katwijk had in zijn overleg op 15 oktober 2013
verbanden en initiatieven daartoe zijn daar bij afgewogen.
met het college van Noordwijk al aangegeven grote
Dat wil zeggen dat is nagegaan of de mogelijke nieuwe
belangstelling voor samenwerking met Noordwijk te hebben
vormen van samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk en
zolang het niet gaat over bestuurlijke fusie en de door Katwijk
eventueel andere gemeenten al dan niet het meest op zijn
gehanteerde organisatie-ontwikkelstrategie in stand blijft.
plaats zijn in al bestaande samenwerkingsstructuren, teneinde
Die organisatie-filosofie betreft het zoveel mogelijk zelf
geen concurrerende samenwerkingsverbanden in het leven te
uitvoeren van gemeentelijke taken, tenzij dat efficiënter
roepen.
gedaan kan worden door uitbesteding of door samenwerking met andere partijen (ZUS-principe) en het principe om taken
Randvoorwaarden
‘lean’ te organiseren.
Bij de uitvoering van de bestuursopdracht golden enkele randvoorwaarden. Zo moest voor Noordwijk het resultaat
Na de besluitvorming door de gemeenteraad van Noordwijk
uiterlijk 31 januari 2014 zijn opgeleverd in de vorm van een
op 31 oktober 2013 hebben de beide colleges gezamenlijk de
voorstel aan de raad.
concept bestuursopdracht besproken over de verkenning van de samenwerking tussen beide gemeenten. Op 19 november
Voor Katwijk is zijn organisatie-ontwikkelstrategie een
2013 is de bestuursopdracht gelijktijdig door beide colleges
randvoorwaarde, te weten ‘zelf doen (al dan niet in
vastgesteld. Zie Bijlage 2.
samenwerking), tenzij uitbesteden efficiënter of effectiever is’ en het principe ‘lean’. De samenwerking mag niet ten koste gaan van deze ontwikkelstrategie. Voor de drie decentralisaties op het sociaal domein heeft de stuurgroep Bestuurlijke Toekomst Duin- en Bollenstreek afgesproken dat deze worden voorbereid in het verband van de zes gemeenten van de Duin- en Bollenstreek.
8
En ten slotte: er vindt geen overdracht van bestuurlijke bevoegdheden noch budget plaats. Niet bij de uitvoering van deze opdracht, maar ook niet bij de te ontwikkelen samenwerkingsverbanden.
Beperkingen Deze bestuursopdracht beperkt zich, mede wegens bovengenoemde tijdsklem, tot een quick scan van de ambtelijke taken die, gezien de doelstelling, voor samenwerking in aanmerking komen. Daarbij wordt een doorzicht gegeven naar de wijze waarop die samenwerking het beste kan worden vormgegeven, de organisatorische consequenties en op hoofdlijnen de te verwachten voordelen in termen van kwaliteit, effectiviteit, efficiency, financieel voordeel en het verminderen van kwetsbaarheid. Nadere uitwerking vindt plaats na de principe-uitspraak van de gemeenteraden van Noordwijk en Katwijk over de taken waarop samenwerking verder ingevuld gaat worden.
Aanpak De bestuursopdracht is mede gezien de korte doorlooptijd in eigen beheer uitgevoerd. Er zijn geen kosten gemaakt voor externe inhuur. De gezamenlijke managementteams van Katwijk en Noordwijk vormden de projectgroep. Het projectleiderschap is gedeeld door beide directies. Managers van Katwijk en Noordwijk vormden paarsgewijs werkgroepen voor de vakgebieden waarvoor zij verantwoordelijk zijn. De paritair samengestelde werkgroepen, naar keuze van de managers aangevuld met teamleiders of medewerkers van beide gemeenten, hebben de onderzoeksvragen beantwoord. Voor de concrete onderzoeksvragen en de toelichting daarop verwijzen wij naar bijlage 3. De ondernemingsraden van beide gemeenten waren in de projectgroep vertegenwoordigd met een aantal waarnemers.
Ontmoeting gemeenteraden Op 16 januari 2014 hebben de gemeenteraden van Katwijk en Noordwijk met elkaar kennisgemaakt en gesproken over de eerste bevindingen die aan deze rapportage voorafgingen.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 9
2.
De omgeving van Katwijk en Noordwijk
Er is veel in beweging in de verhoudingen tussen overheden in
en worden begeleid in de verschillende fasen van hun
het binnenlands bestuur. Daarbij moet ook in ogenschouw
ontwikkeling. Meer dan 60% van het budget van ESA wordt
worden genomen dat alle partijen in ditzelfde speelveld zowel
uitgegeven door ESTEC.
nadenken over eigen strategie, als behoefte hebben aan kennis over de strategieën van de anderen. Vooral uitgaan van
Het belang van de aanwezigheid van ESTEC voor de
eigen opgaven, ambities en kracht is dan de beste weg. Als er
Nederlandse economie en dus ook voor Katwijk en Noordwijk
zich dan een samenwerkingspartner aandient die daarin past,
is aanzienlijk. Met ruim 2.700 medewerkers, van wie
ligt het onderzoeken kwaliteits- en efficiencyvoordelen van
ongeveer de helft vaste internationale staf, besteedt ESTEC
samenwerking voor de hand. In die situatie bevinden Katwijk
in Nederland buiten de directe ESA projecten om ruim
en Noordwijk zich nu.
€ 110 miljoen per jaar. Dit wordt aangevuld met de bestedingen van de ESTEC-medewerkers die veelal in
Zowel Noordwijk als Katwijk hebben de ambitie bestuurlijk
Noordwijk en Katwijk en naaste omgeving hun woonplaats
zelfstandige gemeenten te blijven. Dit als gevolg van de
hebben.
verschillen in de historie en daarbij behorende tradities van en in de samenleving. Daaruit vloeit logischerwijs ook een
Belang voor Katwijk en Noordwijk
verschil in de bestuurlijke culturen van de beide gemeenten
Voor de Noordwijkse hotels is ESTEC een belangrijke,
voort. Op stedenbouwkundig, economisch, infrastructureel,
constante klant en de grootste verstrekker van zakelijke
toeristisch en recreatief, sociaal, groen en leefomgevings-
bijeenkomsten in de regio. Net als in elke andere zakelijke
en financieel vlak liggen er echter vergelijkbare en/of
tak van sport, zijn vaste klanten van levensbelang voor de
gemeenschappelijke opgaven en ambities voor de beide
onderneming. ESTEC als vaste klant van de Noordwijkse
gemeenten. Die maken het onderzoeken van ambtelijke
hotels is daarop geen uitzondering.
samenwerkingsmogelijkheden interessant.
Kustgemeenten Zo vervullen Noordwijk en Katwijk (en ook Wassenaar) een belangrijke rol als badplaats voor de inwoners van de stedelijke agglomeratie. Verbetering van bereikbaarheid en toegankelijkheid van de stranden is een gezamenlijke opgave. Katwijk en Noordwijk werken samen met de andere gemeenten uit de Duin- en Bollenstreek aan de versterking van het toeristisch product. Aan de hand van de thema’s wandelen, fietsen, regiomarketing, verblijfsrecreatie en varen, wordt uitvoering gegeven aan de uitvoeringsagenda toerisme. Katwijk en Noordwijk kunnen hun capaciteit van zowel het
300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 22.855
gemeentelijk apparaat als de marketingorganisaties bundelen
16.500
0
om nog meer effect te sorteren. Kansen liggen er op het
2010
verminderen van kwetsbaarheid en het vergroten van financiële slagkracht.
2011
■ ESTEC gerelateerde hotelovernachtingen ■ Totaal zakelijke overnachtingen in 3-, 4-, en 5-sterrenhotels ■ Totaal zakelijke overnachtingen
ESA/Estec, expats Sinds 1968 is in Noordwijk tegen de gemeentegrens van Katwijk het technische en wetenschappelijke centrum European Spaceresearch and Technology Center – ESTEC gevestigd. Het European Space Agency ESA heeft vestigingen
Aantal ESTEC overnachtingen
% van 3 tot 5 sterrensegment
% totaal
in verschillende Europese landen, maar ESTEC is de grootste.
2010
22.855
11,0%
8,5%
ESTEC is het technische hart - de incubator van de Europese
2011
16.500
8,4%
5,9%
ruimte-inspanning - waar de meeste ESA projecten ontstaan 10
Bron: T RIARII; Eindrapport waarde van ESTEC voor Nederland, 29 februari 2012
Het aandeel van ESTEC in de totale hotelmarkt neemt de
Al eerder is een gezamenlijke publieke verkenning gemaakt
afgelopen jaren af. In de hoogtijdagen van de jaren ’90 en
naar gedeelde belangen en kansen. Het resultaat van
begin van het vorig decennium werden in Noordwijk ongeveer
20 december 2013 betreft helderheid over een gezamenlijk
30.000 ESTEC gerelateerde hotelovernachtingen geboekt.
overeengekomen inhoud en aanpak, met een doorkijk naar
Sinds een aantal jaren daalt dit aantal. Deze daling is
een volgende noodzakelijke stap. Begin 2014 is de publieke
voornamelijk het gevolg van aangescherpt beleid van ESA:
verkenning dan afgerond en ligt er een concreet voorstel voor
lagere budgets en meer eendaagse vergaderingen en
de wijze waarop de private verkenning kan plaatsvinden.
congressen. Ondanks deze ontwikkeling is de ESTEC nog
Eind 2014 is deze publiek-private verkenning gereed en is er
altijd een belangrijke klant.
inzicht in aangescherpte randvoorwaarden, rollen en wel of geen concepten die we financieel haalbaar achten.
Katwijk en Noordwijk hebben een gezamenlijke taak om het
Een duidelijk moment om als overheden te besluiten om
lokale ondernemingsklimaat in de vorm van onder meer
door te gaan met een uitvoeringsgerichte projectaanpak
bereikbaarheid en huisvesting van expats in stand te houden en waar mogelijk te verbeteren.
Zeehavenontwikkeling Op 20 juni 2013 heeft er een bestuurlijk gesprek over een mogelijke zeehavenontwikkeling plaatsgevonden tussen de gemeenten Katwijk en Noordwijk, regio Holland Rijnland, de provincie Zuid-Holland, het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, het Deltaprogramma Kust, Rijkswaterstaat, Hoogheemraadschap van Rijnland, RVOB en Staatsbosbeheer. Tijdens deze bijeenkomst hebben alle betrokken partijen aangegeven dat een zee-jachthaven een grote kans is voor de economische ontwikkeling van de kustregio en het achterland. Ook hebben zij aangegeven de haalbaarheid van het initiatief verder te willen verkennen. Wel is nadrukkelijk de voorwaarde gesteld dat de uitwerking, financiering en realisatie van een zee-jachthaven een door private partijen gedragen initiatief blijft. De gemeenten Katwijk en Noordwijk, de regio Holland Rijnland en de provincie Zuid-Holland hebben vervolgens de handen ineen geslagen om samen met de andere betrokken organisaties deze afspraken uit te werken in de vorm van een zogeheten spelregelkader. De gemeenten Katwijk en Noordwijk en de provincie Zuid-Holland hebben op 20 december 2013 het commitment uitgesproken over de uitgangspunten, belangen en kansen van de ontwikkeling van een zeehaven. Zij hebben ook afgesproken om de haalbaarheid, waaronder de financiën, met private partijen te gaan verkennen. Deze afspraken zijn het publieke vertrek om een private ontwikkeling van een zee-jachthaven mogelijk te maken.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 11
3.
De strategische meerwaarde van samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk
Het strategisch belang van samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk betreft verschillende elementen.
• het versterken van de regionale infrastructuur met een focus op het openbaar vervoernetwerk, de Rijnlandroute, fiets- en wandelpaden en op recreatieve verbindingen.
In de eerste plaats hebben beide gemeenten een gemeenschappelijke visie op intergemeentelijke
Door deze strategische samenwerking van de zes gemeenten
samenwerking. Deze visie behelst een niet vrijblijvende
kan de regio meer gewicht in de schaal leggen en sterkere
samenwerking als autonome gemeenten in een flexibele
coalities vormen teneinde de belangen van de regio en zijn
netwerkstructuur met partners die relevant zijn voor het
inwoners beter te behartigen. Bestuurlijke en ambtelijke
betreffende vraagstuk. Samenwerken als autonome
slagkracht kunnen worden gecreëerd om de strategische
gemeenten betekent samenwerken zonder overdracht van
afspraken waar te maken.
bevoegdheden of budget aan elkaar of aan een regionaal bestuur. Daarmee blijven de gemeenteraden in positie en blijft
In de derde plaats levert de samenwerking tussen Katwijk en
de door beide gemeenten gewenste lokale binding van burger
Noordwijk ook nieuwe kansen in de ontwikkeling van twee
en bestuur behouden. Met een samenwerking tussen Katwijk
bloeiende complementaire kustgemeenten aan de rand van de
en Noordwijk wordt door Noordwijk een bestuurlijk alternatief
Bollenstreek. Te denken valt aan gezamenlijke promotie en de
voor de Bollen5 beoogd. Daarnaast wordt door beide
ontwikkeling van recreatie en toerisme met mogelijk een zee-
gemeenten met de samenwerking vooral een verdere
jachthaven. De bedrijvigheid en werkgelegenheid op
toename van de efficiency en op enkele onderdelen een
’s Gravendijck, Klei-Oost en ‘t Heen kan profiteren van elkaars
versterking van de continuïteit en kwaliteit van de
nabijheid. En ook de doorontwikkeling van het space cluster
taakuitvoering voorgestaan.
schept nieuwe kansen voor beide gemeenten.
In de tweede plaats is uit het onderzoek gebleken dat het
Op de vierde maar niet minst belangrijke plaats kunnen
merendeel van de 36 strategische afspraken het schaalniveau
Katwijk en Noordwijk door hun samenwerking hun
van de zes gemeenten van de Duin- en Bollenstreek betreft.
dienstverlening ondanks bezuinigingen in stand houden,
Gezien het door Katwijk ingenomen standpunt dat per
verder kwalitatief verbeteren en effectiever organiseren.
onderwerp de optimale schaal van samenwerking wordt
Katwijk wil de beste gemeentelijke dienstverlener van
gezocht, ligt een samenwerking voor het merendeel van de
Nederland worden. In die ambitie werkt Noordwijk graag met
36 afspraken met alle zes gemeenten van de Duin- en
Katwijk samen. Uit het onderzoek is gebleken dat op vrijwel
Bollenstreek dus voor de hand.
alle van de 200 producten en diensten van beide gemeente winst uit samenwerking valt te behalen in termen van
De strategische meerwaarde van de samenwerking met de
kwaliteit, efficiency en/of continuïteit.
zes gemeenten van de Duin- en Bollenstreek is verwoord met de 36 afspraken, waarvan de kern zich als volgt laat
Ten slotte geldt dat zowel de combinatie Katwijk - Noordwijk
samenvatten:
als de Bollen4 circa 90.000 inwoners tellen. Dat betekent een
• h et creëren van de veiligste regio van de Randstad;
zelfde schaalgrootte voor deze samenwerking zonder extra
• o p sociaal terrein het benutten van de solidariteit en
bestuurslaag waardoor er dus ook geen sprake is van extra
zelfredzaamheid van de inwoners en met elkaar zorgen voor
coördinatiekosten. Met andere woorden: de samenwerking
risicobeheersing;
tussen Katwijk en Noordwijk leidt zonder meerkosten tot een
• o perationeel opgewassen zijn tegen de nieuwe taken door decentralisaties en een sterkere positie verwerven ten opzichte van de grotere welzijns- en zorginstellingen; • h et gezamenlijk versterken van de economie van de greenport Duin- en Bollenstreek; • h et ruimtelijk beleid vormgeven vanuit een regionale visie op het buitengebied, op investeringen voor bedrijventerreinen, winkelstraten en kantoorlocaties en op het revitaliseren van de woningmarkt; 12
verdere versterking van hun strategische positie in de regio en de onderliggende bestuurskracht.
4.
Criteria voor samenwerking
Katwijk en Noordwijk moet iets opleveren. Waarom zouden
Door samenwerking kan een hogere kwaliteit van het product worden bereikt
gemeenten met elkaar samenwerken? Daar zijn verschillende
Twee weten meer dan één, is de basis voor dit criterium voor
redenen voor aan te geven.
samenwerking. Veel producten van de gemeente vergen een
Samenwerking is geen doel in zich. Samenwerking tussen
Maatschappelijke ontwikkelingen overstijgen gemeentegrenzen
hoog kennisniveau. De ene gemeente kan meer ervaring hebben met een onderwerp dan de andere, terwijl de andere gemeente die heeft op weer andere onderwerpen.
Het voorbeeld van de N206 daargelaten, houden wegen en
Samenwerking verrijkt dan de kwaliteit van het product.
fietspaden niet op bij bestuurlijke grenzen. Een eventuele zee-
Door samenwerking profiteren beide gemeenten maximaal
jachthaven in Katwijk zal zijn effecten hebben op de kustlijn
van de kennis en ervaring uit beide organisaties.
van Noordwijk. De vestiging van ESA/Estec in Noordwijk doet de samenleving trekt zich niets aan van gemeentegrenzen.
Door samenwerking kan goedkoper worden geproduceerd (efficiency)
Waar de schaal van maatschappelijke ontwikkelingen de
Kosten van productie nemen toe bij toenemende
gemeentegrenzen te boven gaat en gemeenten een taak
hoeveelheden. De kosten per eenheid product nemen vaak af.
hebben, is intergemeentelijke samenwerking aangewezen.
Deze schaaleffecten kunnen ook bij samenwerking bereikt,
ook een beroep op huisvesting van expats in Katwijk. Kortom,
Door samenwerking kan het beoogde effect of product beter worden bereikt (effectiviteit)
vooral in situaties waarbij grote aantallen aan de orde zijn. Het terrein van belastingen is dan een goed voorbeeld met grote aantallen taxaties, aanslagen, heffingen en
In het verlengde van het vorige argument ligt de redenering
bezwaarschriften. Katwijk en Noordwijk hebben voor
dat het beoogde effect, bijvoorbeeld een goede
belastingen beide inmiddels samenwerkingsverbanden met
verkeersafwikkeling of een mooie fietsroute door de regio,
andere partijen. Het leerlingenvervoer is wellicht nu een
alleen wordt bereikt als gemeenten met elkaar samenwerken.
onderwerp waarop door samenwerking de voordelen van
Maar ook in de bedrijfsvoering zijn voorbeelden aan te geven
schaaleffecten kunnen worden behaald.
waarbij de effectiviteit staat of valt met samenwerking. andersom een hoge mate van informatiebeveiliging die zonder
Door samenwerking kan de kwetsbaarheid van de productie worden verkleind
die samenwerking niet bereikt kan worden. Overigens kan een
Gemeenten kenmerken zich door een groot aanbod van
dergelijk resultaat ook op andere manieren worden bereikt,
producten en diensten. Keerzijde daarvan is dat er
bijvoorbeeld door databases in de cloud te zeten, maar de
betrekkelijk vaak sprake is van slechts een of enkele
gekozen samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk geeft een
medewerkers die deze producten of diensten leveren.
vergelijkbaar resultaat.
Dat maakt de productie kwetsbaar. Samenwerking kan die
Zo leveren back-ups van Noordwijkse bestanden in Katwijk en
kwetsbaarheid verkleinen door afspraken te maken over Het realiseren van een hogere ambitie op een bepaald
vervanging bij afwezigheid. Een andere mogelijkheid om de
beleidsterrein kan ook geschaard worden onder de noemer
kwetsbaarheid te verkleinen is de productie voor beide
effectiviteit. Het effect van het beleid is groter naarmate een
gemeenten bij elkaar te brengen onder een dak en afspraken
hogere ambitie wordt gerealiseerd.
te maken over de verdeling van de beschikbare uren voor beide gemeenten.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 13
Door samenwerking kunnen risico’s beter worden gespreid Uitval van productie zoals zojuist beschreven is een risico dat door samenwerking kan worden bestreden. Evenzo risico’s van onvoldoende kwaliteit of het risico van hoge kosten. Juridische risico’s kunnen worden verkleind door op juridisch gebied kennis uit te wisselen en daarmee de juridische kwaliteit te verhogen. Risicodeling door budget samen te voegen zoals een verzekeringsmaatschappij dat met de premies doet, valt gezien de randvoorwaarden van de samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk om geen budget over te dragen, buiten de scope van dit onderzoek.
Samenwerking wordt geëist door een hogere overheid Soms hebben gemeenten geen keuze of ze samenwerken, maar wordt die samenwerking afgedwongen door een hogere overheid. Denk aan de verplichte samenwerking op het gebied van veiligheid en brandweerzorg in de Veiligheidsregio Hollands Midden. Denk aan de verplichte regionale samenwerking in Regionale Uitvoeringsdiensten, in deze regio de Omgevingsdienst West-Holland, bij de verlening van milieuvergunningen en het bijbehorend toezicht. En aan de verplichte samenwerking op het gebied van de drie decentralisaties op het sociale domein waarbij Holland Rijnland is aangewezen als het congruente gebied voor samenwerking. Minder expliciet, maar wel met het zelfde gevolg van verplichting, vraagt de provincie in veel ruimtelijke vraagstukken intergemeentelijke overeenstemming alvorens zelf een besluit te nemen. Ook in zo’n situatie worden gemeenten geforceerd om samen te werken.
14
5.
Lichte en zware vormen van samenwerking
Samenwerking tussen gemeentelijke organisaties kan vele
Gezamenlijke inkoop
verschillende vormen aannemen, variërend van een telefoontje
Inkoopsamenwerking teneinde een grotere inkoopmacht te
om een collega te raadplegen tot een gezamenlijke organisatie
organiseren en daarmee financieel voordeel, is een veel
waarin alle taken zijn samengebracht voor de samenwerkende
voorkomende vorm van samenwerking in gemeenteland.
gemeentebesturen. De huidige en nieuwe vormen van
Katwijk en Noordwijk hebben op dit gebied positieve
samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk gaan verder dan
ervaringen samen met Teylingen op het gebied van openbare
een telefoontje, maar niet zover dat er ooit sprake zal zijn van
werken. Die samenwerking ontwikkelt zich in de richting van
een bestuurlijke fusie. Beide gemeenten wijzen die af.
de andere gemeenten in de Bollenstreek. Deze zijn aangesloten bij het Regionaal Inkoopbureau IJmond
Welke vormen van samenwerking dan wel? Twee belangrijke
Kennemerland (RIJK). Noordwijk sluit zich per 1 februari 2014
randvoorwaarden voor de samenwerking tussen Katwijk en
aan. Dat neemt overigens niet weg dat ook Katwijk per geval
Noordwijk zijn dat beide gemeenten geen bevoegdheden noch
kan deelnemen aan deze inkoopcombinatie.
budget overdragen aan andere organen. Zo lang aan die randvoorwaarden wordt voldaan, zijn alle vormen van samenwerking denkbaar.
Informatie uitwisselen en kennis delen
Afstemmen of harmoniseren van de ondersteunende processen Nog los van de vraag of harmonisatie van beleid wenselijk is, kan op een beleidsarme wijze winst uit samenwerking worden
Een laagdrempelige manier van samenwerken is eigen
behaald in de ondersteunende processen, met andere
informatie en kennis aan de samenwerkingspartner
woorden samenwerken in de bedrijfsvoering. Te denken valt
beschikbaar stellen zodat hij daar zijn voordeel mee kan doen.
aan de functies Personeel en Organisatie, Informatie en
Hoe hebben jullie dat vraagstuk aangepakt? Hoe ziet jullie
Automatisering, Financiën, Juridische Zaken en Facilitaire
beleidsnota voor onderwerp x eruit? Beter goed gestolen dan
Zaken.
slecht verzonnen, is hier het adagium. Door aldus te handelen kan de kwaliteit van de eigen productie stijgen. In veel
Een belangrijke voorwaarde voor samenwerking in de
gevallen draagt een voorbeeld van elders bij aan een snellere
ondersteunende processen is de keuze voor dezelfde
productie en daarmee aan een hogere efficiency.
informatie- en communicatietechnologie. Waar die in het verleden niet eensluidend was, kan dat een belemmering zijn
Overigens is onderlinge samenwerking niet altijd een vereiste
voor de samenwerking. Aanpassen van die keuze is op korte
om toegang te krijgen tot kennis of informatie van anderen.
termijn vaak niet mogelijk op straffe van grote
Ook op het internet of bij de VNG worden veel producten
desinvesteringen.
beschikbaar gesteld, zodat het wiel niet zelf hoeft te worden uitgevonden.
Uitwisseling medewerkers/achterwacht
In de Leidse regio hebben de gemeenten gekozen voor een shared service center Servicepunt 71, waarin alle ondersteunende processen zijn samengebracht. Dat is een
Een verdergaande vorm van kennisdelen is het uitwisselen
ambitieuze ontwikkeling met dito afbreukrisico’s. De ervaring
van medewerkers die die kennis hebben. Collega’s worden
van Katwijk en Noordwijk is dat een geleidelijke groei in
bijvoorbeeld gedurende een aantal maanden gedetacheerd
samenwerkingsverbanden minder risico’s in zich bergt.
om kennis over te dragen aan de ontvangende gemeente. Dat zal vooral lonen in situaties waarin de ontvangende partij
Afstemmen of harmoniseren van werkwijzen
een leertraject moet volgen wil deze de kennis eigen kunnen
Kwaliteitsverbetering en schaalvoordelen zijn eerder te
maken. Of medewerkers springen in bij de andere gemeente
bereiken als de samenwerkende partijen dezelfde werkwijzen
bijvoorbeeld bij langdurige afwezigheid door ziekte.
kennen. Dat uit zich in gelijktrekken van werkprocessen,
Zo kunnen bijvoorbeeld de secretariaten voor elkaar de
in het hanteren van dezelfde beheersystemen en in het
achterwacht vormen waardoor mogelijk ook externe inhuur
gebruik van uniforme data.
wordt voorkomen. Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 15
Afstemmen of harmoniseren van beleid Nog verdergaand en minder vrijblijvend in de samenwerking is het afstemmen en waar mogelijk harmoniseren van beleid. Als de kaders voor de uitvoering hetzelfde kunnen luiden is het eenvoudiger om bij de uitvoering samen te werken en kwaliteits- en schaalvoordelen te behalen, dan wanneer de beleidskaders verschillen. Dat betekent dus ook samen beleid maken en samen uitvoeren. Dat neemt niet weg dat lokale beleidskeuzes altijd gaan voor afstemming omwille van de samenwerking bij de uitvoering. Er zijn en blijven niet voor niets twee autonome gemeenten Katwijk en Noordwijk bestaan.
Gezamenlijk produceren in een gemeenschappelijk organisatieonderdeel Samenwerking is gediend met het opheffen van belemmeringen voor die samenwerking. Algemeen bekend is het fenomeen dat mensen makkelijker met elkaar samenwerken naarmate ze elkaar makkelijker ontmoeten. Gemeenschappelijke huisvesting van degenen die de samenwerking gestalte moeten geven, is daarvoor het beste middel. De keuze voor die wijze van samenwerking ligt voor de hand naarmate de benodigde samenwerking intensiever is. Een van de mogelijke middelen om deze samenwerking vorm te geven is het aangaan van een dienstverleningsovereenkomst (DVO). Gemeenschappelijke huisvesting moet afgewogen worden tegen de afstand tot de klant. Het is bijvoorbeeld niet het aangewezen middel voor bestuurssecretariaten aangezien de directe fysieke nabijheid tot het eigen bestuur cruciaal is voor een goede dienstverlening. Vergelijkbare opmerkingen zijn te plaatsen bij de fysieke gemeentelijke loketten voor de inwoners. Met andere woorden: waarmee wordt de kwaliteit of de efficiency van de dienstverlening het meest geholpen: met onderlinge nabijheid van de dienstverleners of met de onderlinge nabijheid van de dienstverlener en zijn/haar klant? Tegelijk met gemeenschappelijke huisvesting is het nodig om capaciteitsafspraken te maken: hoeveel uur wordt besteed aan dienstverlening voor de gemeente Katwijk en hoeveel aan die voor de gemeente Noordwijk, zodat beide gemeenten aan hun trekken komen.
16
6.
Recente ervaringen in de samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk
De samenwerking tussen beide gemeenten kent zijn begin in
In 11 van deze 33 projecten is de kwaliteit van het proces
de rampenbestrijding en crisisbeheersing. De crisisorganisatie
verhoogd, in 11 andere projecten heeft er kennisuitwisseling
verkeerde in de opbouwfase, maar van meet af aan was
plaatsgevonden en in weer 11 andere projecten is er financieel
duidelijk dat gemeenten bij een crisis na 24 uur en vaak al
voordeel behaald. De voordelen betroffen het voorbereiden
eerder een beroep moeten doen op buurgemeenten om de
van beleid, het beschrijven van de werkprocessen, het
crisisorganisatie gedurende langere tijd draaiende te kunnen
opstellen van programma’s van eisen en uitten zich in
houden. In 2007 spraken beide gemeentesecretarissen
kwaliteitsverbetering, inkoopvoordeel door gezamenlijk aan te
daarom af om beiden een crisisorganisatie op te bouwen die
besteden en in een kleinere kwetsbaarheid.
tegelijk kon dienen als terugvaloptie voor elkaars organisatie bij langer durende crises. Dat leidde onder meer tot
Daarnaast waren Katwijk en Noordwijk al enige jaren op zoek
afstemming van de deelprocessen, tot gezamenlijke cursussen
naar nieuwe huisvesting voor hun werf. Die is sinds januari
en gezamenlijke oefeningen. Ook de wisseling van de wacht is
2013 gevonden in de gezamenlijke huisvesting op het Heen.
regelmatig beoefend.
Die is voor beide gemeenten aanmerkelijk goedkoper gebleken dan afzonderlijke huisvesting van hun werf.
In de slipstream van deze samenwerking is ook gekeken naar onderlinge ondersteuning indien een van beide gemeente-
Verder zijn te noemen de samenwerking op het gebied van
huizen te lijden zou hebben van een crisis. Voor de
archeologie (samen met Teylingen) en recent het gezamenlijk
bedrijfsvoering is veiligheid van de gegevens, na de levens
spelregelkader voor onderzoek naar mogelijkheden van een
van de medewerkers, de allerhoogste prioriteit. Sinds medio
de ontwikkeling van een zee-jachthaven.
2009 ligt er een glasvezelverbinding tussen beide gemeenten waarlangs dagelijks een wederzijdse back-up van alle
Bij deze vormen van samenwerking tussen Katwijk en
gemeentelijke gegevens wordt gemaakt. De kabel biedt
Noordwijk, en op onderdelen tevens met Teylingen, blijkt dat
tevens de infrastructuur om te zijner tijd de dienstverlening
het goed samenwerken is. De verstandhouding is goed en
van Noordwijk in geval van nood aan het loket van Katwijk te
zakelijk. Afspraak is afspraak. Het onderling vertrouwen is
kunnen voortzetten en andersom.
groot. Er wordt samengewerkt op basis van gelijkwaardigheid. Beide partijen hebben elkaar iets te bieden, zo leert de
Sinds 1 april 2010 delen Katwijk en Noordwijk de milieustraat.
ervaring.
De directe aanleiding daarvoor was dat Noordwijk op Klei-Oost een terrein zocht en Katwijk op het naburige ’t Heen.
Bij de verdere intensivering van de samenwerking willen wij
Bundeling van beide initiatieven betekende belangrijke
deze cultuur van samenwerking graag vasthouden.
kostenbesparingen. In het vervolg op die samenwerking is in het verband van het Vuilafvoerbedrijf Duin- en Bollenstreek de vraag voorgelegd op welke onderwerpen de zes gemeenten met elkaar zouden kunnen samenwerken. Uit dat initiatief is de samenwerking tussen de gemeenten Teylingen, Katwijk en Noordwijk op het gebied van openbare werken geboren, de zogeheten TKNsamenwerking. Sinds begin 2012 zijn 38 projecten opgepakt, waarvan er 33 zijn gerealiseerd. Vier projecten zijn doorgeschoven naar 2014 en 1 is overgegaan naar de veiligheidsregio.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 17
7.
Samenwerking op de 36 afspraken van het Valentijnsberaad
De vijf gemeenten uit de Bollenstreek hebben op 14 februari
Winst van samenwerking
2013 in een gezamenlijke bijeenkomst gesproken over de
Samenwerking kan op verschillende manieren winst
strategische agenda van streek. Het betreft veiligheid en
opleveren. De soort winst kan worden ontleend aan de criteria
openbare orde, het sociale domein, economische zaken,
voor samenwerking, zoals genoemd in hoofdstuk 4.
ruimtelijke ordening en infrastructuur.
A. Door samenwerking kan beter worden ingespeeld op
Tijdens gelijktijdige vergaderingen op vier april 2013 hebben
maatschappelijke ontwikkelingen die de gemeentegrenzen
de vijf gemeenteraden van Hillegom, Lisse, Noordwijk,
overstijgen.
Noordwijkerhout en Teylingen deze afspraken bekrachtigd.
B. Door samenwerking kan het beoogde effect of product
De gemeenteraad van Katwijk heeft tijdens zijn vergadering
beter worden bereikt (effectiviteit) of kan een hogere
op vier april 2013 zijn interesse getoond voor samenwerking op deze terreinen met de andere gemeenten in de Duin- en
ambitie worden gerealiseerd. C. Door samenwerking kan een hogere kwaliteit van het
Bollenstreek.
product worden bereikt. D. Door samenwerking kan goedkoper worden geproduceerd
Hieronder gaan we voor de 36 afspraken na op welke wijze Katwijk en Noordwijk in onderlinge samenwerking kunnen
(efficiency). E. Door samenwerking kan de kwetsbaarheid van de productie
bijdragen aan de realisatie van die afspraken. Daartoe zijn
worden verkleind.
de afspraken beoordeeld aan de hand van de volgende
F. Door samenwerking kunnen risico’s beter worden gespreid.
onderzoeksvragen.
G. Samenwerking wordt geëist door een hogere overheid.
1. Leent de afspraak zich voor samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk? 2. Zo ja, over welke vorm, type of niveau van samenwerking zou het dan moeten gaan? 3. Is er aanleiding om bij deze afspraak onderscheid te maken
De winst van samenwerking is groter naarmate de vorm van samenwerking intensiever is. In hoofdstuk 5 zijn de volgende vormen van samenwerking als mogelijkheden genoemd. 1. Informatie uitwisselen en kennisdelen
tussen wat lokaal blijft en wat wordt ondergebracht in de
2. Uitwisseling medewerkers/achterwacht
samenwerking?
3. Gezamenlijke inkoop
4. Is er aanleiding om voor deze afspraak ook andere
4. Afstemmen of harmoniseren van de ondersteunende
samenwerkingspartners te betrekken? Zo ja, welke partners en waarom. Zo nee, waarom niet? 5. Is er reden om de samenwerking op deze afspraak onder te brengen bij een al bestaand samenwerkingsverband?
processen 5. Afstemmen of harmoniseren van werkwijzen 6. Afstemmen van beleid 7. Gezamenlijk produceren in een gemeenschappelijk
Zo ja, waarom en welk samenwerkingsverband betreft het;
organisatieonderdeel door middel van een
zo nee, waarom niet?
dienstverleningsovereenkomst (DVO)
6. Wat zijn de structurele financiële gevolgen van de samenwerking voor resp. Katwijk en Noordwijk? 7. Wat zijn de structurele financiële gevolgen bij samenwerking met meer partners? 8. Zijn er organisatorische consequenties verbonden aan de samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk en eventuele andere partners? Zo ja, welke precies en waarom? Welke organisatievorm wordt voorgesteld? Zo nee, waarom niet?
Waar in de tabel gesproken wordt over de ‘vijf gemeenten van de Duin- en Bollenstreek’, wordt bedoeld de vijf gemeenten van de Bollenstreek.
1
De Duin- en Bollenstreek bestaat uit de vijf gemeenten van de Bollenstreek plus Katwijk.
18
Aan deze categorieën is nog een voorwaardelijke categorie
Verklaring hierna volgende tabellen:
toegevoegd die vooral betrekking heeft op de ondersteunende processen. Afstemming van de ondersteunende processen als
* Afspraken 2., 3., 16. en 35. worden momenteel al in
financiën en automatisering levert namelijk vooral winst op als
samenwerking tussen (o.a.) Katwijk en Noordwijk
er sprake is van een gezamenlijke organisatie van de primaire
opgepakt. Taaknummer 35 in TKN-verband (Teylingen,
processen.
Katwijk, Noordwijk).
Daarmee zijn de volgende vormen van samenwerking
** Afspraken 7. t/m 15. worden opgepakt in gezamenlijke
onderscheiden en in onderstaande tabel met kleuren
uitwerking van de 3D-impuls. Katwijk en Noordwijk
aangegeven. De volledige teksten van de Valentijns-afspraken
werken hiertoe samen met de projectorganisatie van de
en de ambtelijke uitkomsten van de in de afgelopen weken
Bollen4, om te bezien hoe deze taken het beste op de
uitgevoerde quick scan zijn opgenomen in bijlage 4.
schaal van de Duin- en Bollenstreek opgepakt kunnen worden.
Hieronder een samenvatting van de quick scan op de 36 Valentijns-afspraken.
*** Afspraak 30. heeft wat Katwijk en Noordwijk betreft als uitkomst dat er geen gezamenlijk grond- en
Informatie uitwisselen en kennis delen
ontwikkelbedrijf komt.
Uitwisseling medewerkers/achterwacht
Uit onderstaande tabel blijkt dat de samenwerkingsvormen van elkaar verschillen en dat ze scoren op verschillende criteria, zoals genoemd in hoofdstuk 4. Anders gezegd, er is op meerdere aspecten winst te behalen. De vorm van samenwerking is uitgedrukt met een kleur: • Blauw: Informatie uitwisselen en kennis delen: bij deze samenwerkingsvorm zit het efficiencyvoordeel vooral in het feit dat als gevolg van het uitwisselen van informatie en kennis minder op eigen kracht onderzocht hoeft te worden, wat een besparing op onderzoekskosten oplevert. Of een besparing op kosten voor andere vormen van kennisvergaring, zoals congressen en seminars. Dit betreft dan vooral een besparing op incidentele kosten, en zijn niet substantieel. • Grijs: Uitwisseling medewerkers/achterwacht: dit kan vooral een besparing op inhuur opleveren. Daar staat dan wel weer tegenover een eventuele stijging van overwerkkosten, maar dat is in de regel minder dan de kosten voor inhuur.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 19
X
X
X
X
X
3.
voeren hun beleid en handhaving op de gebieden drank, drugs, horeca en jaarwisseling gezamenlijk uit.
X
X
X
X
X
4.
gaan de Algemene Plaatselijke Verordeningen en vergunningverlening voor (grotere) evenementen harmoniseren.
X
X
X
5.
presenteren zich als eenheid in het bestuur van de Veiligheidsregio en in de regionale politie-eenheid.
X
X
X
verankeren de beleidsplanning van de politie, de brandweer en de GHOR op uniforme wijze in de gemeenteraden.
X
X
X
intensiveren de reeds bestaande samenwerking in de beleidsvorming en de uitvoering van taken in het sociaal domein volgens het organisatiebeginsel 'groot organiseren en klein of dichtbij uitvoeren'.
X
X
X
8.**
gedragen zich, in het licht van de kabinetsambities, als één gemeente in de regievoering op de decentralisaties.
X
X
X
9.**
overwegen of samenvoeging van het budget voor de drie decentralisaties wenselijk is vanuit een oogpunt van kostenbeheersing, risicospreiding en solidariteit.
X
X
X
X
?
10.**
streven naar versterking van de basis onder het gemeenschappelijke uitvoeringsinstituut ISD, teneinde operationeel opgewassen te zijn tegen nieuwe taken.
X
X
X
X
?
11.**
beraden zich gezamenlijk op de organisatorische gevolgen voor de ISD en de Maregroep.
X
X
X
X
12.**
ontwikkelen een regionale aanpak van het vrij-willigers- en mantelzorgbeleid en het welzijnswerk.
X
X
X
X
13.**
ontwikkelen op het gebied van de jeugdzorg goede relaties met de verzorgingstructuur van onderwijs.
X
X
X
X
14.**
doen gezamenlijk onderzoek naar de gevolgen van de sociaal demografische ontwikkeling en de vergrijzing voor de vraag naar woon- en zorgvoorzieningen.
X
X
X
X
15.**
onderkennen dat een stijging van de werkloosheid en een stijging van het aantal mensen met een laag inkomen - mogelijke consequenties van een lang aanhoudende crisis - een zware last betekenen voor gemeente en samenleving.
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Hogere overheid
brengen regionale samenhang aan in de preparatie op en bestrijding van rampen en richten daartoe een gezamenlijke rampenstaf in, evenals een centrale vergaderlocatie voor de lokale beleidsteams.
Risico
Kwaliteit X
Kwetsbaarheid
Effect X
(zie voor de volledige tekst Bijlage 4) De vijf Duin- en bollenstreekgemeenten:
Kosten
Maatsch. Ontwikk.
Valentijns-afspraak
X
Nr.
X
X
Veiligheid en openbare orde 1.
ontwerpen samen met politie en maatschappelijke partners een integrale veiligheid-strategie (Integraal Veiligheids Programma)
2.
6.
Sociaal domein 7.**
16.**
maken zich sterk voor versnelde uitbreiding van het glasvezelnetwerk, teneinde zich te positioneren als proeftuin voor internettoepassingen in domotica, patiëntenzorg en zelfsturing.
Economische zaken 17.**
20
streven naar een hogere waardetoevoeging in de Greenport, een hogere kennisintensiteit en een verder verwetenschappelijking - inclusief het deelnemen aan landelijke kennisnetwerken en inclusief een regionale outillage voor onderzoek - en naar meer en nieuw ondernemerschap. De zes gemeenten in de Duin- en Bollenstreek (de vijf Duin- en Bollengemeenten en Katwijk) hebben al afgesproken om hun beleidsinspanningen voor de Greenport daartoe te bundelen, inclusief een gezamenlijke beleidscapaciteit en een coördinerend portefeuillehouder.
X
X
?
?
X X
? X
X
X
19.
pakken vanaf nu toerisme en recreatie in de Greenport gezamenlijk en ambitieus op.
X
X
X
20.
bundelen hun marketinginspanningen en marketing-middelen. Ze onderkennen dat er ruimte is en moet blijven voor lokale accenten, maar dat de streek z'n kracht moet zoeken in bundeling en samenwerking.
X
X
X
21.
erkennen het Holland Space Center als een tweede regionaal cluster - naast de Greenport - en spannen zich in voor een gezamenlijke behartiging van de clusterfactoren voor het buitenlandse personeel van het Space Center.
X
X
X
22.
spreken af hun gezamenlijke grondgebied te beschouwen als een integraal te ontwikkelen regio.
X
X
X
23.
richten een gezamenlijke servicebalie in voor alle bedrijven.
X
streven naar verhoging van de organisatiegraad van hun bedrijfsleven en naar uitbreiding van het park- en citymanagement naar de hele streek.
X
X
X
X
24.
X
X
X
X
25.
voeren gezamenlijk een ambitieus en krachtig regionaal onderwijsbeleid waarin aandacht is voor de aansluiting van het regionale (beroeps-) onderwijs en arbeidsmarkt bij de economische doelstellingen.
Hogere overheid
X
Risico
Kwaliteit
X
Kwetsbaarheid
Effect
dragen zorg voor een uniforme behandeling van vergunningaanvragen en alle andere contacten tussen bedrijfsleven en overheid.
(zie voor de volledige tekst Bijlage 4) De vijf Duin- en bollenstreekgemeenten:
Kosten
Maatsch. Ontwikk.
Valentijns-afspraak
18.
Nr.
X X
X
X
Ruimtelijke ordening 26.
wachten niet passief af wat er in de markt gebeurt, maar faciliteren de markt en gaan actief op zoek naar investeerders en plannenmakers om samen met hen als co-ontwikkelaar op te treden.
X
X
X
X
27.
werken aan versnelling van de uitvoering van de ISG en aan het stoppen van de verrommeling van het buitengebied.
X
X
X
X
28.
hanteren een uniforme gestroomlijnde gevalsbehandeling in het buitengebied.
X
X
X
X
29.
trekken gezamenlijk op bij alle transities van winkelstraten, kantoorgebieden en bedrijventerreinen die verdergaan dan onderhoud en beheer.
X
X
X
30.**
zullen zich binnen twee jaar uitspreken over de vraag of er een gezamenlijk grond- en ontwikkelbedrijf moet komen voor transitiegebieden in de gemeenten.
31.
manifesteren zich als eenheid – gezamenlijke visie, eenduidige woordvoering - in alle ruimtelijke relaties met de omringende regio's, inclusief Holland Rijnland en inclusief de provincies Noord- en Zuid-Holland en de twee metropolitane gebieden.
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
32.
spreken af om alle initiatieven gericht op het revitaliseren van de woningmarkt, in een regionaal plan onder te brengen.
X
Infrastructuur 33.
blijven gezamenlijk en met Katwijk optrekken bij de afronding van de plan- en besluitvorming over de RijnlandRoute en het HOV.
34.
werken samen aan het versterken en verfijnen van het OV-netwerk in de Duin- en Bollenstreek, het versterken en uitbreiden van het fiets- en wandelpadennetwerk en van recreatieve verbindingen en het instellen van een Regionaal Investeringsfonds (RIF) wordt overwogen.
35.
stemmen hun onderhoudstaken van wegen onderling en met andere wegbeheerders en nutsbedrijven af.
X
X
X
36.
richten een gezamenlijk aanspreekpunt in dat initieert, faciliteert en coördineert op het gebied van mobiliteitsmanagement.
X
X
X
X
X
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 21
Conclusie De gemeente Noordwijk heeft op 4 april 2013 de Valentijns-
Medio 2013 een samenwerking tot stand gebracht tussen
afspraken onderschreven. Naar aanleiding van de quick
de zes gemeenten van de Duin- en Bollenstreek voor de
scan en het overleg tussen Katwijk en Noordwijk over de
economische agenda van de Greenport. Dit samen-
Valentijns-afspraken kan worden geconcludeerd dat Katwijk
werkingsverband is bij uitstek de plek om de Valentijns-
deze afspraken eveneens onderschrijft, voor zover dat niet
afspraken op dit gebied bij onder te brengen.
leidt tot overdracht van bevoegdheden en budget. Aan deze randvoorwaarde, die overigens ook voor Noordwijk geldt,
Op het gebied van ruimtelijke ordening wordt sinds 2006
kan in vrijwel alle gevallen worden voldaan. De uitkomst
samengewerkt op basis van de Intergemeentelijke
van het eventuele onderzoek naar een gezamenlijk grond-
Structuurvisie Greenport. Het merendeel van de Valentijns-
en ontwikkelbedrijf staat voor beide gemeenten vast:
afspraken op dit beleidsdomein kunnen in die
er komt geen gezamenlijk grond- en ontwikkelbedrijf.
samenwerking worden betrokken.
Wij concluderen verder dat de Valentijns-afspraken voor
Op het gebied van infrastructuur is de conclusie dat de
wat betreft de gemeenten Katwijk en Noordwijk, in de
samenwerking op het niveau van de Duin- en Bollenstreek
meeste gevallen vooral in aanmerking komen voor
nog te kleinschalig is aangezien infrastructurele netwerken
inhoudelijke kennisuitwisseling. Dat neemt niet weg dat
een grotere schaal hebben, vergelijkbaar met Holland
verschillen van inzichten mogelijk zijn en moeten blijven.
Rijnland. De Valentijns-afspraken zijn qua schaalniveau te
Wij zijn eveneens van mening dat de schaal van de
divers om daar een eenduidig samenwerkingsverband voor
samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk over het
aan te wijzen.
algemeen te klein is om bij de regionale vraagstukken, uitgewerkt in 36 Valentijns-afspraken, voldoende effect
De samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk op de 36
te sorteren. Waar die noodzaak tot verdergaande
strategische afspraken betreffen de beleidsdomeinen
samenwerking is aangegeven, vindt deze al plaats.
veiligheid en openbare orde, het sociaal domein, economische zaken, ruimtelijke ordening en infrastructuur.
Zo wordt op het gebied van veiligheid en openbare orde
Daarmee zijn niet alle gemeentelijke producten op deze
op onderdelen samengewerkt binnen het verband van het
beleidsdomeinen onderwerp van samenwerking. Uitbreiding
politiedistrict van zes gemeenten. De veiligheidsproble-
en intensivering van de samenwerking op deze
matiek binnen de gemeenten is nog wel zo divers dat
beleidsterreinen met andere gemeentelijke producten
samen-werking niet op alle fronten toegevoegde waarde
voorkomt versnippering van de samenwerking en zal naar
heeft.
verwachting synergievoordelen opleveren in de vorm van een kwaliteitsslag, efficiënter werken en een meer
Op het sociaal domein is thans al sprake van samenwerking
strategische invloed op deze beleidsdomeinen.
op het schaalniveau van de Duin- en Bollenstreek om de implementatie van de decentralisatie van rijkstaken voor te
Voor zover het om beleidsvormende taken gaat, besluiten
bereiden. De Valentijns-afspraken kunnen hierbij worden
gemeenteraden afzonderlijk over het vast te stellen beleid.
ondergebracht. In de loop van 2014 zal blijken voor welke
De randvoorwaarde van geen overdracht van
taken welk schaalniveau het meest is aangewezen: lokaal,
bevoegdheden of budget, blijft voor alle onderwerpen van
Duin- en Bollenstreek of op het niveau van Holland
kracht.
Rijnland.
22
8.
Samenwerking op de 200 producten van de gemeenten
De bestuursopdracht geeft aan dat naast de analyse van de
En dat laatste ligt niet voor de hand, nu de randvoorwaarde is
36 afspraken van het Valentijns-akkoord tevens een analyse
gesteld dat er geen bestuurlijke bevoegdheden worden over-
wordt gevraagd van het volledige takenpakket van de
gedragen bij de samenwerking Katwijk en Noordwijk willen
gemeenten aan de hand van dezelfde onderzoeksvragen.
twee zelfstandige gemeenten blijven. Om die reden blijft
De analyse is gemaakt op het niveau van de producten uit de
maximalisering van de winst van samenwerking door een
productenbegroting van Noordwijk. In totaal gaat het om circa
ambtelijke fusie buiten beschouwing.
200 producten. De producten zijn gegroepeerd naar verantwoordelijke afdelingen van Katwijk en Noordwijk. De resulta-
Voor Katwijk geldt de randvoorwaarde dat de samenwerking
ten zijn in bijlage 5 weergegeven.
met Noordwijk of de Bollen4 niet ten koste mag gaan van de organisatie-ontwikkelstrategie van Katwijk: zelf doen, al dan
Uit de quick scan van de 200 producten is gebleken dat in
niet in samenwerking, tenzij uitbesteden efficiënter en/of
principe de meeste samenwerkingswinst behaald wordt als er
effectiever is en ‘lean’. De essentie van ‘lean’ is, dat de dienst-
sprake is van gezamenlijke productie, dat wil zeggen het
verlening verbetert door zo min mogelijk stappen in een werk-
onderbrengen van de taak of het product in een gemeen-
proces te organiseren; snel, goed en goedkoop. Een verder-
schappelijk organisatieonderdeel. Hier is winst te boeken op
gaande samenwerking met Noordwijk past daarin, als
de organisatiekosten, omdat er per saldo kan worden bezui-
Noordwijk bereid is de lean-filosofie van Katwijk door te voe-
nigd op management en ondersteuning. Ook kan door een
ren. Noordwijk heeft die bereidheid uitgesproken.
eenduidig werkproces een synchronisatie van werkwijzen opleveren. Ergo, dezelfde werkzaamheden kunnen in één keer
Een samenvoeging van een groter aantal organisatieonder-
voor twee gemeenten worden verricht. Een gezamenlijk orga-
delen leidt minstens tot een vertraging in de organisatie
nisatieonderdeel zal ook inkoopvoordelen kunnen realiseren
ontwikkelstrategie van Katwijk. Ook dat is een reden om af
als gevolg van de meer eenduidige werkwijze. Dit betreft dan
te zien van de mogelijkheid van een ambtelijke fusie.
vooral de beheer- en uitvoeringstaken. En uiteraard geldt dan, hoe meer onderdelen er worden samengevoegd, hoe groter de winst is. Zelfs is het zo, dat de samenwerkingswinst van een flink aantal taken afhankelijk is van het al dan niet geheel samenvoegen van de ambtelijke organisaties. Daar staat tegenover dat bij de beleidstaken er meer tijd nodig is om de te maken keuzes en de behaalde resultaten met beide opdrachtgevers af te stemmen, wat dus tot meer kosten leidt. De verwachting is dat dit per saldo leidt tot een beperkte efficiencywinst. Pas bij harmonisatie van beleid kan een grotere efficiencywinst worden bereikt.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 23
Conclusie Onze colleges zijn van mening dat als gevolg van de
Wij stellen voor om voor deze kwetsbare taken de
genoemde randvoorwaarden een aantal producten/taken
voordelen van samenwerking tussen beide gemeenten
niet in aanmerking komt voor samenwerking. Het gaat ons
verder te onderzoeken en in daden om te zetten.
om een samenwerking die enerzijds de zelfstandigheid van beide gemeenten waarborgt en de organisatie
Verder stellen wij voor om de uitvoerende taken waarvan
ontwikkelstrategie van Katwijk niet vertraagt en anderzijds
uit de quick scan blijkt dat deze door versterking van de
de kwaliteit, continuïteit, effectiviteit en efficiency van de
samenwerking efficiencywinst opleveren, ook als eerste
ambtelijke taakuitvoering van de gemeenten Noordwijk en
nader te onderzoeken op daadwerkelijke
Katwijk versterkt. Het onderbrengen van beleidstaken in
samenwerkingswinst. Het betreft hier voornamelijk
één organisatie, van waaruit twee gemeentebesturen
uitvoerende taken voor het beheer en onderhoud van de
moeten worden gediend blijft daarom buiten beschouwing.
openbare ruimte. Voor deze uitvoerende taken is al een samenwerkingsvorm actief bestaande uit de gemeenten
De dienstverlening van de gemeenten staat onder druk,
Teylingen, Katwijk, Noordwijk, de ‘TKN-samenwerking’.
mede als gevolg van bezuinigingen. In de afgelopen jaren is
Recent is de samenwerking tussen de drie gemeenten op
al sterk bezuinigd op het ambtelijk apparaat van beide
het gebied van openbare werken geëvalueerd. Het succes
gemeenten. Voor beide gemeenten zijn toekomstige
van de samenwerking van de afgelopen twee jaar in termen
bezuinigingen op de formatie al ingeboekt. Uit de quick
van kwaliteit en efficiency, leidt tot verdere initiatieven op
scan is gebleken dat Katwijk en Noordwijk op een aantal
dit gebied. De onderwerpen die de drie gemeenten thans
onderdelen kwetsbaar zijn en de continuïteit van de
onderzoeken zijn de beheersystemen, het groenonderhoud
dienstverlening op die producten dus niet gewaarborgd is.
en het onderhoud van de speeltoestellen in beide
Samenwerking tussen Noordwijk en Katwijk kan naar
gemeenten.
verwachting de ambitie om de beste gemeentelijke dienstverlener van Nederland te worden sneller
Uit het onderzoek is gebleken dat op vrijwel alle
waarmaken. Het ligt voor de hand om te starten met de
200 gezamenlijke producten winst uit samenwerking
taken die door hun kleine ambtelijke capaciteit kwetsbaar
valt te behalen in termen van kwaliteit, efficiency en/of
zijn.
continuïteit. Door de samenwerking geleidelijk op te bouwen worden de minste risico’s op onzorgvuldige
Deze kwetsbare taken zijn:
voorbereiding gelopen. Eerdere onderwerpen van
• Economie, toerisme en marketing
samenwerking kunnen goed ingebed worden, alvorens
• Volkshuisvesting
nieuwe onderwerpen van samenwerking op de agenda
• Sportbedrijf
te zetten.
• Beheer en onderhoud sport • Monumenten/erfgoed • Uitvoering subsidieverlening • Registratie en handhaving kinderopvang • Begraafplaatsenadministratie • Administratieve organisatie en interne controle • Verzekeringen
24
9.
Financiën
In dit stadium kan nog niet worden aangegeven hoeveel
Daarvoor in de plaats is gekozen voor een meer organische
besparing op bovenstaande samenwerkingen in de toekomst
groei van de samenwerking, te beginnen met kwetsbare
mogelijk is. Dat geldt zowel voor de samenwerking op de
taken. Samenwerking op dergelijke taken levert niet zo zeer
Valentijns-afspraken als voor de samenwerking op de
efficiencywinst op maar winst in continuïteit. Het bepalen van
200 gemeentelijke producten.
de efficiencywinst van de genoemde uitvoerende taken vergt nog nader onderzoek.
Voor de Valentijns-afspraken is namelijk sprake van een hogere ambitie dan dat de gemeenten thans realiseren.
Voor Noordwijk zijn de bezuinigingen op de formatie vanaf
Het zou al een prestatie zijn als alle benodigde middelen in
2010 tot en met 2016 ingeboekt in de begroting. Het gaat
termen van mensen en geld, gehaald kunnen worden uit de
daarbij om een efficiencywinst van € 1,4 miljoen hetgeen
besparingen als gevolg van efficiencywinst door
neerkomt op circa 24 voltijdsbanen.
samenwerking. Voor zover taken in regie zijn uitbesteed aan andere partijen, Voor beide categorieën, Valentijns-afspraken en
zoals in Noordwijk deels het geval is, is daar geen additionele
200 gemeentelijke producten, geldt tevens dat een quick
winst op te behalen, hooguit vermindering van kwetsbaarheid
scan als nu gedaan een te globaal onderzoek over een te
van de opdrachtgeversfunctie.
breed terrein is om op het niveau van afspraken of producten uitspraken te kunnen doen.
Voor Katwijk geldt dat al is ingezet op een efficiencywinst van € 3 miljoen, in casu 50 formatieplaatsen. Door in de periode
De voorstellen voor samenwerking leiden in ieder geval niet
tot 2018 ‘lean’ te organiseren kan de productie in stand blijven
tot extra kosten. Van extra kosten als gevolg van een extra
terwijl 50 medewerkers uitstromen wegens het bereiken van
bestuurslaag is hier geen sprake. Wel van het realiseren van
de pensioengerechtigde leeftijd. De in deze nota genoemde
een hogere ambitie en het minder kwetsbaar maken van een
samenwerkingsvormen kunnen wel een bijdrage leveren aan
aantal onderdelen van de gemeentelijke dienstverlening.
het invullen van deze taakstelling, maar zullen naar verwachting niet of nauwelijks leiden tot een additionele
Er is in de afgelopen jaren al veel bezuinigd op beide
besparing bovenop de efficiencywinst van € 3 miljoen.
gemeentelijke organisaties. Toekomstige bezuinigingen op de formatie zijn eveneens al ingeboekt. Dat betekent dat er
Dat neemt niet weg dat de financiële gevolgen bij het
weinig tot geen extra financieel voordeel verwacht kan
voorgestelde nader in te stellen onderzoek uitdrukkelijk
worden.
worden betrokken.
Substantiële winst kan wellicht worden geboekt als er sprake
Substantiële winst kan wellicht worden geboekt als er sprake
is van intensieve harmonisering van beleid en integratie van
is van intensieve harmonisering van beleid en integratie van
ondersteunende processen door ambtelijke fusie. In deze
ondersteunende processen door ambtelijke fusie. In deze
quick scan is niet voor die benadering gekozen.
quick scan is niet voor die benadering gekozen.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 25
B1
Bijlage 1: Motie Uitwerken ‘Bestuurlijk Alternatief’ - Katwijk als toegewijde en niet vrijblijvende samenwerkingspartner voor Noordwijk, Noordwijk, 30 september 2013
Motie Uitwerken “Bestuurlijk Alternatief” - Katwijk als toegewijde en niet vrijblijvend samenwerkingspartner voor Noordwijk De gemeenteraad van Noordwijk in vergadering bijeen op 30 september 2013 Constaterende dat: v De raadsvoordracht “Aanpak strategische opgaven van de gemeenten Hillegom, Lisse, Noordwijk, Noordwijkerhout en Teylingen, in het kader van de bestuurlijke toekomst van de Duin- en Bollenstreek” geen uiting geeft aan de besluiten genomen in de raad van Noordwijk van 4 april 2013 en daarmee is verworpen. v Het college van Noordwijk een bestuurlijk alternatief voorstelt in haar brief van 25 september 2013 v Dit alternatief in overeenstemming is met het door Noordwijk geamendeerde raadsvoorstel van 4 april 2013 v Uitwerking van dit alternatief mogelijkheden biedt uitvoering te geven aan de moties aangenomen in de raad van 4 april 2013 Overwegende dat: v Katwijk bij brief van 26 september 2013 heeft aangegeven open te staan voor iedere vorm van samenwerking mits het voordelen oplevert voor alle partijen v Katwijk interesse heeft in iedere vorm van samenwerking die leidt tot kwaliteit en/of efficiency in dienstverlening, met behoud van gemeentelijke zelfstandigheid v Katwijk per onderwerp wil bekijken hoe de strategische opgaven aangepakt moeten worden. Daarbij prioriteit heeft aan het sociale domein en de economische agenda. v Katwijk aangeeft dat de structuur bij samenwerken niet centraal moet staan maar de inhoudelijke agenda v Katwijk kiest voor een ‘netwerkconstructie’ van samenwerken v De moties en amendementen van de raad van Noordwijk naadloos aansluiten bij de inhoud van de brief van Katwijk Verzoekt het college: v Uitvoering te geven aan het amendement van het CDA in de geest van het persbericht van het CDA “Raadsvoorstel is niet af”
26
v Mocht dit niet leiden tot een wijziging van de gemeenschappelijke regelingen dan: v Het voorgestelde bestuurlijke alternatief uit de brief van 25 september nader uit te werken v Uiterlijk 31 januari 2014 te komen met nadere voorstellen over een toegewijde, niet vrijblijvende samenwerking met Katwijk, mogelijk aangevuld op terreinen met Oegstgeest v Waarin tevens de mogelijkheden van flexibele samenwerking met de door de Bollen4 gewenste gemeenschappelijke regeling is uitgewerkt. En gaat over tot de orde van de dag. De fractie van PUUR NOORDWIJK Taetske T. Visser-Danser Fractievoorzitter De fractie van Lijst Salman Noordwijk Dennis T.C. Salman Fractievoorzitter De fractie van Liberaal Noordwijk/Wat Noordwijk Wil Diane Zandvoort-Hoppezak
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 27
B2
Bijlage 2. B estuursopdracht samenwerking tussen Katwijk, Noordwijk en met de Bollen4 op de strategische agenda van de Duin- en Bollenstreek
Onderwerp/naam bestuursopdracht: Samenwerking tussen Katwijk, Noordwijk en met de Bollen4 op de stra-
Versie: 2.1
tegische agenda van de Duin- en Bollenstreek Portefeuillehouder: Katwijk: J. Wienen
Opgesteld door: J. de Vos/E. Verkerk/B. Engelberts
Noordwijk: L. van Ast
Datum: 04-02-2014
Opdrachtgever: Colleges van B&W van Katwijk en Noordwijk Vastgesteld door: Managementteam
College
Katwijk: d.d. 13-11-2013
Katwijk: d.d. 19-11-2013
Noordwijk: d.d. 13-11-2013
Noordwijk d.d. 19-11-2013
DEEL 1: DE BESTUURSOPDRACHT 1.1 Doelstelling (Verwijst naar datgene wat in de toekomst bereikt moet worden, geeft richting)
Het daar waar nodig en/of mogelijk verbeteren van de kwaliteit, continuïteit, effectiviteit en efficiency van de ambtelijke taakuitvoering van de gemeenten Noordwijk en Katwijk door middel van versterking van de samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk en waar nodig en/of mogelijk met de Bollen4. 1.2 Resultaat/Product (Formuleer het resultaat in de vorm van een zelfstandig naamwoord)
Een voorstel aan de gemeenteraden van Katwijk en Noordwijk op welke taken de gemeenten Katwijk en Noordwijk gaan samenwerken met elkaar en voor welke onderdelen daarvan samenwerking met de Bollen4 gewenst is. 1.3 Besluitvorming (Bestuurlijke feiten en laatste bestuurlijk besluit)
De gemeente Katwijk heeft in juli 2013 zijn deelname aan de stuurgroep Bestuurlijke Toekomst Duin- en Bollenstreek opgeschort. Aanleiding daarvoor was het voorstel van de stuurgroep aan de gemeenteraden van de Duin- en Bollenstreek om te komen tot een Bollenraad, c.q. een zware gemeenschappelijke regeling van de gemeenten uit de Duin- en Bollenstreek waarbij voor de 36 afspraken bevoegdheden en budget zouden worden overgedragen aan die gemeenschappelijke regeling. De gemeenteraden van Hillegom, Lisse, Noordwijkerhout en Teylingen hebben op 30 september 2013 besloten tot die zware gemeenschappelijke regeling. De gemeente Noordwijkerhout neemt daarover een definitief besluit met het concrete raadsvoorstel dat te zijner tijd voorligt. De gemeenteraad van Noordwijk heeft het raadsvoorstel op 30 september 2013 aangehouden. Het besluit is genomen tot een extra raadpleging van de andere gemeenteraden in de Bollenstreek. Mocht die raadpleging niet leiden tot een wijziging van de voorgenomen zware gemeenschappelijke regeling, dan wordt het bestuurlijk alternatief, te weten samenwerking met de gemeente Katwijk en waar nodig met de Bollen4, verder uitgewerkt. Zie de motie Uitwerken ‘Bestuurlijk Alternatief’- Katwijk als toegewijde en niet vrijblijvende samenwerkingspartner voor Noordwijk.
28
Het overleg van de raad van Noordwijk met die van de andere bollengemeenten vond plaats op 24 oktober 2013. De resultaten zijn besproken tijdens de raadsvergadering van 31 oktober 2013. De gemeenteraad van Noordwijk heeft toen tegen het raadsvoorstel van de stuurgroep Bestuurlijke Toekomst Duin- en Bollenstreek gestemd. Bij gevolg is voor de raad van Noordwijk nu de motie Uitwerken bestuurlijk alternatief aan de orde als opdracht aan het college van Noordwijk. Het college van Katwijk heeft in zijn overleg op 15 oktober 2013 met het college van Noordwijk aangegeven grote belangstelling voor samenwerking met Noordwijk te hebben zolang het niet gaat over fusie en de door Katwijk gehanteerde organisatieontwikkelstrategie in stand blijft. 1.4 Randvoorwaarden en uitgangspunten (bij de uitvoering van het project)
Uitgangspunten • V erbeteren van de kwaliteit, effectiviteit en/of de efficiency van de dienstverlening. • V erminderen of opheffen van kwetsbaarheid in de ambtelijke taakuitvoering. • E r wordt invulling gegeven aan een toegewijde en niet vrijblijvende samenwerking, wat naast de bovenstaande uitgangspunten betekent dat we uitgaan van duurzame samenwerkingsverbanden. • A lle mogelijke organisatievormen en samenwerkingsschalen mogen worden onderzocht. De bestaande samenwerkingsverbanden en –initiatieven worden er bij afgewogen.
Randvoorwaarden • V oor Noordwijk: oplevering van het product zoals beschreven onder 1.2 uiterlijk 31 januari 2014 in de vorm van een voorstel aan de raad. • V oor Katwijk: de gehanteerde organisatie-ontwikkelstrategie met daarbij de uitgangspunten ‘zelf doen (al dan niet in samenwerking), tenzij uitbesteden efficiënter en/of effectiever is’ en ‘lean’. De samenwerking mag niet ten koste gaan van deze ontwikkelstrategie. • V oor de 3 decentralisaties op het sociaal domein heeft de stuurgroep Bestuurlijke Toekomst Duin- en Bollenstreek afgesproken dat deze worden voorbereid in het verband van de zes gemeenten van de Duin- en Bollenstreek. • E r vindt geen overdracht van bestuurlijke bevoegdheden plaats, niet bij de uitvoering van deze opdracht, maar ook niet bij de te ontwikkelen samenwerkingsverbanden. 1.5 Afbakening/grenzen/dwarsverbanden (Omschrijf o.a. expliciet wat niet tot het project behoort)
Deze bestuursopdracht beperkt zich, mede wegens bovengenoemde tijdsklem, tot een quick scan van de ambtelijke taken die, gezien de doelstelling, voor samenwerking in aanmerking komen met een doorzicht naar de wijze waarop die samenwerking het beste kan worden vormgegeven, de organisatorische consequenties en op hoofdlijnen de te verwachten voordelen (kwaliteit, effectiviteit, efficiency, financieel voordeel), en verminderen van kwetsbaarheid) voor beide gemeenten. Concrete uitwerking vindt plaats na de principe-uitspraak van de gemeenteraden van zowel Noordwijk als Katwijk over de taken waarop samenwerking verder ingevuld gaat worden.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 29
DEEL 2: ACTIVITEITENPLAN Projectfasering (Wat zijn de fases die het project doorloopt)
1. Start project: komen tot een bestuursopdracht (= dit document) en een concrete definitie van wat “een toegewijde en niet vrijblijvende samenwerking” betekent (zie onder 1.4) 2. Initiatief-, definitie-, ontwerp- en voorbereidingsfase: samenstellen projectplan/plan van aanpak en vaststellen uitgangspunten, eisen en randvoorwaarden, samenstellen van 1 projectorganisatie 3. Realisatiefase: uitvoeren van het projectplan/plan van aanpak Activiteiten (Welke inhoudelijke hoofdactiviteiten zijn per fase te onderscheiden)
Ad 3 (Realisatiefase): 1. Ga na welke taken en activiteiten ontplooid moeten worden om tot realisatie van de afspraken te komen. Input daarbij zijn de 36 punten uit het Valentijn-akkoord van 14 februari 2013, maar ook de andere gemeentelijke taken, waaronder uitvoeringstaken, waar we winstmogelijkheden zien, gegeven de vooraf vastgestelde criteria zoals kwaliteit, continuïteit/ verminderen kwetsbaarheid, effectiviteit en efficiency. 2. Stel de criteria vast aan de hand waarvan bepaald kan worden welke taken wel en welke taken niet in aanmerking komen voor samenwerking. 3. Bepaal voor deze taken wat lokaal is en kan blijven en wat een bovenlokale aanpak nodig maakt om de strategische ambitie waar te maken, respectievelijk waar samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk voordelen (kwaliteit, efficiency, kwetsbaarheid) biedt. 4. Bepaal voor die onderdelen waarvoor samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk voordelen biedt, of samenwerking met de Bollen4 en/of andere partners die voordelen verder vergroot om de doelstelling zoals beschreven onder 1.1 waar te maken. 5. Betrek met andere woorden bij de punten 3. en 4. de huidige samenwerkingsverbanden van gemeenten uit de Duin- en Bollenstreek waarin relevante taken zijn georganiseerd. 6. Stel een financiële paragraaf op hoofdlijnen op. Een uitgewerkte financiële paragraaf, onder meer inhoudende de financieringsvorm, de consequenties voor de gemeentelijke begrotingen, een analyse van het procesrisico, aanloop- en frictiekosten kan pas geleverd worden na 31 januari 2014. 7. Geef op hoofdlijnen aan of er gewerkt gaat worden met dienstverleningsovereenkomsten en/of capaciteitsafspraken. 8. Doe een globaal voorstel op hoofdlijnen voor de organisatie van de bovenlokale taken, inclusief de consequenties hiervan in hoofdlijnen voor de betrokken gemeentelijke organisaties. Beslismomenten (Wanneer is er een beslismoment)
Ad 1: v aststelling bestuursopdracht door beide colleges van B&W (op 19 november, nadat de bestuursopdracht op 13 november in respectieve MT-vergaderingen is besproken en waar nodig bijgesteld). Ad 2: op 20 november gezamenlijk MT Katwijk/Noordwijk, inclusief (delegaties van) beide ondernemingsraden voor samenstelling projectplan/plan van aanpak, vaststellen uitgangspunten, eisen en randvoorwaarden en samenstelling projectorganisatie. Ad 3: s treefdatum voor bespreking in gezamenlijk MT Katwijk/Noordwijk, inclusief (delegaties van) beide Ondernemingsraden op 8 januari 2014 Streefdatum voor eerste bespreking in de colleges: 14 januari 2014. Uiterlijke bespreking in de colleges op 28 januari 2014 voor aanbieding uiterlijk 31 januari 2014. Behandeling in de raad zou dan kunnen plaatsvinden in een extra vergadering medio februari 2014. Zo mogelijk medio januari 2014 reeds verzenden aan de raad van Noordwijk voor behandeling in de raadsvergadering van 29 januari 2014. NB: de raad van Katwijk vergadert op 23 januari; die datum is niet haalbaar. Streefdatum voor bespreking in de raad van Katwijk is 6 februari.
30
DEEL 3: BEHEERSPLAN Doorlooptijd (Wat is de doorlooptijd van het totale project en van de verschillende fases)
Doorlooptijd van het gehele project: de quick scan loopt tot uiterlijk 31 januari 2014. Doorlooptijd van de fasen: nader te bepalen in overleg met de managementteams. Budget (Welk budget moet gereserveerd worden ten behoeve van in te huren menskracht, materialen en overige te maken onkosten)
Inzet van beide gemeenten is om zoveel mogelijk op eigen kracht deze quick scan uit te voeren en voor eventuele gaten die als gevolg daarvan ontstaan, gericht in te huren. Gezien de aard van de opdracht wordt ervan uitgegaan dat in eerste instantie door gericht overleg tussen de betrokken afdelingshoofden en teamleiders van beide gemeenten de quick scan kan worden uitgevoerd. Voor alle betrokkenen wordt ervan uitgegaan dat er maximaal 10 dagdelen nodig zijn om deze opdracht uit te voeren. Dit is inclusief informeren van portefeuillehouders en organiseren en bijwonen van eventuele bilaterale bestuurlijke overleggen. Er zal zo spoedig mogelijk richting de beide directies inzichtelijk worden gemaakt welke werkzaamheden als gevolg hiervan moeten worden uitgesteld. De gemeente Noordwijk heeft voor het inwinnen van externe adviezen een beperkt budget Organisatieontwikkeling beschikbaar. Ook de gemeente Katwijk heeft hiervoor een beperkt budget Organisatieontwikkeling beschikbaar. Kwaliteit (Wat wordt verstaan onder de gewenste kwaliteit in termen van eisen en normen die gesteld worden aan het resultaat en op welke wijze de toetsing daarvan zal plaatsvinden)
Het raadsvoorstel moet de strategische, operationele en financiële voordelen inzichtelijk maken indien de raden besluiten tot een intensief partnerschap tussen Noordwijk en Katwijk als toegewijde, niet vrijblijvende samenwerkingspartners. Na vaststelling van het raadsvoorstel in beide gemeenteraden zal over de onderdelen waar samenwerking met de Bollen4 en/of andere partners gewenst is, het gesprek worden aangegaan met de Bollen4 en/of de andere partners. Informatie (Op welke wijze wordt de projectinformatie gedocumenteerd, verspreid en geactualiseerd).
De projectinformatie wordt gedocumenteerd in 1 projectdossier Verspreiding vindt plaats onder de managementteams, Ondernemingsraden van beide gemeenten en betrokken medewerkers. Risico’s (Welke risico’s zijn er?)
Een belangrijk risico is de beperkte beschikbare capaciteit binnen de beschikbare doorlooptijd van het project. In deze bestuursopdracht zijn projectresultaten dan ook geformuleerd op hoofdlijnen. Waar nodig zullen nog nadere voorstellen voor prioritering van lopende werkzaamheden aan het betrokken college worden voorgelegd.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 31
Communicatie (Op welke wijze en wanneer vindt communicatie plaats met politiek/bestuur en belanghebbenden (inspraak- en beslismomenten)).
Communicatie met de medewerkers van de gemeentelijke organisaties zal vanuit de projectgroep op een eenduidige wijze en op dezelfde momenten in Noordwijk en Katwijk plaatsvinden. Communicatie met de raden van Katwijk en Noordwijk vindt plaats door middel van het raadsvoorstel dat uiterlijk op 31 januari 2014 wordt aangeboden aan de gemeenteraad van Noordwijk. Voor Katwijk geldt dat de tijdsdruk minder hoog is. Beide gemeenteraden worden in november geïnformeerd door toezending (met een toelichtingsbrief) van de door het college van B&W op 19 november 2013 vast te stellen bestuursopdracht en in januari 2014 over de stand van zaken van dat moment. Afhankelijk van het moment van aanbieding zal behandeling in de gemeenteraad van Noordwijk kunnen plaatsvinden op 29 januari 2014 of anders kort daarna. Vaststelling door de raad van Katwijk zal kort daarna plaatsvinden. Overwogen kan worden om begin januari een gezamenlijke raads- of commissievergadering te organiseren teneinde de raden tussentijds te informeren en te betrekken in het proces. Communicatie met de colleges in hun hoedanigheid als opdrachtgevers op 10 december 2013 en 14 januari 2014 (al dan niet in een gezamenlijk overleg). Tussentijds overleg met de portefeuillehouders Bestuurlijke Organisatie over de voortgang van het project als geheel. Tussentijds overleg met de vak-portefeuillehouders over de inhoudelijke voorstellen. Belanghebbenden partijen anders dan de betrokken gemeentebesturen en gemeentelijke organisaties zijn nader te bepalen. De ondernemingsraden zijn uitgenodigd een waarnemer af te vaardigen in het projectteam. Organisatie (wat de structuur en samenstelling van het projectteam en begeleidingsgroep. Wat zijn de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van projectteam, stuurgroep en begeleidingsgroep)
Er wordt en projectorganisatie in het leven geroepen waarvan de samenstelling nader is te bepalen in overleg met de managementteams op 20 november 2013. Vooralsnog wordt gedacht aan een projectorganisatie met leden gerekruteerd uit de beide managementteams en een gedeeld projectleiderschap. Projectleider namens Katwijk is B. Engelberts, directeur bedrijfsvoering. Projectleider namens Noordwijk is J. de Vos in zijn hoedanigheid van manager Bestuurszaken. Managers van Katwijk en Noordwijk vormen paarsgewijs werkgroepen voor de vakgebieden waarvoor zij verantwoordelijk zijn. De paritair samengestelde werkgroepen, naar keuze van de managers aangevuld met teamleiders of medewerkers van beide gemeenten, verzorgen de beantwoording van de onderzoeksvragen binnen hun respectieve afdelingen. De projectorganisatie wordt ondersteund door de beleidsmedewerkers bestuurlijke organisatie van Noordwijk en Katwijk en door twee communicatieadviseurs, een uit elk van beide gemeenten. De ondernemingsraden van beide gemeenten vaardigen een waarnemer af in de projectgroep.
32
Procedures (welke procedures gelden tijdens het proces)
In principe gelden de reguliere besluitvormingsprocedures van management, college en gemeenteraad van de gemeente Noordwijk en Katwijk. Door de beperkte beschikbare tijd voor de uitvoering van deze opdracht zullen geldende afspraken over aanlevertijden e.d. niet altijd nagekomen kunnen worden. Er is onvoldoende tijd om de formele overlegvergaderingen van de Ondernemingsraden te benutten. Daarom zullen (delegaties van) de OR-leden in de projectorganisatie worden opgenomen. Opmerkingen
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 33
B3
Bijlage 3. Onderzoeksvragen en de toelichting daarop. Quick scan naar de mogelijkheden van samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk
LEES S.V.P. EERST DE TOELICHTING Afspraak Valentijns-akkoord nummer:
Versie:
Of
Datum:
Productnummer (begroting Noordwijk) en productomschrijving:
Opgesteld door:
Portefeuillehouder:
Katwijk:
Katwijk:
Noordwijk:
Noordwijk:
Vastgesteld door management:
Goedgekeurd door portefeuillehouder:
Katwijk:
Katwijk:
Noordwijk:
Noordwijk: Overige gemeenten:
1. L eent het product/de afspraak zich voor samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk (Geef aan welke redenen er kunnen zijn om met elkaar samen te werken? Geef daarbij de argumenten waarom.)
2. Zo ja, over welke vorm, type of niveau van samenwerking zou het dan moeten gaan?
3. L okaal – Bovenlokaal (Is er aanleiding om bij dit product/deze afspraak onderscheid te maken tussen wat lokaal blijft en wat wordt ondergebracht in de samenwerking? Geef daarbij de argumenten waarom)
34
4. Andere partners (Is er aanleiding om voor dit product/deze afspraak ook andere samenwerkingspartners te betrekken? Zo ja, welke partners en waarom. Zo nee, waarom niet?)
5. I s er reden om de samenwerking op deze afspraak/dit product onder te brengen bij een al bestaand samenwerkingsverband? Zo ja, waarom en welk samenwerkingsverband betreft het; zo nee, waarom niet?
6. Financiële gevolgen voor Katwijk en Noordwijk indien de samenwerking tot hen beperkt blijft? (Wat zijn de structurele financiële gevolgen van de samenwerking voor resp. Katwijk en Noordwijk?)
7. F inanciële gevolgen bij samenwerking met meer partners (Wat zijn de structurele financiële gevolgen van de samenwerking voor resp. Katwijk, Noordwijk en de andere partners?)
8. Organisatorische consequenties (Zijn er organisatorische consequenties verbonden aan de samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk en eventuele andere partners? Zo ja, welke precies en waarom? Welke organisatievorm wordt voorgesteld? Zo nee, waarom niet?)
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 35
B3 Toelichting op het format voor de Quick scan naar de mogelijkheden van samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk
De kop van het format Afspraak Valentijns-akkoord nummer:
Versie:
Of
Datum:
Productnummer (begroting Noordwijk) en productomschrijving:
Opgesteld door:
Portefeuillehouder:
Katwijk:
Katwijk:
Noordwijk:
Noordwijk:
Vastgesteld door management:
Goedgekeurd door portefeuillehouder:
Katwijk:
Katwijk:
Noordwijk:
Noordwijk: Overige gemeenten:
36 afspraken
Uit de vergelijking van de productenbegroting van Katwijk met
Voor Noordwijk geldt dat de aanleiding voor de quick scan
die van Noordwijk, komen drie soorten producten naar voren:
wordt gevormd door de 36 afspraken van het Valentijns-
1. producten die zowel in de begroting en organisatie van
akkoord. Noordwijk heeft deze net als de andere vier Bollengemeenten onderschreven tijdens het Valentijnsberaad op 14 februari 2013 en bekrachtigd tijdens de gelijktijdige raadsvergaderingen op 4 april 2013.
Katwijk als in die van Noordwijk voorkomen; 2. producten die wel in de begroting en organisatie van Katwijk voorkomen, maar niet in die van Noordwijk; bijvoorbeeld de muziekschool of afvalinzameling; 3. producten die niet in de begroting en organisatie van
De gemeenteraad van Katwijk heeft in haar vergadering
Katwijk voorkomen, maar wel in die van Noordwijk;
van 4 april 2013 aangegeven op zich geïnteresseerd te zijn in
bijvoorbeeld gemeentebelastingen
samenwerking op de vijf beleidsterreinen waar de afspraken
De quick scan richt zich op de producten onder 1.
betrekking op hebben, maar voor elk terrein de meest optimale samenwerkingspartners te willen zoeken. Bij
De producten onder 2 en 3 worden niet nader onderzocht.
gelegenheid van de quick scan moet blijken in hoeverre de
In de eindrapportage worden deze discrepanties in het
opvattingen van Katwijk en Noordwijk v.w.b. de 36 Valentijns-
takenpakket en de organisatie van Katwijk en Noordwijk
afspraken samen kunnen komen.
wel vermeld.
Voor alle overige gemeentelijke taken geldt dat beide
Indeling van producten
gemeenten er hetzelfde in zitten: Het daar waar nodig en/of
Mocht de gegeven indeling in producten niet helemaal
mogelijk verbeteren van de kwaliteit, continuïteit, effectiviteit
passend zijn voor deze quick scan, voel je dan vrij de indeling
en efficiency van de ambtelijke taakuitvoering van de
aan te passen. Zorg dat je wel compleet blijft. Meld de
gemeenten Noordwijk en Katwijk door middel van versterking
projectleiding de aanpassing in de productindeling.
van de samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk en waar nodig met de Bollen4.
Stellen en vaststellen van de stukken Het is aan de betrokken managers te besluiten wie de quick
Producten
scan opstelt. De projectleiding vraagt de betrokken managers
Gelijktijdig met de quick scan voor de 36 afspraken wordt
het format vast te stellen en daarmee te autoriseren.
ook een quick scan uitgevoerd naar de mogelijkheden van samenwerking voor het gehele pakket van gemeentelijke taken. Dat gebeurt op basis van de indeling naar de producten van de begroting. Voor deze indeling is uitgegaan van de productenbegroting van Noordwijk.
36
Bestuurlijke afstemming
De afdelingen die bij deze 36 afspraken betrokken zijn,
Het verzoek is de bevindingen ook terug te koppelen op de
wordt ook gevraagd daarbij nog zoveel product analyses
portefeuillehouders van Katwijk en Noordwijk. Als daar
uiterlijk 6 december aan te leveren, dat daarmee op dat
aanleiding toe is ware bestuurlijk ook afstemming te zoeken
moment ongeveer de helft van het huiswerk af is.
met andere gemeenten. Hou die afstemming met andere
Voor de afdelingen die niet betrokken zijn bij deze afspraken
gemeenten beperkt. Men wil geen overlegcircus. Een
wordt de eerste helft van de analyses van producten eveneens
telefoontje tussen bestuurders is het type contact dat men
ingewacht uiterlijk 6 december 2013.
zich in deze fase voorstelt. Een overzicht van portefeuillehouders en verantwoordelijk MT leden is beschikbaar.
Op basis van bovenstaande gegevens stelt de projectleiding een eerste conceptrapportage op.
Oplevertermijnen Gezien het krappe tijdschema vragen we om de eerste helft
De tweede helft van het huiswerk ontvangt de projectleiding
van het huiswerk afgerond te hebben op 6 december 2013.
graag zo spoedig mogelijk na 6 december, maar uiterlijk
We schatten in dat het werk voor de 36 afspraken minder
20 december 2013.
omvangrijk is dan voor het pakket producten.
Inleverpunt Probeer daarom zoveel mogelijk de prioriteit te leggen bij de
De resultaten worden ingewacht bij Monique van Hal,
36 afspraken, zodat we dat stuk het eerst kunnen afronden in
[email protected]
de aanloop naar een eindrapportage. Als er voor 6 december nog geen bestuurlijke afstemming heeft kunnen plaatsvinden dan is dat voor dat moment niet bezwaarlijk. Zorg dan dat bestuurlijke afstemming plaatsvindt voor 20 december 2013.
1. L eent het product/de afspraak zich voor samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk (Geef aan welke redenen er kunnen zijn om met elkaar samen te werken? Geef daarbij de argumenten waarom.)
Er kunnen verschillende redenen voor samenwerking zijn. Zoals daar zijn: a. Het maatschappelijk probleem heeft een schaal die de gemeentegrenzen te boven gaat. b. Door samenwerking kan het product resp. het beoogde effect beter worden bereikt (effectiviteit). c. Door samenwerking kan een hogere kwaliteit van het product worden bereikt. d. Door samenwerking kan goedkoper worden geproduceerd (efficiency). e. Door samenwerking kan de kwetsbaarheid van de productie worden verkleind. f. Door samenwerking kunnen risico’s beter worden gespreid. g. Samenwerking wordt geëist door een hogere overheid. h. … Eén reden kan al genoeg zijn om samen te werken. Noem alle redenen die relevant zijn voor deze afspraak of dit product.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 37
2. Zo ja, over welke vorm, type of niveau van samenwerking zou het dan moeten gaan?
Beschrijf waaruit de samenwerking bestaat. Hoe ziet de samenwerking er uit? Voorbeelden daarvan, ontleend aan de samenwerking TKN van de afdelingen Openbare Werken zijn de volgende. a. Informatie uitwisselen. b. Kennisdelen. c. Uitwisseling medewerkers om kennis en informatie te delen. d. Gezamenlijk ontwikkelen van (kwaliteits-) systemen. e. Samenwerken op bedrijfsvoering. f. Gebruik uniforme data. g. Gezamenlijk beheersysteem gebruiken. h. Harmoniseren van beleid en uitvoering. i. Samen beleid of plannen maken. j. Samen beleid of plannen uitvoeren. k. Samen inkopen. l. Gemeenschappelijk organisatieonderdeel vormen. m. Capaciteitsafspraken maken. n. … Beschrijf de aard van de samenwerking op het niveau van het product. De gezamenlijke effecten van alle quick scans bij elkaar zijn tweede orde-effecten die daarna in beschouwing worden genomen. Redeneer dus nu naar de ideale vorm van samenwerking voor deze afspraak of dit product. 3. L okaal – Bovenlokaal (Is er aanleiding om bij dit product/deze afspraak onderscheid te maken tussen wat lokaal blijft en wat wordt ondergebracht in de samenwerking? Geef daarbij de argumenten waarom)
Uitgangspunt voor de samenwerking is dat het budget en de bevoegdheden niet worden overgedragen aan een ander bestuursorgaan. Die blijven dus altijd lokaal. Redenen waarom onderdelen van producten lokaal georganiseerd kunnen zijn: a. Elke gemeente houdt graag een eigen loketfunctie in huis. b. … Er zijn naar verwachting weinig argumenten om niet met elkaar samen te werken. 4. Andere partners (Is er aanleiding om voor dit product/deze afspraak ook andere samenwerkingspartners te betrekken? Zo ja, welke partners en waarom. Zo nee, waarom niet?)
Redenen om andere samenwerkingspartners te betrekken kunnen de volgende zijn: a. Het maatschappelijk probleem heeft een schaal die de gemeentegrenzen te boven gaat. b. Het draagvlak om de ambities waar te maken, het beoogde effect te bereiken vergt een groter samenwerkingsverband. c. Er loopt op het betreffende product al een samenwerking, bijvoorbeeld TKN bij Openbare Werken. d. De bijbehorende formatie is ook voor de combinatie Katwijk-Noordwijk te klein om voldoende gestalte te kunnen geven (bijvoorbeeld archeologie). e. … Ook als het een van de 36 afspraken uit het Valentijns-akkoord betreft is de keuze van de samenwerkingspartner voor Noordwijk niet a priori een keuze voor de Bollen4. Noordwijk heeft met de andere gemeenten in de Bollenstreek afgesproken de ambities, neergelegd in 36 afspraken, te willen realiseren. Vanuit de inhoud moet beredeneerd worden of en zo ja, welke andere partners daarbij betrokken moeten worden om die ambitie te kunnen realiseren.
38
Daarmee wordt niet de inhoudelijke samenwerking in Bollenstreek op de 36 afspraken ter discussie gesteld, maar uitgedaagd tot een scherpere analyse van de meerwaarde van samenwerking. Evenzo kijkt Katwijk voor elke afspraak, taak of product wat de beste schaal is om die uit te voeren. De stuurgroep Duin- en Bollenstreek heeft uitgesproken dat de afspraken op het sociaal domein in het verband van de zes gemeenten van de Duin- en Bollenstrek moeten worden aangepakt. In het kader van deze quick scan waren de argumenten voor deze stelling nog wel te expliciteren. Het college van Noordwijk heeft in zijn brief van 25 september 2013 aan de raad van Noordwijk aangegeven dat de afspraken op het gebied van economie ook met de zes gemeenten van de Duin- en Bollenstrek moeten worden aangepakt. In het kader van deze quick scan ware een nadere argumentatie van die keuze eveneens expliciet te maken. 5. Is er reden om de samenwerking op deze afspraak/dit product onder te brengen bij een reeds bestaand samenwerkingsverband? Zo ja, waarom en welk samenwerkingsverband betreft het; zo nee, waarom niet?
Samenwerken is geen doel in zichzelf. Het is een manier om tot een bepaald resultaat te komen. Als er al een samenwerkingsverband bestaat waar de beoogde nieuwe samenwerking kan worden ondergebracht, valt dat te verkiezen boven het opzetten van een nieuw samenwerkingsverband. 6. Financiële gevolgen voor Katwijk en Noordwijk indien de samenwerking tot hen beperkt blijft? (Wat zijn de structurele financiële gevolgen van de samenwerking voor resp. Katwijk en Noordwijk?)
Probeer een globale schatting te geven van het structurele financiële voordeel voor elk van beide gemeenten. Het gaat om het structurele voordeel omdat dat doorslaggevend is in de afweging. Eenmalige omstelkosten, frictiekosten blijven daarom buiten beschouwing. Ze zijn overigens ook veel moeilijker in te schatten. Maak bij je inschatting desgewenst gebruik van de productenraming en/of productenrekening van je gemeente. 7. F inanciële gevolgen bij samenwerking met meer partners (Wat zijn de structurele financiële gevolgen van de samenwerking voor resp. Katwijk, Noordwijk en de andere partners?)
Als bij 4, maar dan voor alle betrokken gemeenten. Het zal overigens lastiger zijn de financiële consequenties voor andere gemeenten in te schatten. Als daar geen zinnig woord over te zeggen is dan blijft de schatting voor die andere gemeenten een P.M. post. 8. Organisatorische consequenties (Zijn er organisatorische consequenties verbonden aan de samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk en eventuele andere partners? Zo ja, welke precies en waarom? Welke organisatievorm wordt voorgesteld? Zo nee, waarom niet?)
Overeenkomstig de uitgangspunten van de bestuursopdracht zijn er geen beperkingen in het denken over organisatievormen en schalen van samenwerking. De bestaande samenwerkingsverbanden worden hierbij in de overwegingen betrokken. Beredeneer in de context van dit product/deze afspraak wat de organisatorische consequenties zijn. Welke vorm van samenwerking past het best bij dit product/deze afspraak? In tweede instantie, dat wil zeggen nadat alle organisatorische consequenties op het niveau van individuele producten of (cluster van) afspraken is beschreven, wordt gekeken naar de organisatorische consequenties voor het geheel aan producten en afspraken.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 39
B4
Bijlage 4. Q uick scan van de 36 strategische samenwerkingsafspraken voor de Duin- en Bollenstreek uitgewerkt
Veiligheid en Openbare orde 1. D e vijf Duin- en Bollengemeenten ontwerpen samen met politie en maatschappelijke partners een integrale veiligheidsstrategie (Integraal Veiligheids Programma). Doel is om in de beleving van de inwoners de Bollenstreek tot de veiligste regio van de Randstad te maken. De ambtelijke ondersteuning wordt gecoördineerd.
Op grond van artikel 38b van de Politiewet stelt de gemeenteraad ten minste eenmaal in de vier jaar de doelen van het veiligheidsbeleid vast die de gemeente op het terrein van de veiligheid nastreeft. Deze doelen worden geformuleerd aan de hand van een lokale analyse naar de lokale veiligheidssituatie. Op verschillende veiligheidsthema’s lenen zowel beleidsvorming als beleidsuitvoering zich voor samenwerking. Financiële voordelen zijn in sommige gevallen mogelijk. Bijvoorbeeld cameratoezicht en verloren en gevonden voorwerpen. Ook kunnen kennis en deskundigheid worden gedeeld. Efficiency kan soms aan de orde zijn. In de meeste gevallen gaat het echter om lokale problematiek die in de lokale setting met lokale partners moet worden aangepakt. De te behalen voordelen moeten dus niet worden overschat. Deze samenwerking is eigenlijk al praktijk. Grotere samenwerkingsverbanden leiden tot afnemende betrokkenheid bij de lokale problematiek en tot een grotere afstemmingsbehoefte met het risico van trage procedures en juist hogere kosten. De aanpak van veiligheidsproblemen kent een hoge complexiteit en vergt mede daardoor een hoge mate van flexibiliteit, intensiteit en continuïteit. Voor een succesvolle aanpak vereist het van bestuurders en medewerkers een hoge mate van betrokkenheid, gedrevenheid en creativiteit. Dergelijke voorwaarden kunnen het best worden verzekerd in een kleinschalige samenwerking. De lokale beleidsprioriteiten van het veiligheidsbeleid zoals vastgesteld door de raden, worden vastgelegd in een regionaal beleidsplan voor de politie eenheid Den Haag van de nationale Politie. Dit biedt mogelijkheden voor een bredere samenwerking dan uitsluitend Katwijk-Noordwijk. De uitvoering, inclusief de hiervoor vast te stellen beleidsregels blijft in alle gevallen lokaal maatwerk. Voor het bieden van kwalitatief goed lokaal maatwerk zou de schaal van een samenwerking Katwijk-Noordwijk nog adequaat, dat wil zeggen niet te groot, zijn. De Veiligheidsregio Hollands Midden gaat over brandweer, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (GHOR) en crisisbeheersing en heeft als gevolg van de invoering van de Nationale Politie sinds 1 januari 2013 geen rol meer in dit beleidsonderwerp. Er is geen reden om deze afspraak onder te brengen in een apart samenwerkingsverband. Het huidige overleg in het verband van het politiedistrict is daarvoor toereikend. Organisatorische gevolgen zijn niet aan de orde.
2. D e vijf Duin- en Bollengemeenten brengen regionale samenhang aan in de preparatie op en bestrijding van rampen en richten daartoe een gezamenlijke rampenstaf in, evenals een centrale vergaderlocatie voor de lokale beleidsteams bij rampen.
Op 28 oktober 2013 hebben de zes burgemeesters van de Duin- en Bollenstreek besloten dat zij geen gezamenlijke crisisbeheersingsorganisatie beogen, dus geen gezamenlijke rampenstaf. Daarnaast heeft het rapport Bruinooge een visie neergelegd op eigentijdse en realistische bevolkingszorg bij rampen en crises waardoor de noodzaak is ontstaan om de diverse processen opnieuw tegen het licht te houden. De aankomende ontwikkelingen gaan uit van nieuwe te verwachten samenwerkingsvormen en/of systematiek. Op initiatief van de gemeentesecretarissen worden de crisisbeheersingsorganisaties in de Duin- en Bollenstreek meer op elkaar afgestemd, met name in het aantal benodigde medewerkers per functie en de onderlinge vervangbaarheid.
40
De gemeenten Katwijk en Noordwijk werken al geruime tijd samen in een buddy-schap voor de crisisbeheersing, zoals ook de andere gemeenten in de streek in tweetallen samenwerken. In tijden van crises kan worden opgeschaald naar een samenwerking tussen de zes gemeenten van de Duin- en Bollenstreek. 3. D e vijf Duin- en Bollengemeenten voeren hun beleid en handhaving op de gebieden drank, drugs, horeca en jaarwisseling gezamenlijk uit.
Beleid en handhaving op de gebieden drank, drugs, horeca en jaarwisseling wordt lokaal ontwikkeld en uitgevoerd en in onderlinge afstemming voor wat betreft de effecten binnen de regio. Die afstemming betreft zowel de effecten op het gedrag van het publiek als de inzet van veiligheidspartners. Handhaving van de Drank- en Horecawet is door Noordwijk uitbesteed aan de Omgevingsdienst West-Holland. Uitzondering daarop is toezicht op leeftijdgrenzen. Katwijk voert die taak zelf uit. Noordwijk heeft die taak uitbesteed. Over enkele maanden is er een actueel inzicht in de mate van naleving. Mede op basis van dat beeld stellen beide gemeenten hun handhavingsbeleid op. Dan ook dient te worden besloten of beide gemeenten het toezicht samen uitvoeren of samen uitbesteden. Mocht het tot uitbesteding komen, dan is samen uitbesteden met andere gemeenten aan te bevelen zodat zoveel mogelijk wisselende controleurs kunnen worden ingezet. Wat Noordwijk betreft zou de Omgevingsdienst West-Holland de meest aangewezen partij zijn om aan uit te besteden, maar de andere aangesloten gemeenten onderschrijven dat standpunt niet. Uitbesteding zal plaatvinden aan een andere partij. Door gezamenlijke uitbesteding kan een gering prijsvoordeel worden behaald dat kan toenemen naarmate het aantal deelnemers in de uitbesteding toeneemt. Op voorhand zijn er geen organisatorische gevolgen voorzien. Werkprocessen en protocollen dienen wel te worden aangepast. Eventueel kunnen aanvullende convenanten worden gesloten tussen beide gemeenten. Het drugsbeleid wordt geharmoniseerd. Onderzocht wordt of de uitvoering gezamenlijk kan worden opgepakt om zo efficiënt mogelijk wederzijdse expertise te benutten. Handhaving op drugs is geen gemeentelijke taak. 4. D e vijf Duin- en Bollengemeenten gaan de Algemene Plaatselijke Verordeningen en de vergunningverlening voor (grotere) evenementen harmoniseren.
De colleges van Katwijk en Noordwijk hebben in het voorjaar van 2013 het regionale kader Evenementenveiligheid vastgesteld als werkproces voor de vergunningverlening voor risicovolle evenementen. De regionale werkwijze is echter nog niet volledig geïmplementeerd. Opleidingen moten nog worden gevolgd, een regionaal afgestemd aanvraagformulier moet nog worden vastgesteld en een centraal regionaal adviesloket ingesteld, waar adviezen van brandweer, politie en GHOR worden gecoördineerd. Ook de gemeenten werken aan implementatie van de afspraken. Volledige implementatie van het regionaal veiligheidskader zal naar verwachting in 2014 plaatsvinden. De Veiligheidsregio heeft aangekondigd dat het kader in 2014 geëvalueerd gaat worden. De bovenlokale aspecten zijn dus ondergebracht bij de Veiligheidsregio. Het amateurvoetbal in de topklasse kan nog worden toegevoegd aan de grotere evenementen. In dat kader werken Katwijk en Noordwijk al samen in het verband van het politiedistrict. Katwijk organiseert jaarlijks in mei een overleg met alle topklasse clubs, de KNVB en de politie om afspraken te maken over het speelschema van het komende seizoen.Het gaat dan vooral om bijvoorbeeld meer derby’s in één weekend in het district te voorkomen en om combinaties van potentiële risicowedstrijden uit te sluiten.Noordwijk neemt deel aan dit jaarlijks overleg.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 41
Synchroniseren van APV’s en gezamenlijk optrekken in de beleidsplanning van politie kan nog worden versterkt, voor zover dit al niet gebeurt in het verband van het politiedistrict. Iedere gemeente kent haar eigen veiligheidsproblematiek, haar eigen lokale signatuur, die in de daartoe geëigende beleidsdocumenten hun weerslag moeten vinden. Katwijk en Noordwijk werken samen voor wat betreft het uitlezen van camerabeelden in horecagebieden. Op het moment dat evenementen in deze gebieden worden gehouden vindt onderlinge coördinatie en afstemming plaats. De samenwerking op deze afspraak komt dus neer op het uitwisselen van informatie, het afstemmen van beleidscycli en samen plannen maken. Bovenlokale taken zijn belegd bij de Veiligheidsregio. De samenwerkingspartners daarin zijn de 26 gemeenten van Hollands Midden, evenals de brandweer, GHOR en waar nodig de politie. De samenwerking zal geen tastbare financiële voordelen opleveren. Organisatorische consequenties zijn evenmin aan de orden. 5. De vijf Duin- en Bollengemeenten presenteren zich als eenheid in het bestuur van de Veiligheidsregio en in de regionale politie-eenheid.
In het kader van het buddy-schap van Katwijk en Noordwijk voor de crisisbeheersingsorganisatie, is er al langere tijd sprake van afstemming van wederzijds standpunten om een effectievere inbreng in de Veiligheidsregio te hebben. Er worden daartoe gezamenlijke notities en annotaties opgesteld. De samenwerking strekt zich uit over de zes gemeenten van de Duin- en Bollenstreek. Financiële gevolgen zijn niet aan de orde. Evenmin organisatorische gevolgen. 6. De vijf Duin- en Bollengemeenten verankeren de beleidsplanning van de politie, de brandweer en de GHOR op uniforme wijze in de gemeenteraden.
Op ambtelijk en bestuurlijk niveau worden standpunten uitgewisseld. Daar waar het aan de orde is wordt gekozen voor een gezamenlijk standpunt. Voor advisering van de Veiligheidsregio gebeurt dit nu waar mogelijk gemeenschappelijk in de Duin- en Bollenstreek, vooral voor de politieplanning. Financiële of organisatorisch gevolgen zijn niet aan de orde.
Sociaal Domein 7. D e vijf Duin- en Bollengemeenten intensiveren de reeds bestaande samenwerking in de beleidsvorming en de uitvoering van taken in het sociaal domein, met als leidende motieven solidariteit, risicobeheersing en inzetten van zelfredzame vermogen van de bevolking. De samenwerking vindt plaats onder een aanzienlijk somberder gesternte dan een aantal jaren terug. Anders dan voorheen, zal de samenwerking niet meer een opschaling van lokale belangen en lokale problemen naar de regio zijn; de richting wordt omgedraaid: het gemeenschappelijke en regionale niveau zijn leidend, in de uitvoering wordt afgeschaald naar lokaal maatwerk. Organisatiebeginsel wordt ‘groot organiseren en klein of dichtbij uitvoeren’.
De Valentijns-afspraken voor het sociaal domein richten zich op de samenwerking van de vijf Bollengemeenten. In belangrijke mate komt dit neer op het gezamenlijk optrekken in het kader van de decentralisatie van rijkstaken en de effecten daarvan op de traditionele gemeentelijke taken.
42
Voor de voorbereiding en uitvoering van de drie decentralisaties op het gebied van jeugdzorg, participatie en begeleiding vanuit de AWBZ is een projectorganisatie ingesteld, waarin de zes gemeenten beleidsmatig samenwerken aan de implementatie van de decentralisaties. De samenwerking heeft tot doel het verhogen van de kwaliteit, efficiency en bestuurlijke slagkracht. De projectorganisatie is voor de Duin- Bollenstreek het gremium dat de decentralisaties implementeert, tot het niveau van de lokale toepassing. Dat wat we in de projectorganisatie doen, doen we niet in de individuele gemeenten. Vanuit de projectorganisatie worden eensluidende besluiten voorgelegd aan de individuele colleges en raden, met toepassing van eventuele nog lokale bijzonderheden. De portefeuillehouders in het sociale domein dragen zorg voor deze bestuurlijke eenduidigheid en sturen de projectorganisatie inhoudelijk aan. De vier gemeenten Hillegom, Lisse, Noordwijkerhout en Teylingen werken samen als waren zij een gemeente. Katwijk en Noordwijk zijn aangesloten vanuit de samenwerking op inhoud. Voor deze gemeenten geldt het uitgangspunt dat er geen bevoegdheden of budget worden overgedragen De samenwerking bestaat uit samenbundeling van kennis met gesloten beurzen tenzij de verschillen in gemeentelijke inzet te groot wordt. De samenwerking tussen de gemeenten is medio 2013 in gang gezet. Katwijk participeert op inhoud en daar waar het meerwaarde voor alle partijen oplevert. Afhankelijk van het antwoord op de vraag of er voldoende eenduidigheid in beleid en beleidsimplementatie valt te bereiken, zijn er de volgende samenwerkingsmogelijkheden aan de orde: • gezamenlijke vertegenwoordiging van Katwijk en Noordwijk in de projectorganisatie en de regio Holland Rijnland; • uitwisseling van kennis en expertise; • uitwisseling van ‘best practices’ en ervaring met pilots; • samen en voor elkaar beleid maken; • opzetten van samenwerking met organisaties zoals ISD en sociale werkvoorziening, bijvoorbeeld ten aanzien van participatiewet); • gezamenlijk opdracht verlenen voor onderzoek en uitvoerende werkzaamheden; • oprichten van regionaal onderzoeksbureau voor strategische vraagstukken. De samenwerking tussen de gemeenten van de Duin- en Bollenstreek vindt plaats in het ruimere verband van Holland Rijnland. Alle voorwerk voor zover dat niet gemeente-specifiek is wordt in onderlinge samenwerking tussen deze 15 gemeenten voorbereid. Gaande weg zal blijken wat het juiste schaalniveau van beleidsvorming en uitvoering van de drie decentralisaties zal blijken te zijn. De financiële gevolgen van de decentralisaties zijn thans nog steeds niet in te schatten, laat staan het effect van de onderlinge samenwerking. De lopende samenwerking in het invoeringstraject levert in ieder geval een efficiënter gebruik van de invoeringsmiddelen op. De organisatorische gevolgen zullen eveneens in de loop van 2014 helder worden. 8. D e vijf Duin- en Bollengemeenten gedragen zich, in het licht van de kabinetsambities, als één gemeente in de regievoering op de decentralisaties. Zij bundelen daartoe alle externe contacten met betrekking tot beleid en belangenbehartiging in één rechtspersoon. Die rechtspersoon zal tevens bundeling van aanbesteding tot stand brengen (inkoopmacht). Afstemming tussen de vijf is een ‘back office’ activiteit, die de slagkracht naar derde partijen niet in de weg zal staan.
Zie voor algemene toelichting ook afspraak 7. Deze afspraak 8. richt zich concreet op de samenwerking van de Bollengemeenten op het sociale domein in het licht van de komende decentralisaties. Voor de uitwerking van de decentralisaties op lokaal niveau wordt er gewerkt vanuit de volgende uitgangspunten: - samenbundeling van kennis met gesloten beurzen, tenzij de verschillen in inzet tussen de gemeenten te groot wordt en - gezamenlijke bemensing en inzet. Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 43
Daarbij is het verschil tussen de Bollen4 en Katwijk en Noordwijk dat de eersten uitgaan van bundeling in één rechtspersoon, als ware men één gemeente, terwijl Katwijk en Noordwijk vooral zijn aangesloten vanuit de samenwerking op inhoud vanuit de gedachte: twee of meer weten meer dan één en de verdeling van de werkzaamheden. 9. D e vijf Duin- en Bollengemeenten overwegen of samenvoeging van het budget voor de drie decentralisaties wenselijk is vanuit een oogpunt van kostenbeheersing, risicospreiding en solidariteit. Eventuele samenvoeging van het budget vindt plaats nadat gezamenlijk beleid en samenwerkingsafspraken zijn opgesteld en er sprake is van een financieel stabiele situatie.
Zie voor de algemene toelichting ook afspraak 7. Deze afspraak 9 richt zich op het samenvoegen van budget. Katwijk en Noordwijk hebben op voorhand niet de intentie om budget en bevoegdheden voor de decentralisatietaken onder te brengen in een gemeenschappelijke regeling, anders dan via concrete prestatieafspraken met uitvoerende instanties. In dit kader kan wel gesproken worden over gezamenlijke inkoop onder waarborging van de eigen verantwoordelijkheden en budgetrechten. Hierin kunnen beide gemeenten gezamenlijk optrekken. 10. D e vijf Bollengemeenten streven naar versterking van de basis onder het gemeenschappelijke uitvoeringsinstituut ISD, teneinde operationeel opgewassen te zijn tegen nieuwe taken. Zij streven naar samenwerking - beleidsmatig, budgettair, in de uitvoering - met de gemeente Katwijk en andere gemeenten in de nabije omgeving. De vijf Duin- en Bollengemeenten streven eveneens naar versterking van de basis onder het werkvoorzieningsbedrijf Maregroep.
Zie voor algemene toelichting ook afspraak 7. De gemeente Katwijk heeft niet de intentie om toe te treden tot de ISD. De toekomst van de Maregroep en de noodzaak tot het aangaan van eventuele gemeenschappelijke regelingen en samenwerkingen in het kader van de drie decentralisaties zal uit de verdere uitwerking moeten blijken. Zowel Noordwijk als Katwijk hechten aan de eigen beleidsverantwoordelijkheid en budgetrechten. Het gezamenlijke overleg en optrekken van Noordwijk en Katwijk kan de kwaliteit van hun inbreng verbeteren. 11. In het licht van de ontschotting van de budgetten voor de re-integratie van bijstandscliënten en arbeidsgehandicapten volgens de Participatiewet, beraden de vijf Duin- en Bollengemeenten zich gezamenlijk op de organisatorische gevolgen voor de ISD en de Maregroep. Hierbij geldt een voorkeur voor intensievere samenwerking tussen ISD en Maregroep, omdat op deze wijze bestuurlijke ‘drukte’ voorkomen kan worden. Voor de nieuwe taken uit de Participatiewet - het naar werkgevers bemiddelen en begeleiden van bijstandscliënten en arbeidsgehandicapten - is een vraaggerichte benadering van de markt noodzakelijk, evenals een goed netwerk bij werkgevers en een verdere professionalisering van de dienstverlening. De vijf Bollengemeenten bouwen daartoe het gemeenschappelijk werkgeversservicepunt met Katwijk uit.
Zie voor algemene toelichting ook afspraak 7. Katwijk is niet aangesloten bij de ISD maar heeft haar eigen uitvoerende dienst. Deze afspraak zou dan ook een bredere strekking moeten krijgen (inclusief Katwijk), afhankelijk van de uitkomst van de studie op het niveau van Holland-Rijnland en de conclusies van de pilot Werkgeverservicepunt. De afspraak loopt daarop vooruit. De intentie en noodzaak tot samenwerking op dit gebied worden door Noordwijk en Katwijk onderschreven. 12. De vijf Duin- en Bollengemeenten ontwikkelen een regionale aanpak van het vrijwilligers- en mantelzorgbeleid en van het welzijnswerk. Zij maken een gezamenlijk spreidingsplan van hun wijk- en welzijnsvoorzieningen en streven naar een zo groot mogelijke regie over wijkvoorzieningen door wijkbewoners. Ook hier geldt het organisatiebeginsel: ‘groot organiseren en klein of dichtbij uitvoeren’.
Zie voor algemene toelichting ook afspraak 7.
44
Katwijk voert een specifiek vrijwilligersbeleid. Ook ten aanzien van spreiding van voorzieningen geldt dat lokaal maatwerk de primaire maatstaf is. In de uitwisseling van ervaringen en ideeën kan kwalitatieve meerwaarde voor de partijen optreden. Ontwikkelen van een regionale aanpak, inclusief harmonisatie van beleid, gaat te ver. 13. Om de nieuwe taken op het gebied van de jeugdzorg goed te kunnen verrichten, is het zaak goede relaties te ontwikkelen met de verzorgingsstructuur en het onderwijs. Het gaat daarbij om zorgverleners en andere instituten die regionaal of regio-overstijgend werken. De vijf Duin- en Bollengemeenten zijn als afzonderlijke gemeente nauwelijks gesprekspartner voor deze zorgverleners. De vijf Duin- en Bollengemeenten organiseren zich daarom als ‘enkelvoudige gesprekspartner’ van deze instituten, teneinde slagvaardig tot afspraken en informatie-uitwisseling te komen.
Zie voor algemene toelichting ook afspraak 7. De uitwerking van deze afspraak is sterk afhankelijk van de aanpak op het niveau van Holland Rijnland. Daar is al tendens tot gezamenlijk inkopen en sturen aan de orde. Het inrichten van een extra niveau op de schaal van de Duin- en Bollenstreek is niet op voorhand aan de orde. Eerder moet worden gedacht aan de schaal van Holland-Rijnland. 14. D e vijf Duin- en Bollengemeenten doen gezamenlijk onderzoek naar de gevolgen van de sociaal-demografische ontwikkeling en de vergrijzing voor de vraag naar woon- en zorgvoorzieningen. Zij inventariseren de behoefte aan intramurale zorgvoorzieningen en verstaan zich als regio met ontwikkelaars en verzekeraars als het gaat om investeringen in deze voorzieningen.
Zie voor algemene toelichting ook afspraak 7. Deze afspraak gaat verder dan de decentralisatie van rijkstaken. Samenwerking - hetzij Katwijk-Noordwijk, hetzij deze twee samen met Bollen4 - kan de mogelijkheid openen om strategisch onderzoek en statistische analyse gezamenlijk te organiseren, waarbij zowel in kwaliteit als in kostenbeheersing voordelen optreden. Gezamenlijke projectontwikkeling is op het niveau van de Duin- en Bollenstreek nog niet aan de orde. Hiervoor zullen eerst de afspraken op het niveau van Holland Rijnland uitgewerkt moeten worden. 15. D e vijf Duin- en Bollengemeenten onderkennen dat een stijging van de werkloosheid en een stijging van het aantal mensen met een laag inkomen - mogelijke consequenties van een lang aanhoudende crisis - een zware last betekenen voor gemeente en samenleving. Zij signaleren dat een sterke economie in dat opzicht ook een sociale opdracht is. De vijf Duin- en Bollengemeenten erkennen voorts dat een vitaal bedrijfsleven en een ‘civil society’ die verantwoordelijkheid wil dragen, broodnodig zijn als dragers van voorzieningen voor kwetsbare mensen en als coproducenten van de transitie naar een participatiesamenleving. Zij werken gezamenlijk aan coalities met deze partijen. Ze werken eveneens gezamenlijk aan een reputatie van een streek met ruimte voor initiatief, ondernemerschap en innovatie in zorg en welzijn.
Zie voor algemene toelichting ook afspraak 7. Deze afspraak 15. beweegt zich op het raakvlak samenleving en economie. Gezamenlijke versterking van het externe profiel kan het imago van de regio verbeteren. Samen met het activeren van het bedrijfsleven levert dit een meerwaarde op voor het creëren van arbeidsplaatsen. Er kan echter ook maatwerk nodig zijn, bijvoorbeeld in het onderscheid tussen Kust- en Duinstreek en de Bollenstreek. Ook kunnen er verschillen zijn in de externe oriëntatie van gemeenten, zoals op Haarlemmermeer en op de Leidse regio.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 45
16. De vijf Duin- en Bollengemeenten maken zich sterk voor versnelde uitbreiding van het glasvezelnetwerk, teneinde zich te positioneren als proeftuin voor internettoepassingen in domotica, patiëntenzorg en zelfsturing.
Zie voor algemene toelichting ook afspraak 7. In een aantal gemeenten/wijken is al overeenstemming over de uitrol van het glasvezelnetwerk. De gemeente is hierbij overigens mede afhankelijk van de normering van de leverancier. Verder is het noodzakelijk dat een proeftuin wordt ingericht. Hierbij is ook het gezamenlijk aanboren van particulier initiatief relevant.
Economische Zaken 17. De vijf Duin- en Bollengemeenten streven naar een hogere waarde-toevoeging in de greenport, een hogere kennisintensiteit en een verder verwetenschappelijking - inclusief het deelnemen aan landelijke kennisnetwerken en inclusief een regionale outillage voor onderzoek - en naar meer en nieuw ondernemerschap. De vijf gemeenten in de Duin- en Bollenstreek hebben al afgesproken om hun beleidsinspanningen voor de Greenport daartoe te bundelen, inclusief een gezamenlijke beleidscapaciteit en een coördinerend portefeuillehouder. Daarmee is gewaarborgd dat de regio met één stem naar ‘buiten’ toe spreekt en als zakelijk partner kan functioneren voor Greenport Nederland, de ministeries, de kennisinstellingen en alle andere beleidspartijen. Deze afspraak wordt herbevestigd. De ambities van de GOM worden hierbij opnieuw onderstreept; de uitvoeringsafspraken van de GOM zullen wegens de economische crisis worden herijkt.
De samenwerking tussen de gemeente Katwijk en Noordwijk heeft betrekking op afstemming van capaciteit en inzet. De economische stimulering van de Greenport Duin- en Bollenstreek is geen lokale aangelegenheid maar dient op het niveau van de streek door zes gemeenten opgepakt te worden. Samenwerking wordt gezocht met het bedrijfsleven, onderzoeksinstellingen en het onderwijs. De uitvoering van deze afspraak kan worden ondergebracht in de lopende samenwerking tussen de zes gemeenten van de Duin- en Bollenstreek, gebaseerd op het koersdocument Greenport Duin- en Bollenstreek. Samenwerking op het niveau van Katwijk en Noordwijk heeft te weinig toegevoegde waarde. Er is een programmabureau ingericht voor de Greenport waarbij er ook ambtelijke inzet wordt gevraagd van de zes gemeenten. Vooralsnog zijn voor deze samenwerking middelen gereserveerd tot 1 mei 2014. Het is nog duidelijk of het programmabureau in zijn huidige vorm na 1 mei 2014 wordt voortgezet. Of, en zo ja hoeveel middelen na 1 mei 2014 nodig zijn, zal in belangrijke mate bepaald worden door de prioritering binnen de economische portefeuilles van de zes gemeenten. Wordt de beschikbare capaciteit ingezet voor de stimulering van de Greenport Duin- en Bollenstreek of voor lokale prioriteiten? Over de organisatorische consequenties bij deze en de andere afspraken op het economisch beleidsveld zij het volgende opgemerkt. De samenwerking leidt tot een grotere effectiviteit, minder dubbel werk en mogelijk ook, afhankelijk van de gekozen vorm van samenwerking, tot minder overhead. Dit laatste zal het geval zijn als de ambtelijke inzet gebundeld wordt in één organisatieeenheid. De voordelen daarvan wegen echter niet op tegen het verlies van efficiency als EZ/toerisme wordt losgetrokken van een van beide ambtelijke organisaties. Economie is namelijk sterk verweven met de gehele ambtelijke organisatie. EZ/toerisme werkt samen met projectleiders, vergunningsverleners, bestemmingsplanmakers en andere beleidsvelden zoals wonen, sociale zaken en water. Indien EZ/toerisme wordt losgetrokken van een van beide ambtelijke organisaties dan gaat dit ten koste van veel efficiency in de vorm van korte lijnen en even bij elkaar binnenlopen. Deze nadelen kunnen alleen opgeheven met een ambtelijke fusie.
46
18. De vijf Duin- en Bollengemeenten dragen zorg voor een uniforme behandeling van vergunningaanvragen en alle andere contacten tussen bedrijfsleven en overheid, teneinde de bedrijven in de Greenport optimale duidelijkheid en serviceverlening te verschaffen.
De samenwerking heeft betrekking op afstemming van het beleid voor vergunningverlening en op afstemming vraag en aanbod van bedrijfspanden. Een start kan worden gemaakt met afstemming tussen Katwijk en Noordwijk. In de aard van de afspraak is afstemming op het niveau van de zes gemeenten van de Duin- en Bollenstreek aangewezen. De uitvoering van de WABO-vergunningverlening is in Katwijk lokaal geregeld. Noordwijk onderzoekt thans of de WABO vergunningverlening kan worden ondergebracht bij de Omgevingsdienst West Holland. Waar het vergunningenbeleid bovenlokaal dient te worden afgestemd blijft de vergunningsverlening zelf een lokale aangelegenheid. Van deze afspraak zijn geen financiële voordelen te verwachten. Er vloeien geen organisatorische consequenties voort uit deze afspraak. 19. D e vijf Duin- en Bollengemeenten pakken vanaf nu toerisme en recreatie in de Greenport gezamenlijk en ambitieus op: er komt een regionaal marketingplan. Het gemeentelijk aandeel in de toeristische promotie en marketing van de greenport wordt uitgebouwd tot ‘integrale gebiedspromotie’, inclusief promotie van het strand- en het congrestoerisme. De regio wordt internationaal gepresenteerd, en ook als ‘tuin’ voor de omringende steden.
De zes gemeenten van de Duin- en Bollenstreek werken thans al samen op het gebied toerisme. Het ligt dus voor de hand om deze afspraak daarbij onder te brengen. Er wordt gezamenlijke uitvoering gegeven aan de uitvoeringsagenda toerisme. Regiomarketing is hier een onderdeel van. Noordwijk en Katwijk kunnen eventueel afspraken maken over gezamenlijke capaciteit en ureninzet. In deze regionale samenwerking worden alleen projecten opgepakt met een regionale impact. Lokale toeristische projecten en lokale marketing blijven dus bij de individuele gemeenten. Bij de samenwerking wordt ook het bedrijfsleven uit de regio betrokken. Van deze samenwerking is geen financieel voordeel te verwachten, eerder een grotere effectiviteit van de inzet van de gemeenten. Voor de organisatorische consequenties zij verwezen naar afspraak 17. 20. De vijf Duin- en Bollengemeenten bundelen hun marketinginspanningen en marketingmiddelen. Ze onderkennen dat er ruimte is en moet blijven voor lokale accenten, maar dat de streek z’n kracht moet zoeken in bundeling en samenwerking. De marketing richten zich ook op de ontwikkeling van een sterk regiomerk, dat ondersteunend is bij de acquisitie van bedrijven en bij de werving van getalenteerd personeel voor de bedrijven in de streek.
Aanvullend op afspraak 19 liggen er, als daarvoor gekozen wordt, kansen door het samenvoegen van Katwijk Marketing en Noordwijk marketing. Kansen liggen er op het verminderen van kwetsbaarheid en het vergroten financiële slagkracht. Daarbij dient aandacht te zijn voor het behoud van lokale identiteit. Als daarvoor gekozen wordt kan de samenvoeging van marketingorganisaties in een later stadium worden uitgebreid naar de andere gemeenten van de Duin- en Bollenstreek. Voor de organisatorische consequenties zij verwezen naar afspraak 17. Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 47
21. D e vijf Duin- en Bollengemeenten erkennen het Holland Space Center als een tweede regionaal cluster - naast de Greenport en spannen zich in voor een gezamenlijke behartiging van de clusterfactoren (goede bereikbaarheid, goed personeel, een goed functionerende woningmarkt, een ‘welcoming program’ voor het buitenlandse personeel van het Space Center). Zij zetten hun gezamenlijke massa in voor ondersteuning van het cluster in het netwerk van universiteiten, overheden en bedrijfssectoren.
Deze afspraak leent zich voor samenwerking, maar op een grotere schaal dan de gemeenten Katwijk en Noordwijk. De schaal van deze twee gemeenten is de schaal (veel) te klein. De samenwerking wordt gezocht met de gemeenten Leiden, Den Haag en Delft, met ESA-Estec, het bedrijfsleven en met de universiteiten. Het ligt voor de hand deze afspraak onder te brengen bij het Holland Space Cluster. Als het gaat om het lokale ondernemingsklimaat (bv bereikbaarheid, huisvesting expats) van het space cluster ligt samenwerking in de vorm van kennisuitwisseling tussen Katwijk en Noordwijk voor de hand. Beleid wordt bovenlokaal ontwikkeld en bovenlokaal, mogelijk lokaal uitgevoerd. Zoals de andere genoemde gemeenten zal ook Noordwijk zich verbinden aan het International Community Platform ter ondersteuning van de expats die in deze sector in de regio hun werk vinden. Van deze samenwerking is geen financieel voordeel te verwachten, eerder een grotere effectiviteit van de inzet van de gemeenten. Er worden nieuwe ambities gerealiseerd. 22. A ls het gaat om de ‘reguliere’ economie (kantoren, winkels, bedrijventerreinen) spreken de vijf Duin- en Bollengemeenten af hun gezamenlijke grondgebied te beschouwen als een integraal te ontwikkelen regio. De vijf Duin- en Bollengemeenten ontwikkelen eerst gezamenlijk een regionale ontwerpvisie op de ontwikkeling van winkels e.d. in de regio en in de afzonderlijke gemeenten. Vervolgens onderzoeken zij de wenselijkheid om hun investeringsmiddelen voor alle economie-gerelateerde kwesties (inclusief onderhoudsgelden voor infrastructuur) onder te brengen in een gezamenlijk meer-jarenkader en of dat kader zich kan ontwikkelen tot een gezamenlijk investeringsfonds. Dat kan betekenen dat elke gemeente op den duur beschikt over een basispakket aan terreinen en winkels voor de verzorgende bedrijvigheid en dat daar bovenop regionale afspraken komen over specialisatie en diversiteit, (zie ook afspraak 29. RO).
De samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk zou kunnen bestaan uit een gezamenlijke beleidsvisie, onder meer voor bedrijventerreinen die tegen elkaar aan liggen (profilering) of voor de detailhandel zodat er een goede afstemming plaatsvindt over bedrijfslocaties. In een later stadium kan deze samenwerking worden uitgebreid naar andere gemeenten binnen de Duin- en Bollenstreek, of zelfs naar de gemeenten binnen Holland Rijnland. Financiële consequenties zijn niet voorzien. Voor de organisatorische consequenties zij verwezen naar afspraak 17.
2
Bedoeld zal zijn het Holland Space Cluster, de samenwerking thans tussen Noordwijk, Leiden, Delft en Den Haag. Holland Rijnland biedt ondersteuning in deze samenwerking. 48
23. De vijf Duin- en Bollengemeenten richten een gezamenlijke servicebalie in voor alle bedrijven, zodat verschillen in gevalsbehandeling tussen gemeenten opgespoord kunnen worden en gezamenlijk de best mogelijke praktijk kan worden ontwikkeld.
De samenwerking bestaat uit het gezamenlijk inrichten van één front office voor de informatievoorziening aan het bedrijfsleven. Besparingen zijn meer mogelijk naarmate meer gemeenten deelnemen en hun inzet gezamenlijk organiseren. Dat levert een besparing op de overhead. Gezien de samenhang met de overige afspraken op het economisch terrein ligt organiseren in een eenheid voor de hele Duin- en Bollenstreek voor de hand. Zie verder de kattekeningen bij afspraak 17. 24. De vijf Duin- en Bollengemeenten streven naar verhoging van de organisatiegraad van hun bedrijfsleven en naar uitbreiding van het park- en city management naar de hele streek.
Naar verwachting blijft de samenwerking beperkt tot uitwisseling van kennis. De uitvoering blijft een lokale aangelegenheid. 25. De vijf Duin- en Bollengemeenten voeren gezamenlijk een ambitieus en krachtig regionaal onderwijsbeleid waarin aandacht is voor de aansluiting van het regionale (beroeps-)onderwijs en arbeidsmarkt bij de economische doelstellingen in regio. Daarnaast voeren de vijf Duin- en Bollengemeenten een krachtig lokaal onderwijsbeleid, dat is gericht op het tegengaan van de schooluitval in het voortgezet onderwijs, vmbo en mbo; op het ondersteunen van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt (stageplekken en leerarbeidsplaatsen) en op goede relaties met werkgevers; en op goede relaties tussen de streek en de educatieve infrastructuur ‘van buiten’ (Hogescholen, UL, ROC, Wageningen).
De samenwerking betreft vooral kennisuitwisseling. De schaal van Katwijk en Noordwijk is op deze afspraak veel te kleinschalig om het beoogde doel te bereiken. De regionale arbeidsmarkt is ook ruimer dan de Duin- en Bollenstreek. Eerder moet gedacht worden aan een schaalniveau van Holland Rijnland. Samenwerking moet gezocht worden met onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven. Besparingen zijn niet aan de orde. Eerder extra uitgaven voor deze hogere ambitie. Organisatorische consequenties: zie bij afspraak 17.
Ruimtelijke ordening 26. De vijf Duin- en Bollengemeenten wachten niet passief af wat er in de markt gebeurt, maar faciliteren de markt en gaan actief op zoek naar investeerders en plannenmakers om samen met hen als co-ontwikkelaar op te treden. Daarbij zullen geen investeringen worden gedaan en worden financiële risico’s voorkomen. De vijf Duin- en Bollengemeenten zorgen dat ze daar de specialistische deskundigheid en het onderhandelend vermogen (deskundigheid en financieel vermogen en capaciteit) voor in huis hebben.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk op het gebied van projectmanagement en programmamanagement kan de aanwezige kwaliteit verder versterken. De gevraagde deskundigheden zijn te vinden bij de medewerkers grondzaken.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 49
27. D e vijf Duin- en Bollengemeenten werken aan versnelling van de uitvoering van de ISG en aan het stoppen van de verrommeling van het buitengebied. Zij spannen zich in om beweging te krijgen in het aantal grondtransacties, met de GOM als uitvoeringsorganisatie voor een aantal strategische locaties. De vijf Duin- en Bollengemeenten houden vooralsnog vast aan het in de ISG afgesproken minimale bollenareaal van 2625 hectare. Herijking van de ISG zal in de komende jaren plaats vinden. Mocht in de komende decennia verandering komen in de gemaakte afspraken, dan blijft de gezamenlijke opgave om het buitengebied aan een hoge landschappelijke kwaliteit te helpen, met ruimte voorde beeldbepalende veelzijdige tuinbouw’. Mogelijkheden tot verbreding van de bollensector (kenniskant) worden dan onderzocht. De vijf Duin- en Bollengemeenten hanteren bij het vaststellen van hun bestemmingsplan buitengebied een gelijkluidende methodiek (toolbox) en identieke uitgangspunten. Juridisch gezien blijft er sprake van zes bestemmingsplannen buitengebied; in de praktijk draagt dit bij tot snellere herinrichtingprocessen.
De samenwerking op het gebied van de Intergemeentelijke Structuurvisie Greenport (ISG) vindt al sinds 2006 plaats op het niveau van de zes gemeenten in de Duin- en Bollenstreek. Er is geen aanleiding om los daarvan als twee gemeenten Katwijk en Noordwijk apart samen te werken. De afspraak is een bevestiging van de al lang bestaande samenwerking. Uit deze afspraak vloeien geen financiële en organisatorische consequenties voort. 28. De vijf Duin- en Bollengemeenten hanteren een uniforme gestroomlijnde gevalsbehandeling in het buitengebied, zodat een ondernemer die deel gaat nemen aan de transitie, in elke gemeente met uniforme en gestroomlijnde bouwvoorschriften en procedurevereisten te maken krijgt.
Voor deze afspraak gelden dezelfde opmerkingen als bij afspraak 27 29. De vijf Duin- en Bollengemeenten trekken gezamenlijk op bij alle transities van winkelstraten, kantoorgebieden en bedrijventerreinen die verdergaan dan onderhoud en beheer. Zij streven daarbij naar een basisniveau per gemeente (basiswinkelstructuur, terrein voor verzorgende bedrijvigheid) en regio-brede afspraken over specialisatie, diversiteit en excellentie van winkel- en werkmilieus. Dat betekent dat gemeenten onderling coördineren en onderling afstemmen. Voor specifieke sectoren kunnen afspraken worden gemaakt, (zie ook afspraak 22 EZ)
Voor deze afspraak zij verwezen naar hetgeen is gesteld onder afspraak 22. bij Economische Zaken. 30. De vijf Duin- en Bollengemeenten zullen zich binnen twee jaar uitspreken over de vraag of er een gezamenlijk grond- en ontwikkelbedrijf moet komen voor transitiegebieden in de gemeenten. Onderzoek zal zich richten op de vraag of en in welke situaties gemeenten in De vijf De vijf Duin- en Bollengemeenten samenwerking meer kunnen bereiken dan individueel. Belangrijk daarbij is de onderkenning van het gedeeld belang en een gezamenlijke visie op verantwoord investeren.
Gezien het uitgangspunt van beide gemeenten om geen bevoegdheden of budget over te dragen zullen Katwijk en Noordwijk niet deelnemen aan een regionaal grondbedrijf, zo het er al komt.
50
31. D e vijf Duin- en Bollengemeenten manifesteren zich als eenheid – gezamenlijke visie, eenduidige woordvoering - in alle ruimtelijke relaties met de omringende regio’s, inclusief Holland Rijnland en inclusief de provincies Noord- en Zuid-Holland en de twee metropolitane gebieden, teneinde zelf de regie te houden over de ruimtelijke toekomst van de streek en niet onder te sneeuwen in de belangen van anderen. Intergemeentelijke verschillen van inzicht worden als ‘back office’ aangelegenheid zodanig behandeld, dat ze de behartiging van de streeksgewijze belangen niet schaden. De vijf Duin- en Bollengemeenten inventariseren met betrekking tot welke R.O.-onderwerpen en overlegstructuren het wenselijk is met één mond te spreken.
Voor deze afspraak gelden dezelfde opmerkingen als bij afspraak 27. Op onderdelen is denkbaar dat Katwijk en Noordwijk binnen het verband van de zes gemeenten van de Duin- en Bollenstreek een zelfde geluid laten horen teneinde de andere gemeenten van hun gezamenlijk standpunt te overtuigen. Waar de medewerking van de provincie vereist is, wordt deze pas verleend als de zes gemeenten het met elkaar eens zijn. 32. D e vijf Duin- en Bollengemeenten spreken af om alle initiatieven gericht op het revitaliseren van de woningmarkt, in een regionaal plan onder te brengen. Primaire doelgroepen van dat plan zijn starters, ouderen, woon-werkcombinaties.
De samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk zou kunnen bestaan uit het delen van kennis en informatie, het gebruik van uniforme data, en het zelfde woningbouwmonitoringsysteem en het harmoniseren van beleid op onderdelen om de uitvoering te stroomlijnen. Zo kan begonnen worden met het gezamenlijk opstellen van een sub-regionale woningbouwmonitor/plan, een basisdocument waaraan beide gemeenten lokaal uitvoering geven. Katwijk heeft namelijk een woningmarkt die aansluit bij Noordwijk, Teylingen en de as met Leiden. De Noordwijkse woningmarkt sluit aan bij de vijf andere gemeenten uit de Duin- en Bollenstreek. Er is veel interactie in de gezamenlijke sub-regionale woningmarkt van Katwijk en Noordwijk. Katwijk en Noordwijk hebben beide klein-stedelijke woonmilieus, aldus het woningmarktrapport van Compaenen. Er is sprake van gedeeltelijk dezelfde doelgroepen, te weten starters en senioren. De primaire doelgroepen in Katwijk zijn breder dan in Noordwijk. De samenwerking wordt dus ingeven door het feit dat de woningmarkt de gemeentegrenzen overschrijdt. Door samenwerking kan het beoogde effect beter worden bereikt (effectiviteit), een hogere kwaliteit van het product worden bereikt, kan goedkoper worden geproduceerd (efficiency) en de kwetsbaarheid worden verkleind. Samenwerking wordt overigens ook door de provincie gevraagd, onder andere in de vorm van een regionale woonvisie Lokaal volkshuisvestelijk beleid op basis van lokale woonvisies en lokale doelgroepen ware lokaal uit te voeren. De gemeenschappelijke doelgroepen starters en senioren waren door bovenlokale samenwerking te bedienen. Op het niveau van Holland Rijnland wordt samengewerkt in het regionaal woonruimte-verdeelsysteem. Uit deze afspraak volgen geen financiële en organisatorische consequenties.
Infrastructuur 33. De vijf Duin- en Bollengemeenten blijven gezamenlijk optrekken bij de afronding van de plan- en besluitvorming over de Rijnlandroute en het HOV. Zij zetten zich gezamenlijk in om de komst van de twee grote projecten te gebruiken voor versterking van de economische en ruimtelijke structuur van het gebied.
De samenwerking op deze thema’s vindt plaats in het kader van Holland Rijnland. Samenwerking tussen uitsluitend Katwijk en Noordwijk ligt daarom niet voor de hand.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 51
34. D e regio werkt samen aan het versterken en verfijnen van het OV-netwerk in de Duin- en Bollenstreek, het versterken en uitbreiden van het fiets- en wandelpadennetwerk en van recreatieve verbindingen. Indien dat kan bijdragen aan de realisatie en aan medefinanciering door andere partijen, wordt het instellen van een Regionaal Investeringsfonds (RIF) naar voorbeeld van Holland Rijnland overwogen.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk is aan de orde maar niet exclusief. Netwerken zijn namelijk vaak van een grotere schaal van de Duin- en Bollenstreek of Holland Rijnland. Onderdelen ervan, zoals de recreatieve fietsroute tussen Katwijk en Noordwijk kunnen gezamenlijk worden opgepakt. Meer in het algemeen past deze afspraak het best in de lopende samenwerking op dit gebied in het verband van Holland Rijnland. Uit deze afspraak vloeien geen financiële en organisatorische consequenties voort. 35. D e vijf Duin- en Bollengemeenten stemmen hun onderhoudstaken van wegen onderling en met andere wegbeheerders en nutsbedrijven af, teneinde de overlast te minimaliseren.
Er vinden al regio-overleggen plaats tussen wegbeheerders van de vijf gemeenten om de belangrijkste wegwerkzaamheden onderling af te stemmen. Tevens werken de gemeenten al met het Landelijk Traffic Control (LTC) systeem dat alle wegafsluitingen in de betrokken gemeenten registreert en inzichtelijk maakt voor derden. Met andere woorden: de afspraak is al in uitvoering. 36. D e vijf Duin- en Bollengemeenten richten een gezamenlijk aanspreekpunt in dat initieert, faciliteert en coördineert op het gebied van mobiliteitsmanagement: bedrijven die met bijzonder arrangementen (poolen, shuttles, collectieve abonnementen, transferia, enzovoort) hun verkeersstroom willen beperken.
Er is geen aanleiding voor samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk omdat de activiteiten lokaal zijn gericht, zoals de strandpendel. Vooralsnog zijn er geen gemeenschappelijke belangen aan de orde die samenwerking zouden rechtvaardigen. Op de schaal van de vervoerders zou samenwerking kunnen worden gezocht in het verband van Holland Rijnland. Uit deze afspraak vloeien geen financiële en organisatorische consequenties voort.
52
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 53
B5
Bijlage 5. Q uick scan van samenwerkingsmogelijkheden op 200 gemeentelijke producten
Naast de analyse van de 36 afspraken van het Valentijns-
Voor zover het gaat om taken die thans elders zijn
akkoord is ook een systematische analyse gemaakt van het
ondergebracht of uitbesteed kan in een later stadium wellicht
volledige takenpakket van de gemeenten aan de hand van
worden bezien of deze taken alsnog in de beschouwing
dezelfde onderzoeksvragen. De analyse is gemaakt op het
moeten worden betrokken. Dat kan alleen als de betreffende
niveau van de producten uit de productenbegroting van
gemeente bereid is de taak te ontvlechten uit andere
Noordwijk. In totaal gaat het om circa 200 producten.
samenwerkingsverbanden waar deze taak nu is ondergebracht
De producten zijn gegroepeerd naar verantwoordelijke
of weer wil inbesteden, waar nu sprake is van uitbesteding.
afdelingen van Katwijk en Noordwijk.
Niet geanalyseerde producten
De producten die wel zijn geanalyseerd De circa 200 gemeentelijke producten zijn op dezelfde wijze
Producten die een van beide gemeenten niet of binnenkort
geanalyseerd als de 36 Valentijns-afspraken. Daarbij is dus
niet meer in eigen huis heeft, zijn buiten beschouwing
per product nagegaan wat de winst van samenwerking kan
gebleven. Het gaat daarbij om taken die een van beide
zijn en in welke vorm van samenwerking die kan worden
gemeenten heeft ondergebracht in een samenwerkings-
bereikt. De volgende vormen van samenwerking zijn
verband met andere partijen of heeft uitbesteed en om taken
onderscheiden en in onderstaande tabel met kleuren
die niet door elk van beide gemeenten tot het gemeentelijk
aangegeven.
takenpakket worden gerekend. Om die reden zijn de volgende producten buiten beschouwing gebleven.
Wel in Katwijk, maar niet in Noordwijk: • Uitvoering sociale wetten die Noordwijk heeft ondergebracht bij de Intergemeentelijke Sociale Dienst die
Informatie uitwisselen en kennis delen Uitwisseling medewerkers/achterwacht Gezamenlijke inkoop Gemeenschappelijk organisatieonderdeel, bijv. d.m.v. een DVO Levert pas winst op bij een gemeenschappelijke organisatie
deze wetten uitvoert voor de gemeenten Hillegom, Lisse, Noordwijk, Noordwijkerhout en Teylingen. • Handhaving, milieubeleid, het verlenen van WABO-
Uit onderstaande tabel blijkt dat de samenwerkingsvormen van elkaar verschillen en dat ze scoren op verschillende
vergunningen en bijbehorende juridische ondersteuning die
criteria zoals genoemd in hoofdstuk 4. Anders gezegd, er is
Noordwijk heeft ondergebracht bij, resp. in de loop van
op meerdere aspecten winst te behalen. De vorm van
2014 gaat onderbrengen bij de Omgevingsdienst West
samenwerking is uitgedrukt met een kleur:
Holland. • Parkeren, parkeergelden, naheffingen en vergunningen, dat door Noordwijk gaat worden uitbesteed.
• Blauw: Informatie uitwisselen en kennis delen: bij deze samenwerkingsvorm zit het efficiencyvoordeel vooral in het
• De weekmarkt die Noordwijk in 2014 hoopt te privatiseren.
feit dat als gevolg van het uitwisselen van informatie en
• P&O, waaronder bedrijfshulpverlening, dat Noordwijk heeft
kennis minder op eigen kracht onderzocht hoeft te worden,
ondergebracht in het samenwerkingsverband met Lisse en
wat een besparing op onderzoekskosten oplevert. Of een
Noordwijkerhout.
besparing op kosten voor andere vormen van
• Adviseur burgemeester, lean-coördinatie en logopedie, die alleen in het takenpakket van Katwijk voorkomen.
kennisvergaring, zoals congressen en seminars. Dit betreft dan vooral een besparing op incidentele kosten, en zijn niet substantieel.
Wel in Noordwijk, maar niet in Katwijk • Belastingen, die voor Katwijk zijn ondergebracht in de
• Grijs: Uitwisseling medewerkers/achterwacht: dit kan vooral een besparing op inhuur opleveren. Daar staat dan
Belasting Samenwerking Gouwe-Rijnland (BSGR) dat de
wel weer tegenover een eventuele stijging van
WOZ-waardebepaling en de belastingen verzorgt voor het
overwerkkosten, maar dat is in de regel minder dan de
hoogheemraadschap van Rijnland en de gemeenten Bodegraven-Reeuwijk, Gouda, Katwijk, Leiden, Oegstgeest, Voorschoten, Wassenaar en Zoeterwoude. • De vangnetregeling schoolzwemmen, De Muze, de
kosten voor inhuur. • Geel: Gezamenlijke inkoop: hier betreft de kostenbesparing vooral inkoopvoordelen, die neerslaan op de productbudgetten. Winst in organisatiekosten zullen
algemene begraafplaats, fair trade gemeente, politieposten
beperkt blijven omdat de afzonderlijke inkooptrajecten nog
op het strand en de strandpendel die alleen in het
steeds moeten worden begeleid. Daarnaast heeft de
takenpakket van Noordwijk voorkomen.
gemeente Noordwijk ervoor gekozen om toe te treden tot de Stichting Rijk terwijl de gemeente Katwijk een inkoopadviseur in dienst heeft.
54
Gevolg hiervan is dat op de organisatiekosten van de
Bij de beleidstaken waar is aangegeven dat de kwetsbaarheid
inkoopfunctie geen financieel voordeel valt te realiseren.
kan worden verminderd, geldt o.a. dat er minder hoeft te
Winst op organisatiekosten kunnen pas worden bereikt als
worden ingehuurd. Dit bespaart ook kosten, zij het op
de werkprocessen van de verschillende organisaties
incidentele basis.
zodanig worden geharmoniseerd dat gezamenlijk hetzelfde product kan worden ingekocht, waarvoor dan nog maar
Als het totaal aan producten wordt bezien, blijkt dat veel
eenmaal een aanbesteding nodig is i.p.v. voor iedere
producten in aanmerking komen voor een gemeenschappelijk
organisatie afzonderlijk. Voor Noordwijk geldt dan dat er
organisatieonderdeel. In dit stadium kan nog niet worden
minder beroep hoeft te worden gedaan op de stichting Rijk,
aangegeven hoeveel besparing hierop mogelijk is. Enerzijds
voor Katwijk geldt dat er minder behoefte is aan inhuur op
omdat sprake is van een quick scan en substantiële winst pas
inkoopondersteuning.
kan worden geboekt als er sprake is van harmonisering van
• Groen: Gezamenlijk organisatieonderdeel: hier is winst te
beleid. Het bepalen van de efficiency vergt nader onderzoek.
boeken op de organisatiekosten omdat er per saldo kan worden bezuinigd op management en
Daarnaast geldt voor Noordwijk dat een aantal taken in regie
managementondersteuning. Ook kan door een eenduidig
al is uitbesteed aan andere partijen. Daar is geen additionele
werkproces een synchronisatie van werkwijzen opleveren.
winst op te behalen, hooguit vermindering van kwetsbaarheid
Ergo, dezelfde werkzaamheden kunnen in één keer voor
van de opdrachtgeversfunctie. Voor Katwijk geldt dat al is
twee gemeenten worden verricht. Een gezamenlijk
ingezet op een efficiencywinst van € 3 miljoen, i.c. 50 fte’s,
organisatieonderdeel zal ook inkoopvoordelen kunnen
met behulp van Lean in 2018 door het inboeken van de harde
realiseren als gevolg van de meer eenduidige werkwijze.
uitstroom van personeel wegens leeftijd. De hier benoemde
Dit betreft dan vooral de beheer- en uitvoeringstaken.
samenwerkingsvormen kunnen wel een bijdrage leveren aan
Daar staat tegenover dat bij de beleidstaken er meer tijd
het invullen van deze taakstelling, maar zullen naar
nodig is om de te maken keuzes en de behaalde resultaten
verwachting niet of nauwelijks leiden tot een additionele
met beide opdrachtgevers af te stemmen, wat dus tot meer
besparing. Bij het nader onderzoek kan dit nader worden
kosten leidt. De verwachting is dat dit per saldo leidt tot
bezien.
een beperkte efficiencywinst. Pas bij harmonisatie van beleid kan een grotere efficiencywinst worden bereikt. • Oranje: Levert pas winst op bij een gemeenschappelijke organisatie: ook hier geldt dat een beperkte winst haalbaar is zolang er sprake is van verschillen in beleidskeuzes (ook in beleidstrajecten kunnen werkprocessen worden geharmoniseerd, tot aan het moment van de verschillende beleidskeuzes), die afzonderlijke afstemming vereisen. Pas bij harmonisatie van beleid kan een grotere efficiencywinst worden bereikt.
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 55
Hogere overheid
Risico
Kwetsbaarheid
Kwaliteit X
Kosten
Effect
Maatschappelijke ontwikke lingen
X
Concernstaf A x Directie Concern control
X
Concernstaf A x Bestuurszaken Bestuurssecretariaat
X
X
X
Directiesecretariaat
X
X
X
Koninklijke en andere onderscheidingen
X
X
Concernstaf A x Ruimte Regiocoördinatie
X
Concernstaf B x Dienstverlening Organisatieontwikkeling Ruimte & Veiligheid x Maatschappelijke Ontwikkeling Economisch beleid
X
Accountmanagement bedrijven en instellingen
X
Economische adviesraad
X
X
X
X
X X
Lokaal
Economische Visie
X
X
X
X
Hotelbeleid
X
X
X
X
Subsidieverstrekking
X
X
Toerismebeleid
X
X
X
X
X
X
Bevordering toerisme
X
X
X
X
X
X
Subsidies toerisme
X
Evenementensubsidies
X
Evenementen uitvoering
X
Evenementenbeleid
X
X
X
X
X
Volkshuisvesting
X
X
X
X
X
Huisvesting vergunninghouders
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Omgevingsbeleid
X
X
X
X
X
Beleid OOV
X
Rampenbestrijding
X
Startersleningen VHV beleid Ruimte & Veiligheid x Dienstverlening
X op termijn Omgevingswet X
X
X
Juridisch advies omgevingsrecht
X
Integrale veilgheid Cameratoezicht
X
Keurmerk veilig wonen
X
NRB-posten
X
X
X
NRB subsidie
X
X
X
X
Applicatiebeheer veiligheid Evenementenvergunningen
X
Strandveiligheid
X
Handhaving openbare omgeving (GOA's)
X
56
X
X
X
X
X
X
X
X
X X
X
X
Noordwijk aanbesteding
Kwaliteit
Kosten
Kwetsbaarheid
X
X
X
X
Bestemmingsplannen
X
X
X
X
X
(Structuur)visies
X
X
X
X
X
Stedenbouw
X
X
X
X
X
Beleid verkeer en vervoer
X
x
x
X
X
Bereikbaarheid
X
x
x
X
X
Oudheidkunde/archeologie
X
X
X
X
X
Monumenten
X
X
X
X
X
Erfgoed
X
X
X
X
X
X
X
Hogere overheid
Effect
X
Risico
Maatschappelijke ontwikke lingen RO beleid
Ruimte & Veiligheid x Ruimte
Beheer en Vastgoed x Dienstverlening Strandborden Schoonmaak strand
X
X
X
Kwaliteit strand
X
X
X
Douches
X
X
X
Bouwkundig onderhoud
X
X
Gebouwenmanagement
X
Huuropbrengsten
Energiemanagement
X
Strandexploitatie
X
X
X
Vastgoed en Geo-informatie
X
X
X
GBK
X
X
X
Applicatiebeheer OW
X
X
Beheer en Vastgoed x Openbare Werken Verkeersvoorzieningen
X
X
X
Verkeersbeleid
X
X
X
Riolering
X
X
X
X
X
Verhardingen
X
X
X
X
Openbare verlichting
X
X
X
X
Voorzieningen op en aan de weg
X
X
X
X
X
X
Wijkbeheer
X
Pompen en gemalen
X
X
X
X
Straatmeubilair
X
X
X
X
Strandbeleid en -onderhoud en -borden
X
X
X
X
Speelplaatsenbeleid en -onderhoud
X
X
X
X
Straatreiniging
X
X
X
X
X
Groenvoorziening
X
X
X
X
X
Onderhoud begraafplaats (excl. administratie)
X
X
X
X
Oppervlaktewater (baggeren)
X
X
X
X
Afvalinzameling
X
X
X
X
Milieustraat
X
X
X
X
Wagenpark en werkplaats
X
X
X
X
X
Dierenweide
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 57
Kosten
Kwetsbaarheid
X
X
X
Bouwkunde
X
X
X
X
Huisvesting extern
X
X
X
X
Huur en verhuur
X
X
X
X
Pachten
X
X
X
Aan- en verkoop
X
X
X
Volkstuinen
X
X
X
X
Vastgoedbeleid
X
Vastgoedbeheer
X
X
X
X
Gebouwenbeheer en Asset management
X
X
X
X
Contractmanagement
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Hogere overheid
Kwaliteit
X
Risico
Effect
Maatschappelijke ontwikke lingen Gladheidsbestrijding
X
HR en 4-1-1
X
Regionale afspraken
Beheer en Vastgoed x Ruimte
Samenleving x Maatschappelijke Ontwikkeling Programmamanagement 3D
X
Onderwijs, waaronder Onderwijshuisvesting Exploitatie St. sportbedrijf Noordwijk
X
X
X
Facilitering bewegingsonderwijs
X
X
X
Sport, waaronder:
X
X
X
zwembad en
X
X
X
X
X
sportterreinen
X
Subsidies sportverenigingen
X
X
Sportbeleid Leerlingentelling en prognoses
X X
X
X
Leerlingenvervoer achterstandenbeleid/leerplicht
X
X
X
X
Regionaal geregeld
Jaarprogramma vakonderwijs
X
Schoolbegeleiding
X
Volwassenenonderwijs
X
Kunst en cultuur, waaronder subsidies
X
X
X
X
Cultuurbeleid
X
X
Bibliotheekbeleid
X
X
Onderhoud kunstwerken
Adviesraden, waaronder subsidierelaties
X
Uitsluitend lokaal
Sociaal cultureel werk
X
Kinderopvang
X
X
LRK en website
X
X
X
Inspectie en handhaving
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Peuteropvang Bijdragen en subsidies
X
Mantelzorg en vrijwilligersbeleid
X
58
X
X
CJG
X X
X
X
Coördinatie regionale subsidies
X X
Werk en inkomen (participatie, uitkeringen)
ISD
Juridisch advies werk en inkomen
ISD Ged. ISD
Schuldhulpverlening
ISD
Uitkeringen
ISD
X
X
X
Deelname HR
X
X
WSW beleid
X
X
X
X
X
X
Participatie Uitkeringsadministratie Zorg (Wmo Awbz)
Ged. ISD
Ged. ISD ISD
WMO reservering
ISD
Bijzondere bijstand
ISD
Bijdragen
ISD X
X
X
X
X
X
X
X
X
Projectmanagement
X
X
X
Programmamanagement
X
X
X
X
X
X
Grondexploitaties
X
X
X
Exploitatie Langevelderslag
X
X
X
Haalbaarheidsstudies
X
X
X
Anterieure overeenkomsten
X
X
X
Beleidsnota's zoals grondbeleid en boek grondbedrijf
X
X
X
Nazorg ex-gedetineerden Muziekonderwijs
WSW en Participatiewet
ISD
WMO voorzieningen
WMO prestatie- en KTO
x RDOG
Lokaal
Subsidies
Beleid ISD Inkomensvoorzieningen
Hogere overheid
X
Risico
Kwetsbaarheid
Volksgezondheid, Waaronder: Lokaal volksgezondheidsbeleid
Kosten
X
Kwaliteit
Effect
Maatschappelijke ontwikke lingen Maatschappelijke ondersteuning, waaronder Budgetsubsidies
Lokaal
Projecten x Ruimte
Projecten x alle overige afdelingen Overige Projecten Projecten x Ruimte
Bedrijfsvoering x Bestuurszaken Juridische control en advisering
X
X
X
Juridisch beleid
X
X
X
Bezwaar en klachten
X
X
X
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 59
Planning & control cyclus Deelnemingen en treasury
X
X
X
X
Financieel beleid
X
X
X
X
Inkoopbeleid en -advies
X
X
X
X
VIC/AO-IC
X
X
Financiële administratie
X
X
Applicatiebeheer financiële administratie Adviesfuncties financieel
X X
X X
X
X
Catering en schoonmaak
X
Dienstkleding
X
Huisvesting intern, wo gemeentehuis
X
Kantoormachines
X
Arbo uitvoering
X
X
X
X
Centraal meldpunt/receptie Kantoorbenodigdheden
X
Bodedienst
X
Repro
X
Facilitair beleid
X
X
Verzekeringen
X
X
Automatisering, wo
X
beheerplan exploitatie
X
X
X
X
X
Systeembeheer
X
X
X
X
X
Helpdesk
X
X
X
X
X
Informatisering wo Front midoffice suite
X
X
X
X
X
e-dienstverlening
X
X
X
X
X
Informatisering algemeen
X
X
X
X
X
Beheer centrale applicaties
X
X
X
X
X
BAG-gegevensbeheer
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X X
Dienstverlening x Bestuurszaken Communicatie
60
Hogere overheid
Risico
Kwetsbaarheid
Kwaliteit X
Kosten
Effect
Maatschappelijke ontwikke lingen
X
Bedrijfsvoering x Dienstverlening
X
Verkiezingen
X
X
Hogere overheid
Kwetsbaarheid
X
Risico
Kosten
X
Effect
Kwaliteit
Maatschappelijke ontwikke lingen Burgerlijke stand (excl. legesopbrengsten)
Dienstverlening x Dienstverlening
Leerlingenvervoer
X
X
Gehandicaptenparkeerkaart
X
X
Applicatiebeheer
X
X
X
Callcenter
X
X
X
Beleid dienstverlening
X
Kwaliteitshandvest ca.
X
Registratie GBA (excl. legesopbrengsten)
X
Doc. Infovoorziening
X
Informatisering
X
Web-redactie
X
Post en Archief
X
Applicatiebeheer dienstverlening
X
Begraafplaatsadministratie
X
X
X
X
X
Dienstverlening x Openbare Werken Leefbaarheidstaken (wijkregie)
X
X
X
Leefbaarheidsbeleid
X
X
X
Samenwerking tussen Katwijk en Noordwijk 61
62
Stellers
: Katwijk: B. Engelberts
: Noordwijk: J.W. de Vos
Eigenaar
: Directie
Datum
: 4 februari 2014
Gemeente Katwijk
Gemeente Noordwijk
Koningin Julianalaan 3
T (071) 406 50 00
Voorstraat 42
T (071) 36 60 000
2224 EW Katwijk ZH
F (071) 406 50 65
2201 HW Noordwijk
F (071) 36 20 021
Postbus 589
E
[email protected]
Postbus 298
E
[email protected]
2220 AN Katwijk ZH
I www.katwijk.nl
2200 AG Noordwijk
I www.noordwijk.nl
