Rusthof ACHTER DE SCHERMEN

Rusthof ACHTER DE SCHERMEN

IN DEZE UITGAVE... Interview met Wilco Plaggenborg, directeur. PAGINA 2

Mogelijkheden en faciliteiten Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort. PAGINA 8

Smakelijk Afscheid: van prosecco tot picknick.

Durf eerlijk te zijn tegen kinderen.

PAGINA 12

PAGINA 13

Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort

Voorwoord Afscheid nemen van dierbaren is een van de grote opgaven in ons leven. Voor Amersfoort en omgeving is Rusthof daarom een plaats waar veel mensen een emotionele band mee voelen. Hier bent u op cruciale momenten in het leven, bij het verlies van mensen die belangrijk voor u waren. De gemeente wil dat alle nabestaanden op Rusthof op hun eigen manier met afscheid en verlies kunnen omgaan. Onze begraafplaatsen en het crematorium bieden die mogelijkheid steeds meer, met betrokken medewerkers die u in deze ingewikkelde tijden van dienst willen zijn. Tijdens het open huis heeft u de kans om begraafplaats Rusthof en crematorium Amersfoort nader te leren kennen en voor uzelf een beeld te krijgen wat hier allemaal mogelijk is. Of u uit interesse komt of uit een persoonlijk belang, de medewerkers van Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort staan u graag te woord.   Menno Tigelaar Wethouder gemeente Amersfoort

“DE TREND VAN NU IS MAATWERK” Open huis op Rusthof. Voor menigeen niet meteen een uitje waar je aan denkt of je op verheugt. De dood, afscheid nemen van een geliefde, het zijn onderwerpen die we het liefst zo ver mogelijk van ons wegschuiven. Maar we weten ook dat we er allemaal mee te maken krijgen. Het leven is onlosmakelijk verbonden met de dood. “Daarom is het goed om te weten wat er tegenwoordig kan als het om afscheid nemen gaat; je te oriënteren en te laten informeren zonder dat je vol verdriet en emoties zit. Zodat wanneer je hier werkelijk komt om iemand te begraven of te cremeren het geen onbekend terrein meer is. Dat je weet wat er gebeurt en wat er op Rusthof en Maranatha en bij crematorium Amersfoort allemaal kan.” Een gesprek met Wilco Plaggenborg. Wilco Plaggenborg, directeur

Wilco Plaggenborg is sinds vier jaar directeur van Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort. “Er zijn veel ontwikkelingen als het om afscheid nemen en herdenken gaat. Vooral de manier waarop. De trend van nu is maatwerk. Mensen durven te vragen. Alles kan, zolang het uitvoerbaar is en past binnen de wet op de lijkbezorging”, vertelt Wilco. “Wij hebben een vak. Als je ziet dat rondom geboorte, trouwen, verjaardagen, jubilea en dergelijke allemaal ondernemingen zijn gekomen om die blijde gebeurtenissen in goede banen te leiden, kun je je afvragen waarom we dat bij afscheid nemen van het leven niet zouden doen. Onze dienstverlening is alleen zo bijzonder, omdat 2

geworden dat ik ervoor wilde zorgen het beter het om een definitief afscheid van een dierbare te doen voor al die mensen die hun gang naar gaat. Afscheid nemen, een leven goed afsluiten een begraafplaats of crematorium moeten en gedenken helpt bij maken. Ooit kom ik in de rouwverwerking. “ik vind het belangrijk dat dit vak terecht, dacht ik Hier faciliteren wij bij.” mensen weten wat er allemaal toen, en dan ga ik het beter kan bij het afscheid.” doen. En die kans kwam Drijfveer Voor Wilco is het vooral een persoonlijke drijfveer om het definitieve afscheid van een dierbare een gedenkwaardige gebeurtenis te laten zijn. “Toen mijn vader overleed heb ik een hele slechte uitvaart meegemaakt. Het moest voor de begrafenisondernemer vooral zonder veel poespas en snel. Het is toen mijn drijfveer

negen jaar geleden. Eerst als regiomanager van een uitvaartonderneming waar ik het vak geleerd heb en nu bij Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort.” Wilco vindt het belangrijk dat mensen weten wat er allemaal kan bij het afscheid. “Daarvoor is ons open huis vooral bedoeld. Zodat op het moment dat je daadwerkelijk van iemand afscheid moet

UITVAART OP MAAT Meer ruimte en tijd om na te praten en te ontmoeten.

nemen, je weet dat eigenlijk alles kan wat jij wenst en dat je daar ook om kunt vragen. Dat je zelf het heft in handen kunt nemen.” Nieuwe 24-uurs rouwkamers Om in te spelen op de vraag naar maatwerk is er de afgelopen maanden het nodige op Rusthof gebeurd. Alle handelingen voor de uitvaart kunnen nu op Rusthof plaatsvinden. Van opbaren tot begrafenis of crematie en alles wat daar tussen zit. In maart dit jaar zijn zes 24-uurs-rouwkamers in gebruik genomen. Wilco: “Dit zijn kamers waarbij je niet het gevoel hebt in een rouwcentrum te lopen. Er is nagedacht over de toegankelijkheid, de sfeer,

de kleuren en het gebruiksgemak. Elke kamer heeft bijvoorbeeld een muziekinstallatie en wifi. Je kunt er 24 uur per dag terecht met een eigen sleutel. De eerste reacties zijn zeer positief.” Uitbreiding horecafaciliteiten Naast de nieuwe rouwkamers is het horecagedeelte uitgebreid. “We kunnen deze ruimte nu in tweeën delen als het nodig is, zodat er twee groepen terecht kunnen. Hoef je niet op de klok te kijken of je opgejaagd te voelen. Juist na de plechtigheid is het horecagedeelte een plek om na te praten en elkaar te ontmoeten. Daar moet iedereen de tijd voor kunnen nemen”, vertelt Wilco.

Genieten van het leven Afscheid nemen van een dierbare is altijd een emotionele gebeurtenis. Hoe houden Wilco en zijn team zich staande bij verdriet? “Je leert in dit werk als geen ander relativeren”, aldus Wilco. “Je ervaart hoe eindig het leven is. Hier is niets weg te stoppen, kun je je ook nergens voor verstoppen. Ik kijk anders naar het leven en kan er veel meer van genieten sinds ik dit werk doe. Als je van het leven geniet, kun je dat ook doorgeven aan hen die afscheid nemen. Uitvaarten hebben altijd een impact op ons als team. Gelukkig is dat zo. Zodra we niet meer begaan zijn met hen die afscheid nemen en met de overledene, dan moeten we ander werk zoeken. Als team houden we elkaar daar scherp op. Wat ons vooral stimuleert en motiveert, is als we na een plechtigheid een compliment krijgen voor wat we gedaan hebben. Dat zijn voor ons de vitamines die er toe doen.”

Één van de nieuwe rouwkamers.

3

Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort

Het woord is aan… GEERT: “DE NATUUR OP RUSTHOF IS ECHT PRACHTIG” “Eigenlijk ben ik een soort duizendpoot hier; ik doe echt van alles. Er is hier altijd wat te doen. 12,5 Jaar geleden ben ik aangenomen als grafdelver. Daarvoor werkte ik bij een metaalbedrijf op de vrachtwagen. Toen mijn werkgever dat werk ging uitbesteden verviel mijn baan en heb ik gesolliciteerd bij Rusthof. Voor onder meer het werk met de graafmachine. Het werken op een begraafplaats was niet nieuw voor mij. Mijn opa was koster en als kind hielp ik hem wel bij het delven van graven. Ik wist dus wel een beetje wat het werk inhield. Toen ik mijn familie en vrienden vertelde dat ik op Rusthof ging werken, vonden ze het wel apart, maar ook mooi. Mijn werk is vooral dat ik de laatste rustplaats voor mensen klaar maak. En als de plechtigheid voorbij is, sluit ik het graf. Mensen schrikken misschien eerst een beetje als ik vertel wat voor werk ik doe, maar als ze eraan gewend zijn gaan ze vooral vragen stellen. Voor mij is dit een heerlijke buitenbaan. Ik wil niets anders. Maar niet iedereen kan volgens mij dit werk doen. Je moet het van je af kunnen zetten. Ik neem niks mee naar huis. Tijdens het werk zelf kan ik wel geraakt worden. Zeker als het om begrafenissen van kinderen gaat. Toen ik zelf net vader was geworden en bijna meemaakte dat ons kind het niet zou halen, was dat helemaal heftig. Je kind begraven hoort niet, vind ik.

Doordat ik dit werk doe, sta ik wel vaker stil bij de dood. Zeker als er mensen van je eigen leeftijd begraven worden. Dan is het belangrijk te weten wat je wilt of wat je als familie wilt. Alleen al daarom is het goed om naar het open huis te komen. Om erachter te komen wat er allemaal gebeurt en kan hier. Ik fotografeer heel graag en heb een boek gemaakt over de natuur die je op Rusthof kunt beleven. Het is hier echt prachtig. Als het mijn tijd is, mag mijn familie bepalen wat er gebeurt, maar als ze me begraven, dan wil ik graag bij de vijver liggen. Dat vind ik de mooiste plek hier.”

TOM: “WIJ WILLEN ONTZORGEN, BEGELEIDEN, OP GEMAK STELLEN” “Met mensen omgaan, dat vind ik het belangrijkste in mijn werk. Toen ik bij de Vereniging Eigen Huis werkte, was dat ook een belangrijk onderdeel. Ik heb daar 26 jaar gewerkt en vervolgens ben ik een jaar uitvaartbegeleider bij een uitvaartonderneming geweest. Sinds september 2014

4

werk ik bij Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort als ceremoniebegeleider. Ik begeleid de afscheidsplechtigheid en ontvang daarnaast ook familie van overledenen voor bezoek en rondleiding. Om te laten zien en te vertellen wat hier allemaal mogelijk is. Ik zorg er ook voor dat de

presentaties en muziek klaargezet en getest worden. Als je afscheid neemt van een dierbare moet je je nergens zorgen over hoeven maken. Dat is het belangrijkste wat ik doe: alle randvoorwaarden invullen om een afscheid perfect te laten zijn. Ik houd altijd rekening met het onverwachte; dat emotie zo kan omslaan. Niet alleen bij de aanwezigen, maar ook bij jou kan binnen komen. Die speciale woorden, die gevoelige muziek. Voor mij is het belangrijk dat mensen met een warm gevoel en voldaan op een afscheid kunnen terugkijken. En dat ik daarbij alles in goede banen leidt en een houvast

ben voor de mensen die afscheid nemen. Zien wat er gebeurt en kan inspelen op onverwachte situaties. Ik vind dan ook dat wij echt een vak hebben. Wij doen ons werk met passie. Dat krijgen we ook vaak terug van mensen; dat geeft ons als team heel veel energie. Toen ik hier nog maar twee weken werkte, begeleidde ik een asbijzetting op een prachtige herfstdag. Naderhand kreeg ik van de nabestaanden een mail dat ze zo geweldig ontvangen en begeleid waren. Dat is fijn om te horen. Tijdens het open huis hoop ik dan ook bezoekers een goed beeld te kunnen geven van wat er hier allemaal kan.”

UITVAART OP MAAT

MONIEK: “DOOR MIJN WERK OP RUSTHOF IS VOOR MIJ DE CIRKEL ROND” “Toen ik naar Amersfoort verhuisde ben ik eigenlijk meer bij toeval op Rusthof gekomen. Ik kwam hier in 1994 via het uitzendbureau om voor twee weken voor iemand in te vallen. Alleen kwam degene voor wie ik inviel niet meer terug en ik ben gebleven. Ze wilden me hier al snel niet meer kwijt. Ik heb er dus niet bewust voor gekozen om op Rusthof te gaan werken. De eerste twee weken vond ik heel moeilijk; het liefst wilde ik weer weg. Ik vond mijn collega’s ook nogal direct. Maar na die twee weken leek het wel of er iets veranderde, voelde ik me welkom in het team en had ik het idee dat ze waardeerden wat ik deed. En na 20 jaar wil ik

helemaal niet meer weg. Deze plek en mijn collega’s maken dat ik met heel veel plezier werk. Ik ben begonnen als medewerker klantcontacten en ben sinds kort ook coördinator rouwkamers. Mijn werk bestaat aan de ene kant uit meer administratieve zaken zoals grafrechten en alles wat daarbij hoort en aan de andere kant uit het ontzorgen van mensen die afscheid nemen van een dierbare. Toen ik in de zorg werkte kreeg ik ook te maken met mensen die stierven. Was ik medeverantwoordelijk voor de laatste verzorging. Dat vond ik prachtig werk om te doen; gaf zoveel voldoening. Op Rusthof is voor mij nu de cirkel rondgemaakt. Omdat ik hier de zorg voor de nabestaanden van de overledene kan voortzetten. Ik krijg in mijn werk vooral energie van het dienstbaar zijn, het kunnen troosten en helpen, het kunnen ontzorgen. Daar staan wij als team voor. Voor mij is de dood ook niet het einde. De ziel, daar gaat het om. Tijdens het open huis laat ik bezoekers graag zien wat voor geweldig team hier werkt. Dat we meedenken met alles om een afscheid heen en dat we dat afscheid zo mooi mogelijk willen laten zijn voor hen die afscheid Het voltallige team van medewerkers. moeten nemen.”

DANIËLA: “HET IDEE VAN CAKE EN KOFFIE IS ECHT ACHTERHAALD” “Ik werk op Rusthof als coördinator van de horeca en ben hier via het uitzendbureau terecht gekomen. Toen ik deze baan kreeg aangeboden heb ik hem met beide handen aangepakt. Ik dacht er niet zoveel over na dat ik ging werken bij een begraafplaats en crematorium. Het was voor mij vooral belangrijk dat ik kon werken. Het mooie van het werken in de horeca op deze plek is dat er zoveel kan hier. Het idee van cake en koffie bij uitvaarten is echt achterhaald. Natuurlijk is die cake en koffie er nu ook nog, maar we krijgen ook hele andere wensen: een high tea, Indisch buffet, Turks buffet, eigenlijk kun je het zo gek niet bedenken of wij kunnen het hier organiseren. En dat doen we ook. Juist die diversiteit in wat we te bieden hebben maakt het werken hier aantrekkelijk. Niet alleen de plechtigheid zelf moet de nabestaanden een goed gevoel geven, ook de horeca draagt daaraan bij. Onze kracht is, dat we hier als één team werken. We helpen elkaar, we steunen elkaar en vallen ook in op andere plekken als dat nodig is. Wij hebben maar één doel en dat is dat de mensen die hier

van iemand afscheid nemen met een tevreden gevoel naar huis gaan. Ik hoop dan ook dat bezoekers tijdens het open huis inzicht krijgen in wat ze zelf kunnen inbrengen als ze een afscheid moeten organiseren. Dat ze ontdekken dat er veel meer kan dan ze dachten. Dat willen we graag laten zien. Door mijn werk kan ik zelf ook beter omgaan met de dood. Toen mijn vader en schoonvader in hetzelfde jaar overleden, viel dat me veel minder moeilijk dan ik had gedacht. Je leert door dit werk zo goed dat de dood bij het leven hoort. We zien hier mensen ook het leven vieren. Dat is mooi. En gelukkig neem ik na een werkdag niks mee naar huis. Ik stap op m’n fiets en dan laat ik de werkdag los. Tijdens het werk zelf wil er nog wel eens stress zijn. Want dat geldt voor ons team bij ieder afscheid: wij kunnen het maar één keer doen en die keer moet goed zijn.” Vervolg op pagina 6 5

Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort Vervolg van pagina 5

JAMILA: “WE ZIJN ÉÉN TEAM EN WE HEBBEN ÉÉN TAAK” “Als je mij een jaar geleden had gevraagd dat ik nu op Rusthof zou werken, had ik je denk ik heel vreemd aangekeken. Ik had nooit gedacht hier te komen, maar negen maanden geleden kwam ik hier wel terecht. De eerste twee, drie weken dacht ik niet dat ik het zou redden. Ik hoorde natuurlijk wel eens over de dood, maar hier heb ik er steeds direct mee te maken, zit ik er voortdurend middenin. Dat vond ik best eng. Het klinkt misschien raar, maar ik voel me hier nu helemaal thuis. De omgeving heeft daar juist bij geholpen. Rusthof is een plek om rustig te worden, geeft ook rust. Als ik tijdens een pauze buiten heb gelopen en daarna weer achter mijn computer zit, dan zit ik weer vol energie. Ik ben medewerker klantcontacten en soms zit ik aan de receptie.

Het werk bevalt heel goed, ik wil helemaal niet meer weg. Ik voel me thuis in het team. We zijn één grote familie. We zijn één team en hebben één taak. Ik heb echt een geweldige baan op een prachtige plek. In mijn eigen omgeving heb ik nog niet meegemaakt dat er iemand is overleden. Dat verdriet ken ik nog niet, maar ik leer hier wel veel van de mensen die afscheid van een geliefde nemen. Sommigen zijn zo sterk. Dat bewonder ik. Ik ben best gevoelig, maar leer in dit werk mijn grenzen te stellen. Zodat ik professioneel mijn werk kan doen. En ik heb door mijn werk ontdekt dat je niet altijd somber met de dood hoeft om te gaan. Hier vieren mensen ook het leven van iemand van wie ze afscheid nemen.”

TROOST UIT DEN TREEK Pien de Haas wilde als kind al schilderen, volgde als student cursussen bij Artibus in Utrecht, maar werd toch dokter met de bijbehorende 80-urige werkweek. Weg hobby, ook omdat ze drie kinderen kreeg. Maar al toen de jongste 3 jaar oud was, ging het verlangen naar kwasten en verf weer kriebelen. “Af en toe moet ik gewoon schilderen. Dan wil ik niks in het weekeinde, behalve aan de slag.”

De kinderen zijn het huis uit, ze heeft een eigen atelier en onder het motto ‘Art from the heart’ schildert Pien de Haas voluit wanneer ze kan. Met de natuur, landschappen en oud glaswerk als favoriete onderwerpen. Twee van haar werken hangen sinds kort bij de rouwkamers van Rusthof. Voor een van de opbaarkamers viel de keus o p een bos in maanlicht, vol geheimzinnige blauwe tinten. In de centrale ruimte waar bezoekers op adem kunnen komen hangt een boslandschap dat juist de warmte van de zon uitstraalt. Beide schilderijen zijn geïnspireerd op Den Treek, het pal achter Rusthof gelegen landgoed waar Pien de Haas met haar man woont. De 55-jarige ‘achterbuurvrouw’ van Rusthof is zeer vereerd met de plek die haar schilderijen hebben gekregen. De werken uit Den Treek zijn er heel goed op hun plek, vinden zowel de kunstenares als de directie van de begraafplaats.

6

Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort zocht voor de centrale ruimte een lichtvoetig landschap dat gasten kon verwelkomen en kwam met twee werken thuis. “Liefst hadden ze ook mijn tafel erbij genomen omdat de combinatie van tafel en schilderij zo mooi was”, vertelt Pien de Haas. “Maar die wilde mijn man echt niet kwijt.” Ze heeft bewondering voor de manier waarop Rusthof de rouwkamers heeft ingericht: “Ik heb nog nooit zoiets gezien, zo’n goede combinatie van

kleuren en schilderijen, ook de kunstwerken van Ton Schulten. Als je binnenkomt, voelt het als een warme jas.” www.piendehaas.nl

Begraven of cremeren? Cremeren, laat mij maar door die mooie rode muur naar het vuur gaan. Natuurlijk, zo’n graf is prachtig, maar je hebt toch het onderhoud en hoe vaak kom je er nou eigenlijk? Ik heb mijn kinderen ook al gezegd waar ik uitgestrooid wil worden: het Hazewater hier in Den Treek, waar anders als je Haas heet.”

UITVAART OP MAAT

Vrienden van Rusthof, een loyaal klankbord De vereniging Vrienden van begraafplaats Rusthof Amersfoort heeft vele gezichten. De club is klantenpanel, steun en toeverlaat, pleitbezorger van slimme verbeteringen en intermediair als een gebeurtenis op Rusthof niet bij iedereen in goede aarde valt.

“Sommige van onze leden vonden het maar niets dat het voorterrein autovrij werd gemaakt”, geeft voorzitter Ger Hogers (78) als voorbeeld. “Vanaf het parkeerterrein is het nu verder lopen. Maar wij kunnen die maatregel toch verdedigen. Voor rouwstoeten is het heel goed om het laatste deel van de tocht echt in rust en stilte af te leggen. En de huidige situatie is nog niet de eindtoestand. Het parkeerterrein krijgt nog een nieuwe asfaltlaag en het wordt uitgebreid. Ook komen daar de rolstoelen die nu nog gereed staan bij het hoofdgebouw.” En dan, later dit jaar hoopt hij, is de nieuwe inrichting al snel heel gewoon. Er zijn niet erg veel begraafplaatsen met een eigen vriendenvereniging. De aanleiding voor de oprichting was een regelrechte dreiging. In 1990 overwoog Amersfoort

hij in 2004 zijn zoon op Rusthof privatisering van de algemene had begraven. Binnen de kortste begraafplaats. Verontruste keren zat hij in het bestuur: “Zo Amersfoorters vreesden kun je nog eens wat doen voor je commerciële tarieven, op winst familie en andere nabestaanden.” gerichte veranderingen, minder Achter het oude hoofdgebouw nauwkeurig onderhoud. De heeft de vereniging haar Rustpunt. kersverse vereniging tekende Elke zaterdag protest aan en en zondag van wist het pleit Begraven of cremeren? 12 tot 16 uur te winnen: de “Begraven. Mijn plek ligt zitten daar begraafplaatsen er al, bij mijn vrouw.” minimaal twee bleven een (Ger Hogers) vrijwilligers overheidstaak van de en enkele jaren vrienden klaar. later kwam er Zij schenken koffie en fris aan zelfs een crematorium bij. bezoekers die even op adem Doel bereikt, maar de vereniging willen komen, geven informatie zag geen reden om in te dutten. en luisteren naar de verhalen die Tienduizenden Amersfoorters deze nabestaanden willen vertellen. hebben hier een of meer dierbaren De sobere plek, in gebruik sinds begraven of gecremeerd en die januari 2007, is de vereniging groep heeft een stem nodig. Een dierbaar: “Zo’n ontmoetingsruimte stem die gehoord wordt buiten de zonder commerciële exploitatie directe emotionele situatie van een komt verder weinig voor in het uitvaart om, legt voorzitter Hogers land”, weet Hogers. uit. Zelf werd hij in 2006 lid nadat De vereniging heeft een goed contact met de directie van de Amersfoortse begraafplaatsen en andere belanghebbenden. Zo kwam er door aanhoudend lobbyen een doordeweekse busverbinding naar Rusthof tot stand, met steun van de goede buur RoyalHaskoningDHV. En soms zit succes in een klein hoekje: zie het bochtje dat fietsers maken als zij Rusthof binnen komen rijden. Dat bochtje dwingt

tot remmen, wat beslist ongelukken scheelt. Na de eerste 25 jaar van haar bestaan is de vereniging nog lang niet klaar met haar werk; voorzitter Hogers heeft vorig jaar weer bijgetekend en de ruim 360 leden houden de vinger aan de pols. Drie keer per jaar verschijnt een nieuwsbrief over de laatste ontwikkelingen. Actueel punt van zorg zijn de tarieven voor grafonderhoud die verder stijgen dan de leden lief is. Dat aantal leden mag trouwens best omhoog, grijpt de voorzitter de gelegenheid aan. De vrienden hebben echt iets te vertellen, ze helpen nabestaanden en zijn een gewaardeerde gesprekspartner voor de organisatie. Daar zou iedere Amersfoorter met een dierbare op Rusthof best die 6 euro contributie per jaar voor over mogen hebben, vindt Hogers. Wie nu lid wordt, kan zich bovendien beschouwen als een van de schenkers van het cadeau van de jubilerende vereniging aan Rusthof: een beeld van Rein Tupker uit Soest. Het kunstwerk krijgt een plek op het voorplein van Rusthof. Het zal daar blijven herinneren aan het luisterend oor dat de vrienden elk weekeind geven aan iedereen die daar behoefte aan heeft. www.vriendenrusthof.nl

7

Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort

WAAIER AAN MOGELIJKHEDEN Juist omdat elk overlijden verdrietig is, kan een goede herinnering aan de uitvaart een troost zijn. Om de dag van het afscheid zo mooi mogelijk te laten verlopen, is op Rusthof vrijwel alles mogelijk. Iedere familie heeft hier de ruimte om de uitvaart à la carte samen te stellen. Ook de keus van een gedenkplek voor de overledene kent vele variaties. Deze pagina’s geven een indruk van de vele mogelijkheden. Staat uw eigen wens er niet bij? Geef het aan en wij zullen er alles aan doen om ook die mogelijk te maken.

ALGEMEEN GRAF

Goedkoopste vorm van begraven. Biedt ruimte aan drie personen die geen familie van elkaar zijn. Nabestaanden mogen een kleine platte steen plaatsen als herinnering. De maximale uitgiftetermijn is 10 jaar. ASBESTEMMING

1 Maand na een crematie kan de aanvrager van de crematie beschikken over de as van de overledene. Rusthof heeft meerdere strooivelden. Er is ook ruimte voor het plaatsen van een urn in een graf, urnenmuur, nis of op een veld. De medewerkers geven advies over alle mogelijke asbestemmingen. Nog niet aan een keuze toe? Het crematorium bewaart de as het eerste halfjaar na de crematie zonder extra kosten.

wordt uitgegeven). Plaatsing van een steen of ander gedenkteken mogelijk. DVD

Omdat uitvaarten weleens in een roes voorbij gaan terwijl er toch veel waardevols wordt gezegd en gedaan, registreert Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort in principe alle ceremonies in de aula. Nabestaanden ontvangen na afloop een dvd. FAMILIEKAMER

Ruimte naast de aula’s, bedoeld om met de familie bij elkaar te zijn direct voordat de uitvaart begint. De familiekamer van aula 2 kan ook dienst doen voor een kleine afscheidsplechtigheid met maximaal 20 nabestaanden. ISLAMITISCH GRAF

AULA’S

Aula 1 is de kleine aula uit 1930, een rijksmonument ontworpen door Van der Tak. Aula 1 biedt plaats aan maximaal 100 bezoekers. In de grote Aula 2 kunnen tot ongeveer 400 personen de uitvaart bijwonen. Deze lichte, ronde aula uit 2002 kijkt uit op een patio. BOSGRAF

Particulier graf van 2 bij 2 meter, voor maximaal drie personen plus twee urnen. Ligging tussen de bomen, plek wordt bepaald in overleg met de rechthebbende (meestal degene aan wie het graf 8

KINDERHOF

Cirkelvormig beschut gelegen veld waar kinderen worden begraven. Er is hier ook ruimte voor urnen van kinderen. Om broertjes en zusjes het verdriet op hun eigen manier te laten beleven, staan in het midden een kleine glijbaan en een kruiptoestel. Teamcoördinator Wim Hengeveld: “Kinderen gaan hier ook spelen. We geven ze daar de ruimte voor en het is zo tevens duidelijk dat ze niet kunnen spelen tussen de graven zelf.”

Particulier graf, te vinden op een veld ingericht in overleg met Amersfoortse moskeeën. Alle graven zijn hier zoals de islamitische traditie vereist. Uitgifte voor 10 of 25 jaar met mogelijkheid tot verlenging om de in de islam voorgeschreven eeuwige grafrust te bereiken. KELDERGRAF

Bosgraf voorzien van betonnen wanden, biedt plaats aan 2 of 4 personen. Bedoeld voor nabestaanden die hun dierbaren liever niet direct in de aarde begraven.

KOFFIE EN CAKE

Traditionele drank en spijs bij een afscheid. Thee, fris, broodjes en snacks zijn net zo vanzelfsprekend maar daar houdt het niet op. Onder de noemer Smakelijk Afscheid heeft Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort een samenwerkingsverband met lokale ondernemers die alles kunnen verzorgen wat de nabestaanden wensen: van picknick tot prosecco. LIVE STREAM

Voor familie en relaties die niet in staat zijn persoonlijk een uitvaart bij te wonen, is er streaming video. Elke bijeenkomst in een van de aula’s kan worden meebeleefd via een website, die met een wachtwoord is beveiligd. De opnames blijven dertig dagen beschikbaar. Ze zijn op elk merk computer en tablet te zien.

Meer informatie: www.cba-amersfoort.nl

MARANATHA

Voor katholieken gereserveerde begraafplaats van de gemeente Amersfoort. Katholieken kunnen hier begraven worden in gewijde grond. Uitvaarten op Maranatha kunnen alle voorzieningen van Rusthof gebruiken. MUZIEK

In Aula 1 hangt een pijporgel, gebouwd door S.F. Blank in 1966. In aula 2 staat een vleugel van Petrof uit Tsjechië. De akoestiek in beide aula’s is geschikt voor alle vormen van live muziek. Een luidsprekersysteem maakt het mogelijk alle soorten van opnames te laten horen, van cd’s tot mp3-computerbestanden. Op de website staat een muziekboek met ruim 5.000 titels. Eigen bestanden insturen of meenemen kan ook. NEUTRAAL

Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort is eigendom van gemeente Amersfoort. Rusthof is als algemene begraafplaats een voorziening die open staat voor iedereen. Ook in het crematorium kunnen alle families en uitvaartondernemers terecht om ceremonies te houden, iedere levensovertuiging en geloof is er welkom. Directeur Wilco Plaggenborg: “Wij sturen het programma niet, maar we geven wel mogelijkheden aan.

UITVAART OP MAAT achteraf niet met het gevoel zit dat je te weinig rust hebt bewaard.” Op één punt dwingt Rusthof kalmte af: standaard is de aulatijd een uur per afscheid, een kwartier langer dan op veel andere plaatsen. En als er ook maar de geringste aanwijzing is dat een uur te kort is, dan kan extra tijd per kwartier worden bijgeboekt. SOESTERWEG

Oude algemene begraafplaats van de stad, in beheer bij Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort. Er is hier geen ruimte meer vrij voor nieuwe graven. Sporadisch wordt nog een overledene bijgezet in een familiegraf. Iedereen hier is erbij betrokken om elk afscheid optimaal te laten verlopen en de familie bepaalt wat ze wil.” OPBAREN

Sinds kort is het mogelijk om de overledene op te baren op Rusthof. De rouwkamers zijn in de periode tussen het overlijden en de uitvaart exclusief voor de familie beschikbaar. Zij kunnen er altijd naar binnen om bij hun dierbare te waken, daar is geen personeel van Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort bij nodig. De rouwkamer kan worden ingericht met eigen bloemen, tekeningen, foto’s en andere herinneringen. Voor traditionelere vormen van opbaren met uitsluitend bezoek op afspraak, is een aparte kamer beschikbaar.

Zodat we niet achteraf hoeven te horen ‘we hadden het ook wel leuk gevonden als…’ Wij spelen graag op ieders wensen in.” PADGRAF

Particulier graf, bestemd voor twee personen van één familie. Veel vrijheid bij het plaatsen van een grafmonument. Padgraven zijn op verschillende delen van Rusthof te vinden, ook op het oude gedeelte komt geregeld plaats vrij. PARTICULIER GRAF

Verzamelnaam voor de diverse types graven die door een familie voor een vaste periode worden gehuurd, de eerste keer 10 of 25 jaar. Daarna is verlenging mogelijk met steeds 5 of 10 jaar. Er mogen ook 2 urnen geplaatst worden en er mag as verstrooid worden in het graf.

OPSTELLING

De kist met de overledene vooraan in de aula, sprekers ernaast, de nabestaanden in rijen op stoelen. Zo is iedereen het gewend bij een uitvaart, maar het kan ook anders: statafels bijvoorbeeld en de kist in het midden. Directeur Wilco Plaggenborg: “Zeg het vooral als zoiets bij de overledene past.

RUST

Haast is niet nodig. De wet geeft de nabestaanden zes werkdagen vanaf het overlijden om de uitvaart te regelen. Neem die tijd en investeer in het afscheid, adviseert directeur Wilco Plaggenborg: “Natuurlijk wil je deze periode afsluiten, maar neem er de tijd voor. Zorg dat je

URN

Bus om as van de gecremeerde overledene in te bewaren. Urnen zijn er in allerlei typen en uitvoeringen. Ze kunnen worden bijgeplaatst in een graf of in de keramieken tulpen die op Rusthof voor dit doel zijn neergezet. Verder bestaan er sierurnen om mee naar huis te nemen of op een gedenkplaats neer te zetten. Op Rusthof zijn daarvoor diverse plekken ingericht. Het is tevens mogelijk urnen in een bestaand graf bij te zetten en zo gecremeerde en begraven familieleden toch weer bij elkaar te brengen. Op Maranatha kan een urn bijgezet worden in een particulier graf. VALET PARKING

Rouwstoeten bestaan grotendeels uit privé auto’s en als de groep arriveert op Rusthof, kan het zoeken van een parkeerplaats voor onnodige stress zorgen. Met onze valet parking nemen we deze zorg uit handen. Verwacht u dat parkeren te veel aandacht vraagt van uw rouwgezelschap, dan kunt u aangeven dat u de parkeerservice wilt gebruiken. Aan het slot van de bijeenkomst rijden de chauffeurs

uw eigen wagens weer voor, zodat iedereen op zijn gemak kan instappen. VIDEO

U wilt tijdens de uitvaart bewegende beelden laten zien uit het leven van de overledene, of misschien heeft deze zelf nog een boodschap voor de nabestaanden. Aula 2 heeft voor dat doel een videoscherm van 2 bij 1,5 meter dat is aangesloten op de modernste apparatuur. Uw beelden komen met geluid tot leven zoals u dat in samenspraak met de uitvaartverzorger opneemt in uw draaiboek. VLINDERBOOM

Het verdriet om de dood van een ongeboren kind wordt meestal beleefd in ceremonies in kleine kring. Als een graf te zwaar voelt terwijl een blijvende herinneringsplek toch gewenst is, kunnen de ouders een deel van de as laten plaatsen in een vlinder van keramiek. Deze vlinders mogen mee naar huis, maar kunnen ook een plekje krijgen in de Vlinderboom. WEEKEINDE

Rusthof en Maranatha zijn elke dag open voor iedereen die zijn geliefden wil gedenken. De poort gaat altijd om 8.00 uur open. De sluitingstijd hangt af van het tijdstip van het jaar. Tussen 1 november en 1 maart gaat de poort om 16 uur dicht. In het voorjaar en de herfst kunt u tot 19 uur terecht en op de lange zomeravonden van 1 mei tot 1 september blijft de poort tot 21.00 uur open. Ook na sluiting van de poort kunt u altijd naar buiten. WIFI

Draadloos internet is beschikbaar bij de rouwkamers.

9

Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort

De graven zijn militaire rijksgraven van het Koninkrijk der Nederlanden. De opstallen zijn van de Russische autoriteiten.

RUSSISCH EREVELD Op het Russisch Ereveld op Rusthof liggen 865 oorlogsslachtoffers uit de voormalige Sovjet-Unie begraven. Het merendeel is als krijgsgevangene van de Duitsers om het leven gekomen. Op 9 april 1942 werden in de nabijheid van Kamp Amersfoort 77 Sovjetsoldaten doodgeschoten, de op één na grootste massaexecutie in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zij waren als levend propagandamateriaal vanaf het Oostfront naar Amersfoort overgebracht, waar zij met hun spleetogen, donkere huidskleur en in lompen gehuld als “Untermenschen” aan de bevolking werden getoond. In het gevangenenkamp waren in de maanden daarvoor al 24 kameraden bezweken aan honger, mishandeling en ziekte. Na de oorlog fungeerde Amersfoort als verzamelplaats voor in Nederland gestorven of begraven oorlogsslachtoffers uit de Sovjet-Unie, die voornamelijk werden overgebracht vanuit het Limburgse Margraten. Op 18 november 1948 opende de minister van oorlog de erebegraafplaats, die Russisch Ereveld ging heten. Sinds 1956 worden de graven onderhouden door de Oorlogsgravenstichting. De Amersfoortse journalist Remco Reiding slaagde er in 2000 in voor het eerst nabestaanden van een aantal van de soldaten op te sporen. Zo stond 55 jaar na het einde van de oorlog eindelijk een kind bij het graf van zijn vader. Inmiddels zijn de families van bijna 200 soldaten door Reiding getraceerd en geïnformeerd over het lot van hun echtgenoot, vader, broer, grootvader of oom.

10

In 2010 werd de Stichting Russisch Ereveld opgericht. De stichting beoogt nabestaanden te informeren, hun grafbezoek te organiseren en de herinnering aan de soldaten levend te houden door publicaties. Het boek Kind van het Ereveld en de documentaire Dodeweg 31 zijn daar voorbeelden van. In mei plaatst de stichting de van de familie verkregen foto’s van de soldaten bij hun graf. Voor meer informatie: www.russisch-ereveld.nl www.kindvanhetereveld.nl.

UITVAART OP MAAT

Aanleg Rusthof 85 jaar geleden gestart 1923 De begraafplaatsen Achter Davidshof en Soesterweg in Amersfoort raken vol. De gemeente draagt Openbare Werken en tuinarchitect H.A.C. Poortman op met een voorstel te komen voor een nieuwe begraafplaats. 1927 Het uitverkoren terrein tussen de Barchman Wuytierslaan en de spoorlijn naar Amsterdam valt af door een claim van de Nederlandse Spoorwegen. Bos Birkhoven is te mooi om op te offeren. De keus valt op woeste

1932 De eerste begrafenis op Rusthof is die van L. Eysink, een van de eigenaren van de gelijknamige motoren- en rijwielfabriek in de stad.

1961-1963 Modernisering van de aula door stadsarchitect L.J. Linssen. Hij vervangt de bronzen deuren door glas en laat het onderste deel van de wanden wit stuken.

1945 Slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog krijgen eregraven op Rusthof; van geëxecuteerde Nederlandse militairen en verzetsstrijders tot dwangarbeiders, politieke gevangenen, gijzelaars en onderduikers. Geallieerde militairen en krijgsgevangenen van de Duitsers vinden eveneens hun laatste rustplaats.

1966 Vervanging van het oorspronkelijke elektrische orgel in de aula door een nieuw instrument, ontworpen en gebouwd door K.B. Blank & Zoon uit Herwijnen. 1970 Een groep leerlingen van Jan Drapers, directeur van de Mulock Houwerschool voor zeer moeilijk lerende kinderen, timmert de eerste nestkasten voor vogels op Rusthof. 1975 Uitbreiding van Rusthof aan de zuidzijde met extra vakken in een geometrisch patroon.

gronden richting Den Treek. De locatie ligt in Leusden, maar Amersfoort heeft er veel grond in eigendom. 1930 Stadsarchitect C.B. van der Tak veegt het ingediende 19e-eeuws landschapsplan van Poortman van tafel. Hij tekent een moderner gebouw dat de grens tussen leven en dood wil uitdrukken. Het bestaande landschap wordt uitgangspunt voor de ligging van de graven. Rusthof neemt 15 hectare in beslag.

1948 Opening Russisch Ereveld, ten oosten van het voorplein, voor 865 in gevangenschap gestorven Russische militairen en 101 Oezbeken die hun verblijf in Kamp Amersfoort niet overleefden. 1961 Opening van de katholieke begraafplaats Maranatha, gelegen tegenover Rusthof.

1984 Aanleg van snelweg A28 verbreekt de ruimtelijke verbinding tussen Maranatha en Rusthof en doorsnijdt de oorspronkelijke lange toegangsweg met bomenrij. 1991 De voorgenomen verkoop van Rusthof gaat niet door; Amersfoort denkt de begraafplaats kostendekkend te maken door uit te breiden met een crematorium. 1995 Uitbreiding bebouwing Van der Tak met een grotere koffiekamer en renovatie van de aula. Beide naar een ontwerp van Arnold Sikkel.

Hij verwijdert een deel van de moderniseringen uit de jaren zestig. 1995-1999 Uitbreiding aan de oostzijde in landschappelijke sfeer, ontworpen door Jørn Copijn. De kinderhof hier is een ontwerp van Ada Wille. Rusthof is nu 24 hectare groot en biedt ruimte aan 11.000 graven. 2000 De Vrienden van Rusthof plaatsen als geschenk ter gelegenheid van hun 10-jarig bestaan een menhir bij de entree van de oostelijke uitbreiding. 2001 Rusthof krijgt een plek op de rijksmonumentenlijst. 2002 Opening van crematorium Amersfoort met grote aula en koffiekamer, ontworpen door Arnold Sikkel. 2011 Uitbreiding aan de westzijde van begraafplaats Rusthof met 5 hectare, ruimte voor 2.500 graven. 2015 Rusthof neemt nieuwe opbaarkamers in gebruik en een grotere koffiekamer bij het crematorium. De uitbreidingen zijn ontworpen door Arnold Sikkel.

11

Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort

Smakelijk Afscheid: van prosecco tot picknick

Begraven of cremeren? “Begraven, op de eenvoudigste en goedkoopste manier. Dat vind ik het meest steriel.Ik wil vooral dat die dag mijn leven gevierd wordt, dat het toch gezellig kan zijn.” (Dennis Lantinga) Eten? Daar hebben de nabestaanden niet veel aandacht voor in de eerste dagen na een overlijden. Tegelijkertijd horen voedsel en drank bij een goed verzorgde uitvaart, zeker voor gasten die een verre reis hebben gemaakt om de laatste eer te bewijzen. Onder het motto ‘Smakelijk Afscheid’ neemt Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort in samenwerking met Culinair Verantwoord alle zorgen op dit gebied uit handen van de nabestaanden. Gijs Jeulink en Dennis Lantinga van Culinair Verantwoord werken aanvullend op de horeca die Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort biedt: tijdens de uitvaart, maar ook in de periode daaromheen. “Vroeger kwamen buren thuis eten brengen na een overlijden, nu kunnen wij daarvoor zorgen,” zegt Jeulink (42). Begraven of cremeren? “Begraven, dat vind ik persoonlijker en natuurlijker. Maar het mag best op een anonieme plek, zonder verplichting voor nabestaanden om dat graf te onderhouden.” (Gijs Jeulink)

12

“Elk afscheid is iets persoonlijks, dat geldt dus ook voor de rol die eten en drinken daarbij spelen. Het gaat om stilstaan bij wat geweest is. Iedereen doet dat op zijn eigen manier en zo is het voor een ieder ook respectvol.” Wie voor of tijdens de uitvaart iets heel speciaals wil presenteren kan met de inzet van Smakelijk Afscheid gewoon op Rusthof terecht. Voor elk tijdstip van de dag zijn arrangementen en maatwerk mogelijk. Culinair Verantwoord gebruikt lokale

producten en zoekt steeds naar de duurzaamste manier van werken. Op het menu staan streektoppers als Koppelpoortkoekjes, crostini met Treekerham en chocoladelolly’s met praline van Leusder Spul. Zuivel komt van landwinkel De Kopermolen in Leusden, leverancier van vlees is Jan Dirk Zonnenberg en bakker Ted Tammer tekent voor het broodassortiment. De groenten op het menu zijn afkomstig van boerderijen rond Amersfoort en vis heeft het MSC-keurmerk. Als er voorafgaand aan de uitvaart thuis een ontvangst is, zorgt Smakelijk Afscheid ook daar voor toepasselijke spijs en drank. “Mensen die van ver komen, hebben bijvoorbeeld behoefte aan koffie en een broodje. En natuurlijk ruimen we ook op, het huis blijft schoon achter. Onze totaalverzorging in de hele periode rond het afscheid richt zich op mensen die iets anders willen. De nabestaanden kunnen zich helemaal richten op de voorbereiding van de afscheidsceremonie.” Bij Culinair Verantwoord is in principe alles mogelijk. Fingerfood, wraps, een kaasplateau, maar ook een Mexicaans assortiment van hapjes of een stamppotbuffet. Families die in de nieuwe rouwkamers waken bij hun dierbare, kunnen daar iets eten in de centrale ruimte. Nog eenmaal het glas heffen als de overledene naar de laatste rustplaats is gebracht? Dat kan een waardig slot zijn. Picknicken? Waarom niet? Jeulink: “Iedereen kan afscheid nemen op zijn eigen manier. Dan blijft er een goede herinnering achter, eervol en waardevol. En niemand hoeft met honger naar huis.” www.smakelijkafscheid.nl

UITVAART OP MAAT

‘Durf eerlijk te zijn tegen kinderen’ De boodschap van uitvaartbegeleider Corrie Wolters past eigenlijk in één zin, zegt ze zelf: “Laat kinderen op een overlijden reageren zoals ze willen reageren en accepteer dat.” Als specialist op het gebied van kinderen en rouwen weet ze dat ouders en andere familieleden juist deze situaties heel moeilijk vinden, omdat ze zelf ook niet in hun gewone doen zijn.

Tijdens het open huis van Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort vertelt Wolters verhalen uit haar praktijk en hoe hulp bij het bepalen van de inhoud van de uitvaart van pas kan komen. “Ik ben van de verhalen, voor de logistiek is er de uitvaartverzorger”, zegt Wolters. En direct vertelt ze zo’n praktijkverhaal over een moeder die even niets meer met haar zoontje kon beginnen toen oma overleden was. “Ik heb dan altijd een herinneringsboekje bij me. De moeder heb ik gevraagd om het kind dat te geven zonder er verder iets bij te zeggen. Ik had haar gewaarschuwd dat hij het boekje misschien van zich af zou smijten en dat ze dat gewoon moest laten gebeuren. Zo ging het ook, maar de volgende dag kwam hij naar haar toe om een foto van oma te vragen. En dan kunnen ze samen weer verder.” Of kinderen de dood aan kunnen, is geen vraag voor Corrie Wolters. “Durf gewoon eerlijk te zijn. Opa slaapt niet, hij is dood. Gebruik dat woord. Laat ze naar hem kijken, ze komen wel. Moedig ze aan om te tekenen, vertel verhalen over de overledene, bekijk samen foto’s. Wees niet bang: begint een kind te huilen, nou, dan huilt het. Dat is goed, want als je in deze situatie niet zou mogen huilen, wanneer dan wel?” De angst dat een intens verdrietig of balorig kind de hele uitvaart op stelten zet, begrijpt ze. “Ouders zijn zelf ook heel kwetsbaar.” Een simpele veiligheidsmaatregel volstaat: kies een vertrouwd persoon voor het kind, iemand die zelf geen rol heeft tijdens de ceremonie.

Spreek met beiden af dat die twee samen even naar buiten gaan als het allemaal te veel mocht worden. Zo’n afspraak geeft rust en houvast. “In al die jaren heb ik pas ėėn keer meegemaakt dat het nodig was.” Wolters, van oorsprong onderwijzeres en consulent muzikale vorming, studeerde later theologie maar verbindt zich niet aan een specifieke kerkelijke traditie. Ze heeft zelf geen kinderen. Als leerkracht was ze al geboeid door de bijzondere rol die kinderen hebben bij een overlijden. “Het directe van kinderen is zo belangrijk. Hoe zij reageren zet je aan het denken. Iemand heeft gezegd: kinderen rouwen in stukjes. Op het ene moment zijn ze heel verdrietig, en even later gaan ze weer moedig voorwaarts. Ik zag onlangs kinderen huppelen bij een bezoek aan een graf. Dan voelen ze zich goed.” www.corriewolters.nl

Kinderhof met speelmogelijkheden.

Vlinderboom

13

Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort

Actief op Rusthof

WAAR ALTIJD VOGELS FLUITEN “Dat een klein vogeltje als de bonte vliegenvanger elk jaar heen en weer vliegt naar Afrika en weer op dezelfde plek terugkomt, vind ik echt fascinerend”, zegt Adriaan Sleeuwenhoek. Op Rusthof houdt hij zich intensief bezig met de vogelstand, als een van de drijvende krachten in een project dat 45 jaar begon met het timmeren van wat nestkastjes. De 36-jarige beleidsadviseur was als kind al gefascineerd door vogels: “Mijn vader nam me mee vogels kijken en ik was meteen verkocht. Vogels zijn overal en zijn een soort thermometer van de kwaliteit van de natuur. Hoe meer soorten je hebt in een gebied, des te beter is het met het gebied gesteld.” Wat dat betreft zit het met Rusthof wel goed, blijkt uit de jaarlijkse verslagen van de vogelvrijwilligers. De nestkasten zijn populair, de vogels leggen heel wat eieren en de jongen vliegen enthousiast uit. De rust op de begraafplaats is gunstig voor vogels, de variatie in bomen en struiken maakt het gebied aantrekkelijk voor veel soorten.

De eerste nestkasten zijn in 1970 getimmerd door leerlingen van de Mulock Houwerschool voor zeer moeilijk lerende kinderen. Hun onderwijzer Jan Drapers maakte de medewerkers van begraafplaats Rusthof enthousiast en sindsdien is er een actieve groep vogelliefhebbers ontstaan. De koolmees en de bonte vliegenvanger zijn de meest voorkomende bewoners van Rusthof, met 41 en 18 legsels in 2014. Ook de pimpelmees was dat jaar goed vertegenwoordigd met 13 broedende paartjes. Wie goed zoekt, komt ook de boomklever, roodborst, holenduif, winterkoning en grote bonte specht tegen. De vogelvrijwilligers tellen elk jaar het aantal jongen in de kasten, maar natuurlijk zijn er in deze hoeveelheid groen ook flink wat

AULA ALS CONCERTZAAL Natuurlijk Bach, maar ook Mozart, Schumann en Sweelinck klonken de afgelopen winter in Aula 1 van Rusthof. Vier middagen stonden niet in het teken van een uitvaart, maar van winterse publieksconcerten op het orgel. Het programma voor de komende winter is al in voorbereiding en tijdens het open huis op Rusthof geven de organisten Hans van Haeften en Wout van Andel tweemaal een impressie van de muzikale mogelijkheden die het orgel heeft. “De aanleiding voor onze concerten was een uitvaart waarbij het orgel niet werd gebruikt”, vertelt organisator Jaap Ketel. Korte tijd later ontdekte hij dat er heel wat uitvaarten in Aula 1 zijn waarbij het orgel zwijgt. En een ongebruikt instrument, dat is jammer volgens de Leusdense orgelliefhebber: “Het heeft een prachtige klank, niet in het minst vanwege de geweldige akoestiek in de ruimte waar het in staat.” Het uit 1966 daterende instrument in het hoofdgebouw, gebouwd door K.B. Blank & Zoon uit Herwijnen, is zoals elk orgel specifiek voor de beschikbare ruimte en akoestiek ontworpen. Het staat op het balkon boven de entree van de aula. Daar was ruimte voor een hoofdwerk met vijf stemmen, een rugwerk van eveneens vijf stemmen en twee pedaalregisters. Vervolg op pagina 15 14

zelfbouwnesten te vinden. Daarbij nemen de vogels wel een risico: een roodborstnest in een buxusstruik ging vorig jaar voortijdig ten onder, vermoedelijk doordat een eekhoorn de eieren oppeuzelde. De vogelvrijwilligers houden elk voorjaar rondleidingen op de begraafplaats. Meer informatie over het project is te vinden in het jaarverslag, verkrijgbaar bij de receptie van Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort op Rusthof. Geïnteresseerden kunnen met Adriaan Sleeuwenhoek contact opnemen per e-mail: [email protected]

UITVAART OP MAAT

Vervolg van pagina 14

“Qua klank en registers klinkt het als een gewoon kerkorgel, maar in deze ruimte krijgt het een extra volume”, zegt Ketel. De vier winterconcerten op het orgel trokken in het eerste seizoen veertig tot vijftig bezoekers per keer, wat de organisatoren tevreden stemt; heel veel meer ruimte is er ook niet in Aula 1. Ook voor het komende seizoen is er weer een serie concerten gepland. Het programma hiervoor wordt na de zomervakantie bekendgemaakt.  www.leusdenorgelconcert.nl

‘NIET TE DICHT BIJ DE STRUIKEN’ Goed schoffelen, legt leraar Riewing Pilon van de dr. A. van Voorthuijsenschool voor de duidelijkheid even uit, dat is best moeilijk: “Je mag niet te dicht bij de struiken komen, het onkruid moet weg en als je harkt wil je geen grond meenemen.” Oefening baart kunst, ziet hij elk jaar weer aan zijn leerlingen en die van zijn collega’s van de Koningin Emmaschool.

In het samenwerkingsverband Vosheuvelgroen van de twee Amersfoortse scholen voor zeer moeilijk lerende kinderen volgt een groep van zo’n twaalf scholieren twee jaar lang een opleiding om vaardigheden als hovenier op te doen. Via het kenniscentrum voor de groensector Aequor zit daar zelfs een certificaat aan vast. Dat is bijzonder voor dit type onderwijs, dat normaal gesproken geen diploma’s uitreikt. Op het nieuwe deel van Rusthof hebben de scholen een plek waar leerlingen in alle rust leren en oefenen. Behalve schoffelen gaat het daar ook om maaien, graskanten steken en afwerken. “We zijn er altijd welkom, maar we hoeven geen productieafspraken te halen. Dat is voor lessen heel plezierig”, zegt Pilon. Hij is enthousiast over de samenwerking met coördinator gebouwen en groen Harry Bosman, die ook assisteert bij proefexamens. Sommige leerlingen kennen Rusthof als de plek waar ze bijvoorbeeld hun opa of oma hebben begraven. Dat kan even slikken zijn, merkte Pilon diverse keren. “We moedigen ze dan

aan om het toch te proberen. Door bezig te zijn op deze plek komen ze vaak toch meer in het reine met het feit dat hun familielid hier ligt.” Op de katholieke begraafplaats Maranatha leveren de scholen nog een bijzondere bijdrage: de bloembakken daar staan vol met eigen kweek van de leerlingen: violen, fuchsia’s, primula’s, geraniums en dergelijke. Op Rusthof helpen sommige leerlingen met het onderhoud van de nestkasten. Ook dat is niet zo simpel als het lijkt: “We nemen deze groep kinderen op sleeptouw en ze moeten echt iets laten zien. Als ze het dan kunnen, zijn ze trots als een pauw.”

15

Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort

Bouw rouwkamers en koffiekamer In de periode mei 2014 - april 2015 zijn op Rusthof rouwkamers gerealiseerd. Ook is de koffiekamer uitgebreid. Onderstaand een sfeerimpressie van de bouw. De foto’s zijn gemaakt door Mariette Carstens.

COLOFON

Miro Lucassen (Miluc media), Remco Reiding

OPLAGE 1.000 exemplaren.

Aan de beschrijvingen kunnen echter geen

OPDRACHTGEVER Crematorium en

(Stichting Russisch Ereveld). FOTO’S Mariette

© mei 2015 - Crematorium en Begraafplaatsen

rechten worden ontleend.

Begraafplaatsen Amersfoort. COÖRDINATIE

Carstens, Geert van den Tweel , Remco Reiding,

Amersfoort. Alle rechten voorbehouden.

Crematorium en Begraafplaatsen Amersfoort

Arja Nobel (nobel results). TEKSTEN Reina van

Archief Eemland, Culinair Verantwoord.

De inhoud van deze uitgave is met de grootst

Dodeweg 32, 3832 RE Leusden.

der Wal (gemeente Amersfoort),

VORMGEVING Rick Wildeman (RWCC).

mogelijke zorgvuldigheid samengesteld.

(033) 461 36 03 - [email protected]

16