Rotterdam 2011

Het NieuwGrijs Michou-Nanon de Bruijn Oostburg / Rotterdam 2011

Inhoudsopgave

Proloog Belevenis Oostburg van Rotterdam naar Oostburg De straat Noordwal de Individualiseerde Norm

Het huis en de leegstand Huis Noordwal 5 Bekende restaurants rond Oostburg

Culinaire gemeente Sluis Michelinsterren in Nederland Natuur rond Oostburg Oostburg

De Vergrijzing Grijs Zeeuws Vlaanderen +LTVNYHÄL]HU,\YVWH Grijze druk per gemeente Aantal beroepen in de Verzorging Zorg in Oostburg

Verzilverd Oostburg Welzijn orienteerd Oostburg Rijs en woon geschiedenis Het dorp als en Zorgsysteem Ontwerp voor gebreken

ScooterTours Fiets verhuur Scooter verhuur Scooter Tour

Pop-Up Buurthuis De sleutel Pop-Up Cars Het Gemeenschap Huis Noordwal 5 Parking Inspiratiebron Colophon Conatctgegevens

Noordwal 5

Proloog Dromen en ontwerpen voor Oostburg Vanaf maandag 29 augustus tot zondag 18 september woon en werk ik (Michou Nanon de Bruijn) in het Krot of Kans Huis op de Noordwal 5 in Oostburg. Geïnteresseerd in het project YHHR[LPR]VVYUHTLSPQRKVVYKLNLVNYHÄZJOL positie van het huis. Zeeland is bekent bij velen als vakantieparadijs, vooral vanwege de mooie schone stranden en het bekende Zeeuwse licht dat de weilanden goud laat stralen. Maar het ^HZKLKLTVNYHÄZJOLZP[\H[PL]HUKLNLTLLU[L Sluis die mijn interesse wekte. Sinds geruime tijd ben ik bezig met het verzamelen van informatie over de vergrijzing van Europa, en daardoor wist ik direct dat Oostburg in een van de meest vergrijsde gemeentes van Nederland ligt. Dit wordt door velen als negatief beschouwd, maar uit de ‘Grijze druk’ statistieken (berekend door CBS), blijkt dat in 2025 de meeste gemeentes in Nederland vergrijsd zullen zijn. Hier zie ik dus de kans voor Oostburg als voorloper te fungeren. Meer informatie over mij en mijn werk vindt u op de website www.nanon.info

Belevenis Oostburg

Aankomst

van Rotterdam naar Oostburg In de tijd van snel publiek transport, lijken de 96 kilometers die er hemelsbreed tussen Rotterdam en Oostburg liggen geen afstand. Binnen drie uur zijn vrijwel alle grote Europese steden te bereiken. Tot mijn verbazing duurt de reis naar Oostburg langer dan een reis van Rotterdam naar Rome (hemelsbreed 1270 km). De omstandigheid dat vier verschillende publieke transportmiddelen (tram, trein, veer en bus) gebruikt worden om het doel te bereiken, geeft mij het gevoel op een kleine wereldreis te zijn. Het aankomen in Zeeland wordt niet alleen door mij als een belevenis beschouwd. In het

boek ‘Mijn Zeeland’ citeert Kees Slager diverse scenario’s; van de rit over de rijksweg A58, waar de snelweg met een bocht uit de Brabantse bossen draait en stuit op het wijdtes WHUVYHTH]HUVWLU^LPKLULUYLÅLJ[LYLUKL water in de verte. Of de wilde verhalen van Frederik Nagtglas die met de veerboot van Gorinchem naar Middelburg voer: ‘Rustig sloeg de boot stampend en bonzend zich een weg door de baren, die machteloos tegen de scherpe boeg uiteenspatten, zodat de vlokken donzig schuim ver weg vlogen . De frisse bries, die de vlokkige kudden weiden deed op de Zeeuwse stromen, die onafzienbare waterplassen, is mij lang bijgebleven.’ Frederik Nagtglas (zomer 1845)

Inspiratie Bronn: Theo Deutinger ‘Snapshots of Globalization’ Maps http://td-architects.eu/ , Kees Slager ‘Mijn Zeeland’ ISBN 9789045000374

De straat Noordwal

Noordwal Oostburg

de Individualiseerde Norm

12 deuren van de Noordwal in Oostburg

Het huis en de leegstand Het huis en de leegstand De doorzonwoning op de Noordwal 5 is gebouwd als wederopbouwhuis na de Canadese bombardementen op 6 oktober 1944, die 353 panden verwoestten. De vorm en de afmetingen van het huis zijn in meerdere straten van Oostburg terug te vinden, en mag als archetype gelden. Met de toename van de welvaart in de jaren ‘60 groeiden de particuliere wensen, en werd er ÅPURHHUOL[O\PZVWKL5VVYK^HSNL[PTTLYK Ruimtelijke ingrepen zoals de grote dakkapellen, badkamers met bad of de decoratieve balken in de woonkamer gaven het eigendom de gewenste luxe. Niet iedereen was in staat een duur nieuwbouwhuis te kopen in het overbevolkte Nederland. Maar de individuele aanpassingen aan het bestaande ‘massa- huis’ was een goedkopere manier om tot een persoonlijk product te komen. Door jaren leegstand maar misschien ook door de niet zo talentvolle ‘do-it-your-self’-er’ lijkt het huis nu op een slecht getunede Honda Civic. De 4 onbewoonde jaren zijn goed te voelen, en men vraagt zich al snel af wie voordeel had van de situatie. Duidelijk is dat het onbeheerde huis geleden heeft, en de straat degradeerde. Hoe kan in de toekomst het verkommeren van leegstaande huizen in het dorpscentrum tegengehouden worden?

Noordwal en Prins Mauritsstraat

Inspiratie Bronn: Timo de Rijk Norm = Vorm over standaardisatie en design _ Wikipedia Oostburg

Huis Noordwal 5

Straataanzicht en Tuinaanzicht van het Huis op de Noordwal 5

Huis Noordwal 5

Exploded vieuw

Huis Noordwal 5

Bekende restaurants rond Oostburg

9LZ[H\YHU[!,[HISPZZLTLU[ 9LZ[H\YHU[!+L2YVTTL>H[LYNHUN

2VVR^PURLS!)PHUJH)VU[L ,L[^PURLS!=HSR

9LZ[H\YHU[!6\K:S\PZ 9LZ[H\YHU[!3H;YPUP[t:S\PZ

selectie van culinare belvenissen die mij aanbevohlen werden

Culinaire gemeente Sluis

Kookwinkel Bianca Bonte Oostburg

Culinaire gemeente Sluis Snel werd duidelijk dat in de gemeente Sluis genoten wordt van goed eten. Bij mijn eerste bezichtiging van het centrum in Oostburg, werd ik verrast door de grote kookwinkel van Bianca Bonte. De winkel is voorzien van een uitgebreid assortiment kookartikelen, -boeken en -apparatuur. Op woensdag als het markt is, kan je daar genieten van de zelfgemaakte taart en de eigen theesoorten van de winkel. Op de weekmarkt staan elke week kraampjes met ouderwetse onderbroeken, stoffen, speelgoed en knutselartikelen. Maar het is vooral de aanwezigheid van de kwalitatief hoogstaande voedselkramen, zoals de notenboer, worstboer, visboer, groenteboer, vleesboer en poelier, die de markt laat opleven. De kooklust van de WestZeeuws-Vlaming is ook te herkennen aan de inrichting van het eigen huis. Vaak is een deel aan het huis gebouwd om een grote moderne woonkeuken te realisere

Kookwinkel: http://www.biancabonte.nl/

Woensdag middag Markt Oostburg 9-16 uur Smith Kaas, Roland & Annie Vleeswaren, Worst Boer, Stroopwafels

Culinaire gemeente Sluis Het was Bianca Bonte die mij op de wereld van de Sluise toprestaurants attendeerde. Een etentje bij het met drie Michelinsterren gekroonde restaurant Oud Sluis moet goed gepland worden want de reservering dient lang van tevoren gemaakt te worden (ongeveer een half jaar). Maar het mogen proeven in een van de beste Nederlandse restaurants is een bijzondere ervaring en waarschijnlijk het wachten waard. Maar meerdere restaurants in de gemeente genieten roem; La Trinité in Sluis en de Kromme Watergang hebben ieder ook een Michelinster. Mijn collega Emeline Cosijnse en ik besloten ons door de Kromme Watergang in Hoofdplaat te laten verwennen. Het restaurant heeft net een nieuw boek gepubliceerd. Met prachtige beelden van voedsel, natuur en verhalen van de buurt en zijn bewoners. Met zijn tweeën zijn ^L]HU6VZ[I\YNUHHY:SPQRWSHH[NLÄL[Z[VT[L genieten van een 5-gangenmenu van Edwin Vinke, de door de GaultMillau-gids bekroonde ‘Chef van het jaar 2011’. Vol spanning genoten wij eerst van een aperitief in de tuin van het restaurant. Het feestmaal begon met oesters op zout en een bijbehorend wit schuimend drankje met een kunstig geconstrueerde kletskop van algen. Het ‘smakenspektakel’ werd vervolgd met een mij onbekende mosselsoort en een luchtige lasagne gemaakt van een mij onbekende maar zeer smaakvolle vrucht en zilte klei met kreukels. Het voorgerecht aten we binnen in het restaurant; Noordzeekrab kunstig gewikkeld in komkommer met erwten en munt. De hoofdgerechten: Bekegemse eendenlever met kruisbessen en rozenbottel, koningspoon & olijf met amandel en tomaat en zeebaars & courgette met tijm, schaardijk en bulgur. Als dessert: kersen & pistache met merengue, bramen en agrum. Het was een zeer bijzondere belevenis om de pure smaken van dagelijkse ingrediënten als courgette, tomaat of erwten te beleven. Wij voelden ons net prinsessen toen wij weer UHHYO\PZÄL[Z[LU

Restaurant: http://www.krommewatergang.nl/

Restaurants de Krommewatergang in Hoofdplaat 01.09.2011 Voorgerecht: Noordzeekrab & Komkommer, erwten & munt Hoofdgerecht Zeebaars & Courgette met tijm, schardijn & bulgur

Michelinsterren in Nederland

,tUZ[LY

;^LLZ[LYYLU

+YPLZ[LYYLU

Restaurants in Nederland met en Michelinster (De Michelinster is een aanduiding voor restaurants met een uitzonderlijk goede keuken een correcte bediening.

Natuur rond Oostburg

Sint Bavodijk straat

Oostburg, de Watertoren gefotografeerd van uit de Maaidijk

Cadzand

Ringdijk

Oostburg

Burchstraat

Markt

Veerhoeklaan

Torenweidelaan

Kroonwijksingel

Uitzicht Oostburg

Weststraat

De Vergrijzing

Grijs Zeeuws Vlaanderen

Terneuzen, Vliegende Hollander Shantyfestival

Grijze druk per gemeente





6VZ[I\YN

6VZ[I\YN





6VZ[I\YN



6VZ[I\YN





Aantal 65-plussers per honderd 20-64 jarigen Bronn: CBS-StatLine





+LTVNYHÄL]HU,\YVWH



 

 



















 



(NL

  



















(NL

 













 



 

(NL



 



  





 





(NL

+LTVNYHÄL]HU,\YVWHBronn: IIASA Sience for Global Insight 2010

8\LSSL!00(:(:PLUJLMVY.SVIHS0UZPNO[

Aantal beroepen in de Verzorging





 LSRL^LYRZHTLWLYZVU^LYR[PUKL]LYaVYNPUN NLIVVY[LKH[\T]HUKL^LYRLUKL! 







 LSRL^LYRZHTLWLYZVU^LYR[PUKL]LYaVYNPUN NLIVVY[LKH[\T]HUKL^LYRLUKL! 





 LSRL^LYRZHTLWLYZVU^LYR[PUKL]LYaVYNPUN NLIVVY[LKH[\T]HUKL^LYRLUKL! 

Bronn: IIASA Sience for Global Insight 2010

8\LSSL!V^UJHSJ\SH[PVUZ^P[OKH[HZMYVT!00(:(:PLUJLMVY.SVIHS0UZPNO[HUK)\UKLZHT[M…Y:[H[PZ[PR

Zorg in Oostburg

Stichting Woonzorg West Zeeuws-Vlaanderen

Verzilverd Oostburg de vergrijzing van de therm vergrijzing

Welzijn orienteerd Oostburg

Paramedisch Centrum

Zonnestudio

Hairstudio Creative

Body & CO

Zonnestudio

Apotheek Oostburg

Eye Wish Groeneveld

Schoonenberg Hoorcomfort

Kruidvat

De Cock Optiek

Coach en Trainingscentrum 4You

Podotherapie

Ambiance Huidverzorging

Zorgwinkel Oostburg

Happy Hair

Zorg orienteerde voorzieningen in Oostburg

Welzijn orienteerd Oostburg

All Ears Hoortoestellen

Stichting Welzijn

Zorg orienteerde voorzieningen in Oostburg

PrivaZorg

Jennifer’s StarNails

Rijs en woon geschiedenis



& 

Het dorp als en Zorgsysteem

6VZ[I\YNU\

6VZ[I\YN]LYNYPQZ[

.YPQZ6VZ[I\YN

Ontwerp voor gebreken

]LY^HYKFK\PKSPQRL^LN^PQaPUN

ZSLJO[OVYLUKFK\PKLSPQRLNLS\PKLU ZSLJO[aPLUKFK\PKLSPQRL;`WVNYHMPL

TPUKLYNVLKLJVUKP[PLFIHURQLZ

Z[PQ]LNL^YPJO[LUFW\ISPLRLVLMLUPUNLU

WVYL\ZLIV[[LUFaHJO[LZ[YHH[LU

ScooterTours

Fiets Verhuur

Fietswinkel Oostburg

Scooter verhuur

ScooterTour

Pop-Up Buurthuis

Het Pop-Up Buurthuis

Het Pop-Up Buurthuis Het pop-up buurthuis Een huis dat langer als een jaar leeg staat wordt terug gegeven aan de gemeenschap. De hele inrichting van het pop-up huis past in een bestelauto. En kan in geval dat het huis verkocht wordt in korte tijd verplaatst worden naar het volgende object. De buren of geïnteresseerden met een lidmaatschap krijgen de sleutel. Het pand wordt met een gebruiksaanwijzing overgedragen aan een gekozen beheerder. Hier een voorstel voor drie pop up mogelijkheden. Het Knutsel Huis: Er wordt veel gebouwd en opgeknapt op de Noordwal. Elke dag huilt wel een machine in de tuin van een bewoner. Het huis kan gebruikt worden als een workshop; een netjes met gereedschap ingerichte plaats om te knutselen, deuren te schilderen en meubels te timmeren. Het Gemeenschap Huis: Het gemeenschapshuis dient de band tussen de buren te versterken. Er kan met een beamer en groot scherm gezamenlijk naar voetbal of een TVVPLÄSTNLRLRLU^VYKLU0UKL[\PU^VYK[ tafeltennis gespeeld, yoga lessen gehouden of een groot sinterklaas feest georganiseerd. Het Zomer Hotel: Het pop-up zomerhotel kan voor korte tijd meerdere onbewoonde huizen voor toeristen en andere gasten beschikbaar stellen.

De sleutel

Pop-Up Cars

/L[2U\[ZLS/\PZ

/L[.LTLLUZJOHW/\PZ

/L[AVTLY/V[LS

Het Gemeenschap Huis

Noordwal 5 parking

Max 3 parkeerplaatsen

Inspiratiebron

4PQUALLSHUKF2LLZ:SHNLY +VTLZ[PJSHUKZJHWLZF)LY[;L\UPZZLU

+L)VZH[SHZ]HU5LKLYSHUK

;OLS\YLVM[OLSVJHSF3\J`)3PWWHYK

;OLHYJOP[LJ[\YLVMOHWWPULZZF(SHPUKL)V[[VU =3LJ[\YLF;OLV+L\[PUNLY +LHYJOP[LJ[\\Y]HUKLV\KLYLUO\PZ]LZ[PUNF5VVY4LUZ*VY>HNLUHHY ;OLWVL[PJZVMZWHJLF.HZ[VU)HJOLSHYK *VUZ[YJ[PVUHUKKLZPNUTHU\HSHJJLZZPISLHYJOP[LJ[\YLF1VHJOPT-PZJOLY7OPSPWW4L\ZLY 9\PULZPU5LKLYSHUK?0???0F3HYH(STHYJLN\P =LYK^LULUKVYWLUPUULKLYSHUKF)LY[:[\SW

5VYT$=VYTV]LYZ[HUKHHYKPZH[PLLUKLZPNUF;PTVKL9PQR

Clio (muze) is één van de negen muzen uit de Griekse mythologie. Haar naam betekent ‘verkondigende’, en ze is de muze van de verheerlijking door het gezang en dus ook muze van de geschiedschrijving en ook van het heldendicht. Haar attributen zijn een boekrol of een kist met boeken. Ze schreef de namen en daden van grote helden in de wereld op, en bewaarde die. Af en toe wordt ze ook met een wateruurwerk afgebeeld. Dat staat symbool voor de tijd die loopt.

Colophon

Concept, Text en Design Michou-Nanon de Bruijn www.nanon.info Correctie Emeline Cosijnse Martien Luteijn Deze publicatie is deel van het project KROTofKANS van CBK Zeeland, Het Zeeuwse Gezicht en BNA Kring Zeeland. In samenwerking met Woongoed Zeeuws-Vlaanderen, Bouwend Nederland afdeling Zeeland, Bouwopleiding Zeeland en CPOZ (Collectief Opdrachtgeverschap Zeeland). Mede mogelijk gemaakt door uwnieuwetoekomst.nl, Stimuleringsfonds voor Architectuur en Provincie Zeeland. Contact Organisatie KROTofKANS: CBK Zeeland, Balans 17, 4331 BL Middelburg Petra de Braal (coördinator architectuur) 0118-611443 of [email protected] www.krotofkans.nl