RVKOERIER Rotterdamse Vereniging voor Katholiek Onderwijs
Feest op alle scholen
Kerstmis op school
“ Want met een leeg kribbetje kan je kinderen geen kerstverhaal vertellen” Met Mc Kinsey tot excellente school
“ Voor wij het beseften, waren we in de rijdende trein gestapt” Weerbaarheidstraining voor kinderen
“ Ho, tot hier en niet verder!”
Jaargang 14 | nummer 2 | december 2012
2
2
Van het college van bestuur
L eerlingen kansen, hoop en inspiratie bieden Zo aan het einde van het jaar is het goed om even stil te staan bij waar we allemaal mee bezig zijn. Dat is nogal wat. Vooral zo’n decembermaand is met al zijn leuke gezellige activiteiten ook een enorm drukke periode, zeker op de scholen. Versierde lokalen voor Sinterklaas en Kerstmis, lichtjes verschijnen overal. Iedereen doet er aan mee.
Terugkijkend op het afgelopen jaar zien we wat gelukt is en kunnen we leren waar het nog beter kan. Dit geldt voor alle scholen en ook voor de RVKO als geheel. Om onderwijskwaliteit steeds beter voor elkaar te krijgen is veel nodig, elke dag weer. We leren steeds meer wat nu echt bijdraagt. Dit is bijvoorbeeld de uitwisseling van kennis en ervaring van leraren onderling. Het samen delen van lesvoorbereidingen en evaluaties leidt direct tot leren hoe je het nog beter kan doen voor jouw leerlingen.
“ We leren steeds meer wat nu echt bijdraagt ” Om dit leren van en met elkaar verder de bevorderen is er dit jaar veel ingezet om de Thomas More Hogeschool te verbinden met de RVKO. Het doel is om samen een leergemeenschap te vormen, waarin praktijk, kennis, ervaring, theorie en deskundigheid elkaar ontmoeten en versterken. Als het parlement de benodigde wetswijziging op tijd regelt, kunnen we het nieuwe studiejaar samen starten. Volgend jaar zal Passend Onderwijs meer vorm gaan krijgen. Als RVKO zijn we nu aan de slag om samen onze visie en uitgangspunten goed te formuleren. We vinden het daarbij van groot belang dat alle scholen hier actief aan mee kunnen doen. De omstandigheden zullen niet makkelijker worden om de doelen die we hebben echt te bereiken. Juist daarom is het goed dat binnen de RVKO een grote verbondenheid
bestaat om samen te werken en elkaar te ondersteunen. Deze kracht moeten we ook volgend jaar goed verder uitbouwen. Want we staan met elkaar voor de belangrijke uitdaging om met minder middelen het onderwijs voor de kinderen op onze scholen nog beter gestalte te geven. We willen daarbij alle leerlingen, binnen een maatschappij die langzamerhand steeds ‘harder’ lijkt te worden, volop kansen, hoop en inspiratie bieden. Nu komt het erop aan door te gaan met waar we als RVKO voor willen staan.
“ We moeten de nadruk leggen op wat positief is, wat er goed gaat ” Daar waar maatschappelijk de nadruk wordt gelegd op wat negatief is en wat ons allemaal gaat ontbreken, zullen wij heel bewust de nadruk moeten leggen op wat positief is, wat er allemaal goed gaat, wat er wel mogelijk is. Wij hebben het vertrouwen dat dat mogelijk is op onze scholen. Want op de scholen zien wij vooral dat mensen geïnspireerd zijn om alles voor de leerlingen te doen om hen kansen te geven. Er wordt hard gewerkt, niet omdat de inspectie of subsidiegever dat vraagt, maar om het gezamenlijk perspectief waar te maken. Deze passie en betrokkenheid is wat mensen in beweging brengt. Het Kerstfeest biedt ons de gelegenheid om stil te staan. Even uit de drukte, en ruimte maken voor de mensen om ons heen. Het kerstfeest staat voor de kansen voor het nieuwe; Licht bieden in de donkerte van het bestaan van de ander. Dat delen we niet alleen met onze dierbaren, maar ook breder met de mensen om ons heen. Kerstmis leert ons te waarderen wat echt van belang is, het leven te aanvaarden zoals het komt, verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar.
Graag wensen we jou en je dierbaren een gezegend kerstfeest, en een kansrijk 2013! Lia Zwaan - Van Schijndel Ton Groot Zwaaftink College van bestuur
RVKOERIER
Jaargang 14 | nummer 2 | december 2012
Bangladesh en de RVKO Van het college van bestuur
Kop Bangladesh en de RVKO
2
3
Column
Poesjes, crisis en volleybal
4
In the picture
4
“Als ik het kerstverhaal vertel, leg ik het kindje alvast in de kribbe”
6
In de kerstvakantie gaan bovenschools managers Peter van Deursen en Riek Timmers naar Bangladesh om de stad Tangail te bezoeken. Zij doen dit niet zomaar, maar met een doel, namelijk een school realiseren voor kinderen op een plek waar dit hard nodig is. De organisatie Terre des Hommes zal dit initiatief begeleiden. Op de website van de RVKO is een filmpje te zien van Tangail en haar inwoners. In het volgende nummer van de RVKOerier een interview met Peter van Deursen en Riek Timmers over dit project en hun reis naar Bangladesh, die zij in de kerstvakantie zullen maken.
Column
Sabine 8 Interview
Van goed naar geweldig 8 Op bezoek bij de minister 10 Nadal en Krajicek Behoefte aan weerbaarheidstrainingen groot
10
11
Lees, lezer, leest!
Allemaal sterretjes
12
Nieuwjaarsreceptie Wij hopen u 11 januari 2013 te ontmoeten op de nieuwjaarsreceptie. Engels Grandcafé Restaurant Zalen Groothandelsgebouw Stationsplein 45, 3013 AK Rotterdam Van 16.00 uur tot 18.00 uur Het college van bestuur
3
4
Column
In the picture
Poesjes, crisis en volleybal Het valt niet mee om een werkstuk te schrijven. Gelukkig kon ik vroeger altijd een beroep doen op mijn ouders als het weer zover was dat er een werkstuk geproduceerd moest worden. De kinderen uit mijn groep acht hebben dat geluk meestal niet en daarom werken ze er hier op school aan, met de juf in de buurt. In het computerlokaal zitten ze voor een blanco Word-document en krijgen direct te maken met het eerste probleem, namelijk het onderwerp. Waarbij vooral één ding belangrijk is: het onderwerp moet leuk zijn en vooral niet kinderachtig. Gelukkig weet iedereen na een minuut of twintig waar het werkstuk over zal gaan. Natuurlijk eerst de onderwerpen die wel erg voor de hand liggen zoals voetbal, Kaapverdië, Turkije en Marokko. Maar ook zwemmen, volleybal, Parijs en poesjes (oei, dit onderwerp moet ik in de gaten houden als ze straks googlen op afbeeldingen). Giovanna zit al enige tijd ijverig te typen. Ze lijkt geen hulp nodig te hebben en kijkt gespannen naar het beeldscherm. Vriendinnetje Diana, die bezig is met haar werkstuk over mode, draait zich om naar Giovanna.
Op donderdag 8 november
Horizon Sint Maarten. vierden de kinderen van De
“ Oei, dit onderwerp moet ik in de gaten houden als ze straks googlen op afbeeldingen ” “Wat is jouw onderwerp eigenlijk?” vraagt ze geïnteresseerd. “Hm”, reageert Giovanna. Ze maakt aantekeningen in een schrift en scrolt door grote lappen tekst heen. Eén ding is duidelijk: dit werkstuk gaat niet over ballet of darten. Ik word nu ook nieuwsgierig en loop naar haar toe. Als Giovanna merkt dat Diana en ik de aandacht op haar vestigen, kijkt ze op. “Mijn werkstuk gaat over de economische crisis in Europa,” zegt ze trots. Ik ben verbaasd. En dan moet ik grinniken. Diana fronst haar wenkbrauwen en vraagt: “Over wat? Wat betekent dat?” “Ja, dat weet ik ook nog niet hoor”, zegt ze verontschuldigend. “Ik ben nog maar net begonnen.” Ik klop haar grijnzend op de schouder en wandel door naar het meisje met het werkstuk over poesjes. Kim Boonstra Leerkracht Nicolaasschool
Door het luiden van de bel door weth ouder Dijkman en Ton Groot Zwaaftink van de RVKO weet heel de Maaswijk dat we blij zijn met ons nieuwe schoolgeb ouw.
RVKOERIER
Jaargang 14 | nummer 2 | december 2012
Jan Smit in plaats van Nic k
Toen het project ‘Schoenmaa tjes’ van Edukans van start ging op de Dr. Schaepmanschool, wilden ze dat natuurlijk mooi doen met een presentatie en een film over kinderen in de landen waar de scho enendozen terecht gaan komen. In het diepste geheim was echter ook voo rbereid dat Nick en Simon als de amb assadeurs van Edukans een verrassingso ptreden zouden geven. Toen we een avond eerder een telefoontje ontv ingen dat Nick ziek was, leek het optr eden van de baan. Maar in Volenda m lossen ze dat gewoon met elkaar op: een kwartier later kregen we een nieuw telefoontje dat Jan Smit wel als vervang er zou komen! Hij heeft een geweldig optr eden voor de kinderen verzorgd. Tijd ens het eerste nummer was iedereen nog stil en verbijsterd: ‘Is dit echt Jan Smit?’, maar Jan zorgde al heel snel voor een spetterend feest en nodigde kinderen uit om samen met hem te zingen op het toneel. En wat is dan je favoriete liedje als onderbouwer? ‘Ber end Botje’ natuurlijk! Maakte voor Jan Smit niets uit. Hij heeft enorm genoten van het optreden en ons allem aal een geweldige feestdag en een prachtige aftrap van het project bezo rgd.
van De Het regent bellen door de leerlingen
eling.
ingshand Maasoever tijdens de officiële open
5
6
Kerstmis is een traditie die al eeuwenlang standhoudt. Niet alleen christenen vieren Kerstmis, bij veel mensen heeft de kerststal een prominente plek in huis. Commerciële kerstgewoonten maken langzaamaan weer plaats voor een kerstviering waarbij de geboorte van het kind Jezus centraal staat. Beleidsondersteuners Identiteit Marianne Gijbels en Bas Dumoulin merken dat er bij de RVKO-scholen eveneens het verlangen is om terug te gaan naar de bron van het feest.
Als ik het kerstverhaal vertel, leg ik het kindje alvast in de kribbe “Ja,” beaamt Marianne, “het gaat weer om het kerstverhaal. Het hoeft allemaal niet meer zo uitbundig met veel glitters en glans of een musical. Op een school kan je heel goed met het kerstverhaal aankomen want kinderen vinden het prachtig. Natuurlijk hoort een kerstlunch- of diner er ook bij, het eten in een mooi versierd lokaal met je beste kleren aan. Een van de kenmerken die hierin centraal staat is verbondenheid, de kinderen beleven iets met elkaar. De decemberperiode gaat ook over verlangens en dromen, dat wat wij in de kerk voorbeden noemen. Je wenst iemand een mooi jaar of iets goeds toe. Je kan een gebed dus ook op een andere manier uitspreken.” “Het past bij deze tijd,” vindt Bas. “Vroeger had je op katholieke scholen een kerkviering, een liturgie met Kerstmis. Geleidelijk aan verdween de traditionele viering naar de achtergrond, het werd meer aangekleed met zaken van buitenaf zoals de Kerstman met zijn jingle bells. Nu beginnen mensen zich weer af te vragen: waarom doen we het, welke verhaal zit erachter, wat kan het voor onze kinderen betekenen in deze tijd? Schoolteams zijn daar heel bewust mee bezig.”
Katholiek gezicht Marianne: “Nu roepen wij al jaren dat het belangrijk is je katholieke gezicht te laten zien, als school. Aan de vieringen te merken, is hier over nagedacht.” Bas: “De laatste decennia moet een school haar katholieke identiteit naar buiten toe uitleggen, zelfs verantwoorden. Dat valt niet altijd mee, maar een kerstviering is heel concreet. Anderzijds gebeurt het dat een school niet als katholiek wordt gezien als er niet op traditionele wijze aandacht wordt besteed aan Kerstmis. Er is echter wel degelijk een viering. Er worden kaarsen aangestoken, verhalen verteld en liedjes gezongen maar er is geen liturgie, geen eucharistie. En dat hoeft ook niet meer. Je gaat iemand geen kruistekens laten slaan als hij zelf niet katholiek is. Maar het is niet alleen het Bijbelse verhaal
dat wordt verteld, het is ook de traditie, de schoonheid, de sfeer die je creëert met de rituelen.” Marianne: “Een kerstviering vindt vaak uitsluitend in de school plaats. Toch vind ik dat juist in de kerk die sfeer goed voelbaar is: de verbondenheid, het gemeenschappelijke dat je samen deelt. En een stukje verwondering erbij. Een aantal waarden die wij als RVKO belangrijk vinden, kan je zo al plaatsen binnen die viering.”
Bijbel en Koran Voor Bas en Marianne beginnen de voorbereidingen voor de kerstviering al in oktober. Ze worden regelmatig gevraagd om bij een viering aanwezig te zijn. “Dat kan natuurlijk niet bij iedereen,” vertelt Marianne. “Wie het eerst komt, wie het eerst maalt. De laatste weken voor de kerstvakantie zijn we vaak in de kerk met de kinderen. Ik verzorg daar rondleidingen. Voordat we bij de stal eindigen en ik het kerstverhaal vertel, laat ik ze ook kennismaken met andere elementen van de kerk door ze daar iets over te vertellen.”
“ Het hindoeïsme bijvoorbeeld, kent ook een lichtfeest ” Bas: “Ik probeer zoveel mogelijk naar andere scholen te gaan, zodat ik een beeld krijg van wat er op dat gebied gebeurt. Het is mooi als je ziet hoe kinderen nog echt verwonderd kunnen zijn. Hoe ze kijken als er zo’n gigantische adventskrans wordt opgetakeld, zoals in de Willibrorduskerk in Rhoon.” Bas bezoekt ook ieder jaar een aantal ouderkamers in binnenstadscholen om daar aan ouders die een ander geloof belijden het kerstverhaal te vertellen. “Ik laat ze zien dat het niet gek is dat hun kind aan de kerstviering meedoet. Ik vertel ze dat het vieren van deze traditie vanzelfsprekend is omdat hun kind op een katholieke school zit
RVKOERIER
Jaargang 14 | nummer 2 | december 2012
“ Het is mooi als je ziet hoe kinderen nog echt verwonderd kunnen zijn. Hoe ze kijken als er zo’n gigantische adventskrans wordt opgetakeld, zoals in de Willibrorduskerk in Rhoon.”
en eveneens omdat het een heel mooi verhaal is dat bijvoorbeeld ook in de Koran staat en aansluit bij het islamitische geloof. Ik vertel eerst het verhaal uit de Koran en dan het kerstverhaal uit de Bijbel en hoe wij dat vieren. Ouders vinden het mooi en zijn dan overtuigd. Ik krijg leuke reacties.” Marianne: “Het hindoeïsme bijvoorbeeld, kent ook een lichtfeest. Zo kan je dat heel mooi bij elkaar brengen.”
Bijeenkomst kerstvieringen groot succes Onlangs was er een schooloverstijgende bijeenkomst identiteit met het thema ‘kerstvieringen’ op de pabo van de RVKO, waaraan alle scholen konden deelnemen. Dat was een groot succes. Er kwamen vijfenvijftig leerkrachten en achteraf ontvingen Marianne en Bas bedankmailtjes. Marianne: “Dit was echt zo’n moment waarop ze allemaal hun kennis meenamen, soms zelfs letterlijk in de vorm van draaiboeken of ander materiaal. Dit werd onderling uitgewisseld, evenals praktijkervaringen. Leuke ideeën werden genoteerd. Dat is de meerwaarde van zo’n bijeenkomst. Ze weten nu ook dat wij hier materiaal hebben in de vorm van liedjes en teksten, dat kunnen leerkrachten bij ons aanvragen. Op het bestuursbureau is een groot documentatiecentrum, een gigantische kast met boeken waar ze uit kunnen putten. Soms komt iemand zélf met iets en dat kunnen wij dan weer aan ons repertoire toevoegen en doorgeven aan anderen. We hopen dat de bijeenkomsten een traditie worden, we zijn van plan dit met Pasen ook weer te organiseren.” Bas: “Voor ons is het ook heel leerzaam; wij moeten nadenken hoe we dingen efficiënter kunnen aanpakken. Om een voorbeeld te noemen: we komen vaak op school om te helpen met de voorbereiding van een kerstviering uit de levensbeschouwelijke methode Hemel en Aarde. Maar nu kunnen de scholen die van elkaar weten dat ze dezelfde methode gebruiken, met elkaar in contact komen en hierin samenwerken. Je hoeft niet allemaal het wiel uit te vinden, je kan het beter met een grote club aanpakken.”
Zingen en kerstbrood En dan hebben Bas en Marianne ook nog de kerstviering in hun privéleven. Bas: “Ik maak deel uit van een jongerenkoor. Dat betekent heel veel extra zingen rond kersttijd, op allerlei plekken. Dit jaar zingen wij ook tijdens de eerste nachtmis. Het kerstdiner vindt doorgaans niet bij ons thuis plaats. Traditioneel gaan mijn vrouw en ik na de nachtmis altijd bij mijn schoonfamilie eten. Ik word heel vroeg gereserveerd voor de kerstdagen; eerst door mijn familie en dan komt mijn schoonfamilie daarachteraan.” Marianne is in haar eigen kerk actief in de jongerenparochie. “Ik doe mee met het kinderkerstfeest. Op kerstavond komen mijn zoons ook naar de kerk en na de viering gaan we naar huis om kerstbrood te eten. De eerste kerstdag komt de hele familie bij mij voor het kerstdiner.
“ Je hoeft maar een klein zakje zand te hebben om een woestijn te creëren ” Ik zet in de kerk altijd de kerststal neer en dan op zo’n manier dat het kerstverhaal heel gemakkelijk te begrijpen is. De drie koningen staan in het zand, verder weg van de stal en de herders ook maar die staan wat hoger, op een bergje. Als je met kinderen bij de stal staat en je vraagt ze waar de koningen zijn, roepen ze altijd: ‘Die zijn nog onderweg, ze zijn in de woestijn!’ Je hoeft maar een klein zakje zand te hebben, om een woestijn te creëren, dat is zo grappig. Het verhaal is dan al visueel gemaakt, je hoeft niet zo veel uit te leggen. Kindje, vader en moeder op reis, geen plek in de herberg, de stal, de os en de ezel en dan de herders die worden geroepen en uit de bergen komen; zo vertel je interactief de geboorte van Jezus Christus. Als ik een rondleiding met kinderen heb, leg ik het kindje al in de kribbe, ook al is het nog geen Kerstmis. Want met een leeg kribbetje kan je kinderen geen kerstverhaal vertellen, vind ik!”
7
8
Column
♥ ♥
♥
Sabine
Mc Kinsey en de mensen op de werkvloer
Haar naam gaat nu al een week door het lokaal. Er wordt gefluisterd, maar ook geroepen en soms geschreeuwd: “Sabine!” Sabine is een collega. We kennen elkaar niet zo goed. Zij is de juf van groep 1-2, ik ben de meester van groep 7. Haar lokaal is op de begane grond, dat van mij een trap omhoog. Natuurlijk spreken we elkaar wel eens. Maar eerlijk gezegd: ik weet niet hoe oud Sabine is, of waar ze woont. Maak dat mijn leerlingen maar eens wijs. “Niet waar!”, roepen ze in koor, of: “onzin!” als ik probeer duidelijk te maken dat zij ‘gewoon’ een juf is. De jongens en meiden van groep 7 weten beter: “U bent”, zeggen ze stellig, “verliefd!” Eh, verliefd? “Jaaa. Op juf Sabine, Sabine, Sabine!” De Sabine-obsessie is mijn eigen schuld. Het begon allemaal tijdens een taalles over de persoonsvorm, die je, zo probeer ik de kinderen duidelijk te maken, op een aantal manieren kan vinden. Bijvoorbeeld, door een zin vragend te maken. Niks aan de hand, tot dusver. Het venijn zit ’m in een ander trucje, waarbij je de getalproef moet doen. Nietsvermoedend lees ik voor uit het werkboek van onze degelijke taalmethode, waarvan alle oefeningen in dit hoofdstuk over het thema Het Weer gaan. De zin luidt: “Sabine woelt tijdens het onweer in haar bed.” Opdracht: Maak daar eens meervoud van. Je voelt ’m al komen: het werkwoord dat dan verandert, is de persoonsvorm. Ik besluit een voorbeeld te geven. “Je kunt bijvoorbeeld zeggen: Sabine en meester Mark woelen tijdens het onweer in hun bed…” Een leerling roept: “Ohhhh!” Een ander zegt: “Sabine!?” En een groep meiden gilt: “Juf Sabine!” Er volgt een spervuur aan vragen. “Vindt u haar aardig? Vindt u haar knap? Bent u verliefd?” Voor ik kan antwoorden hebben de leerlingen hun conclusie getrokken:
“ Meester Mark is verliefd op juffrouw Sabine!!! ” Laat ze maar even joelen, denk ik, dan is Sabine snel vergeten. Maar nee. Als ik aan het eind van de middag voorlees en de hoofdpersoon van het boek blijkt te worstelen met een heimelijke verliefdheid, schiet ik in de lach. Wie nog twijfelde, is nu overtuigd. Tijdens de les worden briefjes geschreven: “Meester Mark lovess Sabine”. Na school worden er hartjes op het bord getekend. En dan wisselde ik op de gang ook nog een paar woorden over het werk met juf Sabine. Het levende bewijs. Op juf Sabine zelf afstappen durven de kinderen (nog) niet. Maar ik heb de veronderstelde vrouw van mijn dromen alvast op de hoogte gesteld: “Het schijnt dat ik verliefd op je ben.” Ze reageert laconiek. Vorig jaar ging al eens het verhaal dat de gymleraar haar leuk vond. “Zoiets waait vanzelf weer over.” Nadat de kwestie een paar dagen onbesproken is gebleven, stapt een leerling kordaat op me af. “Meester, als u niet durft, dan wil ik wel helpen met koppelen hoor!” O jee, daar gaan we weer: “Sabine, Sabine, Sabine!” “Dankjewel Koutar”, zeg ik. “Mocht het ooit nodig zijn, dan weet ik je te vinden!”
♥ ♥
Mark van der Werf
♥
Deze column is eerder verschenen in het Algemeen Dagblad
Van goed naar geweldig Op 20 juni 2012, tijdens de hectische laatste schoolweken, kregen Lia van der Horst (directeur Contrabas) en AnneMarie van der Jagt (directeur Theresiaschool) een mail van hun bovenschools manager met de vraag of zij wilden gaan participeren in een traject met McKinsey om van een goede school een excellente school te worden. “McKinsey is een consultancy bureau uit Amsterdam dat zich voornamelijk richt op het bedrijfsleven en bekend is om haar baanbrekend onderzoek en dito begeleiding. Als bedrijf geven zij serieuze invulling aan hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Dit wil men gaan doen door kennis en ervaring die zij opgedaan hebben in het bedrijfsleven in te zetten voor het primair- en voortgezet onderwijs. Het doel hierbij is het verhogen van de onderwijskwaliteit door het inzetten van professioneel verandermanagement, waarbij men zich richt op het grootste kapitaal van een organisatie: de mensen op de werkvloer. McKinsey heeft in twintig landen onderzoek gedaan om de juiste formule te vinden om kwaliteitsverbetering in het onderwijs te bewerkstelligen.” “De keuze was snel gemaakt en voor wij het beseften, waren we in de rijdende trein gestapt. De eerste bijeenkomsten waren al geweest, maar al snel werden we medepassagier van dezelfde trein. In deze trein bevinden zich vijftien scholen, waarvan vijf scholen van primair
RVKOERIER
onderwijs en tien scholen van voortgezet onderwijs, verspreid over heel Nederland. Vanaf het eerste moment waren we enorm onder de indruk van de duidelijkheid, inspiratie en organisatie van McKinsey. Ons enthousiasme werd steeds groter.” Cultuurverandering “Het deelnemen aan dit traject heeft impact op het hele team. Een cultuurverandering kon niet uitblijven. Om deze cultuurverandering tot stand te laten komen, lieten we ons leiden door McKinsey. Wij werden alle twee geïnterviewd door Jaap Versfelt, de coördinator van het project. Het doel van het interview was om een veranderverhaal op te stellen waarin beschreven staat wat wij in 2015 bereikt willen hebben met ons team, onze kinderen en onze ouders. Ons uiteindelijke doel is om de opbrengsten te verhogen, waarvoor kwaliteitsverbetering van de leerkrachten en de schoolleiding een vereiste is. Door het invullen van een cultuursurvey, een gesprek met leerkrachten (leerkrachten focusgroep) en een gesprek met leerlingen (leerlingen focusgroep) is goed zicht gekregen op de huidige cultuur van de school en is er ook gesproken over de wenselijke (ideale) cultuur.
“ Voor wij het beseften, waren we in de rijdende trein gestapt ” Om deze doelstellingen te bereiken, is het noodzakelijk dat alle leerkrachten en de schoolleiding hier in willen investeren. Investeren door er tijd en energie in te stoppen, waardoor er een cultuur ontstaat die proactief is. En dat het vanzelfsprekend is om van en met elkaar te leren door lessen samen voor te bereiden, bij elkaar naar lessen te kijken en elkaar feedback te geven. Dat ook vergaderingen effectief zijn en niet meer tijd kosten dan strikt nodig. Hierdoor verwachten we dat het van ‘soms zwoegen’ naar ‘meer lachen’ zichtbaar wordt in de school.” Basiscomponenten “Binnen de teams van Theresiaschool en De Contrabas is gevraagd welke leerkrachten al in augustus wilden starten met dit traject. Op beide scholen meldden zich spontaan leerkrachten aan waardoor de pilotgroep gevormd kon worden. Van alles was er nog onduidelijk maar daardoor kon deze pilotgroep veel invloed hebben op het ontwerpen van de werkwijze. De tweede tranche zal in februari starten en de derde in april. Aan het eind van dit schooljaar is het hele team ‘besmet’ met het McKinsey-virus (nu: LeerKRACHT-virus)! Vanuit McKinsey hebben wij de opdracht gekregen om met de volgende componenten aan de slag te gaan: De eerste component is lesobservaties regelen. Lesobservaties zijn bedoeld om de persoon die geobserveerd wordt tips te geven. De observator zelf leert hier ook van. Na de observaties worden, het liefst dezelfde dag nog, feedbackgesprekken gehouden tussen de twee personen. Centraal staan de volgende vragen: Wat heb ik bij de ander gezien en wat neem ik mee? Wat heb ik gezien en welk effect had dat? Welke tip kan ik de ander geven?”
Jaargang 14 | nummer 2 | december 2012
“De tweede component is het gezamenlijk lessen voorbereiden. Op De Contrabas hebben we parallelgroepen waardoor het voor de hand ligt dat zij met elkaar lessen voorbereiden. Door de vele parttimers is het lastig om een gezamenlijk moment af te spreken. Door ook groep doorbrekend te werken wordt dat in de toekomst makkelijker en zeker niet minder waardevol. Op de Theresiaschool, waar bijna geen parallelklassen zijn, is er voor gekozen om onderdelen van de lesvoorbereidingen, bijvoorbeeld het opstellen van doelen, te bespreken met elkaar.” “De derde component is het werken met een (feedback)-bord. Een bord, dat voor de leerkrachten op een zichtbare plek in de school hangt. Aan de hand van dit bord is er wekelijks een overleg van maximaal vijftien minuten. We bespreken dan de agenda, de gedragsregels (Theresiaschool) en de moods van de aanwezigen: hoe voel jij je nu: ben je vrolijk, neutraal, verdrietig of groeit het je boven ’t hoofd? Dit wordt door smiles weergegeven, waarachter de score. Na het aangeven van de moods is er ruimte om daar iets over kwijt te kunnen, voor wie dat wil. Daarnaast worden ook de prestatie indicatoren (verzameling van diverse data) en verbeteracties (wie doet wat en wanneer) erop bijgehouden. Om met dit alles aan de slag te kunnen was het noodzakelijk om deel te nemen aan de driedaagse bootcamp, die georganiseerd en geleid werd door de deskundigen van McKinsey. Na de bootcamp worden er maandelijks pizza-sessies door het team van McKinsey georganiseerd zodat we met de andere deelnemende scholen ervaringen uit kunnen wisselen waardoor we weer nieuwe input en inspiratie krijgen. Ons enthousiasme blijft gevoed worden. Wekelijks is er een coach van McKinsey en een coach vanuit het onderwijsveld aanwezig op de scholen. De Contrabas heeft een coach vanuit de CNV, de Theresiaschool heeft een coach vanuit de Aob. Dit heeft tot stand kunnen komen, omdat vooral Jaap Versfelt contacten heeft gelegd met de onderwijsbonden, de onderwijsinspectie, alle politieke partijen in Den Haag. Zelfs de minister van onderwijs Jet Bussenmaker en Mark Rutte zijn op de hoogte van deze ontwikkelingen. In het regeerakkoord wordt uitgegaan van deze ontwikkelmogelijkheden.
“ Na de bootcamp worden er maandelijks pizza-sessies georganiseerd ” Intussen is er een stichting opgericht die de naam “LeerKRACHT” heeft gekregen. Samengesteld uit ‘leren’ en ‘kracht’, die onderling invloed hebben op de kwaliteit van de leerkracht. Het is nu de bedoeling dat de ontwikkelingen van ‘LeerKRACHT’ uit gaan vloeien als een inktvlek. De beide directies en teams zijn bereid om hun enthousiasme en knowhow te delen met collega’s. Het doel van McKinsey is om over vijf jaar achtduizend excellente scholen binnen Nederland te hebben. Wij zullen er alles aan doen om deze olievlek te helpen verspreiden.”
9
10
Op bezoek bij de minister Het zal je maar gebeuren, uitgenodigd worden voor een werkbezoek bij de minister van onderwijs, Marja van Bijsterveldt. Dat overkwam Pim Geurts, adjunct directeur van de Emmausschool op 11 oktober. Omdat de school de Mommersprijs had gewonnen, bezocht Van Bijsterveldt op 5 september 2011 de Emmausschool. Door een dramatische gebeurtenis in zijn familie kon Pim er niet bij zijn op deze feestelijke dag. Met het pensioen van Pim in zicht dacht zijn collega Anke Langmuur dat het toch prachtig zou zijn als Pim alsnog de minister zou kunnen ontmoeten. Lunch Pim was enorm verrast toen er een witte limousine voorreed, waarin hij plaats mocht nemen. Terwijl alle leerlingen hem uitzwaaiden, vertrok Pim samen met zes collega’s en zijn gezin naar Den Haag.
Namens de RVKO was bestuursvoorzitter Ton Groot Zwaaftink getuige van deze bijzondere gebeurtenis. In het gebouw van het ministerie van onderwijs en wetenschap werd een informeel gesprek gehouden met de topambtenaren van de minister. Zaken als opbrengstgericht werken, succesfactoren, tegenslagen in het school vernieuwingsproject en het consolideren van de resultaten kwamen aan de orde. Maar ook hadden ze het over de zorgen. Zoals de hogere normering van toetsen – waardoor scholen sneller in het rood komen – de kwaliteit van de pabo en de ontwikkelingen rond het passend onderwijs. Het was een openhartig gesprek in een prima sfeer en de ambtenaren waren oprecht betrokken bij het Emmausverhaal.
meewerken aan het opbrengstgericht werken. Pim en Anke vertelden dat zowel de opbrengsten als het psychisch welbevinden van de kinderen belangrijk zijn. De school moet daarin een balans vinden. De minister bedankte Pim voor zijn inzet voor het onderwijs op de Emmausschool en overhandigde hem een kristallen presse-papier als aandenken aan dit bijzondere bezoek. Met de limo vertrok Pim met zijn gevolg weer naar Rotterdam. Op school aangekomen vroegen de leerlingen: “Meester Pim, heeft u ook champagne gedronken in de limousine?”, waarop Pim antwoordde: “Nee, maar het was een onvergetelijke dag en ik heb er intens van genoten”
Op audiëntie Na een uur was het dan zover: Pim mocht met zijn vrouw en dochter, Anke en Ton op audiëntie bij de minister. Na een belangstellende vraag over het verlies van Pims dochter ging het gesprek over het succes van de school en hoe men omgaat met leerkrachten die niet coöperatief
norme verrassing voor Stephanusschool: E Rafeal Nadal en Richard Krajicek op bezoek! Het was een groot geheim. Maar toen het bericht eenmaal de ether in ging, werd het een enorm mediaspektakel. De school was op tv te zien in Koffietijd, RTL Boulevard, NOS nieuws- en sportnieuws, in het Jeugdjournaal en Hart van Nederland van SBS 6. Overal gonsde het rond: toptennisser Rafael Nadal en oud-Wimbledonkampioen Richard Krajicek waren hier om de honderdste Playground (sportspeelplek) te komen openen.
Via sport de jeugd een kans geven zich sportief en educatief te ontwikkelen, dat is het doel dat Krajicek en Nadal met hun Foundations voor ogen hebben. De Krajicek Foundation (RKF) bestaat nu vijftien jaar. Krajicek is verguld met de honderdste Playground, die aan de Donkersingel in Schiebroek ligt. Wat een geluk voor de kinderen van de Stephanus, dat hun school naast deze speelplek ligt. Want daarom werden zij verrast met een bezoek van twee bekenden uit de sportwereld. Wie kan er zeggen dat hij met Richard Krajicek of Rafael Nadal heeft getennist? De kinderen van de groepen 6 tot en met 8 van de Stephanusschool kunnen dat! Op tv was te zien dat ze zich ontpopten tot ware televisiesterren. De middag begon met een persconferentie. Leerlingen Gregory en Vanessa mochten
Nadal een vraag in het Spaans stellen. Daarna werd er op het plein van de school een foto gemaakt van alle kinderen en uiteraard voegden Nadal en Krajicek zich hierbij. Na de officiële opening van het sportplein door burgemeester Aboutaleb was het tijd om een balletje te slaan. De kinderen van de groepen zes tot en met acht probeerden te winnen van de wereldberoemde tennissers maar helaas is dit niet gelukt. Alle kinderen van de school kregen een T-shirt, een tasje en een polsbandje. Ja, voor de Stephanusschool was het een fantastische belevenis. Zij, maar ook andere geinteresseerden kunnen altijd nog nagenieten op de website, waar veel mooie foto’s van de gebeurtenis te zien zijn. www.stephanusrotterdam.nl
RVKOERIER
Jaargang 14 | nummer 2 | december 2012
Behoefte aan weerbaarheidstrainingen groot
De Nederlandse oudervereniging Katholiek Onderwijs (NKO) organiseerde op 10 november jl. in de Thomas More Hogeschool een speciale middag met de titel ‘Ontdek je eigen kracht!’ De middag stond in het teken van het vergroten van weerbaarheid en zelfvertrouwen bij kinderen. Dit kan een goede hulp zijn als je verlegen bent en jezelf niet zo goed kan presenteren, maar vooral zijn deze workshops heel nuttig voor kinderen die slachtoffer zijn van pesten. Pesten is een onderwerp dat de samenleving beroert. Daar werden we onlangs allemaal weer pijnlijk mee geconfronteerd toen bekend werd dat een adolescent zichzelf van het leven had beroofd, na jarenlang gepest te zijn en buitengesloten. Scholen hebben sinds 2006 verplichte protocollen tegen pesten. Niet altijd wordt opgemerkt hoe een kind hieronder lijdt. Als het klappen krijgt, is dat duidelijk. Maar je heb ook de indirecte variant, het roddelen en buitensluiten. Vaak lijdt een mens daar nog meer onder, en kinderen helemaal.
“ Scholen hebben sinds 2006 verplichte protocollen tegen pesten ” Nu is er wel eens een ruzie onderling, of een woordenwisseling waarbij een van de twee het onderspit delft. De kenmerken van pesten zijn echter duidelijk: het gedrag is bedoeld om iemand te kwetsen en dit herhaaldelijk en over een langere periode. Uit een wetenschappelijk onderzoek naar dit fenomeen kwam naar voren dat pesten alleen kan worden begrepen als groepsproces met als hoofdrolspelers de dader, de meeloper, de aanmoediger, de buitenstaander, de verdediger en het slachtoffer. Maar een slachtoffer hoeft niet weerloos te zijn. Dat leerden de honderdtachtig kinderen en ouders die naar de NKOweerbaarheidsmiddag kwamen.
Er waren een creatieve workshop, een dance workshop of een powertraining. Hieruit mochten de kinderen twee keuzes maken. Ook was er een workshop ‘Ho, tot hier en niet verder!’ waarin ouders samen met hun kinderen leerden grenzen te stellen. Voor de ouders was er de gelegenheid twee workshops te volgen; zij konden kiezen uit ‘Pesten op school’, ‘Faalangst’ en ‘Grenzen stellen in de opvoeding’. Het doel van de workshops is het vergroten van zelfvertrouwen bij kinderen en het bijpraten van de ouders over problemen die zich op school kunnen voordoen. Dit is zeker gelukt, gezien de positieve reacties van de aanwezige ouders en kinderen. Een paar kinderen waren zelfs zo enthousiast, dat zij zich alvast aanmeldden voor de volgende week om aan de workshops mee te doen die zij nog niet hadden gevolgd. Ouders waren blij met de tips en oefeningen die ze kregen aangereikt en vonden het prettig om ervaringen te kunnen delen met andere ouders. De conclusie van de NKO is dat deze geslaagde middag duidelijk aangeeft dat de behoefte aan weerbaarheidstrainingen groot is.
De Nederlandse oudervereniging Katholiek Onderwijs (NKO) is de landelijke vereniging voor ouders en kinderen in het katholieke primair- en voortgezet onderwijs. De oudervereniging zet zich in voor een goede samenwerking tussen ouder en school. Dat doet de NKO door het geven van informatie, ondersteuning, scholing en advies op het gebied van onderwijs en opvoeding. Op het terrein van onderwijsbeleid is de NKO tevens belangenbehartiger en een belangrijke gesprekspartner voor de overheid, politiek en andere relevante (onderwijs)organisaties. Als landelijke vereniging die zich sterk maakt voor katholiek onderwijs, representeert de NKO de ouders van bijna een miljoen kinderen en is autoriteit op het gebied van ouderbetrokkenheid in het onderwijs. De oudervereniging richt zich ook op de opvoeding en ontwikkeling van schoolgaande kinderen. Zowel scholen (ouderraden en medezeggenschapsraden) als individuele ouders kunnen lid zijn van de NKO. De katholieke grondslag van de NKO krijgt kleur door uit te gaan van waarden als vertrouwen, hoop, naastenliefde, gemeenschapszin en het aandacht schenken aan katholieke vieringen en tradities.
Ouderavond ‘Vergroot de weerbaarheid van je kind’ De NKO verzorgt ook de ouderavond ‘Vergroot de weerbaarheid van je kind’. Schoolleden van de NKO krijgen vijftig procent korting op deze avond. Voor meer informatie over de ouderavond en het lidmaatschap, surf naar www.nko.nl
11
Personalia Geboren 11 oktober Xavi Rafael zoon van Ferry en Joyce Baas (Klimophoeve) 12 oktober Julian zoon van Marco en Leonie Roggeveen (Contrabas) 13 oktober Marijn zoon van Paul en Jacqueline Stok
Lees, lezer, leest!
(Het Octaaf) 14 oktober Wessel Rudy zoon van Wilco en Shelley Baarda
Allemaal sterretjes
(Mgr. Bekkers) 15 oktober Loes dochter van
“Wij zijn nu bezig met de tafels. Dat heet ook wel vermenigvuldigen. Méér maken. Maar… met Kerst zouden we eigenlijk juist moeten delen.”
Er staat onder andere een leuk verhaal in over een jongetje dat aanvankelijk erg boos is, omdat hij de rol van herder moet spelen in de kerstmusical. Hij had liever de stoere Jozef gespeeld. Zijn vader neemt hem mee het koude, donkere bos in en laat hem zien hoe stoer herders juist zijn:
Robert en Laura Kemeling (Nicolaasschool) 19 oktober Marlien Jacoba Cornelia dochter van Elwin en Saskia de Jong (Don Bosco) 20 oktober Lotte Maria Teuntje dochter van Leon en Yvette Witteveen-Timmermans (De Klinker)
Allemaal sterretjes van Els Florijn e.a. is een bundel van uiteenlopende kerstverhalen voor kinderen van 4 tot en met 12 jaar. De verhalen zijn door verschillende auteurs geschreven en verschillen daarom erg in stijl. Sommige verhalen spelen zich af in de moderne tijd, andere in het verleden. De verhalen dragen de kerstboodschap met zich mee. Het mooie aan een aantal verhalen is daarbij dat verschillende culturen met elkaar in aanraking komen. Hierdoor sluiten de verhalen aan bij de belevingswerelden van kinderen met verschillende achtergronden. Echter, voor het gebruiken van de verhalen in je klas, moet je van tevoren goed kijken welk verhaal geschikt is. Zo staat er bijvoorbeeld een verhaal in over de Heilige Christoffel, waarbij ik betwijfel of het verhaal aansprekend is voor kinderen op onze scholen. Ook het taalgebruik in het verhaal staat verder af van onze kinderen.
“Tim ziet dat hij twee stevige stokken pakt. ‘Hier heb jij er een om mee te lopen. Wie lange stukken wandelt, heeft veel steun van zo’n stok. Bovendien kun je er wilde dieren mee op afstand houden.’ Tim griezelt. ‘Wilde dieren?’”
23 oktober Vins zoon van Edgar en Mandy Vingerling (Maasoever) 30 oktober Tom Johan zoon van Alex en Thea Vermeulen (Emmaus) 17 november Luca Roan zoon van Frank en Nancy Blonde (Willibrord) 22 november Feiko zoon van
Het boek kan je heel goed gebruiken om in de decembermaand in je klas of tijdens een kerstviering verhalen te vertellen die de kerstboodschap uitdragen.
Léon Eikelenboom en Cennet Gök (Maasoever)
Voor mij als leerkracht was de uitdaging om door de soms wat ouderwetse bewoordingen heen te prikken. Soms moet je een woord gewoon even vervangen door een modern woord. Ik hoop dat andere leerkrachten deze uitdaging ook aan zullen gaan, want dat is dit boek zeker waard. Suzanne Dumoulin-van Eijk Intern Begeleider en Leerkracht De Vijfster
Colofon De RVKOerier is een uitgave van de Rotterdamse Vereniging voor
Allemaal sterretjes. Kerstverhalen voor kinderen en jonge mensen. Auteurs: Els Florijn, Mirjam van der Vegt, e.a. Illustraties: Willeke Brouwer Uitgeverij: Mozaïek, Zoetermeer (2012) ISBN: 9789023994152/NUR 303
Katholiek Onderwijs Redactie: Emmy Fons, Mariëlle van Bommel, Bas Dumoulin Eindredactie: Mariëlle van Bommel Illustraties: Herman Jansen Foto voorpagina: Het Festijn, groep 3 en 4 (foto: Kevin Krebbers) Vormgeving: hAAi Drukkerij: Printvisie
RVKO | K.P. vd Mandelelaan 80 | Postbus 4250 | 3006 AG Rotterdam
Deadline nr 3: 1 februari 2013
T: 010 4537500 | F: 010 4531369 | E:
[email protected] | www.rvko.nl
Kopij:
[email protected]
