RUP
Dam West ToElICHTInGSnoTA BIJlAGEn september 2010
www.antwerpen.be
03 22 11 333 66662_kaft_toelichting_bijlagen[v1R_03_08_2010].indd 1
10/08/10 07:44
Colofon
Projectleiders Ellen Lamberts en Tom Wuyts
Ontwerpend Onderzoek Tom Wuyts, Filip Pittillion en Arcadis Belgium
Tekenbureau Arcadis Belgium
Programmaleider Filip Pittillion
Planologisch ambtenaar Frank de Bruyne
Secretariaat Bedrijfseenheid stadsontwikkeling Francis Wellesplein 1, 2018 Antwerpen tel. +32 3 338 23 81
[email protected]
Vormgeving Grafisch centrum van de stad Antwerpen
Verantwoordelijke uitgever Christel Bogaerts, Francis Wellesplein 1, 2018 Antwerpen
66663_kaft_toelichting[v1R_02_08_2010].indd 2
10/08/10 07:46
_BIJLAGEN
BIJLAGEN Bijlage 1: Planningscontext (juridische en beleidscontext) Bijlage 2: Analyse feitelijke toestand Bijlage 3: Screening plan MER-plicht - conclusie Bijlage 4: Watertoets Bijlage 5: Ontsluiting van het plangebied Bijlage 6: Waardevolle gebouwen Bijlage 7: Ruimtelijk haalbaarheidsonderzoek kindercampus hardenvoort Bijlage 8: uittreksel uit de atlas van de buurtwegen
RUP Dam West
|1
RUP Dam West
|2
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
BIJLAGE 1: PLANNINGscoNtExt ruIMtELIJkE PLANNEN MEt BINdENd kArAktEr Gewestplan Gewestplan nr. 14 Antwerpen (KB 03/10/1979). Gewestplanwijzigingen: BVR 23/05/1996; 28/10/1998; 07/07/2000. De gewestplanbestemming van KMO gronden aan de rand van het park is achterhaald. BPA’s/ruP’s Het GRUP ‘Oosterweelverbinding’(16/06/2006) grenst aan het RUP ‘Dam _west’ voor wat betreft de bepalingen ivm de op te heffen reservatie- en erfdienstbaarheidsgebieden van het gewestplan. Het plangebied is gelegen in het grootstedelijk gebied Antwerpen. Het GRUP is in opmaak. Het GRUP doet geen specifieke uitspraken met betrekking tot het plangebied Dam _west. In het kader van het GRUP voor de afbakening van het grootstedelijk gebied Antwerpen werd een planMER opgesteld (2008). Het planMER doet geen specifieke uitspraken met betrekking tot het plangebied Dam _west.
figuur 1: Gewestplan
RUP Dam West
|3
figuur 2: BPA 97: Dam West
Het BPA nr 97 dam West dateert van juni 1988 en is naar rooilijnen en bestemmingen niet meer accuraat. Het BPA wordt voor het volledig in herziening gesteld. BPA stedelijk park SpoorNoord (29/06/2005): de afbakening van het plangebied van voorliggend RUP is grotendeels afgestemd op de plangrens van dit BPA. Enkel het opleidingsgebouw en bijhorende voorschriften worden herzien door voorliggend RUP.
RUP Dam West
|4
_TOELICHTINGSNOTA BIJLAGEN
Ruimtelijke beleidsplannen 1. Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen geeft de beleidscontext op Vlaams niveau. Het RSV concipieert Vlaanderen open en stedelijk waarbij de stedelijke gebieden selectief worden uitgebouwd en de open ruimten worden behouden en waar mogelijk worden versterkt. De uitgangspunten voor stedelijke gebieden zijn ontwikkeling, concentratie en verdichting. Dit betekent o.m. een beleid gericht op het creëren van bijkomende woningen in een kwalitatieve woonomgeving en het versterken van het stedelijk functioneren (diensten, gemeenschapsvoorzieningen, stedelijke voorzieningen,…) De ligging van het plangebied in het grootstedelijk gebied Antwerpen waarbij de herwaardering van een historisch stuk stedelijk weefsel wordt nagestreefd door een invulling van stedelijke woonvormen vermengd met bedrijvigheid, diensten en gemeenschapsvoorzieningen maakt dat het RUP conform is aan de principes van het RSV. 2. Ruimtelijk structuurplan provincie Antwerpen Het provinciaal ruimtelijk structuurplan Antwerpen hanteert hoofd- en deelruimten om de beleidsvisie voor de provincie weer te geven. Het gewenste ruimtelijk beeld voor de hoofdruimte “Antwerpse fragmenten” wordt voor de stad Antwerpen verder gebiedsgericht uitgewerkt aan de hand van de deelruimte “Grootstedelijk Antwerpen”. Eén van de doelstellingen voor de deelruimte Grootstedelijk Antwerpen heeft betrekking op het vernieuwen van grote delen van het grootstedelijk gebied die door suburbanisatie tot veroudering en achteruitgang hebben geleid. De herontwikkeling van Dam _west kan beschouwd worden als een uitvoering van deze doelstelling.
RUP Dam West
|5
Overige relevante wetgeving en plannen Stedenbouwkundige verordeningen Onderstaand wordt een overzicht weergegeven van geldende stedenbouwkundige verordeningen in het plangebied. Gebiedsgerichte RUP’ s zoals het RUP Dam_west kunnen nog wel, zoals voorzien in artikel 56 van het decreet, voor het grondgebied waarop ze betrekking hebben de bepalingen van de bestaande stedenbouwkundige verordeningen die daar strijdig mee zijn, van rechtswege opheffen. Voor zover de voorschriften van het RUP de bepalingen van de verordeningen niet overschrijven, zijn ze van toepassing. Gemeentelijke Bouw- en woningverordening De bouw- en woningverordening, goedgekeurd door de gemeenteraad van Antwerpen in zitting van 11 september 1984 en latere wijzigingen, is van kracht tenzij anders vermeld in onderhavige voorschriften. De bouw- en woningverordening, beter gekend als de ‘bouwcode’ is momenteel in herziening gesteld. Gewestelijke verordening Hemelwaterputten Besluit van de Vlaamse regering van 1 oktober 2004 houdende vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratie-voorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater bvr 1/10/2004 b.s. 8/11/2004 wijz. bvr 23/6/2006 b.s. 22/8/2006 De verordening bevat minimale voorschriften voor de lozing van niet-verontreinigd hemelwater, afkomstig van verharde oppervlakken. Het algemeen uitgangsprincipe hierbij is dat hemelwater in eerste instantie zoveel mogelijk gebruikt wordt. In tweede instantie moet het resterende gedeelte van het hemelwater worden geïnfiltreerd of gebufferd, zodat in laatste instantie slechts een beperkt debiet vertraagd wordt afgevoerd. Ook de plaatsing van de overloop van de hemelwaterput en de infiltratievoorziening dient aan dit principe te beantwoorden. Gemeentelijke stedenbouwkundige verordening kantoren De stedenbouwkundige verordening Kantoren (SVK) werd opgesteld om de verdere groei van grootschalige kantoorontwikkelingen (>1.500m²) op het grondgebied van de stad Antwerpen te concentreren in de daarvoor geschikte en in het s-RSA aangeduide gebieden. Met de SVK wil de stad de ongebreidelde ontwikkeling van grootschalige kantoren buiten voldoende ontsloten gebieden een halt toeroepen.
RUP Dam West
|6
_TOELICHTINGSNOTA BIJLAGEN
De wijk Dam behoort niet tot één van de vier afgebakende gebieden op het Antwerpse grondgebied waarbinnen grootschalige kantoorontwikkelingen (>1.500m²) mogelijk zijn. De SVK werd opgesteld op basis van een uitgebreid onderzoek, weergegeven in de kantorennota en het s-RSA. De Kantorennota Antwerpen werd in april 2005 door de stad Antwerpen in samenwerking met Voka -Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland gepubliceerd. Deze Kantorennota legde de basis voor het verdere kantoorbeleid in Antwerpen. In het strategisch Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen (s-RSA) werden de grote lijnen van deze Kantorennota geïntegreerd. De SVK is echter niet goedgekeurd omdat het toepassingsgebied van het instrument verordening hier niet geschikt voor bleek. Een RUP is een geschikter instrument. De stad plant daarom de opmaak van zulk RUP.
RUP Dam West
|7
Toetsingstabel bestaande juridische toestand De relevante elementen van de bestaande juridische toestand worden aangegeven in onderstaande tabel. Type plan
(gedeeltelijk) In het gebied
Aangrenzend
Afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur in uitvoering van het RSV
geen
geen
Provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen
geen
geen
Ruimtelijk
Algemene plannen van aanleg
geen
geen
Verkavelingsvergunningen
geen
geen
geen
geen
SECTORAAL Natuur SBZ gebieden (vogel-habitatrichtlijngebieden) Erkende natuurreservaten
geen
geen
Gebieden van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN)
geen
geen
Gebieden met recht van voorkoop
Antwerpen Noord, waaronder Dam, is aangeduid als een bijzonder gebied voor huisvesting met een decretaal recht van voorkoop (Vlaamse Wooncode). De begunstigde instanties zijn de erkende SHM’s, de VMSW en hun lokale maatschappijen, de gemeenten en het OCMW.
Idem + ten noorden van Ijzerlaan, Eilandje (westzijde Noorderlaan) en Lobroekdok is een decretaal recht van voorkoop van toepassing voor het gemeentelijk havenbedrijf Antwerpen.
Biologische waarderingskaart
Binnen het plangebied zijn geen biologisch waardevolle elementen terug te vinden.
Net ten noorden van het plangebied, ter hoogte van de Ijzerlaan zien we een klein element met biologisch waardevolle en minder waardevolle elementen.
geen
geen
Water Beschermingszones grondwaterwinning
RUP Dam West
|8
Bevaarbare waterlopen
geen
geen
Onbevaarbare waterlopen
geen
geen
Risicozones overstromingen
geen
geen
Van nature overstroombare gebieden (NOG)
Volledig, overstroombaar vanuit waterloop of door afstromend water
idem
Watertoetskaart
Het oostelijke deel van het plangebied is effectief overstromingsgevoelig
Ten oosten van het plangebied is effectief overstromingsgevoelig
Tabel 1: Toetsingstabel bestaande juridische toestand.
_TOELICHTINGSNOTA BIJLAGEN
Type plan
(gedeeltelijk) In het gebied
Aangrenzend
Recent overstroomde gebieden (ROG)
Nee
Nee
Milieu Milieuvergunningen
geen
geen
Bodemvervuiling
geen
geen
SEVESO-inrichtingen
-
LD: SigmaKalon Belgium (binnen 2 km).
Gebieden met recht van voorkoop vanuit natuur
geen
geen
geen
geen
Station Antwerpen-Dam (1996-11-08), objectnr: 0A000010, dossiernr: DA002009
geen
Landbouw Ruilverkaveling Monumenten en landschappen Beschermde monumenten
Beschermde landschappen
geen
geen
Beschermde dorpgezichten
geen
geen
Landschapsinrichting
geen
geen
Inventaris bouwkundig erfgoed (gn juridisch statuut)
Verschillende gebouwen in de Bredastraat:
Nvt.
- Vml. St. Jacobskapel (nr. 34) - Schoolgebouwen (nr.35-39) - Hoekhuis met de Drie Snellen straat (80-84) - Art Nouveau enkelhuisen (nr. 113-131) Ook aan de Ijzerlaan: - Vml. “Fabriek gebroeders De Beuckelaer Cichorei (nu Imberco) - thans pakhuis z.g. “Le globe” (nr. 54-56) Landschapsatlas Ankerplaatsen – relictzones – lijnrelict - puntrelict
geen
geen
RUP Dam West
|9
Type plan
(gedeeltelijk) In het gebied
Aangrenzend
Verkeer
RUP Dam West
| 10
Tabel 1: Toetsingstabel bestaande juridische toestand. (vervolg)
Rooilijnen
La traverse du Dam, commune de Merxem, faisant partie de la route d’ Anversvers Breda (09/02/1870); Viaduct Dam – La route de Bruxelles vers Breda par le viaduc construit au dessus de la gare du Stuyvenberg (19/10/1889).
Gewestwegen
R10 Binnensingel
R10 Binnensingel; N1 BrusselAntwerpen-Breda.
Bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk
-
Functionele en alternatieve functionele fietsroute.
Voet- en buurtwegen
geen
geen
Leidingen
-
-
Overige
Herwaarderingsgebied Antwerpen Dam (30/05/1984); Woonvernieuwingsgebied (07/04/1998).
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
BIJLAGE 2: ANALysE fEItELIJkE toEstANd stEdENBouWkuNdIG kAdEr: fuNctIoNELE ANALysE Om de huidige situatie te becijferen en tendensen in kaart te brengen, werd een beroep gedaan op GIS gegevens van 2006 en een terreinopname in april 2007. De analyse van de bestaande feitelijke toestand gebeurde over het geheel van de wijk Dam gelegen tussen de Slachthuislaan-Ijzerlaan en het Park SpoorNoord.
Wonen dam totaal
Wooncentrum in Dam Oost
Hoofdzakelijk typologie van rijwoningen met uitzondering van appartement-complexen voor sociale woningbouw
figuur 24: Woningtypologie
appartement eengezinswoning geplande appartementen geplande eengezinswoningen oneigenlijk appartement
RUP Dam West
| 11
dam _west
128 woningen
61% t.o.v. andere functies (op basis van adres)
32% qua ruimtebeslag (historiek als bedrijventerrein)
49% eengezinswoningen, 5% appartementen, 46% oneigenlijke appartementen (gesplitste burgerwoningen): maw nauwelijks appartementscomplexen met uitzondering van (geplande) nieuwbouwprojecten
gestapelde woningen zijn tendens! Ombouwen van bedrijfspanden tot woningcomplexen is tendens (vooral in zuidelijke zone)!
49 sociale woningen (zonder aantallen van geplande sociale woningen);
15,2 % t.o.v. aantal huishoudens
28,9% met geplande sociale woningen!
Een vergelijking wat sociale woningen betreft in de omgeving: Dam Oost: 30,%; Gemiddelde stad: 11,3%; Richtcijfer stad: 15 – 35%; Gekaderd in overzicht sociale woningbouw rond het park (Stuivenberg, Dam Rest: gemiddeldes van 20% en meer)
Tendens van nieuwbouw sociale woningen; geeft huidig eindtotaal van circa 30%; is voldoende gelet op richtcijfer van de stad;
figuur 25: Sociale huisvestingscomplexen
ABC De Goede Woning Vlaams Woningsfonds ABC ARRO
RUP Dam West
| 12
_TOELICHTINGSNOTA BIJLAGEN
Bedrijvigheid
Dam totaal
Historisch gegroeid: traditie van binnen-scheepvaart (havengerelateerde bedrijvigheid) en van slachtactiviteiten
Bedrijvigheid geconcentreerd aan historische infrastructuren
Dam _west
Overwegend grootschalige perceelsstructuur
Bedrijvigheid vooral gerelateerd aan ontsluitingsweg Ijzerlaan
Kantoren nauwelijks aanwezig tenzij gerelateerd aan bedrijf
Wel tendens om zuivere productiebedrijvigheid in te ruilen voor meer kantoorachtigen, vooral in noordelijke deel tegen de Ijzerlaan
Vooral in zuidelijke zone: transformatie van bedrijfspanden naar woningbouwcomplexen is tendens
Handel Dam totaal
Over heel de wijk Dam: woonondersteunende lokale handel (bakker, beenhouwer, krantenwinkel, apotheek, kruidenier) minimaal ‘geconcentreerd’ op Lange Lobroekstraat met uitzondering van handvol kruideniers en 1 superette (over te nemen);
Woonondersteunende bovenlokale handel (Aldi, Lidl) op Slachthuislaan; Handvol grotere gespecialiseerde handelszaken (slachthuisgerelateerd of andere thematieken) met bovenlokale afzet.
Dam _west
1 videotheek
georiënteerd op Dam Oost, Seefhoek, Stuivenberg of elders
Twee bovenlokale en grootschalige speciaalzaken (Belgica meubelen, verbouwgereedschap).
Geen opmerkelijke tendensen.
RUP Dam West
| 13
Horeca Dam totaal
Slachthuis gerelateerde horeca: Concentratie van restaurants in Lange Lobroekstraat; bovenlokaal; gelet op sluiting van het Slachthuis is toekomst af te wachten (hoezeer zijn ze afhankelijk in hun reputatie van de nabijheid van de vleesmijn en wat is de potentiële invloed van het park);
Dam _west
Historisch gegroeid, Dam als cafébuurt;
2 cafés op het Damplein, 2 in de Bredastraat; 3 eetzaken op Viaduct Dam, een handvol restaurants in bouwblok langs Ijzerlaan;
1 café – discotheek in Damstation;
1 geplande horecazaak in het park WDT loods en mobiele horeca in SPTM;
1 recent geopende horecazaak op hoek Viaduct Dam maar voorts geen noemenswaardige tendensen.
Voorzieningen Dam totaal
Enkel in Dam Oost
Minimaal op wijkniveau en buurtgericht (basisschool, parochiecentrum met buurtwerking Den Elegast en zalen voor verenigingen)
Geen aantrek voor omtrek (eerder omgekeerd) - met uitzondering van CDO, Zenith en toekomstige Freeclinic (Schijnpoortweg)
1 basisschool in Demerstraat
Dam _west
Afwezig, met uitzondering van het postkantoor (met halftijdse bediening)
Bereikbaarheid voorzieningen Stuivenberg zullen verbeteren door Park SN, deze voorzieningen komen ‘op loopafstand’ te liggen.
Geplande voorzieningen in het park: polyvalente ruimten in SPTM, evenementenruimte en buurtsporthal in WDT-loods, kindercampus (brede school met DKO, muziekschool,…);
RUP Dam West
| 14
_TOELICHTINGSNOTA BIJLAGEN
Mobiliteit
Viaduct Dam veel gebruikte route voor sluikverkeer.
Wegen (V-ontsluiting Bredastraat, Viaduct Dam, Ijzerlaan) zijn breed gedimensioneerd. De V-ontsluiting van de wijk vormt de hoofddrager van het gebied, waarbij de diverse vertakkingen de lokale ontsluiting verzorgen. De Smallestraat – Kalkstraat vormt vandaag een ontsluiting voor diverse bedrijven in het noordelijke deel van Dam _west. Het profiel van deze straten is sterk gefragmenteerd en biedt weinig tot geen beeldkwaliteit.
Vlotte ontsluiting met bus (frequente bediening richting Rooseveltplaats). Geplande tramverlenging richting Ekeren maakt ontsluiting met openbaar vervoer volledig.
Enkel voetpaden, geen fietspaden.
Geen publieke parkings.
Parkeren langs de straatkant en op vlakte thv Bredastraat.
Open en groene ruimte
2008 /2009: Park Spoor Noord (18 ha), ruim voldoende op buurt- en wijkniveau (cfr GIS simulaties Groene Singel)
RUP Dam West
| 15
stEdENBouWkuNdIG kAdEr: fotorEPortAGE Aan de hand van een fotoreportage wordt hierna een beeld geschetst van de ruimtelijkmorfologische structuur van het plangebied.
26
27
28
29
30
31
figuur 26: Projectsite Silowet. figuur 27: Zicht vanuit park op driehoekig bouwblok Viaduct Dam. figuur 28: Damplein – Damstation. figuur 29: Damplein - Belgica meubelen. figuur 30: Viaduct Dam, zicht richting Ijzerlaan. figuur 31: Hardenvoort (1)
RUP Dam West
| 16
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
32
33 figuur 32: Hardenvoort (2) figuur 33: Opleidingsgebouw gelegen in het park – op voorgrond: projectgrond kindercampus. figuur 34: Woningen thv viaduct Noorderlaan op hoek BredastraatHardenvoort
34
35 figuur 35: Bredastraat figuur 36: joossensgang figuur 37: Smallestraat - vanuit Bredastraat
36
37
RUP Dam West
| 17
38
39
40
41
42
43
figuur 38: Toegang CDO (Bredastraat) figuur 39: Zicht vanuit park op driehoekig bouwblok Viaduct Dam. figuur 40: Kalkstraat figuur 41: Ijzerlaan – zicht richting Noorderlaan figuur 42: Ijzerlaan – zicht richting Bredastraat. figuur 43: Ijzerlaan ) thv toegang Bredastraat.
RUP Dam West
| 18
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
45
44
figuur 44: Bredastraat – gedeelte tussen Ijzerlaan en Viaduct Dam figuur 45: Zicht op magazijnen in binnengebied bouwblok Imberco figuur 46: Viaduct Dam met links recent project (groepswoningbouw, gelijkvloers handelsruimte) en rechts een leegstaand pand (gepland project sociaal woningbouw) figuur 47: Binnengebied Drie Snellestraat 46
47
figuur 48: Site Electrabel in binnengebied bouwblok Drie Snelle figuur 49: Oostelijke plangrens – keerwand HST-lijn - onderhoudszone Infrabel
48
49
RUP Dam West
| 19
BIJLAGE 3: SCREENING PLANMER - CONCLUSIE Er werd een screening op Plan-mer plicht uitgevoerd (zie nota). Als conclusie in deze nota werd het volgende opgenomen: Het plan valt onder de toepassing van het plan-mer-decreet, maar is niet van rechtswege plan-mer-plichtig. Uit deze screening blijkt bovendien dat er niet verwacht wordt dat het plan in significant negatieve milieueffecten zal resulteren.
RUP Dam West
| 20
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
BIJLAGE 4: WAtErtoEts BEschrIJvING rEfErENtIEsItuAtIE Het projectgebied Dam-West ligt in een waterrijk gebied. Ongeveer 1,5 kilometer ten westen van het projectgebied loopt de Schelde. Vlak ten westen van de Noorderlaan ligt het Asiadok. Ten noordoosten van Dam-West loopt het Albertkanaal. Vanuit het zuidoosten stroomt het Groot Schijn, een waterloop van eerste categorie noordwestwaarts. Op 1 kilometer ten oosten van Dam_west wordt het Groot Schijn gevoed door het Klein Schijn (Wezelsebeek), een waterloop van tweede categorie. Verder stroomafwaarts buigt het Groot Schijn af naar het noorden. Alle watertoetskaarten werden geraadpleegd: de hellingenkaart, de kaart met erosiegevoelige gebieden, de winterbedkaart, de kaart met overstromingsgevoelige gebieden, de kaart met grondwaterstromingsgevoelige gebieden en de kaart met infiltratiegevoelige bodems. De meest relevante watertoetskaarten voor het studiegebied worden hieronder besproken. Uit de kaart met overstromingsgevoelige gebieden kan worden afgeleid dat het westelijke deel van het projectgebied Dam-West niet overstromingsgevoelig is, terwijl het oostelijk deel van het gebied effectief overstromingsgevoelig is.
figuur 50:
RUP Dam West
| 21
figuur 51:
Grens RUP Waterlopen Bevaarbaar 1ste categorie 2de categorie 3de categorie Niet geklasseerd
Overstromingsgevoelige gebieden Niet overstromingsgevoelig Effectief overstromingsgevoelig Mogelijk overstromingsgevoelig
Omdat het niet om een recent overstroomd gebied gaat (cf. raadpleging ROG-kaarten), betreft het een deel van een gemodelleerd overstromingsgebied (MOG). De gebruikte modellen voor de afbakening van MOG’s zijn steeds gebaseerd op gedetailleerde topografische opmetingen van de gemodelleerde waterloop (in dit geval waarschijnlijk het Groot Schijn dat oostwaarts ligt of minder waarschijnlijk de Schelde die westwaarts ligt), waarbij om de 50 tot 200 meter dwars-profielen van de bedding van de waterloop opgenomen worden. Via een hydrologische (neerslag-afvoer) modellering en een hydrodynamische modellering zijn de modellen in staat om, na afijking, de waterstand (in m TAW) in de rivier en in de overstroomde gebieden te beschrijven voor geselecteerde buien. De aldus bekomen waterlijn wordt tenslotte in combinatie met informatie over de valleihoogte aangewend om de gemodelleerde overstromingsgebieden af te bakenen. We kunnen hier aldus stellen dat de inkleuring als ‘effectief overstromingsgevoelig’ een resultaat is van een theoretische benadering op een grotere schaal (Vlaanderen). In de praktijk gaat het niet om een recent overstroomd gebied of om een risicogebied voor overstromingen. Hierbij dient wel gesteld dat het gebied van Dam_west een hoge grondwaterstand kent, wat soms problemen geeft in kelders. Deze hoge grondwaterstand is toe te schrijven aan de opwaartse druk veroorzaakt door het Albertkanaal en de nabijgelegen dokken. Sommige delen van Dam_west bevinden zich onder het niveau van het wateroppervlak van de dokken en het Albertkanaal.
RUP Dam West
| 22
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
figuur 52:
Grens RUP DHM High: 23:04 low: 0
figuur 53: Grens RUP Waterlopen Bevaarbaar 1ste categorie 2de categorie 3de categorie Niet geklasseerd Overstromingsgevoelige gebieden Niet overstromingsgevoelig Effectief overstromingsgevoelig Mogelijk overstromingsgevoelig Mogelijk overstromingsgevoelig
RUP Dam West
| 23
De kaart met de gebieden die gevoelig zijn voor grondwaterstroming werd opgemaakt om te kunnen nagaan in welke gebieden er minder of meer aandacht moet uitgaan naar de effecten van ingrepen op de grondwaterstroming. Met grondwaterstroming wordt vooral de laterale beweging van grondwater doorheen de ondergrond en de toestroming door kwel bedoeld. Voor de watertoets, die onder meer van belang is voor het evalueren van geplande bouwwerken, gaat de aandacht in de eerste plaats uit naar de ondiepe grondwaterstroming. Deze stroming kan worden beïnvloed of verstoord door ondergrondse constructies: tunnels, schachten, kelders, ondergrondse garages, damwanden, kwelschermen en dergelijke. Voor dergelijke constructies zijn meestal ook uitgravingen nodig, en vaak gaat de aanleg of de instandhouding ervan ook gepaard met het onttrekken van grondwater door drainering, tijdelijke bemaling of permanente bemaling. Ingevolge de vele waterlopen in de nabijheid van het projectgebied is het volledige projectgebied Dam-West gelegen in een zone die zeer gevoelig is voor grondwaterstroming (type 1). Wanneer in deze zone ondergrondse constructies gebouwd worden met een diepte van meer dan 3 m of een horizontale lengte van meer dan 50 m, dient advies aangevraagd te worden bij de bevoegde adviesinstantie. De kaart met infiltratiegevoelige gebieden toont voor het ganse plangebied Dam-West niet infiltratiegevoelige bodems. Dit wil zeggen dat ze niet geschikt zijn voor infiltratie. De reden voor hun ongeschiktheid voor infiltratie ligt waarschijnlijk in het feit dat ze bebouwd zijn enerzijds, maar ook in de hoge grondwaterstand anderzijds. Momenteel is het plangebied voorzien van een gemengd rioleringsstelsel. Hemelwater en afvalwater worden gemend afgevoerd via de Royerssluis naar de RWZI Kielsbroek gelegen ten zuiden van het stadscentrum op enkele kilometers van het plangebied. Er zijn evenwel plannen (maken geen deel uit van voorliggend RUP!) om het plangebied op termijn af te koppelen en te voorzien van een gescheiden rioleringsstelsel. Om de problemen van de hoge grondwaterstand op te lossen en dit grondwaterpeil onder controle te houden denkt men eraan om de regenwaterafvoerleiding te voorzien o.v.v. poreuze (geperforeerde) buizen. Op deze manier kan de grondwaterstand ter hoogte van Dam_west voldoende laag gehouden worden. Indien het grondwaterpeil te hoog komt, wordt het grondwater afgevoerd. Elders kan dit grondwater doorheen de poreuze buizen opnieuw in de bodem infiltreren.
RUP Dam West
| 24
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
figuur 54: Grens RUP
Waterlopen Bevaarbaar 1ste categorie 2de categorie 3de categorie Niet geklasseerd Watertoets Niet infiltratiegevoelig infiltratiegevoelig
RUP Dam West
| 25
Het plan De realisatie van het RUP brengt geen noemenswaardige toename van de verharde oppervlakte met zich mee (eerder status quo of beperkte afname van de verharde oppervlakte te verwachten). Het RUP voorziet bovendien volgende maatregelen:
Bij nieuwbouw of uitbreiding is het verplicht om nieuwe daken aan te leggen als groendak, indien het dak een helling heeft van minder dan 15°;
De verplichting tot het aanleggen van een groendak vervalt voor de dakoppervlakte die voorzien wordt van een hemelwaterput waarvan de inhoud overeenstemt met de grootte van het dakoppervlak;
Voor verhardingen van onbebouwde ruimten gelegen buiten de zones voor publiek domein, mogen enkel waterdoorlatende materialen worden gebruikt;
Voor de Kalkstraat, Snellestraat en Joossensgang is verharding met asfalt evenmin toegelaten
Het plan voorziet ook dat voldaan wordt aan de normen vastgelegd in de geldende gewestelijke stedenbouwkundige verordening m.b.t. de opvang en afvoer van hemelwater. Beschrijving en beoordeling effecten Conform artikel 8 van het decreet inzake integraal waterbeleid moet het RUP in het kader van de planvorming en het vergunningenbeleid getoetst worden op de watergerelateerde aspecten. Watertoets op planniveau Een eerste toetsing gebeurt op het planningsniveau. Zoals reeds gesteld ligt het plangebied Dam-West niet in een recent overstroomd gebied of in een risicogebied voor overstromingen. Voor de hoge grondwaterstand wordt op termijn een oplossing voorzien. Deze oplossing wordt voorzien, los van dit plan. Het volledige plangebied is gelegen in een zone die zeer gevoelig is voor grondwaterstroming (type 1). Wanneer in deze zone ondergrondse constructies gebouwd worden met een diepte van meer dan 3 m of een horizontale lengte van meer dan 50 m, dient advies aangevraagd te worden bij de bevoegde RUP Dam West
| 26
adviesinstantie.
_TOELICHTINGSNOTA BIJLAGEN
De kaart met infiltratiegevoelige gebieden toont voor het ganse plangebied DamWest niet infiltratiegevoelige bodems. De hoge grondwaterstand bevestigt dit. Dit wil zeggen dat de bodem in het plangebied niet geschikt is voor infiltratie. In deze fase kan reeds gesteld dat in de geplande situatie:
de verharde oppervlakte niet toeneemt; hemelwater afkomstig van gebouwen deels zal aangewend worden voor hergebruik (hemelwaterputten), en voor het overige vertraagd afgevoerd worden (groendaken).
hemelwater en afvalwater op termijn gescheiden zal worden. Hierbij wordt er door gebruik te maken van poreuze buizen voor gezorgd dat de grondwaterstanden ter hoogte van het plangebied niet voor problemen kunnen zorgen.
de vuilvracht mogelijk zal toenemen. Gezien de afkoppeling zal het volume dat naar het RWZI moet afgevoerd worden, evenwel afnemen (helpt overstortfrequentie stroomafwaarts dalen);
Er wordt niet verwacht dat het plan in negatieve effecten zal resulteren voor wat de waterhuishouding betreft. Watertoets op projectniveau Een tweede toetsing situeert zich op het inrichtings- en kavelniveau en gebeurt in een latere fase, wanneer meer nauwkeurige technische informatie beschikbaar is met betrekking tot de uitvoering van de diverse bouwwerken. Dit situeert zich op het vergunningenniveau, in het kader van de aanvragen van de vereiste stedenbouwkundige vergunningen. Indien bemaling noodzakelijk is voor de aanleg van ondergrondse constructies, zal om de stabiliteit van de nabijgelegen weginfrastructuur niet in het gedrang te brengen, voor de concrete bouwprojecten waarbij bemaling nodig is, een technische studie moeten uitwijzen of maatregelen nodig zijn om de stabiliteit te garanderen. Conform Art. 8 van het Decreet Integraal Waterbeleid moet deze informatie voor concrete projecten aangeleverd worden bij de aanvraag van de stedenbouwkundige vergunning.
RUP Dam West
| 27
Bijlage 5: Ontsluiting v/h plangebied Inleiding In het kader van voorliggend RUP werd beknopt onderzoek verricht naar de mobiliteitsaspecten in het plangebied. Het onderzoek richt zich hoofdzakelijk naar de mogelijke scenario’s voor de ontsluiting van de wijk Dam voor de verschillende weggebruikers en de parkeerproblematiek. Tenslotte werden er conceptvoorstellen uitgewerkt voor enkele straten in de wijk. Het onderzoek moest meer inzicht verschaffen in de mobiliteitsproblematiek. Indien relevant worden aspecten meegenomen in het verordenend gedeelte van het RUP. Toegankelijkheid en bereikbaarheid van het plangebied De toegankelijkheid en bereikbaarheid van de wijk Dam zal zich inschrijven binnen de visie van de Vlaamse Overheid en de Stad op een duurzame stedelijke mobiliteit volgens het STOP-principe, waarbij achtereenvolgens prioriteit gegeven wordt aan voetgangers (stappers), fietsers (trappers), openbaar vervoer en tenslotte aan privé autoverkeer. Stappers Gezien bij het onderzoek steeds wordt uitgegaan van de integrale omgevingscontext, is het evident dat in een stedelijke woon- en werkomgeving zoals Dam_west in eerste instantie wordt gefocust op het creëren van voor de voetganger aangepaste en kwaliteitsvolle ruimtes. Alle straten worden voorzien van brede voetpaden en straatbeplanting. Smallere straten zoals de Smallestraat, Drie Snellestraat en Joossensgang krijgen bij voorkeur een straatbreed profiel met erfkarakter (geen afzonderlijke trottoirs of voetpaden). Voetgangers moeten zich veilig en vlot kunnen verplaatsen en op een veilige manier de verschillende stopplaatsen van het openbaar vervoer bereiken.
RUP Dam West
| 28
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
trappers Op de volgende plaats wordt gefocust op de fietser. Fietsers verdienen een volwaardige plek in de stad. De in het S-RSA geselecteerde boulevards zijn verbindende assen bij uitstek voor de aanleg van veilige en comfortabele routes. De leien, Noorderlaan en Ijzerlaan-Slachthuislaan maken alle deel uit van het bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk. De geplande voetgangers-
figuur 55: Concept fietsverkeer Bron: Eigen verwerking
Provinciaal fietsroutenerwerk functionele fietsroute alternatieve functionele fietsroute Lokale fietsverbinding lokale route hoofdstructuur paden Park Spoor Noord
en fietsbrug over het kanaal ipv de Ijzerlaanbrug maakt deel uit van een alternatieve fietsroute. In functie van de aanleg van comfortabele fietspaden door de wijk Dam moet vooral gefocust worden op de aansluitingen met de routes van het BFF en met de padenstructuur in het park SpoorNoord. De opening van het volledig parkgebied, inclusief de geplande onderdoorgangen van bestaande infrastructuren op het parkdeel oost (viaduct Dam en de spoorlijn) zal leiden tot een aanpassing van het verplaatsingsgedrag van voetgangers en fietsers in deze omgeving. Waar de zwakke weggebruikers gedurende tientallen jaren gedwongen waren het spoorwegemplacement te kruisen op 1 punt, het viaduct Dam, ontstaan nu een aantal veilige en comfortabele alternatieven. Het viaduct Dam zal, als
RUP Dam West
| 29
noordzuidverbinding voor de zwakke weggebruiker, sterk aan belang verliezen aangezien het overwinnen van het hoogteverschil niet meer noodzakelijk is. Het is zaak het gebruik van de veilige padenstructuur in het park te stimuleren en vanuit de omliggende woonwijken duidelijke aansluitingen met deze padenstructuur te voorzien. In die optiek wordt in het RUP een doorgang getekend parallel aan het spoor tussen het Damplein en de geplande fietsbrug. Vanop het Damplein is een oversteekplaats gepland naar het park (langs de oostelijke kant van het viaduct dam).
figuur 56: Mogelijk ontwikkelingsscenario OV Bron: Eigen verwerking
openbaar vervoer De infrastructuren, deel uitmakend van het verbindend lager netwerk, die de wijk omgeven zoals de Noorderlaan en de Ijzerlaan, zullen op termijn worden aangepast en uitgerust met traminfrastructuur. Beide wegen worden getransformeerd tot stedelijke boulevards en dragen door de toevoeging van stamassen van het OV bij tot een duurzame mobiliteit, m.n. een betere bediening van de wijk Dam _west door het openbaar vervoer. Vanuit de wijk worden duidelijke relaties uitgewerkt met de Noorderlaan en Ijzerlaan. Specifieke aandacht gaat uit naar de inplanting van de halteplaatsen en relatie met de nieuwe OV-lijnen; de aanleg van de trambusbaan op de Noorderlaan gebeurt –bekeken vanuit de bereikbaarheid
RUP Dam West
| 30
van Dam_west– bij voorkeur excentrisch.
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
Privaat autoverkeer Tenslotte moet de stad eveneens bereikbaar blijven voor het privaat gemotoriseerd verkeer. Twee duidelijke trends zijn hierbij aanwezig: een afname van de beschikbare ruimte voor gemotoriseerd privaat verkeer op stedelijke wegen en het openbaar domein in het algemeen (zowel naar aantal rijstroken als bovengrondse parkeerruimten) ten voordele van andere modi en voetgangers en fietsers; een capaciteitstoename op het hoger wegennet (aanleg van missing links, opdelen verkeersstromen, toevoegen rijstroken,…). Over het algemeen wordt er gestreefd naar het kanaliseren van de verkeersstromen voor de ontsluiting van de wijk Dam naar het hoofdwegennet via de Noorderlaan en de Ijzerlaan. In alle overige straten primeert de woon- en verblijfsfunctie. Om sluipverkeer via de Bredastraat en Hardenvoort tegen te gaan, stellen we voor de wijk voor wat betreft personenwagens, te ontsluiten naar het hoofdwegennet via één duidelijke toegang aan de Ijzerlaan. Momenteel is dit de enige volwaardige toegang tot Dam _west. Een secundaire interlokale verbinding via het Viaduct Dam tussen Dam _west en de Stuyvenberg-St. jansplein blijft bestaan. Om meer kwalitatieve ruimte ter beschikking te stellen van de zwakke gebruikers zijn een invoering van enkelrichtingstraten of het afknippen van de wijk ter hoogte van de Kempenstraat en ter hoogte van de lange lobroekstraat belangrijke denkpistes. Volgende tekening geeft een beeld van de bestaande en van de wenselijke toestand.
figuur 57-58: Bestaande en werkelijke toestand.
RUP Dam West
| 31
Visie op de parkeerproblematiek In het kader van dit RUP worden enkele voorstellen gedaan om de parkeerproblematiek aan te pakken. De voorstellen kunnen vertaald worden in stedenbouwkundige voorschriften. Een voorwaarde voor een prettige woonomgeving is dat de openbare ruimte meer is dan een openbare parkeerplaats. Hoe hoger de dichtheid hoe meer parkeerdruk op de openbare ruimte. Gezien de te verwachten toename van de vraag naar parkeerruimte in het plangebied (hoofdzakelijk als gevolg van een toename van het aantal woningen) zal er op toegezien worden dat er in geval van nieuwbouw voldoende parkeerplaatsen voorzien worden op privaat terrein. Parkeren aan de straatzijde van een gebouw of direct in de woning, betekent een sterk ruimtebeslag daar waar je juist contact met de straat of tuin wilt en heeft als gevolg dat elke woning steeds met de wagen bereikbaar moet zijn, dikwijls ten koste van kwaliteit en inrichtingsmogelijkheden van het openbaar domein. Om het storende beeld van auto’s in het straatbeeld te vermijden is het belangrijk nieuwe parkeermogelijkheden zoveel mogelijk te groeperen en/of te integreren in de bebouwing. In binnengebieden van bouwblokken is het van belang dat de aanleg van parkeergebouwen en/of parkeerplaatsen de aanleg van private buitenruimten (terrassen/tuinen) bij de woningen niet hypothekeert. Dit impliceert het maximaal inzetten op ondergrondse parkeerruimten of het creëren van kleinschalige gegroepeerde parkeergebouwen voor de buurt. Het groeperen van parkeerplaatsen op die manier koppelt de auto ook los van de individuele woning en moedigt het gebruik van andere vervoersmodi aan. Idealiter leunt de fietsenstelplaats dichter aan bij de woning dan de autoparkeerplaats.
Concept ontwerpvoorstellen openbaar domein Bredastraat – Joossensgang De optimalisatie van het woonklimaat in Dam_West kan gebeuren via een herinrichting van het openbaar domein. In het kader van voorliggend RUP werden bij wijze van voorbeeld enkele voorstellen uitgewerkt voor de herinrichting van de Bredastraat als voorbeeld van een woonstraat en de Joossensgang als voorbeeld van een woonsteeg (zie volgende pagina’s). De ontwerpkeuzes kunnen bij uitbreiding worden toegepast in de rest van
RUP Dam West
| 32
_TOELICHTINGSNOTA BIJLAGEN
de wijk Dam. Een heraanleg van het volledige openbare domein van de wijk dringt zich op, gefaseerd in korte, middellange en lange termijn, op basis van een samenhangend ontwerp en op basis van een mobiliteitsvisie op wijkniveau in samenhang met de mobiliteit op stedelijk niveau.
RUP Dam West
| 33
figuur 59-63: Conceptvoorstel inrichting Bredastraat: variant 1
figuur 60:
RUP Dam West
| 34
figuur 61:
figuur 62-63:
RUP Dam West
| 35
figuur 64-66 Conceptvoorstel inrichting Bredastraat: variant 2
figuur 65:
RUP Dam West
| 36
figuur 66:
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
RUP Dam West
| 37
figuur 67: Conceptvoorstel inrichting Bredastraat: variant 3
RUP Dam West
| 38
_TOELICHTINGSNOTA BIJLAGEN
Bijlage 6: waardevolle gebouwen Achter het verlaten spoorwegemplacement ligt de 19e eeuws volkswijk ‘Den Dam’. Een Antwerpse volksbuurt geklemd tussen verkeersaders, een dok, een kanaal, een spoorweg en een emplacement. Den Dam is een resultaat van de wilde 19e eeuwse stadsgroei, nadat de Spaanse wallen werden gesloopt en de nieuwe Brialmontlinie werd aangelegd. Door de aanleg van de Brialmontvesting (1859 e.v.) werd het toenmalige ‘Dambrugge’ feitelijk afgescheiden van Merksem. In 1871 werd Dambrugge definitief bij Antwerpen gevoegd. Bijna alle straatnamen op den Dam kregen hun benaming tussen 1870 en 1890. De wijk Dam kan worden opgedeeld in vier deelwijken: Dam Vooruit, Lobroek en SlachterijSchijnpoort en Dam Achteruit. Het onderzoeksveld bevindt zich in de deelwijk ‘Dam Vooruit’. Het gebied rond het Damplein, Hardenvoort en Bredastraat is het historische Dam, geënt op het middeleeuwse gehucht Dambrugge. In het stratenplan kan men lezen hoe dit oude Dambrugge door de eeuwen heen organisch groeide en op het einde van de 19e eeuw zijn huidige stratenpatroon verkreeg. Daarbij speelden de grote noordwaartse handelsroute via de huidige Bredastraat en de trafiek op de Schijn (huidige Joossensgang) een hoofdrol. De Bredastraat is een kronkelende straat met neoclassicistische bepleisterde en beschilderde of gecementeerde burgerhuizen uit het einde van de 19e – begin 20ste eeuw, voorts magazijnen en pakhuizen. Op het nummer 34 staat sinds eeuwen de SintJobskapel, een relict van een aanzienlijke 16e eeuwse leprakolonie die Antwerpen hier inplantte. De nabijgelegen Joossensgang is een overwelving van de vroegere Schijn, de rivier die den Dam haar middeleeuwse bloei bracht. De bewaard gebleven magazijnen in de Joossensgang tonen de latere 19e eeuwse industriële opgang van den Dam. Werkwijze voor de opmaak van de inventarisatie: Aangezien deze inventarisatie het authentiek karakter van de wijk ‘Dam vooruit’ wil ondersteunen werd voor het opstellen van de criteria teruggegrepen naar de ontstaansgeschiedenis van de wijk. Daarbij werd een onderscheid gemaakt naar de opvallende creaties, die als beeldbepalend door type of beschermingswaardig worden bestempeld, en de eerder modale architectuur. Deze zijn architecturaal bescheidener maar wel typerend voor de ontstaansgeschiedenis van de wijk. Voor deze panden wordt de term beeldbepalend door reeks gebruikt. De waardebepaling is in plan en tabel weergegeven.
RUP Dam West
| 39
Deze inventarisatie is gericht op de beeldkwaliteit en heeft als doel het behoud van het beeldbepalend patrimonium in de wijk ‘Dam vooruit’ . Er moet opgemerkt worden dat, ondanks de aanwezigheid van een waardevol patrimonium, bijzonder weinig gebouwen zijn opgenomen in ‘de inventaris van het bouwkundig erfgoed’. Deze inventarisatie is daarom een aanzet tot verder onderzoek op structureel, historisch en bouwkundig vlak van dit waardevol patrimonium. Voor de panden die een waardebepaling kregen, moet steeds advies gevraagd worden aan de dienst welstand –en monumentenzorg. Terminologie T: beeldbepalend door type Wanneer voor het gebouw, als type, geldt dat zowel de dialoogwaarde met de omgeving als de uitstraling van de architectuur naar het publiek domein als verrijkend wordt ervaren en inspirerend is voor de ontwikkeling.
T (1): magazijn en/of pakhuis
T (2): neo-classicistische burgerhuis uit einde 19e-begin 20ste eeuw T (3): pand in art-decostijl T (4): huis in art-nouveaustijl met gekleurde bakstenen gevel uit het
begin van de 20ste eeuw
T (5): fabriekspand R: beeldbepalend door reeks Inspirerend voor de ontwikkeling omwille van de reeksvorming. Op het ‘Dam vooruit’ vindt men verschillende groeperingen van dezelfde of gelijkaardige panden. Dikwijls zijn ze samen gebouwd, maar vaak ook harmonisch naast elkaar gegroeid. Deze reeksen zijn een specifieke kwaliteit omdat ze het individuele pand verschalen naar een grotere maat.
R (1): groepering van gekleurde bakstenen gevels – voormalige
spoorwegarchitectuur
R (2): groepering van neo-classicistische burgerhuizen
R (3): groepering van pakhuizen
!: beschermingswaardig Het gebouw wordt behouden. Eventuele herbestemmingen worden getoetst op hun gevolgen op ruimtelijk, structureel, economisch en cultureel vlak, de hiermee gepaard gaande ingrepen tasten het gebouw conceptueel niet aan, maar worden integendeel waardevolle toevoegingen. RUP Dam West
| 40
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
foto
straat
huisnummer
waarde bepaling
architecturale waardering
historische waardering
Scholengroep rond een rechthoekige binnenkoer.
Oorspronkelijke scholengroep met jongens
Straatgevel van dertien traveeën en twee bouwlagen in
-en meisjesschool, geopend in 1896,
baksteenbouw met gebruik van natuursteen voor plint,
bijhorende kindertuin van 1904.
puilijst, doorlopende lekdrempels en banden; Bredastraat
35
!
Centrale ingangstravee met rechthoekige vleugeldeuren en bovenlicht in geprofileerde rondboogomlijsting met aan de linkerzijde een baksteenbouw van twee lagen met zadeldak bekroond met een dakvenster onder houten kroonlijst en aan de rechterzijde een flankerende lagere puntgevel met topstukken en een rondboogvenster;
Bredastraat
37
!
Hoofdgebouw van acht traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak met een licht vooruitspringend middenrisaliet en verdiepte muurvlakken met segmentboogvensters;
Bredastraat
39
!
Toegangstravee, naar achterliggend bakstenen bouwvolumes, met rechthoekige vleugeldeuren en bovenlicht in geprofileerde rondboogomlijsting met een flankerende puntgevel met topstukken en een rondboogvenster, identiek aan nummer 35.
Kalkstraat
1-3
Baksteenbouw van vijf traveeën en drie bouwlagen
Het magazijn werd opgetrokken aan het
onder licht hellend zadeldak met
begin van de 20ste eeuw met wijzigingen
verdiepte muurvlakkenen en blauwe hardstenen plint.
in de jaren ‘30.
Drie rechthoekige toegangspoorten met aan weerszijden een raamopening met traliewerk.
Kalkstraat
7
T (1)
Baksteenbouw van vijf traveeën en twee bouwlagen
Het magazijn werd in 1931 opgetrokken
onder plat dak. langwerpige, rechthoekige raam -en
door de Amerika Natie.
deuropeningen met origineel stalen schrijnwerk.
Ijzerlaan
Noorderlaan
16-20
18
T (2)
T (3)
Bepleisterde en beschilderde lijstgevel met neo-classicis-
Een voormalig burgerhuis in neo-classi-
tische stijlkenmerken van vier traveeën en twee bouwla-
cistische stijl waarvan de uiterst rechtse
gen onder mansardedak met centraal een oeil de boef
travee eind jaren 30 werd aangepast.
en twee flankerende dakkapellen. lager aanpalend
Momenteel ingericht als restaurant ‘les
volume en later toegevoegde gesloten terrasconstructie.
Routiers’.
Symmetrisch opgebouwd pand van drie bouwlagen en 4
Dit appartementsgebouw werd opge-
traveeën onder plat dak met art-deco kenmerken.
trokken in de nieuwe moderne stijjl,met art-deco kenmerken, aan het begin van de 20ste eeuw
RUP Dam West
| 41
foto
straat
RUP Dam West
| 42
huisnummer
waarde bepaling
architecturale waardering
historische waardering
Kalkstraat Ijzerlaan
18 26
T (2)
Bepleisterde en beschilderde klassieke lijstgevel van negen traveeën en twee bouwlagen onder mansardedak met blauwe hardstenen plint. Rechthoekige venster -en deuropeningen met geprofileerde omlijsting. Vormt één geheel met het hoekpand Ijzerenlaan 26.
De naam van de brasserie ‘Bitterpeeën’ verwijst naar de toenmalig gevestigde cichoreifabrieken van de gebroeders De Beukelaar, in de volksmond ‘den bitterpeeën’. In 1934 werd gevel en de binninrichting aangepast aan de toenmalige
Bredastraat
107
T(2)
Assymetrisch hoekpand met bakstenen lijstgevel, met gecementeerde accenten, van zes traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak met houten kroonlijst op consoles. Centrale ingangstravee met bekroning van top -en schouderstukken en aan weerszijden twee identieke dakkapellen met rondboogvenster. Segmentbogige vensteropeningen met gecementeerde bovenomlijsting.
Café ‘Den Bonten Os’ was in de 20ste eeuw een welgekend café waar zowel de werkende als varende ‘Damklasse’ hun avonturen uitwisselden.
Damplein
20-23
T(1)
Baksteenbouw, met natuurstenen banden ter hoogte van de vensteropeningen, met een hoofdvolume van 9 traveeën en drie bouwlagen met een partiële verhoging op de uiteinden. Het middenfronton wordt bekroond met een topstuk met natuurstenen hoekaccenten. Aan weerszijden van het hoofdvolume een bakstenen lijstgevel van drie bouwlagen, waarvan het rechtse pand werd voorzien van een mansardedak.
Chocolaterie Meurisse ltd, sind 1845 gevestigd op het damplein, verbouwde aan het begin van de jaren 30 de gevel en de binneninrichting van het pakhuis. In de jaren ‘50-’60 werden nog verschillende wijzigingen aan het pand toegevoegd ten behoeve van de chocolaterie. Momenteel is het pakhuis ingericht als meubelzaak ‘Belgica’.
Damplein
24-25
T(4)
Symmetrisch opgebouwd vroeg 20ste eeuw pand met een gekleurde bakstenen lijstgevel van vijf traveeën en vier bouwlagen onder mansardedak. Benadrukte hoger opgaande middentravee met verdiepte muurvlakken met rondboogvensters, erker met bovenliggend balkon en een rechthoekige toegangspoort. Aan weerszijden van de middentravee bevinden zich bakstenen lisenen met een natuurstenenbekroning en ter hoogte van de bovenste verdieping een beeld. Sterk gewijzigde pui.
In 1932 werd de gevel en de binneninrichting aangepast aan de toenmalige mode. Begeleidende spoorwegarchitectuur.
Bredastraat
80-82
T(2)
Vermoedelijk vroeg 19e eeuws dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen, deels onder pannen zadeldak. Bespleisterde en beschilderde gevels met rechthoekige vensters en een rechthoekige toegangsdeur met blauwe hardstenen omlijsting in neo-classicistische stijl met imposanten onder gestrekte waterlijst. In de nummer 80 werd de gelijkvloerse pui sterk gewijzigd.
Het pand bestond reeds als herbergafspanning in de 19e eeuw. Het was niet alleen door havenarbeiders en buurtbewoners gekend, maar ook buiten de toenmalige Merksemse grenzen. Wanneer men op reis was kon men er zijn paard laten verzorgen en slaapgelegenheid vinden. Er was ook een florissante paardenhandel, die van vader op zoon voortging (familie Schillemans).
Driesnellenstraat
9
T(1)
Baksteenbouw van negen traveeën en één bouwlaag onder zadeldak met verdiepte muurvlakkenen en segmentbogige imitatieopeningen. De segmentbogige vensteropeningen zijn dichtgemaakt.
Op het einde van de 19e eeuw werd in de driesnellenstraat (vroegere Binnenweg) een paardentramlijn uitgebaat. De paardentrammaatschappij heette ‘ Tramway du Nord d’Anvers’ of afgekort T.N.A. Alle loodsen en stallen met toebehoren bevonden zich achter afspanning ‘In de drie snellen’.
Viaduct-Dam
104-106
T(3)
Symmetrisch opgebouwd pand met een vermoedelijk oorspronkelijke bak-stenen gevel van zeven traveeën en drie bouwlagen onder zadeldak. Dakbekroning met een topstuk en een geprofileerde kroonlijst en aan weerszijden hol aflopend met een natuurstenen hoekaccent. Verdiepte muurvlakken met rechthoekige vensteropeningen en pilasters met Ionisch kapiteel.
In 1922 werd de gevel en de binneninrichting aangepast aan de toenmalige mode.
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
foto
straat
huisnummer
waarde bepaling
architecturale waardering
historische waardering
Viaduct-Dam
102
T(2)
Rijhuis met een gekleurde bakstenen lijstgevel met dito banden in contrasterende kleuren uit het begin van de 20ste eeuw van vier traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak. Gevel in eclectische stijl met in de fries mozaïekpanelen en segmentbogige raamopeningen met diamantkoppen. Gewijzigde gelijkvloerse pui.
Burgerhuis uit het begin van de 20ste eeuw waarvan de gelijkvloerse pui recent werd gewijzigd en in schril contrast staat met de geornamenteerde lijstgevel op de eerste verdieping.
Viaduct-Dam
100
T(2)
Rijhuis met ongelijk aantal traveeën en twee bouwlagen in eclectische stijl uit het begin van de 20ste eeuw. Bakstenen gebouw met witte speklagen en sierstukken. Gave panelen met strikken en guirlandes op de borstwering van de eerste bouwlaag en in het fries.
Burgerhuis uit het begin van de 20ste eeuw.
Op de gelijkvloerse verdieping gekoppelde rechthoekige vensters onder gietijzeren latei en op de eerste verdieping drie segmentbogige vensteropeningen. Hardenvoort
46
T(2)
Assymetrisch klassiek opgebouwd hoekpand van drie bouwlagen met zadeldak en kroonlijst. Gecementeerde lijstgevel met pilasters en rechthoekige raamopeningen.
Burgerhuis uit het begin van de 20ste eeuw.
Hardenvoort
36
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Uniforme reeks uit het begin van de 20ste eeuw waarvan de kleur van de bakstenen lijstgevels voor een eigenheid zorgt. Op het einde van de 20ste eeuw werden reeds verschillende aanpassingen aan gevel en dak uitgevoerd.
Hardenvoort
34
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Hardenvoort
32
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Hardenvoort
30
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Hardenvoort
28
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Hardenvoort
26
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Hardenvoort
24
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Hardenvoort
22
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
RUP Dam West
| 43
foto
straat
RUP Dam West
| 44
huisnummer
waarde bepaling
architecturale waardering
Hardenvoort
20
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Hardenvoort
8
T(4)
Bakstenen gebouw met witte speklagen en sierstukken van drie traveeën en drie bouwlagen onder zadeldak uit de eerste helft van de 20ste eeuw. Vooruitspringende eerste travee met rechthoekige toegangspoort onder gietijzeren latei.
Voormalig burgerhuis dat werd aangepast aan de toenmalige noden en modes in 1939 en 1957.
Viaduct-Dam
1
T(2)
Assymetrisch klassiek opgebouwd hoekpand van drie bouwlagen met aangepast mansardedak onder houten kroonlijst op consoles. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel rechthoekige raamopeningen en centrale middentravee met balkon. Gewijzigd gelijkvloers.
Aangepast burgerhuis uit het begin van de 20ste eeuw dat werd verbouwd in 1989.
Viaduct-Dam
11
R(2)
Enkelhuis uit het begin van de 20ste eeuw van twee bouwlagen onder mansardedak. Klassiek opgebouwde bepleisterde en beschilderde lijstgevel onder houten kroonlijst.
Burgerhuizen uit de jaren ‘20 van vorige eeuw.
Viaduct-Dam
13
R(2)
Enkelhuis uit het begin van de 20ste eeuw van twee bouwlagen onder mansardedak. Klassiek opgebouwde bepleisterde en beschilderde lijstgevel onder houten kroonlijst.
joossensgang
ZN
joossensgang
16
joossensgang
14
joossensgang
12
joossensgang
10
joossensgang
8
R(3) !
Reeks van bakstenen magazijnen en pakhuizen in de joossensgang. Deze gang was gelegen tussen de twee Schijnarmen, aanvankelijk z.g. Schijngang.
R(3) !
Reeks van bakstenen magazijnen en pakhuizen in de joossensgang. Deze gang was gelegen tussen de twee Schijnarmen, aanvankelijk z.g. Schijngang.
R(3) !
Reeks van bakstenen magazijnen en pakhuizen in de joossensgang. Deze gang was gelegen tussen de twee Schijnarmen, aanvankelijk z.g. Schijngang.
R(3) !
Reeks van bakstenen magazijnen en pakhuizen in de joossensgang. Deze gang was gelegen tussen de twee Schijnarmen, aanvankelijk z.g. Schijngang.
R(3) !
Reeks van bakstenen magazijnen en pakhuizen in de joossensgang. Deze gang was gelegen tussen de twee Schijnarmen, aanvankelijk z.g. Schijngang.
R(3) !
Reeks van bakstenen magazijnen en pakhuizen in de joossensgang. Deze gang was gelegen tussen de twee Schijnarmen, aanvankelijk z.g. Schijngang.
historische waardering
De joossensgang is een overwelving van de vroegere Schijn, de rivier die den Dam haar middeleeuwse bloei bracht. De bewaard gebleven magazijnen in de joossensgang zijn een voorbeeld van de latere 19e eeuwse industriële opgang van den Dam. In 1871 kreeg de joossensgang haar huidige benaming.
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
foto
straat
huisnummer
waarde bepaling
architecturale waardering
historische waardering
Bredastraat
38
T(2)
Reeks van twee burgerhuizen met neoclassicistische bepleisterde en gecementeerde lijstgevel uit het einde van de 19e eeuw.
De burgerhuizen zijn nog een restant van de oorspronkelijke, kronkelende Bredastraat met neoclassicistische, bepleisterde en beschilderde of gecementeerde burgerhuizen uit het einde van de 19e en begin 20ste eeuw, afgewisseld met magazijnen en pakhuizen.
Bredastraat
36
T(2)
Reeks van twee burgerhuizen met neoclassicistische bepleisterde en gecementeerde lijstgevel uit het einde van de 19e eeuw. Enkelhuizen van drie traveën en drie bouwlagen onder schilddak.
Bredastraat
34
T(1) !
Rechthoekig gebouw met verankerde en gecementeerde tuitgevel op schouderstukken onder zadeldak. Radvenster in top en een rechthoekige poort onder ijzeren balk.
Waarschijnlijk restant van de voormalige ‘Sint-jobskapel’. Kapel horend bij de pesthuisjes hier gevestigd rond midden 16e eeuw. De vroeg 17e eeuwse kapel werd in 1797 gesloten en nadien grondig verbouwd tot werkplaats, kolenmagazijn, e.a.
Bredastraat
32
T(1)
Pakhuis met een bakstenen tuitgevel op schouderstukken onder zadeldak. Rechthoekige toegangspoort met bovenliggend venster
Voormalig pakhuis.
Bredastraat
24
x
Bredastraat
18
T(2)
Een blauwe hardstenen poortomlijsting die leidt naar verschillende wooneenheden in een binnengebied.
Enkelhuis met ongelijk aantal traveeën en twee bouwlagen onder mansardak met houten kroonlijst. Bepleisterde en wit beschilderde lijstgevel met neo-classicistische stijlkenmerken (panelen, pilasters, bossage, ..),
Het enkelhuis is nog een restant van de oorspronkelijke, kronkelende Bredastraat met neoclassicistische, bepleisterde en beschilderde of gecementeerde burgerhuizen uit het einde van de 19e en begin 20ste eeuw, afgewisseld met magazijnen en pakhuizen.
RUP Dam West
| 45
foto
straat
RUP Dam West
| 46
huisnummer
waarde bepaling
architecturale waardering
historische waardering
Bredastraat
14
x
Hardenvoort
1
T(5)
twee voormalige bloemsilo’s
Door de opkomst van industriële bloemmolens, zoals Van der Stucken op de Dam, verdwenen er vele molens in de nabijgelegen districten. Begin 1977 neemt de N.V. Dossche De Antwerpse Bloemmolens (opgericht in 1886) over en na de sluiting van de Molens Van der Stucken, verandert zij haar naam in molens van Antwerpen.
Hardenvoort
ZN
T(5)
Vrijstaand bakstenen gebouw van negen traveeën en één bouwlaag onder zadeldak. Geaccentueerde dakkapel ter hoogte van de tweede travee die de kroonlijst doorbreekt. Negen rondboogvensters op de gelijkvloerse verdieping. Twee dichtgemetste toegangspoorten in de rechterzijkant en een gewijzigde toegang aan de linkerzijde.
Onderdeel van de voormalige spoorweginstallaties van de NMBS tussen het Hoofdgoederen- en Stuivenbergstation.
Hardenvoort
ZN
!
Vrijstaand gebouw van zestien traveeën en twee bouwlagen, plaatselijk drie bouwlagen, in baksteenbouw met geaccentueerde plint, puilijst, doorlopende lekdrempels en banden; Twee vrijwel identiek vooruitspringende traveeën met een tuitgevel. leien dak met enkele kleine dakkapellen. Interne staalstructuur van dubbele vakwerkligger op kolommen, stalen IPN liggers met gewelven in kiftbeton en elegante stalen ‘Polonceau’ spanten met een keramisch pannen onderdak.
Voormalig opleidingsgebouw voor machinisten van de NMBS.
Een blauwe hardstenen (geverfde) poortomlijsting die leidt naar verschillende woonblok in een binnengebied.
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
foto
straat
huisnummer
waarde bepaling
architecturale waardering
historische waardering
Damplein
1
T(4)
Vroeg 20ste eeuws pand met een gele bakstenen lijstgevel en op de uiteinden oranje pilasters met eenvouwdige bekroning. Het symmetrisch hoekpand heeft vier bouwlagen met mansardedak en houten kroonlijst.
Het damplein bestaat uit woon- en winkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw. Begeleidende spoorwegarchitectuur.
Damplein
2
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Het damplein bestaat uit woon- en winkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw. Begeleidende spoorwegarchitectuur.
Damplein
3
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Damplein
4
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Damplein
5
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Damplein
6
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Damplein
7
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Damplein
8
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Damplein
9
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Damplein
13
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Damplein
14
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Het damplein bestaat uit woon- en winkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw. Begeleidende spoorwegarchitectuur.
RUP Dam West
| 47
foto
straat
huisnummer
waarde bepaling
architecturale waardering
historische waardering
Viaduct-Dam
78
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
De straat Viaduct-Dam is een viaduct en aansluitend weggedeelte met gebogen tracé over de spoorweginstallaties. In 1877 Viaduct genoemd, in 1897 Viaduct-Dam. lintbebouwing uit het einde van de 19e - begin 20ste eeuw als begeleidende spoorwegarchitectuur
Viaduct-Dam
76
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Viaduct-Dam
72
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Viaduct-Dam
70
R(1)
Deel van een reeks enkelhuizen uit het begin van de 20ste eeuw van vier bouwlagen, overwegend met gekleurde bakstenen lijstgevels. Aanpassingen.
Viaduct-Dam
64
T(4)
Enkelhuis van vier bouwlagen met een gekleurde bakstenen lijstgevel. Gewijzigde gelijkvloerse verdieping.
De straat Viaduct-Dam is een viaduct en aansluitend weggedeelte met gebogen tracé over de spoorweginstallaties. In 1877 Viaduct genoemd, in 1897 ViaductDam. lintbebouwing uit het einde van de 19e - begin 20ste eeuw als begeleidende spoorwegarchitectuur.
Damplein
1
M
Het neogotisch stationsgebouw is samengesteld uit twee velugels van vier traveeën en een bouwlaag aan de Z-zijde en twee traveeën en twee bouwlagen aan de N-zijde.
Het uit 1895-1898 daterende neogotische stationsgebouw werd door de ophoging van het oostelijk ringspoor in 1907 in zijn geheel 36 meter verplaatst. Dit was goedkoper dan afbraak en nieuwbouw. Het stationsgebouw is een beschermd monument waarin het ‘Centrum voor communicatie, Informatie en Participatie’ is gevestigd dat de renovatie en herinrichting van het park ‘Spoor Noord’ en zijn omgeving beheert. Het grootste deel van het gebouw op het gelijkvloers is verbouwd tot een uitgaansgelegenheid.
Een combinatie van lijst- en trapgevels van bak- en natuursteen afgewerkt met kantelen, pinakels en topstukken bekroond met schild- en zadeldaken. Kruiskozijnen onder blind bewerkt boogveld naast rond- en spitsboogvensters met traceerwerk. Korfboogdeur in geprofileerde hardstenen omlijsting met waterlijst, topstukken en oculus in rechthoekige omlijstting.
RUP Dam West
| 48
_TOELICHTINGSNOTA BIJLAGEN
Bijlage 7: ruimtelijk haalbaarheidsonderzoek Kindercampus Hardenvoort 1. opdracht De opdracht omvat een integratie van een kindercampus op de site hardenvoort rekening houdend met een programma van eisen van Lerende stad, de context van het park spoornoord en de uitgangspunten van het voorontwerp RUP Dam West. De basisdocumenten die werden aangewend in deze nota zijn:
Visienota
Programma analyse Ag Stadsplanning
RUP - arcadis
Programma analyse Ag Vespa
Projectbundel DKO door 360 architecten
Het product is een nieuw te bepalen bestemmingsgrens met aanvullende voorschriften die kunnen opgenomen worden in het RUP Dam West. Volgende aandachtspunten worden voorafgaand uitgewerkt, nl.:
Een duidelijk programma van eisen met precisering van de eventuele onderdelen die in dubbele gebruik worden genomen.
De opmaak van een eenduidige perceelscontour als basis voor de berekening van het programma.
2. Gegevens De gegevens verwerkt in de verschillende nota’s werden vergeleken en op punt gezet voorafgaand aan het onderzoek. Bouwprogramma Het bouwprogramma is gebaseerd op het programma aangereikt door Lerende Stad. Als aanpassing op de nota opgemaakt door Vespa is er 600m² meer open ruimte opgenomen zoals voorzien in het programma van Lerende Stad. Het bouwprogramma werd omgerekend naar een bruto totaal op basis van de coëfficiënt die Vespa hanteert nl. 1.33 ipv 1.25.
RUP Dam West
| 49
gebouw
Buitenruimte (open + overdekt)
400ll
3885 m²
2880 m² (2400 + 480)
Middenschool 150ll
2765 m²
936 m² ( 720 + 216)
Netto totaal
6650 m²
Bruto totaal ( x 1.33)
8844 m²
Basisschool
tabel 3: Bouwprogramma
3816 m² (3210 + 696)
Perceel Ook op niveau van het perceel werden verschillende getallen gebruikt. De vergelijking van deze getallen met de opmeting ifv het park geeft een verschil van 323 m². RUP
Visienota
Bouwzone
5631 m²
opleidingsgebouw
600 m²
bebouwbare opp
5031 m²
bouwzone
5365 m²
opleidingsgebouw
573 m²
bebouwbare opp
4792 m²
verschil
tabel 4: Perceel
323 m²
Een deel van het verschil is een stuk van de bestemmingszone voor het opleidingsgebouw aan de zijde van het park. Dit deel van het perceel kan niet als bouwzone beschouwd worden. De bouwzone wordt gereduceerd tot de fysische contouren van het opleidingsgebouw.
figuur 68: Afbakening gietgrond
RUP RUP Dam West
| 50
Visienota
Opmeting park
Overlapping
Werkhyptohese
_TOELICHTINGSNOTA BIJLAGEN
Een van de uitgangspunten van de bouwzone ‘kindercampus’ was een gevelwand evenwijdig met ‘shelter’. Daarom wordt de richting van de perceelsgrens van het
Tabel 5: Bouwprogramma
RUP aan deze zijde aangehouden vertrekkend vanaf het meest oostelijke punt van het opleidingsgebouw. Werkhypothese perceel
bouwzone
5392 m²
opleidingsgebouw
562 m²
bebouwbare opp
4830 m²
3. gedeeld gebruik in programma In de voorafgaande studies werden vier belangrijke items aangenomen: 1.
er is een gedeeld gebruik mogelijk van de speelruimte voor de middenschool, lagere en kleuterschool.
2.
de dakverdiepingen kunnen aangewend worden als speelruimte rechtstreeks
3.
sportfaciliteiten worden gedeeld gebruikt
4.
een deel van bergingen en sportfaciliteiten kan (gedeeltelijk) ondergronds
gekoppeld aan een (groep) van leslokalen.
opgevangen worden Werkwijze 1 – hyptohesen in programma
Omdat de keuze en haalbaarheid van deze voorafnamen niet eenduidig
te beheersen is een volumestudie werden ze ondergebracht in vijf
verschillende hypothesen rond het programma, nl. een opbouwende
graad van overlapping in bouwprogramma en een gedeeld gebruik van
de buitenruimte. Het gedeeld gebruik van de buitenruimte heeft de
meeste invloed op de organisatie van de site.
2 – aanpassing perceelsgrenzen - bouwhoogte
Er wordt gezocht naar drie types van aanpassingen om het bouwprogramma in
te passen in de context van park Spoornoord, nl.:
door een extrapolatie van de bouwhoogte aan de zijde Noorderlaan en/of
een verschuiving van de perceelsgrenzen aan zijde Noorderlaan RUP Dam West
| 51
Hypothese 1 | geen overlappingen
alle buitenruimte wordt op nivo 0 gerealiseerd
buitenruimte wordt voor kleuter/basis/middenschool zonder overlappingen voorzien
sportfaciliteiten worden bovengronds georganiseerd
sportfaciliteiten worden voorzien als een dubbel hoge ruimte en gebruiken dus het dubbel aan oppervlakte
sportfaciliteiten worden voorzien zonder overlappend gebruik
overdekt buitenruimte wordt mee voorzien in het bebouwd volume
Programma Bouwvolume
= 10830 m²
8844m² + 1290m²
(dubbel hoog sport) + 696m² (overdekte buitenruimte) Open ruimte
= 3120 m²
Hypothese 2 | overlappingen in buitenruimte idem hypothese 1 behalve:
buitenruimte voor basis/middenschool wordt gedeeld gebruikt
buitenruimte voor kleuters wordt afzonderlijk voorzien
Programma Bouwvolume
= 10614 m²
h1 – 216m² (overlap overdekte buitenruimte) Open ruimte
=
2400 m²
h1 – 720m² (overlap buitenruimte) Hypothese 3 | sport gedeeltelijk verzonken idem hypothese 1 behalve:
sportvoorzieningen worden gedeeltelijk verzonken waardoor geen extra m² worden opgenomen voor een dubbel hoge ruimte
Programma
RUP Dam West
| 52
Bouwvolume
= 9540 m²
h1 – 1290m² (dubbel hoog sport)
Open ruimte
= 3120 m²
_TOELICHTINGSNOTA BIJLAGEN
Hypothese 4 | sport gedeeltelijk verzonken + gedeeld gebruik idem hypothese 1 behalve:
sportvoorzieningen worden gedeeltelijk verzonken waardoor geen extra m² worden opgenomen voor een dubbel hoge ruimte
sportvoorzieningen worden gedeeld gebruikt door basisschool en middenschool
Programma Bouwvolume
= 8895 m²
h1 – 1290m² (dubbel hoog sport) – 645m² (gedeeld gebruik sport) Open ruimte
= 3120 m²
Hypothese 5
| sport gedeeltelijk verzonken + gedeeld gebruik
| overlappingen in buitenruimte
idem hypothese 1 behalve:
sportvoorzieningen worden gedeeltelijk verzonken waardoor geen extra m² worden opgenomen voor een dubbel hoge ruimte
sportvoorzieningen worden gedeeld gebruikt door basisschool en middenschool
buitenruimte voor basis/middenschool wordt gedeeld gebruikt
buitenruimte voor kleuters wordt afzonderlijk voorzien
Programma Bouwvolume
8676 m²
h1 - 1290m² (dubbel hoog sport)
- 645m² (gedeeld gebruik sport)
- 216m² (overlap overdekte buitenruimte)
Open ruimte
=
=
2400 m²
h1 - 720m² (overlap buitenruimte)
RUP Dam West
| 53
Binnen perceelsgrenzen Accent in hoogte
figuur 69: Matrix
RUP Dam West
| 54
Verschuiving perceelsgrens Coherente hoogte
Verschuiving perceelsgrens Accent in hoogte
_TOELICHTINGSNOTA BIJLAGEN
Oplossing binnen de perceelsgrenzen Een oplossing binnen de huidige perceelsgrens is enkel haalbaar indien:
sportruimte en buitenruimte gedeeld gebruikt worden
er een hoogte accent wordt geïntegreerd, bv aan de zijde noorderlaan
Oplossing met behoud van hoogte maar verschuiving grenzen Een oplossing waarbij de hoogteprincipe, zoals opgenomen in het rup, worden aangehouden resulteert in een verschuiving van de perceelsgrenzen. Het maximaal programma (hypothese 1) is haalbaar. Het gecombineerd gebruik van bepaalde programmaonderdelen biedt bijkomende mogelijkheden naar programma. Oplossing met verschuiving grenzen + hoogte accent Een oplossing waarbij wordt gewerkt met een combinatie van een verschuiving van de perceelsgrenzen en een hoogte accent maakt het mogelijk om het maximaal programma (hypothese 1) te realiseren. Het gecombineerd gebruik van bepaalde programmaonderdelen biedt bijkomende mogelijkheden naar programma. 4. advies De oplossing binnen de huidige perceelsgrenzen vergt veel voorafname op het bouwprogramma en biedt weinig flexibiliteit gezien de beperkte marge op het aanbod buitenruimte. De oplossingen met de verschuivingen van de perceelsgrenzen bieden meer mogelijkheden en reserves in programma. De keuze met behoud van hoogte sluit het best aan op de uitgangspunten van het RUP. Het toevoegen van een hoogteaccent versterkt het beeld van de school in de huidige en nieuwe context, bij de sloop van het viaduct. Het toegevoegde hoogteaccent sluit niet aan bij de principes van het RUP waar er werd gekozen om uitsluitend bestaande torens toe te laten en deze bij eventuele sloop niet te herbouwen. Er wordt voorgesteld om de toekomstige perceelsgrens te verplaatsen conform type 3 waarbij er rekening wordt gehouden met:
RUP Dam West
| 55
de nieuwe toegang aan de kop van het opleidingsgebouw zoals opgenomen in het projectvoorstel van 360 architecten het reeds uitgevoerd deel van de aanleg van het park, in hoofdzaak een speelruimte, kan gevrijwaard worden volgende richtlijnen worden aangepast in het ruP:
Bouwhoogte:
basisrichtlijn blijft behouden, nl 12m aansluitend aan opleidingsgebouw en 16m aan hardenvoort
hoogteaccent tot 24m binnen afgebakende zone aan de hoek noorderlaan
Bouwlijn: de verplichte bouwlijn rondom het perceel wordt enkel behouden op de rooilijn met Hardenvoort en de binnenruimte aan het park tot de grens met de shelter
figuur 70: Aangepaste bebouwingsmogelijkheden
RUP Dam West
| 56
_toELIchtINGsNotA BIJLAGEN
figuur 71: invulling met toren | programma is maximaal zonder overlapping of gedeeld gebruik
figuur 72: invulling zonder toren (max 16m) | programma maximaal met een gedeeld gebruik buitenruimte (lS& MS)
RUP Dam West
| 57
Bijlage 8: uittreksel uit de atlas van de buurtwegen
Figuur 73: ...........
27 20
11
RUP Dam West
| 58
RUP Dam West
RUP
Dam West VooRSCHRIfTEn september 2010
www.antwerpen.be
03 22 11 333 66427_kaft_voorschriften[v1R_02_08_2010].indd 1
10/08/10 07:43